Varsayımsal biyokimya türleri

Varsayımsal biyokimya türleri, bilimsel olarak geçerli olduğu kabul edilen ancak şu anda varlığı kanıtlanmayan biyokimya biçimleridir.Şu anda Dünya'da bilinen canlı organizma türlerinin tümü, temel yapısal ve metabolik işlevler için karbon bileşiklerini, çözücü olarak suyu ve formlarını tanımlamak ve kontrol etmek için DNA veya RNA'yı kullanır. Eğer diğer gezegenlerde veya uydularda yaşam varsa, kimyasal olarak benzer olabilir, ancak oldukça farklı kimyalara sahip organizmaların da olması mümkündür  – örneğin, diğer karbon bileşikleri sınıflarını, başka bir elementin bileşiklerini veya su yerine başka bir çözücü.

Titan'ın kuzey kutup bölgesinin yanlış renkli Cassini radar mozaiği; mavi alanlar sıvı hidrokarbon gölleridir. "Titan'da sıvı hidrokarbon göllerinin varlığı, biyosferimizdekilere alternatif olan ve Dünya'dakilerden tamamen farklı yeni yaşam formlarını destekleyebilecek çözücüler ve enerji kaynakları olasılığını ortaya çıkarıyor."—NASA Astrobiyoloji Yol Haritası 2008

Yaşam formlarının "alternatif" biyokimyalara dayanma olasılığı, dünya dışı ortamlar ve çeşitli element ve bileşiklerin kimyasal davranışları hakkında bilinenlerden yola çıkılarak devam eden bir bilimsel tartışmanın konusudur. Sentetik biyolojinin ilgisini çekmektedir ve aynı zamanda bilim kurguda da yaygın bir konudur.

Silisyum elementi, karbona varsayımsal bir alternatif olarak çokça tartışıldı. Silikon periyodik tablodaki karbonla aynı gruptadır ve karbon gibi dört değerliklidir. Suyun varsayımsal alternatifleri arasında, su gibi kutupsal bir molekül olan ve kozmik açıdan bol miktarda bulunan amonyak vardır ve Titan'ın yüzeyinde sıvı halde bulunduğu bilinen metan ve etan gibi polar olmayan hidrokarbon çözücüler de mevcuttur.

Varsayımsal biyokimya türlerine genel bakış

Varsayımsal biyokimya türlerine genel bakış

Tür	Temel	Kısa açıklama	Notlar
Alternatif-kiraliteli biyomoleküller	Alternatif biyokimya	Ayna görüntüsü biyokimya	Belki de en az sıra dışı alternatif biyokimya, biyomoleküllerinin farklı kiralitesine sahip olanıdır. Bilinen Dünya temelli yaşamda, amino asitler neredeyse evrensel olarak L formundadır ve şekerler D formundadır. D amino asitleri veya L şekerlerini kullanan moleküller mümkündür, ancak bunlar karşıt kiralite moleküllerini kullanan organizmalarla uyumsuz olacaktır. Gram-pozitif bakteriler, Rasemazların etkisiyle oluşturulan Peptidoglikan katmanlarına D alanin katar.
Amonyak biyokimyası	Su harici çözücüler	Amonyak-temelli yaşam	Amonyak evrende nispeten bol miktarda bulunur ve suya kimyasal benzerlikler gösterir. Sıvı amonyağın yaşam için alternatif bir çözücü olarak olası rolü, en azından J. B. S. Haldane'nin yaşamın kökeniyle ilgili bir sempozyumda konuyu gündeme getirdiği 1954 yılına kadar uzanan bir fikirdir.
Arsenik biyokimyası	Alternatif biyokimya	Arsenik-temelli yaşam	Kimyasal olarak fosfora benzeyen arsenik, Dünya'daki çoğu yaşam formu için zehirli olmasına rağmen, bazı organizmaların biyokimyasına dahil oluyor.
Borane biyokimyası (Organoboron chemistry)	Alternatif biyokimya	Boranes-temelli yaşam	Boranlar Dünya atmosferinde tehlikeli derecede patlayıcıdır ancak indirgeyici bir ortamda daha kararlı olacaktır. Ancak bor, komşuları olan karbon, nitrojen ve oksijenle karşılaştırıldığında evrende son derece nadirdir. Alternatif bor ve nitrojen atomları içeren yapılar ise hidrokarbonlarla bazı ortak özelliklere sahiptir.
Kozmik kolye-temelli biyoloji	Gezegensel olmayan yaşam	Kimyasal olmayan yaşam	2020'de Luis A. Anchordoqu ve Eugene M. Chudnovsky, kozmik sicimlerle birbirine bağlanan manyetik yarım kutuplardan oluşan yaşamın yıldızların içinde gelişebileceğini öne sürdüler.
Tozlu plazma temelli biyoloji	Gezegensel olmayan yaşam	Kimyasal olmayan yaşam	2007 yılında Vadim N. Tsytovich ve meslektaşları, uzayda var olabilecek koşullar altında, plazmada asılı duran toz parçacıklarının gerçeğe yakın davranışlar sergileyebileceğini öne sürdüler.
Ekstremofiller	Alternatif çevre	Farklı çevrelerde yaşam	Bildiğimiz yaşamla yalnızca periyodik olarak tutarlı olan ortamlarda yaşamı sürdürmek biyokimyasal olarak mümkün olacaktır.
Heteropoly acid biochemistry	Alternatif biyokimya	Heteropoli asit-temelli yaşam	Çeşitli metaller, heteropoli asitler gibi oksijenle karmaşık yapılar oluşturabilir.
Hidrojen florür biyokimyası	Su harici çözücüler	Hidrojen florür temelli yaşam	Hidrojen florür, Peter Sneath gibi bilim adamları tarafından yaşam için olası bir çözücü olarak değerlendirildi.
Hidrojen sülfür biyokimyası	Su harici çözücüler	Hidrojen-sülfür temelli yaşam	Hidrojen sülfit, suyun kimyasal bir analoğudur, ancak daha az polardır ve daha zayıf bir inorganik çözücüdür.
Methan biyokimyası (Azotosome)	Su harici çözücüler	Methane-based life	Metan (CH4), güneş sisteminde ve evrende nispeten bol miktarda bulunur ve Satürn'ün en büyük ayı olan Titan'da sıvı halde bulunduğu bilinmektedir. Çok düşük bir ihtimal olsa da Titan'ın yaşam barındırmasının mümkün olduğu düşünülüyor. Eğer öyleyse, büyük olasılıkla metan bazlı yaşam olacaktır.
Yeşil-olmayan fotosentezleyiciler	Diğer spekülasyonlar	Alternatif bitki yaşamı	Fizikçiler, Dünya'daki fotosentezin genellikle yeşil bitkileri içermesine rağmen, diğer renkli bitkilerin de Dünya'daki çoğu yaşam için gerekli olan fotosentezi destekleyebileceğini ve farklı yıldız radyasyonu karışımı alan yerlerde diğer renklerin tercih edilebileceğini belirtmişlerdir. Dünya'dan daha. Özellikle retinal fotosentez yapabilir ve yaptığı gözlemlenmiştir. Fotosentez yapabilen bakterilere mikrobiyal rodopsinler denir. Retina fotosentezini kullanan bir bitki veya canlı her zaman mor renktedir.
Gölge biyosfer	Alternatif çevre	Dünya'daki biyosferde gizli bir yaşam	Gölge biyosferi, şu anda bilinen yaşamdan tamamen farklı biyokimyasal ve moleküler süreçleri kullanan, Dünya'nın varsayımsal bir mikrobiyal biyosferidir.
Silikon biyokimyası (Organosilicon)	Alternatif biyokimya	Silikon-temelli yaşam	Karbon gibi silikon da biyolojik bilgiyi taşıyacak kadar büyük moleküller yaratabilir; ancak olası silikon kimyasının kapsamı karbonunkinden çok daha sınırlıdır.
Silisyum dioksit biyokimyası	Su harici çözücüler	Silisyum dioksit temelli yaşam	Gerald Feinberg ve Robert Shapiro, erimiş silikat kayasının kimyası silikon, oksijen ve alüminyum gibi diğer elementlere dayanan organizmalar için sıvı bir ortam görevi görebileceğini öne sürdüler.
Sülfür biyokimyası	Alternatif biyokimya	Sülfür-temelli yaşam	Sülfürün karbona alternatif olarak biyolojik kullanımı tamamen varsayımsaldır, özellikle de kükürt genellikle dallı zincirlerden ziyade yalnızca doğrusal zincirler oluşturduğundan.
Alternatif nükleit asitler	Alternatif biyokimya	Farklı genetik depolama	Zeno nükleik asitler (XNA) muhtemelen RNA veya DNA yerine kullanılabilir. XNA, değiştirilmiş şeker omurgasına sahip bir nükleik asit için kullanılan genel bir terimdir. XNA'ya örnek olarak treoz kullanan TNA, 1,5-anhidroheksitol kullanan HNA, glikol kullanan GNA, sikloheksen kullanan CeNA, 4' karbonu ile 2' oksijeni arasında ekstra bir bağ içeren bir riboz formu kullanan LNA verilebilir, Arabinoz kullanan ancak 2' karbonuna tek bir flor atomu bağlı olan FANA ve şeker ve fosfat yerine peptit bağlarıyla bağlı N-(2-aminoetil)-glisin birimleri kullanan PNA. [8] Buna karşılık, Hachimoji DNA omurga yerine baz çiftlerini değiştirir. Bu yeni baz çiftleri P (2-Aminoimidazo[1,2a][1,3,5]triazin-4(1H)-one), Z (6-Amino-5-nitropyridin-2-one), B (Isoguanine) ve S (rS = RNA için Isocytosine, dS = DNA için 1-Methylcytosine)

Gölge biyosferi

Arecibo mesajı (1974), Dünya yaşamının temel kimyası hakkında uzaya bilgi göndermiştir.

Gölge biyosferi, şu anda bilinen yaşamdan tamamen farklı biyokimyasal ve moleküler süreçleri kullanan, Dünya'nın varsayımsal bir mikrobiyal biyosferidir. Her ne kadar Dünya üzerindeki yaşam nispeten iyi çalışılmış olsa da, mikrobiyal dünyanın keşfi öncelikle makro organizmaların biyokimyasını hedef aldığından, gölge biyosfer hala fark edilmeden kalabilir.

Alternatif kiralite biyomolekülleri

Belki de en az sıra dışı alternatif biyokimya, biyomoleküllerinin farklı kiralitesine sahip olanıdır. Bilinen Dünya temelli yaşamda, amino asitler evrensel olarak neredeyse L formundadır ve şekerler D formundadır. D amino asitleri veya L şekerlerini kullanan moleküller mümkün olabilir; Ancak böyle bir kiraliteye sahip moleküller, karşıt kiralite moleküllerini kullanan organizmalarla uyumsuz olacaktır. Dünya'da kiralitesi normun tersi olan amino asitler bulunur ve bu maddelerin genellikle normal kiraliteye sahip organizmaların çürümesinden kaynaklandığı düşünülür. Ancak fizikçi Paul Davies, bunların bazılarının "anti-kiral" yaşamın ürünleri olabileceğini öne sürüyor.

Ancak böyle bir biyokimyanın gerçekten yabancı olup olmadığı şüphelidir. Bu kesinlikle alternatif bir stereokimya olsa da, organizmaların büyük çoğunluğunda ezici bir çoğunlukla bir enantiyomerde bulunan moleküller, Archaea ve diğer alanların üyeleri arasındaki karşılaştırmalarda olduğu gibi farklı (genellikle bazal) organizmalarda başka bir enantiyomerde bulunabilir, bu da alternatif bir stereokimyanın gerçekten yeni olup olmadığını açık bir konu haline getirir.

Karbon temelli olmayan biyokimyalar

Dünya üzerinde bilinen tüm canlılar karbon temelli bir yapıya ve sisteme sahiptir. Bilim insanları, yaşam için gerekli moleküler yapıları oluşturmak için karbon dışındaki atomları kullanmanın artıları ve eksileri hakkında spekülasyonlar yaptılar, ancak hiç kimse gerekli tüm yapıları oluşturmak için bu tür atomları kullanan bir teori önermedi. Ancak Carl Sagan'ın iddia ettiği gibi, Dünya üzerindeki tüm yaşam için geçerli olan bir ifadenin evrendeki tüm yaşam için geçerli olup olmayacağından emin olmak çok zordur. Sagan böyle bir varsayım için "karbon şovenizmi" terimini kullanmıştı.Silikon ve germanyumun karbona akla uygun alternatifler olduğunu düşünüyordu (diğer makul elementler arasında paladyum ve titanyum yer alır ancak bunlarla sınırlı değildir); ancak öte yandan karbonun kimyasal açıdan daha çok yönlü göründüğünü ve evrende daha bol bulunduğunu belirtti. Norman Horowitz, Mars'ta yaşamın var olup olmadığını belirlemek için 1976'da Viking Lander tarafından yürütülen deneyleri tasarladı; bu, Mars yüzeyine başarıyla bir sonda indiren ilk ABD göreviydi. Horowitz, karbon atomunun çok yönlülüğünün, onu diğer gezegenlerde hayatta kalma sorunlarına çözümler, hatta egzotik çözümler sağlama olasılığı en yüksek olan element haline getirdiğini savundu. Kendi kendini kopyalayabilen, evrimleşip uyum sağlayabilen genetik bilgi sistemleriyle karbon olmayan yaşam formlarının var olabilmesinin çok uzak bir ihtimal olduğunu düşünüyordu.

Silikon biyokimyası

Metanın analoğu olan silanın yapısı

Silikon polidimetilsiloksanın (PDMS) yapısı

Deniz diatomları – Silisyumun deniz suyundan oksit (silika) formunda çıkarılmasını ve hücre duvarlarına dahil edilmesini sağlayan karbon bazlı organizmalar

Silikon atomu, alternatif bir biyokimyasal sistemin temeli olarak çokça tartışıldı çünkü silikon, karbonla birçok kimyasal benzerliğe sahiptir ve periyodik tablonun aynı grubunda yer alır. Karbon gibi silikon da biyolojik bilgiyi taşıyacak kadar büyük moleküller oluşturabilir.

Ancak silikonun karbon alternatifi olarak bazı dezavantajları vardır. Karbon kozmik olarak silikondan on kat daha fazla miktarda bulunur ve kimyası doğal olarak daha karmaşık görünür. 1998 yılına gelindiğinde gök bilimciler yıldızlararası ortamda 84 karbon içeren molekül tespit etmişti; ancak yalnızca 8'i silikon içeriyordu ve bunların yarısı da karbon içeriyordu.Dünya ve diğer karasal gezegenler olağanüstü derecede silikon açısından zengin ve karbon açısından fakir olsa da (silikon, Dünya'nın kabuğunda karbondan kabaca 925 kat daha fazla bulunur), karasal yaşam kendisini karbona dayandırır. Silikon bileşikleri daha az değişken olduğundan, su varlığında kararsız olduğundan veya ısı akışını engellediğinden silikondan kaçınabilir.

Karbona göre silikon çok daha büyük bir atom yarıçapına sahiptir ve — çok güçlü bağlar oluşturduğu oksijen ve flor hariç olup- atomlarla çok daha zayıf kovalent bağlar oluşturur. Silisyum çeşitli koordinasyon sayıları sergilemesine rağmen, silisyuma yapılan çoklu bağların neredeyse hiçbiri stabil değildir. Alkanların silikon analogları olan silanlar suyla hızla reaksiyona girer ve uzun zincirli silanlar kendiliğinden ayrışır. Sonuç olarak, karasal silikonun çoğu, çok çeşitli biyojenik öncüler değil, silika içinde "kilitlenmiştir".

Silikon ve oksijen atomları arasında geçiş yapan silikonlar, silanlardan çok daha kararlıdır ve hatta sülfürik asit açısından zengin dünya dışı ortamlardaki eşdeğer hidrokarbonlardan bile daha kararlı olabilir. Alternatif olarak, silikon bileşiklerindeki zayıf bağlar, kriyojenik sıcaklıklarda hızlı bir yaşam temposunun korunmasına yardımcı olabilir. Şekerlerin silikon homologları olan polisilanoller, sıvı nitrojende çözünebilen birkaç bileşik arasındadır.^{[ ]}

Bilinen tüm silikon makromolekülleri yapay polimerlerdir ve bu nedenle "organik makromoleküllerin kombinatoryal evreniyle karşılaştırıldığında monotondurlar". Öyle bile olsa, Dünya'daki bazı yaşamlar biyojen silikayı, yani diatomların silikat iskeletlerini kullanıyor. AG Cairns-Smith, sudaki silikat minerallerinin abiyogenezde çok önemli bir rol oynadığını, biyojen karbon bileşiklerinin varsaydı. Doğada gözlenmemesine rağmen, yönlendirilmiş evrim (yapay seçilim) altında biyokimyaya karbon-silisyum bağları eklenmiştir: Rhodothermus marinus'tan bir sitokrom <i id="mwAXM">c</i> proteini, hidrosilanlar ve diazo bileşikleri arasındaki yeni karbon-silikon bağlarını katalize edecek şekilde tasarlanmıştır.

Diğer egzotik element temelli biyokimyalar

• Boranlar Dünya atmosferinde tehlikeli derecede patlayıcıdır ancak indirgeyici bir atmosferde daha kararlı olacaktır. Bununla birlikte borun kozmik bolluğunun düşük olması, onun yaşam için bir temel olma olasılığını karbona göre daha az kılıyor.
• Çeşitli metaller, oksijenle birlikte, organik bileşiklere rakip olabilecek çok karmaşık ve termal açıdan kararlı yapılar oluşturabilir; heteropoli asitler böyle bir ailedir. Bazı metal oksitler, hem nanotüp yapıları hem de elmas benzeri kristaller (kübik zirkon gibi) oluşturma yetenekleri açısından karbona benzer. Titanyum, alüminyum, magnezyum ve demir, yer kabuğunda karbondan daha fazla miktarda bulunur. Bu nedenle, metal oksit bazlı yaşam, karbon temelli yaşamın olası olmadığı koşullar (yüksek sıcaklıklar gibi) dahil olmak üzere belirli koşullar altında bir olasılık olabilir. Glasgow Üniversitesi'ndeki Cronin grubu, tungsten polioksometalatların hücre benzeri küreler halinde kendiliğinden birleştiğini bildirdi. Küreler, metal oksit içeriğini değiştirerek, gözenekli bir zar görevi gören ve boyutlarına göre kimyasalların kürenin içine ve dışına seçici olarak girmesine izin veren delikler kazanabilir.
• Kükürt (Sülfür) de uzun zincirli moleküller oluşturabilir ancak fosfor ve silanlarla aynı yüksek reaktivite problemlerine sahiptir. Sülfürün karbona alternatif olarak biyolojik kullanımı tamamen varsayımsaldır, özellikle de kükürt genellikle dallı zincirlerden ziyade yalnızca doğrusal zincirler oluşturduğundan. (Kükürtün elektron alıcısı olarak biyolojik kullanımı yaygındır ve Dünya'da 3,5 milyar yıl öncesine kadar izlenebilir, dolayısıyla moleküler oksijen kullanımından önce. Kükürt indirgeyen bakteriler, oksijen yerine elementel kükürt kullanarak kükürdü hidrojen sülfüre indirgeyebilir.)

Fosfora alternatif olarak arsenik

Kimyasal olarak fosfora benzeyen arsenik, Dünya'daki çoğu yaşam formu için zehirli olmasına rağmen, bazı organizmaların biyokimyasına dahil edilmiştir. Bazı deniz yosunları, arseniği arsen şekerler ve arsenobetainler gibi karmaşık organik moleküllere dahil eder. Mantarlar ve bakteriler uçucu metillenmiş arsenik bileşikleri üretebilir. Mikroplarda (Chrysiogenes arsenatis) arsenat azalması ve arsenit oksidasyonu gözlemlenmiştir. Ek olarak, bazı prokaryotlar anaerobik büyüme sırasında arsenatı terminal elektron alıcısı olarak kullanabilir ve bazıları enerji üretmek için arseniti elektron donörü olarak kullanabilir.

Dünyadaki en eski yaşam formlarının, DNA'larının yapısında fosfor yerine arsenik biyokimyasını kullanmış olabileceği öne sürülüyor. Bu senaryoya yönelik yaygın bir itiraz, arsenat esterlerinin hidrolize karşı ilgili fosfat esterlerine göre çok daha az stabil olması ve arseniğin bu işlev için pek uygun olmamasıdır.

Kısmen NASA tarafından desteklenen 2010 tarihli bir jeomikrobiyoloji çalışmasının yazarları, doğu Kaliforniya'daki Mono Gölü çökeltilerinde toplanan GFAJ-1 adlı bir bakterinin, fosfor olmadan kültürlendiğinde bu tür 'arsenik DNA'sını kullanabileceğini öne sürdüler. Bakterinin, etkili su konsantrasyonunu azaltmak ve arsenat esterlerini stabilize etmek için yüksek seviyelerde poli-β-hidroksibutirat veya başka yöntemler kullanabileceğini öne sürdüler. Bu iddia, uygun kontrollerin eksikliği algısı nedeniyle yayınlandıktan hemen sonra ağır bir şekilde eleştirildi. Bilim yazarı Carl Zimmer, bir değerlendirme için birkaç bilim insanı ile temasa geçti: "Bir düzine uzmana ulaştım... Neredeyse oybirliğiyle, NASA bilim adamlarının iddialarını ortaya koymakta başarısız olduklarını düşünüyorlar". Diğer yazarlar sonuçlarını yeniden üretemediler ve çalışmanın fosfat kontaminasyonu ile ilgili sorunları olduğunu gösterdiler; bu da mevcut düşük miktarların ekstremofil yaşam formlarını sürdürebileceğini öne sürdü. Alternatif olarak, GFAJ-1 hücrelerinin, fosfatı arsenatla değiştirmek yerine, bozulmuş ribozomlardan geri dönüştürerek büyüdüğü öne sürüldü.

Su dışı çözücüler

Karbon bileşiklerine ek olarak, şu anda bilinen tüm karasal yaşam aynı zamanda çözücü (solvent) olarak suya ihtiyaç duymaktadır. Bu durum, suyun bu rolü üstlenebilecek tek sıvı olup olmadığı konusunda tartışmalara yol açtı. Dünya dışı bir yaşam formunun sudan başka bir çözücü dayalı olabileceği fikri, son bilimsel literatürde biyokimyacı Steven Benner ve John A. Baross'un başkanlığını yaptığı astrobiyoloji komitesi tarafından ciddiye alınmıştır. Baross komitesi tarafından tartışılan çözücüler arasında amonyak,sülfürik asit,formamid, hidrokarbonlar, ve (Dünya'nınkinden çok daha düşük sıcaklıklarda) sıvı nitrojen veya süperkritik bir sıvı formundaki hidrojen yer alır.

Bir çözücü olarak su, biyokimyanın alabileceği biçimleri sınırlar. Örneğin Steven Benner, DNA gibi genetik bir biyopolimerin suda çalışabilmesi için tekrarlanan iyonik yüklere ihtiyaç duyduğunu iddia eden genin polielektrolit teorisini öne sürüyor. Yaşam için suya ihtiyaç duyulmuyorsa genetik biyopolimerlerdeki bu sınırlamalar ortadan kalkar.

Carl Sagan bir zamanlar kendisini hem karbon şoveni hem de su şoveni olarak tanımlamıştı; ancak başka bir olayda kendisinin bir karbon şoveni olduğunu ancak "o kadar da su şoveni olmadığını" söyledi. Hidrokarbonlar üzerine spekülasyon yaptı,^:11hidroflorik asit, ve amonyak suya olası alternatiflerdir.

Suyun yaşam süreçleri için önemli olan özelliklerinden bazıları şunlardır:

• Asit-baz kimyası, H ⁺ katyonları, OH ^- anyonlar, hidrojen bağı, van der Waals bağı, dipol-dipol ve diğer polar etkileşimler, sulu solvent kafesleri ve hidroliz dahil olmak üzere olası reaksiyon yollarının çok sayıda permütasyonuna yol açan karmaşıklık . Bu karmaşıklık, evrime yaşamın ve diğer birçok çözücünün üretilmesi için çok sayıda yol sunar.^[] önemli ölçüde daha az olası reaksiyona sahiptir, bu da evrimi ciddi şekilde sınırlandırır.
• Termodinamik kararlılık: Sıvı suyun oluşumunun serbest enerjisi, suyun çok az reaksiyona girmesine neden olacak kadar düşüktür (−237,24 kJ/mol). Diğer solventler özellikle oksijenle oldukça reaktiftir.
• Su zaten hidrojenin oksijenle yanma ürünü olduğundan oksijen içinde yanmaz. Çoğu alternatif çözücü, oksijen açısından zengin bir atmosferde stabil değildir, dolayısıyla bu sıvıların aerobik yaşamı desteklemesi pek olası değildir.
• Sıvı olduğu geniş bir sıcaklık aralığı.
• Oksijen ve karbondioksitin oda sıcaklığında yüksek çözünürlüğü, aerobik su bitkilerinin ve hayvan yaşamının evrimini destekler.
• Yüksek ısı kapasitesi (daha yüksek çevre sıcaklığı stabilitesine yol açar).
• Su, oda sıcaklığında bir sıvıdır ve reaksiyon engellerinin üstesinden gelmek için gerekli olan büyük miktarda kuantum geçiş durumu popülasyonuna yol açar. Kriyojenik sıvılar (sıvı metan gibi), kimyasal reaksiyonlara dayalı olarak yaşam için gerekli olan geçiş durumu popülasyonlarının katlanarak daha düşük olmasına sahiptir. Bu, kimyasal reaksiyonlara dayalı herhangi bir yaşamın gelişmesini engelleyecek kadar yavaş olabilen kimyasal reaksiyon hızlarına yol açar.^{[][ <span title="This claim needs references to reliable sources. (November 2018)">kaynak belirtilmeli</span> ]}
• Spektroskopik şeffaflık, güneş ışınımının sıvının (veya katının) içine birkaç metre kadar nüfuz etmesini sağlayarak sudaki yaşamın evrimine büyük ölçüde yardımcı olur.
• Sabit göllere ve okyanuslara yol açan büyük bir buharlaşma ısısı .
• Çok çeşitli bileşikleri çözme yeteneği.
• Katının (buzun) yoğunluğu sıvınınkinden daha düşüktür, dolayısıyla buz sıvının üzerinde yüzer. Bu nedenle su kütleleri donar ancak katı halde donmaz (aşağıdan yukarıya doğru). Eğer buz, sıvı sudan daha yoğun olsaydı (neredeyse tüm diğer bileşikler için geçerli olduğu gibi), o zaman büyük sıvı kütleleri katıyı yavaş yavaş dondururdu ve bu da yaşamın oluşumuna elverişli olmazdı.

Bileşik olarak su, çoğu buhar veya buz formunda olmasına rağmen kozmik olarak bol miktarda bulunur. Yeraltı sıvı suyunun birkaç dış uyduda muhtemel veya mümkün olduğu düşünülmektedir: Enceladus (gayzerlerin gözlemlendiği yer), Europa, Titan ve Ganymede. Dünya ve Titan, şu anda yüzeylerinde sabit sıvı kütlelerinin bulunduğu bilinen tek dünyalardır.

Ancak suyun tüm özelliklerinin yaşam için mutlaka avantajlı olduğu söylenemez. Örneğin su buzunun albedo değeri yüksektir, bu da Güneş'ten gelen önemli miktarda ışık ve ısıyı yansıttığı anlamına gelir. Buzul çağları sırasında suyun yüzeyinde yansıtıcı buz biriktikçe küresel soğumanın etkileri artar.

Başarılı bir biyosferde bazı bileşikleri ve elementleri çözücü olarak diğerlerinden çok daha uygun kılan bazı özellikler vardır. Çözücünün, gezegensel nesnenin normalde karşılaşacağı bir sıcaklık aralığı boyunca sıvı dengesinde bulunabilmesi gerekir. Kaynama noktaları basınca göre değiştiğinden, soru olası çözücünün sıvı kalıp kalmayacağı değil, hangi basınçta kalacağıdır. Örneğin, hidrojen siyanür 1 atmosferde dar bir sıvı faz sıcaklık aralığına sahiptir, ancak 92 bar (91 atm) basınçla Venüs'ün basıncına sahip bir atmosferde, gerçekten de geniş bir sıcaklık aralığında sıvı halde bulunabilir.

Amonyak

Amonyak molekülü (_NH3), su molekülü gibi evrende bol miktarda bulunur ve hidrojenin (en basit ve en yaygın element) başka bir çok yaygın element olan nitrojenle birleşimidir. Sıvı amonyağın yaşam için alternatif bir çözücü olarak olası rolü, en azından J. B. S. Haldane'nin yaşamın kökeniyle ilgili bir sempozyumda konuyu gündeme getirdiği 1954 yılına kadar uzanan bir fikirdir.

Amonyak çözeltisinde çok sayıda kimyasal reaksiyon mümkündür ve sıvı amonyağın suyla kimyasal benzerlikleri vardır. Amonyak çoğu organik molekülü en az su kadar çözebilir ve ayrıca birçok elementel metali de çözebilir. Haldane, suyla ilgili çeşitli yaygın organik bileşiklerin amonyakla ilgili analoglara sahip olduğuna dikkat çekti; örneğin amonyakla ilişkili amin grubu (_−NH2 ), suyla ilişkili hidroksil grubuna (−OH) benzerdir.

Amonyak da su gibi H ⁺ iyonunu kabul edebilir veya verebilir. Amonyak bir H ⁺ kabul ettiğinde, hidroniyuma (_H3O⁺ ) benzer şekilde amonyum katyonunu (_NH4⁺ ) oluşturur. Bir H ⁺ iyonu verdiğinde, hidroksit anyonuna (OH ^- ) benzer şekilde amid anyonunu (NH ₂^- ) oluşturur. Ancak suyla karşılaştırıldığında amonyak, H ⁺ iyonunu kabul etmeye daha yatkın, bağışlamaya ise daha az eğilimlidir; daha güçlü bir nükleofildir. Suya eklenen amonyak Arrhenius bazı olarak işlev görür: anyon hidroksitin konsantrasyonunu arttırır. Tersine, asitlik ve bazlığın bir solvent sistemi tanımı kullanıldığında, sıvı amonyağa eklenen su, katyon amonyum konsantrasyonunu arttırdığı için asit işlevi görür. Karasal biyokimyada çok kullanılan karbonil grubu (C=O), amonyak çözeltisinde stabil olmayacaktır ancak bunun yerine benzer imin grubu (C=NH) kullanılabilir.

Ancak amonyağın yaşamın temeli olarak bazı sorunları vardır. Amonyak molekülleri arasındaki hidrojen bağları sudakilerden daha zayıftır, bu da amonyağın buharlaşma ısısının suyun yarısı kadar olmasına, yüzey geriliminin üçte bir olmasına neden olur ve hidrofobik etki yoluyla polar olmayan molekülleri konsantre etme yeteneğini azaltır. Gerald Feinberg ve Robert Shapiro, amonyağın prebiyotik molekülleri kendi kendini yeniden üreten bir sistemin ortaya çıkmasına izin verecek kadar iyi bir arada tutup tutamayacağını sorguladılar. Amonyak da oksijende yanıcıdır ve aerobik metabolizmaya uygun bir ortamda sürdürülebilir şekilde var olamaz.

Titan'ın teorik iç yapısı, mavi renkle gösterilen yeraltı okyanusu

Amonyak bazlı bir biyosfer, muhtemelen Dünya'daki yaşamla karşılaştırıldığında son derece alışılmadık sıcaklık veya hava basınçlarında mevcut olacaktır. Dünya üzerindeki yaşam genellikle suyun erime ve kaynama noktaları arasında, normal basınç olarak belirlenen basınçta ve 0 ve 100 °C (273 ve 373 K) arasında var olur. Normal basınçta tutulduğunda amonyağın erime ve kaynama noktaları -78 °C (195 K) ve -33 °C (240 K) sırasıyla. Kimyasal reaksiyonlar genellikle düşük sıcaklıklarda daha yavaş ilerlediğinden, bu koşullar altında var olan amonyak bazlı yaşam, Dünya'daki yaşamdan daha yavaş metabolize olabilir ve daha yavaş gelişebilir. Öte yandan, daha düşük sıcaklıklar, canlı sistemlerin, Dünya sıcaklıklarında yararlı olamayacak kadar kararsız olan kimyasal türleri kullanmasına da olanak tanıyabilir.

Amonyağın Dünya benzeri sıcaklıklarda sıvı olduğu başka bir koşullar dizisi, onun çok daha yüksek bir basınçta olmasını gerektirir. Örneğin, 60 atm'de amonyak -77 °C'de (196 K) erir ve 98 °C'de (371 K) kaynar.

Amonyak ve amonyak-su karışımları, saf suyun donma noktasının çok altındaki sıcaklıklarda sıvı kalır; dolayısıyla bu tür biyokimyalar, su bazlı yaşanabilirlik bölgesinin dışında yörüngede dönen gezegenler ve uydular için çok uygun olabilir. Bu tür koşullar, örneğin Satürn'ün en büyük uydusu Titan'ın yüzeyinin altında mevcut olabilir.

Metan ve diğer hidrokarbonlar

Metan (_CH4) basit bir hidrokarbondur: yani evrendeki en yaygın iki elementten oluşan bir bileşik: hidrojen ve karbon. Amonyakla karşılaştırılabilecek kozmik bir bolluğa sahiptir. Hidrokarbonlar geniş bir sıcaklık aralığında çözücü görevi görebilir ancak polariteleri yoktur. Biyokimyacı ve bilim kurgu yazarı Isaac Asimov, 1981'de polilipitlerin metan gibi polar olmayan bir çözücüdeki proteinlerin yerini alabileceğini öne sürdü.Cassini uzay aracı tarafından Titan'ın yüzeyinde metan ve etan dahil olmak üzere hidrokarbon karışımından oluşan göller tespit edildi.

Su veya amonyağa kıyasla metan ve diğer hidrokarbonların yaşam için bir çözücü olarak etkinliği konusunda tartışmalar var. Su, hidrokarbonlardan daha güçlü bir çözücüdür ve maddelerin hücre içinde daha kolay taşınmasını sağlar. Bununla birlikte su kimyasal olarak daha reaktiftir ve büyük organik molekülleri hidroliz yoluyla parçalayabilir. Çözücüsü hidrokarbon olan bir yaşam formu, biyomoleküllerinin bu şekilde yok edilmesi tehlikesiyle karşı karşıya kalmayacaktır. Ayrıca su molekülünün güçlü hidrojen bağları oluşturma eğilimi, karmaşık organik moleküllerdeki iç hidrojen bağlarına müdahale edebilir. Hidrokarbon çözücü içeren yaşam, biyomoleküllerindeki hidrojen bağlarından daha fazla faydalanabilir. Ayrıca biyomoleküllerdeki hidrojen bağlarının gücü, düşük sıcaklıktaki biyokimyaya uygun olacaktır.

Astrobiyolog Chris McKay, termodinamik gerekçelerle, eğer Titan'ın yüzeyinde çözücü olarak hidrokarbonlar kullanılarak yaşam mevcutsa, muhtemelen daha karmaşık hidrokarbonları da hidrojenle reaksiyona sokarak, etan ve asetileni azaltarak enerji kaynağı olarak kullanacağını savundu. metan.Titan'da bu tür yaşam olduğuna dair olası kanıtlar 2010 yılında Johns Hopkins Üniversitesi'nden Darrell Strobel tarafından belirlendi; Titan'ın üst atmosferik katmanlarında, alt katmanlara kıyasla daha fazla moleküler hidrojen bolluğu var; bu da, saniyede yaklaşık 10²⁵ molekül oranında aşağı doğru bir difüzyonun olduğunu ve hidrojenin Titan'ın yüzeyine yakın bir yerde kaybolduğunu savunuyor. Strobel'in belirttiği gibi bulguları, Chris McKay'in metanojenik yaşam formlarının mevcut olup olmadığını öngördüğü etkilerle uyumluydu. Aynı yıl, başka bir çalışma Titan'ın yüzeyinde düşük seviyelerde asetilen gösterdi; bu, Chris McKay tarafından asetileni metana indirgeyen organizmaların hipoteziyle tutarlı olarak yorumlandı. Biyolojik hipotezi yeniden ifade ederken McKay, hidrojen ve asetilen bulgularına ilişkin diğer açıklamaların daha muhtemel olarak değerlendirilmesi gerektiği konusunda uyardı: Henüz tanımlanamayan fiziksel veya kimyasal süreçlerin olasılıkları (örneğin, asetilenin hidrojenle reaksiyona girmesini sağlayan canlı olmayan bir yüzey katalizörü) veya Mevcut malzeme akışı modellerindeki kusurlar. Biyolojik olmayan bir katalizörün 95 K'de etkili olmasının bile başlı başına şaşırtıcı bir keşif olacağını belirtti.

Azotozom

Titan koşullarında sıvı metanda çalışabilen, azotozom adı verilen varsayımsal bir hücre zarı, Şubat 2015'te yayınlanan bir makalede bilgisayarla modellenmiştir. Karbon, hidrojen ve nitrojen içeren küçük bir molekül olan akrilonitrilden oluşan bu maddenin sıvı metanda, sıvı sudaki fosfolipid çift katmanıyla (Dünya üzerindeki tüm yaşamın sahip olduğu hücre zarı tipi) karşılaştırılabilir stabilite ve esnekliğe sahip olduğu tahmin ediliyor. 2017 yılında tamamlanan Atacama Büyük Milimetre / milimetre-altı Dizisi (ALMA) kullanılarak elde edilen verilerin analizi, Titan'ın atmosferinde önemli miktarda akrilonitril bulunduğunu doğruladı. Daha sonraki çalışmalar akrilonitrilin azotozomlara kendi kendine birleşip birleşemeyeceğini sorguladı.

Hidrojen florid

Hidrojen florür (HF) su gibi polar bir moleküldür ve polaritesi nedeniyle birçok iyonik bileşiği çözebilir. Atmosferik basınçta erime noktası 189,15 K (-84,00 °C) ve kaynama noktası 292,69 K (19,54 °C)'dir; ikisi arasındaki fark 100 K'den biraz fazladır. HF, su ve amonyak gibi komşu molekülleriyle de hidrojen bağları kurar. Peter Sneath ve Carl Sagan gibi bilim adamları tarafından yaşam için olası bir çözücü olarak değerlendirilmiştir.

HF, Dünya yaşamını oluşturan molekül sistemleri için tehlikelidir, ancak parafin mumları gibi diğer bazı organik bileşikler onunla stabildir. Su ve amonyak gibi sıvı hidrojen florür de asit-baz kimyasını destekler. Asitlik ve bazlığın bir solvent sistemi tanımını kullanarak nitrik asit, sıvı HF'ye eklendiğinde baz görevi görür.

Bununla birlikte hidrojen florür, su, amonyak ve metanın aksine kozmik açıdan nadirdir.

Hidrojen sülfit

Hidrojen sülfür suya en yakın kimyasal analogdur ancak daha az polardır ve daha zayıf bir inorganik çözücüdür. Hidrojen sülfit, Jüpiter'in uydusu Io'da oldukça bol miktarda bulunur ve yüzeyin kısa bir mesafe altında sıvı halde olabilir; Astrobiyolog Dirk Schulze-Makuch, bunun buradaki yaşam için olası bir çözücü olduğunu öne sürdü. Hidrojen sülfit okyanuslarına sahip bir gezegende, hidrojen sülfürün kaynağı volkanlardan gelebilir, bu durumda minerallerin çözünmesine yardımcı olabilecek bir miktar hidrojen florür ile karıştırılabilir. Hidrojen sülfür yaşamı, karbon kaynağı olarak karbon monoksit ve karbon dioksit karışımını kullanabilir. Oksijene (_O2) benzeyen kükürt monoksit üretebilir ve onunla yaşayabilirler. Hidrojen siyanür ve amonyak gibi hidrojen sülfür de sıvı haldeyken küçük sıcaklık aralığına sahiptir, ancak hidrojen siyanür ve amonyak gibi basınç arttıkça artar.

Silikon dioksit ve silikatlar

Silika ve kuvars olarak da bilinen silikon dioksit evrende oldukça bol miktarda bulunur ve sıvı haldeyken geniş bir sıcaklık aralığına sahiptir. Ancak erime noktası 1,600 ila 1,725 °C (34,880 ila 35,105 °F), dolayısıyla bu sıcaklıkta organik bileşikler yapmak imkansız olacaktır çünkü hepsi ayrışacaktır. Silikatlar silikon dioksite benzer ve bazılarının erime noktaları silikadan daha düşüktür. Feinberg ve Shapiro, erimiş silikat kayasının kimyası silikon, oksijen ve alüminyum gibi diğer elementlere dayanan organizmalar için sıvı bir ortam görevi görebileceğini öne sürdüler.

Diğer solventler veya yardımcı solventler

Sülfürik asit ( _H2S04)

Bazen önerilen diğer çözücüler:

• Süperkritik akışkanlar: Süperkritik karbon dioksit ve süperkritik hidrojen.
• Basit hidrojen bileşikleri: hidrojen klorür.
• Daha karmaşık bileşikler: sülfürik asit,formamid,metanol.
• Çok düşük sıcaklıktaki akışkanlar: sıvı nitrojen ve hidrojen.
• Yüksek sıcaklıktaki sıvılar: sodyum klorür .

Sıvı haldeki sülfürik asit güçlü bir şekilde polardır. Sudan daha yüksek sıcaklıklarda sıvı halde kalır, sıvı aralığı 1 atm basınçta 10 °C ila 337 °C'dir, ancak 300 °C'nin üzerinde yavaşça ayrışır. Sülfürik asidin Venüs'ün bulutlarında aerosol damlacıkları halinde bol miktarda bulunduğu bilinmektedir. Çözücü olarak sülfürik asidin kullanıldığı bir biyokimyada, iki karbon atomunun çift bağla birleştiği alken grubu (C=C), su bazlı biyokimyadaki karbonil grubuna (C=O) benzer şekilde işlev görebilir.

Mars'ta yaşamın var olabileceği ve çözücü olarak su ve hidrojen peroksit karışımını kullanabileceği yönünde bir öneride bulunuldu. %61,2 (kütlece) su ve hidrojen peroksit karışımının donma noktasında -56,5 °C'ye ulaşır ve kristalleşmek yerine aşırı soğuma eğilimindedir. Aynı zamanda higroskopiktir, bu da suyun kıt olduğu ortamlarda bir avantajdır.

Süperkritik karbondioksit, organik bileşikleri seçici olarak çözme ve enzimlerin işleyişine yardımcı olma kabiliyeti nedeniyle ve yoğun yüksek basınçlı atmosfere sahip “süper-Dünya” veya “süper-Venüs” tipi gezegenlerin yaygın olabileceği için alternatif biyokimya için bir aday olarak önerilmiştir.

Diğer spekülasyonlar

Yeşil olmayan fotosentezleyiciler

Fizikçiler, Dünya'daki fotosentezin genellikle yeşil bitkileri içermesine rağmen, Dünya'daki yaşamın çoğu için gerekli olan fotosentezi diğer renkli bitkilerin de destekleyebileceğini ve Dünya'dan farklı bir yıldız radyasyonu karışımı alan yerlerde diğer renklerin tercih edilebileceğini belirtmişlerdir. Bu çalışmalar mavi bitki olasılığının düşük olduğunu gösteriyor; ancak sarı veya kırmızı bitkiler nispeten yaygın olabilir.

Değişken ortamlar

Pek çok Dünya bitkisi ve hayvanı, yaşam döngüleri boyunca değişen çevre koşullarına tepki olarak büyük biyokimyasal değişikliklere uğrar; örneğin, daha aktif yaşam evreleri arasında yıllarca, hatta binlerce yıl sürdürülebilen bir spor veya kış uykusu durumuna sahip olmak gibi. Böylece, bildiğimiz yaşamla yalnızca periyodik olarak tutarlı olan ortamlarda yaşamı sürdürmek biyokimyasal olarak mümkün olacaktır.

Örneğin, soğuk iklimlerdeki kurbağalar vücut suyunun çoğu donmuş haldeyken uzun süre hayatta kalabilirken Avustralya'daki çöl kurbağaları kuru dönemlerde hareketsiz hale gelebilir ve sıvılarını kaybederek sıvılarının %75'ini kaybedebilir., ancak yağışlı dönemlerde hızla rehidrasyon yaparak hayata geri döner. Her iki kurbağa türü de, düşük metabolizma seviyelerini tespit edecek hassas bir araca sahip olmayan kişilere, hareketsiz oldukları dönemlerde biyokimyasal olarak aktif değil (yani yaşamıyor) görünecektir.

Alanin dünyası ve varsayımsal alternatifler

"Alanin dünyası" ve olası alternatifleri ile genetik kodun erken aşaması (GC Kodu).

Genetik kod, RNA dünyasından protein dünyasına geçiş sırasında evrimleşmiş olabilir.Alanin Dünyası Hipotezi, genetik kodun evriminin (GC aşaması olarak adlandırılan ) yalnızca dört temel amino asitle başladığını öne sürmektedir: alanin, glisin, prolin ve ornitin (şimdi arginin). Genetik kodun evrimi 20 proteinojenik amino asit ile son bulmuştur. Kimyasal açıdan bakıldığında, bunların çoğu modern proteinlerin temel ikincil yapısal unsurları olan α-heliks ve β-levhaların inşası için özellikle uygun olan Alanin türevleridir. Bunun doğrudan kanıtı, moleküler biyolojide alanin taraması olarak bilinen deneysel bir prosedürdür.

Varsayımsal bir "Prolin Dünyası", protein omurgası olarak prolin kimyasal iskelesine dayanan genetik kodla olası bir alternatif yaşam yaratacaktır. Aynı şekilde "Glisin Dünyası" ve "Ornitin Dünyası" da düşünülebilir ancak doğa bunların hiçbirini seçmemiştir. Protein benzeri polimerlerin (katlamamerler) temel yapısı olan Prolin, Glisin veya Ornitin ile yaşamın evrimi, paralel biyolojik dünyalara yol açacaktır. Bilinen biyosferdeki canlı organizmalardan morfolojik olarak kökten farklı vücut planlarına ve genetiğe sahip olacaklardı.

Gezegensel olmayan yaşam

Tozlu plazma temelli

2007 yılında Vadim N. Tsytovich ve meslektaşları, uzayda var olabilecek koşullar altında, plazmada asılı duran toz parçacıklarının gerçeğe yakın davranışlar sergileyebileceğini öne sürdüler. Bilgisayar modelleri, toz yüklendiğinde parçacıkların mikroskobik sarmal yapılar halinde kendi kendine organize olabildiğini gösterdi ve yazarlar "sarmal tane yapısı yeniden üretiminin olası bir modelinin kaba bir taslağını" sunuyor.

Kozmik kolye temelli

2020 yılında, New York Şehir Üniversitesi'nden Luis A. Anchordoqu ve Eugene M. Chudnovsky, kozmik sicimlerle birbirine bağlanan manyetik tek kutuplardan oluşan kozmik kolyeye dayalı yaşamın yıldızların içinde gelişebileceğini öne sürdüler. Bu, yıldızın yoğun yerçekimi nedeniyle kozmik sicimlerin gerilmesiyle başarılacak, böylece onun daha karmaşık formlar almasına ve potansiyel olarak karbon bazlı yaşamda bulunan RNA ve DNA yapılarına benzer yapılar oluşturmasına olanak tanınacak. Bu nedenle, bu tür varlıkların sonunda akıllı hale gelmeleri ve yıldızın nükleer füzyonunun ürettiği gücü kullanarak bir medeniyet inşa etmeleri teorik olarak mümkündür. Bu tür bir kullanım yıldızın enerji çıkışının bir kısmını tüketeceğinden parlaklık da düşecektir. Bu nedenle, mevcut kozmolojik modellerin öngördüğünden daha hızlı soğuduğu veya daha sönük olduğu gözlemlenen yıldızların içinde böyle bir yaşamın var olabileceği düşünülüyor.

Nötron yıldızında yaşam

Frank Drake, 1973'te nötron yıldızlarında akıllı yaşamın olabileceğini öne sürdü. 1973'teki fiziksel modeller, Drake'in yaratıklarının mikroskobik olacağını ima ediyordu.^{[][ <span title="This claim needs references to reliable sources. (April 2024)">kaynak belirtilmeli</span> ]}

Bu konu hakkında yayın yapan bilim insanları

Karbon-su biyokimyasına olası alternatifleri değerlendiren bilim insanları şunlardır:

• JBS Haldane (1892–1964), abiyogenez üzerine yaptığı çalışmalarla dikkat çeken bir genetikçidir.
• V. Axel Firsoff (1910–1981), İngiliz gök bilimci.
• Isaac Asimov (1920–1992), biyokimyacı ve bilim kurgu yazarı.
• Fred Hoyle (1915–2001), astronom ve bilim kurgu yazarı.
• Norman Horowitz (1915–2005) Mars'ta yaşamı tespit etmek için gerçekleştirilen ilk deneyleri tasarlayan Caltech genetikçisi.
• George C. Pimentel (1922–1989), Amerikalı kimyager, California Üniversitesi, Berkeley .
• Peter Sneath (1923–2011), mikrobiyolog, Planets and Life kitabının yazarı.
• Gerald Feinberg (1933–1992), fizikçi ve Robert Shapiro (1935–2011), kimyager, Life Beyond Earth kitabının ortak yazarları.
• Carl Sagan (1934–1996), gök bilimci, bilimi popülerleştirdi ve SETI savunucusu.
• Jonathan Lunine (1959 doğumlu), Amerikalı gezegen bilimci ve fizikçi.
• Robert Freitas (1952 doğumlu), nano teknoloji ve nano tıp uzmanı.
• John Baross (1940 doğumlu), oşinograf ve astrobiyolog, Amerika Birleşik Devletleri Ulusal Araştırma Konseyi'ne bağlı bilim insanlarından oluşan bir komiteye başkanlık edip 2007'de yaşamın sınırlayıcı koşulları hakkında bir rapor yayınladı.

Ayrıca bakınız

• Abiyogenez
• Astrobiyoloji
• Karbon temelli yaşam
• Yeryüzündeki ilk yaşam
• Dünya dışı yaşam
• Demir-kükürt dünya teorisi
• Hücresel olmayan yaşam
• Gezegensel yaşanabilirlik

Kaynakça

1. ^ David J. Des Marais; ve diğerleri. (2008). "The NASA Astrobiology Roadmap". Astrobiology. 8 (4): 715-730. doi:10.1089/ast.2008.0819. (PMID) 18793098. 13 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Mayıs 2024. 
2. ^ Davila, Alfonso F.; McKay, Christopher P. (27 Mayıs 2014). "Chance and Necessity in Biochemistry: Implications for the Search for Extraterrestrial Biomarkers in Earth-like Environments". Astrobiology. 14 (6): 534-540. doi:10.1089/ast.2014.1150. (PMC) 4060776 $2. (PMID) 24867145. 
3. ^ Singer, Emily (19 Temmuz 2015). "Chemists Invent New Letters for Nature's Genetic Alphabet". Wired. 15 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Temmuz 2015. 
4. ^ Kovac, Andreja (1 Nisan 2007). "Diazenedicarboxamides as inhibitors of D-alanine-D-alanine ligase (Ddl)". Bioorganic & Medicinal Chemistry Letters. 17 (7): 2047-2054. doi:10.1016/j.bmcl.2007.01.015. (PMID) 17267218. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2022. 
5. ^ ^{a b} Anchordoqui, Luis A.; Chudnovsky, Eugene M. (29 Ağustos 2020). "Can Self-Replicating Species Flourish in the Interior of a Star?". Letters in High Energy Physics (İngilizce). 2020: 166. doi:10.31526/lhep.2020.166. ISSN 2632-2714. 26 Ekim 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: free.  Tarih değerini gözden geçirin: |erişimtarihi= ()
6. ^ Tsytovich, V. N.; Morfill, G. E.; Fortov, V. E.; Gusein-Zade, N. G.; Klumov, B. A.; Vladimirov, S. V. (2007). "From plasma crystals and helical structures towards inorganic living matter". New Journal of Physics. 9 (8): 263. doi:10.1088/1367-2630/9/8/263.  Tarih değerini gözden geçirin: |erişimtarihi= (); |erişim-tarihi= kullanmak için |url= gerekiyor ()
7. ^ Hellingwerf, Klaas J.; Crielaard, Wim; Westerhoff, Hans V. (1993). "Comparison of Retinal-Based and Chlorophyll-Based Photosynthesis: A Biothermokinetic Description of Photochemical Reaction Centers". Modern Trends in Biothermokinetics. ss. 45-52. doi:10.1007/978-1-4615-2962-0_9. ISBN . 
8. ^ Banack, Sandra Anne; Metcalf, James S.; Jiang, Liying; Craighead, Derek; Ilag, Leopold L.; Cox, Paul Alan (2012). "Cyanobacteria Produce N-(2-Aminoethyl)Glycine, a Backbone for Peptide Nucleic Acids Which May Have Been the First Genetic Molecules for Life on Earth". PLOS ONE. 7 (11): e49043. doi:10.1371/journal.pone.0049043. (PMC) 3492184 $2. (PMID) 23145061.  Tarih değerini gözden geçirin: |erişimtarihi= (); |erişim-tarihi= kullanmak için |url= gerekiyor ()
9. ^ "Hachimoji DNA and RNA: A genetic system with eight building blocks". Science. 363 (6429): 884-887. February 2019. doi:10.1126/science.aat0971. (PMC) 6413494 $2. (PMID) 30792304. 
10. ^ American Association for the Advancement of Science (21 Şubat 2019). "Hachimoji – Expanding the genetic alphabet from four to eight". . 13 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Şubat 2019. 
11. ^ Davies, P. C. W.; Benner, S.A.; Cleland, C.E.; Lineweaver, C.H.; McKay, C.P.; Wolfe-Simon, F. (2009). "Signatures of a Shadow Biosphere". Astrobiology. 9 (2): 241-249. doi:10.1089/ast.2008.0251. (PMID) 19292603. 
12. ^ Cleland, Carol E.; Copley, Shelley D. (16 Ocak 2006). "The possibility of alternative microbial life on Earth". International Journal of Astrobiology. 4 (3–4): 165. doi:10.1017/S147355040500279X.  archived at (2009-03-20) from original
13. ^ P.C.W. Davies; Charles H. Lineweaver (2005). (PDF). Astrobiology. 5 (2): 154-63. CiteSeerX live $2 |citeseerx= değerini kontrol edin (). doi:10.1089/ast.2005.5.154. (PMID) 15815166. 27 Mayıs 2006 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
14. ^ Sagan, Carl; Agel, Jerome (2000). Carl Sagan's Cosmic Connection: an Extraterrestrial Perspective. 2nd. Cambridge U.P. s. 41. ISBN . 
15. ^ ^{a b} Sagan, Carl (2000). Carl Sagan's Cosmic Connection: an Extraterrestrial Perspective. 2nd. Cambridge U.P. s. 46. 
16. ^ Sagan, Carl (2000). Carl Sagan's Cosmic Connection: an Extraterrestrial Perspective. 2nd. Cambridge U.P. s. 47. 
17. ^ ^{a b} Horowitz, N.H. (1986). Utopia and Back and the search for life in the solar system. New York: W.H. Freeman and Company. Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "Horowitz1986" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: )
18. ^ ^{a b c} Pace, N. R. (2001). "The universal nature of biochemistry". Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. 98 (3): 805-808. doi:10.1073/pnas.98.3.805. (PMC) 33372 $2. (PMID) 11158550.  Tarih değerini gözden geçirin: |erişimtarihi= (); |erişim-tarihi= kullanmak için |url= gerekiyor ()
19. ^ ^{a b} . Biology Cabinet. 26 Eylül 2006. 12 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2011. 
20. ^ Lazio, Joseph. "F.10 Why do we assume that other beings must be based on carbon? Why couldn't organisms be based on other substances?". [sci.astro] ET Life (Astronomy Frequently Asked Questions). 8 Haziran 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Temmuz 2006. 
21. ^ ^{a b c d} Bains 2004.
22. ^ ^{a b} Gillette, Stephen (1996). World-Building. Writer's Digest Books. ISBN . 
23. ^ William Bains. . Astrobiology. 27 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2015. 
24. ^ Cairns-Smith, A. Graham (1985). Seven Clues to the Origin of Life. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN . 
25. ^ Dawkins, Richard (1996) [1986]. The Blind Watchmaker. New York: W. W. Norton & Company, Inc. ss. 148-161. ISBN . 
26. ^ Kan, S. B. Jennifer; Lewis, Russell D.; Chen, Kai; Arnold, Frances H. (25 Kasım 2016). "Directed evolution of cytochrome c for carbon–silicon bond formation: Bringing silicon to life". Science (İngilizce). 354 (6315): 1048-1051. doi:10.1126/science.aah6219. ISSN 0036-8075. (PMC) 5243118 $2. (PMID) 27885032. 
27. ^ ^{a b} "Life-like cells are made of metal". New Scientist. 14 Eylül 2011. 25 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Mayıs 2014. 
28. ^ Early Archaean Microorganisms Preferred Elemental Sulfur, Not Sulfate 24 Ağustos 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Science AAAS, by Philippot, et al., (14 September 2007)
29. ^ "Biochemical Periodic Table – Arsenic". UMBBD. 8 Haziran 2007. 29 Nisan 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Mayıs 2010. 
30. ^ Niggemyer, A; Spring S; Stackebrandt E; Rosenzweig RF (December 2001). "Isolation and characterization of a novel As(V)-reducing bacterium: implications for arsenic mobilization and the genus Desulfitobacterium". Appl Environ Microbiol. 67 (12): 5568-80. doi:10.1128/AEM.67.12.5568-5580.2001. (PMC) 93345 $2. (PMID) 11722908. 
31. ^ Reilly, Michael (26 Nisan 2008). "Early life could have relied on 'arsenic DNA'". New Scientist. 198 (2653): 10. doi:10.1016/S0262-4079(08)61007-6. 
32. ^ Westheimer, F. H. (6 Mart 1987). (PDF). Science. 235 (4793): 1173-1178 (see pp. 1175-1176). CiteSeerX dead $2 |citeseerx= değerini kontrol edin (). doi:10.1126/science.2434996. (PMID) 2434996. 16 Haziran 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Aralık 2010. 
33. ^ . NASA.gov. 2 Aralık 2010. 28 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2010. 
34. ^ ^{a b} Wolfe-Simon, Felisa; Blum, Jodi Switzer; Kulp, Thomas R.; Gordon, Shelley E.; Hoeft, S. E.; Pett-Ridge, Jennifer; Stolz, John F.; Webb, Samuel M.; Weber, Peter K.; Davies, Paul C. W.; Anbar (2 Aralık 2010). "A Bacterium That Can Grow by Using Arsenic Instead of Phosphorus". Science. 332 (6034): 1163-6. doi:10.1126/science.1197258. (PMID) 21127214.  Tarih değerini gözden geçirin: |erişimtarihi= (); |erişim-tarihi= kullanmak için |url= gerekiyor ()
35. ^ Redfield, Rosemary (4 Aralık 2010). "Arsenic-associated bacteria (NASA's claims)". rrresearch.blogspot.com/. 7 Aralık 2010 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Aralık 2010. 
36. ^ Zimmer, Carl (7 Aralık 2010). "Scientists see fatal flaws in the NASA study of arsenic-based life". Slate. 23 Eylül 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Aralık 2010. 
37. ^ Williams, Sarah (7 Kasım 2012). . BioTechniques. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2013. 
38. ^ Basturea GN, Harris TK and Deutscher MP (17 Ağustos 2012). "Growth of a bacterium that apparently uses arsenic instead of phosphorus is a consequence of massive ribosome breakdown". J Biol Chem. 287 (34): 28816-9. doi:10.1074/jbc.C112.394403. (PMC) 3436571 $2. (PMID) 22798070.  Tarih değerini gözden geçirin: |erişimtarihi= (); |erişim-tarihi= kullanmak için |url= gerekiyor ()
39. ^ Committee on the Limits of Organic Life in Planetary Systems, Committee on the Origins and Evolution of Life, National Research Council; The Limits of Organic Life in Planetary Systems 30 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .; The National Academies Press, 2007; pages 69–79.
40. ^ ^{a b c d e} Committee on the Limits of Organic Life in Planetary Systems, Committee on the Origins and Evolution of Life, National Research Council; The Limits of Organic Life in Planetary Systems 20 Ağustos 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .; The National Academies Press, 2007; p. 72.
41. ^ ^{a b c} Committee on the Limits of Organic Life in Planetary Systems, Committee on the Origins and Evolution of Life, National Research Council; The Limits of Organic Life in Planetary Systems 20 Ağustos 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .; The National Academies Press, 2007; p. 73.
42. ^ ^{a b c} Committee on the Limits of Organic Life in Planetary Systems, Committee on the Origins and Evolution of Life, National Research Council; The Limits of Organic Life in Planetary Systems 27 Eylül 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .; The National Academies Press, 2007; p. 74.
43. ^ ^{a b c} Committee on the Limits of Organic Life in Planetary Systems, Committee on the Origins and Evolution of Life, National Research Council; The Limits of Organic Life in Planetary Systems 20 Ağustos 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .; The National Academies Press, 2007; p. 75.
44. ^ Benner, Steven A.; Hutter, Daniel (1 Şubat 2002). "Phosphates, DNA, and the Search for Nonterrean Life: A Second Generation Model for Genetic Molecules". Bioorganic Chemistry. 30 (1): 62-80. doi:10.1006/bioo.2001.1232. ISSN 0045-2068. 
45. ^ Sagan, Carl (2002). Cosmos. Random House. ss. 126-127. ISBN . 
46. ^ ^{a b c} Sagan, Carl; Head, Tom (2006). Conversations with Carl Sagan. University Press of Mississippi. s. 10. ISBN . 
47. ^ ^{a b c d} Sagan, Carl (2002). Cosmos. Random House. s. 128. ISBN . 
48. ^ ^{a b c d} Committee on the Limits of Organic Life in Planetary Systems, Committee on the Origins and Evolution of Life, National Research Council; The Limits of Organic Life in Planetary Systems 27 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .; The National Academies Press, 2007; page 70.
49. ^ ^{a b c d e f} Isaac Asimov (Kış 1981). "Not as We Know it – the Chemistry of Life". Cosmic Search. North American AstroPhysical Observatory (9 (Vol 3 No 1)). 11 Eylül 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Mayıs 2024. 
50. ^ ^{a b} J. B. S. Haldane (1954). "The Origins of Life". New Biology. 16: 12-27.  cited in Darling, David. . 18 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2012. 
51. ^ ^{a b c} Darling, David. "ammonia-based life". 10 Şubat 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Ekim 2012. 
52. ^ Feinberg, Gerald; Robert Shapiro (1980). Life Beyond Earth. Morrow. ISBN .  cited in Darling, David. . 18 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2012. 
53. ^ ^{a b} Schulze-Makuch, Dirk; Irwin, Louis Neal (2008). Life in the Universe: Expectations and Constraints. 2. Springer. s. 119. ISBN . 
54. ^ Fortes, A. D. (1999). "Exobiological Implications of a Possible Ammonia-Water Ocean Inside Titan". 16 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Haziran 2010. 
55. ^ ^{a b c d e} Committee on the Limits of Organic Life in Planetary Systems, Committee on the Origins and Evolution of Life, National Research Council; The Limits of Organic Life in Planetary Systems 27 Eylül 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .; The National Academies Press, 2007; page 74.
56. ^ McLendon, Christopher; Opalko, F. Jeffrey (March 2015). "Solubility of Polyethers in Hydrocarbons at Low Temperatures. A Model for Potential Genetic Backbones on Warm Titans". Astrobiology. 15 (3): 200-206. doi:10.1089/ast.2014.1212. (PMID) 25761113. 
57. ^ Hadhazy, Adam (13 Mayıs 2015). "Alien Life on Oily Exoplanets Could Have Ether-based 'DNA'". Astrobiology Magazine. Space.com. 10 Şubat 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Mayıs 2015. 
58. ^ ^{a b c} . NASA/JPL. 2010. 29 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2010. 
59. ^ ^{a b} McKay, C. P.; Smith, H. D. (2005). "Possibilities for methanogenic life in liquid methane on the surface of Titan". Icarus. 178 (1): 274-276. doi:10.1016/j.icarus.2005.05.018. 9 Mart 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Mayıs 2024. 
60. ^ Strobel, Darrell F. (2010). (PDF). Icarus. 208 (2): 878-886. CiteSeerX dead $2 |citeseerx= değerini kontrol edin (). doi:10.1016/j.icarus.2010.03.003. 24 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
61. ^ ^{a b} Mckay, Chris (2010). . . 9 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mayıs 2014. 
62. ^ Stevenson, James; Lunine, Jonathan; Clancy, Paulette (27 Şubat 2015). "Membrane alternatives in worlds without oxygen: Creation of an azotosome". Science Advances. 1 (1): e1400067. doi:10.1126/sciadv.1400067. (PMC) 4644080 $2. (PMID) 26601130. 
63. ^ Life 'not as we know it' possible on Saturn's moon Titan 17 Mart 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
64. ^ Wall, Mike (28 Temmuz 2017). "Saturn Moon Titan Has Molecules That Could Help Make Cell Membranes". . 29 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Temmuz 2017. 
65. ^ Palmer, Maureen Y.; ve diğerleri. (28 Temmuz 2017). "ALMA detection and astrobiological potential of vinyl cyanide on Titan". . 3 (7): e1700022. doi:10.1126/sciadv.1700022. (PMC) 5533535 $2. (PMID) 28782019. 
66. ^ Sandström, H.; Rahm, M. (January 2020). "Can polarity-inverted membranes self-assemble on Titan?". Science Advances (İngilizce). 6 (4): eaax0272. doi:10.1126/sciadv.aax0272. (PMC) 6981084 $2. (PMID) 32042894. 
67. ^ ^{a b} Sneath, P. H. A. (1970). Planets and Life. Thames and Hudson.  cited in Boyce, Chris (1981). Extraterrestrial Encounter. New English Library. ss. 125, 182. 
68. ^ Jander, Gerhart; Spandau, Hans; Addison, C. C. (1971). Chemistry in Nonaqueous Ionizing solvents: Inorganic Chemistry in Liquid Hydrogen Cyanide and Liquid hydrogen Fluoride. II. N.Y.: Pergamon Press.  cited in Freitas, Robert A. (1979). "8.2.2". Xenology: An Introduction to the Scientific Study of Extraterrestrial Life, Intelligence, and Civilization. Sacramento, CA: Xenology Research Institute. 
69. ^ Freitas, Robert A. (1979). "8.2.2". Xenology: An Introduction to the Scientific Study of Extraterrestrial Life, Intelligence, and Civilization. Sacramento, CA: Xenology Research Institute. 
70. ^ Darling, David. "solvent". 2 Nisan 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Ekim 2012. 
71. ^ Jander, J.; Lafrenz, C. (1970). Ionizing Solvents. I. Weinheim/Bergstr.: John Wiley & Sons Ltd., Verlag Chemie.  cited in Freitas, Robert A. (1979). "8.2.2". Xenology: An Introduction to the Scientific Study of Extraterrestrial Life, Intelligence, and Civilization. Sacramento, CA: Xenology Research Institute. 
72. ^ Choi, Charles Q. (10 Haziran 2010). . 27 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2013. 
73. ^ David W. Koerner; Simon LeVay (2000). Here Be Dragons : The Scientific Quest for Extraterrestrial Life. Oxford U.P. ss. 202. ISBN . 
74. ^ ^{a b} Budisa, Nediljko; Schulze-Makuch, Dirk (8 Ağustos 2014). "Supercritical Carbon Dioxide and Its Potential as a Life-Sustaining Solvent in a Planetary Environment". Life. 4 (3): 331-340. doi:10.3390/life4030331. (PMC) 4206850 $2. (PMID) 25370376.  Tarih değerini gözden geçirin: |erişimtarihi= (); |erişim-tarihi= kullanmak için |url= gerekiyor ()
75. ^ ^{a b} Ward, Peter D.; Benner, Steven A. (2007). "Alien biochemistries". Sullivan, Woodruff T.; Baross, John A. (Ed.). Planets and Life. Cambridge: Cambridge. s. 540. ISBN . 
76. ^ The methane habitable zone 11 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
77. ^ Houtkooper, Joop M.; Dirk Schulze-Makuch (22 Mayıs 2007). "A Possible Biogenic Origin for Hydrogen Peroxide on Mars". International Journal of Astrobiology. 6 (2): 147. arXiv:physics/0610093 $2. doi:10.1017/S1473550407003746. 
78. ^ Houtkooper, Joop M.; Dirk Schulze-Makuch (2007). (PDF). EPSC Abstracts. 2: 558. CiteSeerX live $2 |citeseerx= değerini kontrol edin (). EPSC2007-A-00439. 26 Eylül 2007 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
79. ^ Ellison, Doug (24 Ağustos 2007). . Planetary.org. 25 Eylül 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2007. 
80. ^ "NASA – NASA Predicts Non-Green Plants on Other Planets". Nasa.gov. 23 Şubat 2008. 19 Kasım 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Mayıs 2010. 
81. ^ ^{a b} Kiang, Nancy Y.; Segura, Antígona; Tinetti, Giovanna; Jee, Govind; Blankenship, Robert E.; Cohen, Martin; Siefert, Janet; Crisp, David; Meadows, Victoria S. (3 Nisan 2007). "Spectral signatures of photosynthesis. II. Coevolution with other stars and the atmosphere on extrasolar worlds". . 7 (1): 252-274. arXiv:astro-ph/0701391 $2. doi:10.1089/ast.2006.0108. (PMID) 17407410. 
82. ^ ^{a b} . Pbs.org. 8 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2010. 
83. ^ Main, A. R.; Bentley, P. J. (1964). "Main and Bentley, Ecology, "Water Relations of Australian Burrowing Frogs and Tree Frogs" (1964)". Ecology. 45 (2): 379-382. doi:10.2307/1933854. 
84. ^ Doig, Abdrew J. (7 Aralık 2016). "Frozen, but no accident – why the 20 standard amino acids were selected". FEBS J. 284 (9): 1296-1305. doi:10.1111/febs.13982. (PMID) 27926995.  Tarih değerini gözden geçirin: |erişimtarihi= (); |erişim-tarihi= kullanmak için |url= gerekiyor ()
85. ^ Hartman, Hyman; Smith, Temple F. (20 Mayıs 2014). "The Evolution of the Ribosome and the Genetic Code". Life. 4 (2): 227-249. doi:10.3390/life4020227. (PMC) 4187167 $2. (PMID) 25370196.  Tarih değerini gözden geçirin: |erişimtarihi= (); |erişim-tarihi= kullanmak için |url= gerekiyor ()
86. ^ Kubyshkin, Vladimir; Budisa, Nediljko (24 Eylül 2019). "The Alanine World Model for the Development of the Amino Acid Repertoire in Protein Biosynthesis". Int. J. Mol. Sci. 20 (21): 5507. doi:10.3390/ijms20215507. (PMC) 6862034 $2. (PMID) 31694194.  Tarih değerini gözden geçirin: |erişimtarihi= (); |erişim-tarihi= kullanmak için |url= gerekiyor ()
87. ^ Kubyshkin, Vladimir; Budisa, Nediljko (3 Temmuz 2019). "Anticipating alien cells with alternative genetic codes: away from the alanine world!". Curr. Opin. Biotechnol. 60: 242-249. doi:10.1016/j.copbio.2019.05.006. (PMID) 31279217.  Tarih değerini gözden geçirin: |erişimtarihi= (); |erişim-tarihi= kullanmak için |url= gerekiyor ()
88. ^ Budisa, Nediljko; Kubyshkin, Vladimir; Schmidt, Markus (22 Nisan 2020). "Xenobiology: A Journey towards Parallel Life Forms". ChemBioChem. 21 (16): 2228-2231. doi:10.1002/cbic.202000141. (PMID) 32323410.  Tarih değerini gözden geçirin: |erişimtarihi= (); |erişim-tarihi= kullanmak için |url= gerekiyor ()
89. ^ "Physicists Discover Inorganic Dust With Lifelike Qualities". Science Daily. 15 Ağustos 2007. 6 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Mayıs 2024. 
90. ^ Tsytovich, V N; G E Morfill, V E Fortov, N G Gusein-Zade, B A Klumov and S V Vladimirov; Fortov, V E; Gusein-Zade, N G; Klumov, B A; Vladimirov, S V (14 Ağustos 2007). "From plasma crystals and helical structures towards inorganic living matter". New J. Phys. 9 (263): 263. doi:10.1088/1367-2630/9/8/263.  Tarih değerini gözden geçirin: |erişimtarihi= (); |erişim-tarihi= kullanmak için |url= gerekiyor ()KB1 bakım: Birden fazla ad: yazar listesi ()
91. ^ Drake, F.D. (December 1973). (PDF). Astronomy: 5-8. CiteSeerX live $2 |citeseerx= değerini kontrol edin (). 15 Mart 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
92. ^ V. Axel Firsoff (January 1962). "An Ammonia-Based Life". Discovery. 23: 36-42.  cited in Darling, David. . 18 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2012. 
93. ^ ^{a b} Shklovskii, I.S.; Carl Sagan (1977). Intelligent Life in the Universe. Picador. s. 229. 
94. ^ Feinberg, Gerald; Robert Shapiro (1980). Life Beyond Earth. Morrow. ISBN . 
95. ^ A detailed review of this book is: John Gribbin (2 Ekim 1980). "Life beyond Earth". New Scientist: xvii. 
96. ^ Freitas, Robert A. (1979). Xenology: An Introduction to the Scientific Study of Extraterrestrial Life, Intelligence, and Civilization. Sacramento, CA: Xenology Research Institute. 14 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Mayıs 2024. 
97. ^ This work is acknowledged the partial basis of the article Darling, David. . 18 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2012. 
98. ^ Committee on the Limits of Organic Life in Planetary Systems, Committee on the Origins and Evolution of Life, National Research Council; The Limits of Organic Life in Planetary Systems 7 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .; The National Academies Press, 2007; page 5
99. ^ Committee on the Limits of Organic Life in Planetary Systems, Committee on the Origins and Evolution of Life, National Research Council; The Limits of Organic Life in Planetary Systems 7 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .; The National Academies Press, 2007.

Dış bağlantılar

• Astronomi SSS
• Amonyak bazlı yaşam
• Silikon bazlı yaşam