Darbe, ordu veya diğer hükümet elitleri tarafından görevdeki lideri görevden almak için yapılan yasa dışı ve açık bir girişimdir.Kendi kendine darbe, yasal yollarla iktidara gelen bir liderin yasa dışı yollarla iktidarda kalmaya çalışmasıdır. Askerî darbe, görevden almanın askerîye tarafından gerçekleştirilmesidir.
Bir tahmine göre 1950'den 2010'a kadar 457 darbe girişimi olmuş ve bunların yarısı başarılı olmuştur. Darbe girişimlerinin çoğu 1960'ların ortalarında meydana gelmiştir, ancak 1970'lerin ortalarında ve 1990'ların başlarında da çok sayıda darbe girişimi olmuştur.Soğuk Savaş sonrası dönemde meydana gelen darbelerin demokratik sistemlerle sonuçlanma olasılığı Soğuk Savaş darbelerine kıyasla daha yüksek olsa da darbeler hala çoğunlukla otoriterliği devam ettirmektedir.
Birçok faktör bir darbenin ortaya çıkmasına neden olabileceği gibi bir darbenin başarısını ya da başarısızlığını da belirleyebilir. Bir darbe başladıktan sonra darbenin başarısı, darbecilerin elitleri ve halkı darbe girişimlerinin başarılı olacağına inandırma becerilerine bağlıdır. Başarılı darbelerin sayısı zaman içinde azalmıştır. Otoriter sistemlerde başarısız darbelerin otoriter yöneticinin iktidarını güçlendirmesi muhtemeldir. Kümülatif darbe sayısı gelecekteki darbelerin güçlü bir öngörücüsüdür ve bu olgu "darbe tuzağı" olarak adlandırılır.
"Darbe önleme" olarak adlandırılan yöntemde rejimler, herhangi bir küçük grubun iktidarı ele geçirmesini zorlaştıracak yapılar oluşturur. Bu darbe önleme stratejileri arasında aile, etnik ve dini grupların stratejik olarak orduya yerleştirilmesi ve askeri ve güvenlik kurumlarının parçalanması sayılabilir. Ancak darbe önleme askeri etkinliği azaltır. Otoriter hükûmetlerin beceriksiz ordulara sahip olma eğiliminde olmalarının bir nedeni, otoriter rejimlerin ordularının bir darbe yapacağından veya bir iç ayaklanmanın kesintisiz devam etmesine izin vereceğinden korkmalarıdır - sonuç olarak, otoriter yöneticilerin ordudaki kilit pozisyonlara beceriksiz sadık kişileri yerleştirme teşvikleri vardır.
İlgili terimler
Kendi kendine darbe
Oto darbe (İspanyolca: autogolpe) ya da tepeden inme darbe olarak da adlandırılan kendi kendine darbe, yasal yollarla iktidara gelen bir ulusun liderinin yasa dışı yollarla iktidarda kalmaya çalıştığı bir darbe biçimidir. Lider, ulusal yasama organını feshedebilir veya güçsüz kılabilir ve normal şartlar altında verilmeyen olağanüstü yetkileri hukuka aykırı bir şekilde üstlenebilir. Diğer önlemler arasında ülkenin anayasasını iptal etmek, sivil mahkemeleri askıya almak ve hükûmet başkanının diktatörlük yetkilerini üstlenmesi sayılabilir.
1946 ve 2022 yılları arasında, 110'u otokrasilerde ve 38'i demokrasilerde olmak üzere, tahmini 148 kendi kendine darbe girişimi gerçekleşmiştir.
Yumuşak darbe
Bazen sessiz darbe veya kansız darbe olarak da adlandırılan yumuşak darbe, bir hükûmetin yasa dışı bir şekilde devrilmesidir, ancak normal bir darbenin aksine güç veya şiddet kullanılmadan gerçekleştirilir.
Saray darbesi
Saray darbesi veya saray devrimi, yönetici grup içindeki bir hizbin, yönetici grup içindeki başka bir hizbi yerinden ettiği bir darbedir. Halk protestolarının yanı sıra saray darbeleri de diktatörler için büyük bir tehdittir. M.Ö. 12. yüzyıldaki en eski komplolardan biriydi. Saray darbeleri İmparatorluk Çin'inde yaygındı. Avusturya'daki Habsburg Hanedanı, Katar'daki Sani Hanedanı ve 19. yüzyıl ile 20. yüzyılın başlarında Haiti'de de meydana gelmiştir. 1725-1801 yılları arasındaki Rus çarlarının çoğu saray darbeleriyle devrilmiş ya da iktidarı gasp etmiştir.
Putsch
Putsch terimi, başarısız bir azınlık gerici darbesinin siyasi-askerî eylemlerini ifade eder. Bu terim ilk olarak 6 Eylül 1839'da İsviçre'de gerçekleşen için kullanılmıştır. Ayrıca Weimar Almanyası'nda 1920 Kapp Darbesi, Küstrin Darbesi ve Adolf Hitler'in 1923 Birahane Darbesi gibi darbe girişimleri için de kullanılmıştır.
1934'teki Uzun Bıçaklar Gecesi sırasında, Hitler ve diğer Nazi Partisi üyelerinin dezenformasyon taktiğinin temelinde sözde bir putsch yatıyordu. Bir tasfiye başlattıktan sonra, yakın bir darbe fikri, öldürmenin haklı olduğunu (bir ayaklanmayı bastırmak için bir araç olarak) yanlış bir şekilde iddia etmelerini sağladı. Almanlar, cinayetlerin gerici bir darbeyi önlemek için gerekli olduğu yönündeki kanıtlanmamış imaya rağmen, olayı tanımlamak için hala Nazi rejimi tarafından verilen Röhm-Putsch terimini kullanmaktadır. Bu nedenle Alman yazarlar sıklıkla tırnak işareti kullanmakta ya da vurgu yapmak için sogenannter Röhm-Putsch ('sözde Röhm Darbesi') hakkında yazmaktadır.
ve 1991 Ağustos Darbesi için de bu terim kullanılır.
Pronunciamiento
Pronunciamiento ("duyuru"), bir tür hükûmet darbesi için kullanılan İspanyolca kökenli bir terimdir. Pronunciamiento, golpe de estado'dan etkilenen yeni hükûmetin kurulmasını meşrulaştıran, hüküm süren hükûmeti görevden almanın resmi açıklamasıdır. "Kışla isyanı" ya da cuartelazo da askeri isyan için kullanılan bir terimdir ve İspanyolca cuartel ('karargah' ya da 'kışla') teriminden gelmektedir. Belirli askeri garnizonlar, hükûmete karşı daha büyük bir askeri isyanın ateşleyici faktörüdür.
Bir yazar darbe ile pronunciamiento arasında bir ayrım yapmaktadır. Darbede ordu, paramiliter güçler ya da muhalif siyasi gruplar mevcut hükûmeti görevden alıp iktidarı ele geçirirken, pronunciamiento'da ordu mevcut hükûmeti görevden alıp görünürde sivil bir hükûmet kurar.
Diğer
İktidarın fiilen veya teşebbüs yoluyla tek taraflı olarak ele geçirildiği diğer türler bazen "sıfatlı darbeler" olarak adlandırılır. Uygun terim öznel olabilir ve normatif, analitik ve siyasi çıkarımlar taşır.
- Sivil toplum darbesi
- Anayasal darbe
- Karşı darbe, bir önceki darbenin sonucunu yürürlükten kaldırmak için yapılan darbe
- Demokratik darbe
- Seçim darbesi
- Yargı darbesi
- Pazar darbesi
- Askerî darbe
- Parlamenter darbe
- Başkanlık darbesi
- Kraliyet darbesi, bir hükümdarın demokratik olarak seçilmiş liderleri görevden alması ve tüm gücü ele geçirmesi; örneğin 6 Ocak Diktatörlüğü
- Ağır çekim darbe
- Yavaş hareket eden darbe
- Yavaş ilerleyen darbe
Devrim, isyan
Bir devrim veya isyan, bir yöneticinin veya hükûmetin anayasaya aykırı yollarla değiştirilebilmesi açısından bir darbe ile aynı sonuca sahip olabilir. Ancak, darbe genellikle küçük bir grup tarafından yapılır ve önceden planlanırken, devrim veya isyan genellikle daha spontane bir şekilde ve koordine olmayan daha büyük insan grupları tarafından başlatılır. Bu ayrım her zaman net değildir. Bazen bir darbe, darbeyi yapanlar tarafından bir tür demokratik meşruiyet kazandırmaya çalışmak için devrim olarak da adlandırılır.
Yaygınlık ve tarihçe
Clayton Thyne ve Jonathan Powell'ın darbe veri setine göre 1950'den 2010'a kadar 457 darbe girişimi olmuş, bunların 227'si (%49,7) başarılı, 230'u (%50,3) başarısızlıkla sonuçlanmıştır. Darbelerin "en yaygın olarak Afrika ve Amerika kıtalarında (sırasıyla %36,5 ve %31,9) görüldüğünü tespit etmişlerdir. Asya ve Orta Doğu, toplam küresel darbelerin sırasıyla %13,1 ve %15,8'ine sahne olmuştur. Avrupa açık ara farkla en az darbe girişiminin yaşandığı yer olmuştur: 2.6%." Darbe girişimlerinin çoğu 1960'ların ortalarında meydana gelmiştir, ancak 1970'lerin ortalarında ve 1990'ların başlarında da çok sayıda darbe girişimi olmuştur. 1950'den 2010'a kadar darbelerin çoğu Orta Doğu ve Latin Amerika'da başarısız olmuştur. Afrika ve Asya'da başarı şansı biraz daha yüksekti. Başarılı darbe sayıları zaman içinde azalmıştır.
Sonuçlar
Başarılı darbeler, iktidarın barışçıl geçişini engelleyen bir rejim değişikliği yöntemidir. 2016 yılında yapılan bir çalışma, diktatörlüklerde darbelerin dört olası sonucunu kategorize etmektedir:
- Başarısız darbe
- Bir liderin, iktidardaki grubun kimliğini veya yönetim kurallarını değiştirmeden yasa dışı bir şekilde iktidardan uzaklaştırılması gibi rejim değişikliği olmaması
- İktidarın başka bir diktatörlükle değiştirilmesi
- Diktatörlüğün devrilmesi ve ardından demokratikleşme ("demokratik darbeler" olarak da adlandırılır)
Çalışma, hem Soğuk Savaş sırasında hem de sonrasında diktatörlüklerdeki tüm darbelerin yaklaşık yarısının yeni otokratik rejimler kurduğunu ortaya koymuştur. Darbelerle kurulan yeni diktatörlükler, darbeyi takip eden yılda, darbeden önceki yıla kıyasla daha yüksek düzeyde baskı uygulamaktadır. Soğuk Savaş dönemindeki diktatörlüklerde gerçekleşen darbelerin üçte biri ve daha sonrakilerin %10'u rejim liderliğini değiştirmiştir. Diktatörlüklerdeki Soğuk Savaş darbelerinin %12'sinin ve Soğuk Savaş sonrası darbelerin %40'ının ardından demokrasiler kurulmuştur.
Soğuk Savaş sonrası dönemde meydana gelen darbelerin demokratik sistemlerle sonuçlanma olasılığı Soğuk Savaş darbelerine kıyasla daha yüksek olsa da darbeler hala çoğunlukla otoriterliği devam ettirmektedir.İç savaşlar sırasında meydana gelen darbeler savaşın süresini kısaltmaktadır.
Öngörücüler
2003 yılında yapılan bir akademik literatür taraması, aşağıdaki faktörlerin darbelerle ilişkili olduğunu ortaya koymuştur:
- subayların kişisel şikayetleri
- askeri örgütsel şikayetler
- askeri popülerlik
- askeri tutumsal bağlılık
- ekonomik gerileme
- iç siyasi kriz
- diğer bölgesel darbelerin bulaşıcılığı
- dış tehdit
- savaşa katılım
- yabancı bir askerî güçle gizli anlaşma
- ordunun ulusal güvenlik doktrini
- subayların siyasi kültürü
- kapsayıcı olmayan kurumlar
- sömürge mirası
- ekonomik kalkınma
- çeşitlendirilmemiş ihracat
- subayların sınıf kompozisyonu
- askeri boyut
- sivil toplumun gücü
- rejimin meşruiyeti ve geçmiş darbeler.
2016'da yapılan bir çalışmada yer alan literatür taramasında etnik hizipçilik, destekleyici yabancı hükûmetler, liderlerin deneyimsizliği, yavaş büyüme, emtia fiyat şokları ve yoksulluktan bahsedilmektedir.
Darbelerin askerî güçlerin yoğun etkisi altındaki ortamlarda ortaya çıktığı görülmüştür. Yukarıdaki faktörlerin birçoğu askeri kültür ve güç dinamikleri ile bağlantılıdır. Bu faktörler birden fazla kategoriye ayrılabilir; bu kategorilerden ikisi askeri çıkarlara yönelik tehdit ve askeri çıkarlara destektir. Eğer çıkarlar her iki yönde de ilerlerse, ordu kendisini ya bu güçten faydalanırken ya da bu gücü geri kazanmaya çalışırken bulacaktır.
Askeri harcamalar çoğu zaman bir darbenin gerçekleşme olasılığının bir göstergesidir. Nordvik, birçok farklı ülkede gerçekleşen darbelerin yaklaşık %75'inin askeri harcamalar ve petrol gelirlerinden kaynaklandığını tespit etmiştir.
Darbe tuzağı
Kümülatif darbe sayısı gelecekteki darbelerin güçlü bir öngörücüsüdür. Bu olgu darbe tuzağı olarak adlandırılmaktadır. 2014 yılında 18 Latin Amerika ülkesinde yapılan bir araştırma, açık siyasi rekabetin tesis edilmesinin ülkeleri "darbe tuzağından" çıkarmaya yardımcı olduğunu ve siyasi istikrarsızlık döngülerini azalttığını ortaya koymuştur.
Rejim türü ve kutuplaşma
Hibrit rejimler, çok otoriter devletlere veya demokratik devletlere kıyasla darbelere karşı daha savunmasızdır. 2021 yılında yapılan bir çalışma, demokratik rejimlerin darbelere maruz kalma olasılığının önemli ölçüde daha yüksek olmadığını ortaya koymuştur. 2015 yılında yapılan bir çalışma, terörizmin darbelerle güçlü bir şekilde ilişkili olduğunu ortaya koymuştur. 2016 yılında yapılan bir çalışma darbelerin etnik bir bileşeni olduğunu ortaya koymuştur: "Liderler etnik ordular kurmaya ya da seleflerinin kurduklarını dağıtmaya çalıştıklarında, askerlerin şiddetli direnişine neden oluyorlar." 2016 yılında yapılan bir başka çalışma, protestoların darbe riskini artırdığını göstermektedir; bunun nedeni muhtemelen darbeciler arasındaki hafifletmeleri ve uluslararası aktörlerin darbe liderlerini cezalandırma ihtimalini azaltmalarıdır. 2016 tarihli üçüncü bir çalışma, otokrasilerde seçimlerin ardından, sonuçlar görevdeki otokrat için seçim zayıflığını ortaya çıkardığında darbelerin daha olası hale geldiğini bulmuştur. 2016 tarihli dördüncü bir çalışma, sosyal sınıflar arasındaki eşitsizliğin darbe olasılığını artırdığını ortaya koymaktadır. 2016 tarihli beşinci bir çalışma darbelerin bulaşıcı olduğuna dair bir kanıt bulamamıştır; bir bölgede gerçekleşen bir darbe, o bölgedeki diğer darbelerin de gerçekleşme ihtimalini artırmamaktadır. Bir çalışma darbelerin küçük nüfuslu devletlerde gerçekleşme olasılığının daha yüksek olduğunu, çünkü darbeciler için daha küçük koordinasyon sorunları olduğunu ortaya koymuştur.
2019 yılında yapılan bir araştırma, bir ülkede siyaset kutuplaşmışsa ve seçim rekabeti düşükse sivil kaynaklı darbelerin daha olası hale geldiğini ortaya koymuştur.
2023 yılında yapılan bir araştırma, sivil elitlerin askeri darbeleri kışkırtmakla daha fazla ilişkilendirilirken, sosyal ağlara gömülü sivillerin askeri darbeleri pekiştirmekle daha fazla ilişkilendirildiğini ortaya koymuştur.
Otokrasilerde, darbelerin sıklığı yürürlükteki veraset kurallarından etkileniyor gibi görünmektedir; sabit bir veraset kuralına sahip monarşiler, daha az kurumsallaşmış otokrasilere kıyasla istikrarsızlıktan çok daha az etkilenmektedir.
2014 yılında 18 Latin Amerika ülkesinde 20. yüzyılda yapılan bir çalışma, başkanlığın yasama yetkilerinin darbe sıklığını etkilemediğini ortaya koymuştur.
Bölgesel ihtilaflar, iç çatışmalar ve silahlı çatışmalar
2017 yılında yapılan bir araştırma, devletleri tartışmalı topraklar üzerinde uluslararası rekabete dahil olan otokrat liderlerin darbeyle devrilmelerinin daha olası olduğunu ortaya koymuştur. Çalışmanın yazarları bunun nedenine ilişkin şu mantığı öne sürüyorlar:
“ | Mekânsal rekabete yatırım yapan otokratik iktidarlar, yabancı bir düşmanla rekabet edebilmek için orduyu güçlendirmeye ihtiyaç duyarlar. Güçlü bir ordu geliştirme zorunluluğu diktatörleri paradoksal bir duruma sokar: rakip bir devletle rekabet edebilmek için, kendi iktidarlarını tehdit etme olasılığı en yüksek olan kurumu, yani orduyu güçlendirmeleri gerekir. | ” |
Ancak 2016 yılında yapılan iki araştırma, askerileştirilmiş çatışma ve mücadelelere dahil olan liderlerin darbeyle karşılaşma ihtimalinin daha düşük olduğunu ortaya koymuştur.
2019 yılında yapılan bir araştırma, yakın zamanda iç savaş barış anlaşmaları imzalamış olan devletlerde, özellikle de bu anlaşmalar ordunun çıkarlarını tehlikeye atan hükümler içeriyorsa darbe yaşanma olasılığının çok daha yüksek olduğunu ortaya koymuştur.
Halk muhalefeti ve bölgesel isyanlar
Araştırmalar, devlet aygıtı içindeki elitlerin darbeleri koordine etmesine yardımcı olduğu için protestoların darbeleri teşvik ettiğini göstermektedir.
2019 yılında yapılan bir araştırma, bölgesel isyanların ordu tarafından gerçekleştirilen darbeleri daha olası hale getirdiğini ortaya koymuştur.
Ordunun etkisi
2018 yılında yapılan bir araştırma, orduların barışı koruma misyonlarından önemli gelirler elde ettiği ülkelerde darbe girişimlerinin daha az olası olduğunu ortaya koymuştur. Çalışma, BM'nin artık orduyu barışı koruma misyonlarına dahil etmeyeceğinden korktukları için orduların darbe düzenlemekten caydırıldığını ileri sürdü.
2018 yılında yapılan ayrı bir çalışma, askeri akademilerin varlığının darbelerle bağlantılı olduğunu ortaya koymuştur. Yazarlar, askeri akademilerin subayların darbe planlamasını kolaylaştırdığını, çünkü okulların subaylar arasında ağlar kurduğunu savunuyor.
Ekonomi, gelişme ve kaynak faktörleri
2018 yılında yapılan bir araştırmaya göre "petrol fiyatlarındaki şoklar kara petrolü yoğun ülkelerde darbeleri teşvik ederken, açık deniz petrolü yoğun ülkelerde darbeleri önlüyor". Çalışma, karada petrol zenginliğine sahip devletlerin petrolü korumak için ordularını geliştirme eğiliminde olduklarını, ancak açık deniz petrol zenginliği için bunu yapmadıklarını savunuyor.
2020 yılında yapılan bir çalışma, seçimlerin ekonominin durumuna bağlı olarak darbe girişimleri üzerinde iki yönlü bir etkisi olduğunu ortaya koymuştur. Ekonomik genişleme dönemlerinde seçimler darbe girişimi olasılığını azaltırken, ekonomik krizler sırasında yapılan seçimler darbe girişimi olasılığını artırmıştır.
2021 yılında yapılan bir araştırma, petrol zengini ülkelerde darbe girişimi riskinin belirgin olduğunu ancak bu darbelerin başarılı olma ihtimalinin düşük olduğunu ortaya koymuştur.
2014 yılında 18 Latin Amerika ülkesinde 20. yüzyılda yapılan bir çalışma, darbe sıklığının kalkınma düzeyleri, ekonomik eşitsizlik veya ekonomik büyüme oranına göre değişmediğini ortaya koymuştur.
Darbe önleme
"Darbe önleme" olarak adlandırılan bu yöntemde rejimler, herhangi bir küçük grubun iktidarı ele geçirmesini zorlaştıracak yapılar oluştururlar. Bu darbe önleme stratejileri arasında aile, etnik ve dini grupların stratejik olarak orduya yerleştirilmesi; düzenli orduya paralel bir silahlı gücün oluşturulması ve birbirini sürekli denetleyen, yetki alanları örtüşen çok sayıda iç güvenlik teşkilatının geliştirilmesi yer alabilir. Ayrıca ordu mensuplarının maaşlarına sık sık zam yapılması, terfi ettirilmeleri ve farklı bürokratların kasıtlı olarak kullanılması da söz konusu olabilir. Araştırmalar bazı darbe önleme stratejilerinin darbe riskini azalttığını göstermektedir. Ancak darbe önleme, ordunun etkinliğini azaltır ve iktidarın elde edebileceği sınırlar. Otoriter hükûmetlerin beceriksiz ordulara sahip olma eğiliminde olmalarının bir nedeni, otoriter rejimlerin ordularının bir darbe yapacağından veya bir iç ayaklanmanın kesintisiz devam etmesine izin vereceğinden korkmalarıdır - sonuç olarak, otoriter yöneticilerin ordudaki kilit pozisyonlara beceriksiz sadık kişileri yerleştirme teşvikleri vardır.
2016 yılında yapılan bir araştırma, uygulanmasının darbe girişimlerini azalttığını göstermektedir. Veraset kurallarının, komplo kurmaktan ziyade sabrederek kazanacakları daha fazla şey olan elitleri yatıştırarak darbeciler arasındaki koordinasyon çabalarını engellediğine inanılmaktadır.
Siyaset bilimciler Curtis Bell ve Jonathan Powell'a göre, komşu ülkelerdeki darbe girişimleri, bir bölgede daha fazla darbe önleme ve darbeyle bağlantılı baskıya yol açıyor. 2017 yılında yapılan bir çalışma, ülkelerin darbe önleme stratejilerinin benzer geçmişe sahip diğer ülkelerden büyük ölçüde etkilendiğini ortaya koyuyor. Eski Fransız sömürgelerinde darbeden korunma daha olasıdır.
'te 2018 yılında yapılan bir çalışma, darbe girişimlerinden sağ kurtulan ve bilinen ve potansiyel rakiplerini tasfiye ederek karşılık veren liderlerin daha uzun süre lider olarak kalma olasılığının yüksek olduğunu ortaya koymuştur.Çatışma Yönetimi ve Barış Bilimi'nde 2019 yılında yapılan bir çalışma, kişiselci diktatörlüklerin diğer otoriter rejimlere kıyasla darbeye karşı önlem alma olasılığının daha yüksek olduğunu ortaya koymuştur; yazarlar bunun nedeninin "kişiselcilerin zayıf kurumlar ve dar destek tabanları, birleştirici ideolojilerin eksikliği ve hükümdarla gayri resmi bağlantılar" ile karakterize edilmesi olduğunu savunmaktadır.
Etki
Demokrasi
Araştırmalar, katı otoriter rejimlerde demokratikleşmeyi teşvik eden darbelerin zamanla demokrasiyle sonuçlanma olasılığının azaldığını ve Soğuk Savaş'ın sona ermesinden bu yana olumlu etkinin güçlendiğini göstermektedir.
2014 yılında yapılan bir çalışma "darbelerin, özellikle de başka türlü demokratikleşme ihtimali en düşük olan devletlerde demokratikleşmeyi teşvik ettiğini" ortaya koymuştur. Yazarlar darbe girişimlerinin bu sonucu doğurabileceğini, çünkü başarılı darbelerin liderlerinin siyasi meşruiyet ve ekonomik büyüme sağlamak için hızla demokratikleşmeye yönelik teşvikleri olduğunu, başarısız darbe girişimlerinden sonra iktidarda kalan liderlerin ise bunu iktidarda kalmak için anlamlı reformlar yapmaları gerektiğinin bir işareti olarak gördüklerini ileri sürmektedir. 2014 yılında yapılan bir araştırma Soğuk Savaş sonrası darbelerin %40'ının başarılı olduğunu ortaya koymuştur. Yazarlar bunun uluslararası baskının yarattığı teşviklerden kaynaklanabileceğini savunmaktadır. 2016 yılında yapılan bir çalışma, Soğuk Savaş darbelerinin %12'sinde, Soğuk Savaş sonrası darbelerin ise %40'ında demokrasinin tesis edildiğini ortaya koymuştur. 2020 yılında yapılan bir çalışma ise darbelerin devlet baskısında azalmaya değil, artışa yol açma eğiliminde olduğunu ortaya koymuştur.
2020 yılında yapılan bir araştırmaya göre, "darbelere verilen dış tepkiler, darbe liderlerinin otoriterliğe mi yoksa demokratik yönetime mi yöneleceği konusunda önemli rol oynamaktadır. Dış demokratik aktörler tarafından desteklendiklerinde, darbe liderleri dış desteği korumak ve iç meşruiyeti pekiştirmek için seçimleri zorlamaya teşvik edilmektedir. Kınandıklarında ise, darbe liderleri hayatta kalmalarını sağlamak için otoriterliğe yönelme eğilimindedir."
Hukukçu 'e göre demokratik bir hükûmeti zorla devirmek için yapılan bir darbe bazen haklı görülebilir. Somin, Türkiye'de 2016 yılında gerçekleşen darbe girişimini yorumlarken şöyle diyordu
Demokratik bir rejimin zorla ortadan kaldırılmasına karşı güçlü bir karine olmalıdır. Ancak söz konusu hükümet insan haklarına yönelik ciddi bir tehdit oluşturuyorsa veya gelecekteki siyasi rekabeti engelleyerek demokrasinin kendisini yok etme ihtimali varsa bu karine aşılabilir.
Baskı ve karşı darbeler
Seizing Power: The Strategic Logic of Military Coups (2014) kitabının yazarı Naunihal Singh'e göre, bir darbenin engellenmesinin ardından mevcut hükûmetin orduyu şiddet kullanarak tasfiye etmesi "oldukça nadir" bir durumdur. Darbeye karışmamış subaylar da dahil olmak üzere ordu unsurlarının kitlesel olarak öldürülmeye başlanması, sıranın kendilerine geleceğinden korkan askerlerin "karşı darbesini" tetikleyebilir. İlk girişimden daha başarılı olabilecek böylesi umutsuz bir karşı darbeyi önlemek için hükûmetler genellikle önde gelen subayları görevden alma ve yerlerine kendilerine sadık kişileri getirme yoluna giderler.
Bazı araştırmalar, artan baskı ve şiddetin tipik olarak hem başarılı hem de başarısız darbe girişimlerini takip ettiğini öne sürmektedir. Ancak, siyaset bilimci Jay Ulfelder tarafından yapılan bazı geçici analizler, Soğuk Savaş sonrası dönemde başarısız darbelerin ardından insan hakları uygulamalarında net bir bozulma modeli bulamamıştır.
Önemli karşı darbeler arasında 1909 Osmanlı karşı darbesi, , 1965-66 Endonezya katliamları, , 1967 Yunan karşı darbesi, ve Güney Kore'deki sayılabilir.
2017 yılında yapılan bir araştırma, sonra darbeci rejim tarafından devlet yayıncılığının kullanılmasının rejime yönelik açık onayı artırmadığını ortaya koymuştur.
2019 yılında yapılan bir araştırmaya göre, darbe girişimleri fiziksel bütünlük haklarında azalmaya yol açmaktadır.
Uluslararası tepki
Uluslararası toplum, yardımları azaltarak ve yaptırımlar uygulayarak darbelere karşı olumsuz tepki verme eğilimindedir. 2015 yılında yapılan bir araştırmaya göre "demokrasilere karşı yapılan darbeler, Soğuk Savaş sonrasında yapılan darbeler ve uluslararası topluma yoğun bir şekilde entegre olmuş devletlerde yapılan darbelerin küresel tepkiye yol açma olasılığı daha yüksektir." 2015 yılında yapılan bir başka çalışma ise darbelerin demokratik yaptırımların uygulanmasında en güçlü belirleyici olduğunu göstermektedir. 2015 yılında yapılan üçüncü bir çalışma, Batılı devletlerin olası demokrasi ve insan hakları ihlallerine karşı en güçlü tepkiyi darbelere gösterdiğini ortaya koymaktadır. 2016 yılında yapılan bir çalışma, Soğuk Savaş sonrası dönemde uluslararası bağışçı topluluğunun darbeleri dış yardımı azaltarak cezalandırdığını göstermektedir. ABD, jeopolitik çıkarlarının muhtemel bir sonucu olarak, hem Soğuk Savaş hem de Soğuk Savaş sonrası dönemde darbelere karşı yardım yaptırımları uygulama konusunda tutarsız davranmıştır.
Afrika Birliği ve Amerikan Devletleri Örgütü gibi örgütler darbe karşıtı çerçeveler benimsemiştir. Bu örgütler yaptırım tehdidi yoluyla darbeleri aktif bir şekilde engellemeye çalışmaktadır. 2016 yılında yapılan bir araştırma, Afrika Birliği'nin Afrika'daki darbelerin azaltılmasında anlamlı bir rol oynadığını ortaya koymuştur.
2017 yılında yapılan bir çalışma, özellikle güçlü aktörlerden gelen olumsuz uluslararası tepkilerin, darbelerle kurulan rejimlerin süresini kısaltmada önemli bir etkiye sahip olduğunu ortaya koymuştur.
2020 yılında yapılan bir araştırmaya göre, darbeler borçlanma maliyetini ve ülkenin temerrüde düşme olasılığını artırmaktadır.
Darbelerle iktidara gelen mevcut liderler
Asya
Pozisyon | Darbe sonrası lider | Görevden alınan lider | Ülke | Olay | Tarih |
---|---|---|---|---|---|
İmamali Rahman | Rahman Nabiyev | Tacikistan | Tacikistan İç Savaşı | 19 Kasım 1992 | |
Halk Partisi Genel Başkanı | Hun Sen | Kamboçya | Ağustos 1997 | ||
Yüksek Siyasi Konsey Başkanı | Abdurabbu Mansur el-Hadi | Yemen | Yemen'de Husi Darbesi | 6 Şubat 2015 | |
ve Devlet İdare Konseyi Başkanı | Min Aung Hlaing | Ang San Su Çi | Myanmar | 2021 Myanmar darbesi | 2 Şubat 2021 |
Afrika
- ^ Nabiyev 7 Eylül 1992'de hükümet milisleri tarafından istifaya zorlandı ve Kasım ayında İmamali Rahman geçici iktidarı üstlendi. İmamali Rahman o dönemde İmamali Rahmanov olarak biliniyordu.
- ^ Hadi, 22 Ocak 2015 tarihinde Husi isyancılar tarafından istifaya zorlanmış, ancak daha sonra istifasından vazgeçmiştir. Darbe, iç savaş ile sonuçlandı.
- ^ Mugabe 21 Kasım 2017 tarihinde istifa etmiştir.
- ^ "Anayasal" Darbe, Madde 80'in (iyi tanımlanmamış "Yakın Tehlike" durumunda tam Yetkiye El Koyma, çünkü cumhurbaşkanının "Tehlike" tanımının tek hakimi olması durumunda çıkar çatışması vardır ve yargısal uzlaşma yoktur (Örn. Anayasa/Yüksek Mahkeme), Kays Said Hükümet ve Parlamento Başkanını görevden aldı
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ "coup d'état". Merriam-Webster. 29 Kasım 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Nisan 2022.
- ^ a b c d e f g h Powell, Jonathan M.; Thyne, Clayton L. (1 Mart 2011). "Global instances of coups from 1950 to 2010: A new dataset" (PDF). Journal of Peace Research (Preprint) (İngilizce). 48 (2): 249-259. doi:10.1177/0022343310397436. ISSN 0022-3433. 27 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 20 Haziran 2022.
To summarize, our definition of a coup attempt includes illegal and overt attempts by the military or other elites within the state apparatus to unseat the sitting executive... Coups may be undertaken by any elite who is part of the state apparatus. These can include non-civilian members of the military and security services, or civilian members of government.
- ^ Chin, John J; Carter, David B; Wright, Joseph G (2021). . International Studies Quarterly. 65 (4): 1040-1051. doi:10.1093/isq/sqab058. ISSN 0020-8833. 3 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2023.
A coup d ́etat occurs whenever the incumbent ruling regime or regime leader is ousted from power (or a presumptive regime leader is prevented from taking power) as a result of concrete, observable, and unconstitutional actions by one or more civilian members of the incumbent ruling regime and/or one or more members of the military or security apparatus
- ^ a b c d Marinov, Nikolay; Goemans, Hein (2014). "Coups and Democracy". British Journal of Political Science. 44 (4): 799-825. doi:10.1017/S0007123413000264. ISSN 1469-2112.
- ^ a b c d e f g h i Derpanopoulos, George; Frantz, Erica; ; Wright, Joseph (2016). "Are coups good for democracy?". Research & Politics. 3 (1): 2053168016630837. doi:10.1177/2053168016630837. ISSN 2053-1680.
- ^ a b Miller, Michael K. (2016). "Reanalysis: Are coups good for democracy?". Research & Politics. 3 (4): 2053168016681908. doi:10.1177/2053168016681908. ISSN 2053-1680.
- ^ a b c Brooks, Risa A. (2019). "Integrating the Civil–Military Relations Subfield". Annual Review of Political Science (İngilizce). 22 (1): 379-398. doi:10.1146/annurev-polisci-060518-025407. ISSN 1094-2939.
- ^ Singh, Naunihal (2014). Seizing Power: The Strategic Logic of Military Coups (İngilizce). JHU Press. ISBN .
- ^ Timoneda, Joan C.; Escribà-Folch, Abel; Chin, John (2023). "The Rush to Personalize: Power Concentration after Failed Coups in Dictatorships". British Journal of Political Science (İngilizce). 53 (3): 878-901. doi:10.1017/S0007123422000655. ISSN 0007-1234. 31 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Ağustos 2023.
- ^ Habtom, Naman Karl-Thomas (21 Temmuz 2023). "When Failed Coups Strengthen Leaders". War on the Rocks (İngilizce). 29 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Ağustos 2023.
- ^ a b c Belkin, Aaron; Schofer, Evan (2003). "Toward a Structural Understanding of Coup Risk". Journal of Conflict Resolution. 47 (5): 594-620. doi:10.1177/0022002703258197. ISSN 0022-0027.
- ^ a b Przeworski, Adam; Alvarez, Michael E.; Cheibub, Jose Antonio; Limongi, Fernando (2000). Democracy and Development: Political Institutions and Well-Being in the World, 1950–1990. Cambridge Studies in the Theory of Democracy. Cambridge University Press. ISBN . 24 Eylül 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Ağustos 2023.
- ^ a b Londregan, John B.; Poole, Keith T. (1990). "Poverty, the Coup Trap, and the Seizure of Executive Power". World Politics. 42 (2): 151-183. doi:10.2307/2010462. ISSN 1086-3338. JSTOR 2010462.
- ^ a b c d e Lehoucq, Fabrice; Pérez-Liñán, Aníbal (2014). "Breaking Out of the Coup Trap". Comparative Political Studies. 47 (8): 1105-1129. doi:10.1177/0010414013488561. 4 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Ağustos 2023.
- ^ a b T., Quinlivan, James (1 Ocak 2000). "Coup-Proofing". www.rand.org. 21 Ekim 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Ocak 2016.
- ^ a b Talmadge, Caitlin (2015). The Dictator's Army: Battlefield Effectiveness in Authoritarian Regimes (İngilizce). Cornell University Press. ISBN . 3 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Ağustos 2023.
- ^ a b Talmadge, Caitlin (2016). "Different Threats, Different Militaries:Explaining Organizational Practices in Authoritarian Armies". Security Studies. 25 (1): 111-141. doi:10.1080/09636412.2016.1134192. ISSN 0963-6412. 1 Nisan 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Ağustos 2023.
- ^ a b Narang, Vipin; Talmadge, Caitlin (31 Ocak 2017). "Civil-military Pathologies and Defeat in War". Journal of Conflict Resolution. 62 (7): 1379-1405. doi:10.1177/0022002716684627.
- ^ a b Brown, Cameron S.; Fariss, Christopher J.; McMahon, R. Blake (1 Ocak 2016). "Recouping after Coup-Proofing: Compromised Military Effectiveness and Strategic Substitution". International Interactions. 42 (1): 1-30. doi:10.1080/03050629.2015.1046598. ISSN 0305-0629.
- ^ a b Bausch, Andrew W. (2018). "Coup-proofing and Military Inefficiencies: An Experiment". International Interactions. 44 (ja): 1-32. doi:10.1080/03050629.2017.1289938. ISSN 0305-0629.
- ^ a b Biddle, Stephen; Zirkle, Robert (1 Haziran 1996). "Technology, civil-military relations, and warfare in the developing world". Journal of Strategic Studies. 19 (2): 171-212. doi:10.1080/01402399608437634. ISSN 0140-2390. 30 Nisan 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Ağustos 2023.
- ^ a b Paine, Jack (2022). "Reframing The Guardianship Dilemma: How the Military's Dual Disloyalty Options Imperil Dictators". American Political Science Review (İngilizce). 116 (4): 1425-1442. doi:10.1017/S0003055422000089. ISSN 0003-0554. 5 Mart 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Ağustos 2023.
- ^ Kaufman, Edy. Uruguay in Transition: From Civilian to Military Rule (İngilizce). Transaction Publishers. ISBN . 3 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Ağustos 2023.
- ^ Tufekci, Zeynep (7 Aralık 2020). "This Must Be Your First". The Atlantic. 8 Aralık 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Ağustos 2023.
In political science, the term coup refers to the illegitimate overthrow of a sitting government—usually through violence or the threat of violence. The technical term for attempting to stay in power illegitimately—such as after losing an election—is self-coup or autocoup, sometimes autogolpe
- ^ Nakamura, David (5 Ocak 2021). "With brazen assault on election, Trump prompts critics to warn of a coup". The Washington Post. 6 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Ocak 2021.
- ^ a b Marsteintredet, Leiv; Malamud, Andrés (November 2020). "Coup with Adjectives: Conceptual Stretching or Innovation in Comparative Research?". Political Studies (İngilizce). 68 (4): 1014-1035. doi:10.1177/0032321719888857. ISSN 0032-3217. 13 Aralık 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Ağustos 2023.
- ^ Peterson, M.J. (2019). "Recognition of governments". Routledge Handbook of State Recognition. ss. 205-219. doi:10.4324/9781351131759-16. ISBN .
- ^ Raphael Boleslavsky, Mehdi Shadmehr & Konstantin Sonin (Haziran 2021). "Media Freedom in the Shadow of a Coup". academic.oup.com. ss. 1782-1815. 3 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Ağustos 2023.
- ^ Anita M. Andrew & John A. Rapp, Autocracy and China's Rebel Founding Emperors: Comparing Chairman Mao and Ming Taizu (Rowman & Littlefield, 2000), p. 324; Charles O. Hucker, China's Imperial Past: An Introduction to Chinese History and Culture (Stanford University Press: 1975), p. 304.
- ^ Patrick Milton, Michael Axworthy & Brendan Simms, Towards A Westphalia for the Middle East (Oxford University Press, 2019), p. 104.
- ^ Mats Lundahl, Politics Or Markets? Essays on Haitian Underdevelopment (Routledge, 2002), p. 321.
- ^ Erren, Lorenz (2016). "Feofan Prokopovich's Pravda voli monarshei as Fundamental Law of the Russian Empire". Kritika: Explorations in Russian and Eurasian History. 17 (2): 333-360. doi:10.1353/kri.2016.0027. ISSN 1538-5000.
- ^ "Putsch". DWDS – Digitales Wörterbuch der deutschen Sprache (Almanca). 31 Ağustos 2022. 4 Ocak 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Ocak 2023.
- ^ Pfeifer, Wolfgang (31 Ocak 1993). Etymologisches Wörterbuch des Deutschen [Etymological Dictionary of German] (Almanca) (second bas.). Berlin: . ISBN .
- ^ "Definition of putsch: Did you know?". Merriam Webster. 10 Şubat 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Şubat 2021.
- ^ "Röhm-Putsch" (Almanca). Deutsches Historisches Museum (DHM), German Historical Museum. 11 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Mart 2016.
- ^ Little-Siebold, Todd. "Cuartelazo" in Encyclopedia of Latin American History and Culture, vol. 2, p. 305. New York: 1996.
- ^ Luttwak, Edward (1979). Coup d'État: A Practical Handbook. Harvard University Press. ISBN .
- ^ Barbara Geddes; Joseph George Wright; Joseph Wright; Erica Frantz (2018). How Dictatorships Work: Power, Personalization, and Collapse. Cambridge University Press. s. 285. ISBN .
where a monarch who had not been directly running the country (in the sense that there was a prime minister and responsible government...) decides to assume all power. Yugoslavia in 1929 was an example of this.
- ^ "Coup D'etat". www.britannica.com (İngilizce). 8 Kasım 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Ocak 2023.
- ^ Kevin Newton. "Change Caused by Revolutions, Coups & Wars". study.com (İngilizce). 18 Ekim 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Ocak 2023.
- ^ David Lane: 'The Orange Revolution: 'People's Revolution' or Revolutionary Coup?', The British Journal of Politics and International Relations (BJPIR): 2008 VOL 10, 525–549
- ^ "Orderly transfers of power occur less often than you might think". The Economist. ISSN 0013-0613. 12 Ocak 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Ağustos 2023.
- ^ Przeworski, Adam (January 2015). "Acquiring the Habit of Changing Governments Through Elections". Comparative Political Studies (İngilizce). 48 (1): 101-129. doi:10.1177/0010414014543614. ISSN 0010-4140. 19 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Ağustos 2023.
an entire sequence of elections may occur peacefully, with or without alternations, and then some exogenous event may lead to a coup, usurpation of power by the current incumbent, civil war, or some other constitutional irregularity.
- ^ Varol, Ozan O. (20 Mayıs 2021). The Democratic Coup d'État. Oxford University Press. ISBN . 20 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Ağustos 2023 – Amazon.com vasıtasıyla.
- ^ Thyne, Clayton (25 Mart 2015). "The impact of coups d'état on civil war duration". Conflict Management and Peace Science. 34 (3): 0738894215570431. doi:10.1177/0738894215570431. ISSN 0738-8942.
- ^ Nordvik, Frode Martin (1 Nisan 2019). "Does Oil Promote or Prevent Coups? The Answer is Yes". The Economic Journal. 129 (619): 1425-1456. doi:10.1111/ecoj.12604.
- ^ Bell, Curtis (17 Şubat 2016). "Coup d'État and Democracy". Comparative Political Studies. 49 (9): 0010414015621081. doi:10.1177/0010414015621081. ISSN 0010-4140.
- ^ 51 doldur
- ^ Hiroi, Taeko; Omori, Sawa (1 Şubat 2013). "Causes and Triggers of Coups d'état: An Event History Analysis". Politics & Policy. 41 (1): 39-64. doi:10.1111/polp.12001. ISSN 1747-1346.
- ^ Kim, Nam Kyu; Sudduth, Jun Koga (3 Mart 2021). "Political Institutions and Coups in Dictatorships". Comparative Political Studies (İngilizce). 54 (9): 1597-1628. doi:10.1177/0010414021997161. ISSN 0010-4140.
- ^ Aksoy, Deniz; Carter, David B.; Wright, Joseph (1 Temmuz 2015). "Terrorism and the Fate of Dictators". World Politics. 67 (3): 423-468. doi:10.1017/S0043887115000118. ISSN 1086-3338.
- ^ Harkness, Kristen A. (1 Haziran 2016). "The Ethnic Army and the State Explaining Coup Traps and the Difficulties of Democratization in Africa". Journal of Conflict Resolution. 60 (4): 587-616. doi:10.1177/0022002714545332. hdl:10023/9391. ISSN 0022-0027.
- ^ Johnson, Jaclyn; Thyne, Clayton L. (26 Haziran 2016). "Squeaky Wheels and Troop Loyalty How Domestic Protests Influence Coups d'état, 1951–2005". Journal of Conflict Resolution. 62 (3): 597-625. doi:10.1177/0022002716654742. ISSN 0022-0027.
- ^ Wig, Tore; Rød, Espen Geelmuyden (1 Ağustos 2016). "Cues to Coup Plotters Elections as Coup Triggers in Dictatorships". Journal of Conflict Resolution. 60 (5): 787-812. doi:10.1177/0022002714553106. ISSN 0022-0027. 3 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Ağustos 2023.
- ^ Houle, Christian (1 Eylül 2016). "Why class inequality breeds coups but not civil wars". Journal of Peace Research. 53 (5): 680-695. doi:10.1177/0022343316652187. ISSN 0022-3433.
- ^ Miller, Michael K.; Joseph, Michael; Ohl, Dorothy (26 Mayıs 2016). "Are Coups Really Contagious? An Extreme Bounds Analysis of Political Diffusion". Journal of Conflict Resolution. 62 (2): 410-441. doi:10.1177/0022002716649232. ISSN 0022-0027.
- ^ Gassebner, Martin; Gutmann, Jerg; Voigt, Stefan (1 Aralık 2016). "When to expect a coup d'état? An extreme bounds analysis of coup determinants". Public Choice. 169 (3–4): 293-313. doi:10.1007/s11127-016-0365-0. hdl:10419/156099. ISSN 0048-5829.
- ^ Kinney, Drew Holland (2019). "Politicians at Arms: Civilian recruitment of soldiers for Middle East Coups". Armed Forces & Society (İngilizce). 45 (4): 681-701. doi:10.1177/0095327X18777983. ISSN 1556-0848.
- ^ Ben Hammou, Salah (2023). "The Varieties of Civilian Praetorianism: Evidence From Sudan's Coup Politics". Armed Forces & Society (İngilizce): 0095327X2311556. doi:10.1177/0095327X231155667.
- ^ Kurrild-Klitgaard, Peter (2000). "The constitutional economics of autocratic succession". Public Choice. 103 (1/2): 63-84. doi:10.1023/A:1005078532251. ISSN 0048-5829.
- ^ Kurrild-Klitgaard, Peter (2004). "Autocratic succession". Encyclopedia of Public Choice. 103: 358-362. doi:10.1007/978-0-306-47828-4_39. ISBN .
- ^ Escribà-Folch, Abel; Böhmelt, Tobias; Pilster, Ulrich (9 Nisan 2019). "Authoritarian regimes and civil–military relations: Explaining counterbalancing in autocracies". Conflict Management and Peace Science (İngilizce). 37 (5): 559-579. doi:10.1177/0738894219836285. hdl:10230/46774. ISSN 0738-8942.
- ^ Florea, Adrian (2018). "Spatial Rivalry and Coups Against Dictators" (PDF). Security Studies. 27: 1-26. doi:10.1080/09636412.2017.1360072. ISSN 0963-6412. 14 Mart 2023 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 3 Ağustos 2023.
- ^ Piplani, Varun; Talmadge, Caitlin (1 Aralık 2016). "When War Helps Civil–military Relations Prolonged Interstate Conflict and the Reduced Risk of Coups". Journal of Conflict Resolution. 60 (8): 1368-1394. doi:10.1177/0022002714567950. ISSN 0022-0027.
- ^ Arbatli, Cemal Eren; Arbatli, Ekim (2014). "External threats and political survival: Can dispute involvement deter coup attempts?". Conflict Management and Peace Science. 33 (2): 115-152. doi:10.1177/0738894214545956.
- ^ White, Peter (2020). "The Perils of Peace: Civil War Peace Agreements and Military Coups". The Journal of Politics. 82: 104-118. doi:10.1086/705683. ISSN 0022-3816.
- ^ Casper, Brett Allen; Tyson, Scott A. (1 Nisan 2014). "Popular Protest and Elite Coordination in a Coup d'état". The Journal of Politics. 76 (2): 548-564. doi:10.1017/S0022381613001485. ISSN 0022-3816.
- ^ Eibl, Ferdinand; Hertog, Steffen; Slater, Dan (2019). "War Makes the Regime: Regional Rebellions and Political Militarization Worldwide". British Journal of Political Science (İngilizce). 51 (3): 1-22. doi:10.1017/S0007123419000528. ISSN 0007-1234.
- ^ a b Lundgren, Magnus (2018). "Backdoor peacekeeping: Does participation in UN peacekeeping reduce coups at home?". Journal of Peace Research. 55 (4): 508-523. doi:10.1177/0022343317747668.
- ^ Böhmelt, Tobias; Escribà-Folch, Abel; Pilster, Ulrich (13 Ağustos 2018). "Pitfalls of Professionalism? Military Academies and Coup Risk" (PDF). Journal of Conflict Resolution. 63 (5): 002200271878974. doi:10.1177/0022002718789744. hdl:10230/46771. ISSN 0022-0027. 30 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 3 Ağustos 2023.
- ^ a b Nordvik, Frode Martin (2019). "Does Oil Promote or Prevent Coups? the Answer Is Yes". The Economic Journal. 129 (619): 1425-1456. doi:10.1111/ecoj.12604. ISSN 1468-0297.
- ^ Krishnarajan, Suthan; Rørbæk, Lasse Lykke (21 Ocak 2020). "The Two-sided Effect of Elections on Coup Attempts" (PDF). Journal of Conflict Resolution (İngilizce). 64 (7–8): 1279-1306. doi:10.1177/0022002719900001. ISSN 0022-0027. 11 Haziran 2023 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 3 Ağustos 2023.
- ^ Powell, Jonathan; Schiel, Rebecca; Ben Hammou, Salah (2021). "Oil Wealth, Risk Acceptance, and the Seizure of Power". Journal of Global Security Studies (İngilizce). 6 (4): 1-8. doi:10.1093/jogss/ogaa053. ISSN 2057-3189. 13 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Ağustos 2023.
- ^ Sabaté, Oriol; Espuelas, Sergio; Herranz-Loncán, Alfonso (2021). "Military Wages and Coup d'État in Spain (1850–1915): the Use of Public Spending as a Coup-Proofing Strategy". Revista de Historia Economica – Journal of Iberian and Latin American Economic History (İngilizce). 40 (2): 205-241. doi:10.1017/S0212610920000270. ISSN 0212-6109. 18 Şubat 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Ağustos 2023.
- ^ Woldense, Josef (2022). "What Happens When Coups Fail? The Problem of Identifying and Weakening the Enemy Within". Comparative Political Studies (İngilizce). 55 (7): 1236-1265. doi:10.1177/00104140211047402. ISSN 0010-4140. 19 Ocak 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Ağustos 2023.
- ^ Powell, Jonathan (1 Aralık 2012). "Determinants of the Attempting and Outcome of Coups d'état". Journal of Conflict Resolution. 56 (6): 1017-1040. doi:10.1177/0022002712445732. ISSN 0022-0027.
- ^ Braithwaite, Jessica Maves; Sudduth, Jun Koga (1 Ocak 2016). "Military purges and the recurrence of civil conflict". Research & Politics. 3 (1): 2053168016630730. doi:10.1177/2053168016630730. ISSN 2053-1680.
- ^ Leon, Gabriel (1 Nisan 2014). "Soldiers or politicians? Institutions, conflict, and the military's role in politics". Oxford Economic Papers. 66 (2): 533-556. CiteSeerX 10.1.1.1000.7058 $2. doi:10.1093/oep/gpt024. ISSN 0030-7653.
- ^ a b Frantz, Erica; Stein, Elizabeth A. (4 Temmuz 2016). "Countering Coups Leadership Succession Rules in Dictatorships". Comparative Political Studies. 50 (7): 935-962. doi:10.1177/0010414016655538. ISSN 0010-4140.
- ^ "Will Turkey's coup attempt prompt others nearby?". Washington Post. 21 Ekim 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Temmuz 2016.
- ^ Böhmelt, Tobias; Ruggeri, Andrea; Pilster, Ulrich (1 Nisan 2017). "Counterbalancing, Spatial Dependence, and Peer Group Effects*" (PDF). Political Science Research and Methods. 5 (2): 221-239. doi:10.1017/psrm.2015.55. ISSN 2049-8470. 22 Eylül 2017 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 3 Ağustos 2023.
- ^ Mehrl, Marius; Choulis, Ioannis (28 Mart 2021). "The colonial roots of structural coup-proofing". International Interactions (İngilizce). 47 (4): 750-776. doi:10.1080/03050629.2021.1898958. ISSN 0305-0629. 4 Ocak 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Ağustos 2023.
- ^ Easton, Malcolm R.; Siverson, Randolph M. (2018). "Leader survival and purges after a failed coup d'état". Journal of Peace Research. 55 (5): 596-608. doi:10.1177/0022343318763713.
- ^ Escribà-Folch, Abel; Böhmelt, Tobias; Pilster, Ulrich (1 Eylül 2020). "Authoritarian regimes and civil–military relations: Explaining counterbalancing in autocracies". Conflict Management and Peace Science (İngilizce). 37 (5): 559-579. doi:10.1177/0738894219836285. hdl:10230/46774. ISSN 0738-8942. 3 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Ağustos 2023.
- ^ a b c Thyne, Clayton L.; Powell, Jonathan M. (1 Nisan 2014). "Coup d'état or Coup d'Autocracy? How Coups Impact Democratization, 1950–2008". Foreign Policy Analysis: n/a. doi:10.1111/fpa.12046. ISSN 1743-8594.
- ^ Powell, Jonathan M. (3 Temmuz 2014). "An assessment of the 'democratic' coup theory". African Security Review. 23 (3): 213-224. doi:10.1080/10246029.2014.926949. ISSN 1024-6029.(abonelik gereklidir)
- ^ Derpanopoulos, George; Frantz, Erica; Geddes, Barbara; Wright, Joseph (1 Nisan 2017). "Are coups good for democracy? A response to Miller (2016)". Research & Politics. 4 (2): 2053168017707355. doi:10.1177/2053168017707355. ISSN 2053-1680.
- ^ Lachapelle, Jean (21 Kasım 2019). "No Easy Way Out: The Effect of Military Coups on State Repression". The Journal of Politics. 82 (4): 1354-1372. doi:10.1086/707309. ISSN 0022-3816.
- ^ Thyne, Clayton; Hitch, Kendall (2020). "Democratic versus Authoritarian Coups: The Influence of External Actors on States' Postcoup Political Trajectories". Journal of Conflict Resolution (İngilizce). 64 (10): 1857-1884. doi:10.1177/0022002720935956. ISSN 0022-0027.
- ^ "Is the overthrow of a democratically elected government ever justified?". The Washington Post. 9 Şubat 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Ağustos 2023.
- ^ Zack Beauchamp (16 Temmuz 2016). "Why Turkey's coup failed, according to an expert". . 17 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Temmuz 2016.
- ^ "Are coups good for democracy?". Washington Post. 22 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Temmuz 2016.
- ^ "Jay Ulfelder on Twitter". 16 Temmuz 2016. 29 Ocak 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Temmuz 2016.
- ^ Bleck, Jaimie; Michelitch, Kristin (9 Mayıs 2017). "Capturing the Airwaves, Capturing the Nation? A Field Experiment on State-Run Media Effects in the Wake of a Coup". The Journal of Politics. 79 (3): 873-889. doi:10.1086/690616. ISSN 0022-3816.
- ^ Curtice, Travis B; Arnon, Daniel (14 Mayıs 2019). "Deterring threats and settling scores: How coups influence respect for physical integrity rights". Conflict Management and Peace Science (İngilizce). 37 (6): 655-673. doi:10.1177/0738894219843240. ISSN 0738-8942.
- ^ Shannon, Megan; Thyne, Clayton; Hayden, Sarah; Dugan, Amanda (1 Ekim 2015). "The International Community's Reaction to Coups". Foreign Policy Analysis. 11 (4): 363-376. doi:10.1111/fpa.12043. ISSN 1743-8594.
- ^ a b Soest, Christian von; Wahman, Michael (1 Ocak 2015). "Not all dictators are equal: Coups, fraudulent elections, and the selective targeting of democratic sanctions". Journal of Peace Research. 52 (1): 17-31. doi:10.1177/0022343314551081. ISSN 0022-3433. 4 Ocak 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Ağustos 2023.
- ^ a b Masaki, Takaaki (1 Mart 2016). "Coups d'État and Foreign Aid". World Development. 79: 51-68. doi:10.1016/j.worlddev.2015.11.004.
- ^ Powell, Jonathan; Lasley, Trace; Schiel, Rebecca (7 Ocak 2016). "Combating Coups d'état in Africa, 1950–2014". Studies in Comparative International Development. 51 (4): 482-502. doi:10.1007/s12116-015-9210-6. ISSN 0039-3606.
- ^ Thyne, Clayton; Powell, Jonathan; Parrott, Sarah; VanMeter, Emily (15 Ocak 2017). "Even Generals Need Friends". Journal of Conflict Resolution. 62 (7): 1406-1432. doi:10.1177/0022002716685611.
- ^ Balima, Hippolyte Weneyam (2020). "Coups d'état and the cost of debt". Journal of Comparative Economics (İngilizce). 48 (3): 509-528. doi:10.1016/j.jce.2020.04.001. ISSN 0147-5967. 4 Ocak 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Ağustos 2023.
- ^ . Radio Free Europe/Radio Liberty. 26 Haziran 2017. 8 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.
Konuyla ilgili yayınlar
- Luttwak, Edward (1979) Coup d'État: A Practical Handbook. Harvard University Press. .
- De Bruin, Erica (2020) How to Prevent Coups d'État. Cornell University Press.
- Schiel, R., Powell, J., & Faulkner, C. (2020). "Mutiny in Africa, 1950–2018". Conflict Management and Peace Science.
- Singh, Naunihal. (2014) Seizing Power: The Strategic Logic of Military Coups. Johns Hopkins University Press.
- Malaparte, Curzio (1931). (Fransızca). Paris.
- Finer, S.E. (1962). The Man on Horseback: The Role of the Military in Politics. Londra: Pall Mall Press. s. 98.
- Goodspeed, D. J. (1962). Six Coups d'État. New-York: Inc.
- Connor, Ken; Hebditch, David (2008). How to Stage a Military Coup: From Planning to Execution. Pen and Sword Books Ltd. ISBN .
- McGowan, Patrick J. (2016). "Coups and Conflict in West Africa, 1955–2004". Armed Forces & Society. 32: 5-23. doi:10.1177/0095327X05277885.
- McGowan, Patrick J. (2016). "Coups and Conflict in West Africa, 1955–2004". Armed Forces & Society. 32 (2): 234-253. doi:10.1177/0095327X05277886.
- Beeson, Mark (2008). "Civil–Military Relations in Indonesia and the Philippines". Armed Forces & Society. 34 (3): 474-490. doi:10.1177/0095327X07303607.
- n'Diaye, Boubacar (2016). "How Not to Institutionalize Civilian Control: Kenya's Coup Prevention Strategies, 1964–1997". Armed Forces & Society. 28 (4): 619-640. doi:10.1177/0095327X0202800406.
Dış bağlantılar
Vikisöz'de Darbe ile ilgili sözleri bulabilirsiniz. |
- Wikimedia Commons'ta Darbe ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Darbe ordu veya diger hukumet elitleri tarafindan gorevdeki lideri gorevden almak icin yapilan yasa disi ve acik bir girisimdir Kendi kendine darbe yasal yollarla iktidara gelen bir liderin yasa disi yollarla iktidarda kalmaya calismasidir Askeri darbe gorevden almanin askeriye tarafindan gerceklestirilmesidir Saint Cloud da 18 Brumaire Darbesi sirasinda General Napolyon Bonapart nun tablosu 1840 Bir tahmine gore 1950 den 2010 a kadar 457 darbe girisimi olmus ve bunlarin yarisi basarili olmustur Darbe girisimlerinin cogu 1960 larin ortalarinda meydana gelmistir ancak 1970 lerin ortalarinda ve 1990 larin baslarinda da cok sayida darbe girisimi olmustur Soguk Savas sonrasi donemde meydana gelen darbelerin demokratik sistemlerle sonuclanma olasiligi Soguk Savas darbelerine kiyasla daha yuksek olsa da darbeler hala cogunlukla otoriterligi devam ettirmektedir Bircok faktor bir darbenin ortaya cikmasina neden olabilecegi gibi bir darbenin basarisini ya da basarisizligini da belirleyebilir Bir darbe basladiktan sonra darbenin basarisi darbecilerin elitleri ve halki darbe girisimlerinin basarili olacagina inandirma becerilerine baglidir Basarili darbelerin sayisi zaman icinde azalmistir Otoriter sistemlerde basarisiz darbelerin otoriter yoneticinin iktidarini guclendirmesi muhtemeldir Kumulatif darbe sayisi gelecekteki darbelerin guclu bir ongorucusudur ve bu olgu darbe tuzagi olarak adlandirilir Darbe onleme olarak adlandirilan yontemde rejimler herhangi bir kucuk grubun iktidari ele gecirmesini zorlastiracak yapilar olusturur Bu darbe onleme stratejileri arasinda aile etnik ve dini gruplarin stratejik olarak orduya yerlestirilmesi ve askeri ve guvenlik kurumlarinin parcalanmasi sayilabilir Ancak darbe onleme askeri etkinligi azaltir Otoriter hukumetlerin beceriksiz ordulara sahip olma egiliminde olmalarinin bir nedeni otoriter rejimlerin ordularinin bir darbe yapacagindan veya bir ic ayaklanmanin kesintisiz devam etmesine izin vereceginden korkmalaridir sonuc olarak otoriter yoneticilerin ordudaki kilit pozisyonlara beceriksiz sadik kisileri yerlestirme tesvikleri vardir Ilgili terimlerKendi kendine darbe Oto darbe Ispanyolca autogolpe ya da tepeden inme darbe olarak da adlandirilan kendi kendine darbe yasal yollarla iktidara gelen bir ulusun liderinin yasa disi yollarla iktidarda kalmaya calistigi bir darbe bicimidir Lider ulusal yasama organini feshedebilir veya gucsuz kilabilir ve normal sartlar altinda verilmeyen olaganustu yetkileri hukuka aykiri bir sekilde ustlenebilir Diger onlemler arasinda ulkenin anayasasini iptal etmek sivil mahkemeleri askiya almak ve hukumet baskaninin diktatorluk yetkilerini ustlenmesi sayilabilir 1946 ve 2022 yillari arasinda 110 u otokrasilerde ve 38 i demokrasilerde olmak uzere tahmini 148 kendi kendine darbe girisimi gerceklesmistir Yumusak darbe Bazen sessiz darbe veya kansiz darbe olarak da adlandirilan yumusak darbe bir hukumetin yasa disi bir sekilde devrilmesidir ancak normal bir darbenin aksine guc veya siddet kullanilmadan gerceklestirilir Saray darbesi Saray darbesi veya saray devrimi yonetici grup icindeki bir hizbin yonetici grup icindeki baska bir hizbi yerinden ettigi bir darbedir Halk protestolarinin yani sira saray darbeleri de diktatorler icin buyuk bir tehdittir M O 12 yuzyildaki en eski komplolardan biriydi Saray darbeleri Imparatorluk Cin inde yaygindi Avusturya daki Habsburg Hanedani Katar daki Sani Hanedani ve 19 yuzyil ile 20 yuzyilin baslarinda Haiti de de meydana gelmistir 1725 1801 yillari arasindaki Rus carlarinin cogu saray darbeleriyle devrilmis ya da iktidari gasp etmistir Putsch Putsch terimi basarisiz bir azinlik gerici darbesinin siyasi askeri eylemlerini ifade eder Bu terim ilk olarak 6 Eylul 1839 da Isvicre de gerceklesen icin kullanilmistir Ayrica Weimar Almanyasi nda 1920 Kapp Darbesi Kustrin Darbesi ve Adolf Hitler in 1923 Birahane Darbesi gibi darbe girisimleri icin de kullanilmistir 1934 teki Uzun Bicaklar Gecesi sirasinda Hitler ve diger Nazi Partisi uyelerinin dezenformasyon taktiginin temelinde sozde bir putsch yatiyordu Bir tasfiye baslattiktan sonra yakin bir darbe fikri oldurmenin hakli oldugunu bir ayaklanmayi bastirmak icin bir arac olarak yanlis bir sekilde iddia etmelerini sagladi Almanlar cinayetlerin gerici bir darbeyi onlemek icin gerekli oldugu yonundeki kanitlanmamis imaya ragmen olayi tanimlamak icin hala Nazi rejimi tarafindan verilen Rohm Putsch terimini kullanmaktadir Bu nedenle Alman yazarlar siklikla tirnak isareti kullanmakta ya da vurgu yapmak icin sogenannter Rohm Putsch sozde Rohm Darbesi hakkinda yazmaktadir ve 1991 Agustos Darbesi icin de bu terim kullanilir Pronunciamiento Pronunciamiento duyuru bir tur hukumet darbesi icin kullanilan Ispanyolca kokenli bir terimdir Pronunciamiento golpe de estado dan etkilenen yeni hukumetin kurulmasini mesrulastiran hukum suren hukumeti gorevden almanin resmi aciklamasidir Kisla isyani ya da cuartelazo da askeri isyan icin kullanilan bir terimdir ve Ispanyolca cuartel karargah ya da kisla teriminden gelmektedir Belirli askeri garnizonlar hukumete karsi daha buyuk bir askeri isyanin atesleyici faktorudur Bir yazar darbe ile pronunciamiento arasinda bir ayrim yapmaktadir Darbede ordu paramiliter gucler ya da muhalif siyasi gruplar mevcut hukumeti gorevden alip iktidari ele gecirirken pronunciamiento da ordu mevcut hukumeti gorevden alip gorunurde sivil bir hukumet kurar Diger Iktidarin fiilen veya tesebbus yoluyla tek tarafli olarak ele gecirildigi diger turler bazen sifatli darbeler olarak adlandirilir Uygun terim oznel olabilir ve normatif analitik ve siyasi cikarimlar tasir Sivil toplum darbesi Anayasal darbe Karsi darbe bir onceki darbenin sonucunu yururlukten kaldirmak icin yapilan darbe Demokratik darbe Secim darbesi Yargi darbesi Pazar darbesi Askeri darbe Parlamenter darbe Baskanlik darbesi Kraliyet darbesi bir hukumdarin demokratik olarak secilmis liderleri gorevden almasi ve tum gucu ele gecirmesi ornegin 6 Ocak Diktatorlugu Agir cekim darbe Yavas hareket eden darbe Yavas ilerleyen darbe Devrim isyan Bir devrim veya isyan bir yoneticinin veya hukumetin anayasaya aykiri yollarla degistirilebilmesi acisindan bir darbe ile ayni sonuca sahip olabilir Ancak darbe genellikle kucuk bir grup tarafindan yapilir ve onceden planlanirken devrim veya isyan genellikle daha spontane bir sekilde ve koordine olmayan daha buyuk insan gruplari tarafindan baslatilir Bu ayrim her zaman net degildir Bazen bir darbe darbeyi yapanlar tarafindan bir tur demokratik mesruiyet kazandirmaya calismak icin devrim olarak da adlandirilir Yayginlik ve tarihceClayton Thyne ve Jonathan Powell in darbe veri setine gore 1950 den 2010 a kadar 457 darbe girisimi olmus bunlarin 227 si 49 7 basarili 230 u 50 3 basarisizlikla sonuclanmistir Darbelerin en yaygin olarak Afrika ve Amerika kitalarinda sirasiyla 36 5 ve 31 9 goruldugunu tespit etmislerdir Asya ve Orta Dogu toplam kuresel darbelerin sirasiyla 13 1 ve 15 8 ine sahne olmustur Avrupa acik ara farkla en az darbe girisiminin yasandigi yer olmustur 2 6 Darbe girisimlerinin cogu 1960 larin ortalarinda meydana gelmistir ancak 1970 lerin ortalarinda ve 1990 larin baslarinda da cok sayida darbe girisimi olmustur 1950 den 2010 a kadar darbelerin cogu Orta Dogu ve Latin Amerika da basarisiz olmustur Afrika ve Asya da basari sansi biraz daha yuksekti Basarili darbe sayilari zaman icinde azalmistir SonuclarBasarili darbeler iktidarin bariscil gecisini engelleyen bir rejim degisikligi yontemidir 2016 yilinda yapilan bir calisma diktatorluklerde darbelerin dort olasi sonucunu kategorize etmektedir Basarisiz darbe Bir liderin iktidardaki grubun kimligini veya yonetim kurallarini degistirmeden yasa disi bir sekilde iktidardan uzaklastirilmasi gibi rejim degisikligi olmamasi Iktidarin baska bir diktatorlukle degistirilmesi Diktatorlugun devrilmesi ve ardindan demokratiklesme demokratik darbeler olarak da adlandirilir Calisma hem Soguk Savas sirasinda hem de sonrasinda diktatorluklerdeki tum darbelerin yaklasik yarisinin yeni otokratik rejimler kurdugunu ortaya koymustur Darbelerle kurulan yeni diktatorlukler darbeyi takip eden yilda darbeden onceki yila kiyasla daha yuksek duzeyde baski uygulamaktadir Soguk Savas donemindeki diktatorluklerde gerceklesen darbelerin ucte biri ve daha sonrakilerin 10 u rejim liderligini degistirmistir Diktatorluklerdeki Soguk Savas darbelerinin 12 sinin ve Soguk Savas sonrasi darbelerin 40 inin ardindan demokrasiler kurulmustur Soguk Savas sonrasi donemde meydana gelen darbelerin demokratik sistemlerle sonuclanma olasiligi Soguk Savas darbelerine kiyasla daha yuksek olsa da darbeler hala cogunlukla otoriterligi devam ettirmektedir Ic savaslar sirasinda meydana gelen darbeler savasin suresini kisaltmaktadir Ongoruculer2003 yilinda yapilan bir akademik literatur taramasi asagidaki faktorlerin darbelerle iliskili oldugunu ortaya koymustur subaylarin kisisel sikayetleri askeri orgutsel sikayetler askeri populerlik askeri tutumsal baglilik ekonomik gerileme ic siyasi kriz diger bolgesel darbelerin bulasiciligi dis tehdit savasa katilim yabanci bir askeri gucle gizli anlasma ordunun ulusal guvenlik doktrini subaylarin siyasi kulturu kapsayici olmayan kurumlar somurge mirasi ekonomik kalkinma cesitlendirilmemis ihracat subaylarin sinif kompozisyonu askeri boyut sivil toplumun gucu rejimin mesruiyeti ve gecmis darbeler 2016 da yapilan bir calismada yer alan literatur taramasinda etnik hizipcilik destekleyici yabanci hukumetler liderlerin deneyimsizligi yavas buyume emtia fiyat soklari ve yoksulluktan bahsedilmektedir Darbelerin askeri guclerin yogun etkisi altindaki ortamlarda ortaya ciktigi gorulmustur Yukaridaki faktorlerin bircogu askeri kultur ve guc dinamikleri ile baglantilidir Bu faktorler birden fazla kategoriye ayrilabilir bu kategorilerden ikisi askeri cikarlara yonelik tehdit ve askeri cikarlara destektir Eger cikarlar her iki yonde de ilerlerse ordu kendisini ya bu gucten faydalanirken ya da bu gucu geri kazanmaya calisirken bulacaktir Askeri harcamalar cogu zaman bir darbenin gerceklesme olasiliginin bir gostergesidir Nordvik bircok farkli ulkede gerceklesen darbelerin yaklasik 75 inin askeri harcamalar ve petrol gelirlerinden kaynaklandigini tespit etmistir Darbe tuzagi Kumulatif darbe sayisi gelecekteki darbelerin guclu bir ongorucusudur Bu olgu darbe tuzagi olarak adlandirilmaktadir 2014 yilinda 18 Latin Amerika ulkesinde yapilan bir arastirma acik siyasi rekabetin tesis edilmesinin ulkeleri darbe tuzagindan cikarmaya yardimci oldugunu ve siyasi istikrarsizlik dongulerini azalttigini ortaya koymustur Rejim turu ve kutuplasma Hibrit rejimler cok otoriter devletlere veya demokratik devletlere kiyasla darbelere karsi daha savunmasizdir 2021 yilinda yapilan bir calisma demokratik rejimlerin darbelere maruz kalma olasiliginin onemli olcude daha yuksek olmadigini ortaya koymustur 2015 yilinda yapilan bir calisma terorizmin darbelerle guclu bir sekilde iliskili oldugunu ortaya koymustur 2016 yilinda yapilan bir calisma darbelerin etnik bir bileseni oldugunu ortaya koymustur Liderler etnik ordular kurmaya ya da seleflerinin kurduklarini dagitmaya calistiklarinda askerlerin siddetli direnisine neden oluyorlar 2016 yilinda yapilan bir baska calisma protestolarin darbe riskini artirdigini gostermektedir bunun nedeni muhtemelen darbeciler arasindaki hafifletmeleri ve uluslararasi aktorlerin darbe liderlerini cezalandirma ihtimalini azaltmalaridir 2016 tarihli ucuncu bir calisma otokrasilerde secimlerin ardindan sonuclar gorevdeki otokrat icin secim zayifligini ortaya cikardiginda darbelerin daha olasi hale geldigini bulmustur 2016 tarihli dorduncu bir calisma sosyal siniflar arasindaki esitsizligin darbe olasiligini artirdigini ortaya koymaktadir 2016 tarihli besinci bir calisma darbelerin bulasici olduguna dair bir kanit bulamamistir bir bolgede gerceklesen bir darbe o bolgedeki diger darbelerin de gerceklesme ihtimalini artirmamaktadir Bir calisma darbelerin kucuk nufuslu devletlerde gerceklesme olasiliginin daha yuksek oldugunu cunku darbeciler icin daha kucuk koordinasyon sorunlari oldugunu ortaya koymustur 2019 yilinda yapilan bir arastirma bir ulkede siyaset kutuplasmissa ve secim rekabeti dusukse sivil kaynakli darbelerin daha olasi hale geldigini ortaya koymustur 2023 yilinda yapilan bir arastirma sivil elitlerin askeri darbeleri kiskirtmakla daha fazla iliskilendirilirken sosyal aglara gomulu sivillerin askeri darbeleri pekistirmekle daha fazla iliskilendirildigini ortaya koymustur Otokrasilerde darbelerin sikligi yururlukteki veraset kurallarindan etkileniyor gibi gorunmektedir sabit bir veraset kuralina sahip monarsiler daha az kurumsallasmis otokrasilere kiyasla istikrarsizliktan cok daha az etkilenmektedir 2014 yilinda 18 Latin Amerika ulkesinde 20 yuzyilda yapilan bir calisma baskanligin yasama yetkilerinin darbe sikligini etkilemedigini ortaya koymustur Bolgesel ihtilaflar ic catismalar ve silahli catismalar 2017 yilinda yapilan bir arastirma devletleri tartismali topraklar uzerinde uluslararasi rekabete dahil olan otokrat liderlerin darbeyle devrilmelerinin daha olasi oldugunu ortaya koymustur Calismanin yazarlari bunun nedenine iliskin su mantigi one suruyorlar Mekansal rekabete yatirim yapan otokratik iktidarlar yabanci bir dusmanla rekabet edebilmek icin orduyu guclendirmeye ihtiyac duyarlar Guclu bir ordu gelistirme zorunlulugu diktatorleri paradoksal bir duruma sokar rakip bir devletle rekabet edebilmek icin kendi iktidarlarini tehdit etme olasiligi en yuksek olan kurumu yani orduyu guclendirmeleri gerekir Ancak 2016 yilinda yapilan iki arastirma askerilestirilmis catisma ve mucadelelere dahil olan liderlerin darbeyle karsilasma ihtimalinin daha dusuk oldugunu ortaya koymustur 2019 yilinda yapilan bir arastirma yakin zamanda ic savas baris anlasmalari imzalamis olan devletlerde ozellikle de bu anlasmalar ordunun cikarlarini tehlikeye atan hukumler iceriyorsa darbe yasanma olasiliginin cok daha yuksek oldugunu ortaya koymustur Halk muhalefeti ve bolgesel isyanlar Arastirmalar devlet aygiti icindeki elitlerin darbeleri koordine etmesine yardimci oldugu icin protestolarin darbeleri tesvik ettigini gostermektedir 2019 yilinda yapilan bir arastirma bolgesel isyanlarin ordu tarafindan gerceklestirilen darbeleri daha olasi hale getirdigini ortaya koymustur Ordunun etkisi 2018 yilinda yapilan bir arastirma ordularin barisi koruma misyonlarindan onemli gelirler elde ettigi ulkelerde darbe girisimlerinin daha az olasi oldugunu ortaya koymustur Calisma BM nin artik orduyu barisi koruma misyonlarina dahil etmeyeceginden korktuklari icin ordularin darbe duzenlemekten caydirildigini ileri surdu 2018 yilinda yapilan ayri bir calisma askeri akademilerin varliginin darbelerle baglantili oldugunu ortaya koymustur Yazarlar askeri akademilerin subaylarin darbe planlamasini kolaylastirdigini cunku okullarin subaylar arasinda aglar kurdugunu savunuyor Ekonomi gelisme ve kaynak faktorleri 2018 yilinda yapilan bir arastirmaya gore petrol fiyatlarindaki soklar kara petrolu yogun ulkelerde darbeleri tesvik ederken acik deniz petrolu yogun ulkelerde darbeleri onluyor Calisma karada petrol zenginligine sahip devletlerin petrolu korumak icin ordularini gelistirme egiliminde olduklarini ancak acik deniz petrol zenginligi icin bunu yapmadiklarini savunuyor 2020 yilinda yapilan bir calisma secimlerin ekonominin durumuna bagli olarak darbe girisimleri uzerinde iki yonlu bir etkisi oldugunu ortaya koymustur Ekonomik genisleme donemlerinde secimler darbe girisimi olasiligini azaltirken ekonomik krizler sirasinda yapilan secimler darbe girisimi olasiligini artirmistir 2021 yilinda yapilan bir arastirma petrol zengini ulkelerde darbe girisimi riskinin belirgin oldugunu ancak bu darbelerin basarili olma ihtimalinin dusuk oldugunu ortaya koymustur 2014 yilinda 18 Latin Amerika ulkesinde 20 yuzyilda yapilan bir calisma darbe sikliginin kalkinma duzeyleri ekonomik esitsizlik veya ekonomik buyume oranina gore degismedigini ortaya koymustur Darbe onleme Darbe onleme olarak adlandirilan bu yontemde rejimler herhangi bir kucuk grubun iktidari ele gecirmesini zorlastiracak yapilar olustururlar Bu darbe onleme stratejileri arasinda aile etnik ve dini gruplarin stratejik olarak orduya yerlestirilmesi duzenli orduya paralel bir silahli gucun olusturulmasi ve birbirini surekli denetleyen yetki alanlari ortusen cok sayida ic guvenlik teskilatinin gelistirilmesi yer alabilir Ayrica ordu mensuplarinin maaslarina sik sik zam yapilmasi terfi ettirilmeleri ve farkli burokratlarin kasitli olarak kullanilmasi da soz konusu olabilir Arastirmalar bazi darbe onleme stratejilerinin darbe riskini azalttigini gostermektedir Ancak darbe onleme ordunun etkinligini azaltir ve iktidarin elde edebilecegi sinirlar Otoriter hukumetlerin beceriksiz ordulara sahip olma egiliminde olmalarinin bir nedeni otoriter rejimlerin ordularinin bir darbe yapacagindan veya bir ic ayaklanmanin kesintisiz devam etmesine izin vereceginden korkmalaridir sonuc olarak otoriter yoneticilerin ordudaki kilit pozisyonlara beceriksiz sadik kisileri yerlestirme tesvikleri vardir 2016 yilinda yapilan bir arastirma uygulanmasinin darbe girisimlerini azalttigini gostermektedir Veraset kurallarinin komplo kurmaktan ziyade sabrederek kazanacaklari daha fazla sey olan elitleri yatistirarak darbeciler arasindaki koordinasyon cabalarini engelledigine inanilmaktadir Siyaset bilimciler Curtis Bell ve Jonathan Powell a gore komsu ulkelerdeki darbe girisimleri bir bolgede daha fazla darbe onleme ve darbeyle baglantili baskiya yol aciyor 2017 yilinda yapilan bir calisma ulkelerin darbe onleme stratejilerinin benzer gecmise sahip diger ulkelerden buyuk olcude etkilendigini ortaya koyuyor Eski Fransiz somurgelerinde darbeden korunma daha olasidir te 2018 yilinda yapilan bir calisma darbe girisimlerinden sag kurtulan ve bilinen ve potansiyel rakiplerini tasfiye ederek karsilik veren liderlerin daha uzun sure lider olarak kalma olasiliginin yuksek oldugunu ortaya koymustur Catisma Yonetimi ve Baris Bilimi nde 2019 yilinda yapilan bir calisma kisiselci diktatorluklerin diger otoriter rejimlere kiyasla darbeye karsi onlem alma olasiliginin daha yuksek oldugunu ortaya koymustur yazarlar bunun nedeninin kisiselcilerin zayif kurumlar ve dar destek tabanlari birlestirici ideolojilerin eksikligi ve hukumdarla gayri resmi baglantilar ile karakterize edilmesi oldugunu savunmaktadir EtkiDemokrasi Arastirmalar kati otoriter rejimlerde demokratiklesmeyi tesvik eden darbelerin zamanla demokrasiyle sonuclanma olasiliginin azaldigini ve Soguk Savas in sona ermesinden bu yana olumlu etkinin guclendigini gostermektedir 2014 yilinda yapilan bir calisma darbelerin ozellikle de baska turlu demokratiklesme ihtimali en dusuk olan devletlerde demokratiklesmeyi tesvik ettigini ortaya koymustur Yazarlar darbe girisimlerinin bu sonucu dogurabilecegini cunku basarili darbelerin liderlerinin siyasi mesruiyet ve ekonomik buyume saglamak icin hizla demokratiklesmeye yonelik tesvikleri oldugunu basarisiz darbe girisimlerinden sonra iktidarda kalan liderlerin ise bunu iktidarda kalmak icin anlamli reformlar yapmalari gerektiginin bir isareti olarak gorduklerini ileri surmektedir 2014 yilinda yapilan bir arastirma Soguk Savas sonrasi darbelerin 40 inin basarili oldugunu ortaya koymustur Yazarlar bunun uluslararasi baskinin yarattigi tesviklerden kaynaklanabilecegini savunmaktadir 2016 yilinda yapilan bir calisma Soguk Savas darbelerinin 12 sinde Soguk Savas sonrasi darbelerin ise 40 inda demokrasinin tesis edildigini ortaya koymustur 2020 yilinda yapilan bir calisma ise darbelerin devlet baskisinda azalmaya degil artisa yol acma egiliminde oldugunu ortaya koymustur 2020 yilinda yapilan bir arastirmaya gore darbelere verilen dis tepkiler darbe liderlerinin otoriterlige mi yoksa demokratik yonetime mi yonelecegi konusunda onemli rol oynamaktadir Dis demokratik aktorler tarafindan desteklendiklerinde darbe liderleri dis destegi korumak ve ic mesruiyeti pekistirmek icin secimleri zorlamaya tesvik edilmektedir Kinandiklarinda ise darbe liderleri hayatta kalmalarini saglamak icin otoriterlige yonelme egilimindedir Hukukcu e gore demokratik bir hukumeti zorla devirmek icin yapilan bir darbe bazen hakli gorulebilir Somin Turkiye de 2016 yilinda gerceklesen darbe girisimini yorumlarken soyle diyordu Demokratik bir rejimin zorla ortadan kaldirilmasina karsi guclu bir karine olmalidir Ancak soz konusu hukumet insan haklarina yonelik ciddi bir tehdit olusturuyorsa veya gelecekteki siyasi rekabeti engelleyerek demokrasinin kendisini yok etme ihtimali varsa bu karine asilabilir Baski ve karsi darbeler Seizing Power The Strategic Logic of Military Coups 2014 kitabinin yazari Naunihal Singh e gore bir darbenin engellenmesinin ardindan mevcut hukumetin orduyu siddet kullanarak tasfiye etmesi oldukca nadir bir durumdur Darbeye karismamis subaylar da dahil olmak uzere ordu unsurlarinin kitlesel olarak oldurulmeye baslanmasi siranin kendilerine geleceginden korkan askerlerin karsi darbesini tetikleyebilir Ilk girisimden daha basarili olabilecek boylesi umutsuz bir karsi darbeyi onlemek icin hukumetler genellikle onde gelen subaylari gorevden alma ve yerlerine kendilerine sadik kisileri getirme yoluna giderler Bazi arastirmalar artan baski ve siddetin tipik olarak hem basarili hem de basarisiz darbe girisimlerini takip ettigini one surmektedir Ancak siyaset bilimci Jay Ulfelder tarafindan yapilan bazi gecici analizler Soguk Savas sonrasi donemde basarisiz darbelerin ardindan insan haklari uygulamalarinda net bir bozulma modeli bulamamistir Onemli karsi darbeler arasinda 1909 Osmanli karsi darbesi 1965 66 Endonezya katliamlari 1967 Yunan karsi darbesi ve Guney Kore deki sayilabilir 2017 yilinda yapilan bir arastirma sonra darbeci rejim tarafindan devlet yayinciliginin kullanilmasinin rejime yonelik acik onayi artirmadigini ortaya koymustur 2019 yilinda yapilan bir arastirmaya gore darbe girisimleri fiziksel butunluk haklarinda azalmaya yol acmaktadir Uluslararasi tepki Uluslararasi toplum yardimlari azaltarak ve yaptirimlar uygulayarak darbelere karsi olumsuz tepki verme egilimindedir 2015 yilinda yapilan bir arastirmaya gore demokrasilere karsi yapilan darbeler Soguk Savas sonrasinda yapilan darbeler ve uluslararasi topluma yogun bir sekilde entegre olmus devletlerde yapilan darbelerin kuresel tepkiye yol acma olasiligi daha yuksektir 2015 yilinda yapilan bir baska calisma ise darbelerin demokratik yaptirimlarin uygulanmasinda en guclu belirleyici oldugunu gostermektedir 2015 yilinda yapilan ucuncu bir calisma Batili devletlerin olasi demokrasi ve insan haklari ihlallerine karsi en guclu tepkiyi darbelere gosterdigini ortaya koymaktadir 2016 yilinda yapilan bir calisma Soguk Savas sonrasi donemde uluslararasi bagisci toplulugunun darbeleri dis yardimi azaltarak cezalandirdigini gostermektedir ABD jeopolitik cikarlarinin muhtemel bir sonucu olarak hem Soguk Savas hem de Soguk Savas sonrasi donemde darbelere karsi yardim yaptirimlari uygulama konusunda tutarsiz davranmistir Afrika Birligi ve Amerikan Devletleri Orgutu gibi orgutler darbe karsiti cerceveler benimsemistir Bu orgutler yaptirim tehdidi yoluyla darbeleri aktif bir sekilde engellemeye calismaktadir 2016 yilinda yapilan bir arastirma Afrika Birligi nin Afrika daki darbelerin azaltilmasinda anlamli bir rol oynadigini ortaya koymustur 2017 yilinda yapilan bir calisma ozellikle guclu aktorlerden gelen olumsuz uluslararasi tepkilerin darbelerle kurulan rejimlerin suresini kisaltmada onemli bir etkiye sahip oldugunu ortaya koymustur 2020 yilinda yapilan bir arastirmaya gore darbeler borclanma maliyetini ve ulkenin temerrude dusme olasiligini artirmaktadir Darbelerle iktidara gelen mevcut liderlerAsya Pozisyon Darbe sonrasi lider Gorevden alinan lider Ulke Olay TarihImamali Rahman Rahman Nabiyev Tacikistan Tacikistan Ic Savasi 19 Kasim 1992Halk Partisi Genel Baskani Hun Sen Kambocya Agustos 1997Yuksek Siyasi Konsey Baskani Abdurabbu Mansur el Hadi Yemen Yemen de Husi Darbesi 6 Subat 2015ve Devlet Idare Konseyi Baskani Min Aung Hlaing Ang San Su Ci Myanmar 2021 Myanmar darbesi 2 Subat 2021Afrika Pozisyon Darbe sonrasi lider Gorevden alinan lider Ulke Olay TarihCumhurbaskani Teodoro Obiang Nguema Mbasogo Francisco Macias Nguema Ekvator Ginesi 3 Agustos 1979Cumhurbaskani Yoweri Museveni Uganda 29 Ocak 1986Cumhurbaskani Denis Sassou Nguesso Pascal Lissouba Kongo 25 Ekim 1997Cumhurbaskani Abdulfettah es Sisi Muhammed Mursi Misir 2013 Misir askeri darbesi 3 Temmuz 2013Emmerson Mnangagwa Robert Mugabe Zimbabve 2017 Zimbabve askeri darbesi 24 Kasim 2017Gecici Egemenlik Konseyi Baskani Abdulfettah el Burhan Omer el Besir Sudan 2019 Sudan askeri darbesi 21 Agustos 2019Mali Halkinin Kurtulusu icin Ulusal Komite Baskani Assimi Goita Bah Ndaw Mali 25 Mayis 2021Cumhurbaskani Kays Said Hisam el Mesisi Tunus 25 Temmuz 2021Ulusal Uzlasma ve Kalkinma Komitesi Baskani Mamady Doumbouya Alpha Conde Gine 2021 Gine askeri darbesi 5 Eylul 2021Koruma ve Restorasyon icin Yurtsever Hareket Baskani Ibrahim Traore Paul Henri Sandaogo Damiba Burkina Faso Eylul 2022 Burkina Faso Darbesi 30 Eylul 2022Vatani Koruma Ulusal Konseyi Baskani Abdourahamane Tchiani Muhammed Bazum Nijer 2023 Nijer darbesi 26 Temmuz 2023Kurumlarin Gecisi ve Restorasyonu Komitesi Baskani ve Gecici Devlet Baskani Brice Clotaire Oligui Nguema Ali Bongo Ondimba Gabon 2023 Gabon askeri darbesi 30 Agustos 2023 Nabiyev 7 Eylul 1992 de hukumet milisleri tarafindan istifaya zorlandi ve Kasim ayinda Imamali Rahman gecici iktidari ustlendi Imamali Rahman o donemde Imamali Rahmanov olarak biliniyordu Hadi 22 Ocak 2015 tarihinde Husi isyancilar tarafindan istifaya zorlanmis ancak daha sonra istifasindan vazgecmistir Darbe ic savas ile sonuclandi Mugabe 21 Kasim 2017 tarihinde istifa etmistir Anayasal Darbe Madde 80 in iyi tanimlanmamis Yakin Tehlike durumunda tam Yetkiye El Koyma cunku cumhurbaskaninin Tehlike taniminin tek hakimi olmasi durumunda cikar catismasi vardir ve yargisal uzlasma yoktur Orn Anayasa Yuksek Mahkeme Kays Said Hukumet ve Parlamento Baskanini gorevden aldiAyrica bakinizSuikast Kleptokrasi Askeri diktatorluk Siyasi yolsuzluk Sabotaj Kendi kendine darbe Devlet cokusu Turkiye de askeri mudahalelerKaynakca coup d etat Merriam Webster 29 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Nisan 2022 a b c d e f g h Powell Jonathan M Thyne Clayton L 1 Mart 2011 Global instances of coups from 1950 to 2010 A new dataset PDF Journal of Peace Research Preprint Ingilizce 48 2 249 259 doi 10 1177 0022343310397436 ISSN 0022 3433 27 Mayis 2022 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 20 Haziran 2022 To summarize our definition of a coup attempt includes illegal and overt attempts by the military or other elites within the state apparatus to unseat the sitting executive Coups may be undertaken by any elite who is part of the state apparatus These can include non civilian members of the military and security services or civilian members of government Chin John J Carter David B Wright Joseph G 2021 International Studies Quarterly 65 4 1040 1051 doi 10 1093 isq sqab058 ISSN 0020 8833 3 Agustos 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Agustos 2023 A coup d etat occurs whenever the incumbent ruling regime or regime leader is ousted from power or a presumptive regime leader is prevented from taking power as a result of concrete observable and unconstitutional actions by one or more civilian members of the incumbent ruling regime and or one or more members of the military or security apparatus a b c d Marinov Nikolay Goemans Hein 2014 Coups and Democracy British Journal of Political Science 44 4 799 825 doi 10 1017 S0007123413000264 ISSN 1469 2112 a b c d e f g h i Derpanopoulos George Frantz Erica Wright Joseph 2016 Are coups good for democracy Research amp Politics 3 1 2053168016630837 doi 10 1177 2053168016630837 ISSN 2053 1680 a b Miller Michael K 2016 Reanalysis Are coups good for democracy Research amp Politics 3 4 2053168016681908 doi 10 1177 2053168016681908 ISSN 2053 1680 a b c Brooks Risa A 2019 Integrating the Civil Military Relations Subfield Annual Review of Political Science Ingilizce 22 1 379 398 doi 10 1146 annurev polisci 060518 025407 ISSN 1094 2939 Singh Naunihal 2014 Seizing Power The Strategic Logic of Military Coups Ingilizce JHU Press ISBN 978 1 4214 1336 5 Timoneda Joan C Escriba Folch Abel Chin John 2023 The Rush to Personalize Power Concentration after Failed Coups in Dictatorships British Journal of Political Science Ingilizce 53 3 878 901 doi 10 1017 S0007123422000655 ISSN 0007 1234 31 Temmuz 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Agustos 2023 Habtom Naman Karl Thomas 21 Temmuz 2023 When Failed Coups Strengthen Leaders War on the Rocks Ingilizce 29 Temmuz 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Agustos 2023 a b c Belkin Aaron Schofer Evan 2003 Toward a Structural Understanding of Coup Risk Journal of Conflict Resolution 47 5 594 620 doi 10 1177 0022002703258197 ISSN 0022 0027 a b Przeworski Adam Alvarez Michael E Cheibub Jose Antonio Limongi Fernando 2000 Democracy and Development Political Institutions and Well Being in the World 1950 1990 Cambridge Studies in the Theory of Democracy Cambridge University Press ISBN 978 0 521 79379 7 24 Eylul 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Agustos 2023 a b Londregan John B Poole Keith T 1990 Poverty the Coup Trap and the Seizure of Executive Power World Politics 42 2 151 183 doi 10 2307 2010462 ISSN 1086 3338 JSTOR 2010462 a b c d e Lehoucq Fabrice Perez Linan Anibal 2014 Breaking Out of the Coup Trap Comparative Political Studies 47 8 1105 1129 doi 10 1177 0010414013488561 4 Temmuz 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Agustos 2023 a b T Quinlivan James 1 Ocak 2000 Coup Proofing www rand org 21 Ekim 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Ocak 2016 a b Talmadge Caitlin 2015 The Dictator s Army Battlefield Effectiveness in Authoritarian Regimes Ingilizce Cornell University Press ISBN 978 1 5017 0175 7 3 Agustos 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Agustos 2023 a b Talmadge Caitlin 2016 Different Threats Different Militaries Explaining Organizational Practices in Authoritarian Armies Security Studies 25 1 111 141 doi 10 1080 09636412 2016 1134192 ISSN 0963 6412 1 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Agustos 2023 a b Narang Vipin Talmadge Caitlin 31 Ocak 2017 Civil military Pathologies and Defeat in War Journal of Conflict Resolution 62 7 1379 1405 doi 10 1177 0022002716684627 a b Brown Cameron S Fariss Christopher J McMahon R Blake 1 Ocak 2016 Recouping after Coup Proofing Compromised Military Effectiveness and Strategic Substitution International Interactions 42 1 1 30 doi 10 1080 03050629 2015 1046598 ISSN 0305 0629 a b Bausch Andrew W 2018 Coup proofing and Military Inefficiencies An Experiment International Interactions 44 ja 1 32 doi 10 1080 03050629 2017 1289938 ISSN 0305 0629 a b Biddle Stephen Zirkle Robert 1 Haziran 1996 Technology civil military relations and warfare in the developing world Journal of Strategic Studies 19 2 171 212 doi 10 1080 01402399608437634 ISSN 0140 2390 30 Nisan 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Agustos 2023 a b Paine Jack 2022 Reframing The Guardianship Dilemma How the Military s Dual Disloyalty Options Imperil Dictators American Political Science Review Ingilizce 116 4 1425 1442 doi 10 1017 S0003055422000089 ISSN 0003 0554 5 Mart 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Agustos 2023 Kaufman Edy Uruguay in Transition From Civilian to Military Rule Ingilizce Transaction Publishers ISBN 978 1 4128 4084 2 3 Agustos 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Agustos 2023 Tufekci Zeynep 7 Aralik 2020 This Must Be Your First The Atlantic 8 Aralik 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Agustos 2023 In political science the term coup refers to the illegitimate overthrow of a sitting government usually through violence or the threat of violence The technical term for attempting to stay in power illegitimately such as after losing an election is self coup or autocoup sometimes autogolpe Nakamura David 5 Ocak 2021 With brazen assault on election Trump prompts critics to warn of a coup The Washington Post 6 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Ocak 2021 a b Marsteintredet Leiv Malamud Andres November 2020 Coup with Adjectives Conceptual Stretching or Innovation in Comparative Research Political Studies Ingilizce 68 4 1014 1035 doi 10 1177 0032321719888857 ISSN 0032 3217 13 Aralik 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Agustos 2023 Peterson M J 2019 Recognition of governments Routledge Handbook of State Recognition ss 205 219 doi 10 4324 9781351131759 16 ISBN 978 1 351 13175 9 Raphael Boleslavsky Mehdi Shadmehr amp Konstantin Sonin Haziran 2021 Media Freedom in the Shadow of a Coup academic oup com ss 1782 1815 3 Agustos 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Agustos 2023 Anita M Andrew amp John A Rapp Autocracy and China s Rebel Founding Emperors Comparing Chairman Mao and Ming Taizu Rowman amp Littlefield 2000 p 324 Charles O Hucker China s Imperial Past An Introduction to Chinese History and Culture Stanford University Press 1975 p 304 Patrick Milton Michael Axworthy amp Brendan Simms Towards A Westphalia for the Middle East Oxford University Press 2019 p 104 Mats Lundahl Politics Or Markets Essays on Haitian Underdevelopment Routledge 2002 p 321 Erren Lorenz 2016 Feofan Prokopovich s Pravda voli monarshei as Fundamental Law of the Russian Empire Kritika Explorations in Russian and Eurasian History 17 2 333 360 doi 10 1353 kri 2016 0027 ISSN 1538 5000 Putsch DWDS Digitales Worterbuch der deutschen Sprache Almanca 31 Agustos 2022 4 Ocak 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Ocak 2023 Pfeifer Wolfgang 31 Ocak 1993 Etymologisches Worterbuch des Deutschen Etymological Dictionary of German Almanca second bas Berlin ISBN 978 3 05 000626 0 Definition of putsch Did you know Merriam Webster 10 Subat 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Subat 2021 Rohm Putsch Almanca Deutsches Historisches Museum DHM German Historical Museum 11 Agustos 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Mart 2016 Little Siebold Todd Cuartelazo in Encyclopedia of Latin American History and Culture vol 2 p 305 New York 1996 Luttwak Edward 1979 Coup d Etat A Practical Handbook Harvard University Press ISBN 978 0 674 17547 1 Barbara Geddes Joseph George Wright Joseph Wright Erica Frantz 2018 How Dictatorships Work Power Personalization and Collapse Cambridge University Press s 285 ISBN 978 1 107 11582 8 where a monarch who had not been directly running the country in the sense that there was a prime minister and responsible government decides to assume all power Yugoslavia in 1929 was an example of this Coup D etat www britannica com Ingilizce 8 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Ocak 2023 Kevin Newton Change Caused by Revolutions Coups amp Wars study com Ingilizce 18 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Ocak 2023 David Lane The Orange Revolution People s Revolution or Revolutionary Coup The British Journal of Politics and International Relations BJPIR 2008 VOL 10 525 549 Orderly transfers of power occur less often than you might think The Economist ISSN 0013 0613 12 Ocak 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Agustos 2023 Przeworski Adam January 2015 Acquiring the Habit of Changing Governments Through Elections Comparative Political Studies Ingilizce 48 1 101 129 doi 10 1177 0010414014543614 ISSN 0010 4140 19 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Agustos 2023 an entire sequence of elections may occur peacefully with or without alternations and then some exogenous event may lead to a coup usurpation of power by the current incumbent civil war or some other constitutional irregularity Varol Ozan O 20 Mayis 2021 The Democratic Coup d Etat Oxford University Press ISBN 978 0 19 062602 0 20 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Agustos 2023 Amazon com vasitasiyla Thyne Clayton 25 Mart 2015 The impact of coups d etat on civil war duration Conflict Management and Peace Science 34 3 0738894215570431 doi 10 1177 0738894215570431 ISSN 0738 8942 Nordvik Frode Martin 1 Nisan 2019 Does Oil Promote or Prevent Coups The Answer is Yes The Economic Journal 129 619 1425 1456 doi 10 1111 ecoj 12604 Bell Curtis 17 Subat 2016 Coup d Etat and Democracy Comparative Political Studies 49 9 0010414015621081 doi 10 1177 0010414015621081 ISSN 0010 4140 51 doldur Hiroi Taeko Omori Sawa 1 Subat 2013 Causes and Triggers of Coups d etat An Event History Analysis Politics amp Policy 41 1 39 64 doi 10 1111 polp 12001 ISSN 1747 1346 Kim Nam Kyu Sudduth Jun Koga 3 Mart 2021 Political Institutions and Coups in Dictatorships Comparative Political Studies Ingilizce 54 9 1597 1628 doi 10 1177 0010414021997161 ISSN 0010 4140 Aksoy Deniz Carter David B Wright Joseph 1 Temmuz 2015 Terrorism and the Fate of Dictators World Politics 67 3 423 468 doi 10 1017 S0043887115000118 ISSN 1086 3338 Harkness Kristen A 1 Haziran 2016 The Ethnic Army and the State Explaining Coup Traps and the Difficulties of Democratization in Africa Journal of Conflict Resolution 60 4 587 616 doi 10 1177 0022002714545332 hdl 10023 9391 ISSN 0022 0027 Johnson Jaclyn Thyne Clayton L 26 Haziran 2016 Squeaky Wheels and Troop Loyalty How Domestic Protests Influence Coups d etat 1951 2005 Journal of Conflict Resolution 62 3 597 625 doi 10 1177 0022002716654742 ISSN 0022 0027 Wig Tore Rod Espen Geelmuyden 1 Agustos 2016 Cues to Coup Plotters Elections as Coup Triggers in Dictatorships Journal of Conflict Resolution 60 5 787 812 doi 10 1177 0022002714553106 ISSN 0022 0027 3 Agustos 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Agustos 2023 Houle Christian 1 Eylul 2016 Why class inequality breeds coups but not civil wars Journal of Peace Research 53 5 680 695 doi 10 1177 0022343316652187 ISSN 0022 3433 Miller Michael K Joseph Michael Ohl Dorothy 26 Mayis 2016 Are Coups Really Contagious An Extreme Bounds Analysis of Political Diffusion Journal of Conflict Resolution 62 2 410 441 doi 10 1177 0022002716649232 ISSN 0022 0027 Gassebner Martin Gutmann Jerg Voigt Stefan 1 Aralik 2016 When to expect a coup d etat An extreme bounds analysis of coup determinants Public Choice 169 3 4 293 313 doi 10 1007 s11127 016 0365 0 hdl 10419 156099 ISSN 0048 5829 Kinney Drew Holland 2019 Politicians at Arms Civilian recruitment of soldiers for Middle East Coups Armed Forces amp Society Ingilizce 45 4 681 701 doi 10 1177 0095327X18777983 ISSN 1556 0848 Ben Hammou Salah 2023 The Varieties of Civilian Praetorianism Evidence From Sudan s Coup Politics Armed Forces amp Society Ingilizce 0095327X2311556 doi 10 1177 0095327X231155667 Kurrild Klitgaard Peter 2000 The constitutional economics of autocratic succession Public Choice 103 1 2 63 84 doi 10 1023 A 1005078532251 ISSN 0048 5829 Kurrild Klitgaard Peter 2004 Autocratic succession Encyclopedia of Public Choice 103 358 362 doi 10 1007 978 0 306 47828 4 39 ISBN 978 0 306 47828 4 Escriba Folch Abel Bohmelt Tobias Pilster Ulrich 9 Nisan 2019 Authoritarian regimes and civil military relations Explaining counterbalancing in autocracies Conflict Management and Peace Science Ingilizce 37 5 559 579 doi 10 1177 0738894219836285 hdl 10230 46774 ISSN 0738 8942 Florea Adrian 2018 Spatial Rivalry and Coups Against Dictators PDF Security Studies 27 1 26 doi 10 1080 09636412 2017 1360072 ISSN 0963 6412 14 Mart 2023 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 3 Agustos 2023 Piplani Varun Talmadge Caitlin 1 Aralik 2016 When War Helps Civil military Relations Prolonged Interstate Conflict and the Reduced Risk of Coups Journal of Conflict Resolution 60 8 1368 1394 doi 10 1177 0022002714567950 ISSN 0022 0027 Arbatli Cemal Eren Arbatli Ekim 2014 External threats and political survival Can dispute involvement deter coup attempts Conflict Management and Peace Science 33 2 115 152 doi 10 1177 0738894214545956 White Peter 2020 The Perils of Peace Civil War Peace Agreements and Military Coups The Journal of Politics 82 104 118 doi 10 1086 705683 ISSN 0022 3816 Casper Brett Allen Tyson Scott A 1 Nisan 2014 Popular Protest and Elite Coordination in a Coup d etat The Journal of Politics 76 2 548 564 doi 10 1017 S0022381613001485 ISSN 0022 3816 Eibl Ferdinand Hertog Steffen Slater Dan 2019 War Makes the Regime Regional Rebellions and Political Militarization Worldwide British Journal of Political Science Ingilizce 51 3 1 22 doi 10 1017 S0007123419000528 ISSN 0007 1234 a b Lundgren Magnus 2018 Backdoor peacekeeping Does participation in UN peacekeeping reduce coups at home Journal of Peace Research 55 4 508 523 doi 10 1177 0022343317747668 Bohmelt Tobias Escriba Folch Abel Pilster Ulrich 13 Agustos 2018 Pitfalls of Professionalism Military Academies and Coup Risk PDF Journal of Conflict Resolution 63 5 002200271878974 doi 10 1177 0022002718789744 hdl 10230 46771 ISSN 0022 0027 30 Temmuz 2022 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 3 Agustos 2023 a b Nordvik Frode Martin 2019 Does Oil Promote or Prevent Coups the Answer Is Yes The Economic Journal 129 619 1425 1456 doi 10 1111 ecoj 12604 ISSN 1468 0297 Krishnarajan Suthan Rorbaek Lasse Lykke 21 Ocak 2020 The Two sided Effect of Elections on Coup Attempts PDF Journal of Conflict Resolution Ingilizce 64 7 8 1279 1306 doi 10 1177 0022002719900001 ISSN 0022 0027 11 Haziran 2023 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 3 Agustos 2023 Powell Jonathan Schiel Rebecca Ben Hammou Salah 2021 Oil Wealth Risk Acceptance and the Seizure of Power Journal of Global Security Studies Ingilizce 6 4 1 8 doi 10 1093 jogss ogaa053 ISSN 2057 3189 13 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Agustos 2023 Sabate Oriol Espuelas Sergio Herranz Loncan Alfonso 2021 Military Wages and Coup d Etat in Spain 1850 1915 the Use of Public Spending as a Coup Proofing Strategy Revista de Historia Economica Journal of Iberian and Latin American Economic History Ingilizce 40 2 205 241 doi 10 1017 S0212610920000270 ISSN 0212 6109 18 Subat 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Agustos 2023 Woldense Josef 2022 What Happens When Coups Fail The Problem of Identifying and Weakening the Enemy Within Comparative Political Studies Ingilizce 55 7 1236 1265 doi 10 1177 00104140211047402 ISSN 0010 4140 19 Ocak 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Agustos 2023 Powell Jonathan 1 Aralik 2012 Determinants of the Attempting and Outcome of Coups d etat Journal of Conflict Resolution 56 6 1017 1040 doi 10 1177 0022002712445732 ISSN 0022 0027 Braithwaite Jessica Maves Sudduth Jun Koga 1 Ocak 2016 Military purges and the recurrence of civil conflict Research amp Politics 3 1 2053168016630730 doi 10 1177 2053168016630730 ISSN 2053 1680 Leon Gabriel 1 Nisan 2014 Soldiers or politicians Institutions conflict and the military s role in politics Oxford Economic Papers 66 2 533 556 CiteSeerX 10 1 1 1000 7058 2 doi 10 1093 oep gpt024 ISSN 0030 7653 a b Frantz Erica Stein Elizabeth A 4 Temmuz 2016 Countering Coups Leadership Succession Rules in Dictatorships Comparative Political Studies 50 7 935 962 doi 10 1177 0010414016655538 ISSN 0010 4140 Will Turkey s coup attempt prompt others nearby Washington Post 21 Ekim 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Temmuz 2016 Bohmelt Tobias Ruggeri Andrea Pilster Ulrich 1 Nisan 2017 Counterbalancing Spatial Dependence and Peer Group Effects PDF Political Science Research and Methods 5 2 221 239 doi 10 1017 psrm 2015 55 ISSN 2049 8470 22 Eylul 2017 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 3 Agustos 2023 Mehrl Marius Choulis Ioannis 28 Mart 2021 The colonial roots of structural coup proofing International Interactions Ingilizce 47 4 750 776 doi 10 1080 03050629 2021 1898958 ISSN 0305 0629 4 Ocak 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Agustos 2023 Easton Malcolm R Siverson Randolph M 2018 Leader survival and purges after a failed coup d etat Journal of Peace Research 55 5 596 608 doi 10 1177 0022343318763713 Escriba Folch Abel Bohmelt Tobias Pilster Ulrich 1 Eylul 2020 Authoritarian regimes and civil military relations Explaining counterbalancing in autocracies Conflict Management and Peace Science Ingilizce 37 5 559 579 doi 10 1177 0738894219836285 hdl 10230 46774 ISSN 0738 8942 3 Agustos 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Agustos 2023 a b c Thyne Clayton L Powell Jonathan M 1 Nisan 2014 Coup d etat or Coup d Autocracy How Coups Impact Democratization 1950 2008 Foreign Policy Analysis n a doi 10 1111 fpa 12046 ISSN 1743 8594 Powell Jonathan M 3 Temmuz 2014 An assessment of the democratic coup theory African Security Review 23 3 213 224 doi 10 1080 10246029 2014 926949 ISSN 1024 6029 abonelik gereklidir Derpanopoulos George Frantz Erica Geddes Barbara Wright Joseph 1 Nisan 2017 Are coups good for democracy A response to Miller 2016 Research amp Politics 4 2 2053168017707355 doi 10 1177 2053168017707355 ISSN 2053 1680 Lachapelle Jean 21 Kasim 2019 No Easy Way Out The Effect of Military Coups on State Repression The Journal of Politics 82 4 1354 1372 doi 10 1086 707309 ISSN 0022 3816 Thyne Clayton Hitch Kendall 2020 Democratic versus Authoritarian Coups The Influence of External Actors on States Postcoup Political Trajectories Journal of Conflict Resolution Ingilizce 64 10 1857 1884 doi 10 1177 0022002720935956 ISSN 0022 0027 Is the overthrow of a democratically elected government ever justified The Washington Post 9 Subat 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Agustos 2023 Zack Beauchamp 16 Temmuz 2016 Why Turkey s coup failed according to an expert 17 Temmuz 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Temmuz 2016 Are coups good for democracy Washington Post 22 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Temmuz 2016 Jay Ulfelder on Twitter 16 Temmuz 2016 29 Ocak 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Temmuz 2016 Bleck Jaimie Michelitch Kristin 9 Mayis 2017 Capturing the Airwaves Capturing the Nation A Field Experiment on State Run Media Effects in the Wake of a Coup The Journal of Politics 79 3 873 889 doi 10 1086 690616 ISSN 0022 3816 Curtice Travis B Arnon Daniel 14 Mayis 2019 Deterring threats and settling scores How coups influence respect for physical integrity rights Conflict Management and Peace Science Ingilizce 37 6 655 673 doi 10 1177 0738894219843240 ISSN 0738 8942 Shannon Megan Thyne Clayton Hayden Sarah Dugan Amanda 1 Ekim 2015 The International Community s Reaction to Coups Foreign Policy Analysis 11 4 363 376 doi 10 1111 fpa 12043 ISSN 1743 8594 a b Soest Christian von Wahman Michael 1 Ocak 2015 Not all dictators are equal Coups fraudulent elections and the selective targeting of democratic sanctions Journal of Peace Research 52 1 17 31 doi 10 1177 0022343314551081 ISSN 0022 3433 4 Ocak 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Agustos 2023 a b Masaki Takaaki 1 Mart 2016 Coups d Etat and Foreign Aid World Development 79 51 68 doi 10 1016 j worlddev 2015 11 004 Powell Jonathan Lasley Trace Schiel Rebecca 7 Ocak 2016 Combating Coups d etat in Africa 1950 2014 Studies in Comparative International Development 51 4 482 502 doi 10 1007 s12116 015 9210 6 ISSN 0039 3606 Thyne Clayton Powell Jonathan Parrott Sarah VanMeter Emily 15 Ocak 2017 Even Generals Need Friends Journal of Conflict Resolution 62 7 1406 1432 doi 10 1177 0022002716685611 Balima Hippolyte Weneyam 2020 Coups d etat and the cost of debt Journal of Comparative Economics Ingilizce 48 3 509 528 doi 10 1016 j jce 2020 04 001 ISSN 0147 5967 4 Ocak 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Agustos 2023 Radio Free Europe Radio Liberty 26 Haziran 2017 8 Agustos 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Konuyla ilgili yayinlarLuttwak Edward 1979 Coup d Etat A Practical Handbook Harvard University Press 978 0 674 17547 1 De Bruin Erica 2020 How to Prevent Coups d Etat Cornell University Press Schiel R Powell J amp Faulkner C 2020 Mutiny in Africa 1950 2018 Conflict Management and Peace Science Singh Naunihal 2014 Seizing Power The Strategic Logic of Military Coups Johns Hopkins University Press Malaparte Curzio 1931 Fransizca Paris Finer S E 1962 The Man on Horseback The Role of the Military in Politics Londra Pall Mall Press s 98 Goodspeed D J 1962 Six Coups d Etat New York Inc Connor Ken Hebditch David 2008 How to Stage a Military Coup From Planning to Execution Pen and Sword Books Ltd ISBN 978 1 84832 503 6 McGowan Patrick J 2016 Coups and Conflict in West Africa 1955 2004 Armed Forces amp Society 32 5 23 doi 10 1177 0095327X05277885 McGowan Patrick J 2016 Coups and Conflict in West Africa 1955 2004 Armed Forces amp Society 32 2 234 253 doi 10 1177 0095327X05277886 Beeson Mark 2008 Civil Military Relations in Indonesia and the Philippines Armed Forces amp Society 34 3 474 490 doi 10 1177 0095327X07303607 n Diaye Boubacar 2016 How Not to Institutionalize Civilian Control Kenya s Coup Prevention Strategies 1964 1997 Armed Forces amp Society 28 4 619 640 doi 10 1177 0095327X0202800406 Dis baglantilarVikisoz de Darbe ile ilgili sozleri bulabilirsiniz Wikimedia Commons ta Darbe ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunur