Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Yaban mersini (Vaccinium myrtillus) veya ayı üzümü[]fundagiller (Ericaceae) familyasından ılıman iklimlere alışmış bir üzümsü meyve türüdür. Anavatanı Kuzey Yarımkürenin serin ve dağlık bölgelerinde yetişen birçok türü vardır.
| Yaban mersini | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
Vaccinium myrtillus L. |
Genel olarak Kuzey Avrupa, Amerika'daki Rocky Dağları ve Türkiye'de, Karadeniz Bölgesi bölgesinin rakımca yüksek olan fundalık ve ormanlık bölgelerinde yabani şekilde değişik tipleri vardır.
Yaban mersini özellikle 1906 yılında Amerika'da başlatılan ıslah çalışmaları sonucu doğadaki yabani şekillere göre kültüre alınan çeşitlerin, özellikleri (meyve iriliği, tadı, olgunluğu vs.) daha üstün niteliklere sahip olduğu görülmüştür.
Yaban mersini, mavi veya mor meyveleri olan çok yıllık çiçekli bitki’lerin geniş çapta dağılmış ve yaygın bir grubudur. Cyanococcus Vaccinium cinsinde sınıflandırılırlar. Vaccinium ayrıca kızılcık, (ingilizce: bilberry), (ingilizce: Amerikan yaban mersini) ve ‘ni de içerir. Ticari yaban mersini—hem yabani (alçak çalı) hem de ekili (yüksek çalı)—hepsi Kuzey Amerika'ya özgüdür. Yüksek çalı çeşitleri 1930'larda Avrupa'ya tanıtıldı.
Yaban mersini genellikle boyut olarak 10 santimetre (4 inç) ile 4 metre (13 fit) yükseklikler arasında değişebilen çalı’sıdır. Yaban mersini ticari üretiminde, alçak seviyeli çalılarda yetişen küçük, bezelye büyüklüğünde meyveli türleri "alçak çalı yaban mersini" ("yabani" ile eşanlamlı) olarak bilinirken, daha büyük, meyveleri daha uzun, ekili çalılarda yetişenlerse "yüksek çalı yaban mersini" türü olarak bilinir. Alçak çalı yaban mersini üretiminde Kanada liderken, Amerika Birleşik Devletleri dünya yüksek çalı yaban mersini arzının yaklaşık %40'ını üretir.
Yöresel adlandırma
Ardahan'da Mosi, Rize'de Likapa, Trabzon'da Ligarba, 'da Çalıçileği, Rize Pazar ilçesinde Kaskanaka, Rize Ardeşen ilçesinde Çera (Çela), Artvin'de Morsvi, Mahabak, Mesi; Giresun'da Çalı Çiçeği, Ordu'da Cırtlık Çileği, Yozgat'ta Köpek Üzümü, diğer bölgelerde ise Ayı Üzümü, Çay Üzümü veya Çoban Üzümü olarak isimlendirilen[] ve literatürümüze Yaban Mersini olarak giren bu üzümsü meyve puslu veya parlak mavi rengi ile Mavi Altın (blue gold) olarak nitelendirilmektedir. Sağlık meyvesi olarak tanınmaktadır.
Tarihte
Amerika'da
15 Kasım 1910’da Amerika Birleşik Devletleri Tarım Bakanlığı Bitki Endüstrisi Bürosu’nun 193 No’lu Bülteni “Experiments in Blueberry Culture” başlığını taşıyordu. 1906’da Frederick Vernon Coville, doğadan yaban mersini hasat etmek yerine yaban mersinini kültüre almanın mümkün olması gerektiğine ikna oldu. Washington D.C.’den Greenfield, New Hampshire’daki küçük bir çiftlikte taşındıktan bir yıl sonra, etraftaki tarlalarda gelişen cılız ve uzun boylu yaban mersini tohumlarını çimlendirmeye başladı. Yaban mersini yetiştiriciliği ve ıslahının tarihi burada başladı.
1905’te Greenfield’deki çiftliği satın aldıktan sonra, Coville ailesi yazları bölgedeki yerli yaban mersinlerini gözlemleyerek çok zaman geçirdi. Temmuz 1908’de, ilk üstün seçim Coville çiftliğinin yakınında belirlendi ve « Brooks » olarak adlandırıldı. Açık mavi renkli, iri, sert, sulu ve aromalı meyveleri vardı. Birkaç yıllık başarısızlıkla sonuçlanan, kendi kendine polinasyon veya çaprazlama denemelerinden sonra, Coville, melezlemenin çeşitli görünüm ve özelliklerde bitkilerle, ancak aynı sayıda kromozomla daha başarılı olduğu sonucuna vardı. Bu nedenle, üremesine dahil etmek için iki yaban mersini daha seçti: Greenfield’den (1909) « Russel » ve New Jersey’den (1911) « Sooy », birkaç yıl sonra « Grover » ve « Chatsworth » izledi. Şaşırtıcı çalışmasından 14 ticari çeşit ve 9 Ocak 1937’deki zamansız ölümünden sonra 15 tane daha yeni çeşit piyasaya sürüldü. 1992’de ABD’deki yaban mersini arazisinin %75’inin Coville’in çeşitleri tarafından kaplandığı düşünülüyordu. Bunlardan başlıcası, dünyanın bir yerinde hala yetiştirilmektedir: Bluecrop. Diğerleri çoğumuza tanıdık gelmelidir: Jersey, Blueray, Berkeley, Earliblue, Croatan…
Whitesbog, N.J.’de ticari bir yaban mersini yetiştiricisi olan Elizabeth C. White, ‘Experiments in Blueberry Culture' okuduktan sonra Dr. Coville ile temasa geçti ve teşvik ve yardım teklifinde bulundu. Yabani üreme materyali seçimi, fide yetiştirme ve çeşit seçimi konularındaki işbirliği sonraki 26 yıl boyunca devam etti. 1920’de ‘Pioneer’ üreme çabalarından çıkan ilk çeşitti, ancak bugün hala yetiştirilen ‘Rubel’ 1912’de piyasaya sürüldü. Bu erken kültürel çalışma ve çeşitlilik geliştirme, New Jersey’deki ticari yaban mersini ekimlerinin temelini oluşturdu.
İlk dikim 1924’te Michigan’da, 1928’de Kuzey Karolina’da ve 1930’larda Washington’da ve diğer eyaletlere yayıldı. ABD Sayım Bürosu’na göre 1949’da New Jersey’de 1.082 hektar, Michigan’da 701 ha, Kuzey Carolina’da 230 ha ve Washington’da 84 ha’da yaban mersini yetiştiriciliği yapılıyordu. Yabani tavşan gözü (V. ashei) seçimlerinin değerlendirilmesi 1939’da Gürcistan’da başladı, kontrollü çaprazlamalarından ardından 1950’de ‘Callaway’ ve ‘Coastal’ ve 1960’da ‘Tifblue’ ve ‘Homebell’ çeşitleri ortaya çıktı.
Sıcak iklimler için yüksek çalı tipi türlerin gelişimi 1948’de Florida’da başladı. Yabani yaban mersini türü V. darrowi, Dr. Coville tarafından geliştirilen Northern Highbush çeşitlerinin arzu edilen meyve verme özelliklerini korumaya çalışırken, düşük vernalizasyon gereksinimini sağlamak için ebeveyn olarak kullanıldı. Bu çeşitlerden ilki ‘Southern highbush’, ‘Sharpeblue’ ve ‘Floridablue’ olarak 1976 yılında piyasaya sürülmüştür.
Daha yakın zamanlarda, yüksek çalı ve alçak çalı (V. angustifolium) melezleri, kar örtüsünden korunan, kısa boylu (‘yarı-yüksek’) çalılar vermiştir. Bu çeşitlerden ilki 1968 yılında Michigan’da, ‘Northland’ adıyla, diğerleri ise 1983’te Minnesota’da, ‘Northblue’ ve ‘Northsky’ adlarıyla piyasaya sürüldü. Fredrick Coville, yüzyıl sonra ABD’deki yetiştiricilere 500 milyon dolardan fazla kazandıran 25.500 hektara yayılan yaban mnersini hayal edebilir miydi?
Avrupa'da
Orta Avrupa'da özellikle Almanya'da genis ıslah çalışmaları Alman ıslahçı Dr. Heermann tarafından yapılmıştır. Dr. Heermann araştırmaları sonucu ilk olarak Blauewiss-Goldtrauble ve Blauweiss-Zuckertraube isimli çeşitleri üretime kazandırmıştır.
1879 tarihli Osmanlıca bir belgede, henüz bugünkü çay bitkisinin yetiştirilmediği bir tarihte, Rize'deki ormanlarda, kırlarda ve halkın bazılarının bahçelerinde bol miktarda keşfedilen bir tür çay ağacından bahsedilmektedir. Bu belgeye göre yöre halkı bu bitkiyi, emek ve akça sarfederek terbiye edip yapraklarını kilosu on mecidiye karşılığında satmaktadır. O zamanın hükûmeti tarafından gümrük vergisi alınan bu çaya benzeyen bitkiden, ayrıca orman vergisi de alınmak istenmektedir. Rusya Hükûmeti bu bitkiden vergi namına bir şey almadığından bu çayların kaçak olarak yurt dışına çıkacağından endişe duyulmaktadır. Trabzon valiliğinin yazısı üzerine Osmanlı Hükûmeti bu bitkiden örnekler istiyor. 'nın da kontrolünde olmak şartıyla bunun yararlı olup olmadığı araştırılıp ondan sonra tarımının yapılmasına ve yaygınlaştırılmasına teşebbüs edilmesi tavsiye olunmuştur.
Norveç'te
1950 yıllarında yaban mersininin gece karanlığında görme kabiliyetini arttırdığı zannedilir, bu yüzden Norveç'in karanlık kış mevsiminde askerlere bol bol yaban mersini marmelat veya reçeli yedirilir ve bu bir askeri sır olarak gizli tutulurdu. Daha sonraki araştırmalar bu etkiyi yalanladı.
Diğer türleri
- (Vaccinium myrtilloides)
- (Vaccinium boreale)
- (Vaccinium angustifolium)
- (Vaccinium angustifolium)
- (Vaccinium ashei)
- Bataklık yaban mersini (Vaccinium uliginosum)
- (Vaccinium corybosum)
- (Vaccinium myrtillus)
Kullanım alanları ve faydaları
Yaban mersini (Likapa), antioksidan madde içeriği en yüksek bahçe bitkisidir. Çok farklı amaçlar için kullanılmaktadır.
Kullanım alanları
- Taze meyve olarak
- Meyve suyu olarak; tek başına veya diğer meyve sularıyla kokteyl yapılarak.
- İlaç sanayisinde; kuru meyvesi, çiçek, kök ve yaprakları
- Süt ve süt ürünleri teknolojisinde; dondurma, yaban mersini içeren süt veya yoğurt
- Kurumeyve teknolojisinde
- Meyveli ekmek, çörek, kek, puding ve pastalarda
- Baharat sanayisinde
- Meyve salatalarında
- Reçel, marmelat ve konserve sanayisinde
- Çay; kuru yaprağı ve kuru meyvesi
- Diyet mönülerinde
Faydaları
- Göz yorgunluğu, miyopluk, katarakt, karasu (Glokom), şeker hastalığından kaynaklanan görme bozuklukları (Diyabetik retinopati), gece körlüğü, gece görüşünü artırıcı, kamaşma, retinayı güçlendirici, kılcal damar çatlamalarını önleyici ve tavuk karası (retinitis pigmentosa) hastalığının ilerlemesini yavaşlatıcı
- Kabızlık, bulantı, mide krampları, ülser önleyici
- Kan şekerini düşürücü, iltihaplanma, kolajenin (collagen) stabilize edilmesi
- Pıhtılaşmanın azaltılması, damar sertliği oluşumunun engellenmesi ve antioksidan etki
- Varis, basur (hemoroid) 'e karşı iyileştirici.
- Yeni keşfedilen bir özelliği de somon balığı, yumurta, yulaf, barbunya, bezelye ve ay çekirdeği ile beraber zekayı geliştiren 7 besinden biri olduğu yönünde.
Besin değerleri
100 g'da;
- 42,1 kcal
|
| |||
Kaynakça
- ^ . 6 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2008.
- ^ Lisa J. Rowland, Freddi A. Hammerschlag (2005). Richard E. Litz (Ed.). Vaccinium spp. (8.1: Blueberry). In: Biotechnology of Fruit and Nut Crops: Volume 29 of Biotechnology in Agriculture Series. CABI. ISBN . 12 Aralık 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Eylül 2020.
- ^ . 5 Kasım 2022. 6 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Kasım 2022.
- ^ "Maviyemiş". 3 Aralık 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Mart 2022.
- ^ İlk Çay: Likapa, Muhammed Safi Tam metin
- ^ Muth ER, Laurent JM, Jasper P. The effect of bilberry nutritional supplementation on night visual acuity and contrast sensitivity. Altern Med Rev. 2000 Apr;5(2):164-73. Abstract.
- ^ "Yaban mersini". 12 Nisan 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Nisan 2012.
- ^ . 6 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2008.
- ^ "Bitkisel Tedavi, Yabanmersini / Bilberry Extract". 1 Mart 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Şubat 2009.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Yaban mersini Vaccinium myrtillus veya ayi uzumu kaynak belirtilmeli fundagiller Ericaceae familyasindan iliman iklimlere alismis bir uzumsu meyve turudur Anavatani Kuzey Yarimkurenin serin ve daglik bolgelerinde yetisen bircok turu vardir Yaban mersiniBiyolojik siniflandirmaAlem PlantaeBolum Magnoliophyta Kapali tohumlular Sinif Magnoliopsida Iki cenekliler Takim EricalesFamilya Ericaceae Fundagiller Cins VacciniumTur V myrtillusIkili adlandirmaVaccinium myrtillus L Genel olarak Kuzey Avrupa Amerika daki Rocky Daglari ve Turkiye de Karadeniz Bolgesi bolgesinin rakimca yuksek olan fundalik ve ormanlik bolgelerinde yabani sekilde degisik tipleri vardir Yaban mersini ozellikle 1906 yilinda Amerika da baslatilan islah calismalari sonucu dogadaki yabani sekillere gore kulture alinan cesitlerin ozellikleri meyve iriligi tadi olgunlugu vs daha ustun niteliklere sahip oldugu gorulmustur Yaban mersini mavi veya mor meyveleri olan cok yillik cicekli bitki lerin genis capta dagilmis ve yaygin bir grubudur Cyanococcus Vaccinium cinsinde siniflandirilirlar Vaccinium ayrica kizilcik ingilizce bilberry ingilizce Amerikan yaban mersini ve ni de icerir Ticari yaban mersini hem yabani alcak cali hem de ekili yuksek cali hepsi Kuzey Amerika ya ozgudur Yuksek cali cesitleri 1930 larda Avrupa ya tanitildi Yaban mersini genellikle boyut olarak 10 santimetre 4 inc ile 4 metre 13 fit yukseklikler arasinda degisebilen cali sidir Yaban mersini ticari uretiminde alcak seviyeli calilarda yetisen kucuk bezelye buyuklugunde meyveli turleri alcak cali yaban mersini yabani ile esanlamli olarak bilinirken daha buyuk meyveleri daha uzun ekili calilarda yetisenlerse yuksek cali yaban mersini turu olarak bilinir Alcak cali yaban mersini uretiminde Kanada liderken Amerika Birlesik Devletleri dunya yuksek cali yaban mersini arzinin yaklasik 40 ini uretir Yoresel adlandirmaArdahan da Mosi Rize de Likapa Trabzon da Ligarba da Calicilegi Rize Pazar ilcesinde Kaskanaka Rize Ardesen ilcesinde Cera Cela Artvin de Morsvi Mahabak Mesi Giresun da Cali Cicegi Ordu da Cirtlik Cilegi Yozgat ta Kopek Uzumu diger bolgelerde ise Ayi Uzumu Cay Uzumu veya Coban Uzumu olarak isimlendirilen kaynak belirtilmeli ve literaturumuze Yaban Mersini olarak giren bu uzumsu meyve puslu veya parlak mavi rengi ile Mavi Altin blue gold olarak nitelendirilmektedir Saglik meyvesi olarak taninmaktadir TarihteAmerika da 15 Kasim 1910 da Amerika Birlesik Devletleri Tarim Bakanligi Bitki Endustrisi Burosu nun 193 No lu Bulteni Experiments in Blueberry Culture basligini tasiyordu 1906 da Frederick Vernon Coville dogadan yaban mersini hasat etmek yerine yaban mersinini kulture almanin mumkun olmasi gerektigine ikna oldu Washington D C den Greenfield New Hampshire daki kucuk bir ciftlikte tasindiktan bir yil sonra etraftaki tarlalarda gelisen ciliz ve uzun boylu yaban mersini tohumlarini cimlendirmeye basladi Yaban mersini yetistiriciligi ve islahinin tarihi burada basladi 1905 te Greenfield deki ciftligi satin aldiktan sonra Coville ailesi yazlari bolgedeki yerli yaban mersinlerini gozlemleyerek cok zaman gecirdi Temmuz 1908 de ilk ustun secim Coville ciftliginin yakininda belirlendi ve Brooks olarak adlandirildi Acik mavi renkli iri sert sulu ve aromali meyveleri vardi Birkac yillik basarisizlikla sonuclanan kendi kendine polinasyon veya caprazlama denemelerinden sonra Coville melezlemenin cesitli gorunum ve ozelliklerde bitkilerle ancak ayni sayida kromozomla daha basarili oldugu sonucuna vardi Bu nedenle uremesine dahil etmek icin iki yaban mersini daha secti Greenfield den 1909 Russel ve New Jersey den 1911 Sooy birkac yil sonra Grover ve Chatsworth izledi Sasirtici calismasindan 14 ticari cesit ve 9 Ocak 1937 deki zamansiz olumunden sonra 15 tane daha yeni cesit piyasaya suruldu 1992 de ABD deki yaban mersini arazisinin 75 inin Coville in cesitleri tarafindan kaplandigi dusunuluyordu Bunlardan baslicasi dunyanin bir yerinde hala yetistirilmektedir Bluecrop Digerleri cogumuza tanidik gelmelidir Jersey Blueray Berkeley Earliblue Croatan Whitesbog N J de ticari bir yaban mersini yetistiricisi olan Elizabeth C White Experiments in Blueberry Culture okuduktan sonra Dr Coville ile temasa gecti ve tesvik ve yardim teklifinde bulundu Yabani ureme materyali secimi fide yetistirme ve cesit secimi konularindaki isbirligi sonraki 26 yil boyunca devam etti 1920 de Pioneer ureme cabalarindan cikan ilk cesitti ancak bugun hala yetistirilen Rubel 1912 de piyasaya suruldu Bu erken kulturel calisma ve cesitlilik gelistirme New Jersey deki ticari yaban mersini ekimlerinin temelini olusturdu Ilk dikim 1924 te Michigan da 1928 de Kuzey Karolina da ve 1930 larda Washington da ve diger eyaletlere yayildi ABD Sayim Burosu na gore 1949 da New Jersey de 1 082 hektar Michigan da 701 ha Kuzey Carolina da 230 ha ve Washington da 84 ha da yaban mersini yetistiriciligi yapiliyordu Yabani tavsan gozu V ashei secimlerinin degerlendirilmesi 1939 da Gurcistan da basladi kontrollu caprazlamalarindan ardindan 1950 de Callaway ve Coastal ve 1960 da Tifblue ve Homebell cesitleri ortaya cikti Sicak iklimler icin yuksek cali tipi turlerin gelisimi 1948 de Florida da basladi Yabani yaban mersini turu V darrowi Dr Coville tarafindan gelistirilen Northern Highbush cesitlerinin arzu edilen meyve verme ozelliklerini korumaya calisirken dusuk vernalizasyon gereksinimini saglamak icin ebeveyn olarak kullanildi Bu cesitlerden ilki Southern highbush Sharpeblue ve Floridablue olarak 1976 yilinda piyasaya surulmustur Daha yakin zamanlarda yuksek cali ve alcak cali V angustifolium melezleri kar ortusunden korunan kisa boylu yari yuksek calilar vermistir Bu cesitlerden ilki 1968 yilinda Michigan da Northland adiyla digerleri ise 1983 te Minnesota da Northblue ve Northsky adlariyla piyasaya suruldu Fredrick Coville yuzyil sonra ABD deki yetistiricilere 500 milyon dolardan fazla kazandiran 25 500 hektara yayilan yaban mnersini hayal edebilir miydi Avrupa da Orta Avrupa da ozellikle Almanya da genis islah calismalari Alman islahci Dr Heermann tarafindan yapilmistir Dr Heermann arastirmalari sonucu ilk olarak Blauewiss Goldtrauble ve Blauweiss Zuckertraube isimli cesitleri uretime kazandirmistir Osmanlida 1879 tarihli Osmanlica bir belgede henuz bugunku cay bitkisinin yetistirilmedigi bir tarihte Rize deki ormanlarda kirlarda ve halkin bazilarinin bahcelerinde bol miktarda kesfedilen bir tur cay agacindan bahsedilmektedir Bu belgeye gore yore halki bu bitkiyi emek ve akca sarfederek terbiye edip yapraklarini kilosu on mecidiye karsiliginda satmaktadir O zamanin hukumeti tarafindan gumruk vergisi alinan bu caya benzeyen bitkiden ayrica orman vergisi de alinmak istenmektedir Rusya Hukumeti bu bitkiden vergi namina bir sey almadigindan bu caylarin kacak olarak yurt disina cikacagindan endise duyulmaktadir Trabzon valiliginin yazisi uzerine Osmanli Hukumeti bu bitkiden ornekler istiyor nin da kontrolunde olmak sartiyla bunun yararli olup olmadigi arastirilip ondan sonra tariminin yapilmasina ve yayginlastirilmasina tesebbus edilmesi tavsiye olunmustur Norvec te 1950 yillarinda yaban mersininin gece karanliginda gorme kabiliyetini arttirdigi zannedilir bu yuzden Norvec in karanlik kis mevsiminde askerlere bol bol yaban mersini marmelat veya receli yedirilir ve bu bir askeri sir olarak gizli tutulurdu Daha sonraki arastirmalar bu etkiyi yalanladi Diger turleri Vaccinium myrtilloides Vaccinium boreale Vaccinium angustifolium Vaccinium angustifolium Vaccinium ashei Bataklik yaban mersini Vaccinium uliginosum Vaccinium corybosum Vaccinium myrtillus Kullanim alanlari ve faydalariYaban mersini Likapa antioksidan madde icerigi en yuksek bahce bitkisidir Cok farkli amaclar icin kullanilmaktadir Kullanim alanlari Taze meyve olarak Meyve suyu olarak tek basina veya diger meyve sulariyla kokteyl yapilarak Ilac sanayisinde kuru meyvesi cicek kok ve yapraklari Sut ve sut urunleri teknolojisinde dondurma yaban mersini iceren sut veya yogurt Kurumeyve teknolojisinde Meyveli ekmek corek kek puding ve pastalarda Baharat sanayisinde Meyve salatalarinda Recel marmelat ve konserve sanayisinde Cay kuru yapragi ve kuru meyvesi Diyet monulerindeFaydalari Goz yorgunlugu miyopluk katarakt karasu Glokom seker hastaligindan kaynaklanan gorme bozukluklari Diyabetik retinopati gece korlugu gece gorusunu artirici kamasma retinayi guclendirici kilcal damar catlamalarini onleyici ve tavuk karasi retinitis pigmentosa hastaliginin ilerlemesini yavaslatici Kabizlik bulanti mide kramplari ulser onleyici Kan sekerini dusurucu iltihaplanma kolajenin collagen stabilize edilmesi Pihtilasmanin azaltilmasi damar sertligi olusumunun engellenmesi ve antioksidan etki Varis basur hemoroid e karsi iyilestirici Yeni kesfedilen bir ozelligi de somon baligi yumurta yulaf barbunya bezelye ve ay cekirdegi ile beraber zekayi gelistiren 7 besinden biri oldugu yonunde Besin degerleri100 g da Enerji 42 1 kcalMaddeler Su 84 8 g Proteinler 0 6 g Yaglar 0 6 g Karbonhidratlar 7 4 g Posa 4 9 g Alkol 0 0 g mf ung FS 0 4 g Kolesterol 0 0 mg A vitamini 6 0 µg Karoten 0 0 mg E vitamini 1 9 mg B1 vitamini 0 0 mg B2 vitamini 0 0 mg B6 vitamini 0 1 mg Folik asit 3 0 µg C vitamini 30 0 mg Sodyum 1 0 mg Potasyum 73 0 mg Kalsiyum 13 0 mg Magnezyum 2 0 mg Fosfor 13 0 mg Demir 0 7 mg Cinko 0 1 mgKaynakca 6 Ekim 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Kasim 2008 Lisa J Rowland Freddi A Hammerschlag 2005 Richard E Litz Ed Vacciniumspp 8 1 Blueberry In Biotechnology of Fruit and Nut Crops Volume 29 of Biotechnology in Agriculture Series CABI ISBN 0851990665 12 Aralik 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Eylul 2020 5 Kasim 2022 6 Kasim 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Kasim 2022 Maviyemis 3 Aralik 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Mart 2022 Ilk Cay Likapa Muhammed Safi Tam metin Muth ER Laurent JM Jasper P The effect of bilberry nutritional supplementation on night visual acuity and contrast sensitivity Altern Med Rev 2000 Apr 5 2 164 73 Abstract Yaban mersini 12 Nisan 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Nisan 2012 6 Ekim 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Kasim 2008 Bitkisel Tedavi Yabanmersini Bilberry Extract 1 Mart 2009 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Subat 2009