Bu maddede bulunmasına karşın yetersizliği nedeniyle bazı bilgilerin hangi kaynaktan alındığı belirsizdir.Nisan 2021) () ( |
Mitanniler, (Hitit çivi yazısı 𒆳𒌷𒈪𒋫𒀭𒉌𒈪𒀉𒋫𒉌 mi-it-ta-ni),ayrıca Hani-Gelbat veya Hani-Rabbat olarak adlandırılır) MÖ 1500 ile MÖ 1200 yılları arasında Anadolu'da hüküm sürmüş bir devlettir. Mitanni'ler Hititler'in yıkılışından sonra bölgesel bir güç oldu. Son krallarının adı idi. Kayıp (veya kral) Jia-Jiara (Mitanni kral listesinde adı geçmez ve 'nın oğludur) efsanevî bir kişiliğe sahiptir.
Tarih
Aryan olan Mitanniler, Mezopotamya'ya göç ettiler. Orada Hurri halkının arasına yerleştiler ve kısa süre sonra Maryannu adı verilen yönetici soylu sınıf haline geldiler.
Mitanni aristokrasisinin isimleri sıklıkla Aryan kökenlidir ve tanrıları da Aryan inançları olan Mitra, Varuna, Indra, Nasatya gibi tanrılardan oluşur. Bu Aryan tanrıları, Mitanniler ve Hattiler arasındaki iki antlaşmada listelenmiştir.
Mitanni krallığı, MÖ 1600'lü yılların başlarında kurulmuştur. Dicle Nehri'nin yukarısındaki Ilısu barajında yapılan son (2017) kazılarda, Müslümantepe'de bulunan bir tapınakta MÖ 1760 ila 1610 yılları arasından kalma Mitannilere ait ritüel eserler ve Mitanni silindir mührü bulunmuştur.
Mitanniler'in en büyük rakibi Thutmosidler dönemindeki Mısır'dı. Ancak Hititlerin yükselişiyle birlikte Mitanniler ve Mısır ittifak geliştirmiş, Hitit tehlikesine karşı önlem almıştır MÖ 15. ve 14. yüzyılın ilk yarısında gücünün zirvesinde, Kuzey-Batı Suriye'den Doğu Anadolu'ya kadar geniş bir bölge Mittanilerin kontrolü altındaydı. Mitanniler'in başkenti, arkeologlar tarafından Habur Nehri'nin kıyısında olduğu belirlenen Washukanni'idi.
Mitanni krallığı Mısırlılar tarafından "Maryannu", "Nahrin" veya "Mitanni" Hititler tarafından "Hur-ur-ri" olarak adlandırılmıştır. Akad Amarna mektuplarında kendisini "Mitanni kralı" olarak nitelendiren Tushratta, krallığınd'Hani-Gel-Bat' olarak bahseder
Mitannilerin kendileriyle ilgili çok az kaydı var, ancak Mitanni kralları ile Asur ve Mısır kralları arasındaki yazışmalar (Amarna Mektupları) ile dünyanın en eski at eğitimi el kitabı ve Mitanni ile Hititler arasındaki bir antlaşma, M.Ö. 1500 ile 1240 yılları arasında gelişen müreffeh bir ulusun kanıtını veriyor. M.Ö. 1350 yılında Mitanni, Mısır, Hatti Krallığı, Babilve Asur ile birlikte Büyük Güçler Kulübü'ne dahil edilecek kadar güçlüydü.
Eskiçağın büyük güçlerinden olan Mitanni devletinin Hitit saldırıları karşısında siyasi, askeri ve ticari olarak güç kazanmak istemeleri onları Mısır ile diplomatik evliliklere dayalı ilişkilere yöneltmiştir.
İki büyük güç arasındaki bu yazışmaların olduğu tabletler bugün Amarna Mektupları olarak bilinmektedir. Mitanni ve Mısır arasındaki ilişkileri anlatan tabletler E-A 017 ve 030 arasındaki tabletlerdir. Yazışmaları içeren arşiv, Araplar tarafından Beni Amran isimli yerel bir kabileden dolayı Tell-el Amarna olarak adlandırılan ve Mısır kralı Akhenaton’in yeni tek Tanrılı inanç sistemini tesis etmek için kurmuş olduğu başkenti Akhetaten kentinde köylülerin kaçak kazı yaptıkları esnada 1887 yılında gün yüzüne çıkarılmıştır. Akhenaton geleneksel çok tanrılı Mısır dinini yasaklayarak tek tanrılı Aton dinini kuran Nefertiti’nin kocasıdır.
Toplum ve Kültür
Halk Hurrilerden oluşmaktayken, yönetici ve askeri açıdan örgütlü sınıf büyük oranda taşıdığı isimlerden dolayı İndo-Aryan olduğu düşünülen elitlerden oluşmaktaydı.
Mittani hükümdarları
Hükümdarlar | İktidar dönemi | Açıklamalar |
---|---|---|
~M.Ö. 1500 (Antik Yakın Doğu Kronolojisi) | Adı bilinen ilk Mitanni hükümdarıdır. Oğlu I. Şuttarna ile birlikte Alalah’da bulunan iki yazıt üzerindeki mühür baskılarından bilinirler. | |
'nın oğludur. Babası ile birlikte adının geçtiği Alalah’da bulunan iki yazıt üzerindeki mühür baskılarından bilinirler. | ||
veya | 'nın oğludur. Nuzi ve en Halep’te bulunan yazıtlarda adı geçen Parratarna, ülkede siyasal birliği sağlayan ilk kraldır. | |
Alalah kralı İdrimi'nin akranı. Asuru yağmaladı. | ||
Mısır Firavunu IV. Thutmose ile antlaşma imzaladı, Mısır Firavunu II. Amenhotep'in akranıdır. Diplomatik sebeplerle kızını IV. Tutmosis ile evlendirdi. | ||
İktidarının onuncu yılında kendi kızını Mısır Firavunu II. Amenhotep ile evlendirdi. | ||
'nın oğlu. İktidarı kısa sürdü. | ||
~ M.Ö. 1350 (Antik Yakın Doğu Kronolojisi) | Hitit kralı I. Şuppiluliuma ve Mısır Firavunları III. Amenhotep ile IV. Amenhotep'in akranı. Devrinde Amarna mektupları yazıldı. Diplomatik sebeplerle kızını III. Amenophis ile evlendirdi. Mısır firavunu III. Amenophis’i Hititlere karşı kazandığı bir başarıdan haberdar etmektedir. Hititlerden elde ettiği bazı ganimetleri Mısır’a hediye olarak göndermiştir. | |
Hitit kralı I. Şuppiluliuma ile antlaşma imzaladı. ile aynı dönemde hüküm sürdü. | ||
Hitit İmparatoru I. Şuppiluliuma'nın akranı. | ||
veya Kurtiuvaza | Mittani Krallığı Hitit İmparatorluğu'nun himayesi altına girdi. | |
Mittani Krallığı, 'nin yönetimindeki Asur İmparatorluğu'nun himayesi altına girdi. | ||
'nın oğlu; | ||
'nın oğlu olan kayıp şâh-zâdeh. |
Kaynakça
- Gaal, E. "The economic role of Hanilgalbat at the beginning of the Neo-Assyrian expansion." In: Hans-Jörg Nissen/Johannes Renger (eds.), Mesopotamien und seine Nachbarn. Politische und kulturelle Wechselbeziehungen im Alten Orient vom 4. bis 1. Jahrtausend v. Chr. Berliner Beiträge zum Vorderen Orient 1 (Berlin, Reimer 1982), 349–354.
- Harrak, Amir "Assyria and Hanilgalbat. A historical reconstruction of the bilateral relations from the middle of the 14th to the end of the 12 centuries BC." Studien zur Orientalistik (Hildesheim, Olms 1987).
- Kühne, Cord "Politische Szenerie und internationale Beziehungen Vorderasiens um die Mitte des 2. Jahrtausends vor Chr. (zugleich ein Konzept der Kurzchronologie). Mit einer Zeittafel." In: Hans-Jörg Nissen/Johannes Renger (eds.), Mesopotamien und seine Nachbarn. Politische und kulturelle Wechselbeziehungen im Alten Orient vom 4. bis 1. Jahrtausend v. Chr. Berliner Beiträge zum Vorderen Orient 1 (Berlin, Reimer 1982), 203–264.
- Novák, Mirko: "Mittani Empire and the Question of Absolute Chronology: Some Archaeological Considerations." In: Manfred Bietak/Ernst Czerny (eds.): "The Synchronisation of Civilisations in the Eastern Mediterranean in the Second Millennium BC III"; Österreichische Akademie der Wissenschaften Denkschrift Band XXXVII; Wien, 2007; ; pp. 389–401.
- Starr, R. F. S. Nuzi (London 1938).
- Weidner, "Assyrien und Hanilgalbat". Ugaritica 6 (1969)
- Thieme, P., The 'Aryan Gods' of the Mitanni Treaties, Journal of the American Oriental Society 80, 301–317 (1960)
- Wilhelm, Gernot: The Hurrians, Aris & Philips Warminster 1989.
- Von Dassow, Eva Melita. Social Stratification of Alalah Under the Mittani Empire. [S.l: s.n.], 1997.
Notlar
- ^ (PDF). 2 Nisan 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ "A Hurrian-Mitanni Temple in Müslümantepe in The Upper Tigris and New Findings". 18 Aralık 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Temmuz 2021.
- ^ "Iron Age Urbanization and Middle Bronze Age Networks at Zincirli Höyük: Recent Results from the Chicago-Tübingen Excavations" (PDF). 27 Kasım 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 28 Temmuz 2021.
- ^ Defining the MB-LB transition in northern Mesopotamia: some archaeological considerations on the new data from the Erbil Plain and neighbouring regions", in Costanza Coppini, Francesca Simi (eds.), Interactions and New Directions in Near Eastern Archaeology. Volume 3. Proceedings of the 5th 'Broadening Horizons' Conference (Udine 5–8 June 2017), Università di Trieste, EUT Edizioni, Trieste, p. 206 (PDF). 6 Ekim 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 28 Temmuz 2021.
- ^ . iris.unito.it. 23 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2021.
- ^ Novák, Mirko. "Upper Mesopotamia in the Mittani Period". Archeologie et Histoire en Syrie I. La Syrie de l’époque néolithique à l’âge du fer. 12 Kasım 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Temmuz 2021.
- ^ Gauthier, Henri (1877-1950) (1926). Gauthier, Henri - Dictionnaire des Noms Géographiques Contenus dans les Textes Hiéroglyphiques T.3 (1926). s. 25.
- ^ Astour 1972:103, noting Amarna letters 18:9; 20:17;29:49.
- ^ . 25 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Rainey, A.F. Kitap. The El-Amarna Correspondence.
- ^ Kitap. Nicolas Grimal, A History of Ancient Egypt.
- ^ . jstor.org (İngilizce). 2 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2021.
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta Mitanni ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Mitanni 29 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (livius.org)
- Dutch excavations at Tell Sabi Abyad12 Şubat 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddede kaynak listesi bulunmasina karsin metin ici kaynaklarin yetersizligi nedeniyle bazi bilgilerin hangi kaynaktan alindigi belirsizdir Lutfen kaynaklari uygun bicimde metin icine yerlestirerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Nisan 2021 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Mitanniler Hitit civi yazisi 𒆳𒌷𒈪𒋫𒀭𒉌𒈪𒀉𒋫𒉌 mi it ta ni ayrica Hani Gelbat veya Hani Rabbat olarak adlandirilir MO 1500 ile MO 1200 yillari arasinda Anadolu da hukum surmus bir devlettir Mitanni ler Hititler in yikilisindan sonra bolgesel bir guc oldu Son krallarinin adi idi Kayip veya kral Jia Jiara Mitanni kral listesinde adi gecmez ve nin ogludur efsanevi bir kisilige sahiptir MezopotamyaFirat DicleAsuroloji SumerolojiImparatorluklar SehirlerSumerlerEridu Kis Uruk Ur Lagas Nippur GirsuAkad ImparatorluguAkad MariAmorilerIsin LarsaBabil ImparatorluguBabil KaldeAsur ImparatorluguAsur Nemrut Horsabad Ninova NinevehElamSusaKassitler Hurriler MitanniKronolojiMezopotamya tarihiSumer kral listesi Asur krallari listesi Babil krallari listesi Hitit krallari listesiDilSumerce AkadcaElam dili AramiceHurrice HititceMitolojiEnuma Elis GilgamisZiggurat NibiruMarduk M O 1400 yilinda Mitanni Kralliginin sinirlarinin en genis oldugu donemdeki haritasi TarihAryan olan Mitanniler Mezopotamya ya goc ettiler Orada Hurri halkinin arasina yerlestiler ve kisa sure sonra Maryannu adi verilen yonetici soylu sinif haline geldiler Mitanni aristokrasisinin isimleri siklikla Aryan kokenlidir ve tanrilari da Aryan inanclari olan Mitra Varuna Indra Nasatya gibi tanrilardan olusur Bu Aryan tanrilari Mitanniler ve Hattiler arasindaki iki antlasmada listelenmistir Mitanni kralligi MO 1600 lu yillarin baslarinda kurulmustur Dicle Nehri nin yukarisindaki Ilisu barajinda yapilan son 2017 kazilarda Muslumantepe de bulunan bir tapinakta MO 1760 ila 1610 yillari arasindan kalma Mitannilere ait rituel eserler ve Mitanni silindir muhru bulunmustur Mitanniler in en buyuk rakibi Thutmosidler donemindeki Misir di Ancak Hititlerin yukselisiyle birlikte Mitanniler ve Misir ittifak gelistirmis Hitit tehlikesine karsi onlem almistir MO 15 ve 14 yuzyilin ilk yarisinda gucunun zirvesinde Kuzey Bati Suriye den Dogu Anadolu ya kadar genis bir bolge Mittanilerin kontrolu altindaydi Mitanniler in baskenti arkeologlar tarafindan Habur Nehri nin kiyisinda oldugu belirlenen Washukanni idi Mitanni kralligi Misirlilar tarafindan Maryannu Nahrin veya Mitanni Hititler tarafindan Hur ur ri olarak adlandirilmistir Akad Amarna mektuplarinda kendisini Mitanni krali olarak nitelendiren Tushratta kralligind Hani Gel Bat olarak bahseder Mitannilerin kendileriyle ilgili cok az kaydi var ancak Mitanni krallari ile Asur ve Misir krallari arasindaki yazismalar Amarna Mektuplari ile dunyanin en eski at egitimi el kitabi ve Mitanni ile Hititler arasindaki bir antlasma M O 1500 ile 1240 yillari arasinda gelisen mureffeh bir ulusun kanitini veriyor M O 1350 yilinda Mitanni Misir Hatti Kralligi Babilve Asur ile birlikte Buyuk Gucler Kulubu ne dahil edilecek kadar gucluydu Eskicagin buyuk guclerinden olan Mitanni devletinin Hitit saldirilari karsisinda siyasi askeri ve ticari olarak guc kazanmak istemeleri onlari Misir ile diplomatik evliliklere dayali iliskilere yoneltmistir Iki buyuk guc arasindaki bu yazismalarin oldugu tabletler bugun Amarna Mektuplari olarak bilinmektedir Mitanni ve Misir arasindaki iliskileri anlatan tabletler E A 017 ve 030 arasindaki tabletlerdir Yazismalari iceren arsiv Araplar tarafindan Beni Amran isimli yerel bir kabileden dolayi Tell el Amarna olarak adlandirilan ve Misir krali Akhenaton in yeni tek Tanrili inanc sistemini tesis etmek icin kurmus oldugu baskenti Akhetaten kentinde koylulerin kacak kazi yaptiklari esnada 1887 yilinda gun yuzune cikarilmistir Akhenaton geleneksel cok tanrili Misir dinini yasaklayarak tek tanrili Aton dinini kuran Nefertiti nin kocasidir Toplum ve KulturHalk Hurrilerden olusmaktayken yonetici ve askeri acidan orgutlu sinif buyuk oranda tasidigi isimlerden dolayi Indo Aryan oldugu dusunulen elitlerden olusmaktaydi Mittani hukumdarlariHukumdarlar Iktidar donemi Aciklamalar M O 1500 Antik Yakin Dogu Kronolojisi Adi bilinen ilk Mitanni hukumdaridir Oglu I Suttarna ile birlikte Alalah da bulunan iki yazit uzerindeki muhur baskilarindan bilinirler nin ogludur Babasi ile birlikte adinin gectigi Alalah da bulunan iki yazit uzerindeki muhur baskilarindan bilinirler veya nin ogludur Nuzi ve en Halep te bulunan yazitlarda adi gecen Parratarna ulkede siyasal birligi saglayan ilk kraldir Alalah krali Idrimi nin akrani Asuru yagmaladi Misir Firavunu IV Thutmose ile antlasma imzaladi Misir Firavunu II Amenhotep in akranidir Diplomatik sebeplerle kizini IV Tutmosis ile evlendirdi Iktidarinin onuncu yilinda kendi kizini Misir Firavunu II Amenhotep ile evlendirdi nin oglu Iktidari kisa surdu M O 1350 Antik Yakin Dogu Kronolojisi Hitit krali I Suppiluliuma ve Misir Firavunlari III Amenhotep ile IV Amenhotep in akrani Devrinde Amarna mektuplari yazildi Diplomatik sebeplerle kizini III Amenophis ile evlendirdi Misir firavunu III Amenophis i Hititlere karsi kazandigi bir basaridan haberdar etmektedir Hititlerden elde ettigi bazi ganimetleri Misir a hediye olarak gondermistir Hitit krali I Suppiluliuma ile antlasma imzaladi ile ayni donemde hukum surdu Hitit Imparatoru I Suppiluliuma nin akrani veya Kurtiuvaza Mittani Kralligi Hitit Imparatorlugu nun himayesi altina girdi Mittani Kralligi nin yonetimindeki Asur Imparatorlugu nun himayesi altina girdi nin oglu nin oglu olan kayip sah zadeh KaynakcaMitanni hudutlarini gosteren harita Gaal E The economic role of Hanilgalbat at the beginning of the Neo Assyrian expansion In Hans Jorg Nissen Johannes Renger eds Mesopotamien und seine Nachbarn Politische und kulturelle Wechselbeziehungen im Alten Orient vom 4 bis 1 Jahrtausend v Chr Berliner Beitrage zum Vorderen Orient 1 Berlin Reimer 1982 349 354 Harrak Amir Assyria and Hanilgalbat A historical reconstruction of the bilateral relations from the middle of the 14th to the end of the 12 centuries BC Studien zur Orientalistik Hildesheim Olms 1987 Kuhne Cord Politische Szenerie und internationale Beziehungen Vorderasiens um die Mitte des 2 Jahrtausends vor Chr zugleich ein Konzept der Kurzchronologie Mit einer Zeittafel In Hans Jorg Nissen Johannes Renger eds Mesopotamien und seine Nachbarn Politische und kulturelle Wechselbeziehungen im Alten Orient vom 4 bis 1 Jahrtausend v Chr Berliner Beitrage zum Vorderen Orient 1 Berlin Reimer 1982 203 264 Novak Mirko Mittani Empire and the Question of Absolute Chronology Some Archaeological Considerations In Manfred Bietak Ernst Czerny eds The Synchronisation of Civilisations in the Eastern Mediterranean in the Second Millennium BC III Osterreichische Akademie der Wissenschaften Denkschrift Band XXXVII Wien 2007 ISBN 978 3 7001 3527 2 pp 389 401 Starr R F S Nuzi London 1938 Weidner Assyrien und Hanilgalbat Ugaritica 6 1969 Thieme P The Aryan Gods of the Mitanni Treaties Journal of the American Oriental Society 80 301 317 1960 Wilhelm Gernot The Hurrians Aris amp Philips Warminster 1989 Von Dassow Eva Melita Social Stratification of Alalah Under the Mittani Empire S l s n 1997 Notlar PDF 2 Nisan 2020 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi A Hurrian Mitanni Temple in Muslumantepe in The Upper Tigris and New Findings 18 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Temmuz 2021 Iron Age Urbanization and Middle Bronze Age Networks at Zincirli Hoyuk Recent Results from the Chicago Tubingen Excavations PDF 27 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 28 Temmuz 2021 Defining the MB LB transition in northern Mesopotamia some archaeological considerations on the new data from the Erbil Plain and neighbouring regions in Costanza Coppini Francesca Simi eds Interactions and New Directions in Near Eastern Archaeology Volume 3 Proceedings of the 5th Broadening Horizons Conference Udine 5 8 June 2017 Universita di Trieste EUT Edizioni Trieste p 206 PDF 6 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 28 Temmuz 2021 iris unito it 23 Eylul 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Temmuz 2021 Novak Mirko Upper Mesopotamia in the Mittani Period Archeologie et Histoire en Syrie I La Syrie de l epoque neolithique a l age du fer 12 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Temmuz 2021 Gauthier Henri 1877 1950 1926 Gauthier Henri Dictionnaire des Noms Geographiques Contenus dans les Textes Hieroglyphiques T 3 1926 s 25 Astour 1972 103 noting Amarna letters 18 9 20 17 29 49 25 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Rainey A F Kitap The El Amarna Correspondence Kitap Nicolas Grimal A History of Ancient Egypt jstor org Ingilizce 2 Haziran 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Temmuz 2021 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Mitanni ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Mitanni 29 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde livius org Dutch excavations at Tell Sabi Abyad12 Subat 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Antik Suriye ve MezopotamyaSuriye Kuzey Mezopotamya Guney MezopotamyaMO y 3500 2350 Martu Subartu Sumer sehir devletleriMO y 2350 2200 Akad ImparatorluguMO y 2200 2100 GutilerMO y 2100 2000 Ucuncu Ur Hanedani Sumer Ronesansi MO y 2000 1800 Mari ve diger Amori sehir devletleri Asur Imparatorlugu Kuzey Asurlular Larsa ve diger Amori sehir devletleriMO y 1800 1600 Eski Hitit Kralligi Babil Imparatorlugu Guney Akadlilar MO y 1600 1400 Mitanni Hurriler Kassitler MO y 1400 1200 Yeni Hitit Kralligi Orta Asur ImparatorluguMO y 1200 1150 Bronz Cagi Cokusu Deniz Kavimleri AramilerMO y 1150 911 Fenike Gec Hititler Aramiler Orta Babil II Isin Kel da nilerMO 911 729 Yeni Asur ImparatorluguMO 729 609MO 626 539 Yeni Babil Imparatorlugu Keldaniler MO 539 331 Ahamenis Imparatorlugu Farslar MO 336 301 Makedon Imparatorlugu Antik Yunanistan ve Makedonlar MO 311 129 Seleukos ImparatorluguMO 129 63 Seleukos Imparatorlugu Part ImparatorluguMO 63 MS 243 Roma Imparatorlugu Bizans Imparatorlugu Suriye MS 243 636 Sasani Imparatorlugu