Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddede bulunmasına karşın yetersizliği nedeniyle bazı bilgilerin hangi kaynaktan alındığı belirsizdir. (Haziran 2021) () |
Bu madde, uygun değildir. (Aralık 2021) |
| Dünya'nın beş okyanusu |
|---|
| Büyük Okyanus · Atlas Okyanusu · Hint Okyanusu Güney Okyanusu · Arktik Okyanusu |
Güney Okyanusu ya da Antarktika Okyanusu, bazı coğrafya ve çoğu hidrografi kaynaklarına göre Antarktika kıtasını çevreleyen su kütlesidir (Şekil 1). Bu okyanus, dünyanın dördüncü büyük ve en son tanımlanmış okyanusudur.
| Güney Okyanusu | |
|---|---|
 Güney Okyanusu'nun Dünya üzerindeki konumu ve genel coğrafi tanımı | |
| Havza | |
| Konum | Antarktika |
| Genel bilgiler | |
| Tür | Okyanus |
| En derin noktası | 5.805 m (19.045 ft) |
| Yüzölçümü | 20.327.000 km2 (7.848.000 sq mi) |
| Özellikler | Dünyanın en küçük 2. okyanusu |
| Wikimedia Commons | |
 | |
| Yazıdaki coğrafi koordinatlar derece:dakika:saniye (D° D' S") sistemine göre verilmiştir. Yönlere ilişkin kısaltmalar ise şöyledir: K (kuzey), G (güney), D (doğu), B (batı). Örnek: Antarktika'daki Anvers Adası'nda yer alan Palmer İstasyonu'nun koordinatları, 64° 46' 12″ G - 64° 3' 60″ B'dır. |
Tanımlanma geçmişi
Büyük miktardaki yakın tarihli araştırması, Antarktika çevresini batıdan doğuya doğru dolaşan bir okyanus akıntısı olan Antarktik Kutup Çevresi Akıntısı’nın (Antarctic Circumpolar Current) büyük önemi olduğunu ortaya koymuştur. AKA’nın soğuk sularının, kuzeyindeki daha sıcak sularla karşılaştığı ve karıştığı çepeçevre bölgenin adı ’dir (Antarctic Convergence) ve oldukça kesin bir sınırı tanımlar. Mevsimlere göre dalgalanma gösteren bu sınır, ayrı bir su kitlesini ve eşsiz bir çevre bilimsel bölgeyi çevreler. Bileşke besin maddelerini yoğunlaştırır; bu yoğun kaynak ile zenginleşir; gelişen bitki yaşamı da bollaştırır.
Tüm bu bilgiler ışığında ve 2000 yılı ilkbaharında, Bileşke’nin sınırladığı su kitlesinin beşinci dünya okyanusu olarak tanınması Uluslararası Hidrografi Örgütü (UHÖ; International Hydrographic Organisation, IHO) tarafından kararlaştırılmış ve Pasifik, Atlas ve Hint okyanuslarının güney bölümlerini birleştiren bu okyanusa "Güney Okyanusu" denilmesi kabul edilmiştir. National Geographic Society (Ulusal Coğrafya Kurumu) gibi kimi kaynaklarsa, aslında denizciler arasında da uzun zamandan beri geleneksel olarak kullanılmakta olan "Güney Okyanusu" terimini hâlen kullanmamaktadırlar; Atlas, Pasifik ve Hint Okyanusları'nın Antarktika'ya uzandığını kabul etmekte ve göstermektedirler.
UHÖ'ne üyelik kıyı şeridi bulunan ülkelerle sınırlıdır ve örgütün toplam 68 üyesi vardır. Örgütün 2000'deki anketine yalnızca 28 üye katılmıştır:
- Arjantin dışındaki katılımcılar, Antarktika'yı çevreleyen suları ayrı bir okyanus olarak tanıma yönünde oy kullanmıştır.
- Olumlu oy kullananların 18'i "Güney Okyanusu" adını, azınlıkta kalanlar ise "Antarktika Okyanusu" adını tercih etmişlerdir.
- Ülkelerden 14'ü bu yeni okyanusun kuzey sınırının 60° G enlemi, 7'si 50° G enlemi ve diğer ülkeler de 35° G enlemine varacak kadar kuzeyde enlemler olması için oy kullanmıştır. 50° G enlemi Güney Amerika'dan geçer; yine karadan geçen 35° G enlemiyse, kuzey yarım küredeki Akdeniz'e denk gelen enlemin güney yarım küredeki simetriği gibidir. Dolayısıyla, 60° G enleminin Güney Okyanusu'nun kuzey sınırı olması karara bağlanmıştır.
Genel tanım
Güney Okyanusu, Antarktika'nın kıyı şeridi ile kuzeydeki 60° G enlemi arasında kalan su kitlesidir (Şekil 1). Antarktika Antlaşması sınırı ile çakışan 60° G enlemi, mevsimlere göre dalgalanma gösteren Antarktik Bileşke’yi boyunca ve yaklaşık olarak gösterir. Böylece Güney Okyanusu, sırasıyla Pasifik, Atlas ve Hint Okyanusları’ndan sonra ama Arktik Okyanusu’ndan önce gelmek üzere, dünyanın beş okyanusu içindeki dördüncü büyük okyanus durumundadır.
- Antarktik Bileşke, Güney Okyanusu'nun kuzey sınırının en iyi doğal sınırını oluşturur. "Kutup Cephesi" (Polar Front) olarak da adlandırılan Antarktik Bileşke, Yeni Zelanda hizasında 60° G enlemine çıkar ve Güney Atlantik'te de 48° G enlemine kadar uzanıp, batıdan esen kuvvetli rüzgârlarla çakışabilir.
- Avustralya'da, Güney Okyanusu'nun tanımı aynen UHÖ'nün tanımında olduğu gibi yapılsa da Antarktika'yla Avustralya ve Yeni Zelanda'nın güney kıyıları arasında kalan su kitlesi de "Güney Okyanusu" olarak kabul edilir; haritalarda da öyle gösterilir. Özellikle, Tazmanya ve Güney Avustralya kıyılarına yönelik haritalarda gözüken deniz alanları hiç "Hint Okyanusu" olarak gösterilmez; daima "Güney Okyanusu" gösterimi vardır.
Coğrafi bilgiler
Oluşum
Güney Okyanusu, Antarktika ve Güney Amerika birbirlerinden uzaklaşması, bugün Drake Geçidi olarak bilinen geçidin açılması ve Antarktik Kutup Çevresi Akıntısı’nın kabaca 30 milyon yıl önce gelişmesi ile oluşmuştur. Dolayısıyla, dünyanın diğer okyanuslarına göre oldukça genç bir okyanustur.
Konum bilgileri
- Konum
- 60° G enlemi ile Antarktika arasında kalan su kitlesi.
- Coğrafi koordinatlar
- 60° 00' G - 90° 00' D :
- Haritadaki referans noktası
- Antarktika
Yüzölçümü ve uzunluklar
- Toplam alan
- 20.33 milyon km²:
- Bu alanda Amundsen Denizi, Bellingshausen Denizi, Drake Geçidi’nin bir kısmı, Ross Denizi, Scotia Denizi’nin küçük bir kısmı, Weddell Denizi ve diğer katkıda bulunan su kitlelerini içerir.
- Karşılaştırmalı alan
- Türkiye yüzölçümünün yaklaşık 26 katı
- Kıyı şeridinin uzunluğu
- 17,968 km
İklim
- Su sıcaklıklar -2 °C ile 10 °C arasında değişir.
- Antarktika çevresinde doğuya doğru yol alan fırtınaları, buzul bölgelerle açık deniz arasındaki sıcaklık farkları nedeniyle, genellikle oldukça şiddetlidir. 40° G enlemi ile (66° 33' 39" G enlemi) arasında kalan okyanus bölgesinde, tüm dünyada gözlenebilecek en yüksek ortalama güçte rüzgârlar gelişir.
- Kışın, okyanusun Pasifik bölümü 65° ve Atlantik bölümü de 55° G enlemlerine doğru donar (Şekil 2) ; yüzey sıcaklıkları 0 °C’ın oldukça altına iner.
- Bazı kıyı noktalarında, kıtanın içinden esen sürekli ve yoğun rüzgârlar nedeniyle, kıyı şeridinin kış boyunca buzlanmadığı görülür.
Zemin yapısı
- Güney Okyanusu derin bir okyanustur ve boylu boyunca 4000-5000 metrelere ulaşır; sığ sulara ise oldukça kısıtlı sayıda bölgede rastlanır.
- Antarktik kıta levhası genellikle dar ve alışılmadık derecede derindir: küresel ortalama 133 metreyken, Antarktik kıta levhasının kenarı 400-800 metre arası derinliklerde seyreder.
- Antarktik yüzer buz alanının yüzölçümü, Mart ayındaki ortalama en az 2.6 milyon km²‘den Eylül ayındaki ortalama en çok 18.8 milyon km²‘ye çıkar ki, bu da yaklaşık olarak altı kattan fazla bir artış demektir (Şekil 2).
- Uzunluğu 21,000 km olan AKA her zaman için doğuya doğru akar. Dünyanın en büyük okyanus akıntısı olan AKA, saniyede 130 milyon m³ su taşır. Bu, dünyanın tüm nehirlerinin toplam akımının yaklaşık 100 katıdır.
- En önemli daralma noktası, Güney Amerika ile Antarktika arasındaki Drake Geçidi'dir.
- Uç yükseklikler
- En alçak nokta: ’nun (Southern Sandwich Trench) güney ucu; -7,235 m
- En yüksek nokta: deniz seviyesi; 0 m
Doğal kaynaklar
- Kıta levhası sınırında, olasılıkla büyük petrol ve doğalgaz alanları (bunların devasa kaynaklar olması da mümkündür).
- Manganez yumruları.
- Buzullarla taşınmış, mineral içeriği açısından olasılıkla zengin birikintiler.
- Kum ve çakıl.
- Buz dağları halinde taze su.
- Kalamar, (, fok, mors vb.) ve balinalar.
- Kril ve balıklar.
Doğal tehlikeler
- Yüzlerce metre derine ulaşabilen su altı kısımları ile dev buz dağları; daha küçük buz dağları ya da buz dağı parçaları.
- Deniz yüzeyinde, genellikle 0.5-1 metre kalınlığında buzlanma: bu buzlanmada kısa dönemli dinamik ya da yıl(lar)a yayılan değişkenlikler izlenebilir.
- Kısa mesafeler içinde bile çok değişkenlik gösteren buzul birikimleri ile döşeli, derin kıta levhası.
- Yılın büyük çoğunluğuna hakim olan hızlı rüzgârlar ve büyük dalgalar.
- Özellikle Mayıs-Ekim arası dönemde gemi donmaları.
- Bölgenin çoğunun arama ve kurtarma olanaklarına uzak oluşu.
Çevre ile ilgili konular
- Güncel konular
- Antarktik ozon deliği nedeniyle bölgeye ulaşan güneşin son yıllarda artış göstermiş olması, denizin birincil üretkenliğinde (fitoplankton üretimi) %15'e varan düşüşler ve kimi balıkların DNA'larında bozulmalar gibi gözlemlere yol açmıştır.
- Yasa dışı, kayıtsız ve denetimsiz balıkçılık nedeniyle, ilgili yasaların şart koştuğundan 5-6 kat daha fazla olduğu tahmin edilen Patagonya Dişbalığı avcılığının, bu türün nüfusunun devamlılığını olumsuz etkilemesi beklenmektedir.
- Dişbalığı avcılığının uzun hatlı ağlarla yapılması nedeniyle, deniz kuşlarının münferit ölümlerindeki büyük artış.
- koruma altındadır ve 18. ve 19. yüzyıllardaki aşırı avlanmanın ardından, nüfuslarında ciddi bir yeniden artış gözlenmektedir.
- Uluslararası anlaşmalar
- Güney Okyanusu, diğer dünya okyanusları için geçerli olan tüm uluslararası anlaşmalara dahil olduğu gibi, Antarktika için geçerli olan anlaşmalara da dahildir:
- (International Whaling Commission), 50°-130° B boylamları arasında 60° G enleminin, geri kalan bölgelerde ise 40° G enleminin güneyinde yasaklar.
- (Convention on the Conservation of Antarctic Seals), bu hayvanların avlanmasını sınırlar.
- (Convention on the Conservation of Antarctic Marine Living Resources), balıkçılığı düzenlemektedir.
- ABD de dahil olmak üzere çoğu ulus, dalgalanma gösteren Antarktik Bileşke'nin güneyinde mineral kaynaklarının araştırılması ve değerlendirilmesini yasaklamaktadır.
Ekonomi
- Balıkçılık
- 1 Temmuz 2000 – 30 Haziran 2001 tarihlerini kapsayan bir yıllık dönemde, Güney Okyanusu’ndaki balıkçılık ile toplam 112,934 tonluk av elde edilmiştir; bunun %87’sini kril, %11’ini ise Patagonya Dişbalığı oluşturmuştur.
- 1999’un sonuna doğru uygulamaya konulan uluslararası anlaşmalarla önüne geçilmeye çalışılan yasa dışı, kayıtsız ve denetimsiz balıkçılıkla, yine 2000-2001 döneminde ve bir öngörüye göre, toplam 8,376 ton Patagonya ve Antarktik dişbalığı avlanmıştır.
- Turizm
- 2000-2001 Antarktik yazı sırasında, çoğu deniz yolu ile olmak üzere, 12,248 turist Güney Okyanusu’nu ve Antarktika’yı ziyaret etmiştir. Bir önceki yılın turist sayısı ise 14,762’e ulaşmıştır.
Ulaşım
- Antarktika ve çevresindeki adalarda yer alan üs ve istasyonların (Tablo 1) liman ve havaalanları ile kıyıdan uzaktaki demirleme noktaları, Güney Okyanusu ve Antarktika'da temel ulaşım merkezleridir. Antarktika kıyıları boyunca bulunan az sayıdaki limanın çoğunluğu, denizlerdeki don durumu nedeniyle, hemen yalnızca yaz ortasındaki kısa dönemlerde kullanılabilir. O zamanlarda bile, limanların bazılarına buz kırıcı kılavuzlar olmadan girilemez.
| Merkez | Konum | Ülke* | Enlem | Boylam |
|---|---|---|---|---|
| Esperanza Üssü | Trinity Yarımadası | Arjantin | 63° 24' G | 56° 59' B |
| Mawson İstasyonu | Avustralya | 67° 36' G | 62° 53' D | |
| Ross Adası | ABD | 77° 51' G | 166° 40' D | |
| Anvers Adası | ABD | 64° 46' 12″ G | 64° 3' 60″ B | |
| Scott Üssü | Ross Adası | Yeni Zelanda | 77° 51' G | 166° 45' D |
| Tablo 1: Antarktika ve çevresindeki adalarda yer alan üs ve istasyonlar. |
| * Üs ya da istasyonun bağlı olduğu ülke |
- Yukarıda sayılan üs ve istasyonlar hükûmetlere bağlıdır ve Antarktik limanların da çoğunu işletmektedirler. Acil durumlar söz konusu olmadığı sürece, bu limanlar özel ya da ticari deniz araçlarına kapalıdır. 60° G enleminin güneyindeki herhangi bir limana uğrayan herhangi bir araç, Antarktika Antlaşması'nın 7. maddesi uyarınca, Antarktika Antlaşması gözlemcilerince incelenir.
Kaynakça
- : bu maddenin yazılmasında temel alınan kaynak; İngilizce.
- Wikipedia'da Southern Ocean 20 Şubat 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.: bu maddenin yazılmasında çıkış noktası olarak başvurulan kaynak; İngilizce.
- About.com'da The Fifth Ocean26 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Greenpeace Mediterranean'da Güney Okyanusu 8 Aralık 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Dış bağlantılar
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddede kaynak listesi bulunmasina karsin metin ici kaynaklarin yetersizligi nedeniyle bazi bilgilerin hangi kaynaktan alindigi belirsizdir Lutfen kaynaklari uygun bicimde metin icine yerlestirerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Haziran 2021 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Bu madde Vikipedi bicem el kitabina uygun degildir Maddeyi Vikipedi standartlarina uygun bicimde duzenleyerek Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Gerekli duzenleme yapilmadan bu sablon kaldirilmamalidir Aralik 2021 Dunya nin bes okyanusuBuyuk Okyanus Atlas Okyanusu Hint Okyanusu Guney Okyanusu Arktik Okyanusu Guney Okyanusu ya da Antarktika Okyanusu bazi cografya ve cogu hidrografi kaynaklarina gore Antarktika kitasini cevreleyen su kutlesidir Sekil 1 Bu okyanus dunyanin dorduncu buyuk ve en son tanimlanmis okyanusudur Guney OkyanusuGuney Okyanusu nun Dunya uzerindeki konumu ve genel cografi tanimiHavzaKonumAntarktikaGenel bilgilerTurOkyanusEn derin noktasi5 805 m 19 045 ft Yuzolcumu20 327 000 km2 7 848 000 sq mi OzelliklerDunyanin en kucuk 2 okyanusuWikimedia CommonsYazidaki cografi koordinatlar derece dakika saniye D D S sistemine gore verilmistir Yonlere iliskin kisaltmalar ise soyledir K kuzey G guney D dogu B bati Ornek Antarktika daki Anvers Adasi nda yer alan Palmer Istasyonu nun koordinatlari 64 46 12 G 64 3 60 B dir Tanimlanma gecmisiBuyuk miktardaki yakin tarihli arastirmasi Antarktika cevresini batidan doguya dogru dolasan bir okyanus akintisi olan Antarktik Kutup Cevresi Akintisi nin Antarctic Circumpolar Current buyuk onemi oldugunu ortaya koymustur AKA nin soguk sularinin kuzeyindeki daha sicak sularla karsilastigi ve karistigi cepecevre bolgenin adi dir Antarctic Convergence ve oldukca kesin bir siniri tanimlar Mevsimlere gore dalgalanma gosteren bu sinir ayri bir su kitlesini ve essiz bir cevre bilimsel bolgeyi cevreler Bileske besin maddelerini yogunlastirir bu yogun kaynak ile zenginlesir gelisen bitki yasami da bollastirir Tum bu bilgiler isiginda ve 2000 yili ilkbaharinda Bileske nin sinirladigi su kitlesinin besinci dunya okyanusu olarak taninmasi Uluslararasi Hidrografi Orgutu UHO International Hydrographic Organisation IHO tarafindan kararlastirilmis ve Pasifik Atlas ve Hint okyanuslarinin guney bolumlerini birlestiren bu okyanusa Guney Okyanusu denilmesi kabul edilmistir National Geographic Society Ulusal Cografya Kurumu gibi kimi kaynaklarsa aslinda denizciler arasinda da uzun zamandan beri geleneksel olarak kullanilmakta olan Guney Okyanusu terimini halen kullanmamaktadirlar Atlas Pasifik ve Hint Okyanuslari nin Antarktika ya uzandigini kabul etmekte ve gostermektedirler UHO ne uyelik kiyi seridi bulunan ulkelerle sinirlidir ve orgutun toplam 68 uyesi vardir Orgutun 2000 deki anketine yalnizca 28 uye katilmistir Arjantin disindaki katilimcilar Antarktika yi cevreleyen sulari ayri bir okyanus olarak tanima yonunde oy kullanmistir Olumlu oy kullananlarin 18 i Guney Okyanusu adini azinlikta kalanlar ise Antarktika Okyanusu adini tercih etmislerdir Ulkelerden 14 u bu yeni okyanusun kuzey sinirinin 60 G enlemi 7 si 50 G enlemi ve diger ulkeler de 35 G enlemine varacak kadar kuzeyde enlemler olmasi icin oy kullanmistir 50 G enlemi Guney Amerika dan gecer yine karadan gecen 35 G enlemiyse kuzey yarim kuredeki Akdeniz e denk gelen enlemin guney yarim kuredeki simetrigi gibidir Dolayisiyla 60 G enleminin Guney Okyanusu nun kuzey siniri olmasi karara baglanmistir Genel tanimGuney Okyanusu Antarktika nin kiyi seridi ile kuzeydeki 60 G enlemi arasinda kalan su kitlesidir Sekil 1 Antarktika Antlasmasi siniri ile cakisan 60 G enlemi mevsimlere gore dalgalanma gosteren Antarktik Bileske yi boyunca ve yaklasik olarak gosterir Boylece Guney Okyanusu sirasiyla Pasifik Atlas ve Hint Okyanuslari ndan sonra ama Arktik Okyanusu ndan once gelmek uzere dunyanin bes okyanusu icindeki dorduncu buyuk okyanus durumundadir Antarktik Bileske Guney Okyanusu nun kuzey sinirinin en iyi dogal sinirini olusturur Kutup Cephesi Polar Front olarak da adlandirilan Antarktik Bileske Yeni Zelanda hizasinda 60 G enlemine cikar ve Guney Atlantik te de 48 G enlemine kadar uzanip batidan esen kuvvetli ruzgarlarla cakisabilir Avustralya da Guney Okyanusu nun tanimi aynen UHO nun taniminda oldugu gibi yapilsa da Antarktika yla Avustralya ve Yeni Zelanda nin guney kiyilari arasinda kalan su kitlesi de Guney Okyanusu olarak kabul edilir haritalarda da oyle gosterilir Ozellikle Tazmanya ve Guney Avustralya kiyilarina yonelik haritalarda gozuken deniz alanlari hic Hint Okyanusu olarak gosterilmez daima Guney Okyanusu gosterimi vardir Cografi bilgilerOlusum Guney Okyanusu Antarktika ve Guney Amerika birbirlerinden uzaklasmasi bugun Drake Gecidi olarak bilinen gecidin acilmasi ve Antarktik Kutup Cevresi Akintisi nin kabaca 30 milyon yil once gelismesi ile olusmustur Dolayisiyla dunyanin diger okyanuslarina gore oldukca genc bir okyanustur Konum bilgileri Konum 60 G enlemi ile Antarktika arasinda kalan su kitlesi Cografi koordinatlar 60 00 G 90 00 D Buradaki boylam tanimi ismen var olan bir tanimdir cunku Guney Okyanusu nun buyuk bir kutup cevresi su kitlesi olmak gibi benzersiz bir ozelligi vardir ve Antarktika nin cevresini 360 boylam tarayarak cevreler dd Haritadaki referans noktasi AntarktikaYuzolcumu ve uzunluklar Toplam alan 20 33 milyon km Bu alanda Amundsen Denizi Bellingshausen Denizi Drake Gecidi nin bir kismi Ross Denizi Scotia Denizi nin kucuk bir kismi Weddell Denizi ve diger katkida bulunan su kitlelerini icerir dd Karsilastirmali alan Turkiye yuzolcumunun yaklasik 26 katiKiyi seridinin uzunlugu 17 968 kmIklim Su sicakliklar 2 C ile 10 C arasinda degisir Antarktika cevresinde doguya dogru yol alan firtinalari buzul bolgelerle acik deniz arasindaki sicaklik farklari nedeniyle genellikle oldukca siddetlidir 40 G enlemi ile 66 33 39 G enlemi arasinda kalan okyanus bolgesinde tum dunyada gozlenebilecek en yuksek ortalama gucte ruzgarlar gelisir Kisin okyanusun Pasifik bolumu 65 ve Atlantik bolumu de 55 G enlemlerine dogru donar Sekil 2 yuzey sicakliklari 0 C in oldukca altina iner Bazi kiyi noktalarinda kitanin icinden esen surekli ve yogun ruzgarlar nedeniyle kiyi seridinin kis boyunca buzlanmadigi gorulur Zemin yapisi Sekil 2 Kutup bolgelerindeki yuzer buz pack ice alanlarinin yil boyunca iklimlere bagli gosterdigi dalgalanma Guney Okyanusu derin bir okyanustur ve boylu boyunca 4000 5000 metrelere ulasir sig sulara ise oldukca kisitli sayida bolgede rastlanir Antarktik kita levhasi genellikle dar ve alisilmadik derecede derindir kuresel ortalama 133 metreyken Antarktik kita levhasinin kenari 400 800 metre arasi derinliklerde seyreder Antarktik yuzer buz alaninin yuzolcumu Mart ayindaki ortalama en az 2 6 milyon km den Eylul ayindaki ortalama en cok 18 8 milyon km ye cikar ki bu da yaklasik olarak alti kattan fazla bir artis demektir Sekil 2 Uzunlugu 21 000 km olan AKA her zaman icin doguya dogru akar Dunyanin en buyuk okyanus akintisi olan AKA saniyede 130 milyon m su tasir Bu dunyanin tum nehirlerinin toplam akiminin yaklasik 100 katidir En onemli daralma noktasi Guney Amerika ile Antarktika arasindaki Drake Gecidi dir Uc yukseklikler En alcak nokta nun Southern Sandwich Trench guney ucu 7 235 m En yuksek nokta deniz seviyesi 0 mDogal kaynaklar Kita levhasi sinirinda olasilikla buyuk petrol ve dogalgaz alanlari bunlarin devasa kaynaklar olmasi da mumkundur Manganez yumrulari Buzullarla tasinmis mineral icerigi acisindan olasilikla zengin birikintiler Kum ve cakil Buz daglari halinde taze su Kalamar fok mors vb ve balinalar Kril ve baliklar Dogal tehlikeler Yuzlerce metre derine ulasabilen su alti kisimlari ile dev buz daglari daha kucuk buz daglari ya da buz dagi parcalari Deniz yuzeyinde genellikle 0 5 1 metre kalinliginda buzlanma bu buzlanmada kisa donemli dinamik ya da yil lar a yayilan degiskenlikler izlenebilir Kisa mesafeler icinde bile cok degiskenlik gosteren buzul birikimleri ile doseli derin kita levhasi Yilin buyuk cogunluguna hakim olan hizli ruzgarlar ve buyuk dalgalar Ozellikle Mayis Ekim arasi donemde gemi donmalari Bolgenin cogunun arama ve kurtarma olanaklarina uzak olusu Cevre ile ilgili konular Guncel konular Antarktik ozon deligi nedeniyle bolgeye ulasan gunesin son yillarda artis gostermis olmasi denizin birincil uretkenliginde fitoplankton uretimi 15 e varan dususler ve kimi baliklarin DNA larinda bozulmalar gibi gozlemlere yol acmistir Yasa disi kayitsiz ve denetimsiz balikcilik nedeniyle ilgili yasalarin sart kostugundan 5 6 kat daha fazla oldugu tahmin edilen Patagonya Disbaligi avciliginin bu turun nufusunun devamliligini olumsuz etkilemesi beklenmektedir Disbaligi avciliginin uzun hatli aglarla yapilmasi nedeniyle deniz kuslarinin munferit olumlerindeki buyuk artis koruma altindadir ve 18 ve 19 yuzyillardaki asiri avlanmanin ardindan nufuslarinda ciddi bir yeniden artis gozlenmektedir Uluslararasi anlasmalar Guney Okyanusu diger dunya okyanuslari icin gecerli olan tum uluslararasi anlasmalara dahil oldugu gibi Antarktika icin gecerli olan anlasmalara da dahildir International Whaling Commission 50 130 B boylamlari arasinda 60 G enleminin geri kalan bolgelerde ise 40 G enleminin guneyinde yasaklar Convention on the Conservation of Antarctic Seals bu hayvanlarin avlanmasini sinirlar Convention on the Conservation of Antarctic Marine Living Resources balikciligi duzenlemektedir ABD de dahil olmak uzere cogu ulus dalgalanma gosteren Antarktik Bileske nin guneyinde mineral kaynaklarinin arastirilmasi ve degerlendirilmesini yasaklamaktadir EkonomiBalikcilik 1 Temmuz 2000 30 Haziran 2001 tarihlerini kapsayan bir yillik donemde Guney Okyanusu ndaki balikcilik ile toplam 112 934 tonluk av elde edilmistir bunun 87 sini kril 11 ini ise Patagonya Disbaligi olusturmustur 1999 un sonuna dogru uygulamaya konulan uluslararasi anlasmalarla onune gecilmeye calisilan yasa disi kayitsiz ve denetimsiz balikcilikla yine 2000 2001 doneminde ve bir ongoruye gore toplam 8 376 ton Patagonya ve Antarktik disbaligi avlanmistir Turizm 2000 2001 Antarktik yazi sirasinda cogu deniz yolu ile olmak uzere 12 248 turist Guney Okyanusu nu ve Antarktika yi ziyaret etmistir Bir onceki yilin turist sayisi ise 14 762 e ulasmistir UlasimAntarktika ve cevresindeki adalarda yer alan us ve istasyonlarin Tablo 1 liman ve havaalanlari ile kiyidan uzaktaki demirleme noktalari Guney Okyanusu ve Antarktika da temel ulasim merkezleridir Antarktika kiyilari boyunca bulunan az sayidaki limanin cogunlugu denizlerdeki don durumu nedeniyle hemen yalnizca yaz ortasindaki kisa donemlerde kullanilabilir O zamanlarda bile limanlarin bazilarina buz kirici kilavuzlar olmadan girilemez Merkez Konum Ulke Enlem BoylamEsperanza Ussu Trinity Yarimadasi Arjantin 63 24 G 56 59 BMawson Istasyonu Avustralya 67 36 G 62 53 DRoss Adasi ABD 77 51 G 166 40 DAnvers Adasi ABD 64 46 12 G 64 3 60 BScott Ussu Ross Adasi Yeni Zelanda 77 51 G 166 45 DTablo 1 Antarktika ve cevresindeki adalarda yer alan us ve istasyonlar Us ya da istasyonun bagli oldugu ulkeYukarida sayilan us ve istasyonlar hukumetlere baglidir ve Antarktik limanlarin da cogunu isletmektedirler Acil durumlar soz konusu olmadigi surece bu limanlar ozel ya da ticari deniz araclarina kapalidir 60 G enleminin guneyindeki herhangi bir limana ugrayan herhangi bir arac Antarktika Antlasmasi nin 7 maddesi uyarinca Antarktika Antlasmasi gozlemcilerince incelenir Kaynakca bu maddenin yazilmasinda temel alinan kaynak Ingilizce Wikipedia da Southern Ocean 20 Subat 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi bu maddenin yazilmasinda cikis noktasi olarak basvurulan kaynak Ingilizce About com da The Fifth Ocean26 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Greenpeace Mediterranean da Guney Okyanusu 8 Aralik 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde Dis baglantilar