İnsan evriminin fosil listesi, insanın evrimiyle ilgili birçok kayda değer primat fosilleri hakkında genel bir bakış sunmaktadır. Genellikle her ne kadar eksiksiz ve tam kafatasları veya bütün bir iskelet fosili nadir olarak bulunmasıyla beraber sadece birkaç kemik parçalarından veya dişten oluşan parçalar hâlinde binlerce fosil buluntular da mevcuttur. Bu liste eksiklikleri tamamlamaktan ziyade insan evriminde en önemli buluntulardan bazılarını göstermeyi amaçlamaktadır. Listede yer alan fosiller radyometrik tarihleme yöntemi veya bulundukları katmanların yaşlarının hesaplanmasıyla belirlenmiş olan tahmini yaşlarına göre sıralandırılmıştır. Listede gösterilen fosillerin çoğu Homo sapiens'in doğrudan atası olmamakla beraber insanın doğrudan atalarıyla yakın ilgilidir ve bu yüzden insan soy çizgisinin araştırılmasında önemlidir. Yalnızca insana şempanzeden daha yakın olan ya da daha yakın olabilecek türlere ait fosiller listelenmiştir.
Geç Miyosen
7 milyon - 5.3 milyon yıl önce
Resim | Ad | Yaş | Tür | Keşif yılı | Ülke | Keşfeden kişi(ler) | Şu an bulunduğu yer |
---|---|---|---|---|---|---|---|
El Graeco | 7.20 | Graecopithecus freybergi | 2017 (1944) | Yunanistan, Bulgaristan | Böhme (Tübingen), Spassov (BAS) | Met, Athens; Tübingen, Almanya | |
TM 266 (Toumai) | 7.00-6.00 | Sahelanthropus tchadensis | 2001 | Çad | Michel Brunet, Alain Beauvilain, Fanone Gongdibe, Mahamat Adoum ve Ahounta Djimdoumalbaye | N'Djamena (Çad), BEAC | |
BAR 1000'00 | 6.1 - 5.7 | Orrorin tugenensis | 2000 | Kenya | , Kiptalam Cheboi, Dominique Gommery, Pierre Mein, Brigitte Senut | ||
ALA-VP 1/20 | 5.65±0.150 | 1997 | Etiyopya |
5.3 milyon - 2.58 milyon önce
Resim | Ad | Yaş | Tür | Keşif yılı | Ülke | Keşfeden kişi(ler) | Şu an bulunduğu yer |
---|---|---|---|---|---|---|---|
(Ardi) | 4.40 | (Ardipithecus ramidus) | 1994 | Etiyopya | |||
Lothagam mandible (KNM-LT 329) | 4.60±0.40 | Australopithecus anamensis ya da belirsiz Hominidae | 1967 | Kenya | Arnold Lewis, | ||
KNM-TH 13150 | 4.70±0.55 | Australopithecus anamensis | 1984 | Kenya | Kiptalam Cheboi | ||
KNM-KP 271 | 4.00 | Australopithecus anamensis | 1965 | Kanapoi, Kenya | Bryan Patterson | ||
3.70 | 1976 | Tanzanya | Mary Leakey | ||||
3.40±0.50 | Australopithecus afarensis | 1974 | , Tanzanya | Mary Leakey | |||
KSD-VP-1/1 () | 3.58 | Australopithecus afarensis | 2005 | Etiyopya | |||
3,50 | (Australopithecus bahrelghazali) | 1995 | Çad | Mamelbaye Tomalta and | N'Djamena (Çad), BEAC | ||
(KNM-WT 40000 (Flat Faced Man)) | 3,50 | (Kenyanthropus platyops) | 1999 | Turkana Gölü (Batı Turkana Gölü), Kenya | ve | ||
BRT-VP-3/14 | 3.40±0.10 | (Australopithecus deyiremeda) | 2015 | Etiyopya | Yohannes Haile-Selassie | ||
3.67 | Australopithecus prometheus(?) | 1994 | (Sterkfontein), Güney Afrika Cumhuriyeti | ||||
(DIK-1 (Selam)) | 3.30 | Australopithecus afarensis | 2000 | Etiyopya | |||
(AL 288-1 (Lucy)) | 3.20 | Australopithecus afarensis | 1974 | Etiyopya | Tom Gray, , ve | Etiyopya Milli Müzesi | |
3.10±0.10 | Australopithecus afarensis | 1975 | Afar Bölgesi, Etiyopya | ve | |||
3.10±0.10 | Australopithecus afarensis | 1973 | Afar Bölgesi, Etiyopya | ||||
3.00 | Australopithecus afarensis | 1992 | Afar Bölgesi, Etiyopya | ||||
(LD 350-1) | 2.775±0.025 | Homo(?) | 2013 | Etiyopya | |||
(Taung Çocuğu 1) | 3.03 - 2.61 | Australopithecus africanus | 1924 | Buxton-Norlim Limeworks, Güney Afrika | (Raymond Dart) |
Alt Paleolitik: 2.58 milyon - 300.000 yıl önce
Resim | İsim | Yaş | Tür | Keşif yılı | Ülke | Keşfeden | Bulunduğu yer |
---|---|---|---|---|---|---|---|
2.50 | (Paranthropus aethiopicus) | 1985 | Kenya | ||||
BOU-VP-12/130 | 2.50 | Australopithecus garhi | 1997 | Etiyopya | |||
(STS 71) | 2.61 - 2.07 | Australopithecus africanus | 1947 | Güney Afrika Cumhuriyeti | Robert Broom ve | Distong Doğa Tarihi Millî Parkı | |
2.61 - 2.07 | Australopithecus africanus | 1947 | Güney Afrika Cumhuriyeti | Robert Broom | Distong Doğa Tarihi Millî Parkı | ||
(Uraha çenekemiği) | 2.40±0.10 | (Homo rudolfensis) | 1991 | (Malawi) | Tyson Msiska, Timothy Bromage, Friedemann Schrenk | ||
() | 2.07 | Australopithecus africanus | 1947 | Güney Afrika Cumhuriyeti | Robert Broom | Distong Doğa Tarihi millî Parkı | |
(Simon) | 2.04 | Homo erectus | 2015 | Güney Afrika Cumhuriyeti | Andy Herries' team (excavated by Richard Curtis, Andy Herries, Angeline Leece; reconstructed by Jesse Martin) | Witwatersrand Üniversitesi | |
2.04 - 2 | Homo erectus | 1985 | Longgupo, Zhenlongping köyü, Miaoyu kasabası | Three Gorges Müzesi | |||
DNH 152 (Khethi) | 2.04 - 1.95 | Paranthropus robustus | 2018 | Güney Afrika Cumhuriyeti | Andy Herries'in takımı | Witwatersrand Üniversitesi | |
2.04 - 1.95 | Paranthropus robustus | 1994 | Güney Afrika Cumhuriyeti | R. Smith and | Witwatersrand Üniversitesi | ||
bilinmiyor | Paranthropus robustus | 1938 | Güney Afrika Cumhuriyeti | Gert Terblanche | Distong Doğa Tarihi millî Parkı | ||
MH1 (Karabo) | 1.98 | (Australopithecus sediba) | 2008 | Güney Afrika Cumhuriyeti | Witwatersrand Üniversitesi | ||
(KNM-ER 1813) | 1.90 | Homo habilis | 1973 | Kenya | |||
(KNM-ER 1470) | 1.90 | (Homo rudolfensis) | 1972 | Kenya | |||
2.25 - 1.80 | Paranthropus robustus | 1948 | Güney Afrika Cumhuriyeti | Robert Broom | National Museum of Natural History | ||
2.25 - 1.80 | Paranthropus robustus | 1949 | Güney Afrika Cumhuriyeti | Robert Broom | National Museum of Natural History | ||
(SK 847) | 2.25 - 1.80 | Homo habilis | 1949 | Güney Afrika Cumhuriyeti | National Museum of Natural History | ||
OH 24 (Twiggy) | 1.80 | Homo habilis | 1968 | Tanzanya | Peter Nzube | ||
1.80 | Homo habilis | 1960 | (Olduvai), Tanzanya | ||||
(D2700) ((Dmanisi kafatası 3)) | 1.81±0.40 | Homo erectus | 2001 | Dmanisi, Gürcistan | (David Lordkipanidze) ve Abesalom Vekua | ||
() | 1.81±0.40 | Homo erectus | 2003 | Dmanisi, Gürcistan | (David Lordkipanidze) | ||
() | 1.81±0.40 | Homo erectus | 2005 (2013'te yayımlandı) | Dmanisi, Gürcistan | (David Lordkipanidze) | ||
KNM-ER 62000–62003 | 1.84±0.60 | (Homo rudolfensis) | 2012 | , Kenya | 'in ekibi | ||
1.75 | (Paranthropus boisei) | 1959 | Tanzanya | Mary Leakey | |||
(OH 7) | 1.75 | Homo habilis | 1960 | Tanzanya | |||
StW 53 | 1.8 - 1.6 | variously A. africanus, H. habilis, (H. gautengensis) | 1976 | (Sterkfontein), Güney Afrika Cumhuriyeti | |||
1.74 | Homo habilis | 1973/4 | Kenya | Paul Abell | |||
(Yuanmou insanı) | 1.70 or 0.60–0.50 (disputed) | Homo erectus | 1965 | Çin | |||
1.70 | (Paranthropus boisei) | 1969 | Kenya | ||||
KNM-ER 732 | 1.70 | (Paranthropus boisei) | 1970 | Kenya | |||
KNM-ER 23000 | 1.70 | (Paranthropus boisei) | 1990 | , Kenya | Benson Kyongo | ||
KNM-WT 17400 | 1.70 | (Paranthropus boisei) | bilinmiyor | Turkana Gölü (Batı Turkana Gölü) Kenya | bilinmiyor | , Nairobi (Kenya) | |
(KNM-ER 3733) | 1.63±0.15 | Homo ergaster (a.k.a. Afrikalı Homo erectus) | 1975 | Kenya | |||
KNM-WT 15000 (Turkana Çocuğu) | 1.60 | Homo ergaster (a.k.a. Afrikalı Homo erectus) | 1984 | Turkana Gölü (Batı Turkana Gölü), Kenya | Kenya Ulusal Müzesi | ||
1.50 | (Paranthropus boisei) | 1964 | Tanzanya | ||||
1.50 | Homo ergaster (a.k.a. Afrikalı Homo erectus) | 1971 | Kenya | ||||
1.57±0.08 | Homo erectus | 1976 | Kenya | ||||
1.43±0.10 | Homo erectus | 1936 | Endonezya | Andojo, | |||
1.40 | (Paranthropus boisei) | 1993 | Konso-Gardula, (Ethiopia) | ||||
1.40 | Homo erectus | 1960 | (Olduvai), Tanzanya | Louis Leakey | |||
Jawbone | 1.20 | Homo sp. | 2008 | İspanya | (Eudald Carbonell) | , Burgos (İspanya) | |
1.10 | Homo erectus | 2002 | Türkiye | ||||
1.00 | Homo erectus | 1997 | (Ethiopia) | ||||
1.00 | Homo erectus | 1939 | Endonezya | ||||
1.15±0.45 | Homo erectus | 1937 | Endonezya | ||||
1.00 | Homo heidelbergensis ya da Homo erectus | 1997 | Eritre | ||||
ATD6-15 ve ATD6-69 (Niño de la Gran Dolina 342) | 0.900 | (Homo antecessor) or Homo erectus | 1994 | İspanya | & | , Burgos (İspanya) | |
0.850±0.150 | Homo erectus | 1891 | Endonezya | ||||
0.70 | Homo erectus | 1954 | Algeria | C. Arambourg & B. Hoffstetter | |||
Sangiran 17 | 0.70 | Homo erectus | 1969 | Indonesia | S. Sartono | ||
Pekin Adamı | 0.73±0.50 | Homo erectus | 1921 | Çin | Kayıp/çalınmış | ||
(Bodo) | 0.600 | (Homo bodoensis) | 1976 | Etiyopya | |||
Mauer 1 (Heidelberg insanı) | 0.50 | Homo heidelbergensis | 1907 | Almanya | Daniel Hartmann | Heidelberg Üniversitesi | |
0.50 | (Homo rhodesiensis) | 1953 | Güney Afrika Cumhuriyeti | ||||
0.50 | Homo heidelbergensis | 1994 | UK | ||||
0.45 | Homo erectus | 1971 | Fransa | ||||
(Ceprano insanı) | 0.450±0.050 | (Homo cepranensis) /Homo heidelbergensis | 1994 | Ceprano, İtalya | Servizio di antropologia, Soprintendenza ai beni culturali, Regione Lazio, İtalya | ||
0.350±0.015 | Homo erectus/Homo sapiens | 2006 | Etiyopya | ||||
0.400 | Homo heidelbergensis | 1992 | İspanya | , & (Carbonell) | , Burgos (İspanya) | ||
0.40 | Homo heidelbergensis | 2014 | Portekiz | ||||
(Salé) | 0.40 | (Homo rhodesiensis) | 1971 | Fas | A quarry worker | ||
0.40 | (Homo neanderthalensis) | 1935, 1936, 1955 | Alvan T Marston, John J Wymer and Adrian Gibson | ||||
(Ndutu) | 0.40 | (Homo rhodesiensis), geç Homo erectus, ya da erken Homo sapiens | 1973 | Tanzanya | A.A. Mturi | ||
Hexian cranial vault (PA 830) | 0.412±0.025 | Homo erectus | 1980 | , Çin | |||
0.35 | Homo heidelbergensis | 1933 | Almanya | ||||
(Dinaledi Chamber hominins) | 0.325±0.090 | (Homo naledi) | 2013 | Güney Afrika Cumhuriyeti | Rick Hunter ve Steven Tucker | (Güney Afrika) |
Orta Paleolitik: 300.000 - 50.000 yıl önce
İsim | Yaş | Tür | Bulunuş tarihi | Ülke | Keşfeden kişiler | |
---|---|---|---|---|---|---|
(Petralona 1) | 250 bin - 500 bin | Homo heidelbergensis | 1960 | Yunanistan | ||
250 bin | Homo erectus | 1931 | Endonezya | ve | ||
250k | Homo neanderthalensis | İtalya | ||||
(Pontynewydd) | 230k | Homo neanderthalensis | 1981 | İngiltere | ||
209 bin | veya Homo sapiens | 1978 | Çin | |||
Broken Hill 1 (Kabwe kafatası kemikleri veya Rodezya Adamı) | 200 bin - 300 bin | (Homo rhodesiensis) | 1921 | Zambiya | Tom Zwiglaar | |
(Omo 1) | 190 bin | Homo sapiens | 1967 | Etiyopya | ||
(Omo 2) | 190 bin | (Homo rhodesiensis) | Etiyopya | |||
Herto kafatası görseli: ABC Science23 Kasım 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . | Herto kalıntıları | 160 bin | Homo sapiens idaltu | 1997 | Etiyopya | |
160 bin | Homo sapiens | 1991 | Fas | |||
160 bin | Homo sapiens | 1991 | Fas | |||
Jebel Irhoud 3 alt çene kemiği görseli: PhysOrg.com6 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . | 160 bin | Homo sapiens | 1991 | Fas | ||
160 bin | Homo sapiens | 1991 | Fas | |||
120 bin | Homo neanderthalensis | 1967 | İsrail | Arthur Jelinek | ||
Krapina | 100 bin - 127 bin | Homo neanderthalensis | 1899 | Hırvatistan | ||
90 bin - 100 bin | Homo sapiens | 1930 | İsrail | |||
90 bin - 100 bin | Homo sapiens | 1933 | İsrail | T. McCown ve H. Moivus, Jr. | ||
VI | 90 bin - 100 bin | Homo sapiens | 1933 | İsrail | T. McCown ve H. Moivus, Jr. | |
Scladena | 80 bin - 127 bin | Homo neanderthalensis | Belçika | |||
80 bin - 120 bin | Homo sapiens | 1933 | İsrail | T. McCown ve H. Moivus, Jr. | ||
80 bin - 120 bin | Homo sapiens | İsrail | ||||
75 bin - 125 bin | Homo sapiens | 1960 | Güney Afrika | , , , | ||
Obi-Rakhmat 1 | 75 bin | Homo neanderthalensis | 2003 | Özbekistan | ||
Teşik-Taş kafatası | 70 bin | Homo neanderthalensis | 1938 | Özbekistan | A. Okladnikov | |
70 bin | Homo neanderthalensis | 1909 | Fransa | R. Capitan ve D. Peyrony | ||
60 bin | Homo neanderthalensis | İtalya | ||||
60 bin - 80 bin | Homo neanderthalensis | 1961 | Irak | |||
60 bin | Homo neanderthalensis | 1908 | Fransa | A. ve J. Bouyssonie ve L. Bardon | ||
50 bin - 60 bin | Homo neanderthalensis | İsrail |
Üst Paleolitik: 50.000 - 10.000 yıl önce
İsim | Yaş | Tür | Bulunuş tarihi | Ülke | Keşfeden kişiler | |
---|---|---|---|---|---|---|
49 bin | Homo neanderthalensis | 1994 | İspanya | |||
45 bin - 60 bin | Homo neanderthalensis | Fransa | ||||
45 bin - 60 bin | Homo neanderthalensis | Fransa | ||||
41 bin - 45 bin | Homo sapiens | 1927 | İngiltere | |||
41 bin | Homo neanderthalensis | İsrail | ||||
40 bin - 60 bin | Homo sapiens | 1974 | Avustralya | |||
40 bin - 60 bin | Homo neanderthalensis | 1939 | İtalya | Prof. Blanc | ||
(Neanderthal 1) | 40 bin | Homo neanderthalensis | 1856 | Almanya | ||
(Hominin ayak baş parmağı kemiği) | 40 bin | Homo ? (muhtemelen Neanderthal ile (Denisova) melezi) | 2011 | Rusya | ||
36 bin | Homo sapiens | 1952 | Güney Afrika | |||
Peştera cu Oase görseli30 Eylül 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . | 36 bin | Homo sapiens | 2002 | Romanya | ||
33 bin | Homo sapiens | 1823 | İngiltere | (William Buckland) | ||
32 bin | Homo sapiens | 1962 | Japonya | |||
[1]14 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . | 30 bin-50 bin | Homo neanderthalensis | 1829 | Belçika | ||
30 bin-50 bin | Homo neanderthalensis | 1848 | Cebelitarık | Lieutenant Flint | ||
30 bin-50 bin | Homo neanderthalensis | 1909 | Fransa | |||
(Denisova dişleri) | 30 bin - 50 bin | Homo ? | 2000 | Rusya | ||
30 bin | Homo sapiens | 1868 | Fransa | |||
30 bin - 35 bin | Homo sapiens | 1909 | Fransa | |||
27 bin - 53 bin | Homo erectus | 1931 | Endonezya | ve | ||
26 bin | Homo sapiens | 1894 | Çekya | |||
[2]11 Kasım 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . | (Eel Burnu) | 24 bin | Homo sapiens | 1997 | İngiltere | |
LB 1 (Hobbit) | 18 bin | Homo floresiensis | 2003 | Endonezya | Peter Brown | |
16 bin - 18 bin | Homo sapiens | 1970 | Japonya | |||
15 bin | Homo sapiens | 1967 | Avustralya | |||
[4]9 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . | 14.7 bin | Homo sapiens | 1927–1968 | İngiltere | ||
Iwo Eleru kafatası | 13 bin | (Homo rhodesiensis) | 1965 | Nijerya | ||
11 bin | Homo sapiens | 1936 | Şili | |||
10 bin - 12 bin | Homo sapiens | 1888 | Endonezya |
Resim | İsim | Yaş | Tür | Bulunuş tarihi | Ülke | Keşfeden kişiler |
---|---|---|---|---|---|---|
11.5 | Homo sapiens | 1975 | Brezilya | |||
yaklaşık 10 bin | Homo sapiens | 1914 | ABD | |||
9 bin | 1903 | İngiltere | ||||
9 bin - 13 bin | Homo sapiens | 1968 | Avustralya | |||
8 bin - 12 bin | Homo sapiens | 1920 | Cezayir | |||
8 bin - 12 bin | Homo sapiens | 1963 | Sudan | , , | ||
8 bin - 20 bin | Homo sapiens | 1982 | Mısır | |||
6 bin - 9 bin | Homo sapiens | 1965 | ||||
(Minnesota Kadını) | 7,9±0,1 | Homo sapiens | 1931 | Minnesota, ABD | ||
5 bin - 11 bin | Homo sapiens | 1947 | Meksika | |||
4.9 bin - 11.8 bin | Homo sapiens | 1929 | ABD |
Fosil katalog isimlerinde kullanılan kısaltmalar
- AL - Afar Bölgsi, Etiyopya
- ARA-VP - Aramis Omurgalı Paleontolojisi, Etiyopya
- BOU-VP - Bouri Omurgalı Paleontolojisi, Etiyopya
- ER - East (Gölü) Rudolf, Kenya
- KGA - Konso-Gardula, Etiyopya
- KNM - Kenya Ulusal Müzesi
- KP - Kanapoi, Kenya
- OH - Olduvai Hominid, Tanzanya
- SK - Swartkrans, Güney Afrika
- Sts, Stw - Sterkfontein, Güney Afrika
- TM - Transvaal Müzesi, Güney Afrika
- TM - Toros-Menalla, Çad
- WT - West (Gölü) Turkana, Kenya
Ayrıca bakınız
- İnsanın evrimi
- (Fosil primatların listesi)
- Paleoantropoloji
- En son ortak ata
Konuyla ilgili yayınlar
- Gibbons, Ann. İlk İnsan: Eski atalarımızı keşfetme yarışı . Anchor Books (2007).
- Hartwig, Walter, ed (2002. 2004'te tekrar basıldı). Primat fosilleri 5 Mart 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Cambridge University Press. .
- Johanson, Donald & Wong, Kate. Lucy'nin Mirası: İnsanın Kökenini Arayış. Three Rivers Press (2009).
- Jones, Steve; Martin, Robert D.; Pilbeam, David R (Editörler). (1994). İnsan Evrimi Cambridge Ansiklopedisi. Cambridge University Press. ISBN . (Not: bu kitap genel olarak primatların evrimi hakkında çok yararlı ve insan evrimi hakkında dikkata değer bilgiler içermektedir. Bunun yanı sıra fosil tarihçesini de yer vermektedir).
- Leakey, Richard & Lewin, Roger. İnsanın Kökeni: Bizi insan yapan nedir?. Little, Brown and Company (1992).
- Lewin, Roger. Kemikleri Tartışmak: İnsanın Kökeni Arayışında Tartışmalar. Penguin Books (1987).
- Morwood, Mike & van Oosterzee, Penny. Yeni Bir İnsan: Flores, Endonezyalı 'Hobbitin' Şaşırtıcı Keşfi ve Tuhaf Hikayesi. Smithsonian Books (2007).
- Oppenheimer, Stephen. Cennetin Ötesinde: Dünya İnsanları. Constable (2003).
- Roberts, Alice. İnsanın İnanılmaz seyahati: Gezegenimize Nasıl Dağıldığımızın Hikayesi. Bloomsbury (2009).
- Shreeve, James. Neandertal Bilmecesi: Modern İnsanın Kökenini ve Gizemini Çözmek. Viking (1996).
- Stringer, Chris. Türlerimizin Kökeni. Allen Lane (2011).
- Stringer, Chris & Andrews, Peter. İnsanın Evriminin Tüm Dünyası . Thames and Hudson (2005).
- Stringer, Chris & McKie, Robin. Afrika'dan Çıkış: Modern İnsanın Kökeni. Jonathan Cape (1996).
- Van Oosterzee, Penny. Pekin Adamının Hikayesi. Allen & Unwin (1999).
- Walker, Allan & Shipman, Pat. Kemiklerin Bilgeliği: İnsanın Kökeni Aramak. Weidenfeld ve Nicholson (1996).
- Wade, Nicholas. Şafak Sökmeden Önce: Atalarımızın Kayıp Tarihini Kurtarmak. Penguin Press (2006).
- Weiss, ML ve Mann, AE (1985). İnsan Biyolojisi ve Davranışları: Antropolojik bir bakış açısı (4. bs.). Boston:. Little Brown (Not: Bu kitap, insan ve insan olmayan primatların evrimi ile fosil tarihlerini çok anlaşılabilir açıklamalarını içermektedir).
- Wells, Spencer. İnsanın Yolculuğu: Genetik Bir Odisee . Allen Lane / Penguin Press (2002).
Kaynakça
- ^ . 31 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ağustos 2006.
- ^ Brunet, Michel; Guy, Franck; Pilbeam, David; Mackaye, Hassane Taisso; Likius, Andossa; Ahounta, Djimdoumalbaye; Beauvilain, Alain; Blondel, Cécile; Bocherens, Hervé (2002). "A new hominid from the Upper Miocene of Chad, Central Africa". Nature. 418 (6894). ss. 145-51. Bibcode:2002Natur.418..145B. doi:10.1038/nature00879. PMID 12110880.
- ^ . Smithsonian National Museum of Natural History. 23 Ocak 2010. 2 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2012.
- ^ . efossils. 11 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2015.
- ^ Amos, Jonathan (1 Ekim 2009). "Fossil finds extend human story". BBC News. 25 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Mart 2012.
- ^ "10.4207/PA.2015.ART94". doi:10.4207/PA.2015.ART94.. "once considered plausible candidates for status as the earliest hominin (e.g., Kramer 1986; Ward and Hill 1987). Recent fieldwork, though, has lessened the relevance of these fossils by recovering samples from horizons more than two million years earlier. Yet despite the increase of comparative samples, these two mandibular fragments remain difficult to diagnose. Here we consider the morphology and dental metrics of these two specimens in comparison to the larger samples of Miocene and early Pliocene hominins recovered during the last fifteen years. We show, based on molar size, that KNM-TH 13150 is consistent with the hypodigm of Ardipithecus, while the Lothagam mandible is not consistent with Ardipithecus in its molar dimensions. These results have important biogeographic implications and hint at a more complex Early Pliocene hominin phylogeny than previously appreciated."
- ^ McDougall, I.A.N.; Craig, Feibel (1999). "Numerical age control for the Miocene-Pliocene succession at Lothagam, a hominoid-bearing sequence in the northern Kenya Rift". Journal of the Geological Society. 156 (4). ss. 731-45. Bibcode:1999JGSoc.156..731M. doi:10.1144/gsjgs.156.4.0731.
- ^ Bernard Wood, Wiley-Blackwell Encyclopedia of Human Evolution (2011), 887 4 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
- ^ a b c Hill, Andrew; Ward, Steven (1988). "Origin of the Hominidae: the record of African large hominoid evolution between 14 My and 4 My". Yearbook of Physical Anthropology. 31 (59). ss. 49-83. doi:10.1002/ajpa.1330310505.
- ^ Patterson B, Behrensmeyer AK, Sill WD (Haziran 1970). "Geology and fauna of a new Pliocene locality in north-western Kenya". Nature. 226 (5249). ss. 918-21. Bibcode:1970Natur.226..918P. doi:10.1038/226918a0. PMID 16057594.
- ^ . 16 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2012.
- ^ Ward, Steven; Hill, Andrew (1987). "Pliocene hominid partial mandible from Tabarin, Baringo, Kenya". American Journal of Physical Anthropology. 72 (1). ss. 21-37. doi:10.1002/ajpa.1330720104. PMID 3103460.
- ^ Heslip, Steven (2001). . 8 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2012.[]
- ^ . Ntz.info. 18 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2012.
- ^ Anthropology, The University of Texas at Austin, Department of. . www.efossils.org. 16 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2020.
- ^ "KNM-WT 40000". 23 Ocak 2010. 7 Haziran 2010 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Haziran 2020.
- ^ "New human ancestor species from Ethiopia lived alongside Lucy's species". www.sciencedaily.com. 27 Mayıs 2015. 28 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Mayıs 2015.
- ^ http://www.modernhumanorigins.net/al444-2.html 29 Ağustos 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Image at Modern Human Origins
- ^ http://www.eurekalert.org/multimedia/pub/87535.php 4 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Image at Eurekalert
- ^ Villmoare, Brian; Kimbel, William H.; Seyoum, Chalachew; Campisano, Christopher J.; DiMaggio, Erin N.; Rowan, John; Braun, David R.; Arrowsmith, J. Ramón; Reed, Kaye E. (20 Mart 2015). "Early Homo at 2.8 Ma from Ledi-Geraru, Afar, Ethiopia". Science. 347 (6228). ss. 1352-55. Bibcode:2015Sci...347.1352V. doi:10.1126/science.aaa1343 . ISSN 0036-8075. PMID 25739410.: "The Gurumaha Tuff is radiometrically dated to 2,842±0,007 Ma, a date that is consistent with the normal magnetic polarity of the Gurumaha section, presumably the Gauss Chron. An upper bounding age for LD 350-1 is provided by an adjacent, downfaulted younger block that contains the 2,665±0,016 Ma Lee Adoyta Tuff. [...] the age of LD 350-1 can be further constrained by stratigraphic scaling. [...] Based on the current chronostratigraphic framework for Ledi-Geraru, we consider the age of LD 350-1 to be 2.80–2.75 Ma".
- ^ Bouri Vertebrate Paleontology . efossils. 25 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2016.
- ^ http://humanorigins.si.edu/evidence/human-fossils/fossils/sts-71 4 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Image at Smithsonian
- ^ At the time of its discovery considered the oldest fossil evidence of genus Homo. Ramirez Rozzi, Fernando V.; Bromage, Tim; Schrenk, Friedemann (1997). "UR 501, the Plio-Pleistocene hominid from Malawi. Analysis of the microanatomy of the enamel". Comptes Rendus de l'Académie des Sciences - Series IIA - Earth and Planetary Science. Cilt 325. ss. 231-234. doi:10.1016/S1251-8050(97)88294-8.. Since the discovery of (LD 350-1) (2.8 Ma, intermediate between Australopithecus and Homo) arguably demoted to the rank of second-oldest fossil of Homo.
- ^ . 18 Ocak 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2006. Image at Modern Human Origins. "Australopithecus africanus". Australian Museum. 20 Ocak 2011. 1 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Haziran 2020.
- ^ a b Herries, Andy I.R.; Shaw, John (2011). "Palaeomagnetic analysis of the Sterkfontein palaeocave deposits: Implications for the age of the hominin fossils and stone tool industries". Journal of Human Evolution. 60 (5). ss. 523-39. doi:10.1016/j.jhevol.2010.09.001. ISSN 0047-2484. PMID 21392817.
- ^ a b Herries, Andy (2020). "Contemporaneity of Australopithecus, Paranthropus, and early Homo erectus in South Africa". Science. 368 (6486). ss. eaaw7293. doi:10.1126/science.aaw7293. PMID 32241925. 30 Nisan 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Haziran 2020.
- ^ "New human fossil find rewrites China's history -- china.org.cn". www.china.org.cn. 16 Şubat 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Mayıs 2020.
- ^ . www.travelchinaguide.com. 21 Nisan 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2020.
- ^ . www.modernhumanorigins.net. 17 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2007.
- ^ Department of Anthropology: The University of Texas at Austin. . 11 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2014.
- ^ http://www.scientificamerican.com/article.cfm?id=south-african-hominin-fossil 13 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . MH1 image at Scientific American
- ^ Juliet King (4 Haziran 2010). . Origins Centre. 25 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2011.
- ^ Jonathan, Amos (8 Eylül 2011). "African fossils put new spin on human origins story". http://www.sciencemag.org/site/extra/sediba/index.xhtml. BBC News. 23 Aralık 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Eylül 2011.
|eser=
dış bağlantı () - ^ Mai, L.L., Owl, M.Y., & Kersting, M.P. (2005), p. 286
- ^ "SK 46". 24 Ocak 2010. 7 Haziran 2010 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Haziran 2020.
- ^ . www.modernhumanorigins.net. 27 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2007.
- ^ http://humanorigins.si.edu/evidence/3d-collection/oh-24 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Image at Smithsonian
- ^ http://www.modernhumanorigins.net/oh8.html 8 Aralık 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . OH 8 image of foot at Modern Human Origins
- ^ Lordkipanidze, D.; de Leon, Ponce; Margvelashvili, A.; Rak, Y.; Rightmire, G. P.; Vekua, A.; Zollikofer, C. P. E. (2013). "A Complete kafatası from Dmanisi, Georgia, and the Evolutionary Biology of Early Homo". Science. 342 (6156). ss. 326-31. doi:10.1126/science.1238484.
- ^ Leakey MG, Spoor F, Dean MC, ve diğerleri. (Ağustos 2012). "New fossils from Koobi Fora in northern Kenya confirm taxonomic diversity in early Homo". Nature. 488 (7410). ss. 201-04. Bibcode:2012Natur.488..201L. doi:10.1038/nature11322. PMID 22874966.F
- ^ . 2 Ekim 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2020.
- ^ Donald C. Johanson; Blake Edgar (1996). From Lucy to Language. New York: Simon & Schuster. s. 158.
- ^ . 7 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2020.
- ^ Leakey, R. E. F. y Walker, A. C. (1988). "New Australopithecus boisei specimens from East and West Lake Turkana, Kenya". American Journal of Physical Anthropology. 76 (1). ss. 1-24. doi:10.1002/ajpa.1330760102. ISSN 1096-8644. PMID 3136654.
- ^ Grine, Frederick E. (2007). Grine, Frederick E. (Ed.). Evolutionary History of the "Robust" Australopithecines (İngilizce). Transaction Publishers. ss. 99, 185-86, 247. ISBN . 7 Ekim 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Şubat 2015.
- ^ a b Wood, Bernard (2011). Wood, Bernard (Ed.). Wiley-Blackwell Encyclopedia of Human Evolution, 2 Volume Set (İngilizce). doi:10.1002/9781444342499. ISBN . 7 Ekim 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Mayıs 2014. Access to the references of this book 9 Eylül 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
- ^ Lepre, C. J.; Kent, D. V. (2010). "New magnetostratigraphy for the Olduvai Subchron in the Koobi Fora Formation, northwest Kenya, with implications for early Homo". Earth and Planetary Science Letters. 290 (3–4). s. 362. Bibcode:2010E&PSL.290..362L. doi:10.1016/j.epsl.2009.12.032.. "paleo-magnetic results of this study delimit the age of KNM-ER 3733 to 1.78–1.48 Ma, making it one of the most securely dated fossils of early African H. erectus when compared to the oldest Homo fossils from Europe and Asia."
- ^ Wood, Bernard A.; Constantino, Paul J. (28 Kasım 2007). . Yearbook of Physical Anthropology. Cilt 50. ss. 109-10. doi:10.1002/ajpa.20732. PMID 18046746. 22 Eylül 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2015.
- ^ Smithsonian National Museum of Natural History (24 Ocak 2010). . What does it mean to be human?. 7 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2015.
- ^ . www.modernhumanorigins.net. 17 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2007.
- ^ Michael Hopkin (26 Mart 2008). "Fossil find is oldest European yet". Nature News. doi:10.1038/news.2008.691.
- ^ Lebatard, Anne-Elisabeth; Alçiçek, M. Cihat; Rochette, Pierre; Khatib, Samir; Vialet, Amélie; Boulbes, Nicolas; Bourlès, Didier L; Demory, François; Guipert, Gaspard; Mayda, Serdar; Titov, Vadim V; Vidal, Laurence; De Lumley, Henry (2014). "Dating the Homo erectus bearing travertine from Kocabas (Denizli, Turkey) at at least 1.1 Ma". Earth and Planetary Science Letters. Cilt 390. ss. 8-18. Bibcode:2014E&PSL.390....8L. doi:10.1016/j.epsl.2013.12.031 .
- ^ Kappelman, J; Alçiçek, MC; Kazanci, N; Schultz, M; Ozkul, M; Sen, S (Ocak 2008). "FirstHomo erectus from Turkey and implications for migrations into temperate Eurasia". American Journal of Physical Anthropology. 135 (1). ss. 110-16. doi:10.1002/ajpa.20739. PMID 18067194.
- ^ "New kafatası from Eritrea – Archaeology Magazine Archive". archive.archaeology.org. 1 Ekim 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Haziran 2020.
- ^ Parés, J. M.; Arnold, L.; Duval, M.; Demuro, M.; Pérez-González, A.; Bermúdez de Castro, J. M.; Carbonell, E.; Arsuaga, J. L. (2013). "Reassessing the age of Atapuerca-TD6 (Spain): new paleomagnetic results". Journal of Archaeological Science. Cilt 40. ss. 4586-95. doi:10.1016/j.jas.2013.06.013.
- ^ "Trinil 2". 24 Ocak 2010. 7 Haziran 2010 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Haziran 2020.
- ^ . 11 July 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 March 2015.
- ^ . www.modernhumanorigins.net. 6 Ocak 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2007.
- ^ Shen, G; Gao, X; Gao, B; Granger, De (2009). "Age of Zhoukoudian Homo erectus determined with (26)Al/(10)Be burial dating". Nature. 458 (7235). ss. 198-200. doi:10.1038/nature07741.
- ^ . www.modernhumanorigins.net. 6 Ocak 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2007.
- ^ Schwartz, Jeffrey H.; Tattersall, Ian (2005). The Human Fossil Record, Craniodental Morphology of Genus Homo (Africa and Asia) (İngilizce). John Wiley & Sons. ss. 248-55. ISBN . 4 Haziran 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Haziran 2020..
- ^ Streeter (2001). ""Margret. "Histomorphometric age assessment of the Boxgrove 1 tibial diaphysis". Journal of Human Evolution. Cilt 40. ss. 331-38. doi:10.1006/jhev.2001.0460.
- ^ Di Vincenzo, Fabio; Bernardini, Federico; Manzi, Giorgio. "The Ceprano calvarium, twenty years after. A new generation of (digital) studies". ResearchGate. 27 Ekim 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Ekim 2017.
- ^ Fraioli, Luca. "Dopo 400mila anni, ecco il vero volto dell'Uomo di Ceprano". 25 Ekim 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Ekim 2017.
- ^ Delson, Eric; Tattersall, Ian; Couvering, John Van; Brooks, Alison S. (2004). Eric Delson, Ian Tattersall, John Van Couvering, Alison S. Brooks (Ed.). Encyclopedia of Human Evolution and Prehistory: Second Edition. Routledge. s. 624. ISBN . 20 Aralık 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Ağustos 2015.
- ^ Smithsonian National Museum of Natural History (30 Ocak 2010). . What does it mean to be human?. 7 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2014.
- ^ J. J. Jaeger (1975). "The mammalian faunas and hominid fossils of the Middle Pleistocene of the Maghreb". K.W.Butzer & G.Ll.Isaac (Ed.). After the Australopithecines (İngilizce). Den Hage. ss. 399-418. ISBN .
- ^ Natural History Museum Retrieved 16 May 2018
- ^ http://humanorigins.si.edu/evidence/3d-collection/ndutu 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Image at Smithsonian
- ^ Stringer, C. (2016). "The origin and evolution of Homo sapiens". Philosophical Transactions of the Royal Society of London. Series B, Biological Sciences. 371 (1698). s. 20150237. doi:10.1098/rstb.2015.0237. PMC 4920294 $2. PMID 27298468.
- ^ Bones, Stones and Molecules: "Out of Africa" and Human Origins 8 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., By David W. Cameron, Colin P. Groves, p. 186, Elsevier Academic Press, 2004
- ^ Clarke, R.J. (1976). "New cranium of Homo erectus from Lake Ndutu, Tanzania". Nature. Cilt 262. ss. 485-87. doi:10.1038/262485a0.
- ^ Klein, Richard G. (2009). The Human Career: Human Biological and Cultural Origins, Third Edition (İngilizce). University of Chicago Press. ISBN . 12 Haziran 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Ekim 2020.
- ^ http://www.modernhumanorigins.net/pa830.html 6 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Hexian PA830 image at Modern Human Origins
- ^ Peter Brown. . Peter Brown's Australian & Asian Palaeoanthropology. 27 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2014.
- ^ Rainer Grün; Pei-Hua Huang; Wanpo Huang; Frank McDermott; Alan Thorne; Chris B. Stringer and Ge Yan (1998). "ESR and U-series analyses of teeth from the palaeoanthropological site of Hexian, Anhui Province, China". . 34 (6). ss. 555-564. doi:10.1006/jhev.1997.0211. ISSN 0047-2484. PMID 9650100.
- ^ Dirks, Paul HGM; Roberts, Eric M.; Hilbert-Wolf, Hannah; Kramers, Jan D.; Hawks, John; Dosseto, Anthony; Duval, Mathieu; Elliott, Marina; Evans, Mary; Grün, Rainer; Hellstrom, John; Herries, Andy IR; Joannes-Boyau, Renaud; Makhubela, Tebogo V.; Placzek, Christa J.; Robbins, Jessie; Spandler, Carl; Wiersma, Jelle; Woodhead, Jon; Berger, Lee R. (9 Mayıs 2017). "The age of Homo naledi and associated sediments in the Rising Star Cave, South Africa". eLife. Cilt 6. ss. e24231. doi:10.7554/eLife.24231. PMC 5423772 $2. PMID 28483040.
- ^ a b c d e f g h i j http://www.pnas.org/content/early/2010/11/08/1010906107.full.pdf []
- ^ . 27 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2012.
- ^ . 11 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2012.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 5 Mart 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Mart 2012.
- ^ . 2 Mayıs 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2012.
- ^ http://www.nhm.ac.uk/about-us/news/2011/september/mystery-of-a-west-african-kafatası-from-13000-years-ago103799.html[]
- ^ C. Smith (1999). . 24 Aralık 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2014.
Dış bağlantılar
- Dünya genelinde primat fosil buluntularının interaktif bir haritası22 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Australopitesinler hakkında bilgilendirici bir kaynak16 Aralık 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar