Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Demokratik Sol Parti, 14 Kasım 1985 tarihinde Bülent Ecevit liderliğinde kurulan ve Türkiye'de faaliyet gösteren siyasi partidir. Parti tüzüğüne göre resmî kısaltması "DSP" şeklindedir. Simgesi ak güvercindir. TBMM'de 1 milletvekili ile temsil edilmektedir. Genel başkanı Önder Aksakal'dır.
Demokratik Sol Parti | |
|---|---|
 | |
| Kısaltma | DSP |
| Genel başkan | Önder Aksakal |
| (Genel sekreter) | Hasan Erçelebi |
| Kurucu | Bülent Ecevit Rahşan Ecevit |
| Slogan(lar) |
|
| Kuruluş tarihi | 14 Kasım 1985) |
| Bölünme | Değişen Türkiye Partisi (1998-2002) Toplumcu Demokratik Parti (2002) Yeni Türkiye Partisi (2002-2004) Demokratik Sol Halk Partisi (2009-2010) Türkiye Değişim Partisi (2020-2023) |
| Önceli | Cumhuriyet Halk Partisi |
| Merkez | Mareşal Fevzi Çakmak Cad.17, Beşevler - Ankara, Türkiye |
| Üyelik (2024) |  25.570 |
| İdeoloji | |
| Siyasi pozisyon | Merkez sol |
| Resmî renkler | Gök mavisi ve kırmızı |
| TBMM | 1 / 600 |
| İlçe Belediye Başkanlığı | 1 / 922 |
| Belde Belediye Başkanlığı | 1 / 388 |
| Belediye Meclisleri | 28 / 20.953 |
| İnternet sitesi | |
dsp.org.tr | |
 Türkiye Cumhuriyeti | |
Rahşan Ecevit'in kurucu genel başkanlığını yaptığı parti özellikle Bülent Ecevit ile 1990'lı yılların ikinci yarısıyla 2000'li yılların başında Türk siyasetinde etkili olmuştur fakat bu etkili konumunu 2002 genel seçimleri ile kaybetmiş ve akabinde kurucuları olan Ecevit çiftinin parti yönetimini bırakmalarıyla birlikte çöküş sürecine girmiştir. 2010'lu yılların başlarına kadar yerel siyasette etkili olmaya devam eden parti sonrasında bu etkisini de kaybetmiş ve Tabela partisine dönüşmüştür. 2023 genel seçimlerinde parti, Adalet ve Kalkınma Partisi listelerinden seçime girip 1 milletvekili çıkarmıştır.
Tarihçe
Kuruluşundan önce
Türkiye'de demokratik solun temelleri, ortanın solu adıyla 1960'ların başında atıldı. 1963'te demokratik işçi hakları için verilen ve kazanılan mücadeleden doğan bu hareket, İsmet İnönü'nün başkanlığını yaptığı Cumhuriyet Halk Partisinde parti içi muhalefete dönüştü.
Ortanın solu hareketindeki "sol" sözcüğü parti içinde ve dışında yoğun tepkilerle karşılaştı; fakat hareketi başlatanların direnci Türkiye'deki solculuk anlayışına siyasal meşruluk kazandırdı. Ortanın Solu Hareketi bunu, Marksizm'den farklılığını vurgulayarak yaptı. Hareketi toplumsal ve ulusal özelliklere dayandırarak, inançlara saygılı laikliği benimsediler. Bu sayede halkın güvenini kazandılar.
Bülent Ecevit'in öncülüğündeki Ortanın Solu hareketi, 1960'ların sonlarında Demokratik Sol adını benimsedi. Bu hareket 12 Mart Muhtırası'nın ardından adeta bir demokrasi mücadelesine girişerek, askerin siyasete müdahalesine karşı çıktı. Bu konuda İnönü ile ters düşen Ecevit, genel sekreterlik görevinden istifa ederek, parti içinde çalışmalarını daha etkin bir biçimde sürdürdü. Millî Şef İsmet İnönü parti meclisi seçiminde Ecevit'e yenilerek, bunun üzerine 34 yıllık genel başkanlığını bıraktı.
Ecevit, 14 Mayıs 1972'de Mustafa Kemal Atatürk ve İsmet İnönü'nün ardından CHP'nin üçüncü genel başkanı oldu. Parti, Ecevit'in genel başkanlığı ve demokratik sol akımıyla büyük bir ivme kazanarak yükselişe geçti. Bunun en somut göstergesi dönemin CHP'sinin oy oranlarındaki değişimdir. 1969 seçimlerinde CHP'nin oyları % 27,37'e kadar gerilemişken, 1973'te % 33.30'a, 1977'de % 41.38'e yükselmiştir. "Umudumuz Karaoğlan!" sloganları da 1973 Seçimleri'nde atılmaya başlanmıştır.
Türk Silahlı Kuvvetleri'nin yaptığı 12 Eylül 1980 Darbesi'nin ardından diğer parti başkanlarıyla beraber Bülent Ecevit de siyasetten uzaklaştırıldı ve bir süre gözaltında tutuldu. Daha sonra bütün partilerin ileri gelenleriyle birlikte 10 yıl süreyle siyasete girmesi yasaklandı. Ecevit gazeteciliğe döndü ve Şubat 1981'de Arayış dergisi'ni çıkarmaya başladı. Arayış'a ya da başka kanallara verdiği demeçlerden dolayı yargılandı ve cezaevine girdi. MGK, 16 Ekim 1981'de tüm siyasi partilerle birlikte CHP'de kapattı.
Kuruluşu
12 Eylül Darbesinden sonra siyaset yasağı getirilen Ecevit, çevresindeki destekçilerini tek tek kaybetti. Bülent Ecevit, bu dönemle ilgili olarak "Mücadelenin güçlüklerini göze alamayanlarla yollarımız ayrıldı." demiştir. Bülent Ecevit, demokratik sol söylemi bir partiyle yeniden hayata döndürmek istiyordu. Bunun sonucunda, yasaklı olan Bülent Ecevit'in yerine eşi Rahşan Ecevit 14 Kasım 1985'te bu projeyi hayata geçirdi ve Demokratik Sol Parti'yi kurdu. Rahşan Ecevit'in örgütlenme konusunda, kurduğu köylü derneklerinden gelen bir deneyimi vardı. İki odalı bir bodrum katında kurulan partinin gelişiminde rol oynayan etmenlerden biri de budur.
29 Aralık 1986 tarihinde, SODEP-HP birleşmesinden sonra partiden kopan milletvekillerinin kurduğu 'hülle partisi' Halk Partisi kendini feshederek DSP'ye katıldı. Böylece DSP, 25 milletvekiliyle TBMM'ye girmiş oldu.
14 Haziran 1987 tarihinde Rahşan Ecevit'e muhalif olan grubun gerçekleştirdiği 2. Kurucular Kurulu toplantısında muhalif harekete önderlik eden Celal Kürkoğlu, partiden ihraç edildiği belirtilen kurucu üyelerin katıldığı toplantıda, “Genel Başkan” ilan edildi. Bu süreçte muhalifler ve parti yönetimi karşılıklı suç duyurularında bulunuldu, parti içi tartışmalar, açılan davalarla mahkemelere taşındı. Yaklaşık üç ay süreyle “Genel Başkanlık” iddiasında bulunan Celal Kürkoğlu 14 Eylül 1987'de 15 arkadaşıyla birlikte SHP'ye katıldı.
6 Eylül 1987'de siyasi yasakların kalkması yönünde yapılan halkoylaması sonucunda eski siyasetçilerin önündeki siyaset yasağı kalktı. Bunun üzerine DSP'nin başına Bülent Ecevit geçti. Bülent Ecevit'in liderliğinde girilen 29 Kasım 1987 seçimlerinde parti 2.044.576 kişinin oyuyla %8.53'lük bir sonuç aldı ve TBMM dışında kaldı. Partisi barajı aşıp Meclis'e giremeyince Bülent Ecevit, 30 Kasım 1987'de aktif politikadan çekildiğini açıkladı. Eşi Rahşan Ecevit ile birlikte 2 Aralık 1987'de istifalarını verdiler, ancak baskılar üzerine kurultaya kadar kararı askıya aldılar.
Boşalan genel başkanlığa 7 Mart 1988'de Necdet Karababa getirildi. Genel başkanlık görevini bir yıldan az sürdüren Karababa'nın görevi bırakmasından sonra, 15 Ocak 1989'da Bülent Ecevit partililer tarafından liderliğe yeniden getirildi. Bu dönemin ardından 26 Mart 1989 yerel seçimlerinde % 9,09 oy alan DSP, 20 Ekim 1991 genel seçimlerinde %10.75 oy alarak TBMM'ye 7 milletvekiliyle girdi. Ecevit de 11 yıl sonra Zonguldak milletvekili olarak yeniden Meclis'e girdi.
Eylül 1992'de Cumhuriyet Halk Partisi'nin tekrar kurulmasından sonra bu sayı çeşitli istifalarla 4'e düştü. DSP'nin 3. Olağan Kurultayı 2 Ekim 1994 tarihinde toplandı. Ecevit bu kurultay sonucunda da genel başkanlığını sürdürdü.
DSP’nin oyları 24 Aralık 1995 erken genel seçimlerinde % 14.64’e, milletvekili sayısı 76’ya yükseldi ve Demokratik Sol Parti solun en büyük partisi konumuna geldi. 6 Mart 1996'da Anavatan Partisi ve Doğru Yol Partisi, Demokratik Sol Parti'nin dışarıdan desteğiyle ANAYOL Hükümeti kuruldu. Bu hükûmet Refah Partisi'nin verdiği gensoru önergesiyle 28 Haziran 1996'da düştü; yerine DYP ile RP'nin kurduğu REFAHYOL Hükümeti başa geldi. REFAHYOL Hükûmeti 28 Şubat süreci içerisinde askerin yoğun baskısı sonucu istifa etti.
Eylül 1996'da kendilerine “Çile Çiçekleri” adını veren Erdal Kesebir ve 3 arkadaşı, partiden ihraç edildiler.
İktidarda olduğu dönem (1997-2002)
28 Şubat süreci ile birlikte; Demokratik Sol Parti, Anavatan Partisi ve Demokrat Türkiye Partisi ile 30 Haziran 1997'de Mesut Yılmaz'ın başbakanlığında kurulan ANASOL-D Hükümeti'nde yer aldı. Bülent Ecevit de 18 yıllık aradan sonra başbakan yardımcısı olarak yeniden hükûmete girdi. 25 Kasım 1998'de Mesut Yılmaz için verilen gensoru önergesi TBMM'de kabul edildi ve Yılmaz başbakanlıktan istifa etti.
11 Ocak 1999'da ülkeyi seçime götürmek için, diğer partilerin de üzerinde anlaşması üzerine Demokratik Sol Parti tarafından bir azınlık hükûmeti kuruldu. FP dışındaki bütün partilerin ve çeşitli demokratik kitle ve sivil toplum örgütlerinin ortak desteğiyle kurulan DSP azınlık hükûmeti ile Bülent Ecevit yaklaşık 20 yıl aradan sonra, dördüncü kez başbakanlık koltuğuna oturdu.
Yolsuzlukların ve siyasal yozlaşmanın arttığı bir dönemde Ecevit'in dürüst kişiliği ve DSP'nin yolsuzluğa bulaşmamış yapısı toplumda heyecan, umut ve güven yarattı. Böyle bir ortamda PKK'nın başının Kenya'da CIA ve MİT'nin ortak operasyonu ile yakalanması da olumlu atmosferi pekiştirdi. 18 Nisan 1999 Seçimleri'nde DSP oylarını yüzde 14.65'ten yüzde 22,19'a çıkardı ve birinci parti oldu. DSP, ANAP ve MHP ile birlikte 57. Türkiye Hükûmeti kurdu. DSP, üçüncü kez hükûmette yer alırken, Bülent Ecevit de siyasi yaşamında beşinci kez Başbakanlık görevini üstlenmiş oldu.
Rahşan Ecevit'in önerisiyle gündeme gelen ve çıkarılması konuşulan af yasası, uzun tartışmalar sonunda 22 Aralık 2000'de DSP öncülüğünde çıkarıldı. Bu af, kamuoyunda Rahşan Affı olarak bilinir. 2001 yılında tepkilerin artması üzerine Rahşan Ecevit, "Benim düşündüğüm af katillerin affı değil, garibanların affıydı." dedi.
Süleyman Demirel'in ardından cumhurbaşkanı olan Ahmet Necdet Sezer ile Hükûmet arasında zaman zaman bazı yasaların iade edilmesiyle yaşanan gerginlik, 19 Şubat 2001 tarihinde yapılan Millî Güvenlik Kurulu (MGK) toplantısında doruğa ulaştı. Cumhurbaşkanı Sezer ile yaşadığı tartışma nedeniyle Başbakan Ecevit, MGK toplantısını terk etti. Yaşanan bu kriz ekonomide zor günlerin başlangıcı oldu. Ecevit'in Türkiye'ye çağırdığı Dünya Bankası Başkan Yardımcısı Kemal Derviş, 13 Mart 2001'de devlet bakanlığına atanarak ekonominin başına geçti.
29 Nisan 2001'de yapılan DSP 5. Olağan Büyük Kurultayında Bülent Ecevit 963 oyla yeniden genel başkan seçilirken, rakibi Aydın milletvekili Sema Pişkinsüt 68 oy aldı. 35 oy geçersiz sayıldı. Sema Pişkinsüt'ün Kurultay öncesi gerginlik yaratıcı bir üslup kullanarak Ecevit'e yüklenmesi sonucu kurultay gergin geçti. Kurultayın ardından İzmir Milletvekili Mehmet Özcan ile İstanbul Milletvekili Nazire Karakuş, DSP'den istifa ettiler.
Ecevit, 4 Mayıs 2002 tarihinde aniden rahatsızlanarak Başkent Üniversitesi Ankara Hastanesi'ne kaldırıldı ve 26 saat süren gözetimin ardından taburcu edildi. Bir süre evinde dinlenen Bülent Ecevit, 17 Mayıs'ta yeniden hastanede tedavi altına alındı ve 11 gün burada kaldı. Bu süreçte, Ecevit'in ilerleyen yaşı ve rahatsızlığı nedeniyle genel başkanlığı ve başbakanlığı devam ettirmesine karşı çıkanlar parti içinde bir bölünmeye neden oldu. Kendilerini “Dokuzlar” olarak adlandıran 9 milletvekili, 25 Haziran'da bir bildiri yayınlayarak, “Ecevitler öncülüğünde Ecevitsiz yaşama geçilmesini” istediler. 8 Temmuz'da Ecevit'in sağ kolu olarak nitelendirilen, Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Hüsamettin Özkan Ecevit ile yaptığı görüşmeden sonra hükûmetteki görevinden ve partiden istifa ettiğini açıkladı. Daha sonra aralarında Muş Milletvekili Zeki Eker ve Dışişleri Bakanı İsmail Cem'in de olduğu bir grup DSP'li bakan ve milletvekili istifa etti.
Yaşanan süreçte, 8 Temmuz 2002'de 128 milletvekili bulunan DSP'nin sandalye sayısı iki hafta içinde yarı yarıya düşerek 64'e indi. Böylece, DSP Meclis'teki en çok milletvekili bulunan parti konumundan dördüncü parti durumuna geldi. DSP'den ayrılan milletvekilleri 22 Temmuz 2002'de Yeni Türkiye Partisi'ni kurdu. DSP'de yaşanan istifalardan sonra 57. Hükümet TBMM'deki güvenoyu için gereken koltuk sayısının altına indi. Koalisyon hükûmetinin geleceğinin tehlikeye girmesi üzerine, koalisyonun en büyük ortağı haline gelen MHP'nin lideri Devlet Bahçeli'nin erken seçim çağrısı ile TBMM, 31 Temmuz'da, seçime 1 buçuk yıl olmasına rağmen erken genel seçimin 3 Kasım 2002 tarihinde yapılmasını kararlaştırdı. Üçlü koalisyon hükûmeti sırasında yaşanan ekonomik krizin etkileri yeni yeni sarılmışken ve yapılan reformların olumlu sonuçları henüz hissedilmemişken gidilen erken seçim sonucunda DSP ve diğer koalisyon ortakları yüzde 10'luk seçim barajını geçemedi.
2002 sonrası
Ecevit, genel başkanlıktan ayrılma kararını 3 Kasım seçimlerinden önce olduğu gibi, seçimlerden sonra da zaman zaman dile getirdi. Ancak uzunca bir süre DSP'nin kurultay tarihi ile ilgili net bir açıklama yapılmadı. Ecevit, beklenen açıklamayı 22 Mayıs 2004'te yaptı ve Genel Başkan Yardımcısı Zeki Sezer'e görevi devretmek isteğini belirtti. 24 Temmuz 2004'te toplanan DSP 6. Olağan Kurultay'da, genel başkanlıktan ayrılan Bülent Ecevit'in yerine Zeki Sezer DSP genel başkanlığına seçildi.
2004 Türkiye yerel seçimleri'nde Bartın, Eskişehir ve Ordu illerinin belediyeleriyle beraber toplam 30 belediye kazandı.
Bülent Ecevit'in 2006'daki vefatından sonra eşi Rahşan Ecevit'in parti içindeki etkisi azalmasına rağmen devam etti. Demokratik Sol Parti, 22 Temmuz 2007 genel seçimlerine katılmadı. Bu seçimlerde, CHP listesinden aday olan 13 DSP'li, milletvekili seçilerek, parlamentoya girdi. Demokratik Sol Parti, 2009 yerel seçimleri'nde oy oranını ve belediye başkanlığı sayısını artırmasına rağmen, seçim sonuçlarının beklenenin altında olması gerekçesiyle DSP içinde tartışmalar başladı. Ordu ve Eskişehir büyükşehir belediyeleriyle beraber toplam 60 belediye kazandı. Daha sonra Bu iki ilin belediye başkanları görev sırasında partilerinden istifa ederek CHP'ye katıldı. Ahmet Tan, Mücahit Pehlivan, Tayfun İçli ve Recai Birgün DSP'nin seçim çalışmalarına katılmayıp CHP İstanbul Büyükşehir Belediyesi başkan adayı Kemal Kılıçdaroğlu'nun seçim çalışmalarına katıldıkları gerekçesiyle Merkez Disiplin Kuruluna sevk edildiler. 14 Nisan 2009'da Ahmet Tan DSP'den ihraç edilirken diğer milletvekillerine uyarı cezası verildi. Zeki Sezer de 11 Nisan 2009 günü yaptığı basın toplantısıyla genel başkanlıktan istifasını açıkladı.
17 Mayıs 2009'da yapılan olağanüstü kurultayın 3. turunda kullanılan 834 geçerli oydan 431'ini alan Masum Türker genel başkanlığa seçildi. Kurultayın hemen ardından 2009 mayısından 2010 başlarına kadar devam eden süre içerisinde kurucu genel başkan Rahşan Ecevit ile Eskişehir milletvekili Tayfun İçli, Ankara milletvekilleri Emrehan Halıcı ve Mücahit Pehlivan, İzmir milletvekili Recai Birgün Demokratik Sol Parti'den istifalarıyla DSP'nin TBMM'deki sandalye sayısı 6'ya düştü.
Haziran 2009'da, DSP'den ayrılan Rahşan Ecevit ve arkadaşları Demokratik Sol Halk Partisi'ni (DSHP) kurdular.
6 Haziran 2010'da Ankara'da yapılan 8. Olağan Kurultay'da Masum Türker tekrar genel başkanlığa seçildi.12 Haziran 2011 Genel Seçimleri'nde toplam oyların yüzde 0.25'ini aldı. Seçimlerden hemen sonra,seçim sonuçlarındaki başarısızlık nedeniyle parti için muhalefetin yaptığı olağanüstü kurultay talepleri olumlu karşılandı; 10 Temmuz 2011'de, Ankara'da yapılan DSP Olağanüstü Kurultayı'nda, genel başkanlığa yeniden Masum Türker seçildi.
DSP 9. Olağan Kurultayı, 30 Haziran 2013 tarihinde, Ankara Selim Sırrı Tarcan Spor Salonu'nda düzenlendi. Kurultayda Genel Başkanı Masum Türker, eski DSP Gençlik Kolları Başkanı 'e karşı, kullanılan 635 oydan 448'ini alarak yeniden Genel Başkan seçildi.
2014 cumhurbaşkanlığı seçiminde Ekmeleddin İhsanoğlu'nu destekledi. DSP, Masum Türker liderliğinde girdiği 7 Haziran 2015 genel seçimlerinde yüzde 0,19, 1 Kasım 2015 genel seçimlerinde yüzde 0,07 oy aldı. Kasım 2015 seçimlerinin ardından, Türker'in genel başkanlıktan ayrılması nedeniyle 13 Aralık 2015'te Ankara'da yapılan olağanüstü kurultayda Genel Başkan Yardımcısı ve Örgüt Kurulu Başkanı Önder Aksakal genel başkanlığa seçildi.
YSK'nın kriterleri karşılamadığı için katılmasına izin vermediği 2018 genel seçimlerinde Millet İttifakı'nı destekledi. Seçimlere girmesinin YSK tarafından “tam kanunsuzluk haliyle” engellendiğini savunarak, bu durum karşısında yürütülen iç hukuk yolları tükendiğinden, yaratılan hak ihlalinin tespiti için Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi kapsamında Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne (AİHM) başvurdu.
2019 yerel seçimlerinde 3 ilçe ve 3 belde belediye başkanlığı kazandı. 15 Aralık 2019'da Ankara'da toplanan 11. Olağan Kurultay'da Önder Aksakal yeniden genel başkanlığa seçildi.
2023 seçimleri ve parti içi karışıklıklar
AK Parti Genel Başkanvekili Binali Yıldırım’ın Demokratik Sol Partiyi ziyaret etmesi üzerine eski DSP’li 74 bakan ve milletvekili, CHP Genel Başkanı ve Millet İttifakı cumhurbaşkanı adayı Kemal Kılıçdaroğlu’nu desteklediklerini açıkladı. 21. Dönem DSP Samsun Milletvekili , "Bugün görüyoruz ki; DSP’nin şu anki yönetimi birkaç sandalye uğruna pazarlıklar yapmaktadır" açıklamalarında bulundu.
7 Nisan 2023 tarihinde DSP Genel Başkanı Önder Aksakal, il başkanlarına ve Parti Meclisi’ne sormadan 14 Mayıs'taki seçimlerde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ı destekleme ve genel seçimlere AK Parti listelerinden katılma kararı aldıklarını açıkladı. Bu gelişmenin ardından DSP genel başkan yardımcıları Onur İste, Selçuk Karakülçe ve Dilara Tambova görevlerinden istifa ettiler. Ayrıca Konya'da DSP Yunak İlçe Başkanı Hüseyin Atıcı, önceki dönem DSP Konya Tuzlukçu İlçe Başkanı Nevzat Şahin ve Bilecik ili Bozüyük İlçe Başkanı Ethem Yavuz Öncel, partilerinin Cumhur İttifakı'na katılmasının ardından istifa ederek, CHP'ye geçtiler.AK Parti listelerinde üç DSP'li aday gösterildi. Sadece Önder Aksakal milletvekili olabildi. Aksakal'ın milletvekili olmasıyla DSP, 12 yıl aradan sonra yeniden TBMM'de temsil edilmeye başlandı.
2019 yerel seçimlerinde Demokratik Sol Parti'nin belediye meclislerinde aldığı oylar yurt çapında yaklaşık olarak %1 bandında iken 5 yıl sonra yapılan bu seçimlerde yurt geneli belediye meclis oyları %0,11 seviyesine gerilemiştir. Seçimlerde 1 ilçe ve 2 adet belde belediyesi DSP tarafından kazanılmıştır fakat DSP'nin kazandığı beldelerden bir tanesi olan Büyükkarıştıran'da Cumhuriyet Halk Partisi tarafından seçimde usulsüzlükler yapıldığı iddia edilerek iptali istenilmiş ve CHP'nin seçim kurullarına yapmış olduğu bu itiraz kabul edilerek Büyükkarıştıran'da seçim 2 Haziran 2024 tarihinde yenilenmiştir. Yenilenen seçimde Büyükkarıştıran belde belediyesini CHP'nin adayı kazanmıştır. Bunun sonucunda DSP'nin belediye sayısı 1 ilçe ve 1 belde olmak üzere ikiye düşmüştür.
Siyasi ideoloji
DSP siyasi yelpazede merkez solda yer alan, parlamenter düzene ve anayasaya bağlı olan Ecevitçi demokratik sol bir partidir.
Parti programı
Vikikaynak'ta Demokratik Sol Parti Programı ile ilgili metin bulabilirsiniz. |
Demokratik Sol Parti Meclisinin 3 Ekim 2003 tarihli toplantısında günün koşullarına göre yenilenmek için ele alınan programın tam metni, 6 Ekim 2003 Pazartesi günü açıklanmıştır. Program; küreselleşme, kayıt dışı ekonomi, emek-sermaye ilişkisi, üretim, girişimcilik, işsizlik, kültür, bilgi toplumu, uzay teknolojisi, kamu yönetimi ve "yerel yönetim anlayışı", sendikalaşma ve "üniversitelere bakış açısı" gibi çok sayıda konuyu içermektedir.
Genel Başkanlar
| # | İsim | Resim | Görev Başlangıcı | Görev Bitişi | Görev Süresi |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Rahşan Ecevit (17 Aralık 1923-17 Ocak 2020) |  | 14 Kasım 1985 | 13 Eylül 1987 | 1 yıl, 303 gün |
| 2 | Bülent Ecevit (28 Mayıs 1925-5 Kasım 2006) |  | 13 Eylül 1987 | 7 Mart 1988 | 176 gün |
| 3 | Necdet Karababa (1935) |  | 7 Mart 1988 | 15 Ocak 1989 | 314 gün |
| (2) | Bülent Ecevit (28 Mayıs 1925-5 Kasım 2006) | | 15 Ocak 1989 | 25 Temmuz 2004 | 15 yıl, 192 gün |
| 4 | Zeki Sezer (12 Nisan 1957) |  | 25 Temmuz 2004 | 11 Nisan 2009 | 4 yıl, 260 gün |
| - | Saffet Başaran (Vekil) (1945) | | 12 Nisan 2009 | 17 Mayıs 2009 | 35 gün |
| 5 | Masum Türker (1951) |  | 17 Mayıs 2009 | 13 Aralık 2015 | 6 yıl, 210 gün |
| 6 | Önder Aksakal (1960) |  | 13 Aralık 2015 | Görevde | 8 yıl, 214 gün |
Zaman Çizelgesi
Milletvekilleri
| # | Adı | Seçim Bölgesi | Görevi |
|---|---|---|---|
| 1 | Önder Aksakal | İstanbul (II) | Demokratik Sol Parti Genel Başkanı |
Demokratik Sol Parti ve seçimler
Genel seçimler
| Seçim | Genel Başkan | Oy | Sandalye | Meclisteki durumu | Meclisteki sırası | Dahil olduğu hükûmet | Harita | |||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| # | % | ± Y | # | ± | ||||||
| 1987 | | 2.044.576 | %8,53 | — | 0 / 450 | — | Yok | 4. | - |  |
| 1991 | 2.624.301 | %10,75 |  2,22 | 7 / 450 | 7 | Muhalefet | 5. | |||
| 1995 | 4.118.025 | %14,64 | 3,89 | 76 / 550 | 69 | Koalisyon | 4. | 55. Türkiye Hükûmeti |  | |
| 1999 | 6.919.670 | %22,17 | 7,53 | 136 / 550 | 60 | Koalisyon | 1. | 57. Türkiye Hükûmeti |  | |
| 2002 | 383.609 | %1,22 |  20,95 | 0 / 550 | 136 | Yok | 9. | - | ||
| 2007 | | Seçimlere CHP listelerinden katıldı. 13 aday milletvekili oldu. | Muhalefet | - | ||||||
| 2011 | | 108.089 | %0,25 | 0,97 | 0 / 550 | 13 | Yok | 9. | ||
| 2015 Haziran | 86.585 | %0,19 | 0,06 | 0 / 550 |  | Yok | 8. | |||
| 2015 Kasım | 31.805 | %0,07 | 0,12 | 0 / 550 | | Yok | 13. | |||
| 2023 | | Seçimlere AK Parti listelerinden katıldı. 1 aday milletvekili oldu. | Hükûmete Destek | - | ||||||
Yerel seçimler
| Seçim | Genel Başkan | Fotoğraf | İl Genel Meclisi+ BB İlçe Belediye Meclisi | Belediye | Harita | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Oy | % | ± | |||||
| 1989 | Bülent Ecevit | | 1.998.819 | %9.03 | - | 37 / 1.984 | Hiçbir ilde 1. olamadı |
| 1994 | 2.463.853 | %8.75 | 0,27 | 23 / 2.695 | |||
| 1999 | 5.885.132 | %18.70 | 9,95 | 193 / 3.200 |  | ||
| 2004 | 683.782 | %2.12 | %16,58 | 35 / 3.193 |  | ||
| 2009 | Zeki Sezer | | 1.164.625 | %2.83 | %0,73 | 63 / 2.903 | |
| 2014 | Masum Türker | | 149.650 | %0.33 | %2,50 | 5 / 1.351 | |
| 2019 | Önder Aksakal | | 378.706 | %0.82 | %0,49 | 6 / 1.355 | |
| 2024 | 50.965 | %0.11 | %0,71 | 2 / 1.386 | |||
Belediye başkanları
| # | İsim | İl | İlçe | Belde | |||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Haydar Çorum | Eskişehir | Mihalıççık | ||||
| 2 | Nihat Başer | Sivas | Gemerek | Çepni | |||
Kaynakça
Vikihaber'de bu konuyla ilgili haber var:
|
- ^ "Pişkinsüt partisini kurdu". www.hurriyet.com.tr. 28 Oca 2002. 23 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Aralık 2023.
- ^ "Pişkinsüt parti kurdu". www.yenimesaj.com.tr. 23 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Aralık 2023.
- ^ "Pişkinsüt partisini kurdu". arsiv.ntv.com.tr. 23 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Aralık 2023.
- ^ . 21 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Ecevit: Irkçı değil, Atatürk milliyetçisiyim". 12 Ekim 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Ekim 2022.
- ^ "DSP'den Atatürk'e: Halk, demokratik yaşamın dışına atıldı". 12 Ekim 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Ekim 2022.
- ^ "Ecevit'ten 'ulusal sol' çağrısı". 21 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Mayıs 2022.
- ^ only türk siyasi posting [@siyasiposting] (31 Mart 2020). "bülent ecevit'in milliyetçilik üzerine sözleri. "Türkiye'de son zamanlarda, kendilerini çağdaş olarak gösteren, solcu olarak gösteren bazı kimseler: "solcular ve çağdaşlar aynı zamanda milliyetçi olamaz." diyorlar. ben onlara millet sevmez yurtseverler diyorum." t.co/cU4zcCS5EN" (X gönderisi). Erişim tarihi: 21 Haziran 2022 – X vasıtasıyla.
- ^ . birikimdergisi.com. 7 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2023.
- ^ ""ORTANIN SOLU" DÜŞÜNCESİNDE KEMALİZM". 12 Ekim 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Ekim 2022.
- ^ "DSP 1999 Seçim Sonuçları". 12 Ekim 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Ekim 2022.
- ^ "Gazetecilik Yıllarında Bülent Ecevit ve Anti-Komünizm (1950-1961)". 30 Aralık 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Aralık 2022.
- ^ "Ecevit'in Sol Anlayışı". 19 Aralık 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Mayıs 2022.
- ^ "DSP Genel Başkanı Aksakal: DSP, sol kavramını Türkiye'de millileştiren tek partidir". 30 Nisan 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Nisan 2022.
- ^ "Aksakal: AK Parti ve MHP'yle ittifak konuşulabilir, HDP'yle asla". 13 Ekim 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Ekim 2022.
- ^ "Ecevit: AB Konusunda Kararlıyız - 2002-03-08". VOA Türkçe. 8 Mart 2002. 26 Kasım 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Kasım 2023.
- ^ . Hürriyet. 21 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2023.
- ^ (PDF). 15 Şubat 2023 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ . 15 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Yeni Türkiye kuruldu 15 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . hurriyet.com.tr Erişim tarihi: 12.3.2011
- ^ . 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2015.
- ^ DSP'de Zeki Sezer istifa etti 2 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde . ntv.com.tr. Erişim tarihi: 11.4.2009
- ^ . 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2015.
- ^ "DSP'nin yeni lideri Masum Türker". 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Şubat 2015.
- ^ "DSP 'Masum Türker'le yola devam' dedi". 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Şubat 2015.
- ^ DSP Genel Başkanlığı'na yeniden Türker seçildi 13 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . aksam.com.tr. Erişim tarihi: 11.7.2011
- ^ Para bitti yeniden doğuyoruz 2 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde . hurriyet.com.tr. Erişim tarihi: 1.7.2013
- ^ "İhsanoğlu'na desteğimiz tam". Sozcu. 15 Temmuz 2014. 15 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Şubat 2022.
- ^ . Sözcü. 14 Aralık 2015. 20 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2015.
- ^ "DSP, seçimde destekleyeceği ittifakı açıkladı". Hurriyet.com.tr. 15 Şubat 2022. 15 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Şubat 2022.
- ^ "DSP'den yerel seçim değerlendirmesi". ntv.com.tr. Anadolu Ajansı. 2 Nisan 2019. 15 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Şubat 2022.
- ^ "DSP kurultayında Aksakal yeniden seçildi". Gazete Duvar. 15 Şubat 2022. 15 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Şubat 2022.
- ^ "Binali Yıldırım DSP'yi ziyaret etti, DSP'li 74 bakan ve milletvekili Kılıçdaroğlu'na desteğini açıkladı". T24. 7 Nisan 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Nisan 2023.
- ^ "DSP, seçimde Cumhurbaşkanı Erdoğan'ı destekleyecek". TRT Haber. 7 Nisan 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Nisan 2023.
- ^ . www.timeturk.com. 7 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2023.
- ^ . 11 Nisan 2023. 11 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2023.
- ^ . Sözcü. 6 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2023.
- ^ "AKP'nin milletvekili listesinde DSP'ye üç kontenjan". Artı Gerçek. 11 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Mayıs 2023.
- ^ . 15 Mayıs 2023. 24 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2023.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 15 Haziran 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Haziran 2024.
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Demokratik Sol Parti ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Resmî site
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Demokratik Sol Parti 14 Kasim 1985 tarihinde Bulent Ecevit liderliginde kurulan ve Turkiye de faaliyet gosteren siyasi partidir Parti tuzugune gore resmi kisaltmasi DSP seklindedir Simgesi ak guvercindir TBMM de 1 milletvekili ile temsil edilmektedir Genel baskani Onder Aksakal dir Demokratik Sol PartiKisaltmaDSPGenel baskanOnder AksakalGenel sekreterHasan ErcelebiKurucuBulent Ecevit Rahsan EcevitSlogan lar Gozun aydin Turkiye Ak Guvercin geliyor Bu sefer DSP de Kurulus tarihi14 Kasim 1985 38 yil once 1985 11 14 BolunmeDegisen Turkiye Partisi 1998 2002 Toplumcu Demokratik Parti 2002 Yeni Turkiye Partisi 2002 2004 Demokratik Sol Halk Partisi 2009 2010 Turkiye Degisim Partisi 2020 2023 OnceliCumhuriyet Halk PartisiMerkezMaresal Fevzi Cakmak Cad 17 Besevler Ankara TurkiyeUyelik 2024 25 570IdeolojiAtaturkculuk Ulusalcilik Turk milliyetciligi Sosyal demokrasi Ortanin solu Anti komunizm Demokratik sol Sol milliyetcilik Parlamenterizm Ecevitcilik Pro AvrupacilikSiyasi pozisyonMerkez solResmi renkler Gok mavisi ve kirmiziTBMM1 600 Tum ListeIlce Belediye Baskanligi1 922Tum ListeBelde Belediye Baskanligi1 388Tum ListeBelediye Meclisleri28 20 953Internet sitesidsp org trTurkiye Cumhuriyeti Rahsan Ecevit in kurucu genel baskanligini yaptigi parti ozellikle Bulent Ecevit ile 1990 li yillarin ikinci yarisiyla 2000 li yillarin basinda Turk siyasetinde etkili olmustur fakat bu etkili konumunu 2002 genel secimleri ile kaybetmis ve akabinde kuruculari olan Ecevit ciftinin parti yonetimini birakmalariyla birlikte cokus surecine girmistir 2010 lu yillarin baslarina kadar yerel siyasette etkili olmaya devam eden parti sonrasinda bu etkisini de kaybetmis ve Tabela partisine donusmustur 2023 genel secimlerinde parti Adalet ve Kalkinma Partisi listelerinden secime girip 1 milletvekili cikarmistir TarihceKurulusundan once Turkiye de demokratik solun temelleri ortanin solu adiyla 1960 larin basinda atildi 1963 te demokratik isci haklari icin verilen ve kazanilan mucadeleden dogan bu hareket Ismet Inonu nun baskanligini yaptigi Cumhuriyet Halk Partisinde parti ici muhalefete donustu Ortanin solu hareketindeki sol sozcugu parti icinde ve disinda yogun tepkilerle karsilasti fakat hareketi baslatanlarin direnci Turkiye deki solculuk anlayisina siyasal mesruluk kazandirdi Ortanin Solu Hareketi bunu Marksizm den farkliligini vurgulayarak yapti Hareketi toplumsal ve ulusal ozelliklere dayandirarak inanclara saygili laikligi benimsediler Bu sayede halkin guvenini kazandilar Bulent Ecevit in onculugundeki Ortanin Solu hareketi 1960 larin sonlarinda Demokratik Sol adini benimsedi Bu hareket 12 Mart Muhtirasi nin ardindan adeta bir demokrasi mucadelesine giriserek askerin siyasete mudahalesine karsi cikti Bu konuda Inonu ile ters dusen Ecevit genel sekreterlik gorevinden istifa ederek parti icinde calismalarini daha etkin bir bicimde surdurdu Milli Sef Ismet Inonu parti meclisi seciminde Ecevit e yenilerek bunun uzerine 34 yillik genel baskanligini birakti Ecevit 14 Mayis 1972 de Mustafa Kemal Ataturk ve Ismet Inonu nun ardindan CHP nin ucuncu genel baskani oldu Parti Ecevit in genel baskanligi ve demokratik sol akimiyla buyuk bir ivme kazanarak yukselise gecti Bunun en somut gostergesi donemin CHP sinin oy oranlarindaki degisimdir 1969 secimlerinde CHP nin oylari 27 37 e kadar gerilemisken 1973 te 33 30 a 1977 de 41 38 e yukselmistir Umudumuz Karaoglan sloganlari da 1973 Secimleri nde atilmaya baslanmistir Turk Silahli Kuvvetleri nin yaptigi 12 Eylul 1980 Darbesi nin ardindan diger parti baskanlariyla beraber Bulent Ecevit de siyasetten uzaklastirildi ve bir sure gozaltinda tutuldu Daha sonra butun partilerin ileri gelenleriyle birlikte 10 yil sureyle siyasete girmesi yasaklandi Ecevit gazetecilige dondu ve Subat 1981 de Arayis dergisi ni cikarmaya basladi Arayis a ya da baska kanallara verdigi demeclerden dolayi yargilandi ve cezaevine girdi MGK 16 Ekim 1981 de tum siyasi partilerle birlikte CHP de kapatti Kurulusu 12 Eylul Darbesinden sonra siyaset yasagi getirilen Ecevit cevresindeki destekcilerini tek tek kaybetti Bulent Ecevit bu donemle ilgili olarak Mucadelenin gucluklerini goze alamayanlarla yollarimiz ayrildi demistir Bulent Ecevit demokratik sol soylemi bir partiyle yeniden hayata dondurmek istiyordu Bunun sonucunda yasakli olan Bulent Ecevit in yerine esi Rahsan Ecevit 14 Kasim 1985 te bu projeyi hayata gecirdi ve Demokratik Sol Parti yi kurdu Rahsan Ecevit in orgutlenme konusunda kurdugu koylu derneklerinden gelen bir deneyimi vardi Iki odali bir bodrum katinda kurulan partinin gelisiminde rol oynayan etmenlerden biri de budur 29 Aralik 1986 tarihinde SODEP HP birlesmesinden sonra partiden kopan milletvekillerinin kurdugu hulle partisi Halk Partisi kendini feshederek DSP ye katildi Boylece DSP 25 milletvekiliyle TBMM ye girmis oldu 14 Haziran 1987 tarihinde Rahsan Ecevit e muhalif olan grubun gerceklestirdigi 2 Kurucular Kurulu toplantisinda muhalif harekete onderlik eden Celal Kurkoglu partiden ihrac edildigi belirtilen kurucu uyelerin katildigi toplantida Genel Baskan ilan edildi Bu surecte muhalifler ve parti yonetimi karsilikli suc duyurularinda bulunuldu parti ici tartismalar acilan davalarla mahkemelere tasindi Yaklasik uc ay sureyle Genel Baskanlik iddiasinda bulunan Celal Kurkoglu 14 Eylul 1987 de 15 arkadasiyla birlikte SHP ye katildi 6 Eylul 1987 de siyasi yasaklarin kalkmasi yonunde yapilan halkoylamasi sonucunda eski siyasetcilerin onundeki siyaset yasagi kalkti Bunun uzerine DSP nin basina Bulent Ecevit gecti Bulent Ecevit in liderliginde girilen 29 Kasim 1987 secimlerinde parti 2 044 576 kisinin oyuyla 8 53 luk bir sonuc aldi ve TBMM disinda kaldi Partisi baraji asip Meclis e giremeyince Bulent Ecevit 30 Kasim 1987 de aktif politikadan cekildigini acikladi Esi Rahsan Ecevit ile birlikte 2 Aralik 1987 de istifalarini verdiler ancak baskilar uzerine kurultaya kadar karari askiya aldilar Bosalan genel baskanliga 7 Mart 1988 de Necdet Karababa getirildi Genel baskanlik gorevini bir yildan az surduren Karababa nin gorevi birakmasindan sonra 15 Ocak 1989 da Bulent Ecevit partililer tarafindan liderlige yeniden getirildi Bu donemin ardindan 26 Mart 1989 yerel secimlerinde 9 09 oy alan DSP 20 Ekim 1991 genel secimlerinde 10 75 oy alarak TBMM ye 7 milletvekiliyle girdi Ecevit de 11 yil sonra Zonguldak milletvekili olarak yeniden Meclis e girdi Eylul 1992 de Cumhuriyet Halk Partisi nin tekrar kurulmasindan sonra bu sayi cesitli istifalarla 4 e dustu DSP nin 3 Olagan Kurultayi 2 Ekim 1994 tarihinde toplandi Ecevit bu kurultay sonucunda da genel baskanligini surdurdu DSP nin oylari 24 Aralik 1995 erken genel secimlerinde 14 64 e milletvekili sayisi 76 ya yukseldi ve Demokratik Sol Parti solun en buyuk partisi konumuna geldi 6 Mart 1996 da Anavatan Partisi ve Dogru Yol Partisi Demokratik Sol Parti nin disaridan destegiyle ANAYOL Hukumeti kuruldu Bu hukumet Refah Partisi nin verdigi gensoru onergesiyle 28 Haziran 1996 da dustu yerine DYP ile RP nin kurdugu REFAHYOL Hukumeti basa geldi REFAHYOL Hukumeti 28 Subat sureci icerisinde askerin yogun baskisi sonucu istifa etti Eylul 1996 da kendilerine Cile Cicekleri adini veren Erdal Kesebir ve 3 arkadasi partiden ihrac edildiler Iktidarda oldugu donem 1997 2002 28 Subat sureci ile birlikte Demokratik Sol Parti Anavatan Partisi ve Demokrat Turkiye Partisi ile 30 Haziran 1997 de Mesut Yilmaz in basbakanliginda kurulan ANASOL D Hukumeti nde yer aldi Bulent Ecevit de 18 yillik aradan sonra basbakan yardimcisi olarak yeniden hukumete girdi 25 Kasim 1998 de Mesut Yilmaz icin verilen gensoru onergesi TBMM de kabul edildi ve Yilmaz basbakanliktan istifa etti Ecevit DSP Genel Baskani iken 1999 2002 arasinda basbakanlik yapmistir 11 Ocak 1999 da ulkeyi secime goturmek icin diger partilerin de uzerinde anlasmasi uzerine Demokratik Sol Parti tarafindan bir azinlik hukumeti kuruldu FP disindaki butun partilerin ve cesitli demokratik kitle ve sivil toplum orgutlerinin ortak destegiyle kurulan DSP azinlik hukumeti ile Bulent Ecevit yaklasik 20 yil aradan sonra dorduncu kez basbakanlik koltuguna oturdu Yolsuzluklarin ve siyasal yozlasmanin arttigi bir donemde Ecevit in durust kisiligi ve DSP nin yolsuzluga bulasmamis yapisi toplumda heyecan umut ve guven yaratti Boyle bir ortamda PKK nin basinin Kenya da CIA ve MIT nin ortak operasyonu ile yakalanmasi da olumlu atmosferi pekistirdi 18 Nisan 1999 Secimleri nde DSP oylarini yuzde 14 65 ten yuzde 22 19 a cikardi ve birinci parti oldu DSP ANAP ve MHP ile birlikte 57 Turkiye Hukumeti kurdu DSP ucuncu kez hukumette yer alirken Bulent Ecevit de siyasi yasaminda besinci kez Basbakanlik gorevini ustlenmis oldu Rahsan Ecevit in onerisiyle gundeme gelen ve cikarilmasi konusulan af yasasi uzun tartismalar sonunda 22 Aralik 2000 de DSP onculugunde cikarildi Bu af kamuoyunda Rahsan Affi olarak bilinir 2001 yilinda tepkilerin artmasi uzerine Rahsan Ecevit Benim dusundugum af katillerin affi degil garibanlarin affiydi dedi Suleyman Demirel in ardindan cumhurbaskani olan Ahmet Necdet Sezer ile Hukumet arasinda zaman zaman bazi yasalarin iade edilmesiyle yasanan gerginlik 19 Subat 2001 tarihinde yapilan Milli Guvenlik Kurulu MGK toplantisinda doruga ulasti Cumhurbaskani Sezer ile yasadigi tartisma nedeniyle Basbakan Ecevit MGK toplantisini terk etti Yasanan bu kriz ekonomide zor gunlerin baslangici oldu Ecevit in Turkiye ye cagirdigi Dunya Bankasi Baskan Yardimcisi Kemal Dervis 13 Mart 2001 de devlet bakanligina atanarak ekonominin basina gecti 29 Nisan 2001 de yapilan DSP 5 Olagan Buyuk Kurultayinda Bulent Ecevit 963 oyla yeniden genel baskan secilirken rakibi Aydin milletvekili Sema Piskinsut 68 oy aldi 35 oy gecersiz sayildi Sema Piskinsut un Kurultay oncesi gerginlik yaratici bir uslup kullanarak Ecevit e yuklenmesi sonucu kurultay gergin gecti Kurultayin ardindan Izmir Milletvekili Mehmet Ozcan ile Istanbul Milletvekili Nazire Karakus DSP den istifa ettiler Ecevit 4 Mayis 2002 tarihinde aniden rahatsizlanarak Baskent Universitesi Ankara Hastanesi ne kaldirildi ve 26 saat suren gozetimin ardindan taburcu edildi Bir sure evinde dinlenen Bulent Ecevit 17 Mayis ta yeniden hastanede tedavi altina alindi ve 11 gun burada kaldi Bu surecte Ecevit in ilerleyen yasi ve rahatsizligi nedeniyle genel baskanligi ve basbakanligi devam ettirmesine karsi cikanlar parti icinde bir bolunmeye neden oldu Kendilerini Dokuzlar olarak adlandiran 9 milletvekili 25 Haziran da bir bildiri yayinlayarak Ecevitler onculugunde Ecevitsiz yasama gecilmesini istediler 8 Temmuz da Ecevit in sag kolu olarak nitelendirilen Devlet Bakani ve Basbakan Yardimcisi Husamettin Ozkan Ecevit ile yaptigi gorusmeden sonra hukumetteki gorevinden ve partiden istifa ettigini acikladi Daha sonra aralarinda Mus Milletvekili Zeki Eker ve Disisleri Bakani Ismail Cem in de oldugu bir grup DSP li bakan ve milletvekili istifa etti Yasanan surecte 8 Temmuz 2002 de 128 milletvekili bulunan DSP nin sandalye sayisi iki hafta icinde yari yariya duserek 64 e indi Boylece DSP Meclis teki en cok milletvekili bulunan parti konumundan dorduncu parti durumuna geldi DSP den ayrilan milletvekilleri 22 Temmuz 2002 de Yeni Turkiye Partisi ni kurdu DSP de yasanan istifalardan sonra 57 Hukumet TBMM deki guvenoyu icin gereken koltuk sayisinin altina indi Koalisyon hukumetinin geleceginin tehlikeye girmesi uzerine koalisyonun en buyuk ortagi haline gelen MHP nin lideri Devlet Bahceli nin erken secim cagrisi ile TBMM 31 Temmuz da secime 1 bucuk yil olmasina ragmen erken genel secimin 3 Kasim 2002 tarihinde yapilmasini kararlastirdi Uclu koalisyon hukumeti sirasinda yasanan ekonomik krizin etkileri yeni yeni sarilmisken ve yapilan reformlarin olumlu sonuclari henuz hissedilmemisken gidilen erken secim sonucunda DSP ve diger koalisyon ortaklari yuzde 10 luk secim barajini gecemedi 2002 sonrasi Ecevit genel baskanliktan ayrilma kararini 3 Kasim secimlerinden once oldugu gibi secimlerden sonra da zaman zaman dile getirdi Ancak uzunca bir sure DSP nin kurultay tarihi ile ilgili net bir aciklama yapilmadi Ecevit beklenen aciklamayi 22 Mayis 2004 te yapti ve Genel Baskan Yardimcisi Zeki Sezer e gorevi devretmek istegini belirtti 24 Temmuz 2004 te toplanan DSP 6 Olagan Kurultay da genel baskanliktan ayrilan Bulent Ecevit in yerine Zeki Sezer DSP genel baskanligina secildi 2004 Turkiye yerel secimleri nde Bartin Eskisehir ve Ordu illerinin belediyeleriyle beraber toplam 30 belediye kazandi 2007 de DSP nin Milas baskanligi binasi ve Zeki Sezer in posteri Bulent Ecevit in 2006 daki vefatindan sonra esi Rahsan Ecevit in parti icindeki etkisi azalmasina ragmen devam etti Demokratik Sol Parti 22 Temmuz 2007 genel secimlerine katilmadi Bu secimlerde CHP listesinden aday olan 13 DSP li milletvekili secilerek parlamentoya girdi Demokratik Sol Parti 2009 yerel secimleri nde oy oranini ve belediye baskanligi sayisini artirmasina ragmen secim sonuclarinin beklenenin altinda olmasi gerekcesiyle DSP icinde tartismalar basladi Ordu ve Eskisehir buyuksehir belediyeleriyle beraber toplam 60 belediye kazandi Daha sonra Bu iki ilin belediye baskanlari gorev sirasinda partilerinden istifa ederek CHP ye katildi Ahmet Tan Mucahit Pehlivan Tayfun Icli ve Recai Birgun DSP nin secim calismalarina katilmayip CHP Istanbul Buyuksehir Belediyesi baskan adayi Kemal Kilicdaroglu nun secim calismalarina katildiklari gerekcesiyle Merkez Disiplin Kuruluna sevk edildiler 14 Nisan 2009 da Ahmet Tan DSP den ihrac edilirken diger milletvekillerine uyari cezasi verildi Zeki Sezer de 11 Nisan 2009 gunu yaptigi basin toplantisiyla genel baskanliktan istifasini acikladi 17 Mayis 2009 da yapilan olaganustu kurultayin 3 turunda kullanilan 834 gecerli oydan 431 ini alan Masum Turker genel baskanliga secildi Kurultayin hemen ardindan 2009 mayisindan 2010 baslarina kadar devam eden sure icerisinde kurucu genel baskan Rahsan Ecevit ile Eskisehir milletvekili Tayfun Icli Ankara milletvekilleri Emrehan Halici ve Mucahit Pehlivan Izmir milletvekili Recai Birgun Demokratik Sol Parti den istifalariyla DSP nin TBMM deki sandalye sayisi 6 ya dustu Haziran 2009 da DSP den ayrilan Rahsan Ecevit ve arkadaslari Demokratik Sol Halk Partisi ni DSHP kurdular 6 Haziran 2010 da Ankara da yapilan 8 Olagan Kurultay da Masum Turker tekrar genel baskanliga secildi 12 Haziran 2011 Genel Secimleri nde toplam oylarin yuzde 0 25 ini aldi Secimlerden hemen sonra secim sonuclarindaki basarisizlik nedeniyle parti icin muhalefetin yaptigi olaganustu kurultay talepleri olumlu karsilandi 10 Temmuz 2011 de Ankara da yapilan DSP Olaganustu Kurultayi nda genel baskanliga yeniden Masum Turker secildi DSP 9 Olagan Kurultayi 30 Haziran 2013 tarihinde Ankara Selim Sirri Tarcan Spor Salonu nda duzenlendi Kurultayda Genel Baskani Masum Turker eski DSP Genclik Kollari Baskani e karsi kullanilan 635 oydan 448 ini alarak yeniden Genel Baskan secildi DSP nin Haziran 2015 genel secimleri kampanyasindan bir poster 2014 cumhurbaskanligi seciminde Ekmeleddin Ihsanoglu nu destekledi DSP Masum Turker liderliginde girdigi 7 Haziran 2015 genel secimlerinde yuzde 0 19 1 Kasim 2015 genel secimlerinde yuzde 0 07 oy aldi Kasim 2015 secimlerinin ardindan Turker in genel baskanliktan ayrilmasi nedeniyle 13 Aralik 2015 te Ankara da yapilan olaganustu kurultayda Genel Baskan Yardimcisi ve Orgut Kurulu Baskani Onder Aksakal genel baskanliga secildi YSK nin kriterleri karsilamadigi icin katilmasina izin vermedigi 2018 genel secimlerinde Millet Ittifaki ni destekledi Secimlere girmesinin YSK tarafindan tam kanunsuzluk haliyle engellendigini savunarak bu durum karsisinda yurutulen ic hukuk yollari tukendiginden yaratilan hak ihlalinin tespiti icin Avrupa Insan Haklari Sozlesmesi kapsaminda Avrupa Insan Haklari Mahkemesi ne AIHM basvurdu 2019 yerel secimlerinde 3 ilce ve 3 belde belediye baskanligi kazandi 15 Aralik 2019 da Ankara da toplanan 11 Olagan Kurultay da Onder Aksakal yeniden genel baskanliga secildi 2023 secimleri ve parti ici karisikliklar AK Parti Genel Baskanvekili Binali Yildirim in Demokratik Sol Partiyi ziyaret etmesi uzerine eski DSP li 74 bakan ve milletvekili CHP Genel Baskani ve Millet Ittifaki cumhurbaskani adayi Kemal Kilicdaroglu nu desteklediklerini acikladi 21 Donem DSP Samsun Milletvekili Bugun goruyoruz ki DSP nin su anki yonetimi birkac sandalye ugruna pazarliklar yapmaktadir aciklamalarinda bulundu 7 Nisan 2023 tarihinde DSP Genel Baskani Onder Aksakal il baskanlarina ve Parti Meclisi ne sormadan 14 Mayis taki secimlerde Cumhurbaskani Recep Tayyip Erdogan i destekleme ve genel secimlere AK Parti listelerinden katilma karari aldiklarini acikladi Bu gelismenin ardindan DSP genel baskan yardimcilari Onur Iste Selcuk Karakulce ve Dilara Tambova gorevlerinden istifa ettiler Ayrica Konya da DSP Yunak Ilce Baskani Huseyin Atici onceki donem DSP Konya Tuzlukcu Ilce Baskani Nevzat Sahin ve Bilecik ili Bozuyuk Ilce Baskani Ethem Yavuz Oncel partilerinin Cumhur Ittifaki na katilmasinin ardindan istifa ederek CHP ye gectiler AK Parti listelerinde uc DSP li aday gosterildi Sadece Onder Aksakal milletvekili olabildi Aksakal in milletvekili olmasiyla DSP 12 yil aradan sonra yeniden TBMM de temsil edilmeye baslandi 2024 yerel secimleri 2019 yerel secimlerinde Demokratik Sol Parti nin belediye meclislerinde aldigi oylar yurt capinda yaklasik olarak 1 bandinda iken 5 yil sonra yapilan bu secimlerde yurt geneli belediye meclis oylari 0 11 seviyesine gerilemistir Secimlerde 1 ilce ve 2 adet belde belediyesi DSP tarafindan kazanilmistir fakat DSP nin kazandigi beldelerden bir tanesi olan Buyukkaristiran da Cumhuriyet Halk Partisi tarafindan secimde usulsuzlukler yapildigi iddia edilerek iptali istenilmis ve CHP nin secim kurullarina yapmis oldugu bu itiraz kabul edilerek Buyukkaristiran da secim 2 Haziran 2024 tarihinde yenilenmistir Yenilenen secimde Buyukkaristiran belde belediyesini CHP nin adayi kazanmistir Bunun sonucunda DSP nin belediye sayisi 1 ilce ve 1 belde olmak uzere ikiye dusmustur Siyasi ideolojiDSP siyasi yelpazede merkez solda yer alan parlamenter duzene ve anayasaya bagli olan Ecevitci demokratik sol bir partidir Parti programiVikikaynak ta Demokratik Sol Parti Programi ile ilgili metin bulabilirsiniz Demokratik Sol Parti Meclisinin 3 Ekim 2003 tarihli toplantisinda gunun kosullarina gore yenilenmek icin ele alinan programin tam metni 6 Ekim 2003 Pazartesi gunu aciklanmistir Program kuresellesme kayit disi ekonomi emek sermaye iliskisi uretim girisimcilik issizlik kultur bilgi toplumu uzay teknolojisi kamu yonetimi ve yerel yonetim anlayisi sendikalasma ve universitelere bakis acisi gibi cok sayida konuyu icermektedir Genel Baskanlar Isim Resim Gorev Baslangici Gorev Bitisi Gorev Suresi1 Rahsan Ecevit 17 Aralik 1923 17 Ocak 2020 14 Kasim 1985 13 Eylul 1987 1 yil 303 gun2 Bulent Ecevit 28 Mayis 1925 5 Kasim 2006 13 Eylul 1987 7 Mart 1988 176 gun3 Necdet Karababa 1935 7 Mart 1988 15 Ocak 1989 314 gun 2 Bulent Ecevit 28 Mayis 1925 5 Kasim 2006 15 Ocak 1989 25 Temmuz 2004 15 yil 192 gun4 Zeki Sezer 12 Nisan 1957 25 Temmuz 2004 11 Nisan 2009 4 yil 260 gun Saffet Basaran Vekil 1945 12 Nisan 2009 17 Mayis 2009 35 gun5 Masum Turker 1951 17 Mayis 2009 13 Aralik 2015 6 yil 210 gun6 Onder Aksakal 1960 13 Aralik 2015 Gorevde 8 yil 214 gunZaman CizelgesiMilletvekilleri Adi Secim Bolgesi Gorevi1 Onder Aksakal Istanbul II Demokratik Sol Parti Genel BaskaniDemokratik Sol Parti ve secimlerGenel secimler Secim Genel Baskan Oy Sandalye Meclisteki durumu Meclisteki sirasi Dahil oldugu hukumet Harita Y 1987 Bulent Ecevit 2 044 576 8 53 0 450 Yok 4 1991 2 624 301 10 75 2 22 7 450 7 Muhalefet 5 1995 4 118 025 14 64 3 89 76 550 69 Koalisyon 4 55 Turkiye Hukumeti1999 6 919 670 22 17 7 53 136 550 60 Koalisyon 1 57 Turkiye Hukumeti2002 383 609 1 22 20 95 0 550 136 Yok 9 2007 Zeki Sezer Secimlere CHP listelerinden katildi 13 aday milletvekili oldu Muhalefet 2011 Masum Turker 108 089 0 25 0 97 0 550 13 Yok 9 2015 Haziran 86 585 0 19 0 06 0 550 Yok 8 2015 Kasim 31 805 0 07 0 12 0 550 Yok 13 2023 Onder Aksakal Secimlere AK Parti listelerinden katildi 1 aday milletvekili oldu Hukumete Destek Yerel secimler Secim Genel Baskan Fotograf Il Genel Meclisi BB Ilce Belediye Meclisi Belediye HaritaOy 1989 Bulent Ecevit 1 998 819 9 03 37 1 984 Hicbir ilde 1 olamadi1994 2 463 853 8 75 0 27 23 2 6951999 5 885 132 18 70 9 95 193 3 2002004 683 782 2 12 16 58 35 3 1932009 Zeki Sezer 1 164 625 2 83 0 73 63 2 9032014 Masum Turker 149 650 0 33 2 50 5 1 3512019 Onder Aksakal 378 706 0 82 0 49 6 1 3552024 50 965 0 11 0 71 2 1 386Belediye baskanlari Isim Il Ilce Belde1 Haydar Corum Eskisehir Mihaliccik2 Nihat Baser Sivas Gemerek CepniKaynakcaVikihaber de bu konuyla ilgili haber var Zeki Sezer DSP genel baskanligindan istifa etti Piskinsut partisini kurdu www hurriyet com tr 28 Oca 2002 23 Aralik 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Aralik 2023 Piskinsut parti kurdu www yenimesaj com tr 23 Aralik 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Aralik 2023 Piskinsut partisini kurdu arsiv ntv com tr 23 Aralik 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Aralik 2023 21 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Ecevit Irkci degil Ataturk milliyetcisiyim 12 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Ekim 2022 DSP den Ataturk e Halk demokratik yasamin disina atildi 12 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Ekim 2022 Ecevit ten ulusal sol cagrisi 21 Mayis 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Mayis 2022 only turk siyasi posting siyasiposting 31 Mart 2020 bulent ecevit in milliyetcilik uzerine sozleri Turkiye de son zamanlarda kendilerini cagdas olarak gosteren solcu olarak gosteren bazi kimseler solcular ve cagdaslar ayni zamanda milliyetci olamaz diyorlar ben onlara millet sevmez yurtseverler diyorum t co cU4zcCS5EN X gonderisi Erisim tarihi 21 Haziran 2022 X vasitasiyla birikimdergisi com 7 Nisan 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Kasim 2023 ORTANIN SOLU DUSUNCESINDE KEMALIZM 12 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Ekim 2022 DSP 1999 Secim Sonuclari 12 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Ekim 2022 Gazetecilik Yillarinda Bulent Ecevit ve Anti Komunizm 1950 1961 30 Aralik 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Aralik 2022 Ecevit in Sol Anlayisi 19 Aralik 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Mayis 2022 DSP Genel Baskani Aksakal DSP sol kavramini Turkiye de millilestiren tek partidir 30 Nisan 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Nisan 2022 Aksakal AK Parti ve MHP yle ittifak konusulabilir HDP yle asla 13 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Ekim 2022 Ecevit AB Konusunda Kararliyiz 2002 03 08 VOA Turkce 8 Mart 2002 26 Kasim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Kasim 2023 Hurriyet 21 Subat 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Nisan 2023 PDF 15 Subat 2023 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi 15 Eylul 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Yeni Turkiye kuruldu 15 Agustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde hurriyet com tr Erisim tarihi 12 3 2011 2 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Subat 2015 DSP de Zeki Sezer istifa etti 2 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde ntv com tr Erisim tarihi 11 4 2009 2 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Subat 2015 DSP nin yeni lideri Masum Turker 2 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Subat 2015 DSP Masum Turker le yola devam dedi 2 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Subat 2015 DSP Genel Baskanligi na yeniden Turker secildi 13 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde aksam com tr Erisim tarihi 11 7 2011 Para bitti yeniden doguyoruz 2 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde hurriyet com tr Erisim tarihi 1 7 2013 Ihsanoglu na destegimiz tam Sozcu 15 Temmuz 2014 15 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Subat 2022 Sozcu 14 Aralik 2015 20 Ocak 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Aralik 2015 DSP secimde destekleyecegi ittifaki acikladi Hurriyet com tr 15 Subat 2022 15 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Subat 2022 DSP den yerel secim degerlendirmesi ntv com tr Anadolu Ajansi 2 Nisan 2019 15 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Subat 2022 DSP kurultayinda Aksakal yeniden secildi Gazete Duvar 15 Subat 2022 15 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Subat 2022 Binali Yildirim DSP yi ziyaret etti DSP li 74 bakan ve milletvekili Kilicdaroglu na destegini acikladi T24 7 Nisan 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Nisan 2023 DSP secimde Cumhurbaskani Erdogan i destekleyecek TRT Haber 7 Nisan 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Nisan 2023 www timeturk com 7 Nisan 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Nisan 2023 11 Nisan 2023 11 Nisan 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Nisan 2023 Sozcu 6 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Mayis 2023 AKP nin milletvekili listesinde DSP ye uc kontenjan Arti Gercek 11 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Mayis 2023 15 Mayis 2023 24 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 31 Mayis 2023 Arsivlenmis kopya 15 Haziran 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Haziran 2024 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Demokratik Sol Parti ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Resmi site