Bu maddedeki bilgilerin için ek kaynaklar gerekli. Lütfen ekleyerek maddenin geliştirilmesine yardımcı olun. Kaynaksız içerik itiraz konusu olabilir ve . Kaynak ara: "Karpat Havzası" – haber · gazete · kitap · akademik · JSTOR(Mart 2025) ()
Pannonia Havzası veya Karpat HavzasıOrta Avrupa'nın güneydoğusunda bulunan büyük bir tortul havzasıdır. I. Dünya Savaşı'nı izleyen Trianon Antlaşması'ndan sonra jeomorfolojik terim olan Pannonia Ovası daha yaygın olarak kullanılmaya başlandı. Yaklaşık olarak aynı bölge için, Pliyosen Dönemi'nde Pannonia Denizi'nin işgal ettiği alandaki ovaları ifade etmek için, "Pannonia Ovası" teriminin yalnızca tarihsel olmadığı değil, aynı zamanda topolojik olarak da hatalı olduğu düşünülmektedir.
Karpat Havzası'nın ve çevresindeki dağların topografyası Doğu ve kuzeyde Karpat Dağları ve Transilvanya Platosu (IV) ile çevrili Karpat Havzası (III). Ayrıca , Eflak Ovası (II) ve Dış Alt Karpatya çöküntüleri (I) de gösterilmektedirHortobágy Millî Parkı'ndaki bir çiftlikNovi Sad yakınlarındaki Rumenka köyü yakınlarındaki Tuna-Tisa-Tuna Kanalı
Terminoloji
Bu başlık herhangi bir . Lütfen bu başlığın geliştirilmesine yardımcı olunuz. Kaynaksız içerik itiraz konusu olabilir ve .(Mart 2025) ()
Karpat Ovası terimi, Karpat Havzası'nın alçak kesimlerini ve Aşağı Avusturya, Moravya ve Silezya (Çek Cumhuriyeti ve Polonya) gibi bazı bitişik bölgeleri ifade eder. Ovanın bitişiğindeki topraklar bazen Peri-Pannonia olarak da adlandırılır.
İngilizcede "Pannonian Basin" ve "Carpathian Basin" terimleri eş anlamlı olarak kullanılmaktadır. "Pannonia" ismi, Roma İmparatorluğu'nun bir eyaleti olan Pannonia'dan gelmektedir. Tarihi bölge, coğrafi ova veya havza ile örtüşüyordu ancak aynı anda değildi; çünkü yalnızca modern Macaristan topraklarının batı kısmı (Transtuna olarak bilinir) antik Pannonia'nın bir parçasıydı; Büyük Macaristan Ovası ise bunun bir parçası değildi:
Modern devlet sınırları açısından, Karpat Havzası, tamamen havza içerisinde yer alan Macaristan topraklarını merkez alır, ancak aynı zamanda güney Slovakya, güneydoğu Polonya, batı-güneybatı Ukrayna, batı Romanya, kuzey Sırbistan, kuzeydoğu Hırvatistan, kuzeydoğu Slovenya ve doğu Avusturya'nın bazı kısımlarını da kapsamaktadır.
Pannonia Inferior havzanın batı yarısının büyük bir kısmını, Tuna'ya kadar kaplıyordu.
Pannonia Superior, havzanın batı kenarını ve Virunum'a kadar uzanan Doğu Alpler'in bir kısmını da kapsıyordu. Havzanın güney kıyısı Dalmaçya ve Mezya'daydı.
Havzanın doğu yarısı Romalılar tarafından fethedilmedi ve Iazyges'lerin yaşadığı Sarmatya'nın bir parçası olarak kabul edildi. Benzer şekilde, Tuna'nın kuzeyindeki bölgeler (şimdiki Batı Slovakya) imparatorluğa ait değildi; Quadi'lerin yaşadığı Cermanya'nın bir parçası olarak kabul ediliyordu.
Pannonia Havzası ve Karpat Havzası: Günümüz Macaristan topraklarında antik Roma Pannonia eyaleti yalnızca Transtuna topraklarında yer alıyordu, ancak Büyük Macaristan Ovası Pannonia eyaletinin bir parçası değildi. Bu, modern Macaristan topraklarının %29'undan daha azını oluşturduğundan, Macar coğrafyacıları "Karpat Havzası" ve özellikle "Pannonia Ovası" terimlerini, yalnızca tarihsel olmayan değil aynı zamanda topolojik olarak da hatalı bir terim olarak kabul edilmesi nedeniyle kullanmaktan kaçınırlar. Havzanın topraklarının %80'i için "Pannonia" terimi tarihsel olarak kullanılmadığından, Macar coğrafyacı ve tarihçiler daha doğru olan "Karpat Havzası" terimini kullanmaktadırlar. Pannonia "Ovası" terminolojisiyle ilgili diğer mantıksal sorun topografyada yatmaktadır: Küçük Macar Ovası hariç (ki bu bölge antik Pannonia Transtuna topraklarının yalnızca yaklaşık %15'ini oluşturur), tepeler ve dağlar manzaraya hakimdir, dolayısıyla bu bölgede gerçek ovalar çok nadirdir. Antik Roma Pannonia eyaletinin en büyük ovası Hırvatistan'ın Slavonya bölgesinde ve günümüz Sırbistan'ın Voyvodin bölgesinde yer almaktadır.
Etimoloji
Julius Pokorny, Pannonia ismini İlirce dilinden, Ön Hint-Avrupa kökü *pen-, "bataklık, su, ıslak" kelimesinden türetmiştir. (bkz. İngilizce fen, "bataklık"; Hintçe pani, "su")
"Karpatlar" ismi, Karadeniz'in doğusundan kuzeydoğusuna, günümüzde Romanya ve Moldova sınırları içinde kalan Transilvanya Ovası'na kadar uzanan geniş bir alanda yaşayan "Karpatlar" veya "Karpat" adı verilen eski Daçya kabileleriyle yakından ilişkilidir. Karpatlar ismi, nihayetinde dağ, kaya veya engebeli anlamına gelen Proto-Hint-Avrupa kökü *sker- / *ker- 'den türemiş olabilir (bkz. Cermen kökü *skerp-, Eski İskandinav Eski Norsça: harfr "tırmık", Gotik skarpo, Orta Aşağı Almanca scharf "çömlek parçası" ve Modern Yüksek Almanca Scherbe "parça", Eski İngilizce Eski İngilizce: scearp ve İngilizce keskin, Litvanyaca kar~pas "kesmek, kesmek, çentik atmak", Letonca cìrpt "kırpmak, kırpmak").
Eski Lehçe karpa kelimesi 'engebeli engebeler, su altı engelleri/kayaları, engebeli kökler veya gövdeler' anlamına geliyordu. Daha yaygın olan skarpa kelimesi ise keskin uçurum veya diğer dikey arazi anlamına gelir. İsmin Hint-Avrupa * kwerp 'dönmek' kelimesinden geldiği ve Eski İngilizce Eski İngilizce: hweorfan benzediği düşünülüyor. 'dönmek, değiştirmek' (İngilizce çözgü) ve Yunanca Grekçe: καρπός karpós 'bilek', belki de dağ sırasının L şeklinde eğilme veya sapma biçimine atıfta bulunuyor.
Coğrafya
Pannonia karışık ormanları ovanın tamamını kaplar Havzanın kenarına yakın Buchlov Doğa Koruma Alanı Tuna Nehri Haritası
Hem ova hem de havza, Pannonia karışık ormanlar ekolojik bölgesiyle önemli ölçüde örtüşmektedir.
Ova veya havza, Transtuna Dağları tarafından çapraz olarak ikiye bölünür ve daha büyük olan Büyük Macaristan Ovası'nı (Doğu Slovak Ovası dahil) Küçük Macaristan Ovası'ndan ayırır. Avrupa coğrafyasında topografik olarak ayrı bir birim oluşturur ve etrafı kuzeyde ve doğuda Karpat Dağları, güneyde ve güneybatıda Dinar Alpleri ve batıda Alpler ile çevrilidir. Ova aynı zamanda Pannonia karışık ormanlarPannonia Bozkırı ile de ilişkilidir.
Tuna ve Tisa nehirleri havzayı kabaca ikiye böler. Kuzeybatıda Viyana, kuzeydoğuda Košice, güneybatıda Zagreb, güneyde Novi Sad ve doğuda Satu Mare'yi içine alan bir alanı kaplar. Tuna Nehri, Alp Dağları ile Bohemya Ormanı'nı ayıran bir vadiden kuzeybatıdan havzaya girer. Havzanın ortasından geçerek güneydoğu kesiminde Güney Karpatlar'ın Dinarik Alpleri ve Balkan Dağları'na geçiş yaptığı yere kadar uzanır. Tisza Nehri havzaya kuzeydoğudan girer ve Doğu Karpatlar'dan aşağı doğru akar, güneybatı ve güneye doğru devam ederek havzanın güney kesiminde Tuna Nehri'ne katılır. Bölgenin bir diğer önemli nehri ise, Dinar Alpleri'nin doğu etekleri boyunca uzanan ve Tuna Nehri ile birlikte Balkan Yarımadası'nın kuzey sınırını oluşturan Sava'dır. Ayrıca Karpat Havzası'nın güney kesiminde Tuna'ya da karışır. Diğer nehirler arasında Drava, Mureș, Büyük Morava, Drina ve daha pek çok nehir bulunmaktadır. Pannonia'nın batı kesiminde Balaton Gölü yer almaktadır.
İklim ve doğal kaynaklar
Avrupa'nın Biyocoğrafik bölgeleri. Karpat Havzası turuncu renkle gösterilmiştir
Yağış miktarı az olmasına rağmen ova önemli bir tarım alanıdır. Bazen bu zengin tınlı lös toprağının tüm Avrupa'yı besleyebileceği rivayet edilir. Ancak son yıllarda toprak erozyonuna neden olan aşırı yağış olaylarında artış yaşanmaktadır. Şiddetli toprak erozyonundan etkilenen alanların bilinmesi, bunu azaltmaya yönelik etkili önlemlerin uygulanmasına yardımcı olabilir.
İlk yerleşimciler için ovada çok az metal veya taş kaynağı bulunuyordu. Arkeologlar obsidyen veya çakmaktaşı, bakır veya altından yapılmış nesnelerle karşılaştıklarında, antik ticaret yollarını yorumlamak için neredeyse eşsiz fırsatlara sahip olmuşlardır.
Pannonia ovası, Transdanubiya Dağları (Macarca: Dunántúli-középhegység ) boyunca iki kısma bölünmüştür. Kuzeybatı kısmına Batı Pannonia ovası (veya ili ), güneydoğu kısmına ise Doğu Pannonia ovası (veya ili ) denir. Bunlar aşağıdaki bölümlerden oluşmaktadır:
Not: Transilvanya Platosu ve Lučenec-Košice Çöküntüsü (her ikisi de Karpatlar'ın parçalarıdır) ve diğer bazı ovalar da bazen jeomorfolojik olmayan veya daha eski bölümlerde Pannonia Ovası'nın bir parçası olarak kabul edilirler.
Bölgeler
Ovanın ulusal sınırlara mutlaka karşılık gelmeyen, nispeten büyük veya belirgin alanları şunlardır:
Pannonia Havzası'nın jeolojik kökeni, Pliyosen Dönemi'nde en geniş alanına ulaşan ve üç ila dört kilometre derinliğinde tortunun biriktiği sığ bir deniz olan Pannonia Denizi'dir.
Antik Çağ
Ovanın adı Medes adlı Pannon'dan gelmektedir. Ovanın tarihi boyunca çeşitli halklar burada yaşamıştır. MÖ 1. yüzyılda ovanın doğu kesimleri Dakya Devleti'ne aitti, MS 1. yüzyılda ise batı kesimleri Roma İmparatorluğu'nun egemenliğine girdi. Bölgede Pannonia adlı Roma eyaleti ve bugünkü Sırbistan'ın Sremska Mitrovica kentinde, 3. yüzyılda Roma İmparatorluğu'nun dört başkentinden biri olan Sirmium kenti kurulmuştur.
Ortaçağ
Bu başlık herhangi bir . Lütfen bu başlığın geliştirilmesine yardımcı olunuz. Kaynaksız içerik itiraz konusu olabilir ve .(Mart 2025) ()
Macaristan'ın puszta bölgesindeki sığır çobanları, y. 1852
11. yüzyılda Macaristan Krallığı tüm Karpat Havzası'nı kapsıyordu; ancak 14. ve 17. yüzyıllar arasında Osmanlı savaşları sırasında Avrupa'nın bu bölümünün değişen kaderi, Karpat Havzası'nı çok sayıda siyasi varlık arasında bölünmüş halde getirmiştir. 1526'daki Mohaç Muharebesi'nden sonra krallığın orta ve doğu bölgeleri ve bu bölgelerin üzerinde bulunduğu ova Osmanlı İmparatorluğu'na katılmış; kuzeybatıda kalan kısım ise Habsburg Monarşisi'nin topraklarına katılarak Macaristan Krallığı adını almıştır. Osmanlı idaresi altında ova, Budim eyaleti, Eğri eyaleti, Sigetvar eyaleti ve Temeşvar eyaleti olarak yeniden düzenlenmiştir.
Modern tarih
Pannonia Ovası iki imparatorluk arasında sık sık çatışmalara sahne olmuştur. 17. yüzyılın sonlarında HabsburglarOsmanlılara karşı kesin savaşlar kazandılar ve ovanın büyük kısmı giderek Habsburg yönetimi altına girdi. Habsburg yönetimi altında bölge sonunda Macaristan Krallığı, Temeswar Banat'ı, Askeri Sınır, Hırvatistan Krallığı, Slavonya Krallığı ve Sırbistan ve Temes Banat Voyvodalığı olarak yeniden düzenlenmiştir.
Habsburg Monarşisi daha sonra Avusturya İmparatorluğu'na (1804'te) ve daha sonra Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'na (1867'de) dönüştürülmüştür. Ovanın büyük kısmı Avusturya-Macaristan'ın Macar kesiminde yer alıyordu; zira ovadaki diğer tüm Habsburg toprakları 1882'ye kadar Macaristan Krallığı'na dahil edilmişti. Ovanın güneybatı kesimini, Aziz Stephen Tacı Toprakları'ndan biri olan özerk Hırvatistan-Slavonya Krallığı oluşturuyordu.
^Eldridge M. Moores; Rhodes Whitmore Fairbridge (1997). Encyclopedia of European and Asian Regional Geology. Springer. ISBN .
^Adami Jordan; Peter Jordan; Milan Orožen Adamič (2007). Exonyms and the International Standardisation of Geographical Names: Approaches Towards the Resolution of an Apparent Contradiction. LIT Verlag Berlin-Hamburg-Münster. s. 240. ISBN .
^George Walter Hoffman; Christopher Shane Davies (1983). A Geography of Europe: Problems and Prospects. Wiley. ss. 647. ISBN .
^George Walter Hoffman; Nels August Bengtson (1953). A Geography of Europe. Ronald Press Co. s. 757.
^[1], , No. 1481 12 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
^abRoom, Adrian. Placenames of the World. London: MacFarland and Co., Inc., 1997.
^Lukić, Tin; Lukić, Aco; Basarin, Biljana; Ponjiger, Tanja Micić; Blagojević, Dragana; Mesaroš, Minučer; Milanović, Miško; Gavrilov, Milivoj; Pavić, Dragoslav; Zorn, Matija; Komac, Blaž; Miljković, Ðurđa; Sakulski, Dušan; Babić-Kekez, Snežana; Morar, Cezar; Janićević, Sava (26 Ekim 2019). "Rainfall erosivity and extreme precipitation in the Pannonian basin". Open Geosciences. 11 (1). ss. 664-681. doi:10.1515/geo-2019-0053 . hdl:21.15107/rcub_gery_989 .
^Leigh H. Royden; Ferenc Horváth (1988). The Pannonian Basin: A Study in Basin Evolution. American Association of Petroleum Geologists. ISBN .
^A. Balázs; L. Matenco; I. Magyar; F. Horváth; S. Cloetingh (2016). "The link between tectonics and sedimentation in back-arc basins: New genetic constraints from the analysis of the Pannonian Basin". Tectonics. 35 (6). American Geophysical Union. ss. 1526-1559. Bibcode:2016Tecto..35.1526B. doi:10.1002/2015TC004109 .
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta Karpat Havzası ile ilgili ortam dosyaları mevcuttur.
Zentai László'nun Havza oluşumuna ilişkin Macarca açıklaması .
Karpat Havzası 'Macar Mahallesi' Olarak
Tarih öncesi nüfusun antropolojik taslağı Archived
Körös Bölgesel Arkeoloji Projesi : Pannonia ovasında Neolitik ve Bakır Çağı arkeolojisi
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddedeki bilgilerin dogrulanabilmesi icin ek kaynaklar gerekli Lutfen guvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Kaynaksiz icerik itiraz konusu olabilir ve kaldirilabilir Kaynak ara Karpat Havzasi haber gazete kitap akademik JSTOR Mart 2025 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Pannonia Havzasi veya Karpat HavzasiOrta Avrupa nin guneydogusunda bulunan buyuk bir tortul havzasidir I Dunya Savasi ni izleyen Trianon Antlasmasi ndan sonra jeomorfolojik terim olan Pannonia Ovasi daha yaygin olarak kullanilmaya baslandi Yaklasik olarak ayni bolge icin Pliyosen Donemi nde Pannonia Denizi nin isgal ettigi alandaki ovalari ifade etmek icin Pannonia Ovasi teriminin yalnizca tarihsel olmadigi degil ayni zamanda topolojik olarak da hatali oldugu dusunulmektedir Karpat Havzasi nin ve cevresindeki daglarin topografyasiDogu ve kuzeyde Karpat Daglari ve Transilvanya Platosu IV ile cevrili Karpat Havzasi III Ayrica Eflak Ovasi II ve Dis Alt Karpatya cokuntuleri I de gosterilmektedirHortobagy Milli Parki ndaki bir ciftlikNovi Sad yakinlarindaki Rumenka koyu yakinlarindaki Tuna Tisa Tuna KanaliTerminolojiBu baslik herhangi bir kaynak icermemektedir Lutfen guvenilir kaynaklar ekleyerek bu basligin gelistirilmesine yardimci olunuz Kaynaksiz icerik itiraz konusu olabilir ve kaldirilabilir Mart 2025 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Karpat Ovasi terimi Karpat Havzasi nin alcak kesimlerini ve Asagi Avusturya Moravya ve Silezya Cek Cumhuriyeti ve Polonya gibi bazi bitisik bolgeleri ifade eder Ovanin bitisigindeki topraklar bazen Peri Pannonia olarak da adlandirilir Ingilizcede Pannonian Basin ve Carpathian Basin terimleri es anlamli olarak kullanilmaktadir Pannonia ismi Roma Imparatorlugu nun bir eyaleti olan Pannonia dan gelmektedir Tarihi bolge cografi ova veya havza ile ortusuyordu ancak ayni anda degildi cunku yalnizca modern Macaristan topraklarinin bati kismi Transtuna olarak bilinir antik Pannonia nin bir parcasiydi Buyuk Macaristan Ovasi ise bunun bir parcasi degildi Modern devlet sinirlari acisindan Karpat Havzasi tamamen havza icerisinde yer alan Macaristan topraklarini merkez alir ancak ayni zamanda guney Slovakya guneydogu Polonya bati guneybati Ukrayna bati Romanya kuzey Sirbistan kuzeydogu Hirvatistan kuzeydogu Slovenya ve dogu Avusturya nin bazi kisimlarini da kapsamaktadir Karpat Havzasi terimi Macar edebiyatinda kullanilirken Bati Slav dilleri Cekce Lehce ve Slovakca Sirp Hirvatca Almanca ve Romence dilleri Pannonia Havzasi ni kullanir Macarca da havza Cekce de Karpat medence olarak bilinir Lehce de Panonska panev Slovakca da Panonski Basen Slovence ve Sirp Hirvatca da Panonska panva Panonski bazen Panonski bazen Almanca da Karpatenbecken Pannonische Tiefebene ve Rumence de Campia Panonică veya Bazinul Panonic Dogu Slav dilleri yani Ukraynaca Tysa Tuna Ovasi veya Middanubian Ovasi terimlerini kullanir Ukraynaca Tiso Dunajska nizovina Serednodunajska nizovina Roma nin Pannonia eyaleti Roma Imparatorlugu icindeki PannoniaPannonia Inferior havzanin bati yarisinin buyuk bir kismini Tuna ya kadar kapliyordu Pannonia Superior havzanin bati kenarini ve Virunum a kadar uzanan Dogu Alpler in bir kismini da kapsiyordu Havzanin guney kiyisi Dalmacya ve Mezya daydi Havzanin dogu yarisi Romalilar tarafindan fethedilmedi ve Iazyges lerin yasadigi Sarmatya nin bir parcasi olarak kabul edildi Benzer sekilde Tuna nin kuzeyindeki bolgeler simdiki Bati Slovakya imparatorluga ait degildi Quadi lerin yasadigi Cermanya nin bir parcasi olarak kabul ediliyordu Pannonia Havzasi ve Karpat Havzasi Gunumuz Macaristan topraklarinda antik Roma Pannonia eyaleti yalnizca Transtuna topraklarinda yer aliyordu ancak Buyuk Macaristan Ovasi Pannonia eyaletinin bir parcasi degildi Bu modern Macaristan topraklarinin 29 undan daha azini olusturdugundan Macar cografyacilari Karpat Havzasi ve ozellikle Pannonia Ovasi terimlerini yalnizca tarihsel olmayan degil ayni zamanda topolojik olarak da hatali bir terim olarak kabul edilmesi nedeniyle kullanmaktan kacinirlar Havzanin topraklarinin 80 i icin Pannonia terimi tarihsel olarak kullanilmadigindan Macar cografyaci ve tarihciler daha dogru olan Karpat Havzasi terimini kullanmaktadirlar Pannonia Ovasi terminolojisiyle ilgili diger mantiksal sorun topografyada yatmaktadir Kucuk Macar Ovasi haric ki bu bolge antik Pannonia Transtuna topraklarinin yalnizca yaklasik 15 ini olusturur tepeler ve daglar manzaraya hakimdir dolayisiyla bu bolgede gercek ovalar cok nadirdir Antik Roma Pannonia eyaletinin en buyuk ovasi Hirvatistan in Slavonya bolgesinde ve gunumuz Sirbistan in Voyvodin bolgesinde yer almaktadir EtimolojiJulius Pokorny Pannonia ismini Ilirce dilinden On Hint Avrupa koku pen bataklik su islak kelimesinden turetmistir bkz Ingilizce fen bataklik Hintce pani su Karpatlar ismi Karadeniz in dogusundan kuzeydogusuna gunumuzde Romanya ve Moldova sinirlari icinde kalan Transilvanya Ovasi na kadar uzanan genis bir alanda yasayan Karpatlar veya Karpat adi verilen eski Dacya kabileleriyle yakindan iliskilidir Karpatlar ismi nihayetinde dag kaya veya engebeli anlamina gelen Proto Hint Avrupa koku sker ker den turemis olabilir bkz Cermen koku skerp Eski Iskandinav Eski Norsca harfr tirmik Gotik skarpo Orta Asagi Almanca scharf comlek parcasi ve Modern Yuksek Almanca Scherbe parca Eski Ingilizce Eski Ingilizce scearp ve Ingilizce keskin Litvanyaca kar pas kesmek kesmek centik atmak Letonca cirpt kirpmak kirpmak Eski Lehce karpa kelimesi engebeli engebeler su alti engelleri kayalari engebeli kokler veya govdeler anlamina geliyordu Daha yaygin olan skarpa kelimesi ise keskin ucurum veya diger dikey arazi anlamina gelir Ismin Hint Avrupa kwerp donmek kelimesinden geldigi ve Eski Ingilizce Eski Ingilizce hweorfan benzedigi dusunuluyor donmek degistirmek Ingilizce cozgu ve Yunanca Grekce karpos karpos bilek belki de dag sirasinin L seklinde egilme veya sapma bicimine atifta bulunuyor CografyaPannonia karisik ormanlari ovanin tamamini kaplarHavzanin kenarina yakin Buchlov Doga Koruma AlaniTuna Nehri Haritasi Hem ova hem de havza Pannonia karisik ormanlar ekolojik bolgesiyle onemli olcude ortusmektedir Ova veya havza Transtuna Daglari tarafindan capraz olarak ikiye bolunur ve daha buyuk olan Buyuk Macaristan Ovasi ni Dogu Slovak Ovasi dahil Kucuk Macaristan Ovasi ndan ayirir Avrupa cografyasinda topografik olarak ayri bir birim olusturur ve etrafi kuzeyde ve doguda Karpat Daglari guneyde ve guneybatida Dinar Alpleri ve batida Alpler ile cevrilidir Ova ayni zamanda Pannonia karisik ormanlarPannonia Bozkiri ile de iliskilidir Tuna ve Tisa nehirleri havzayi kabaca ikiye boler Kuzeybatida Viyana kuzeydoguda Kosice guneybatida Zagreb guneyde Novi Sad ve doguda Satu Mare yi icine alan bir alani kaplar Tuna Nehri Alp Daglari ile Bohemya Ormani ni ayiran bir vadiden kuzeybatidan havzaya girer Havzanin ortasindan gecerek guneydogu kesiminde Guney Karpatlar in Dinarik Alpleri ve Balkan Daglari na gecis yaptigi yere kadar uzanir Tisza Nehri havzaya kuzeydogudan girer ve Dogu Karpatlar dan asagi dogru akar guneybati ve guneye dogru devam ederek havzanin guney kesiminde Tuna Nehri ne katilir Bolgenin bir diger onemli nehri ise Dinar Alpleri nin dogu etekleri boyunca uzanan ve Tuna Nehri ile birlikte Balkan Yarimadasi nin kuzey sinirini olusturan Sava dir Ayrica Karpat Havzasi nin guney kesiminde Tuna ya da karisir Diger nehirler arasinda Drava Mureș Buyuk Morava Drina ve daha pek cok nehir bulunmaktadir Pannonia nin bati kesiminde Balaton Golu yer almaktadir Iklim ve dogal kaynaklar Avrupa nin Biyocografik bolgeleri Karpat Havzasi turuncu renkle gosterilmistir Yagis miktari az olmasina ragmen ova onemli bir tarim alanidir Bazen bu zengin tinli los topraginin tum Avrupa yi besleyebilecegi rivayet edilir Ancak son yillarda toprak erozyonuna neden olan asiri yagis olaylarinda artis yasanmaktadir Siddetli toprak erozyonundan etkilenen alanlarin bilinmesi bunu azaltmaya yonelik etkili onlemlerin uygulanmasina yardimci olabilir Ilk yerlesimciler icin ovada cok az metal veya tas kaynagi bulunuyordu Arkeologlar obsidyen veya cakmaktasi bakir veya altindan yapilmis nesnelerle karsilastiklarinda antik ticaret yollarini yorumlamak icin neredeyse essiz firsatlara sahip olmuslardir Jeomorfoloji Temerin yakinlarindaki bir bugday tarlasi Karpat Havzasi Alpler Himalaya sisteminin jeomorfolojik bir alt sistemidir ve ozellikle Miyosen sirasinda birbirinden uzaklasan tortullarla dolu bir arka yay havzasidir Pannonia ovasi Transdanubiya Daglari Macarca Dunantuli kozephegyseg boyunca iki kisma bolunmustur Kuzeybati kismina Bati Pannonia ovasi veya ili guneydogu kismina ise Dogu Pannonia ovasi veya ili denir Bunlar asagidaki bolumlerden olusmaktadir Bati Pannonia Ovasi il Viyana Havzasi Kucuk Macar Ovasi Dogu Pannonia Ovasi il Buyuk Macar Ovasi Pannonia Adasi Daglari Sirpca Panonske ostrvske planine Transdanubiya Daglari Macarca Dunantuli kozephegyseg Drava Mora ovalari Not Transilvanya Platosu ve Lucenec Kosice Cokuntusu her ikisi de Karpatlar in parcalaridir ve diger bazi ovalar da bazen jeomorfolojik olmayan veya daha eski bolumlerde Pannonia Ovasi nin bir parcasi olarak kabul edilirler Bolgeler Ovanin ulusal sinirlara mutlaka karsilik gelmeyen nispeten buyuk veya belirgin alanlari sunlardir Backa Bacska Sirbistan Macaristan Sajkaska Sirbistan Telecka Sirbistan Gornji Breg Sirbistan Banat Romanya Sirbistan Macaristan Pancevacki Rit Sirbistan Veliki Rit Sirbistan Gornje Livade Sirbistan Baranya Baranja Macaristan Hirvatistan Burgenland Neusiedler Basin Avusturya Crișana Macaristan Romanya Buyuk Macaristan Ovasi Macaristan Hirvatistan Sirbistan Slovakya Romanya Ukrayna Jaszsag Macaristan Kunsag Macaristan Kisalfold Mala dunajska kotlina Macaristan Slovakya Macva Sirbistan Međimurje Hirvatistan Moravya parca Cek Cumhuriyeti Moslavina Hirvatistan Podravina Hirvatistan Macaristan Drava nehri civari Podunavlje Sirbistan Hirvatistan Tuna nehri civari Pokuplje Hirvatistan Kupa nehri civari Pomoravlje parca Sirbistan Morava nehri civari Pomorisje Romanya Macaristan Sirbistan Mureș nehri civari Posavina Hirvatistan Bosna Hersek Sirbistan Sava nehri civari Potisje Serbia around Tisa river Prekmurje Slovenia Semberija Bosna Hersek Slavonya Hirvatistan Palaca Hirvatistan Srem Srijem Sirbistan Hirvatistan Podluzje Sirbistan Sokadija Hirvatistan Spacva Hirvatistan Sirbistan Cvelferija Hirvatistan Zakarpattia Lowland Ukrayna Transdanubia Macaristan Vienna Basin part Avusturya Vojvodina Sirbistan Macaristan in icinde her zamankinden daha fazla bkz Macaristan in illeri Macaristan in bolgeleri Slovakya nin icinde her zamankinden daha fazla bkz Geleneksel Slovakya nin bolgeleri Slovakya nin bolgeleriTarihTarih oncesi Miyosen Donemi nde Pannonian Denizi nin yaklasik kapsami Pannonia Havzasi nin jeolojik kokeni Pliyosen Donemi nde en genis alanina ulasan ve uc ila dort kilometre derinliginde tortunun biriktigi sig bir deniz olan Pannonia Denizi dir Antik Cag Ovanin adi Medes adli Pannon dan gelmektedir Ovanin tarihi boyunca cesitli halklar burada yasamistir MO 1 yuzyilda ovanin dogu kesimleri Dakya Devleti ne aitti MS 1 yuzyilda ise bati kesimleri Roma Imparatorlugu nun egemenligine girdi Bolgede Pannonia adli Roma eyaleti ve bugunku Sirbistan in Sremska Mitrovica kentinde 3 yuzyilda Roma Imparatorlugu nun dort baskentinden biri olan Sirmium kenti kurulmustur Ortacag Bu baslik herhangi bir kaynak icermemektedir Lutfen guvenilir kaynaklar ekleyerek bu basligin gelistirilmesine yardimci olunuz Kaynaksiz icerik itiraz konusu olabilir ve kaldirilabilir Mart 2025 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Kavimler Gocu nde ve Orta Cag baslarinda bolge Hun Imparatorlugu Gepidler Kralligi Ostrogot Kralligi Lombardlar Kralligi Avar Kaganligi Bati Slav devleti Samo Bulgar Imparatorlugu Frank Imparatorlugu Buyuk Moravya Asagi Pannonia Prensligi ve Syrmia Kralligi gibi cesitli kralliklarin egemenligine girmistir Macarlar tarafindan 895 yilinda kurulan Macaristan Prensligi ovada merkezilesmis ve hemen hemen tum ovayi icine aliyordu eski Avar Kaganligi da oyle 1000 yilinda Macaristan Krali I Istvan in tac giymesiyle Macaristan Katolik Kralligi kurulmustur Macaristan in puszta bolgesindeki sigir cobanlari y 1852 11 yuzyilda Macaristan Kralligi tum Karpat Havzasi ni kapsiyordu ancak 14 ve 17 yuzyillar arasinda Osmanli savaslari sirasinda Avrupa nin bu bolumunun degisen kaderi Karpat Havzasi ni cok sayida siyasi varlik arasinda bolunmus halde getirmistir 1526 daki Mohac Muharebesi nden sonra kralligin orta ve dogu bolgeleri ve bu bolgelerin uzerinde bulundugu ova Osmanli Imparatorlugu na katilmis kuzeybatida kalan kisim ise Habsburg Monarsisi nin topraklarina katilarak Macaristan Kralligi adini almistir Osmanli idaresi altinda ova Budim eyaleti Egri eyaleti Sigetvar eyaleti ve Temesvar eyaleti olarak yeniden duzenlenmistir Modern tarih Pannonia Ovasi iki imparatorluk arasinda sik sik catismalara sahne olmustur 17 yuzyilin sonlarinda Habsburglar Osmanlilara karsi kesin savaslar kazandilar ve ovanin buyuk kismi giderek Habsburg yonetimi altina girdi Habsburg yonetimi altinda bolge sonunda Macaristan Kralligi Temeswar Banat i Askeri Sinir Hirvatistan Kralligi Slavonya Kralligi ve Sirbistan ve Temes Banat Voyvodaligi olarak yeniden duzenlenmistir Habsburg Monarsisi daha sonra Avusturya Imparatorlugu na 1804 te ve daha sonra Avusturya Macaristan Imparatorlugu na 1867 de donusturulmustur Ovanin buyuk kismi Avusturya Macaristan in Macar kesiminde yer aliyordu zira ovadaki diger tum Habsburg topraklari 1882 ye kadar Macaristan Kralligi na dahil edilmisti Ovanin guneybati kesimini Aziz Stephen Taci Topraklari ndan biri olan ozerk Hirvatistan Slavonya Kralligi olusturuyordu I Dunya Savasi ndan sonra Avusturya Macaristan in dagilmasiyla bolge Macaristan Romanya Cekoslovakya Avusturya ve Sirp Hirvat ve Sloven Kralligi 1929 da Yugoslavya olarak yeniden adlandirildi arasinda paylasilmistir 1918 ve 1919 yillarinda cizilen sinirlar gunumuzdeki Avusturya Cek Cumhuriyeti Macaristan Polonya Slovakya Sirbistan Ukrayna Hirvatistan ve Romanya devletlerinin sinirlari olarak korunmustur Buyuk sehirlerBu Karpat Havzasi nda bulunan ve sehir sinirlari icerisinde nufusu 100 000 den fazla olan sehirlerin listesidir Viyana Avusturya 2 002 821 Budapeste Macaristan 1 750 268 Belgrade Sirbistan 1 166 763 Zagreb Hirvatistan 812 635 Bratislava Slovakya 546 300 Timișoara Romanya 319 279 Novi Sad Sirbistan 306 702 Kosice Slovakya 240 688 Debrecen Macaristan 204 333 Oradea Romanya 196 367 Miskolc Macaristan 162 905 Szeged Macaristan 161 837 Arad Romanya 159 704 Pecs Macaristan 147 719 Gyor Macaristan 128 567 Nyiregyhaza Macaristan 118 185 Uzhhorod Ukrayna 115 163 Kecskemet Macaristan 111 863 Osijek Hirvatistan 108 048 Subotica Sirbistan 105 681 Satu Mare Romanya 102 441 Ayrica bakinizAvrupa cografyasi Orta Avrupa Pannonia karisik ormanlar Pannonia Biyocografik Bolgesi Pannonia karisik ormanlari Pannonia Denizi Transdanubiya Daglari Pelso unitesi Tisza unitesiKaynakca Eldridge M Moores Rhodes Whitmore Fairbridge 1997 Encyclopedia of European and Asian Regional Geology Springer ISBN 978 0 412 74040 4 Adami Jordan Peter Jordan Milan Orozen Adamic 2007 Exonyms and the International Standardisation of Geographical Names Approaches Towards the Resolution of an Apparent Contradiction LIT Verlag Berlin Hamburg Munster s 240 ISBN 978 3 8258 0035 2 George Walter Hoffman Christopher Shane Davies 1983 A Geography of Europe Problems and Prospects Wiley ss 647 ISBN 978 0 471 89708 8 George Walter Hoffman Nels August Bengtson 1953 A Geography of Europe Ronald Press Co s 757 1 No 1481 12 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi a b Room Adrian Placenames of the World London MacFarland and Co Inc 1997 Lukic Tin Lukic Aco Basarin Biljana Ponjiger Tanja Micic Blagojevic Dragana Mesaros Minucer Milanovic Misko Gavrilov Milivoj Pavic Dragoslav Zorn Matija Komac Blaz Miljkovic Durđa Sakulski Dusan Babic Kekez Snezana Morar Cezar Janicevic Sava 26 Ekim 2019 Rainfall erosivity and extreme precipitation in the Pannonian basin Open Geosciences 11 1 ss 664 681 doi 10 1515 geo 2019 0053 hdl 21 15107 rcub gery 989 Leigh H Royden Ferenc Horvath 1988 The Pannonian Basin A Study in Basin Evolution American Association of Petroleum Geologists ISBN 9781629811345 A Balazs L Matenco I Magyar F Horvath S Cloetingh 2016 The link between tectonics and sedimentation in back arc basins New genetic constraints from the analysis of the Pannonian Basin Tectonics 35 6 American Geophysical Union ss 1526 1559 Bibcode 2016Tecto 35 1526B doi 10 1002 2015TC004109 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Karpat Havzasi ile ilgili ortam dosyalari mevcuttur Zentai Laszlo nun Havza olusumuna iliskin Macarca aciklamasi Karpat Havzasi Macar Mahallesi Olarak Tarih oncesi nufusun antropolojik taslagi Archived Koros Bolgesel Arkeoloji Projesi Pannonia ovasinda Neolitik ve Bakir Cagi arkeolojisi 46 30 K 20 00 D 46 500 K 20 000 D 46 500 20 000