Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İstanbul nostaljik tramvayı, İstanbul'da hizmet veren nostaljik tramvay ağıdır. Sistem, Avrupa Yakası'nda hizmet veren T2 (Taksim - Tünel) Nostaljik Tramvay Hattı ve Anadolu Yakası'nda hizmet veren T3 (Kadıköy - Moda) Nostaljik Ring Tramvay Hattı'ndan oluşmaktadır.
  | |||
 T2 (Taksim - Tünel) Nostaljik Tramvay Hattı'nda çalışan iki nostaljik tramvay aracı. | |||
 T3 (Kadıköy - Moda) Nostaljik Ring Tramvay Hattı'nda çalışan nostaljik tramvay aracı. | |||
| Genel | |||
|---|---|---|---|
| Sahibi | İstanbul Büyükşehir Belediyesi | ||
| Bölge | İstanbul, Türkiye | ||
| Taşıma türü | Nostaljik tramvay | ||
| Hat sayısı | 2 | ||
| İstasyon sayısı |
| ||
| Web sitesi | T2・T3 | ||
| Hizmet | |||
| Hizmete giriş |
| ||
| İşletmeci(ler) | İETT (T2) Metro İstanbul (T3) | ||
| Teknik | |||
| Sistem uzunluğu |
| ||
| Hat açıklığı | Metre (1000 mm) | ||
| Elektriklendirme | 750 V DA katener | ||
| |||
Tramvaylar -1966'da kapatıldıktan 24 yıl sonra- 1990'da Avrupa Yakası'nda hizmete giren T2 (Taksim - Tünel) Nostaljik Tramvay Hattı ile İstanbul'a geri döndü. Ardından 1992'de Avrupa Yakası'nda hizmete giren modern T1 (Kabataş - Bağcılar) Tramvay Hattı, 2003'te Anadolu Yakası'nda hizmete giren T3 (Kadıköy - Moda) Nostaljik Ring Tramvay Hattı, 2007'de Avrupa Yakası'nda hizmete giren modern T4 (Topkapı - Mescid-i Selam) Tramvay Hattı ve 2021'de yine Avrupa Yakası'nda hizmete giren modern T5 (Eminönü - Alibeyköy Cep Otogarı) Tramvay Hattı hizmete girdi.
Tarihçe
Osmanlı İmparatorluğu döneminde başkent İstanbul'un Anadolu ve Avrupa yakalarına yayılmış bulunuyordu. Bu hatlar başlangıçta atlı tramvaydı, ancak zamanla elektrikli hâle getirildiler. Tramvay ağı birçok güzergâhta adım adım inşa edildi ve sistemin en geniş hizmet alanına kavuştuğu 1956'da 56 tramvay hattı ve 270 tramvay aracı ile 108 milyon yolcu taşındı. Ancak dünyanın pek çok şehrinde olduğu gibi İstanbul'daki tramvay hatları da 1956'dan sonra kapanmaya başladı ve 1966'da ise tamamen sona erdi.
1966'da İstanbul'daki tramvay hatları kapatıldıktan sonra, İstanbul halkı bu eski moda -ancak sorunsuz işleyen- şehir içi ulaşım yönteminin kaldırılması ile ulaşımın eskisinden daha hızlı olacağını düşündüler, ancak bu düşüncenin yanlış olduğu birkaç yıl sonra kanıtlandı. Otobüs, taksi, özel araç gibi benzinli araçların kontrolsüz artışı İstanbul caddelerini trafikle boğmaya başladı. Türkiye, kirlilik, trafik sıkışıklığı, yasadışı göç, düşük okuryazarlık ve hızlı nüfus artışı gibi gelişmekte olan ülkelerin pek çoğunda yaşanan sorunları yaşamaya başladı. Artan nüfus, İstanbul'un kentleşmesini ve bununla birlikte hava ve ses kirliliğini, trafik sıkışıklığını ve dumanı artıran motorlu taşıt da artırdı. Şehir içi ulaşım, tramvay döneminden bile daha yavaş hale geldi. 1970'lerin başından itibaren bu sorunlar giderek arttı ve 1980'lerin ortalarında İstanbullular motorlu taşıtların kontrolünün olmaması ve tramvay ağının kapatılmasının çok büyük hata olduğunu fark etti. Sürekli artan trafik sıkışıklığı ve hava kirliliği nedeniyle İstanbul, 1980'lerin ortalarında en kirli Avrasya şehirlerinden biri haline geldi, bu da sadece vatandaşların hastalıklarının artmasına değil, turist kaybına da neden oldu. Tunus, Sidney, Buenos Aires gibi dünyanın pek çok şehri de bu hatayı anladı ve onlar gibi İstanbul da tramvayların dönüşünü planladı.
Tramvay hatlarının kapatılmasının büyük bir hata olduğunu anlayan idare, kirliliği bir an önce azaltmayı ve turistler arasındaki İstanbul imajını yeniden kazanmayı planladı. Dünyanın dört bir yanındaki birçok şehri (örneğin Lima ve Buenos Aires) inceleyen yetkililer, tramvayın İstanbul'a geri getirilmesine karar verdi. O zamana kadar, şehirde araç ve otobüs sayısı o kadar çok artmıştı ki, o zamanlar tamamen yeni bir tramvay hattı inşa etmek mümkün değildi. Bunun yerine, daha düşük kurulum maliyetine sahip olması göz önünde bulunduran yetkililer, özellikle turistik cazibe sağlamak amacıyla ve İstanbul'daki genç nesillerin tramvaya nasıl tepki vereceklerini görmek için bir test sistemi olarak deneysel bir nostaljik tramvay hattı inşa edilmesini planladılar.
İdare, 1962'ye kadar Avrupa yakasında ve 1966'ya kadar Anadolu yakasında işletilen aynı tip vagonları kullanarak İstanbul'daki nostaljik tramvaylarını yeniden tanıtmayı düşündü. Ancak orijinal İstanbul tramvay ağı, ulaştırma müzelerinde korunan tramvay vagonların bir kısmı dışında, depolar, terminaller, elektrik santralleri vb. dahil olmak üzere neredeyse tamamen yok edilmişti. Bu yüzden de eski fotoğraflar, insanların hatıraları ve diğer kaynaklar kullanılarak, boyut, şekil, iç mekan, renk şeması vb. dahil olmak üzere, 1962 öncesi Avrupa yakasında işletilen tramvay araçlarına benzeyen araçlar üretildi.
1990'da İstiklal Caddesi yayalaştırıldı ve tramvay, günümüzde T2 hattı olarak da bilinen, Taksim – Tünel Nostaljik Tramvay Hattı adıyla yeniden hizmete girdi. Böylece 24 yıllık aradan sonra tramvaylar İstanbul'a geri döndü. T2 hattının 5 istasyonu vardır ve hat 1,64 kilometre (1,02 mi) uzunluğundadır.
Taksim - Tünel Nostaljik Tramvayı'nın başta turistler olmak üzere halk arasında popülerlik kazanmasının ardından, 2003 yılında İstanbul'un Asya yakasında, günümüzde T3 hattı olarak da bilinen, Kadıköy - Moda Nostaljik Ring Tramvay Hattı hizmete girdi. Ancak T3 hattı için birinci nesil tramvay sisteminde kullanılan araçlarının benzeri üretilmek yerine, Almanya'dan -çoğunlukla Berlin, Gotha ve Jena'da kullanılan- ikinci el tramvay araçları satın alındı. (Detaylı bilgi için aşağıdaki Araç stoğu bölümüne bakınız.)
T3 hattındaki tramvay araçları, kabaca eskiden bölgede hizmet birinci nesil tramvay güzergâhı olan Güzergâh 20'yi takip ederek saat yönünde dairesel bir döngü üzerinde çalışmaktadır. T3 hattının 10 istasyonu vardır ve hat 2,6 kilometre (1,6 mi) uzunluğundadır.
Zaman çizelgesi
- 1961 - Son tramvay 12 Ocak 1961'de İstanbul'un Avrupa yakasında çalıştı. 27 Mayıs 1961'de Topkapı-Eminönü hattının yerini troleybüsler aldı. Anadolu yakasındaki tramvay ağına altı tramvay aracı aktarıldı.
- 1966 - Son tramvay 3 Ekim 1966'da İstanbul'un Asya yakasında Kadıköy ile Kızıltoprak arasında çalıştı. Kalan tramvay araçları ulaşım müzesine gönderildi.
- 1984 - Troleybüs hizmeti 6 Temmuz 1984'te durduruldu. Böylece İstanbul'da elektrikle çalışan tüm şehir içi ulaşım tamamen sona ermiş oldu.
- 1990 - İstiklal Caddesi trafiğe kapatılarak yayalaştırıldı. Ardından tramvaylar, Taksim ile Tünel arasındaki İstiklal Caddesi üzerinde işletilen Taksim - Tünel Nostaljik Tramvay Hattı ile İstanbul'un Avrupa yakasına nostaljik tramvay hattı olarak geri döndü. Tramvay araçları 1966 yılı öncesinde kullanılan araçlarla aynıydı.
- 1992 - Tamamen ayrı modern bir tramvay hattının açılması: İstanbul'un Avrupa yakasındaki Aksaray ile Beyazıt-Kapalıçarşı arasında Yapı Merkezi tarafından inşa edilen tramvay hattı ile İstanbul'daki ilk modern tramvay hattı hizmete girmiş oldu. Bu hat, günümüzde T1 hattı ya da Bağcılar - Kabataş Tramvay Hattı olarak bilinmektedir ve hattın bir kısmı Avrupa yakasında 1956'da tramvayların en son çalıştığı güzergâhta işletilmektedir.
- 2003 - Tramvay, kapatılan eski Güzergâh 20 ile neredeyse aynı rota üzerinde işletilen ring bir tramvay hattı ile İstanbul'un Anadolu yakasına nostaljik tramvay olarak geri döndü. İkinci el vagonlar Almanya'daki Jena ve 'den ithal edildi. Bu hat, günümüzde T3 hattı ya da Kadıköy - Moda Nostaljik Ring Tramvay Hattı olarak bilinmektedir.
- 2007 - Avrupa yakasında inşa edilen ve yüksek tabanlı tramvay araçları (LRV) ile işletilen modern T4 hattı ya da Topkapı - Mescid-i Selam Tramvay Hattı hizmete girdi.
- 2021 - Yine Avrupa yakasında inşa edilen modern T5 hattı ya da Cibali - Alibeyköy Cep Otogarı Tramvay Hattı hizmete girdi.
Tramvay hatları
İstanbul'da iki nostaljik tramvay hattı bulunmaktadır. Üsküdar-Harem arasında yen bir hattın inşası planlanmaktadır.
| Hat | Güzergah | İstasyon sayısı | Uzunluk | Süre | Durum | Açılış tarihi |
|---|---|---|---|---|---|---|
 | Taksim – Tünel | 5 | 1,64 km | 15 dk | aktif | 29 Aralık 1990 |
 | Kadıköy – Moda | 10 | 2,6 km | 20 dk | 1 Kasım 2003 | |
| Üsküdar – Harem | 6 | 1.5 km | 8 dk | plan aşamasında | belirsiz |
T2 (Taksim – Tünel) Nostaljik Tramvay Hattı
İstanbul'un Avrupa Yakası'ndaki en merkezî noktalarından biri olan İstiklal Caddesi'nde, Taksim – Tünel güzergâhında işletilen T2 hattı, 1990 yılında İstiklal Caddesi'nin araç trafiğine kapatılarak yayalaştırılmasının ardından 29 Aralık 1990'da hizmete girmiştir. T2 hattı, eskiden işletilen Güzergâh 10, 11, 12, 15, 16, 17 ile aynı güzergâhta hizmet vermektedir.
Özellikler
- Toplam uzunluk: 1,64 kilometre (1,02 mi)
- İstasyon sayısı: 5
- Açılış: 29 Aralık 1990
- Çalışma saatleri: 07:00 – 22:00
- Sefer sıklığı: 40 dakikada 1 sefer
- Sefer süresi: 15 dakika
Güzergâh
T3 (Kadıköy – Moda) Nostaljik Ring Tramvay Hattı
İstanbul'un Anadolu Yakası'nda, Kadıköy İDO – Moda Caddesi – Kadıköy İDO güzergâhında saat yönünde ring olarak işletilen T3 hattı, 1 Kasım 2003'te hizmete girmiştir. T3 hattı, eskiden işletilen Güzergâh 20 ile kısmen aynı güzergâhta hizmet vermektedir.
Özellikler
- Toplam uzunluk: 2,6 kilometre (1,6 mi)
- İstasyon sayısı: 10
- Açılış: 1 Kasım 2003
- Çalışma saatleri: 06:55 - 21:00
- Sefer sıklığı: Pik saatlerde 10 dakikada, diğer saatlerde 15 dakikada 1 sefer
- Sefer süresi: 20 dakika
- Günlük yolcu: 5000
Güzergâh
Teknik bilgiler
Her iki nostaljik tramvay hattı da normal yol koşullarında, yani kendilerine ait ayrı bir bölüm olmadan halka açık bir güzergâhta çalışmaktadır.
Avrupa yakasındaki T2 hattı, Taksim ve Tünel istasyonları da dahil olmak üzere 5 istasyonlu ve 1,6 kilometre (0,99 mi) uzunluğundadır. Hat, İstiklal Caddesi üzerinden Taksim ile Tünel arasında çalışmaktadır. Bu yolu eskiden tramvay, otobüsler ve arabalar birlikte kullanmaktaydı. Orijinal tramvay hattının 1962'de kapatılmasının ardından cadde, birçok tarihi bina ve dükkân nedeniyle bölgenin (Beyoğlu) kültürel miras alanı olarak kabul edildiği 1990 yılına kadar otobüsler ve arabalar tarafından kullanılmaya devam etti. Belediye idaresi bu alanı yayalaştırmaya karar verdi ve caddeye araç girişini yasaklandı (taksilere ve teslimat araçlarına hala izin verilmektedir) ve yol parke taşı ile kaplandı. Ardından yol boyunca çok sayıda orta boy ağaç dikildi ve eski moda sokak lambaları ve eğimli sandalyeler yerleştirildi (günümüzde bulunmamaktadır). Galatasaray Meydanı'nda her iki yönden gelen tramvay aracının birbirlerini beklemeden geçmesini sağlamak amacıyla oluşturulan sayding haricinde tüm tramvay hattı tek hat olarak inşa edilmiştir. Bölge popüler bir eğlence ve gece hayatı bölgesi olduğundan, özellikle yoğun turizm sezonunda, tramvay sürücüsünün yayaları uyararak yolunu açmak için sık sık zili çalması gerekmektedir. T2 hattında yaklaşık yolcu hacmi günde 6.000 kişidir. Hattın Taksim ve Tünel istasyonlarında M2 (Yenikapı - Hacıosman) Metro Hattı'na, F1 (Taksim - Kabataş) Füniküler Hattı'na ve F2 (Karaköy - Beyoğlu) Tarihi Tünel Füniküler Hattı'na aktarma yapmak mümkündür.
Anadolu yakasındaki T3 hattı 10 istasyonlu ve 2,6 kilometre (1,6 mi) uzunluğundadır. Tek hattan oluşan tramvay hattının saydingi bulunmamaktadır. Bu nedenle de tramvay araçları Kadıköy İskele'den hareket ettikten sonra otobüs yolunu kullanarak Boğa Heykeli'ne ulaşmakta ve Bahariye Caddesi ve Moda Caddesi boyunca saat yönünde ilerledikten sonra tekrar Kadıköy İskele'ye ulaşmaktadır. T3 hattının yaklaşık yolcu hacmi günde 2.000 kişidir. Hattın Kadıköy İDO ve İskele Camii istasyonlarında M4 (Kadıköy - Tavşantepe) Metro Hattı'na, İDO'nun Kadıköy Terminali'ne ve Şehir Hatları'nın Kadıköy İskelesi'ne aktarma yapmak mümkündür.
Araç stoğu
Avrupa yakasındaki T2 hattında çalışan tramvaylar, 1980'li yılların sonlarında -yeniden inşa edilen- nostaljik tramvay hattında kullanılmak üzere -1966'da kapatılan- birinci nesil tramvay araçlarına benzer olarak yeniden üretilen orijinal İstanbul araçlarıdır. Yoğun dönemlerde, ekstra kapasite için tramvay aracına genellikle bir römork bağlanmaktadıır. 2008 yılı itibarıyla, tramvay araçları arasında 1913'te inşa edilen 47 filo no'lu araç; 1928'de inşa edilen 223 ve 410 filo no'lu araçlar ile 1914 ve 1919'da Almanya'da üretilen 411 ve 418 filo no'lu römorklar bulunmaktadır.
Anadolu yakasındaki T3 hattında çalışan tramvay araçları ise Almanya'daki tramvay sistemlerinden satın alınan ikinci el araçlardır. T3 hattında çalışan tüm araçlar benzer tasarıma sahip iki akslı tramvaylardır, ancak iki farklı firma tarafından üretilmişlerdir ve her iki tramvay aracı da üretildikleri sırada Doğu Almanya'da yer alan iki farklı tramvay sisteminden satın alınmıştır. Her iki yanında dört penceresi olan " 201" ve "İstanbul 203" filo no'lu tramvay araçları (de) olarak da bilinen bir tramvay çeşididir ve Reichsbahnausbesserungswerk Berlin-Schöneweide (de) tarafından üretilmişlerdir (Bu araçlardan biri daha önce 'nda kullanılan 138 filo no'lu araç ve diğeri ise Berlin tramvayı'nın 'nda (de) kullanılan 75 filo no'lu araçtır). "İstanbul 202" filo no'lu araç her iki yanında üç pencesi olan Gotha T57 tipi bir araçtır, bu araç Gotha'daki şirketi tarafından üretilmiştir ve İstanbul için satın alınmadan önce Jena tramvayı'nda çalışan 102 filo numaralı araçtır. 2006 yılında Jena tramvayı'ndan dört adet Gotha T57 tipi tramvay daha satın alınmıştır. O araçlara da "İstanbul 204-207" filo numaraları verilmiştir (Jena tramvayı'ndaki 104, 110, 112 ve 115 filo no'lu araçlar), ancak yeni filo no'ları araç dışına yazılmamıştır. Eskiden Jena tramvayı'nın araçları olan 102 (İstanbul 202) ve 138 (İstanbul 201) filo no'lu araçlar sırasıyla 1958 ve 1973'te üretilmiştir. Yine eskiden Jena tramvayı'nda çalışan 104, 110, 112 ve 115 filo no'lu araçlar da sırasıyla 1960, 1961, 1958 ve 1959'da üretilmiştir ve son üç araç 1992 yılına kadar filosunda yer almıştır. Eskiden 'nda kullanılan 75 (İstanbul 203) filo no'lu araç ise, 1950'li yıllar tasarımına göre, 1975'te üretilmiştir.
Depolar ve terminaller
Tünel, Moda ve Kadıköy hem geçmiş sistemin hem de bugünün nostaljik sisteminin bitiş noktalarının bulunduğu üç yerdir. Ancak orijinal tramvay hatları kapatıldığında tüm yapılar yıkıldığı için mevcut hatlardaki bitiş noktaları tamamen yeniden tasarlanmış ve inşa edilmiştir. Taksim ise halen İstanbul'un şehir merkezlerinden birisidir ve şu anda Avrupa yakası nostaljik tramvayına hizmet vermektedir.
Ağ haritası
- Not: Modern ve nostaljik hatlar birlikte gösterilmektedir.
Ayrıca bakınız
- İstanbul Metrosu
- İstanbul Tramvayı - İstanbul'un son teknoloji tramvayları (T1, T4 ve T5)
- İstanbul Füniküleri
- İstanbul Teleferiği
- Marmaray - TCDD Taşımacılık tarafından Halkalı – Gebze arasında işletilen banliyö trenleridir.
- İstanbul'da toplu taşıma
Kaynakça
- ^ a b c d e f . İETT. 19 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2023.
- ^ a b c d e f g "T3 Kadıköy – Moda Nostaljik Tramvay Hattı". Metro İstanbul. 10 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Aralık 2023.
- ^ a b c d e f Russell, Mike (March 2008). "Heritage tramways across two continents". , pp. 122–123. UK: LRTA Publishing. ISSN 1460-8324.
- ^ Straßenbahnatlas Deutschland 2005 (2005), p. 148. Berlin: Arbeitsgemeinschaft Blickpunkt Straßenbahn eV. .
Dış bağlantılar
- T2 (Taksim - Tünel) Nostaljik Tramvay Hattı resmi sitesi (İETT) 7 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- T3 (Kadıköy - Moda) Nostaljik Ring Tramvay Hattı resmi sayfası 5 Nisan 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Bir bakışta İstanbul'un nostaljik tramvayları[]
| Wikimedia Commons'ta İstanbul nostaljik tramvayı ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Istanbul nostaljik tramvayi Istanbul da hizmet veren nostaljik tramvay agidir Sistem Avrupa Yakasi nda hizmet veren T2 Taksim Tunel Nostaljik Tramvay Hatti ve Anadolu Yakasi nda hizmet veren T3 Kadikoy Moda Nostaljik Ring Tramvay Hatti ndan olusmaktadir Istanbul nostaljik tramvayiT2 Taksim Tunel Nostaljik Tramvay Hatti nda calisan iki nostaljik tramvay araci T3 Kadikoy Moda Nostaljik Ring Tramvay Hatti nda calisan nostaljik tramvay araci GenelSahibiIstanbul Buyuksehir BelediyesiBolgeIstanbul TurkiyeTasima turuNostaljik tramvayHat sayisi2Istasyon sayisi5 T2 10 T3 Web sitesiT2 T3HizmetHizmete giris29 Aralik 1990 T2 1 Kasim 2003 T3 Isletmeci ler IETT T2 Metro Istanbul T3 TeknikSistem uzunlugu1 64 kilometre 1 02 mi T2 2 6 kilometre 1 6 mi T3 Hat acikligiMetre 1000 mm Elektriklendirme750 V DA katenerSistem haritasi Tramvaylar 1966 da kapatildiktan 24 yil sonra 1990 da Avrupa Yakasi nda hizmete giren T2 Taksim Tunel Nostaljik Tramvay Hatti ile Istanbul a geri dondu Ardindan 1992 de Avrupa Yakasi nda hizmete giren modern T1 Kabatas Bagcilar Tramvay Hatti 2003 te Anadolu Yakasi nda hizmete giren T3 Kadikoy Moda Nostaljik Ring Tramvay Hatti 2007 de Avrupa Yakasi nda hizmete giren modern T4 Topkapi Mescid i Selam Tramvay Hatti ve 2021 de yine Avrupa Yakasi nda hizmete giren modern T5 Eminonu Alibeykoy Cep Otogari Tramvay Hatti hizmete girdi TarihceOsmanli Imparatorlugu doneminde baskent Istanbul un Anadolu ve Avrupa yakalarina yayilmis bulunuyordu Bu hatlar baslangicta atli tramvaydi ancak zamanla elektrikli hale getirildiler Tramvay agi bircok guzergahta adim adim insa edildi ve sistemin en genis hizmet alanina kavustugu 1956 da 56 tramvay hatti ve 270 tramvay araci ile 108 milyon yolcu tasindi Ancak dunyanin pek cok sehrinde oldugu gibi Istanbul daki tramvay hatlari da 1956 dan sonra kapanmaya basladi ve 1966 da ise tamamen sona erdi 1966 da Istanbul daki tramvay hatlari kapatildiktan sonra Istanbul halki bu eski moda ancak sorunsuz isleyen sehir ici ulasim yonteminin kaldirilmasi ile ulasimin eskisinden daha hizli olacagini dusunduler ancak bu dusuncenin yanlis oldugu birkac yil sonra kanitlandi Otobus taksi ozel arac gibi benzinli araclarin kontrolsuz artisi Istanbul caddelerini trafikle bogmaya basladi Turkiye kirlilik trafik sikisikligi yasadisi goc dusuk okuryazarlik ve hizli nufus artisi gibi gelismekte olan ulkelerin pek cogunda yasanan sorunlari yasamaya basladi Artan nufus Istanbul un kentlesmesini ve bununla birlikte hava ve ses kirliligini trafik sikisikligini ve dumani artiran motorlu tasit da artirdi Sehir ici ulasim tramvay doneminden bile daha yavas hale geldi 1970 lerin basindan itibaren bu sorunlar giderek artti ve 1980 lerin ortalarinda Istanbullular motorlu tasitlarin kontrolunun olmamasi ve tramvay aginin kapatilmasinin cok buyuk hata oldugunu fark etti Surekli artan trafik sikisikligi ve hava kirliligi nedeniyle Istanbul 1980 lerin ortalarinda en kirli Avrasya sehirlerinden biri haline geldi bu da sadece vatandaslarin hastaliklarinin artmasina degil turist kaybina da neden oldu Tunus Sidney Buenos Aires gibi dunyanin pek cok sehri de bu hatayi anladi ve onlar gibi Istanbul da tramvaylarin donusunu planladi Tramvay hatlarinin kapatilmasinin buyuk bir hata oldugunu anlayan idare kirliligi bir an once azaltmayi ve turistler arasindaki Istanbul imajini yeniden kazanmayi planladi Dunyanin dort bir yanindaki bircok sehri ornegin Lima ve Buenos Aires inceleyen yetkililer tramvayin Istanbul a geri getirilmesine karar verdi O zamana kadar sehirde arac ve otobus sayisi o kadar cok artmisti ki o zamanlar tamamen yeni bir tramvay hatti insa etmek mumkun degildi Bunun yerine daha dusuk kurulum maliyetine sahip olmasi goz onunde bulunduran yetkililer ozellikle turistik cazibe saglamak amaciyla ve Istanbul daki genc nesillerin tramvaya nasil tepki vereceklerini gormek icin bir test sistemi olarak deneysel bir nostaljik tramvay hatti insa edilmesini planladilar Idare 1962 ye kadar Avrupa yakasinda ve 1966 ya kadar Anadolu yakasinda isletilen ayni tip vagonlari kullanarak Istanbul daki nostaljik tramvaylarini yeniden tanitmayi dusundu Ancak orijinal Istanbul tramvay agi ulastirma muzelerinde korunan tramvay vagonlarin bir kismi disinda depolar terminaller elektrik santralleri vb dahil olmak uzere neredeyse tamamen yok edilmisti Bu yuzden de eski fotograflar insanlarin hatiralari ve diger kaynaklar kullanilarak boyut sekil ic mekan renk semasi vb dahil olmak uzere 1962 oncesi Avrupa yakasinda isletilen tramvay araclarina benzeyen araclar uretildi 1990 da Istiklal Caddesi yayalastirildi ve tramvay gunumuzde T2 hatti olarak da bilinen Taksim Tunel Nostaljik Tramvay Hatti adiyla yeniden hizmete girdi Boylece 24 yillik aradan sonra tramvaylar Istanbul a geri dondu T2 hattinin 5 istasyonu vardir ve hat 1 64 kilometre 1 02 mi uzunlugundadir Taksim Tunel Nostaljik Tramvayi nin basta turistler olmak uzere halk arasinda populerlik kazanmasinin ardindan 2003 yilinda Istanbul un Asya yakasinda gunumuzde T3 hatti olarak da bilinen Kadikoy Moda Nostaljik Ring Tramvay Hatti hizmete girdi Ancak T3 hatti icin birinci nesil tramvay sisteminde kullanilan araclarinin benzeri uretilmek yerine Almanya dan cogunlukla Berlin Gotha ve Jena da kullanilan ikinci el tramvay araclari satin alindi Detayli bilgi icin asagidaki Arac stogu bolumune bakiniz T3 hattindaki tramvay araclari kabaca eskiden bolgede hizmet birinci nesil tramvay guzergahi olan Guzergah 20 yi takip ederek saat yonunde dairesel bir dongu uzerinde calismaktadir T3 hattinin 10 istasyonu vardir ve hat 2 6 kilometre 1 6 mi uzunlugundadir Zaman cizelgesi1961 Son tramvay 12 Ocak 1961 de Istanbul un Avrupa yakasinda calisti 27 Mayis 1961 de Topkapi Eminonu hattinin yerini troleybusler aldi Anadolu yakasindaki tramvay agina alti tramvay araci aktarildi 1966 Son tramvay 3 Ekim 1966 da Istanbul un Asya yakasinda Kadikoy ile Kiziltoprak arasinda calisti Kalan tramvay araclari ulasim muzesine gonderildi 1984 Troleybus hizmeti 6 Temmuz 1984 te durduruldu Boylece Istanbul da elektrikle calisan tum sehir ici ulasim tamamen sona ermis oldu 1990 Istiklal Caddesi trafige kapatilarak yayalastirildi Ardindan tramvaylar Taksim ile Tunel arasindaki Istiklal Caddesi uzerinde isletilen Taksim Tunel Nostaljik Tramvay Hatti ile Istanbul un Avrupa yakasina nostaljik tramvay hatti olarak geri dondu Tramvay araclari 1966 yili oncesinde kullanilan araclarla ayniydi 1992 Tamamen ayri modern bir tramvay hattinin acilmasi Istanbul un Avrupa yakasindaki Aksaray ile Beyazit Kapalicarsi arasinda Yapi Merkezi tarafindan insa edilen tramvay hatti ile Istanbul daki ilk modern tramvay hatti hizmete girmis oldu Bu hat gunumuzde T1 hatti ya da Bagcilar Kabatas Tramvay Hatti olarak bilinmektedir ve hattin bir kismi Avrupa yakasinda 1956 da tramvaylarin en son calistigi guzergahta isletilmektedir 2003 Tramvay kapatilan eski Guzergah 20 ile neredeyse ayni rota uzerinde isletilen ring bir tramvay hatti ile Istanbul un Anadolu yakasina nostaljik tramvay olarak geri dondu Ikinci el vagonlar Almanya daki Jena ve den ithal edildi Bu hat gunumuzde T3 hatti ya da Kadikoy Moda Nostaljik Ring Tramvay Hatti olarak bilinmektedir 2007 Avrupa yakasinda insa edilen ve yuksek tabanli tramvay araclari LRV ile isletilen modern T4 hatti ya da Topkapi Mescid i Selam Tramvay Hatti hizmete girdi 2021 Yine Avrupa yakasinda insa edilen modern T5 hatti ya da Cibali Alibeykoy Cep Otogari Tramvay Hatti hizmete girdi Tramvay hatlariIstanbul da iki nostaljik tramvay hatti bulunmaktadir Uskudar Harem arasinda yen bir hattin insasi planlanmaktadir Hat Guzergah Istasyon sayisi Uzunluk Sure Durum Acilis tarihiTaksim Tunel 5 1 64 km 15 dk aktif 29 Aralik 1990Kadikoy Moda 10 2 6 km 20 dk 1 Kasim 2003Uskudar Harem 6 1 5 km 8 dk plan asamasinda belirsizT2 Taksim Tunel Nostaljik Tramvay Hatti Tunel Tramvay Istasyonu nda bekleyen bir T2 hatti araci Istanbul un Avrupa Yakasi ndaki en merkezi noktalarindan biri olan Istiklal Caddesi nde Taksim Tunel guzergahinda isletilen T2 hatti 1990 yilinda Istiklal Caddesi nin arac trafigine kapatilarak yayalastirilmasinin ardindan 29 Aralik 1990 da hizmete girmistir T2 hatti eskiden isletilen Guzergah 10 11 12 15 16 17 ile ayni guzergahta hizmet vermektedir Ozellikler Toplam uzunluk 1 64 kilometre 1 02 mi Istasyon sayisi 5 Acilis 29 Aralik 1990 Calisma saatleri 07 00 22 00 Sefer sikligi 40 dakikada 1 sefer Sefer suresi 15 dakikaGuzergah Aktarma noktalari ile T2 istasyon listesiT3 Kadikoy Moda Nostaljik Ring Tramvay Hatti Istanbul un Anadolu Yakasi nda Kadikoy IDO Moda Caddesi Kadikoy IDO guzergahinda saat yonunde ring olarak isletilen T3 hatti 1 Kasim 2003 te hizmete girmistir T3 hatti eskiden isletilen Guzergah 20 ile kismen ayni guzergahta hizmet vermektedir Ozellikler Toplam uzunluk 2 6 kilometre 1 6 mi Istasyon sayisi 10 Acilis 1 Kasim 2003 Calisma saatleri 06 55 21 00 Sefer sikligi Pik saatlerde 10 dakikada diger saatlerde 15 dakikada 1 sefer Sefer suresi 20 dakika Gunluk yolcu 5000Guzergah Aktarma noktalari ile T3 istasyon listesiTeknik bilgiler Taksim yakinlarindaki T2 hatti deposu Her iki nostaljik tramvay hatti da normal yol kosullarinda yani kendilerine ait ayri bir bolum olmadan halka acik bir guzergahta calismaktadir Avrupa yakasindaki T2 hatti Taksim ve Tunel istasyonlari da dahil olmak uzere 5 istasyonlu ve 1 6 kilometre 0 99 mi uzunlugundadir Hat Istiklal Caddesi uzerinden Taksim ile Tunel arasinda calismaktadir Bu yolu eskiden tramvay otobusler ve arabalar birlikte kullanmaktaydi Orijinal tramvay hattinin 1962 de kapatilmasinin ardindan cadde bircok tarihi bina ve dukkan nedeniyle bolgenin Beyoglu kulturel miras alani olarak kabul edildigi 1990 yilina kadar otobusler ve arabalar tarafindan kullanilmaya devam etti Belediye idaresi bu alani yayalastirmaya karar verdi ve caddeye arac girisini yasaklandi taksilere ve teslimat araclarina hala izin verilmektedir ve yol parke tasi ile kaplandi Ardindan yol boyunca cok sayida orta boy agac dikildi ve eski moda sokak lambalari ve egimli sandalyeler yerlestirildi gunumuzde bulunmamaktadir Galatasaray Meydani nda her iki yonden gelen tramvay aracinin birbirlerini beklemeden gecmesini saglamak amaciyla olusturulan sayding haricinde tum tramvay hatti tek hat olarak insa edilmistir Bolge populer bir eglence ve gece hayati bolgesi oldugundan ozellikle yogun turizm sezonunda tramvay surucusunun yayalari uyararak yolunu acmak icin sik sik zili calmasi gerekmektedir T2 hattinda yaklasik yolcu hacmi gunde 6 000 kisidir Hattin Taksim ve Tunel istasyonlarinda M2 Yenikapi Haciosman Metro Hatti na F1 Taksim Kabatas Funikuler Hatti na ve F2 Karakoy Beyoglu Tarihi Tunel Funikuler Hatti na aktarma yapmak mumkundur Anadolu yakasindaki T3 hatti 10 istasyonlu ve 2 6 kilometre 1 6 mi uzunlugundadir Tek hattan olusan tramvay hattinin saydingi bulunmamaktadir Bu nedenle de tramvay araclari Kadikoy Iskele den hareket ettikten sonra otobus yolunu kullanarak Boga Heykeli ne ulasmakta ve Bahariye Caddesi ve Moda Caddesi boyunca saat yonunde ilerledikten sonra tekrar Kadikoy Iskele ye ulasmaktadir T3 hattinin yaklasik yolcu hacmi gunde 2 000 kisidir Hattin Kadikoy IDO ve Iskele Camii istasyonlarinda M4 Kadikoy Tavsantepe Metro Hatti na IDO nun Kadikoy Terminali ne ve Sehir Hatlari nin Kadikoy Iskelesi ne aktarma yapmak mumkundur Arac stoguNostaljik tramvaylar genellikle cok az saygi gorurler ve bu sekilde yasadisi binicilik faaliyetleri olagandir Avrupa yakasindaki T2 hattinda calisan tramvaylar 1980 li yillarin sonlarinda yeniden insa edilen nostaljik tramvay hattinda kullanilmak uzere 1966 da kapatilan birinci nesil tramvay araclarina benzer olarak yeniden uretilen orijinal Istanbul araclaridir Yogun donemlerde ekstra kapasite icin tramvay aracina genellikle bir romork baglanmaktadiir 2008 yili itibariyla tramvay araclari arasinda 1913 te insa edilen 47 filo no lu arac 1928 de insa edilen 223 ve 410 filo no lu araclar ile 1914 ve 1919 da Almanya da uretilen 411 ve 418 filo no lu romorklar bulunmaktadir Anadolu yakasindaki T3 hattinda calisan tramvay araclari ise Almanya daki tramvay sistemlerinden satin alinan ikinci el araclardir T3 hattinda calisan tum araclar benzer tasarima sahip iki aksli tramvaylardir ancak iki farkli firma tarafindan uretilmislerdir ve her iki tramvay araci da uretildikleri sirada Dogu Almanya da yer alan iki farkli tramvay sisteminden satin alinmistir Her iki yaninda dort penceresi olan 201 ve Istanbul 203 filo no lu tramvay araclari de olarak da bilinen bir tramvay cesididir ve Reichsbahnausbesserungswerk Berlin Schoneweide de tarafindan uretilmislerdir Bu araclardan biri daha once nda kullanilan 138 filo no lu arac ve digeri ise Berlin tramvayi nin nda de kullanilan 75 filo no lu aractir Istanbul 202 filo no lu arac her iki yaninda uc pencesi olan Gotha T57 tipi bir aractir bu arac Gotha daki sirketi tarafindan uretilmistir ve Istanbul icin satin alinmadan once Jena tramvayi nda calisan 102 filo numarali aractir 2006 yilinda Jena tramvayi ndan dort adet Gotha T57 tipi tramvay daha satin alinmistir O araclara da Istanbul 204 207 filo numaralari verilmistir Jena tramvayi ndaki 104 110 112 ve 115 filo no lu araclar ancak yeni filo no lari arac disina yazilmamistir Eskiden Jena tramvayi nin araclari olan 102 Istanbul 202 ve 138 Istanbul 201 filo no lu araclar sirasiyla 1958 ve 1973 te uretilmistir Yine eskiden Jena tramvayi nda calisan 104 110 112 ve 115 filo no lu araclar da sirasiyla 1960 1961 1958 ve 1959 da uretilmistir ve son uc arac 1992 yilina kadar filosunda yer almistir Eskiden nda kullanilan 75 Istanbul 203 filo no lu arac ise 1950 li yillar tasarimina gore 1975 te uretilmistir Depolar ve terminallerTunel Moda ve Kadikoy hem gecmis sistemin hem de bugunun nostaljik sisteminin bitis noktalarinin bulundugu uc yerdir Ancak orijinal tramvay hatlari kapatildiginda tum yapilar yikildigi icin mevcut hatlardaki bitis noktalari tamamen yeniden tasarlanmis ve insa edilmistir Taksim ise halen Istanbul un sehir merkezlerinden birisidir ve su anda Avrupa yakasi nostaljik tramvayina hizmet vermektedir Ag haritasiNot Modern ve nostaljik hatlar birlikte gosterilmektedir Ayrica bakinizIstanbul Metrosu Istanbul Tramvayi Istanbul un son teknoloji tramvaylari T1 T4 ve T5 Istanbul Funikuleri Istanbul Teleferigi Marmaray TCDD Tasimacilik tarafindan Halkali Gebze arasinda isletilen banliyo trenleridir Istanbul da toplu tasimaKaynakca a b c d e f IETT 19 Kasim 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Aralik 2023 a b c d e f g T3 Kadikoy Moda Nostaljik Tramvay Hatti Metro Istanbul 10 Aralik 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Aralik 2023 a b c d e f Russell Mike March 2008 Heritage tramways across two continents pp 122 123 UK LRTA Publishing ISSN 1460 8324 Strassenbahnatlas Deutschland 2005 2005 p 148 Berlin Arbeitsgemeinschaft Blickpunkt Strassenbahn eV 3 926524 24 3 Dis baglantilarT2 Taksim Tunel Nostaljik Tramvay Hatti resmi sitesi IETT 7 Kasim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde T3 Kadikoy Moda Nostaljik Ring Tramvay Hatti resmi sayfasi 5 Nisan 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde Bir bakista Istanbul un nostaljik tramvaylari olu kirik baglanti Wikimedia Commons ta Istanbul nostaljik tramvayi ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir