Düzensiz askeriye veya düzensiz ordu bir ülkenin ulusal silahlı kuvvetlerinden farklı, standart olmayan herhangi bir askeri bileşendir. Dışlama ile tanımlandığından, terimin kapsamına giren şeyde önemli farklılıklar vardır. Askeri organizasyonun türüne veya kullanılan taktiklerin türüne atıfta bulunabilir. Düzensiz bir askeri örgüt, düzenli ordu örgütünün parçası olmayan bir örgüttür. Standart askerî birlik organizasyonu olmadan, genellikle çeşitli daha genel isimler kullanılır; bu tür organizasyonlar birlik, grup, kol veya kuvvet olarak adlandırılabilir. Düzensizler, bu örgütlere üye olan veya düzensiz askeri taktikler uygulayan özel askerî birliklerin üyesi olan asker veya savaşçılardır. Bu, aynı zamanda düzensiz piyade ve düzensiz süvari birimleri için de geçerlidir.
, düzensiz askeri örgütler tarafından yaygın olarak kullanılan taktikleri kullanan savaştır. Bu, büyük ölçekli çatışmalardan kaçınmayı ve küçük, gizli, vur-kaç çarpışmalarına odaklanmayı içerir.
Düzenli ve düzensiz
"Düzenli" ve "düzensiz" kelimeleri, yüzlerce yıldır, genellikle çok az belirsizlikle, muharebe kuvvetlerini tanımlamak için kullanılmıştır. Bir hükûmetin gereklilikleri düzenli ordunun çok iyi tanımlanmasını sağlar ve resmi paramiliter kuvvetler dışında savaşan herkes düzensizdir. Ordunun veya karşıtlarının meşruiyetinin sorgulanması durumunda bazı hukuki tanımlar oluşturulmuştur.[]
Uluslararası insancıl hukukta, "düzensiz kuvvetler" terimi, uluslararası veya ulusal bir silahlı çatışmanın tarafının silahlı kuvvetlerinin bir parçasını oluşturan, ancak o tarafın düzenli kuvvetlerine ait olmayan veya toprakları işgal altında olsa bile kendi toprakları dışında ve içinde faaliyet gösteren bireylerden oluşan bir savaşçı kategorisini ifade eder.
1949 tarihli Üçüncü Cenevre Sözleşmesi, kritik bir ayrım olarak "düzenli silahlı kuvvetleri" kullanır. Uluslararası Kızılhaç Komitesi (ICRC), Savaş Esirlerine Yönelik Muameleye İlişkin Üçüncü Cenevre Sözleşmesi'nin ("GPW") taslağının hazırlanmasından ve başarıyla tamamlanmasından birincil derecede sorumlu olan ve bununla en yakından ilişkili olan bir sivil toplum kuruluşudur. ICRC, "düzenli silahlı kuvvetlerin" dört Lahey Sözleşmesinin (1899 ve 1907) (Lahey IV) şartlarını yerine getirdiğini söyleyen bir yorum yaptı. Başka bir deyişle, "düzenli kuvvetler" aşağıdaki kriterleri karşılamalıdır:
- Bir çatışmada astlardan sorumlu bir kişi tarafından komuta edilmek
- Uzaktan tanınabilir sabit bir ayırt edici amblemi olan
- Açık silah taşımak
- Harp kanun ve âdetlerine uygun olarak harekât yapmak
Uzatma olarak, bu kriterleri karşılamayan muharebe kuvvetleri "düzensiz kuvvetler" olarak adlandırılır.
Türler
"Düzensiz askerî" terimi, "nasıl" ve "ne"yi tanımlar, ancak "neden" üzerine odaklanmak daha yaygındır, çünkü hemen hemen tüm düzensiz birimler - ister Avrupalı iş verenleri adına çeşitli Yeni Dünya kolonilerine karşı nakliye hatlarını taciz eden hükûmet destekli korsanlar, ister pahalı eğitimli askerlere yardımcı olmak için daha harcanabilir takviyeler olarak kullanılan yardımcı kuvvetler, leviler, sivil ve diğer düzenli düzensiz birlikler olsun - mevcut bir orduya taktik avantaj sağlamak için yaratılmıştır. Meşru orduyu atlayıp, silaha sarılmak aşırıcı bir önlemdir. Bunu yapma motivasyonu, genellikle herhangi bir düzensiz ordu için birincil sebeptir. Gelişen politik ve duygusal çağrışımlara dayalı olarak farklı terimler moda olur ve modası geçer. Aşağıda, en eskiden en yeniye doğru aşağı yukarı düzenlenmiş bu tür terimlerin bir listesi bulunmaktadır:
- - il veya aşiret bölgelerinden organize edilen, düzenli orduyu tamamlayan yabancı veya müttefik birlikler. , lejyonerlere eşit sayıda yardımcı bulundurmak yaygınlaştı.
- (Leviler) - kısa süreli askeri göreve çağrılabilecek feodal köylüler ve özgür insanlar.
- - savaş zamanında yabancı gemilere saldırmak ve "barış zamanı" sırasında, genellikle açık denizde düşmanın için bir hükûmet tarafından korsanlık beratıyla yetkilendirilmiş ve sponsor olunan "kar amaçlı" özel kişi veya gemi. Genellikle açık denizde, muharipleriyle çatışmaya girmek veya onlara karşı bir abluka uygulamak yerine ticari gemilerine saldırırlar.
- Devrimci - askeri olsun ya da olmasın, bir devrimin parçası olan kimse.
- Gerilla - alışılmadık askeri taktikler kullanan biri. Terim, yeraltı direnişinden ziyade açık çatışmaya giren grupları ifade etme eğilimindedir. Terim, İspanya'da Fransa'ya karşı yapılan Yarımada Savaşı sırasında ortaya çıktı.
- - 19. yüzyılda Latin Amerika'da oluşan bir tür düzensiz güçlerdi.
- - Fransa-Prusya Savaşı sırasında Fransız düzensiz kuvvetleri. Bu terim aynı zamanda uluslararası hukuk davalarında ile eşanlamlı olarak kullanılır (örneğin [1947–1948]).
- Milis - sıradan vatandaşlardan oluşan askerî güç.
- - 16. yüzyıldan 19. yüzyıla kadar Portekizli bölgesel milis sistemi. 17. yüzyıldan itibaren, hem yerel savunma gücü hem de ordunun birinci (normal) ve ikinci (milis) hatları için askere alınan seferberlik sistemi olarak hizmet veren ordunun üçüncü hattı oldu.
- Partizan – 20. yüzyılda bir direniş hareketinin parçası olan biri. 18. ve 19. yüzyılda, düzensiz taktikler kullanan yerel bir konvansiyonel askerî güç. Genellikle İkinci Dünya Savaşı sırasında Mihver Devletlerine karşı direniş hareketlerini ifade etmek için kullanılır.
- Özgürlük savaşçısı – Kendilerine veya destekçilerine göre asıl sebebin kendileri veya başkaları için özgürlük olduğu bir tür düzensiz ordu.
- Paramiliter - Resmi statüye sahip olma iddiasıyla düzenli olmayan silahlı kuvvetler.
- Terörist – Siyasi avantaj elde etmek için sivilleri ve diğer hedef alan düzensiz bir ordu. Terim neredeyse her zaman aşağılayıcı bir şekilde kullanılır. Makul derecede iyi tanımlanmış olmasına rağmen, uygulaması sıklıkla tartışmalıdır.
- Sahte bayrak veya sahte operasyonlar - Savaş sırasında Greif Operasyonu'nda Waffen-SS komando Otto Skorzeny tarafından komuta edilen üyeleri gibi, bir tarafın birliklerini ortadan kaldırmak veya itibarsızlaştırmak için diğer tarafın askerleri gibi giyinen birlikleri ve desteği Dünya Savaşı'ndaki Bulge ve Rodezya Bush Savaşı'nın .
- Direnişçi – Kolombiya Devrimci Silahlı Kuvvetleri gibi daha büyük isyancı örgütlerden ziyade Irak Direnişi gibi yeraltı gruplarının üyelerine atıfta bulunma eğiliminde olan düzensiz bir ordunun bir üyesi için alternatif bir terim.
- Eşkiya
- Paralı asker - Genellikle daimi bir orduda vatandaş olmayan veya başka bir şekilde silahlı bir çatışmaya doğal olarak yatırım yapan bir taraf olmayan ve parasal amaçlar veya özel kazanç için silahlı bir çatışmaya katılan biri. Paralı askerler genellikle savaş deneyimlerini, becerilerini veya insan güçlerini ilgili taraflara veya silahlı bir çatışmada en yüksek teklifi verene satmaya karar veren deneyimli savaşçılar veya eski düzenli askerlerdir. "Profesyonel" veya organize paralı askerlerin ünlü tarihi örnekleri arasında, Geç Orta Çağ ve Rönesans İtalyası'nda çeşitli İtalyan şehir devletlerine ve Papalık devletlerine kâr, toprak veya güç karşılığında ordularını sağlayan "serbest ajan" paralı orduların liderleri olan İtalyan condottieri sayılabilir. Ancak, "paralı asker" olarak kabul edilen tüm askerler "profesyonel" paralı askerler değildir ve birçok paralı asker basitçe fırsatçı veya önceden savaş deneyimi olmayan kişiler olabilir. Bir savaşçının gerçekten bir "paralı asker" olup olmadığı bir tartışma veya derece meselesi olabilir, çünkü mali ve ulusal çıkarlar çoğu zaman örtüşür ve çoğu düzenli ordu da askerlerine bir tür ödeme sağlar. Ayrıca, Cenevre Sözleşmesi'nde yansıtıldığı gibi, paralı askerlere savaş kuralları altında paralı olmayanlara göre genellikle daha az koruma sağlanır ve birçok ülke "paralı askerlik faaliyetini" suç saymıştır.
Belirli bir gruba atıfta bulunmak için hangi terimin kullanılacağı konusunda yoğun tartışmalar yapılabilir. Bir terimi diğerinin yerine kullanmak, dava için güçlü bir destek veya muhalefet anlamına gelebilir.
Bir ordunun düzenlilik ve düzensizlik arasındaki çizgiyi aşması mümkündür. Uzun süreler boyunca düzenli destek olmaksızın çalışmaya zorlanan izole edilmiş düzenli ordu birimleri düzensizliğe dönüşebilir. Düzensiz bir ordu daha başarılı hale geldikçe, düzensizden yeni düzenli ordu olma noktasına bile geçebilir.
Düzensiz askeri taktikler kullanan düzenli askeri birlikler
Bu alt başlığın genişletilmesi gerekiyor. Sayfayı düzenleyerek yardımcı olabilirsiniz. |
Çoğu konvansiyonel askeri subay ve asker, düzensiz askerî güçler kullanmaktan çekinir ve onları güvenilmez, askeri yararları şüpheli ve misillemeye yol açan vahşet işlemeye eğilimli olarak görürler. Genellikle, bu tür kuvvetler, II. Dünya Savaşı sırasında İngiliz ve daha yakın zamanda CIA'nın Özel Aktiviteler Merkezi gibi düzenli ordunun dışında yetiştirilir. Ancak zaman zaman, örneğin çaresiz kaldıklarında, konvansiyonel ordular gerilla taktiklerine başvururlar. ve gibi, genellikle ve arka bölgelerini tehdit eden düşman kuvvetlerini bağlayarak kendilerine nefes alacak alan ve zaman kazanırlar.
Düzenli bir ordunun parçası olmalarına rağmen, Birleşik Devletler Özel Kuvvetleri, düzensiz askeri taktiklerin uygulanması gibi görevlerde eğitilir. Ancak, Amerika Birleşik Devletleri dışında, özel kuvvetler terimi genellikle gerilla ve isyancı olarak savaşmak üzere eğitilmiş bir kuvveti ifade etmez.[] Başlangıçta, Amerika Birleşik Devletleri Özel Kuvvetleri, Avrupa'da veya başka bir yerde komünist bir zafer olması durumunda, çevrelerinde geride kalan direniş kuvvetlerinin oluşturulabileceği bir kadro olarak hizmet etmek üzere oluşturuldu. Amerika Birleşik Devletleri Özel Kuvvetleri ve CIA'in Özel Faaliyetler Birimi, soylarını, Alman işgali altındaki Avrupa ve Japon işgali altındaki Asya'da ilham vermek, eğitmek, silahlandırmak ve direniş hareketlerine liderlik etmekle görevlendirilen II. Dünya Savaşı'ndaki operatörlerine kadar takip edebilir.
Finlandiya'da, iyi eğitimli hafif piyade birlikleri, düşman hatlarının gerisinde keşif, sabotaj ve gerilla savaşı gibi düzensiz taktikler kullanır.
Verimlilik
Bireysel düzensiz askerin morali, eğitimi ve teçhizatı çok kötüden mükemmele kadar değişebilirken, düzensizler genellikle düzenli ordunun bir parçası olan üst düzey örgütsel eğitim ve teçhizattan yoksundurlar. Bu genellikle, daha standart silahlı kuvvetlerin tipik odak noktası olan doğrudan, ana hat muharebesinde düzensiz birlikleri etkisiz hale getirir. Diğer şeyler eşit olduğunda, düzenliler ve düzensizler arasındaki büyük savaşlar, düzenli olanların lehinedir.
Bununla birlikte, düzensizler, keşif, çatışma, taciz, takip, arka koruma eylemleri, destek kesme, sabotaj, , pusu ve yeraltı direnişi gibi ana hat savaşının yanı sıra diğer birçok savaş görevinde üstün olabilir. Deneyimli düzensizler, bu işlevlerde genellikle düzenli orduyu geride bırakır. Düzensizler, resmi savaşlardan kaçınarak bazen yüksek kaliteli orduları yıkıma uğratırlar.[]
Düzensizlerin toplam etkisi genellikle hafife alınmaktadır. Düzensizlerin askerî eylemleri genellikle küçük ve gayriresmi olduğundan, eksik bildirilmekte ve hatta göz ardı edilmektedir. Düzenli ordular tarafından çarpışıldığında bile, bazı askeri tarihler dost birlikleri sayarken tüm düzensizleri hariç tutar, ancak düşman birliklerinin sayımına düzensizleri dahil eder, bu da olasılıkların olduğundan çok daha kötü görünmesine neden olur. Bu tesadüfi olabilir; dost birliklerin sayımı genellikle gayriresmi güçleri hariç tutan resmi düzenli ordu yoklamalarından gelirken, düşman gücü genellikle düzenli ve düzensiz arasındaki ayrımın kaybolduğu görsel tahminlerden gelir. Eğer düzensiz kuvvetler düzenli kuvvetleri alt ederse, yenilginin kayıtları genellikle ortaya çıkan kaosun içinde kaybolur.[]
Tarih
Tanım olarak "düzensiz", kişisel korumalardan veya seçkin milislerden yavaş yavaş büyüyen "düzenli orduların" aksine anlaşılmaktadır. Antik savaşta, çoğu medeni ulus küçük düzenli ordularını güçlendirmek için büyük ölçüde düzensizlere güvenmiştir. Gelişmiş uygarlıklarda bile, düzensizler genellikle düzenli ordudan sayıca üstündü.
Bazen, özellikle düzensizlerin temel eğitimini sağlamak için aktif bir avcılık geleneğine sahip olanlar olmak üzere, iç yerli veya komşu kültürlerden tüm düzensiz kabile orduları getirildi. Düzenliler, büyük muharebelerde yalnızca çekirdek orduyu sağlardı; düzensizler diğer tüm savaş görevlerini sağlardı.
Düzensizlere dayanan düzenlilerin dikkate değer örnekleri arasında Osmanlı İmparatorluğu'ndaki Başıbozuk birimleri, Roma İmparatorluğu'ndaki Cermen halklarının Auxilia kohortları, Rus İmparatorluğu'ndaki Kazaklar ve Amerika Konfedere Devletleri'nin Amerikan sınırındaki Kızılderili kuvvetleri sayılabilir.
Teutoburg Ormanı Muharebesi'nde Romalıların feci yenilgisini, destekleyici düzensiz kuvvetlerin eksikliğine bağlayabiliriz; normalde foederati ve yardımcı kuvvet birliklerinin sayısı normal lejyonlara eşit olduğunda, Almanya'nın istilasına yalnızca birkaç düzensiz hafif süvari filosu eşlik etti. Bu sefer sırasında yerel olarak toplanan düzensizlerin çoğu, eski yardımcı subay Arminius tarafından yönetilen Germen kabilelerine sığındı.
Roma İmparatorluğu'nun çöküşü sırasında, düzensizler Roma ordusunun giderek artan bir bölümünü oluşturuyordu. Batı İmparatorluğu'nun sonunda, Roma ordusu ile sınırların ötesindeki (barbarlar) arasında çok az fark vardı.
Napolyon'un zorunlu askerliğin icadıyla savaşı modernize etmesinin ardından, İspanyolların 1808'de Fransız istilacılara karşı yürüttüğü Yarımada Savaşı, gerilla savaşının ilk modern örneğini sağladı. Gerçekten de gerilla teriminin kendisi bu dönemde ortaya çıktı.
Sanayi Devrimi, geleneksel düzensizlik kaynaklarını kuruturken; uluslar, özel olarak eğitilmiş düzenli ordu birimleri kullanarak düzensizlerin görevlerini üstlenmeye zorlandı. Örnekler, İngiliz Ordusu'ndaki .
İngiliz Hindistanı'nda düzensiz alaylar
1857'den önce Britanya'nın Doğu Hindistan Şirketi, kalıcı olarak kurulmuş birimler olmalarına rağmen, resmi olarak "düzensizler" olarak adlandırılan çok sayıda süvari ve piyade alayının varlığını sürdürdü. Bunlar daha az resmi olarak eğitildi ve İngiliz hizmetindeki "düzenli" sepoylardan daha az İngiliz subayına (bazen alay başına sadece üç veya dört) sahipti. Bu sistem, Hint subayların düzenli alaylardaki muadillerinden daha fazla sorumluluk almalarını sağladı. Hem Hint hem de İngiliz subaylar için terfi, DHŞ'nin ordularının başka yerlerinde olduğu gibi kıdemden ziyade verimlilik ve enerji içindi. Düzensiz süvarilerde Hint askerleri atlarını sistemi altında sağladı. Sonuç, geçit töreninde o kadar akıllı olmasa da genel olarak sahada normal muadillerinden daha etkili olan gevşek bir alay topluluğuydu.[] Bu düzensiz birliklerin yetiştirilmesi ve bakımı da daha ucuzdu ve bunun sonucunda birçoğu 1857'deki büyük Hint İsyanı'nın ardından düzenlenen yeni Hint Ordusu'nda hayatta kaldı.
1867 öncesinde Kanada'da düzensiz askeri
1867'den önce Kanada'daki askerî birlikler, İngiliz gönüllü birimlerinden oluşuyordu.
Fransız yönetimi sırasında, savunma ihtiyaçlarını sağlamak için küçük yerel gönüllü milis birimleri veya sömürge milisleri kullanıldı. İngilizlerin çeşitli yerel milisleri kontrolü altında tuttuğu dönemde, Eyalet Deniz Piyadeleri Kanada'daki İngiliz düzenli kuvvetlerini desteklemek için kullanılmıştır.
Diğer düzensiz birlik örnekleri
Büyük düzensiz kuvvetlerin kullanımı Amerikan Devrimi, İrlanda Bağımsızlık Savaşı, İrlanda İç Savaşı, Fransa-Prusya Savaşı, Rus İç Savaşı, İkinci Boer Savaşı, Bangladeş Kurtuluş Savaşı, Vietnam Savaşı, Suriye İç Savaşı ve özellikle yüz binlerce partizanın her iki tarafta da savaştığı İkinci Dünya Savaşı'nın Doğu Cephesi gibi savaşlarda yoğun bir şekilde yer almıştır.
Çin Halk Kurtuluş Ordusu, zamanla kendisini büyük bir düzenli güce dönüştüren bir köylü gerilla gücü olarak başladı. Bu dönüşüm, düzensiz kuvvetlerin düşmanla çarpışmaya ve halkın desteğini kazanmaya muktedir, ancak düzenli askeri kuvvetlere karşı zemin almaktan ve tutmaktan aciz olarak görüldüğü "halk savaşı" doktrininde öngörülmüştür.
Örnekler
- - Osmanlı Yunan düzensizleri
- Ermeni fedayileri - 1880'lerden 1920'lerin Ermeni düzensiz birimleri
- - İskoçya, Birleşik Krallık'ta komutasındaki Avrupa'daki tek yasal ve hala mevcut (1777-1783 ve 1839'dan beri)
- Başıbozuk - Osmanlı İmparatorluğu'nda düzensiz atlı paralı asker
- Bushwhacker - Amerikan İç Savaşı sırasında Güney için savaşan düzensiz partizanlar.
- Camisards - 17. yüzyılın başında Huguenot isyanı
- Çete
- Çetnikler
- Fedailer
- Freikorps - Almanca konuşulan ülkelerde 18. yüzyıldan 20. yüzyılın başlarına kadar özel ordular olarak var olan gönüllü birimler
- - savaşanlardan birinin resmi izni olmadan, ancak bir siyasi partinin veya bireyin kışkırtmasıyla bir çatışmaya katılan gönüllüler
- - aslen 19. yüzyılda Cezayir'de Fransa'yı destekleyen kabile müttefikleri. 1912'den 1956'ya kadar Fransız Ordusunda hizmet veren Faslı yardımcılar.
- Haydut - Osmanlı İmparatorluğu'nda ve Osmanlı İmparatorluğu'na karşı haydutlar ve düzensizler, ancak Macaristan ve Polonya-Litvanya Topluluğu'ndaki askeri rütbeler arasında bulundu
- Harkiler - 1954-62 Cezayir Savaşı sırasında Fransız Ordusunda görev yapan Cezayirli Müslüman düzensizler.
- - Kazak yanlısı paramiliter (18. yüzyıl)
- - 1904-1905 Rus-Japon Savaşı sırasında düzensiz olarak görev yapan Mançuryalı haydutlar.
- Kaçaklar - Arnavut haydutlar ve isyancılar (1880'ler-1930)
- Kleft - Osmanlı Yunanistan'ında Yunan gerilla savaşçıları
- Kuruç
- Kuva-yi Milliye
- - Prusya Kralı III. Frederick William'ın 21 Nisan 1813 tarihli fermanı ile oluşturulmuş, Prusya, Almanya, Avusturya-Macaristan, İsveç, İsviçre ve Hollanda'daki en düşük yedek asker seviyesi
- - Birinci Dünya Savaşı'ndan önce Britanya İmparatorluğu'nda çoğalan düzensiz bir yarı-askeri örgüt
- - Chaco Savaşı'nın Paraguaylı süvari alayı
- Mahnovistler - Rus İç Savaşı sırasında hem Beyaz Ordu hem de Bolşeviklerle savaşan Ukraynalı anarşist ordusu.
- Minutemen - Amerikan Devrimi sırasında Amerikan düzensiz birlikleri
- - Vietkong ordusu
- - Hindistan'da 18. yüzyıl düzensiz atlıları
- Rapparee - İrlandalı gerillalar (1690'lar)
- - Kore tarihinde
- - İspanya-Amerika Savaşı'nda
- – Habsburg monarşisinin 17. ve 18. yüzyıl avcı erleri, daha sonra normal gelişti.[]
- Zapatistalar
- Zeybekler - Osmanlı düzensizleri (17. yüzyıldan 20. yüzyıla kadar)
Modern savaşlarda düzensiz askeriye
modern çatışmalar, 2001 Afganistan Savaşı'nda yenilenen , Darfur Savaşı, Uganda'nın kuzeyindeki Tanrı'nın Direniş Ordusu'nun isyanı ve İkinci Çeçen Savaşı neredeyse tamamen bir ya da iki taraftaki düzensiz güçler tarafından yürütülmüştür.
CIA'in Özel Aktiviteler Birimi (SAD), düzensiz askerî güçler oluşturmak veya bunlarla mücadele etmek için ABD'nin önde gelen birimidir. SAD paramiliter subayları, 1960'larda ve 1970'lerde Laos İç Savaşı sırasında Hmong kabilesinden başarılı birimler oluşturdu ve yönetti. Ayrıca 1980'lerde Afganistan'da Sovyetler Birliği'ne karşı düzensiz bir güçMücahitleri ve 2001'de Afganistan'daki savaş sırasında ABD Ordusu Özel Kuvvetleri ile Taliban'a karşı düzensiz bir isyan gücü olarak Kuzey İttifakını ve Irak-İran sınırında Kürt Sünni İslamcı grup Ensaru'l İslam'a karşı ve 2003'teki Irak Savaşı sırasında Saddam Hüseyin'e karşı düzensiz bir güç olarak ABD Ordusu Özel Kuvvetleri ile birlikte Kürt Peşmergelerini organize etti ve yönetti.
Düzensiz sivil gönüllüler, Rusya'nın Ukrayna'yı işgali sırasında Kiev Muharebesi'nde büyük rol oynadı.
Ayrıca bakınız
- Asimetrik savaş – Düzensizlere karşı düzensizleri de içeren askeri teori
- Beşinci kol
- Dördüncü nesil savaş
- Gayrinizami harp
Kaynakça
Genel kaynaklar:
- ,
- Dr. Thomas M. Huber,
- Clifford J. Rogers,
- John M. Gates,
- Harold P. Ford,
- Robert R. Mackey, "The UnCivil War: Irregular Warfare in the Upper South, 1861–1865," University of Oklahoma Press, 2004,
Özel kaynaklar:
- ^ Boczek, Boleslaw Adam (2005). International law: a dictionary. . ISBN . ,
- ^ Bybee, Jay S., "Status of Taliban Forces Under Article 4 of the Third Geneva Convention of 1949", 7 February 2002 (PDF). 20 Eylül 2009 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2015.
- ^ . thefinertimes.com. 29 Mayıs 2012. 2 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2015.
- ^ . 25 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2015.
- ^ . 21 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2015.
- ^ . PBS. 6 Ekim 2001 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2015.
- ^ . firstworldwar.com. 31 Ekim 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2015.
- ^ McNally, Michael (2011). Teutoburg Forest AD 9. s. 17. ISBN .
- ^ Mason, Philip (1986). A Matter of Honour. ss. 320-324. ISBN .
- ^ U.S. Special Forces: A Guide to America's Special Operations Units: the World's Most Elite Fighting Force; by Samuel A. Southworth, Stephen Tanner, Published by Da Capo Press, 2002,
- ^ The CIA Secret Army, publisher Time Inc, Douglas Waller, 3 February 2003
- ^ All Necessary Means: Employing CIA Operatives in a Warfighting Role Alongside Special Operations Forces, Colonel Kathryn Stone, Professor Anthony R. Williams (Project Advisor), United States Army War College (USAWC), 7 April 2003.
- ^ Shooting at the Moon: The Story of America's Clandestine War in Laos, Steerforth Press, 1996
- ^ Crile, George (2003). Charlie Wilson's War: The Extraordinary Story of the Largest Covert Operation in History. Atlantic Monthly Press. ISBN .
- ^ Woodward, Bob Bush at War, Simon and Schuster, 2002
- ^ Operation Hotel California: The Clandestine War inside Iraq, Mike Tucker, Charles Faddis, 2008, The Lyons Press
- ^ Woodward, Bob Plan of Attack, Simon and Schuster, 2004
Konuyla ilgili yayınlar
- Beckett, I. F. W. (15 Eylül 2009). Encyclopedia of Guerrilla Warfare (Hardcover). Santa Barbara, California: Abc-Clio Inc. ISBN .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Duzensiz askeriye veya duzensiz ordu bir ulkenin ulusal silahli kuvvetlerinden farkli standart olmayan herhangi bir askeri bilesendir Dislama ile tanimlandigindan terimin kapsamina giren seyde onemli farkliliklar vardir Askeri organizasyonun turune veya kullanilan taktiklerin turune atifta bulunabilir Duzensiz bir askeri orgut duzenli ordu orgutunun parcasi olmayan bir orguttur Standart askeri birlik organizasyonu olmadan genellikle cesitli daha genel isimler kullanilir bu tur organizasyonlar birlik grup kol veya kuvvet olarak adlandirilabilir Duzensizler bu orgutlere uye olan veya duzensiz askeri taktikler uygulayan ozel askeri birliklerin uyesi olan asker veya savascilardir Bu ayni zamanda duzensiz piyade ve duzensiz suvari birimleri icin de gecerlidir Beauharnois Quebec Asagi Kanada 19 yuzyilda duzensiz askerler duzensiz askeri orgutler tarafindan yaygin olarak kullanilan taktikleri kullanan savastir Bu buyuk olcekli catismalardan kacinmayi ve kucuk gizli vur kac carpismalarina odaklanmayi icerir Duzenli ve duzensiz Duzenli ve duzensiz kelimeleri yuzlerce yildir genellikle cok az belirsizlikle muharebe kuvvetlerini tanimlamak icin kullanilmistir Bir hukumetin gereklilikleri duzenli ordunun cok iyi tanimlanmasini saglar ve resmi paramiliter kuvvetler disinda savasan herkes duzensizdir Ordunun veya karsitlarinin mesruiyetinin sorgulanmasi durumunda bazi hukuki tanimlar olusturulmustur kaynak belirtilmeli Uluslararasi insancil hukukta duzensiz kuvvetler terimi uluslararasi veya ulusal bir silahli catismanin tarafinin silahli kuvvetlerinin bir parcasini olusturan ancak o tarafin duzenli kuvvetlerine ait olmayan veya topraklari isgal altinda olsa bile kendi topraklari disinda ve icinde faaliyet gosteren bireylerden olusan bir savasci kategorisini ifade eder 1949 tarihli Ucuncu Cenevre Sozlesmesi kritik bir ayrim olarak duzenli silahli kuvvetleri kullanir Uluslararasi Kizilhac Komitesi ICRC Savas Esirlerine Yonelik Muameleye Iliskin Ucuncu Cenevre Sozlesmesi nin GPW taslaginin hazirlanmasindan ve basariyla tamamlanmasindan birincil derecede sorumlu olan ve bununla en yakindan iliskili olan bir sivil toplum kurulusudur ICRC duzenli silahli kuvvetlerin dort Lahey Sozlesmesinin 1899 ve 1907 Lahey IV sartlarini yerine getirdigini soyleyen bir yorum yapti Baska bir deyisle duzenli kuvvetler asagidaki kriterleri karsilamalidir Bir catismada astlardan sorumlu bir kisi tarafindan komuta edilmek Uzaktan taninabilir sabit bir ayirt edici amblemi olan Acik silah tasimak Harp kanun ve adetlerine uygun olarak harekat yapmak Uzatma olarak bu kriterleri karsilamayan muharebe kuvvetleri duzensiz kuvvetler olarak adlandirilir Turler Duzensiz askeri terimi nasil ve ne yi tanimlar ancak neden uzerine odaklanmak daha yaygindir cunku hemen hemen tum duzensiz birimler ister Avrupali is verenleri adina cesitli Yeni Dunya kolonilerine karsi nakliye hatlarini taciz eden hukumet destekli korsanlar ister pahali egitimli askerlere yardimci olmak icin daha harcanabilir takviyeler olarak kullanilan yardimci kuvvetler leviler sivil ve diger duzenli duzensiz birlikler olsun mevcut bir orduya taktik avantaj saglamak icin yaratilmistir Mesru orduyu atlayip silaha sarilmak asirici bir onlemdir Bunu yapma motivasyonu genellikle herhangi bir duzensiz ordu icin birincil sebeptir Gelisen politik ve duygusal cagrisimlara dayali olarak farkli terimler moda olur ve modasi gecer Asagida en eskiden en yeniye dogru asagi yukari duzenlenmis bu tur terimlerin bir listesi bulunmaktadir il veya asiret bolgelerinden organize edilen duzenli orduyu tamamlayan yabanci veya muttefik birlikler lejyonerlere esit sayida yardimci bulundurmak yayginlasti Leviler kisa sureli askeri goreve cagrilabilecek feodal koyluler ve ozgur insanlar savas zamaninda yabanci gemilere saldirmak ve baris zamani sirasinda genellikle acik denizde dusmanin icin bir hukumet tarafindan korsanlik beratiyla yetkilendirilmis ve sponsor olunan kar amacli ozel kisi veya gemi Genellikle acik denizde muharipleriyle catismaya girmek veya onlara karsi bir abluka uygulamak yerine ticari gemilerine saldirirlar Devrimci askeri olsun ya da olmasin bir devrimin parcasi olan kimse Gerilla alisilmadik askeri taktikler kullanan biri Terim yeralti direnisinden ziyade acik catismaya giren gruplari ifade etme egilimindedir Terim Ispanya da Fransa ya karsi yapilan Yarimada Savasi sirasinda ortaya cikti 19 yuzyilda Latin Amerika da olusan bir tur duzensiz guclerdi Fransa Prusya Savasi sirasinda Fransiz duzensiz kuvvetleri Bu terim ayni zamanda uluslararasi hukuk davalarinda ile esanlamli olarak kullanilir ornegin 1947 1948 Milis siradan vatandaslardan olusan askeri guc 16 yuzyildan 19 yuzyila kadar Portekizli bolgesel milis sistemi 17 yuzyildan itibaren hem yerel savunma gucu hem de ordunun birinci normal ve ikinci milis hatlari icin askere alinan seferberlik sistemi olarak hizmet veren ordunun ucuncu hatti oldu Partizan 20 yuzyilda bir direnis hareketinin parcasi olan biri 18 ve 19 yuzyilda duzensiz taktikler kullanan yerel bir konvansiyonel askeri guc Genellikle Ikinci Dunya Savasi sirasinda Mihver Devletlerine karsi direnis hareketlerini ifade etmek icin kullanilir Ozgurluk savascisi Kendilerine veya destekcilerine gore asil sebebin kendileri veya baskalari icin ozgurluk oldugu bir tur duzensiz ordu Paramiliter Resmi statuye sahip olma iddiasiyla duzenli olmayan silahli kuvvetler Terorist Siyasi avantaj elde etmek icin sivilleri ve diger hedef alan duzensiz bir ordu Terim neredeyse her zaman asagilayici bir sekilde kullanilir Makul derecede iyi tanimlanmis olmasina ragmen uygulamasi siklikla tartismalidir Sahte bayrak veya sahte operasyonlar Savas sirasinda Greif Operasyonu nda Waffen SS komando Otto Skorzeny tarafindan komuta edilen uyeleri gibi bir tarafin birliklerini ortadan kaldirmak veya itibarsizlastirmak icin diger tarafin askerleri gibi giyinen birlikleri ve destegi Dunya Savasi ndaki Bulge ve Rodezya Bush Savasi nin Direnisci Kolombiya Devrimci Silahli Kuvvetleri gibi daha buyuk isyanci orgutlerden ziyade Irak Direnisi gibi yeralti gruplarinin uyelerine atifta bulunma egiliminde olan duzensiz bir ordunun bir uyesi icin alternatif bir terim Eskiya Parali asker Genellikle daimi bir orduda vatandas olmayan veya baska bir sekilde silahli bir catismaya dogal olarak yatirim yapan bir taraf olmayan ve parasal amaclar veya ozel kazanc icin silahli bir catismaya katilan biri Parali askerler genellikle savas deneyimlerini becerilerini veya insan guclerini ilgili taraflara veya silahli bir catismada en yuksek teklifi verene satmaya karar veren deneyimli savascilar veya eski duzenli askerlerdir Profesyonel veya organize parali askerlerin unlu tarihi ornekleri arasinda Gec Orta Cag ve Ronesans Italyasi nda cesitli Italyan sehir devletlerine ve Papalik devletlerine kar toprak veya guc karsiliginda ordularini saglayan serbest ajan parali ordularin liderleri olan Italyan condottieri sayilabilir Ancak parali asker olarak kabul edilen tum askerler profesyonel parali askerler degildir ve bircok parali asker basitce firsatci veya onceden savas deneyimi olmayan kisiler olabilir Bir savascinin gercekten bir parali asker olup olmadigi bir tartisma veya derece meselesi olabilir cunku mali ve ulusal cikarlar cogu zaman ortusur ve cogu duzenli ordu da askerlerine bir tur odeme saglar Ayrica Cenevre Sozlesmesi nde yansitildigi gibi parali askerlere savas kurallari altinda parali olmayanlara gore genellikle daha az koruma saglanir ve bircok ulke parali askerlik faaliyetini suc saymistir Belirli bir gruba atifta bulunmak icin hangi terimin kullanilacagi konusunda yogun tartismalar yapilabilir Bir terimi digerinin yerine kullanmak dava icin guclu bir destek veya muhalefet anlamina gelebilir Bir ordunun duzenlilik ve duzensizlik arasindaki cizgiyi asmasi mumkundur Uzun sureler boyunca duzenli destek olmaksizin calismaya zorlanan izole edilmis duzenli ordu birimleri duzensizlige donusebilir Duzensiz bir ordu daha basarili hale geldikce duzensizden yeni duzenli ordu olma noktasina bile gecebilir Duzensiz askeri taktikler kullanan duzenli askeri birliklerBu alt basligin genisletilmesi gerekiyor Sayfayi duzenleyerek yardimci olabilirsiniz Cogu konvansiyonel askeri subay ve asker duzensiz askeri gucler kullanmaktan cekinir ve onlari guvenilmez askeri yararlari supheli ve misillemeye yol acan vahset islemeye egilimli olarak gorurler Genellikle bu tur kuvvetler II Dunya Savasi sirasinda Ingiliz ve daha yakin zamanda CIA nin Ozel Aktiviteler Merkezi gibi duzenli ordunun disinda yetistirilir Ancak zaman zaman ornegin caresiz kaldiklarinda konvansiyonel ordular gerilla taktiklerine basvururlar ve gibi genellikle ve arka bolgelerini tehdit eden dusman kuvvetlerini baglayarak kendilerine nefes alacak alan ve zaman kazanirlar Duzenli bir ordunun parcasi olmalarina ragmen Birlesik Devletler Ozel Kuvvetleri duzensiz askeri taktiklerin uygulanmasi gibi gorevlerde egitilir Ancak Amerika Birlesik Devletleri disinda ozel kuvvetler terimi genellikle gerilla ve isyanci olarak savasmak uzere egitilmis bir kuvveti ifade etmez kaynak belirtilmeli Baslangicta Amerika Birlesik Devletleri Ozel Kuvvetleri Avrupa da veya baska bir yerde komunist bir zafer olmasi durumunda cevrelerinde geride kalan direnis kuvvetlerinin olusturulabilecegi bir kadro olarak hizmet etmek uzere olusturuldu Amerika Birlesik Devletleri Ozel Kuvvetleri ve CIA in Ozel Faaliyetler Birimi soylarini Alman isgali altindaki Avrupa ve Japon isgali altindaki Asya da ilham vermek egitmek silahlandirmak ve direnis hareketlerine liderlik etmekle gorevlendirilen II Dunya Savasi ndaki operatorlerine kadar takip edebilir Finlandiya da iyi egitimli hafif piyade birlikleri dusman hatlarinin gerisinde kesif sabotaj ve gerilla savasi gibi duzensiz taktikler kullanir VerimlilikBireysel duzensiz askerin morali egitimi ve techizati cok kotuden mukemmele kadar degisebilirken duzensizler genellikle duzenli ordunun bir parcasi olan ust duzey orgutsel egitim ve techizattan yoksundurlar Bu genellikle daha standart silahli kuvvetlerin tipik odak noktasi olan dogrudan ana hat muharebesinde duzensiz birlikleri etkisiz hale getirir Diger seyler esit oldugunda duzenliler ve duzensizler arasindaki buyuk savaslar duzenli olanlarin lehinedir Bununla birlikte duzensizler kesif catisma taciz takip arka koruma eylemleri destek kesme sabotaj pusu ve yeralti direnisi gibi ana hat savasinin yani sira diger bircok savas gorevinde ustun olabilir Deneyimli duzensizler bu islevlerde genellikle duzenli orduyu geride birakir Duzensizler resmi savaslardan kacinarak bazen yuksek kaliteli ordulari yikima ugratirlar kaynak belirtilmeli Duzensizlerin toplam etkisi genellikle hafife alinmaktadir Duzensizlerin askeri eylemleri genellikle kucuk ve gayriresmi oldugundan eksik bildirilmekte ve hatta goz ardi edilmektedir Duzenli ordular tarafindan carpisildiginda bile bazi askeri tarihler dost birlikleri sayarken tum duzensizleri haric tutar ancak dusman birliklerinin sayimina duzensizleri dahil eder bu da olasiliklarin oldugundan cok daha kotu gorunmesine neden olur Bu tesadufi olabilir dost birliklerin sayimi genellikle gayriresmi gucleri haric tutan resmi duzenli ordu yoklamalarindan gelirken dusman gucu genellikle duzenli ve duzensiz arasindaki ayrimin kayboldugu gorsel tahminlerden gelir Eger duzensiz kuvvetler duzenli kuvvetleri alt ederse yenilginin kayitlari genellikle ortaya cikan kaosun icinde kaybolur kaynak belirtilmeli TarihBir grup basibozuk Osmanli kartpostali Tanim olarak duzensiz kisisel korumalardan veya seckin milislerden yavas yavas buyuyen duzenli ordularin aksine anlasilmaktadir Antik savasta cogu medeni ulus kucuk duzenli ordularini guclendirmek icin buyuk olcude duzensizlere guvenmistir Gelismis uygarliklarda bile duzensizler genellikle duzenli ordudan sayica ustundu Bazen ozellikle duzensizlerin temel egitimini saglamak icin aktif bir avcilik gelenegine sahip olanlar olmak uzere ic yerli veya komsu kulturlerden tum duzensiz kabile ordulari getirildi Duzenliler buyuk muharebelerde yalnizca cekirdek orduyu saglardi duzensizler diger tum savas gorevlerini saglardi Duzensizlere dayanan duzenlilerin dikkate deger ornekleri arasinda Osmanli Imparatorlugu ndaki Basibozuk birimleri Roma Imparatorlugu ndaki Cermen halklarinin Auxilia kohortlari Rus Imparatorlugu ndaki Kazaklar ve Amerika Konfedere Devletleri nin Amerikan sinirindaki Kizilderili kuvvetleri sayilabilir Teutoburg Ormani Muharebesi nde Romalilarin feci yenilgisini destekleyici duzensiz kuvvetlerin eksikligine baglayabiliriz normalde foederati ve yardimci kuvvet birliklerinin sayisi normal lejyonlara esit oldugunda Almanya nin istilasina yalnizca birkac duzensiz hafif suvari filosu eslik etti Bu sefer sirasinda yerel olarak toplanan duzensizlerin cogu eski yardimci subay Arminius tarafindan yonetilen Germen kabilelerine sigindi Roma Imparatorlugu nun cokusu sirasinda duzensizler Roma ordusunun giderek artan bir bolumunu olusturuyordu Bati Imparatorlugu nun sonunda Roma ordusu ile sinirlarin otesindeki barbarlar arasinda cok az fark vardi Napolyon un zorunlu askerligin icadiyla savasi modernize etmesinin ardindan Ispanyollarin 1808 de Fransiz istilacilara karsi yuruttugu Yarimada Savasi gerilla savasinin ilk modern ornegini sagladi Gercekten de gerilla teriminin kendisi bu donemde ortaya cikti Sanayi Devrimi geleneksel duzensizlik kaynaklarini kuruturken uluslar ozel olarak egitilmis duzenli ordu birimleri kullanarak duzensizlerin gorevlerini ustlenmeye zorlandi Ornekler Ingiliz Ordusu ndaki Ingiliz Hindistani nda duzensiz alaylar 1857 den once Britanya nin Dogu Hindistan Sirketi kalici olarak kurulmus birimler olmalarina ragmen resmi olarak duzensizler olarak adlandirilan cok sayida suvari ve piyade alayinin varligini surdurdu Bunlar daha az resmi olarak egitildi ve Ingiliz hizmetindeki duzenli sepoylardan daha az Ingiliz subayina bazen alay basina sadece uc veya dort sahipti Bu sistem Hint subaylarin duzenli alaylardaki muadillerinden daha fazla sorumluluk almalarini sagladi Hem Hint hem de Ingiliz subaylar icin terfi DHS nin ordularinin baska yerlerinde oldugu gibi kidemden ziyade verimlilik ve enerji icindi Duzensiz suvarilerde Hint askerleri atlarini sistemi altinda sagladi Sonuc gecit toreninde o kadar akilli olmasa da genel olarak sahada normal muadillerinden daha etkili olan gevsek bir alay topluluguydu kaynak belirtilmeli Bu duzensiz birliklerin yetistirilmesi ve bakimi da daha ucuzdu ve bunun sonucunda bircogu 1857 deki buyuk Hint Isyani nin ardindan duzenlenen yeni Hint Ordusu nda hayatta kaldi 1867 oncesinde Kanada da duzensiz askeri 1867 den once Kanada daki askeri birlikler Ingiliz gonullu birimlerinden olusuyordu Fransiz yonetimi sirasinda savunma ihtiyaclarini saglamak icin kucuk yerel gonullu milis birimleri veya somurge milisleri kullanildi Ingilizlerin cesitli yerel milisleri kontrolu altinda tuttugu donemde Eyalet Deniz Piyadeleri Kanada daki Ingiliz duzenli kuvvetlerini desteklemek icin kullanilmistir Diger duzensiz birlik ornekleri Buyuk duzensiz kuvvetlerin kullanimi Amerikan Devrimi Irlanda Bagimsizlik Savasi Irlanda Ic Savasi Fransa Prusya Savasi Rus Ic Savasi Ikinci Boer Savasi Banglades Kurtulus Savasi Vietnam Savasi Suriye Ic Savasi ve ozellikle yuz binlerce partizanin her iki tarafta da savastigi Ikinci Dunya Savasi nin Dogu Cephesi gibi savaslarda yogun bir sekilde yer almistir Cin Halk Kurtulus Ordusu zamanla kendisini buyuk bir duzenli guce donusturen bir koylu gerilla gucu olarak basladi Bu donusum duzensiz kuvvetlerin dusmanla carpismaya ve halkin destegini kazanmaya muktedir ancak duzenli askeri kuvvetlere karsi zemin almaktan ve tutmaktan aciz olarak goruldugu halk savasi doktrininde ongorulmustur Ornekler Osmanli Yunan duzensizleri Ermeni fedayileri 1880 lerden 1920 lerin Ermeni duzensiz birimleri Iskocya Birlesik Krallik ta komutasindaki Avrupa daki tek yasal ve hala mevcut 1777 1783 ve 1839 dan beri Basibozuk Osmanli Imparatorlugu nda duzensiz atli parali asker Bushwhacker Amerikan Ic Savasi sirasinda Guney icin savasan duzensiz partizanlar Camisards 17 yuzyilin basinda Huguenot isyani Cete Cetnikler Fedailer Freikorps Almanca konusulan ulkelerde 18 yuzyildan 20 yuzyilin baslarina kadar ozel ordular olarak var olan gonullu birimler savasanlardan birinin resmi izni olmadan ancak bir siyasi partinin veya bireyin kiskirtmasiyla bir catismaya katilan gonulluler aslen 19 yuzyilda Cezayir de Fransa yi destekleyen kabile muttefikleri 1912 den 1956 ya kadar Fransiz Ordusunda hizmet veren Fasli yardimcilar Haydut Osmanli Imparatorlugu nda ve Osmanli Imparatorlugu na karsi haydutlar ve duzensizler ancak Macaristan ve Polonya Litvanya Toplulugu ndaki askeri rutbeler arasinda bulundu Harkiler 1954 62 Cezayir Savasi sirasinda Fransiz Ordusunda gorev yapan Cezayirli Musluman duzensizler Kazak yanlisi paramiliter 18 yuzyil 1904 1905 Rus Japon Savasi sirasinda duzensiz olarak gorev yapan Mancuryali haydutlar Kacaklar Arnavut haydutlar ve isyancilar 1880 ler 1930 Kleft Osmanli Yunanistan inda Yunan gerilla savascilari Kuruc Kuva yi Milliye Prusya Krali III Frederick William in 21 Nisan 1813 tarihli fermani ile olusturulmus Prusya Almanya Avusturya Macaristan Isvec Isvicre ve Hollanda daki en dusuk yedek asker seviyesi Birinci Dunya Savasi ndan once Britanya Imparatorlugu nda cogalan duzensiz bir yari askeri orgut Chaco Savasi nin Paraguayli suvari alayi Mahnovistler Rus Ic Savasi sirasinda hem Beyaz Ordu hem de Bolseviklerle savasan Ukraynali anarsist ordusu Minutemen Amerikan Devrimi sirasinda Amerikan duzensiz birlikleri Vietkong ordusu Hindistan da 18 yuzyil duzensiz atlilari Rapparee Irlandali gerillalar 1690 lar Kore tarihinde Ispanya Amerika Savasi nda Habsburg monarsisinin 17 ve 18 yuzyil avci erleri daha sonra normal gelisti kaynak belirtilmeli Zapatistalar Zeybekler Osmanli duzensizleri 17 yuzyildan 20 yuzyila kadar Modern savaslarda duzensiz askeriyemodern catismalar 2001 Afganistan Savasi nda yenilenen Darfur Savasi Uganda nin kuzeyindeki Tanri nin Direnis Ordusu nun isyani ve Ikinci Cecen Savasi neredeyse tamamen bir ya da iki taraftaki duzensiz gucler tarafindan yurutulmustur CIA in Ozel Aktiviteler Birimi SAD duzensiz askeri gucler olusturmak veya bunlarla mucadele etmek icin ABD nin onde gelen birimidir SAD paramiliter subaylari 1960 larda ve 1970 lerde Laos Ic Savasi sirasinda Hmong kabilesinden basarili birimler olusturdu ve yonetti Ayrica 1980 lerde Afganistan da Sovyetler Birligi ne karsi duzensiz bir gucMucahitleri ve 2001 de Afganistan daki savas sirasinda ABD Ordusu Ozel Kuvvetleri ile Taliban a karsi duzensiz bir isyan gucu olarak Kuzey Ittifakini ve Irak Iran sinirinda Kurt Sunni Islamci grup Ensaru l Islam a karsi ve 2003 teki Irak Savasi sirasinda Saddam Huseyin e karsi duzensiz bir guc olarak ABD Ordusu Ozel Kuvvetleri ile birlikte Kurt Pesmergelerini organize etti ve yonetti Duzensiz sivil gonulluler Rusya nin Ukrayna yi isgali sirasinda Kiev Muharebesi nde buyuk rol oynadi Ayrica bakinizAsimetrik savas Duzensizlere karsi duzensizleri de iceren askeri teori Besinci kol Dorduncu nesil savas Gayrinizami harpKaynakcaGenel kaynaklar Dr Thomas M Huber Clifford J Rogers John M Gates Harold P Ford Robert R Mackey The UnCivil War Irregular Warfare in the Upper South 1861 1865 University of Oklahoma Press 2004 0 8061 3624 3 Ozel kaynaklar Boczek Boleslaw Adam 2005 International law a dictionary ISBN 9780810850781 0 8108 5078 8 978 0 8108 5078 1 Bybee Jay S Status of Taliban Forces Under Article 4 of the Third Geneva Convention of 1949 7 February 2002 PDF 20 Eylul 2009 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 19 Agustos 2015 thefinertimes com 29 Mayis 2012 2 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Ekim 2015 25 Nisan 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Aralik 2015 21 Nisan 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Aralik 2015 PBS 6 Ekim 2001 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Ekim 2015 firstworldwar com 31 Ekim 2002 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Ekim 2015 McNally Michael 2011 Teutoburg Forest AD 9 s 17 ISBN 978 1 84603 581 4 Mason Philip 1986 A Matter of Honour ss 320 324 ISBN 0 333 41837 9 U S Special Forces A Guide to America s Special Operations Units the World s Most Elite Fighting Force by Samuel A Southworth Stephen Tanner Published by Da Capo Press 2002 0 306 81165 0 The CIA Secret Army publisher Time Inc Douglas Waller 3 February 2003 All Necessary Means Employing CIA Operatives in a Warfighting Role Alongside Special Operations Forces Colonel Kathryn Stone Professor Anthony R Williams Project Advisor United States Army War College USAWC 7 April 2003 Shooting at the Moon The Story of America s Clandestine War in Laos Steerforth Press 1996 978 1 883642 36 5 Crile George 2003 Charlie Wilson s War The Extraordinary Story of the Largest Covert Operation in History Atlantic Monthly Press ISBN 0 87113 854 9 Woodward Bob Bush at War Simon and Schuster 2002 Operation Hotel California The Clandestine War inside Iraq Mike Tucker Charles Faddis 2008 The Lyons Press 978 1 59921 366 8 Woodward Bob Plan of Attack Simon and Schuster 2004 978 0 7432 5547 9Konuyla ilgili yayinlarBeckett I F W 15 Eylul 2009 Encyclopedia of Guerrilla Warfare Hardcover Santa Barbara California Abc Clio Inc ISBN 978 0874369298