Hasan bin Zeyd’ûl-Alevî, Seyyid Zeyd bin Ali el-Alevî'nin oğlu İmam Ali Zeyn el-Âb’ı-Dîn’in torunudur. 785 yılında Taberistan'da başlattığı hûruç hareketiyle nâm salmıştır.
Zeydî-Alevîliğin Türkistan’a doğru yayılması
Hicrî 98 / M. 717 yılında Abbasî olan “Yezid bin Mühelleb” Taberistan, Gürgan ve etrafındaki Alevilerin ikamet ettikleri şehirleri işgal ettikten sonra bu muhitlerde Abbâsî Hükümdar El-Mansur devrinden itibaren kırk yıldan fazla Alevî katliamları yürütüldü. Hicrî 138 / M. 756 yılında ise Ebû Mûslim Horasanî'nin en yakın, sâdık ve güvendiği bir arkadaşı olan Sinbâd adında biri İslâm âkideleri üzerinde etkili ve pek çok kişinin mensup olduğu bir Alevî-Zeydî toplumu ortaya çıkmıştı.
“Hasan bin Zeyd’ûl-Alevî” önderliğindeki Taberistan İsyânı
Bu hadiseden otuz yıl sonra M. 785 yılında “Ali Zeyn el-Âb’ı-Dîn’in torunu Hasan bin Zeyd’ûl-Alevî” Taberistan’da “Hanedân-ı Ehl-i Beyt” nâmına dâvetlerine başladı. Hattâ “Benî Bâdüsîyân” nâmıyla meşhur “Rüstemdad” hükümdârı “Abd’ûr-Rahmân ibn Rüstem” de Hasan bin Zeyd’ûl-Alevî’ye tâbi olanlar arasındaydı.
Feridun’un oğlu Bâdüsyân’ın Hasan bin Zeyd’ûl-Alevî’ye verdiği destek
Deylem, Âmül ve bütün Taberistan şehirlerinde “Alevîlik” propagandalarının şiddetli bir şekilde devam ettiği bu devirde “Rüstemdarlar’dan Feridun’un oğlu Bâdüsyân” hükümdârlık makâmına geçince Abbâsîler’in aleyhine fa’aaliyetler sürdürmekte olan ihtilâlcilerin önderi Hasan bin Zeyd bin Ali’ûl-Alevî’ye de büyük ihsânlarda bulunmuştu.
Zeydî-Alevî Hanedanı ve Anadolu Türkmen Alevîlerle ortak kökenleri
Kaynakça
- ^ "Hasan bin Zayd-al'Alawi". 16 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Mayıs 2021.
- ^ a b Balcıoğlu, Tahir Harimî, Mezhep Cereyanları – Alevîler’in mühim fa’aliyete geçmeleri ve Türkistan’a Alevî dâîlerinin yayılmaları, Sayfa 50, Hilmi Ziyâ Neşriyâtı, Ahmet Sait Tab’ı, 1940.
- ^ İran, Taberistan eyaletinde Zeydî-Alevîler: https://iranicaonline.org/articles/alids-of-tabarestan-daylaman-and-gilan 25 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Muhammed Ebû Zehra: Mezhepler Tarihi, Sayfa 225, Düşün Yayıncılık, İstanbul, 2011. (Câ’bir, i’tikad ve imân esasları konusunda Câ’fer-i Sâdık’tan ders almış ve onun i’tikadını benimsemiştir. Câ’bir bin Hayyân, Câf’er-i Sadık’ın îlmini topladığı beşyüz risâlesini bir araya getirerek tek bir kitâp halinde yayınlamıştır. Câ’bir bu risâlelerin, kendisinin Câf’er-i Sadık’tan edindiği feyz ve ilhâmlar sayesinde teşekkül ettiğini belirtmiştir.)
- ^ Muhammed Ebû Zehra, Mezhepler Tarihi, Sayfa 225, Düşün Yayıncılık, İstanbul, 2011. (İmâm Câ’fer’in Allah’ın mevcûdiyetini bilme gayesi için Kozmoloji ilmiyle uğraştığını bildiren deliller vardır. Elde ettiği bilgileri Allah’ın vahdaniyetini isbat etmek amacıyla kullanmıştır. Bu konuda, İmâm Câ’fer-i Sadık, Kur'an’in evren ve tabiât hakkında bilgiler vererek insanları düşündürme methodunu uygulamıştır. Mufaddal bin Amra’ya yazdırdığı “Risalet-ût Tevhîd” adlı kitabında tabiât olaylarının insanın hizmetine sunulmuş olduğunu öne sürerek, hepsinin bir yaratıcının eseri olması gerekliliği hakkında yürüttüğü fikirlerini savunmuştur.)
- ^ Nûru’l-ulûm, s. 190; Nefahat tercümesi, s. 330; Attâr, Tezkiretü’l-evliyâ, c. II, s. 202; Sem’anî, Kitâbü’l-ensâb, 194b; Hucviri, Keşfü’l-mahcûb, tercüme, Nicholson, London, s. 161, Nâme-i Dânişveran, C. I, s. 185.(Ebû’l Hasan el-Harakânî’nin asıl adı Ali bin Câ’fer’dir. Meşhur sûfilerden olup, Bistam civarında “Harakan” adı verilen bir köyde H. 350 / M. 962 yılında doğmuştur. Mezarı H. 987/M. 1580’de Vezir Mustafa Paşa’nın memur olduğu Acem seferi esnasında Kars yakınlarında bulunmuştur. Önce çobanlık etmiş, sonra da çiftçilik ve nakliye işleriyle uğraşmıştır. Kur’an okumaktan başka bir tahsili yoktur. Ebâ Yezid-î Bistâmî’ye müntesiptir. Kendisi Arap sûfilerinin etkilerinden az çok kurtulanlardan biri olarak sayılır. Gazneli Sultan Mahmud başta olmak üzere İbn-i Sina gibi ünlü filozoflar tarafından ziyaret edilmiştir. 10 Muharrem 425 / 4 Ocak 1033 tarihinde vefat etmiştir.)
- ^ Barthold, W., İslâm Medeniyeti Tarihi, Professör Dr. Fuad Köprülü’nün Geniş, izah, düzeltme ve ilâvelerle tercümesi, Sayfa 192, Türk Tarih Kurumu Baskısı, Ankara, 1963.
- ^ Bedr’ed-Dîn Mahmud Aynî, İkd’ûl-Cûmman. (Baba İshak’ın Baba İylâs Horasanî’nin “Çehariyâr” adı verilen dört halifesinden biri olan Aybek Baba’nın müridi olduğunu belirtmektedir.)
- ^ Bedr’ed-Dîn Mahmud Aynî, İkd’ûl-Cûmman. (Sarı Saltık Baba’nın Baba İylâs Horasanî’nin “Çehariyâr” adı verilen dört halifesinden biri olduğunu belirtmektedir. Çehariyâr’ın diğer üçü Lokman Baba, Aybek Baba ve Behlül Baba’dır.)
- ^ Bedr’ed-Dîn Mahmud Aynî, İkd’ûl-Cûmman. (Aybek Baba’nın Baba İylâs Horasanî’nin “Çehariyâr” adı verilen dört halifesinden biri olduğunu belirtmektedir. Çehariyâr’ın diğer üçü, Saltık Baba, Lokman Baba ve Behlül Baba’dır.)
- ^ Bedr’ed-Dîn Mahmud Aynî, İkd’ûl-Cûmman. (Burak Baba’nın Baba İylâs Horasanî’nin “Çehariyâr” adı verilen dört halifesinden biri olan Aybek Baba’nın müridi olduğunu belirtmektedir.)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Hasan bin Zeyd ul Alevi Seyyid Zeyd bin Ali el Alevi nin oglu Imam Ali Zeyn el Ab i Din in torunudur 785 yilinda Taberistan da baslattigi huruc hareketiyle nam salmistir Zeydi Aleviligin Turkistan a dogru yayilmasiHicri 98 M 717 yilinda Abbasi olan Yezid bin Muhelleb Taberistan Gurgan ve etrafindaki Alevilerin ikamet ettikleri sehirleri isgal ettikten sonra bu muhitlerde Abbasi Hukumdar El Mansur devrinden itibaren kirk yildan fazla Alevi katliamlari yurutuldu Hicri 138 M 756 yilinda ise Ebu Muslim Horasani nin en yakin sadik ve guvendigi bir arkadasi olan Sinbad adinda biri Islam akideleri uzerinde etkili ve pek cok kisinin mensup oldugu bir Alevi Zeydi toplumu ortaya cikmisti Hasan bin Zeyd ul Alevi onderligindeki Taberistan IsyaniBu hadiseden otuz yil sonra M 785 yilinda Ali Zeyn el Ab i Din in torunu Hasan bin Zeyd ul Alevi Taberistan da Hanedan i Ehl i Beyt namina davetlerine basladi Hatta Beni Badusiyan namiyla meshur Rustemdad hukumdari Abd ur Rahman ibn Rustem de Hasan bin Zeyd ul Alevi ye tabi olanlar arasindaydi Feridun un oglu Badusyan in Hasan bin Zeyd ul Alevi ye verdigi destek Deylem Amul ve butun Taberistan sehirlerinde Alevilik propagandalarinin siddetli bir sekilde devam ettigi bu devirde Rustemdarlar dan Feridun un oglu Badusyan hukumdarlik makamina gecince Abbasiler in aleyhine fa aaliyetler surdurmekte olan ihtilalcilerin onderi Hasan bin Zeyd bin Ali ul Alevi ye de buyuk ihsanlarda bulunmustu Zeydi Alevi Hanedani ve Anadolu Turkmen Alevilerle ortak kokenleri Hasim bin ʿAbd Menaf Hasimogullari ʿAbd el Muttalib bin Hasim Amine bint Vehb ʿAbd Allah bin ʿAbd el Muttalib Ebu Talib Hamza Abbas binʿAbd el Muttalib Hatice bint Huveylid Muhammed ʿAbd Allah bin Abbas Fatima Ali Havlet bint Ca fer Ali bin ʿAbd Allah Selman i Farisi Hasan bin Ali Huseyin Seyyid us Suheda Muhammed bin Hanefiyye Abbasiler Muhammed el Imam bin Ali bin el Abbas Hasan bin Zeyyid Zeyyid bin Hasan Hasan el Mu tena Zeynelabidin Keysanilik Bu Muslim iyye Mazdekcilik Taberistan Alavileri Hasan bin Zeyd ʿAbd Allah el Kamil Muhammed el Bakir Zeyd bin Ali es Sehid Sinbad Neo Mazdekcilik Ibrahim bin ʿAbd Allah Muhammed bin ʿAbd Allah Muhammed bin Abdullah el Mehdi Idrisiler Zeyd iyye Imamet Zeydilik El Mukanna iyye Hurremiyye Babek Hurremi Yahya bin ʿAbd Allah Z ul Nun el Misri Ca bir bin Hayyan Caʿfer es Sadik Hasan bin Zeyd ul Alevi Kizilbas Gnostisizm Beyazid i Bestami ʿAbd Allah bin Caʿfer el Eftah Ismail bin Ca fer es Sadik Musa el Kazim Cepniler Tahtacilar Fethilik Eftah iyye Vafi ʿAhmed ʿAbd Allah bin Muhammed el Vafi Muhammed bin Isma il es Sakir El Isma il iyyet ul Halisa Ali er Riza Taberistan Zeydi Alaviler Emirligi Melamilik Muhammed bin ʿAbd Allah el Eftah ʿAhmed bin ʿAbd Allah bin Muhammed et Taki Ismaililik Isma il iyye Yedicilik Muhammed el Cevad Tavvusilik Tavvus iyye Alticilar Batinilik Batini Isma il iyye Ezoterizm Tasavvuf Huseyin bin ʿAhmed bin ʿAbd Allah ar Radi ez Zeki Kufeli Hamdan Karmat Karmatiyye Yediciler Ali el Hadi Vakifilik Vakif iyye Mitraizm Sabiilik Mehdi Fatimi Ebu Saʿid Hasan bin Behram Cennabi Bahreyn Hasan el Askeri Muhammed bin Ali en Naki Muhammedilik Muhammed iyye Muhammed ed Derezi Fatimi Devleti Karmatilik Yediciler elʿBakl iyye Muhammed el Mehdi FazlʿAllah Esterabadi Hurufilik Muhammad bin Nusayr Durzilik Mustalilik Nizarilik Onikicilik Hurufilik Nusayrilik Hafizilik Tayyib iyye Nasir i Husrev Muhammed Kebir Arizi Kabbalah Ebu l Hasan Harakani Davudi Ismaililik Turkistan Aleviligi Tacu l Arifin Ebu l Vefa Vefa iyye Mahmud Pasikhani Sems i Tebrizi Batinilik Alamut Kalesi Sabbah iyye On Iki Imam Ebu l Beka Baba Ilyas Babailik Baba iyye Hurufilik Noktacilik Mevlana Celal ed Din i Rumi Mevlevilik Uveys bin Amir i Kareni Uveys iyye Hasan i Basri Tac ed Din Geylani Halvet iyye Zahid iyye Cehariyar Sari Saltik Lokman Aybek Behlul Seyyid Nesimi Huruf iyye Yusuf Hemedani Melamet iyye Safiilik Hallac i Mansur En el Hakk Ben Yokum Oʿvar Cuneyd El Bagdadi Safi ud Din Ishak Safev iyye Baba Ishak Ishak iyye Dedebabalik Bektas iyye Ahmed Yesevi Yesev iyye Melamet iyye Sufi metafizigi Abdulkadir Geylani Kadir iyye Hanbelilik Sadr ed Din Musa Hoca Ala ed Din Ali Hamid ud Din i Veli Haci Bayram i Veli Ahmed er Rifai Rifa iyye Baba Haydar Kalenderilik Yesevilik Muhy id Din Ibn i Arabi Ekber iyye Malikilik ʿAbd Allah Yefa i Kadir iyye Seyh Ibrahim Cuneyd Haydar Bayram iyye Celvet iyye Aziz Mahmud Hudayi Sari Saltuk Dede Saltuk iyye Haci Bektas i Veli Haydarilik Ekberilik Sadr ed Din Kunevi Ekber iyye Sah Ni metullah i Veli Nur ed Din Kirmani Sultan Ali Mirza Safevi Devleti I Ismail Aybek Baba Galip Hasan Kuscuoglu Ahilik Ahi Evran Kizilbas Ni metullah iyye Isna aser iyye Burak iyyun Galibi Tarikati Taptuk Emre Abdal Musa Burhan ed Din Halil ullah Anadolu Aleviligi Yunus Emre Balim Sultan Nadir Sah Sultan Sahak Adiyy bin Musafir Kaygusuz Abdal Bektas iyye Nurbaks iyye Caʿfer iyye Yaresaniler Ezidiler Ali iyye Harabat iyye Luviler Kabalizm Pir Sultan Abdal Celal iyye Isik Aleviligi Kul Himmet Kaynakca Hasan bin Zayd al Alawi 16 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Mayis 2021 a b Balcioglu Tahir Harimi Mezhep Cereyanlari Aleviler in muhim fa aliyete gecmeleri ve Turkistan a Alevi dailerinin yayilmalari Sayfa 50 Hilmi Ziya Nesriyati Ahmet Sait Tab i 1940 Iran Taberistan eyaletinde Zeydi Aleviler https iranicaonline org articles alids of tabarestan daylaman and gilan 25 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Muhammed Ebu Zehra Mezhepler Tarihi Sayfa 225 Dusun Yayincilik Istanbul 2011 Ca bir i tikad ve iman esaslari konusunda Ca fer i Sadik tan ders almis ve onun i tikadini benimsemistir Ca bir bin Hayyan Caf er i Sadik in ilmini topladigi besyuz risalesini bir araya getirerek tek bir kitap halinde yayinlamistir Ca bir bu risalelerin kendisinin Caf er i Sadik tan edindigi feyz ve ilhamlar sayesinde tesekkul ettigini belirtmistir Muhammed Ebu Zehra Mezhepler Tarihi Sayfa 225 Dusun Yayincilik Istanbul 2011 Imam Ca fer in Allah in mevcudiyetini bilme gayesi icin Kozmoloji ilmiyle ugrastigini bildiren deliller vardir Elde ettigi bilgileri Allah in vahdaniyetini isbat etmek amaciyla kullanmistir Bu konuda Imam Ca fer i Sadik Kur an in evren ve tabiat hakkinda bilgiler vererek insanlari dusundurme methodunu uygulamistir Mufaddal bin Amra ya yazdirdigi Risalet ut Tevhid adli kitabinda tabiat olaylarinin insanin hizmetine sunulmus oldugunu one surerek hepsinin bir yaraticinin eseri olmasi gerekliligi hakkinda yuruttugu fikirlerini savunmustur Nuru l ulum s 190 Nefahat tercumesi s 330 Attar Tezkiretu l evliya c II s 202 Sem ani Kitabu l ensab 194b Hucviri Kesfu l mahcub tercume Nicholson London s 161 Name i Danisveran C I s 185 Ebu l Hasan el Harakani nin asil adi Ali bin Ca fer dir Meshur sufilerden olup Bistam civarinda Harakan adi verilen bir koyde H 350 M 962 yilinda dogmustur Mezari H 987 M 1580 de Vezir Mustafa Pasa nin memur oldugu Acem seferi esnasinda Kars yakinlarinda bulunmustur Once cobanlik etmis sonra da ciftcilik ve nakliye isleriyle ugrasmistir Kur an okumaktan baska bir tahsili yoktur Eba Yezid i Bistami ye muntesiptir Kendisi Arap sufilerinin etkilerinden az cok kurtulanlardan biri olarak sayilir Gazneli Sultan Mahmud basta olmak uzere Ibn i Sina gibi unlu filozoflar tarafindan ziyaret edilmistir 10 Muharrem 425 4 Ocak 1033 tarihinde vefat etmistir Barthold W Islam Medeniyeti Tarihi Professor Dr Fuad Koprulu nun Genis izah duzeltme ve ilavelerle tercumesi Sayfa 192 Turk Tarih Kurumu Baskisi Ankara 1963 Bedr ed Din Mahmud Ayni Ikd ul Cumman Baba Ishak in Baba Iylas Horasani nin Cehariyar adi verilen dort halifesinden biri olan Aybek Baba nin muridi oldugunu belirtmektedir Bedr ed Din Mahmud Ayni Ikd ul Cumman Sari Saltik Baba nin Baba Iylas Horasani nin Cehariyar adi verilen dort halifesinden biri oldugunu belirtmektedir Cehariyar in diger ucu Lokman Baba Aybek Baba ve Behlul Baba dir Bedr ed Din Mahmud Ayni Ikd ul Cumman Aybek Baba nin Baba Iylas Horasani nin Cehariyar adi verilen dort halifesinden biri oldugunu belirtmektedir Cehariyar in diger ucu Saltik Baba Lokman Baba ve Behlul Baba dir Bedr ed Din Mahmud Ayni Ikd ul Cumman Burak Baba nin Baba Iylas Horasani nin Cehariyar adi verilen dort halifesinden biri olan Aybek Baba nin muridi oldugunu belirtmektedir