Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddedeki bilgilerin için ek kaynaklar gerekli. (Mayıs 2017) () |
Bu maddedeki üslubun, ansiklopedik bir yazıdan beklenen resmî ve ciddi üsluba uygun olmadığı düşünülmektedir. |
Kadıköy, eskiden Kalkedon (Yunanca: Χαλκηδών, romanize: Halkidon), İstanbul ilinin Anadolu Yakası'nda yer alan ilçelerinden birisidir. Kocaeli Yarımadası'nın güneybatı kesiminde bulunan Kadıköy, batı ve güneyde Marmara Denizi, kuzeybatıda Üsküdar, kuzeydoğuda Ataşehir ve doğuda Maltepe ilçeleriyle çevrilidir.
| Kadıköy | |
|---|---|
 Saat yönünde: | |
 Kadıköy'ün İstanbul'daki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| Bölge | Marmara |
| İl | İstanbul |
| İdare | |
| • Belediye Başkanı | (CHP) |
| • Kaymakam | Muhittin Pamuk |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 25,2 km² |
| Rakım | 150 m |
| Nüfus (2023) | |
| • Toplam | 483,064 |
| • Yoğunluk | 19.322/km² |
| Zaman dilimi | (TRS) |
| Posta kodu | 34744 |
| Alan kodu | 0216 |
| Plaka kodu | 34 |
Resmî site www.kadikoy.bel.tr | |
Marmara sahilleri boyunca Haydarpaşa'dan Bostancı'ya dek kuzeybatı-güneydoğu doğrultusunda oldukça uzun bir sahil şeridine (yaklaşık 21 km) sahip olan Kadıköy'de kıyı şeridi ve buna paralel uzanan ana ulaşım güzergahları yerleşme yapısını belirlerken, daha geride yer alan D-100 Karayolu ilçenin kuzey sınırını oluşturur.
Kadıköy'deki yerleşmenin başlangıcını oluşturan tarihsel çekirdek, Haydarpaşa Koyu ile Moda Burnu'nun oluşturduğu alanda yer almaktadır. İlçeye adını veren yerleşme merkezi ve asıl Kadıköy semti kabaca kuzey ve kuzeydoğuda demiryolu, doğuda Kurbağalıdere ve Kalamış Koyu, batıda ise Marmara Denizi ve Haydarpaşa Koyu'nun sınırladığı bir alan olarak düşünülebilir. Bugün bu alan Kadıköy Çarşısı, Yeldeğirmeni ve Moda gibi tarihi yerleşme alanlarını da içeren Rasimpaşa, Osmanağa, Caferağa ve İbrahimağa mahallerinden oluşmaktadır.
Kadıköy, ancak 19. yüzyılda sürekli iskan sahası haline gelip İstanbul kentiyle bütünleştiğinden, İstanbul'un diğer tarihi semtlerine nazaran şehir tarihi içinde oldukça genç bir yerleşme olarak kabul edilebilir. Bununla birlikte Anadolu Yakası'nın en eski yerleşim birimlerinden olan Kadıköy, bugün de yakanın en işlek noktası durumundadır. Kadıköy'de Osmanlı döneminden kalma yapılara da rastlanır.
Kadıköy ilçesi kent ulaşımı açısından önemli bir konuma sahiptir. İstanbul'un çeşitli semtlerini birbirine bağlayan bazı ana ulaşım yolları Kadıköy ilçesinden geçmektedir. 2015 yılında gerçekleştirilen "İstanbul'da Yaşam Kalitesi Araştırması"nda tüm ilçeler arasında 2. sırayı almıştır.
Etimoloji
İlçenin Antik Çağ'daki adı olan Kalkedon Yunanca “bakır” anlamına gelen Halkis (Χαλκίς) kelimesiyle ilişkili olup, Özhan Öztürk'e göre aynı dönemde Yunanistan'da Euboea’da bakır madenlerine yakın konumlanmış olan Halkis, Aetolia’da Halkia (Χάλκεια), Epirus’da Haliki gibi benzer isimli kentler bulunduğunu iddia etmiştir. Yunan tarihçi Herodot, Megabazus adlı Pers yazarın kenti kuranların kör olması gerekir dediğini aktarmış bu sözü zamanla folklorik bir anlatıya dönüşmüştür. Yer değiştiren bir kavim yeni yerleşimlerine nasıl ulaşacaklarını öğrenmek için bir kahine danışır. Kahin kavimdekilere körlerin ülkesinin karşısına yerleşmelerini söyler. Bugünkü İstanbul'a ulaşan kavim bulundukları taraf boş iken karşı kıyıda bir yerleşim olduğunu fark eder. Bulundukları yerin avantaj ve güzelliklerini fark edemeyen karşı kıyıdaki insanların ancak kör olabileceklerini iddia edip İstanbul'a yerleşirler. Böylece bugünkü Kadıköy yöresindeki yerleşim körlerin yeri anlamındaki Kalkedon adını alır. İstanbul'un fethinden sonra Kalkedonya'nın yönetimi, II. Mehmed tarafından İstanbul kadısı Hızır Bey'e verildiği için, yerleşmenin Kadıköyü adını aldığı sanılmaktadır.
Tarihçe
Fetih Öncesi Devir
Kadıköy'ün kuruluşu İstanbul'un kuruluşundan çok daha eski yıllara dayanır. Fikirtepe'de 1942 ile 1952 yılları arasında yapılan kazılarda MÖ 3000 yıllarına ait aletler ve insan iskeletleri bulunmuştur. Ayrıca balık, köpek, koyun, keçi kemiklerine rastlanmıştır. Bulunan araçlar arasında taştan çekiç, kemik, keramik, taş ağırşakları, bronz eserler, inci taneleri, firuze taşından eserler de vardır. Moda Burnu'nda Kalkedon kentinde Fenikelilerden kalma kandiller, vazo kırıkları, öküz heykeli, pişirilmiş balçıktan sakallı erkek başı, Kalkedonya Kitabesi'nin yazıldığı bronz levha bulunmuştur.
Fikirtepe'deki Karhadon, Moda Burnu'ndaki Kalkedon kentleri, Fenikelilerin Karadeniz kıyılarında kurdukları kentlere hareket ermek için durma, gereksinimlerini tamamlama merkeziydi.
Antik Yunan halklarından ( merkezli) Megaralıların, bugünkü Moda, Bahariye semtleri ve Mühürdar Caddesi'nin bulunduğu bölgede Kalkedon'u kurduklarını, Antik Çağ yazarlarından Thukididis ile Plinius [N.H. V, 42], Herodot [IV, 85, 144; V, 25; VI, 33] ve Ksenofon da [Anabasis, VI, 6, 38; VII, 1, 20; VII, 2, 23] yazmışlardır.
İyonya'dan (Anadolu'nun Ege Denizi kıyılarından) gelen ve Yunanistan'a inen Akaların bir kolu, MÖ 675 yıllarında Fikirtepe ve Moda'daki iki Fenike kentini aldılar. Bugün Bahariye, Mühürdar ve Moda semtlerinin bulunduğu yerlere yerleştiler. Kalkedon şehrini genişlettiler. Kısa süre içinde İzmit'e kadar olan bölgeyi el geçirdiler. Buralarda Kalkedon Devleti'ni kurdular. Anadolu'nun içlerinden gelenleri bu topraklara yerleştirdiler. Başkent Kalkedon (Kadıköy) oldu. Ülkenin adına Kalkedonya deniyordu. Kalkedonyalılar savaşçı ve uygarlıkta ileriydiler.
Kalkedonyalılar bugünkü Haliç'in Unkapanı'yla Eyüpsultan arasında oturan Traklarla, Fenike kentleriyle, İzmit'teki Bitinyalılarla, Bergama Devleti'yle ticaret yaparlardı.
Haydarpaşa Deresi'nin düzlüklerinde hipodromları, tapınakları vardı. MÖ 5. yüzyılda Kral Periyut, "talen" adı verilen madeni paralar çıkardı. Kalkedonyalılar şehrin savunmasını da düşünmüşlerdi. Perslerden, Bitinyalılardan, Gotlardan korunmak için Haydarpaşa Çayırıyla Kuşdili Çayırı arasında bir hisar yapmışlardı. Sonradan doğudan ve batıdan gelenler buradaki surları ve eserleri yıktılar.
Kalkedonyalılar cam eşya, altından küpe, yüzük gibi süs eşyası yapmasını ve mermeri işlemesini iyi biliyorlardı. Kentlerinin kapısına "Khalkedon" yazılı kitabeler asarlardı.
MÖ 658 yıllarında Yunanistan'ın Korint Kanalı dolaylarından kurtulmak, daha verimli topraklarda yaşamak için kendilerine yeni bir yurt aradılar. Delf Tapınağı'nın kâhini, Megara Kralı Vizas'a "Körler ülkesinin karşısındaki yerler size yurt olacak" dedi.
Kral Vizas halkıyla birlikte yurt aramaya çıktı. MÖ 650 yılında Sarayburnu'na geldi. Sarayburnu'ndan etrafına bakınca buranın güzelliğine şaştı. Kalkedonyalıların bu kadar güzel, bu kadar yaşamaya elverişli yeri göremeyip boş bıraktıklarına göre kör olması gerektiğini düşündü ve kâhinin dediği, körler ülkesinin karşısındaki yer burasıdır diye Sarayburnu'nda konakladı. MÖ 608'le 600 yılları arasında Sarayburnu'nda kendi adını verdiği "Bizans" şehrini kurdu.
Pers Kralı I. Darius) İskitlerle savaşa giderken Kalkedonya'yı da aldı. Bunun üzerine Kalkedonyalılar Bizanslılarla birlik olarak Darius'a karşı savaştılar. Darius, Kalkedonyalıların evlerini, tapınaklarını, kentlerini yakıp yıktı. Darius, Fenikelilerle birlik oldu. Kalkedonyalılar önce İyonlarla, sonra Bizanslılarla birleşip yeniden savaşa tutuştular. Kalkedonyalılar savaş alanını bırakıp kaçtı. Fenikeliler donanmalarıyla Bizanslılara saldırdı, Kalkedonya'yı yakıp yıkarak ele geçirdiler.
Kalkedonya Perslerin eline geçmişti. Makedonya Kralı İskender, Persleri yenip Pers kentleriyle birlikte Kalkedonya'yı da aldı.
MÖ 281 yılında Bitinyalılar Marmara kıyılarındaki kentlerin çoğunu ellerine geçirdiler. Kalkedonya'yı da aldılar. Kalkedonya bir ara özgür kalmışsa da çok geçmeden Romalıların yönetimine girdi. Makedonya Savaşı sırasında Kalkedonyalılarla Romalılar anlaştılar. Romalılar Kalkedonyalılara savaş gemileri göndererek askeri yardım yaptılar.
Kalkedonya 561 yılının 21 Mart'ında Arapların saldırısına uğradı, 667 yılında Araplar yeniden İstanbul kıyılarında görüldüler. Kıyı kentlerinden birçok tutsak alıp ülkelerine döndüler.
Haçlı savaşlarında da Haçlı orduları birkaç kez Kalkedonya'yı çiğnediler.
781 yılında Abbasi Devleti Halifesi Harun Reşit'in komutanlarından Malatyalı Battal Gazi Kalkedonya'yı aldı. Bu tarihten sonra Kalkedonya adı yerine Gaziköy adı kullanılmaya başlandı.
Kutalmışoğlu Süleyman Şah 1080 yılında Kalkedonya'yı Anadolu Selçuklu Devleti'ne kattı. Fakat bir süre sonra son kez Bizanslıların eline geçti. 1096 yılında Haçlı orduları Kalkedonya'dan Asya'ya geçtiler. Daha sonra Haçlı orduları 1204'te Kalkedonya'yı İstanbul'la birlikte işgal ettiler. Yakıp yıktılar, yağmaladılar, anıtlardaki değerli madenleri söktüler.
Kalkedon Kentinin Yapıları ve Tarihi
Antik kaynaklara göre Khalkedon şehrinin dört limanı vardı. Biri bugünkü Kadıköy Meydanı’ndaki, ikincisi Fenerbahçe Burnu’ndaki Hiera Limanı, üçüncüsü Fenerbahçe burnunun kuzey tarafındaki Eutropo, dördüncüsü Kurbağalıdere çevresinden Kalamış Koyu’na doğru olan kısımda yer alır. Ayrıca şehre ait tiyatro, hipodrom, , Ayai Eufemiave, Ayaios Yeoryios kiliseleri ile çeşitli yapıların varlığı bilinse de bugüne yerüstünde herhangi bir kalıntıya ulaşmamıştı. Ancak Altıyol civarı ile 1970'li yıllarda Osmanağa Camii yakınlarında yapılan çeşitli inşaat kazılarında pişmiş toprak ve mermerden su künkleri ile sur duvarlarına rastlanmıştı. Bazı altyapı ve inşaat çalışmaları sırasında rastlanan arkeolojik kalıntılar nedeni ile İstanbul Arkeoloji Müzeleri az sayıda kurtarma kazısı yaptı. Bu kazılardan M.Ö. 6. yüzyıl (Arkaik Dönem) ile Roma Dönemi’ne (M.Ö 1-M.S.4. yüzyıl) tarihlenen birçok eser ortaya çıkartılmıştı ve bunlardan bir bölümü hâlen müzenin ‘Çağlar Boyu İstanbul’ sergi salonunda sergileniyor.1987 yılında Altıyol’da Arkeoloji Müzeleri’nin yapmış olduğu kurtarma kazısı sırasında 6 adet lahit ile birlikte bir podyum ile çok sayıda depo ve mutfak kapları da bulunmuştu.
Arkeologlar Derneği'nin 2013 yılında hazırladığı raporda Fenerbahçe Şükrü Saracoğlu Stadyumu'nun bulunduğu alan SİT Alanı ilân edilerek kurtarma kazıları yapılması isteniyor. Raporda, "Tarih sahnesinde önemli bir yeri olan Khalkedon antik kentinde sistemli hiçbir araştırma yapılmamıştır. Antik kent içerisinde yapılan hiçbir inşa faaliyet denetim altında yapılmamıştır. Çok az sayıda ihbarın sonucunda yapılan kazılar dışında herhangi bir kazı çalışması gerçekleştirilmemiştir. Çok büyük bir kısmı tahrip olan kentte en azından bugünden itibaren denetimli inşaat faaliyetleri yürütülmesi sağlanıp kent ile ilgili bilgiler toplanmalıdır. Antik Khalkedon’un sınırları tam olarak belirlenip III. derece arkeolojik sit ilan edilerek inşaai faaliyetlerin denetim altında yapılması sağlanmalıdır." deniyor.
Stat, eski haritalara göre antik Khalkedon kentinin tam kalbinde yer alıyordu. Antik kente ait saray, tapınak ve hipodrom kalıntıları da bu bölgedeydi. MÖ 1000 yılları civarında Fenikeliler tarafından Fikirtepe’de çeşitli kaynaklardan ‘Harhadon’ adı ile anılan bir ticaret kolonisi oluşturulduğu da biliniyor.
Arkeologlar Derneği raporunda bölge şöyle tarif ediliyor: "Bu dönemde Kuşdili Deresi bir haliç şeklindedir ve kıyı çizgisi de bugüne göre içeride kalan Fikirtepe - Hasanpaşa arasına kadar uzanır. Daha sonra bu yerleşmenin karşısında Moda Burnu ile Yoğurtçu arasında ‘Khalkedon’ (Bakır Ülkesi) adıyla ikinci bir yerleşme daha oluşur. Bilicilik merkezi Apollon Tapınağı ile ün salan Khalkedon’un merkezini oluşturan yer, bugün Kalamış ve Haydarpaşa koylarının arasındaki tepelik burun üzerinde yer alır, yerleşmenin surları bugün Altıyol, Sakızağacı, Mühürdar, Söğütlüçeşme arasında, kabaca dikdörtgen oluşturacak şekilde uzandığı düşünülmektedir. Muhtemelen Altıyol civarında bir kapı vardı ve şehrin Kalamış Koyu’na bakan kesiminde de mezarlıklar bulunmaktadır."
Osmanlı Devrinde Kadıköy
Kadıköy 1353 yılında Orhan Bey zamanında Osmanlı İmparatorluğu topraklarına katıldı. Fatih Sultan Mehmet 29 Mayıs 1453'te İstanbul'u aldığı sırada Kadıköy'ün yönetimini İstanbul Kadısı 'ye verdi. Bu tarihten sonra da ilçe Kadıköy adıyla anıldı. Kadı Hızır Bey zamanında ilçede sekiz yüz ev vardı. Evliya Çelebi Seyahatname'sinde, onun yaşamış olduğu on yedinci yüzyılda Kadıköy'ün bir Müslüman mahallesi, yedi Rum mahallesi, altı yüz bağı bulunduğu, yeldeğirmenlerinin işlemekte olduğu yazılıdır. Merdiven Köyünde Şahkulu ve Göztepe'de Gözcübaba isimli Bektaşi Tekkeleri bulunmaktadır. 18. yüzyıldan itibaren kent genişledi, yazlık semtler oluştu. Tanzimat devrinde Kızıltoprak, II. Abdülhamit zamanında Fenerbahçe semtleri yerleşme alanı oldu, yeni köşklerle, binalarla süslendi.Tanzimat Devrinde belediye işleri İstanbul Şehir Emaneti'ne bağlıydı. 1869'da Kadıköy, Üsküdar Sancağı'na bağlandı.
I. Dünya Savaşı'nda Osmanlı Devleti yenilince 30 Ekim 1918 Mondros Ateşkes Antlaşması uyarınca 13 Kasım 1918'de İstanbul ve Kadıköy'e İngiliz, Fransız, İtalyan ve Amerikan askerleri girdi. İlçenin çeşitli yerlerine kendi askeri karakollarını kurdular. Yabancılar yönetimi ellerine aldılar. Türk Kurtuluş Savaşı'nın zaferle sonuçlanması ve Lozan Barış Antlaşması'nın imzalanması üzerine beş yıl kadar süren işgal günleri sona erdi. İstanbul'la birlikte Kadıköy de 6 Ekim 1923'te Kurtuluş Gününün sevincini yaşadı.
Cumhuriyet Devri
1869'dan 1930'a kadar Üsküdar Sancağı'na bağlı olan Kadıköy, 21 Mayıs 1930 tarih ve 1499 sayı ile resmi gazetede yayımlanarak 1 Eylül 1930 tarih 1612 sayılı kanun ile ilçe oldu. Kadıköy ilçesi'nin eskiden iki bucağı vardı. Erenköy ve Kızıltoprak bucaklarına daha sonra Merkez Bucağı da eklendi. Daha önce İstanbul Belediyesi'ne bağlı bir şube olan Kadıköy Belediyesi, 1984'te yapılan bir düzenlemeyle İstanbul Büyükşehir Belediyesi sınırları içinde bir ilçe belediyesi durumuna getirilmiştir.[]
İlçe sınırları içindeki Bahariye, Mühürdar, Moda, Göztepe, Erenköy ve Bostancı'da 1950'lere değin zenginlerin oturduğu bahçeli köşkler çoğunluktaydı. Ancak bunlar çok seyrek bir yerleşim dokusu oluşturuyordu. 1930'larda Kadıköy'le Bostancı arasında yeni yapılar belirdi. Eskiden yoğun bir bitki örtüsüyle kaplı olan bu kesimdeki Bağdat Caddesi ile demiryolu boyunca bahçe içinde iki katlı villalar inşa edilmeye başladı. 1950'lerden itibaren Kadıköy yıldan yıla büyük gelişmeler gösterdi, nüfusu arttı. Artan nüfus, merkezden yazlıklara doğru yayılmaya başladı. Böylece 1960'ların sonlarından itibaren Göztepe, Erenköy, Caddebostan, Fenerbahçe, Suadiye ve Bostancı gibi semtler gün geçtikçe yazlık niteliğini yitirmeye ve kentleşmeye başladı. 1950'lerde iki yanında sanayi tesislerinin kurulmaya başladığı Ankara Asfaltı'nın (D 100 Karayolu) çevresinde gecekondu mahalleleri oluştu. Kurtköy-Pendik-Kartal yöresinin sanayi alanı olarak belirlenmesi, ülkenin çeşitli kesimlerinden İstanbul'a göç edenler için Kadıköy ile çevresini çekici bir yerleşme yeri durumuna getirdi. 1965'te Kat Mülkiyeti Kanunu'nun çıkarılması, 1972'de de imar planının yapılması bu kesimde yoğun bir apartmanlaşma faaliyetine yol açtı. Bağdat Caddesi ve demiryolunun iki tarafındaki köşk ve villaların yemyeşil birer park görünümündeki bahçeleri parselasyona uğrayarak apartman arsalarına dönüştü.[]
1973'te Boğaziçi Köprüsü'nün açılması, kentin iki yakası arasındaki ilişkiyi güçlendirerek nüfus dengesinde Kadıköy'ün ağırlık kazanmasına yol açtı. İstanbul kentinin iki yakası arasındaki ulaşımı kolaylaştırınca Kadıköy İlçesi'nde yeni yerleşime açılan alanlarda yapılan seyrek düzenli apartmanlarda oturmak çekici hale geldi. 1984'ten sonra Kadıköy-Pendik arasında açılan sahilyolu, kıyı kesimindeki son boş alanlarında tükenmesine yol açtı. İlçenin kuzeyindeki Küçükbakkalköy 1980'lere kadar kırsal nüfus yapısını korudu.
1980'li yıllarda Haydarpaşa Koyu'nun doldurularak meydanın genişletilmesi, Dalyan-Bostancı arasında denizin doldurularak kıyı düzenlemesi yapılması ve sahil yolu açılması (1984-1987), Kalamış Koyu ve Fenerbahçe'de yat limanı inşası (1985-1988), yapımı 1993'te tamamlanan İskele-Mühürdar arasında deniz doldurularak meydanın büyütülmesi ile kıyı şeridi hemen hemen bugünkü görünümünü almıştır.
1990'lı yıllarda II. Çevre Yolu'nun tamamlanarak Kozyatağı bağlantılarının hizmete girmesi, Kozyatağı çevresi ve Söğütlüçeşme'de ofis kullanımlarının oluşturduğu alt merkezlerin belirmesi, Bostancı'dan öteye sahil yolu dolgusu ve yolunun devam ettirilmesi, Moda Burnu'nda yeni bir dolgu alanı oluşturulması ve Bahariye yaya yolu düzenlemesi (1993) bu dönemde Kadıköy fizyolojisini etkileyen ya da etkileyebilecek önemli kentsel projeler ve dinamikler olarak ortaya çıktı.
D 100 Karayolu'nun kuzeyinde yer alan Küçükbakkalköy, İçerenköy gibi yerleşmeler her ne kadar gerek idari, gerek ekonomik anlamda Kadıköy İlçesi'nin bir parçasını oluşturmuşlarsa da Kadıköy geniş anlamda kuzeyde D-100 Karayolu'na, güneyde Marmara Denizi'ne kadar kıyıda ise Haydarpaşa Koyu ile Bostancı arasında kalan bir alan olarak düşünülmüştür. 1990'lı yıllardan itibaren ilçenin D 100 Karayolu'nun kuzeyindeki alanlarında Emlak Bankası'nın iştirakiyle ortaya çıkan Ataşehir yerleşimi zamanla genişleyerek çevresindeki yapılaşmayı da kapsayan bir bölgenin adı oldu. 6 Mart 2008 tarih ve 5747 kanun numarası ile TBMM'de kabul edilerek 22 Mart 2008 tarih ve 26824 sayı ile resmi gazetede yayımlanarak yapılan idari düzenlemeyle, aralarında Küçükbakkalköy ve İçerenköy'ün de olduğu, D 100 Karayolu'nun kuzeyindeki 7 mahalle Ataşehir adını alarak Kadıköy'den ayrıldı.
Yönetim ve siyaset
1855'te yönetimi İstanbul Şehremaneti'ne bırakılan Kadıköy, 1869'da Üsküdar Sancağı'na bağlandı. Bu yönetsel konumu Cumhuriyet'in ilk yıllarında da süren Kadıköy, 1 Eylül 1930'da ilçe yapıldı. Kadıköy 1984 yılında İstanbul Büyükşehir Belediyesi sınırları içinde bir ilçe belediyesi olarak yapılandırılmıştır.
Seçimler
| Seçim | Belediye Başkanı | Parti | Oy Oranı | |
|---|---|---|---|---|
| 1984 | Osman Hızlan | Anavatan Partisi | %57,42 | |
| 1989 | Cengiz Özyalçın | Sosyaldemokrat Halkçı Parti | %45,00 | |
| 1994 | Selami Öztürk | %27,14 | ||
| 1999 | Cumhuriyet Halk Partisi | %26,16 | ||
| 2004 | %51,27 | |||
| 2009 | %68,20 | |||
| 2014 | Aykurt Nuhoğlu | %72,40 | ||
| 2019 | Şerdil Dara Odabaşı | %65,99 | ||
| 2024 | Mesut Kösedağı | %68,78 | ||
| Kaynak: | ||||
Mahalleler
Coğrafya
Kadıköy İstanbul’un Anadolu yakasındadır. İstanbul Boğazı’nın Marmara Denizi'ne açılan güney ağzının doğusuna düşer. Doğusunda Maltepe ilçesi, batısında İstanbul Boğazı ve Marmara Denizi, kuzeyinde Üsküdar ve Ataşehir ilçeleri, güneyinde Marmara Denizi ile çevrilidir. Yüzölçümü, 25,20 km²'dir. İlçe sınırları içinde Göztepe (235 m) gibi önemli yükseltiler olmasına karşın Kayış Dağı ve Çamlıca eteklerinden Marmara Denizi'ne doğru uzanan hafif dalgalı düzlükler ve taşlı eğimler tüm araziye hakimdir. Bu oldukça düz arazi üzerinde Fikirtepe, Acıbadem, Altıyol, Küçük Moda (Cevizlik) ve Koşuyolu öbür önemli tepe noktalarını oluşturmaktadır.
Kuzeybatı - Güneydoğu doğrultusunda Haydarpaşa’dan Bostancı’ya yaklaşık 21 km. uzunluğunda bir sahil şeridine sahiptir. Haydarpaşa ve Kalamış koyları ile Moda ve Fenerbahçe burunlarının yer aldığı hareketli bir kıyı çizgisi yer almaktadır. Fenerbahçe Burnu ile Bostancı arasında sahil şeridi fazla girintili çıkıntılı olmayan oldukça düz bir çizgiye sahiptir. Ancak sahil şeridi yapılan dolgularla doğal özelliğini önemli ölçüde yitirmiştir.
Kadıköy'ün başlıca akarsuları Kuşdili Deresi (Kurbağalıdere), Çamaşırcı Deresi (Bostancı Deresi), Turşucu Deresi ve Seyit Ahmet Deresi'dir.
Kadıköy'de yaz ayları sıcak ve az yağışlı, kış ayları ılık ve yağmurlu geçer. İklim, Marmara Denizi’nin etkisi altındadır. Kıyılardan içerilere gidildikçe denizin etkisi azalmaya başlar. Ortalama sıcaklık en soğuk aylarda +3°, en sıcak aylarda +23°'dir. Yıllık yağış ortalaması 800 milimetredir. En yüksek sıcaklık 41 derece, en düşük sıcaklık -9 derece ölçülmüştür. Yıllık sıcaklık ortalaması 14 derecedir. İstanbul’un kıyıda olan diğer bütün ilçelerinde olduğu gibi Kadıköy‘de de kıyıya yakınlık ve yer şekillerinin engel teşkil etmeyecek şekilde açık olması nedeniyle sıcaklık ve nem farkı hissedilmektedir.
Ekonomi
Kadıköy ilçesinde egemen ekonomik etkinlik ticarettir. Kadıköy çarşısı, Altıyol ile Bahariye Caddesi ve Bağdat Caddesi çevrelerinde yoğunlaşır. Bağdat Caddesi üzerinde çok sayıda ünlü markanın şubesi vardır.
Ayrıca bazı aramalarda bulunan hayvancılık ile ilgili araçlar balıkçılık aletleri halkın eski zamanlarda hayvancılık ve balıkçılık ile uğraştığını gösterir. Tarım ile ilgili hiçbir kalıntının olmaması da tarımın yaygın olmadığına bir göstergedir.
Ulaşım
Kadıköy ilçesi ülke ve kent ulaşımı açısından önemli bir konuma sahiptir. Anadolu'daki çeşitli merkezleri İstanbul'a ve kent içindeki çeşitli semtleri de birbirine bağlayan bazı ana ulaşım yolları Kadıköy İlçesi'nden geçer. Bunlardan en önemlisi eskiden Ankara Asfaltı ve E-5 adlarıyla anılan D-100 Karayolu'dur. Bu kara yolu Fatih Sultan Mehmet Köprüsü'ne giden O-2 Otoyolu'yla Kozyatağı'nda, 15 Temmuz Şehitler Köprüsü'ne giden O-1 Otoyolu'yla Uzunçayır'da kesişir.
Anadolu'nun çeşitli merkezlerini İstanbul'a bağlayan demiryolu hattının ilk istasyonu Haydarpaşa Garı'dır. Haydarpaşa'daki gar binası ve öteki demiryolu tesisleri Kadıköy ilçesi sınırları içindedir. Bu istasyon aynı zamanda kentin Anadolu yakasında Gebze'ye kadar gerçekleştirilen banliyö ulaşımı açısından önem taşımıştır. Günümüzde ilçede banliyö taşımacılığı Marmaray ile gerçekleştirilmekte olup Ayrılık Çeşmesi-Bostancı arasındaki istasyonlar (Ayrılık Çeşmesi ve Bostancı istasyonları dahil) Kadıköy ilçesi sınırları içindedir.
Kadıköy ilçesinde yaşayanların önemli bir bölümü şehir hatları vapurlarını kullanırlar. İlçedeki vapur iskeleleri Haydarpaşa, Kadıköy ve Bostancı'dadır. Ayrıca Kadıköy ve Bostancı'daki deniz otobüsü iskelelerinden İstanbul'un çeşitli kıyı semtlerine düzenli seferler yapılmaktadır. Kalamış Koyu'nda da büyük bir yat limanı vardır. 1934-1966 yılları arasında, Kadıköy-Moda, Kadıköy-Fenerbahçe ve Kadıköy-Bostancı tramvay hatları hizmet vermiştir. 2003 yılında Kadıköy-Moda hattı nostaljik tramvay adıyla yeniden hizmete girmiştir.
İlçenin kuzeyinden, D-100 Karayolu boyunca Kadıköy - Sabiha Gökçen Havalimanı metrosu (M4 hattı) geçmektedir. Bu metronun ilk istasyonu olan "Kadıköy" de ilçe merkezinde bulunmaktadır. Kadıköy'ün en doğusundan da Bostancı-Parseller metrosu (M8 hattı) geçmekte olup Emin Ali Paşa ve Ayşekadın istasyonları ilçe sınırları içindedir. Hattın güneydeki ilk istasyonu olan Bostancı istasyonu ise Kadıköy-Maltepe sınırında yer almakta olup Maltepe ilçesi sınırları dahilindedir.
Demografi
Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi'nin 2023 verilerine göre Kadıköy İlçesi'nin nüfusu 467.919'dur. 2007 yılındaki adrese dayalı nüfus sayımına göre Kadıköy ilçesinin nüfusu 744.670 idi. 2008 yılında, D 100 Karayolu'nun kuzeyindeki mahallelerin Ataşehir adıyla ilçe yapılıp Kadıköy'den ayrılmasından sonra, ilçenin geri kalan sınırları içindeki nüfus 533.452 oldu.
Kadıköy İlçesinin nüfusu kuruluşundan itibaren hızlı bir artış göstermiş, 1970'lerde yıllık nüfus artış hızı yüzde 10'a kadar yükselerek zirve yapmıştır. 1980'lerden itibaren nüfus artış hızı yavaşlamasına rağmen ilçenin nüfusu, bugünkü sınırlarına ulaştığı 2008 yılına kadar sürekli artış göstermiştir.
2010'lu yıllarda yaşanan hızlı kentsel dönüşüm, bu kapsamda inşaat faaliyetleri ve şantiyelerin yoğunlaşması, inşaatların çevreye olumsuz etkileri ve gürültü, binasını yenileyenlerin, arsa veya evini satanların başka ilçelere taşınması ve trafik yoğunluğu nedeniyle ilçe nüfusu yıldan yıla 450 bin ile 500 bin arasında değişmektedir.
| Yıl | Toplam | Şehir | Kır |
|---|---|---|---|
| 1935 | 57.542 | 57.358 | 184 |
| 1940 | 57.901 | 57.740 | 161 |
| 1945 | 66.680 | 66.540 | 140 |
| 1950 | 77.993 | 77.798 | 195 |
| 1955 | 102.926 | 102.685 | 241 |
| 1960 | 131.328 | 129.918 | 1.410 |
| 1965 | 166.425 | 164.289 | 2.136 |
| 1970 | 241.593 | 237.519 | 4.074 |
| 1975 | 362.578 | 354.957 | 7.621 |
| 1980 | 468.217 | 455.465 | 12.752 |
| 1985 | 577.863 | 577.863 | veri yok |
| 1990 | 648.282 | 648.282 | veri yok |
| 2000 | 663.299 | 663.299 | veri yok |
| 2007 | 744.670 | 744.670 | veri yok |
| 2008 | 533.452 | 533.452 | veri yok |
| 2009 | 529.191 | 529.191 | veri yok |
| 2010 | 532.835 | 532.835 | veri yok |
| 2011 | 531.997 | 531.997 | veri yok |
| 2012 | 521.005 | 521.005 | veri yok |
| 2013 | 506.293 | 506.293 | veri yok |
| 2014 | 482.571 | 482.571 | veri yok |
| 2015 | 465.954 | 465.954 | veri yok |
| 2016 | 452.302 | 452.302 | veri yok |
| 2017 | 451.453 | 451.453 | veri yok |
| 2018 | 458.638 | 458.638 | veri yok |
| 2019 | 482.713 | 482.713 | veri yok |
| 2020 | 481.983 | 481.983 | veri yok |
| 2021 | 485,233 | 485,233 | veri yok |
| 2022 | 483.064 | 483.064 | veri yok |
| 2023 | 467.919 | 467.919 | veri yok |
Eğitim
2020 verilerine göre Kadıköy'de 99 anaokulu, 48 ilkokul, 45 ortaokul, 67 lise, 5 halk eğitim merkezi ve 23 özel eğitim ve rehabilitasyon merkezi bulunur. Yükseköğrenim kurumları olarak Marmara Üniversitesi, Doğuş Üniversitesi ve Okan Üniversitesi sayılabilir.
Sağlık
İlçe sınırları içinde 3'ü devlet (Erenköy Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Hastanesi, Erenköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi ve Göztepe Prof. Dr. Süleyman Yalçın Şehir Hastanesi), 9'u özel olmak üzere toplam 12 hastane ve 36 aile sağlığı merkezi vardır.
Kültür
Kadıköy'deki sinema ve tiyatroların bir kısmı, 1992 yılında yaya yolu haline getirilen Bahariye Caddesi'ndedir. Süreyya Operası, Reks Sineması, Barış Manço Kültür Merkezi, Caddebostan Kültür Merkezi, Haldun Taner Sahnesi, Halis Kurtça Kültür Merkezi, Müjdat Gezen Sanat Merkezi, Çağdaş Sahne, Enver Demirkan Tiyatrosu, Bostancı Gösteri Merkezi başlıca gösteri ve performans alanlarından bazılarıdır. 1970'lere kadar ayakta duran Opera Sinema ve tiyatro salonu, günümüzde pasaj halindedir. İlçede 20'ye yakın sinema salonu vardır. 2005'te Sunay Akın tarafından kurulan İstanbul Oyuncak Müzesi ise Göztepe'dedir.
Kadıköy'ün sembollerinden biri sayılan Kadıköy Boğa Heykeli ilçeye 1969 yılında taşınmış, şu anda bulunduğu Altıyol'a ise 1990'larda nakledilmiştir.
Spor
İlçedeki en büyük spor kulübü, 1907 yılında kurulan Fenerbahçe SK'dir. Fenerbahçe dışında ilçede; futbol, basketbol, yüzme, yelken, kürek, motor sporları, aikido, atıcılık, bilardo, briç, hentbol, jimnastik, karate, su topu, tekvando ve binicilik dallarında faaliyet gösteren 100'ün üzerinde spor kulübü ve derneği vardır.
İlçedeki spor tesisleri arasında en ünlü olanı, Fenerbahçe Şükrü Saracoğlu Stadyumu'dur. İstanbul'da, futbol sahası olarak inşa edilen ilk nizami stadyum olan Fenerbahçe Stadyumu, Kurbağalıdere'nin Kalamış Koyu'na döküldüğü yerin hemen doğu yakasındaki alan üzerinde kuruludur.Fenerbahçe'nin maçlarını oynadığı 50.509 seyirci kapasiteli stadyum. Türkiye'nin en büyük 4. stadyumudur. 1999 ile 2006 yılları arasında parça parça yıkılıp yenilenerek bugünkü görünümünü kazanmıştır. 20 Mayıs 2009 tarihinde Shakhtar Donetsk ile SV Werder Bremen takımları arasında oynanan 2009 UEFA Kupası finaline evsahipliği yapmıştır.
Diğer başlıca spor tesisleri Fenerbahçe Burnu'ndaki İstanbul Yelken Kulübü, Galatasaray Yelken Kulübü, Fenerbahçe Faruk Ilgaz Tesisleri, Kalamış Yelken Kulübü ile Kadıköy'ün merkezinde yer alan Caferağa Spor Salonu'dur. Kadıköy ilçesindeki en önemli dinlenme alanları Kalamış, Göztepe, Sahil (Feneryolu-Bostancı) ve Mazharbey'deki parklarıdır.
Kardeş şehirler
Kadıköy'ün kardeş şehirleri;
Galeri
-
![image]()
Süreyya Operası -
![image]()
-
![image]()
Moda İskelesi -
![image]()
Bostancı İskelesi -
![image]()
Yeldeğirmeni'nde bulunan İtalyan (Valpreda) Apartmanı. -
![image]()
Ayrılık Çeşmesi
Ayrıca bakınız
Notlar
Kaynakça
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 2 Ekim 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Mayıs 2022.
- ^ İstanbul'da ilçe ilçe yaşam kalitesi 8 Şubat 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., milliyet.com.tr
- ^ Özhan Öztürk. Pontus: Antik Çağ’dan Günümüze Karadeniz’in Etnik ve Siyasi Tarihi]. Nika Yayınları. Ankara, 2016. 3. Baskı s. 204
- ^ Herodot 4.144; Öztürk. Age. s. 204
- ^ Aktüre, Sevgi (2003). Anadolu’da Demir Çağı Kentleri. İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları. s. 183. 9 Aralık 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Ekim 2018.
- ^ "Khalkedon / Kalkhedon". TAY Projesi. Türkiye Arkeolojik Yerleşmeleri. s. 1. 3 Aralık 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Ekim 2018.
- ^ . 27 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2013.
- ^ View from Kadıköy 29 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., royalcollection.org.uk, erişim 6 Nisan 2013
- ^ https://www.icisleri.gov.tr/kurumlar/icisleri.gov.tr/IcSite/illeridaresi/Bilgiler2/%C4%B0l%20ve%20%C4%B0l%C3%A7e%20Kurulu%C5%9F%20Tarihleri%202018.pdf 7 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . []
- ^ , "Kadıköy İlçesi", Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, Tarih Vakfı, 1994. .
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 29 Ekim 2023 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 29 Mart 2024.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 30 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Mart 2024.
- ^ . ibb.gov.tr. 16 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2016.
- ^ "Kadıköy İlçemizin Tarihçesi". www.kadikoy.gov.tr. 2 Ekim 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Mayıs 2022.
- ^ . 20 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2014.
- ^ "Kadıköy - Coğrafi Yapı". Kadıkoy.gov.tr. 10 Şubat 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Ağustos 2020.
- ^ "Kadıköy'ün nüfusu ne kadar?". Kartal 24. 6 Şubat 2024. 2 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Şubat 2024.
- ^ Başbakanlık İstatistik Genel Direktörlüğü (1937). "1935 Genel Nüfus Sayımı: Köyler Nüfusu" (PDF). mku.edu.tr. 16 Ocak 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık İstatistik Genel Müdürlüğü (1944). "1940 Genel Nüfus Sayımı: Vilâyetler, Kazalar, Nahiyeler ve Köyler İtibarile Nüfus" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık İstatistik Genel Müdürlüğü (1948). "1945 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ Başvekâlet İstatistik Umum Müdürlüğü (1954). "1950 Umumî Nüfus Sayımı: Vilâyet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla Nüfus" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık İstatistik Genel Müdürlüğü (1961). "1955 Genel Nüfus Sayımı: Vilâyet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 6 Mart 2019 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1963). "1960 Genel Nüfus Sayımı: İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
- ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
- ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
- ^ a b c d e f g h i
- "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
- "Kadıköy Nüfusu - İstanbul". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.
- "İstanbul Kadıköy Nüfusu". nufusune.com.
- ^ . 24 Mart 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2011.
- ^ Kütükçü, Tamer. Kadıköy'ün Kitabı: Geçmiş Zamanların, Mekanların ve Hatırlamaların Rafında. Ötüken Neşriyat A.Ş. ISBN . 27 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından .
- ^ Ayşe Hür, "Fenerbahçe Stadyumu", Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, Tarih Vakfı, 1994. .
- ^ "Stat Arama". tff.org. 10 Haziran 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 31 Ekim 2013.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 25 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Aralık 2015.
- ^ "Kadıköy Belediyesi 2015-2019 Stratejik Plan". 3 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Şubat 2024.
- ^ . 28 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2022.
Konuyla ilgili yayınlar
- Adnan Giz: Bir zamanlar Kadıköy ... İstanbul (İletişim Yayınları) 1988
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Kadıköy ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Kadıköy Belediyesi
- Kadıköy Kaymakamlığı
- Yerelnet'te Kadıköy 20 Şubat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- T.C. İstanbul Valiliği (Etkinlik İstanbul) / Kadıköy'deki Etkinlikler[]
- Kadıköy Gazetesi 8 Temmuz 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddedeki bilgilerin dogrulanabilmesi icin ek kaynaklar gerekli Lutfen guvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Kaynaksiz icerik itiraz konusu olabilir ve kaldirilabilir Kaynak ara Kadikoy haber gazete kitap akademik JSTOR Mayis 2017 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Bu maddedeki uslubun ansiklopedik bir yazidan beklenen resmi ve ciddi usluba uygun olmadigi dusunulmektedir Maddeyi gelistirerek ya da konuyla ilgili tartismaya katilarak Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Kadikoy eskiden Kalkedon Yunanca Xalkhdwn romanize Halkidon Istanbul ilinin Anadolu Yakasi nda yer alan ilcelerinden birisidir Kocaeli Yarimadasi nin guneybati kesiminde bulunan Kadikoy bati ve guneyde Marmara Denizi kuzeybatida Uskudar kuzeydoguda Atasehir ve doguda Maltepe ilceleriyle cevrilidir KadikoyIlceSaat yonunde Haydarpasa Gari Moda daki bir tramvay Bagdat Caddesi Ataturk aniti Kadikoy un Istanbul daki konumuUlkeTurkiyeBolgeMarmaraIlIstanbulIdare Belediye Baskani CHP KaymakamMuhittin PamukYuzolcumu Toplam25 2 km Rakim150 mNufus 2023 Toplam483 064 Yogunluk19 322 km Zaman dilimiUTC 03 00 TRS Posta kodu34744Alan kodu0216Plaka kodu34Resmi site www kadikoy bel tr Marmara sahilleri boyunca Haydarpasa dan Bostanci ya dek kuzeybati guneydogu dogrultusunda oldukca uzun bir sahil seridine yaklasik 21 km sahip olan Kadikoy de kiyi seridi ve buna paralel uzanan ana ulasim guzergahlari yerlesme yapisini belirlerken daha geride yer alan D 100 Karayolu ilcenin kuzey sinirini olusturur Kadikoy deki yerlesmenin baslangicini olusturan tarihsel cekirdek Haydarpasa Koyu ile Moda Burnu nun olusturdugu alanda yer almaktadir Ilceye adini veren yerlesme merkezi ve asil Kadikoy semti kabaca kuzey ve kuzeydoguda demiryolu doguda Kurbagalidere ve Kalamis Koyu batida ise Marmara Denizi ve Haydarpasa Koyu nun sinirladigi bir alan olarak dusunulebilir Bugun bu alan Kadikoy Carsisi Yeldegirmeni ve Moda gibi tarihi yerlesme alanlarini da iceren Rasimpasa Osmanaga Caferaga ve Ibrahimaga mahallerinden olusmaktadir Kadikoy ancak 19 yuzyilda surekli iskan sahasi haline gelip Istanbul kentiyle butunlestiginden Istanbul un diger tarihi semtlerine nazaran sehir tarihi icinde oldukca genc bir yerlesme olarak kabul edilebilir Bununla birlikte Anadolu Yakasi nin en eski yerlesim birimlerinden olan Kadikoy bugun de yakanin en islek noktasi durumundadir Kadikoy de Osmanli doneminden kalma yapilara da rastlanir Kadikoy ilcesi kent ulasimi acisindan onemli bir konuma sahiptir Istanbul un cesitli semtlerini birbirine baglayan bazi ana ulasim yollari Kadikoy ilcesinden gecmektedir 2015 yilinda gerceklestirilen Istanbul da Yasam Kalitesi Arastirmasi nda tum ilceler arasinda 2 sirayi almistir EtimolojiIlcenin Antik Cag daki adi olan Kalkedon Yunanca bakir anlamina gelen Halkis Xalkis kelimesiyle iliskili olup Ozhan Ozturk e gore ayni donemde Yunanistan da Euboea da bakir madenlerine yakin konumlanmis olan Halkis Aetolia da Halkia Xalkeia Epirus da Haliki gibi benzer isimli kentler bulundugunu iddia etmistir Yunan tarihci Herodot Megabazus adli Pers yazarin kenti kuranlarin kor olmasi gerekir dedigini aktarmis bu sozu zamanla folklorik bir anlatiya donusmustur Yer degistiren bir kavim yeni yerlesimlerine nasil ulasacaklarini ogrenmek icin bir kahine danisir Kahin kavimdekilere korlerin ulkesinin karsisina yerlesmelerini soyler Bugunku Istanbul a ulasan kavim bulunduklari taraf bos iken karsi kiyida bir yerlesim oldugunu fark eder Bulunduklari yerin avantaj ve guzelliklerini fark edemeyen karsi kiyidaki insanlarin ancak kor olabileceklerini iddia edip Istanbul a yerlesirler Boylece bugunku Kadikoy yoresindeki yerlesim korlerin yeri anlamindaki Kalkedon adini alir Istanbul un fethinden sonra Kalkedonya nin yonetimi II Mehmed tarafindan Istanbul kadisi Hizir Bey e verildigi icin yerlesmenin Kadikoyu adini aldigi sanilmaktadir TarihceFetih Oncesi Devir M O 5000 li yillara tarihlenen Kadikoy Fikirtepe ve Kalamis yerlesmesine ait arkeolojik kalintilar Istanbul Arkeoloji Muzesinde sergilenmektedir Kadikoy un kurulusu Istanbul un kurulusundan cok daha eski yillara dayanir Fikirtepe de 1942 ile 1952 yillari arasinda yapilan kazilarda MO 3000 yillarina ait aletler ve insan iskeletleri bulunmustur Ayrica balik kopek koyun keci kemiklerine rastlanmistir Bulunan araclar arasinda tastan cekic kemik keramik tas agirsaklari bronz eserler inci taneleri firuze tasindan eserler de vardir Moda Burnu nda Kalkedon kentinde Fenikelilerden kalma kandiller vazo kiriklari okuz heykeli pisirilmis balciktan sakalli erkek basi Kalkedonya Kitabesi nin yazildigi bronz levha bulunmustur Fikirtepe deki Karhadon Moda Burnu ndaki Kalkedon kentleri Fenikelilerin Karadeniz kiyilarinda kurduklari kentlere hareket ermek icin durma gereksinimlerini tamamlama merkeziydi Antik Yunan halklarindan merkezli Megaralilarin bugunku Moda Bahariye semtleri ve Muhurdar Caddesi nin bulundugu bolgede Kalkedon u kurduklarini Antik Cag yazarlarindan Thukididis ile Plinius N H V 42 Herodot IV 85 144 V 25 VI 33 ve Ksenofon da Anabasis VI 6 38 VII 1 20 VII 2 23 yazmislardir Iyonya dan Anadolu nun Ege Denizi kiyilarindan gelen ve Yunanistan a inen Akalarin bir kolu MO 675 yillarinda Fikirtepe ve Moda daki iki Fenike kentini aldilar Bugun Bahariye Muhurdar ve Moda semtlerinin bulundugu yerlere yerlestiler Kalkedon sehrini genislettiler Kisa sure icinde Izmit e kadar olan bolgeyi el gecirdiler Buralarda Kalkedon Devleti ni kurdular Anadolu nun iclerinden gelenleri bu topraklara yerlestirdiler Baskent Kalkedon Kadikoy oldu Ulkenin adina Kalkedonya deniyordu Kalkedonyalilar savasci ve uygarlikta ileriydiler Kalkedonyalilar bugunku Halic in Unkapani yla Eyupsultan arasinda oturan Traklarla Fenike kentleriyle Izmit teki Bitinyalilarla Bergama Devleti yle ticaret yaparlardi Haydarpasa Deresi nin duzluklerinde hipodromlari tapinaklari vardi MO 5 yuzyilda Kral Periyut talen adi verilen madeni paralar cikardi Kalkedonyalilar sehrin savunmasini da dusunmuslerdi Perslerden Bitinyalilardan Gotlardan korunmak icin Haydarpasa Cayiriyla Kusdili Cayiri arasinda bir hisar yapmislardi Sonradan dogudan ve batidan gelenler buradaki surlari ve eserleri yiktilar Kalkedonyalilar cam esya altindan kupe yuzuk gibi sus esyasi yapmasini ve mermeri islemesini iyi biliyorlardi Kentlerinin kapisina Khalkedon yazili kitabeler asarlardi MO 658 yillarinda Yunanistan in Korint Kanali dolaylarindan kurtulmak daha verimli topraklarda yasamak icin kendilerine yeni bir yurt aradilar Delf Tapinagi nin kahini Megara Krali Vizas a Korler ulkesinin karsisindaki yerler size yurt olacak dedi Kral Vizas halkiyla birlikte yurt aramaya cikti MO 650 yilinda Sarayburnu na geldi Sarayburnu ndan etrafina bakinca buranin guzelligine sasti Kalkedonyalilarin bu kadar guzel bu kadar yasamaya elverisli yeri goremeyip bos biraktiklarina gore kor olmasi gerektigini dusundu ve kahinin dedigi korler ulkesinin karsisindaki yer burasidir diye Sarayburnu nda konakladi MO 608 le 600 yillari arasinda Sarayburnu nda kendi adini verdigi Bizans sehrini kurdu Pers Krali I Darius Iskitlerle savasa giderken Kalkedonya yi da aldi Bunun uzerine Kalkedonyalilar Bizanslilarla birlik olarak Darius a karsi savastilar Darius Kalkedonyalilarin evlerini tapinaklarini kentlerini yakip yikti Darius Fenikelilerle birlik oldu Kalkedonyalilar once Iyonlarla sonra Bizanslilarla birlesip yeniden savasa tutustular Kalkedonyalilar savas alanini birakip kacti Fenikeliler donanmalariyla Bizanslilara saldirdi Kalkedonya yi yakip yikarak ele gecirdiler Kalkedonya Perslerin eline gecmisti Makedonya Krali Iskender Persleri yenip Pers kentleriyle birlikte Kalkedonya yi da aldi MO 281 yilinda Bitinyalilar Marmara kiyilarindaki kentlerin cogunu ellerine gecirdiler Kalkedonya yi da aldilar Kalkedonya bir ara ozgur kalmissa da cok gecmeden Romalilarin yonetimine girdi Makedonya Savasi sirasinda Kalkedonyalilarla Romalilar anlastilar Romalilar Kalkedonyalilara savas gemileri gondererek askeri yardim yaptilar Kalkedonya 561 yilinin 21 Mart inda Araplarin saldirisina ugradi 667 yilinda Araplar yeniden Istanbul kiyilarinda gorulduler Kiyi kentlerinden bircok tutsak alip ulkelerine donduler Hacli savaslarinda da Hacli ordulari birkac kez Kalkedonya yi cignediler 781 yilinda Abbasi Devleti Halifesi Harun Resit in komutanlarindan Malatyali Battal Gazi Kalkedonya yi aldi Bu tarihten sonra Kalkedonya adi yerine Gazikoy adi kullanilmaya baslandi Kutalmisoglu Suleyman Sah 1080 yilinda Kalkedonya yi Anadolu Selcuklu Devleti ne katti Fakat bir sure sonra son kez Bizanslilarin eline gecti 1096 yilinda Hacli ordulari Kalkedonya dan Asya ya gectiler Daha sonra Hacli ordulari 1204 te Kalkedonya yi Istanbul la birlikte isgal ettiler Yakip yiktilar yagmaladilar anitlardaki degerli madenleri soktuler Kalkedon Kentinin Yapilari ve Tarihi Antik kaynaklara gore Khalkedon sehrinin dort limani vardi Biri bugunku Kadikoy Meydani ndaki ikincisi Fenerbahce Burnu ndaki Hiera Limani ucuncusu Fenerbahce burnunun kuzey tarafindaki Eutropo dorduncusu Kurbagalidere cevresinden Kalamis Koyu na dogru olan kisimda yer alir Ayrica sehre ait tiyatro hipodrom Ayai Eufemiave Ayaios Yeoryios kiliseleri ile cesitli yapilarin varligi bilinse de bugune yerustunde herhangi bir kalintiya ulasmamisti Ancak Altiyol civari ile 1970 li yillarda Osmanaga Camii yakinlarinda yapilan cesitli insaat kazilarinda pismis toprak ve mermerden su kunkleri ile sur duvarlarina rastlanmisti Bazi altyapi ve insaat calismalari sirasinda rastlanan arkeolojik kalintilar nedeni ile Istanbul Arkeoloji Muzeleri az sayida kurtarma kazisi yapti Bu kazilardan M O 6 yuzyil Arkaik Donem ile Roma Donemi ne M O 1 M S 4 yuzyil tarihlenen bircok eser ortaya cikartilmisti ve bunlardan bir bolumu halen muzenin Caglar Boyu Istanbul sergi salonunda sergileniyor 1987 yilinda Altiyol da Arkeoloji Muzeleri nin yapmis oldugu kurtarma kazisi sirasinda 6 adet lahit ile birlikte bir podyum ile cok sayida depo ve mutfak kaplari da bulunmustu Arkeologlar Dernegi nin 2013 yilinda hazirladigi raporda Fenerbahce Sukru Saracoglu Stadyumu nun bulundugu alan SIT Alani ilan edilerek kurtarma kazilari yapilmasi isteniyor Raporda Tarih sahnesinde onemli bir yeri olan Khalkedon antik kentinde sistemli hicbir arastirma yapilmamistir Antik kent icerisinde yapilan hicbir insa faaliyet denetim altinda yapilmamistir Cok az sayida ihbarin sonucunda yapilan kazilar disinda herhangi bir kazi calismasi gerceklestirilmemistir Cok buyuk bir kismi tahrip olan kentte en azindan bugunden itibaren denetimli insaat faaliyetleri yurutulmesi saglanip kent ile ilgili bilgiler toplanmalidir Antik Khalkedon un sinirlari tam olarak belirlenip III derece arkeolojik sit ilan edilerek insaai faaliyetlerin denetim altinda yapilmasi saglanmalidir deniyor Stat eski haritalara gore antik Khalkedon kentinin tam kalbinde yer aliyordu Antik kente ait saray tapinak ve hipodrom kalintilari da bu bolgedeydi MO 1000 yillari civarinda Fenikeliler tarafindan Fikirtepe de cesitli kaynaklardan Harhadon adi ile anilan bir ticaret kolonisi olusturuldugu da biliniyor Arkeologlar Dernegi raporunda bolge soyle tarif ediliyor Bu donemde Kusdili Deresi bir halic seklindedir ve kiyi cizgisi de bugune gore iceride kalan Fikirtepe Hasanpasa arasina kadar uzanir Daha sonra bu yerlesmenin karsisinda Moda Burnu ile Yogurtcu arasinda Khalkedon Bakir Ulkesi adiyla ikinci bir yerlesme daha olusur Bilicilik merkezi Apollon Tapinagi ile un salan Khalkedon un merkezini olusturan yer bugun Kalamis ve Haydarpasa koylarinin arasindaki tepelik burun uzerinde yer alir yerlesmenin surlari bugun Altiyol Sakizagaci Muhurdar Sogutlucesme arasinda kabaca dikdortgen olusturacak sekilde uzandigi dusunulmektedir Muhtemelen Altiyol civarinda bir kapi vardi ve sehrin Kalamis Koyu na bakan kesiminde de mezarliklar bulunmaktadir Osmanli Devrinde Kadikoy 1857 yilinda Kadikoy den Selimiye Kislasi nin gorunumu Kadikoy 1353 yilinda Orhan Bey zamaninda Osmanli Imparatorlugu topraklarina katildi Fatih Sultan Mehmet 29 Mayis 1453 te Istanbul u aldigi sirada Kadikoy un yonetimini Istanbul Kadisi ye verdi Bu tarihten sonra da ilce Kadikoy adiyla anildi Kadi Hizir Bey zamaninda ilcede sekiz yuz ev vardi Evliya Celebi Seyahatname sinde onun yasamis oldugu on yedinci yuzyilda Kadikoy un bir Musluman mahallesi yedi Rum mahallesi alti yuz bagi bulundugu yeldegirmenlerinin islemekte oldugu yazilidir Merdiven Koyunde Sahkulu ve Goztepe de Gozcubaba isimli Bektasi Tekkeleri bulunmaktadir 18 yuzyildan itibaren kent genisledi yazlik semtler olustu Tanzimat devrinde Kiziltoprak II Abdulhamit zamaninda Fenerbahce semtleri yerlesme alani oldu yeni kosklerle binalarla suslendi Tanzimat Devrinde belediye isleri Istanbul Sehir Emaneti ne bagliydi 1869 da Kadikoy Uskudar Sancagi na baglandi I Dunya Savasi nda Osmanli Devleti yenilince 30 Ekim 1918 Mondros Ateskes Antlasmasi uyarinca 13 Kasim 1918 de Istanbul ve Kadikoy e Ingiliz Fransiz Italyan ve Amerikan askerleri girdi Ilcenin cesitli yerlerine kendi askeri karakollarini kurdular Yabancilar yonetimi ellerine aldilar Turk Kurtulus Savasi nin zaferle sonuclanmasi ve Lozan Baris Antlasmasi nin imzalanmasi uzerine bes yil kadar suren isgal gunleri sona erdi Istanbul la birlikte Kadikoy de 6 Ekim 1923 te Kurtulus Gununun sevincini yasadi Cumhuriyet Devri Kadikoy Rihtim Meydani ndaki Ataturk Aniti 1869 dan 1930 a kadar Uskudar Sancagi na bagli olan Kadikoy 21 Mayis 1930 tarih ve 1499 sayi ile resmi gazetede yayimlanarak 1 Eylul 1930 tarih 1612 sayili kanun ile ilce oldu Kadikoy ilcesi nin eskiden iki bucagi vardi Erenkoy ve Kiziltoprak bucaklarina daha sonra Merkez Bucagi da eklendi Daha once Istanbul Belediyesi ne bagli bir sube olan Kadikoy Belediyesi 1984 te yapilan bir duzenlemeyle Istanbul Buyuksehir Belediyesi sinirlari icinde bir ilce belediyesi durumuna getirilmistir kaynak belirtilmeli Ilce sinirlari icindeki Bahariye Muhurdar Moda Goztepe Erenkoy ve Bostanci da 1950 lere degin zenginlerin oturdugu bahceli koskler cogunluktaydi Ancak bunlar cok seyrek bir yerlesim dokusu olusturuyordu 1930 larda Kadikoy le Bostanci arasinda yeni yapilar belirdi Eskiden yogun bir bitki ortusuyle kapli olan bu kesimdeki Bagdat Caddesi ile demiryolu boyunca bahce icinde iki katli villalar insa edilmeye basladi 1950 lerden itibaren Kadikoy yildan yila buyuk gelismeler gosterdi nufusu artti Artan nufus merkezden yazliklara dogru yayilmaya basladi Boylece 1960 larin sonlarindan itibaren Goztepe Erenkoy Caddebostan Fenerbahce Suadiye ve Bostanci gibi semtler gun gectikce yazlik niteligini yitirmeye ve kentlesmeye basladi 1950 lerde iki yaninda sanayi tesislerinin kurulmaya basladigi Ankara Asfalti nin D 100 Karayolu cevresinde gecekondu mahalleleri olustu Kurtkoy Pendik Kartal yoresinin sanayi alani olarak belirlenmesi ulkenin cesitli kesimlerinden Istanbul a goc edenler icin Kadikoy ile cevresini cekici bir yerlesme yeri durumuna getirdi 1965 te Kat Mulkiyeti Kanunu nun cikarilmasi 1972 de de imar planinin yapilmasi bu kesimde yogun bir apartmanlasma faaliyetine yol acti Bagdat Caddesi ve demiryolunun iki tarafindaki kosk ve villalarin yemyesil birer park gorunumundeki bahceleri parselasyona ugrayarak apartman arsalarina donustu kaynak belirtilmeli Kadikoy de cesitli yilbasi suslemeleri 1973 te Bogazici Koprusu nun acilmasi kentin iki yakasi arasindaki iliskiyi guclendirerek nufus dengesinde Kadikoy un agirlik kazanmasina yol acti Istanbul kentinin iki yakasi arasindaki ulasimi kolaylastirinca Kadikoy Ilcesi nde yeni yerlesime acilan alanlarda yapilan seyrek duzenli apartmanlarda oturmak cekici hale geldi 1984 ten sonra Kadikoy Pendik arasinda acilan sahilyolu kiyi kesimindeki son bos alanlarinda tukenmesine yol acti Ilcenin kuzeyindeki Kucukbakkalkoy 1980 lere kadar kirsal nufus yapisini korudu 1980 li yillarda Haydarpasa Koyu nun doldurularak meydanin genisletilmesi Dalyan Bostanci arasinda denizin doldurularak kiyi duzenlemesi yapilmasi ve sahil yolu acilmasi 1984 1987 Kalamis Koyu ve Fenerbahce de yat limani insasi 1985 1988 yapimi 1993 te tamamlanan Iskele Muhurdar arasinda deniz doldurularak meydanin buyutulmesi ile kiyi seridi hemen hemen bugunku gorunumunu almistir 1990 li yillarda II Cevre Yolu nun tamamlanarak Kozyatagi baglantilarinin hizmete girmesi Kozyatagi cevresi ve Sogutlucesme de ofis kullanimlarinin olusturdugu alt merkezlerin belirmesi Bostanci dan oteye sahil yolu dolgusu ve yolunun devam ettirilmesi Moda Burnu nda yeni bir dolgu alani olusturulmasi ve Bahariye yaya yolu duzenlemesi 1993 bu donemde Kadikoy fizyolojisini etkileyen ya da etkileyebilecek onemli kentsel projeler ve dinamikler olarak ortaya cikti D 100 Karayolu nun kuzeyinde yer alan Kucukbakkalkoy Icerenkoy gibi yerlesmeler her ne kadar gerek idari gerek ekonomik anlamda Kadikoy Ilcesi nin bir parcasini olusturmuslarsa da Kadikoy genis anlamda kuzeyde D 100 Karayolu na guneyde Marmara Denizi ne kadar kiyida ise Haydarpasa Koyu ile Bostanci arasinda kalan bir alan olarak dusunulmustur 1990 li yillardan itibaren ilcenin D 100 Karayolu nun kuzeyindeki alanlarinda Emlak Bankasi nin istirakiyle ortaya cikan Atasehir yerlesimi zamanla genisleyerek cevresindeki yapilasmayi da kapsayan bir bolgenin adi oldu 6 Mart 2008 tarih ve 5747 kanun numarasi ile TBMM de kabul edilerek 22 Mart 2008 tarih ve 26824 sayi ile resmi gazetede yayimlanarak yapilan idari duzenlemeyle aralarinda Kucukbakkalkoy ve Icerenkoy un de oldugu D 100 Karayolu nun kuzeyindeki 7 mahalle Atasehir adini alarak Kadikoy den ayrildi Yonetim ve siyasetKadikoy Belediye Baskanligi binasiKadikoy Meydani nda dalgalanan Kadikoy Belediyesi nin bayragi 1855 te yonetimi Istanbul Sehremaneti ne birakilan Kadikoy 1869 da Uskudar Sancagi na baglandi Bu yonetsel konumu Cumhuriyet in ilk yillarinda da suren Kadikoy 1 Eylul 1930 da ilce yapildi Kadikoy 1984 yilinda Istanbul Buyuksehir Belediyesi sinirlari icinde bir ilce belediyesi olarak yapilandirilmistir Secimler Secim Belediye Baskani Parti Oy Orani1984 Osman Hizlan Anavatan Partisi 57 421989 Cengiz Ozyalcin Sosyaldemokrat Halkci Parti 45 001994 Selami Ozturk 27 141999 Cumhuriyet Halk Partisi 26 162004 51 272009 68 202014 Aykurt Nuhoglu 72 402019 Serdil Dara Odabasi 65 992024 Mesut Kosedagi 68 78Kaynak Mahalleler 19 Mayis Acibadem Bostanci Caddebostan Caferaga Dumlupinar Egitim Erenkoy Fenerbahce Feneryolu Fikirtepe Goztepe Hasanpasa Kosuyolu Kozyatagi Merdivenkoy Osmanaga Rasimpasa Sahrayicedid Suadiye ZuhtupasaCografyaBogaz dan Kadikoy manzarasi Kadikoy Istanbul un Anadolu yakasindadir Istanbul Bogazi nin Marmara Denizi ne acilan guney agzinin dogusuna duser Dogusunda Maltepe ilcesi batisinda Istanbul Bogazi ve Marmara Denizi kuzeyinde Uskudar ve Atasehir ilceleri guneyinde Marmara Denizi ile cevrilidir Yuzolcumu 25 20 km dir Ilce sinirlari icinde Goztepe 235 m gibi onemli yukseltiler olmasina karsin Kayis Dagi ve Camlica eteklerinden Marmara Denizi ne dogru uzanan hafif dalgali duzlukler ve tasli egimler tum araziye hakimdir Bu oldukca duz arazi uzerinde Fikirtepe Acibadem Altiyol Kucuk Moda Cevizlik ve Kosuyolu obur onemli tepe noktalarini olusturmaktadir Kuzeybati Guneydogu dogrultusunda Haydarpasa dan Bostanci ya yaklasik 21 km uzunlugunda bir sahil seridine sahiptir Haydarpasa ve Kalamis koylari ile Moda ve Fenerbahce burunlarinin yer aldigi hareketli bir kiyi cizgisi yer almaktadir Fenerbahce Burnu ile Bostanci arasinda sahil seridi fazla girintili cikintili olmayan oldukca duz bir cizgiye sahiptir Ancak sahil seridi yapilan dolgularla dogal ozelligini onemli olcude yitirmistir Kadikoy un baslica akarsulari Kusdili Deresi Kurbagalidere Camasirci Deresi Bostanci Deresi Tursucu Deresi ve Seyit Ahmet Deresi dir Kadikoy de yaz aylari sicak ve az yagisli kis aylari ilik ve yagmurlu gecer Iklim Marmara Denizi nin etkisi altindadir Kiyilardan icerilere gidildikce denizin etkisi azalmaya baslar Ortalama sicaklik en soguk aylarda 3 en sicak aylarda 23 dir Yillik yagis ortalamasi 800 milimetredir En yuksek sicaklik 41 derece en dusuk sicaklik 9 derece olculmustur Yillik sicaklik ortalamasi 14 derecedir Istanbul un kiyida olan diger butun ilcelerinde oldugu gibi Kadikoy de de kiyiya yakinlik ve yer sekillerinin engel teskil etmeyecek sekilde acik olmasi nedeniyle sicaklik ve nem farki hissedilmektedir EkonomiKadikoy ilcesinde egemen ekonomik etkinlik ticarettir Kadikoy carsisi Altiyol ile Bahariye Caddesi ve Bagdat Caddesi cevrelerinde yogunlasir Bagdat Caddesi uzerinde cok sayida unlu markanin subesi vardir Ayrica bazi aramalarda bulunan hayvancilik ile ilgili araclar balikcilik aletleri halkin eski zamanlarda hayvancilik ve balikcilik ile ugrastigini gosterir Tarim ile ilgili hicbir kalintinin olmamasi da tarimin yaygin olmadigina bir gostergedir UlasimKadikoy Moda nostaljik tramvayi Kadikoy ilcesi ulke ve kent ulasimi acisindan onemli bir konuma sahiptir Anadolu daki cesitli merkezleri Istanbul a ve kent icindeki cesitli semtleri de birbirine baglayan bazi ana ulasim yollari Kadikoy Ilcesi nden gecer Bunlardan en onemlisi eskiden Ankara Asfalti ve E 5 adlariyla anilan D 100 Karayolu dur Bu kara yolu Fatih Sultan Mehmet Koprusu ne giden O 2 Otoyolu yla Kozyatagi nda 15 Temmuz Sehitler Koprusu ne giden O 1 Otoyolu yla Uzuncayir da kesisir Anadolu nun cesitli merkezlerini Istanbul a baglayan demiryolu hattinin ilk istasyonu Haydarpasa Gari dir Haydarpasa daki gar binasi ve oteki demiryolu tesisleri Kadikoy ilcesi sinirlari icindedir Bu istasyon ayni zamanda kentin Anadolu yakasinda Gebze ye kadar gerceklestirilen banliyo ulasimi acisindan onem tasimistir Gunumuzde ilcede banliyo tasimaciligi Marmaray ile gerceklestirilmekte olup Ayrilik Cesmesi Bostanci arasindaki istasyonlar Ayrilik Cesmesi ve Bostanci istasyonlari dahil Kadikoy ilcesi sinirlari icindedir Kadikoy ilcesinde yasayanlarin onemli bir bolumu sehir hatlari vapurlarini kullanirlar Ilcedeki vapur iskeleleri Haydarpasa Kadikoy ve Bostanci dadir Ayrica Kadikoy ve Bostanci daki deniz otobusu iskelelerinden Istanbul un cesitli kiyi semtlerine duzenli seferler yapilmaktadir Kalamis Koyu nda da buyuk bir yat limani vardir 1934 1966 yillari arasinda Kadikoy Moda Kadikoy Fenerbahce ve Kadikoy Bostanci tramvay hatlari hizmet vermistir 2003 yilinda Kadikoy Moda hatti nostaljik tramvay adiyla yeniden hizmete girmistir Ilcenin kuzeyinden D 100 Karayolu boyunca Kadikoy Sabiha Gokcen Havalimani metrosu M4 hatti gecmektedir Bu metronun ilk istasyonu olan Kadikoy de ilce merkezinde bulunmaktadir Kadikoy un en dogusundan da Bostanci Parseller metrosu M8 hatti gecmekte olup Emin Ali Pasa ve Aysekadin istasyonlari ilce sinirlari icindedir Hattin guneydeki ilk istasyonu olan Bostanci istasyonu ise Kadikoy Maltepe sinirinda yer almakta olup Maltepe ilcesi sinirlari dahilindedir DemografiAdrese Dayali Nufus Kayit Sistemi nin 2023 verilerine gore Kadikoy Ilcesi nin nufusu 467 919 dur 2007 yilindaki adrese dayali nufus sayimina gore Kadikoy ilcesinin nufusu 744 670 idi 2008 yilinda D 100 Karayolu nun kuzeyindeki mahallelerin Atasehir adiyla ilce yapilip Kadikoy den ayrilmasindan sonra ilcenin geri kalan sinirlari icindeki nufus 533 452 oldu Kadikoy Ilcesinin nufusu kurulusundan itibaren hizli bir artis gostermis 1970 lerde yillik nufus artis hizi yuzde 10 a kadar yukselerek zirve yapmistir 1980 lerden itibaren nufus artis hizi yavaslamasina ragmen ilcenin nufusu bugunku sinirlarina ulastigi 2008 yilina kadar surekli artis gostermistir 2010 lu yillarda yasanan hizli kentsel donusum bu kapsamda insaat faaliyetleri ve santiyelerin yogunlasmasi insaatlarin cevreye olumsuz etkileri ve gurultu binasini yenileyenlerin arsa veya evini satanlarin baska ilcelere tasinmasi ve trafik yogunlugu nedeniyle ilce nufusu yildan yila 450 bin ile 500 bin arasinda degismektedir Yil Toplam Sehir Kir1935 57 542 57 358 1841940 57 901 57 740 1611945 66 680 66 540 1401950 77 993 77 798 1951955 102 926 102 685 2411960 131 328 129 918 1 4101965 166 425 164 289 2 1361970 241 593 237 519 4 0741975 362 578 354 957 7 6211980 468 217 455 465 12 7521985 577 863 577 863 veri yok1990 648 282 648 282 veri yok2000 663 299 663 299 veri yok2007 744 670 744 670 veri yok2008 533 452 533 452 veri yok2009 529 191 529 191 veri yok2010 532 835 532 835 veri yok2011 531 997 531 997 veri yok2012 521 005 521 005 veri yok2013 506 293 506 293 veri yok2014 482 571 482 571 veri yok2015 465 954 465 954 veri yok2016 452 302 452 302 veri yok2017 451 453 451 453 veri yok2018 458 638 458 638 veri yok2019 482 713 482 713 veri yok2020 481 983 481 983 veri yok2021 485 233 485 233 veri yok2022 483 064 483 064 veri yok2023 467 919 467 919 veri yokEgitim2020 verilerine gore Kadikoy de 99 anaokulu 48 ilkokul 45 ortaokul 67 lise 5 halk egitim merkezi ve 23 ozel egitim ve rehabilitasyon merkezi bulunur Yuksekogrenim kurumlari olarak Marmara Universitesi Dogus Universitesi ve Okan Universitesi sayilabilir SaglikIlce sinirlari icinde 3 u devlet Erenkoy Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Hastanesi Erenkoy Ruh ve Sinir Hastaliklari Egitim ve Arastirma Hastanesi ve Goztepe Prof Dr Suleyman Yalcin Sehir Hastanesi 9 u ozel olmak uzere toplam 12 hastane ve 36 aile sagligi merkezi vardir KulturKadikoy deki sinema ve tiyatrolarin bir kismi 1992 yilinda yaya yolu haline getirilen Bahariye Caddesi ndedir Sureyya Operasi Reks Sinemasi Baris Manco Kultur Merkezi Caddebostan Kultur Merkezi Haldun Taner Sahnesi Halis Kurtca Kultur Merkezi Mujdat Gezen Sanat Merkezi Cagdas Sahne Enver Demirkan Tiyatrosu Bostanci Gosteri Merkezi baslica gosteri ve performans alanlarindan bazilaridir 1970 lere kadar ayakta duran Opera Sinema ve tiyatro salonu gunumuzde pasaj halindedir Ilcede 20 ye yakin sinema salonu vardir 2005 te Sunay Akin tarafindan kurulan Istanbul Oyuncak Muzesi ise Goztepe dedir Kadikoy un sembollerinden biri sayilan Kadikoy Boga Heykeli ilceye 1969 yilinda tasinmis su anda bulundugu Altiyol a ise 1990 larda nakledilmistir Spor Fenerbahce Sukru Saracoglu Stadyumu Ilcedeki en buyuk spor kulubu 1907 yilinda kurulan Fenerbahce SK dir Fenerbahce disinda ilcede futbol basketbol yuzme yelken kurek motor sporlari aikido aticilik bilardo bric hentbol jimnastik karate su topu tekvando ve binicilik dallarinda faaliyet gosteren 100 un uzerinde spor kulubu ve dernegi vardir Ilcedeki spor tesisleri arasinda en unlu olani Fenerbahce Sukru Saracoglu Stadyumu dur Istanbul da futbol sahasi olarak insa edilen ilk nizami stadyum olan Fenerbahce Stadyumu Kurbagalidere nin Kalamis Koyu na dokuldugu yerin hemen dogu yakasindaki alan uzerinde kuruludur Fenerbahce nin maclarini oynadigi 50 509 seyirci kapasiteli stadyum Turkiye nin en buyuk 4 stadyumudur 1999 ile 2006 yillari arasinda parca parca yikilip yenilenerek bugunku gorunumunu kazanmistir 20 Mayis 2009 tarihinde Shakhtar Donetsk ile SV Werder Bremen takimlari arasinda oynanan 2009 UEFA Kupasi finaline evsahipligi yapmistir Diger baslica spor tesisleri Fenerbahce Burnu ndaki Istanbul Yelken Kulubu Galatasaray Yelken Kulubu Fenerbahce Faruk Ilgaz Tesisleri Kalamis Yelken Kulubu ile Kadikoy un merkezinde yer alan Caferaga Spor Salonu dur Kadikoy ilcesindeki en onemli dinlenme alanlari Kalamis Goztepe Sahil Feneryolu Bostanci ve Mazharbey deki parklaridir Kardes sehirlerKadikoy un kardes sehirleri Susuz Kars Mazgirt Tunceli Golpazari Bilecik Adalar Istanbul Mengen Bolu Gokcesu Mengen Bolu Kigi Bingol Yayladere Bingol Bayindir Izmir Duzkoy Trabzon Eynesil Giresun Friedrichshain Kreuzberg Almanya Petah Tikva Israil La Goulette TunusGaleriSureyya Operasi Kadikoy Boga Heykeli Moda Iskelesi Bostanci Iskelesi Yeldegirmeni nde bulunan Italyan Valpreda Apartmani Ayrilik CesmesiAyrica bakinizKadikoy deki cesmeler listesiNotlar Atasehir ilcesinin kurulmasi ile nufus azalmistir Kaynakca Arsivlenmis kopya 2 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Mayis 2022 Istanbul da ilce ilce yasam kalitesi 8 Subat 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde milliyet com tr Ozhan Ozturk Pontus Antik Cag dan Gunumuze Karadeniz in Etnik ve Siyasi Tarihi Nika Yayinlari Ankara 2016 3 Baski s 204 Herodot 4 144 Ozturk Age s 204 Akture Sevgi 2003 Anadolu da Demir Cagi Kentleri Istanbul Tarih Vakfi Yayinlari s 183 9 Aralik 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Ekim 2018 Khalkedon Kalkhedon TAY Projesi Turkiye Arkeolojik Yerlesmeleri s 1 3 Aralik 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Ekim 2018 27 Temmuz 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Ocak 2013 View from Kadikoy 29 Aralik 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde royalcollection org uk erisim 6 Nisan 2013 https www icisleri gov tr kurumlar icisleri gov tr IcSite illeridaresi Bilgiler2 C4 B0l 20ve 20 C4 B0l C3 A7e 20Kurulu C5 9F 20Tarihleri 202018 pdf 7 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde yalin URL Kadikoy Ilcesi Dunden Bugune Istanbul Ansiklopedisi Tarih Vakfi 1994 ISBN 975 7306 00 2 Arsivlenmis kopya PDF 29 Ekim 2023 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 29 Mart 2024 Arsivlenmis kopya 30 Agustos 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Mart 2024 ibb gov tr 16 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Ocak 2016 Kadikoy Ilcemizin Tarihcesi www kadikoy gov tr 2 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Mayis 2022 20 Nisan 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Agustos 2014 Kadikoy Cografi Yapi Kadikoy gov tr 10 Subat 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Agustos 2020 Kadikoy un nufusu ne kadar Kartal 24 6 Subat 2024 2 Aralik 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Subat 2024 Basbakanlik Istatistik Genel Direktorlugu 1937 1935 Genel Nufus Sayimi Koyler Nufusu PDF mku edu tr 16 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 18 Subat 2020 Basbakanlik Istatistik Genel Mudurlugu 1944 1940 Genel Nufus Sayimi Vilayetler Kazalar Nahiyeler ve Koyler Itibarile Nufus PDF sehirhafizasi sakarya edu tr 18 Subat 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 18 Subat 2020 Basbakanlik Istatistik Genel Mudurlugu 1948 1945 Genel Nufus Sayimi PDF sehirhafizasi sakarya edu tr 18 Subat 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 18 Subat 2020 Basvekalet Istatistik Umum Mudurlugu 1954 1950 Umumi Nufus Sayimi Vilayet Kaza Nahiye ve Koyler itibariyla Nufus PDF sehirhafizasi sakarya edu tr 18 Subat 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 18 Subat 2020 Basbakanlik Istatistik Genel Mudurlugu 1961 1955 Genel Nufus Sayimi Vilayet Kaza Nahiye ve Koyler itibariyla nufus PDF sehirhafizasi sakarya edu tr 6 Mart 2019 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 18 Subat 2020 Basbakanlik Devlet Istatistik Enstitusu 1963 1960 Genel Nufus Sayimi Il Ilce Bucak ve Koyler itibariyla nufus PDF sehirhafizasi sakarya edu tr 18 Subat 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 18 Subat 2020 1965 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1970 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1975 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1980 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1985 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1990 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2000 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2007 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2008 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2009 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2010 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2011 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2012 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 20 Subat 2013 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 8 Mart 2013 2013 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 15 Subat 2014 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 15 Subat 2014 2014 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 10 Subat 2015 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 10 Subat 2015 a b c d e f g h i Merkezi Dagitim Sistemi html Dogrudan bir kaynak olmayip ilgili veriye ulasmak icin sorgulama yapilmalidir Turkiye Istatistik Kurumu Erisim tarihi 13 Nisan 2016 Kadikoy Nufusu Istanbul nufusu com Erisim tarihi 5 Subat 2021 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Istanbul Kadikoy Nufusu nufusune com Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link 24 Mart 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Mart 2011 Kutukcu Tamer Kadikoy un Kitabi Gecmis Zamanlarin Mekanlarin ve Hatirlamalarin Rafinda Otuken Nesriyat A S ISBN 9786051552781 27 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan Ayse Hur Fenerbahce Stadyumu Dunden Bugune Istanbul Ansiklopedisi Tarih Vakfi 1994 ISBN 975 7306 00 2 Stat Arama tff org 10 Haziran 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 31 Ekim 2013 Arsivlenmis kopya 25 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Aralik 2015 Kadikoy Belediyesi 2015 2019 Stratejik Plan 3 Aralik 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Subat 2024 28 Subat 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Subat 2022 Konuyla ilgili yayinlarAdnan Giz Bir zamanlar Kadikoy Istanbul Iletisim Yayinlari 1988Dis baglantilarWikimedia Commons ta Kadikoy ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Kadikoy Belediyesi Kadikoy Kaymakamligi Yerelnet te Kadikoy 20 Subat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde T C Istanbul Valiligi Etkinlik Istanbul Kadikoy deki Etkinlikler olu kirik baglanti Kadikoy Gazetesi 8 Temmuz 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde