Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ali Fuat Cebesoy (23 Eylül 1882,Salacak, Üsküdar, İstanbul – 10 Ocak 1968, İstanbul), Türk asker ve siyasetçi.
| Ali Fuat Cebesoy 1317 (1902) P.-28 | |
|---|---|
 | |
| 6. Türkiye Büyük Millet Meclisi başkanı | |
| Görev süresi 30 Ocak 1948 - 1 Kasım 1948 | |
| Yerine geldiği | Kâzım Karabekir |
| Yerine gelen | Şükrü Saracoğlu |
| Türkiye Cumhuriyeti Ulaştırma Bakanı | |
| Görev süresi 9 Mart 1943 - 7 Ağustos 1946 | |
| Başbakan | Şükrü Saracoğlu |
| Yerine geldiği | Fahri Engin |
| Yerine gelen | Şükrü Koçak |
| Türkiye Cumhuriyeti Bayındırlık Bakanı | |
| Görev süresi 3 Nisan 1939 - 9 Mart 1943 | |
| Başbakan | Refik Saydam Şükrü Saracoğlu |
| Yerine geldiği | Ali Çetinkaya |
| Yerine gelen | Sırrı Day |
| Türkiye Büyük Millet Meclisi 1., 2., 4., 5., 6., 7., 8., 9., 10. ve 11. Dönem Milletvekili | |
| Görev süresi 4 Mayıs 1931 - 25 Mayıs 1960 | |
| Seçim bölgesi | 1931 – Konya 1935 – Konya 1939 – Konya 1943 – Konya 1946 – Konya 1950 – Eskişehir 1954 – İstanbul 1957 – İstanbul |
| Görev süresi 23 Nisan 1920 - 26 Haziran 1927 | |
| Seçim bölgesi | 1920 – Ankara 1923 – Ankara |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | Ali Fuad 23 Eylül 1882 İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 10 Ocak 1968 (85 yaşında) İstanbul, Türkiye |
| Defin yeri | Merkez Camisi (Alifuatpaşa, Geyve, Sakarya) |
| Partisi | İttihat ve Terakki (1908-1918) Halk Fırkası (1923-1924) Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası (1924-1925) Cumhuriyet Halk Partisi (1931-1948) Demokrat Parti (1948-1960) |
| Ödülleri |        |
| İmzası |  |
| Askerî hizmeti | |
| Bağlılığı |  Osmanlı (1902-1919)  Türkiye (1919-1927) |
| Hizmet yılları | 1902-1927 |
| Rütbesi |  Ferîk |
| Komutası | 25. Tümen, 14. Tümen, 5. Tümen, 20. Kolordu, Batı Anadolu Kuvâ-yi Milliyesi, 2. Ordu |
| Çatışma/savaşları | Trablusgarp Savaşı Balkan Savaşları I. Dünya Savaşı Türk Kurtuluş Savaşı |
Türkiye'nin ilk cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk ile Harp Okulu yıllarında sınıf arkadaşı idi. Türkiye'nin işgali sırasında İzmit'ten Ankara'ya ilerleyen İngiliz birliklerine ateş açma emrini vererek şimdiki adı Alifuatpaşa tren istasyonu olan mahalde durdurması nedeniyle Türk Kurtuluş Savaşı'nı fiilen başlatan ilk komutan oldu ve savaş boyunca önemli görevler üstlendi. Yine Kurtuluş Savaşı yıllarında üstlendiği Moskova Büyükelçiliği görevini başarıyla yürüttü ve Türkiye'nin kuzeydoğu sınırlarını belirleyen Moskova Antlaşması'nı imzaladı. Milletvekili olarak başladığı siyasi yaşamında Türkiye'nin ilk muhalefet partisi olan Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası'nın kurucularından birisi olup sonrasında İzmir Suikastı sanığı olarak İstiklâl Mahkemeleri tarafından yargılandı.
1931'de siyasete dönerek TBMM başkanlığı, bayındırlık bakanlığı ve ulaştırma bakanlığı yaptı. 1948'den itibaren siyasete Demokrat Parti'de devam etti. 27 Mayıs Darbesi'nden sonra Yassıada Mahkemeleri'nde yargılandı.
Yaşamı
İlk yılları
23 Eylül 1882 tarihinde Salacak, İstanbul'da doğdu. Babası, sonradan Türkiye'nin ilk bayındırlık bakanı olan Sökeli İsmail Fazıl Paşa idi. Annesi Zekiye Hanım ise 93 Harbi’nde Tuna Orduları Umum Kumandanı olan Müşir Mehmet Ali Paşa’nın kızıdır. Ali Fuat Cebesoy aynı zamanda şair Nâzım Hikmet'in akrabasıdır. İlk öğrenimini Erzincan Askeri Rüştiyesinde, orta öğrenimini İstanbul, Kadıköy’deki Saint Joseph Lisesi'nde gördü. Babasının gönülsüzlüğüne rağmen 13 Mart 1899’da Harp Okulu’na girdi, orada Mustafa Kemal ile aynı sınıfta öğrenim gördü. Selanikli olan Mustafa Kemal, İstanbul'da Ali Fuat'ın ailesinin yanında kalıyordu. 1902 yılında Harp Okulu’nu bitirdi; 11 Ocak 1905 tarihinde Harp Akademisi’nden sekizinci olarak mezun oldu.
Askerlik yaşamı
Ali Fuat Bey, askerlik yaşamına Beyrut'ta süvari alayında başlamış, 20 Haziran 1907’de ise topçu eğitimini tamamlamıştır. Bu tarihte kıdemli yüzbaşı olduktan sonra, Sisam adasının Karaferye bölgesinde ortaya çıkan bir isyanı bastırmakla görevlendirilmiştir. Ali Fuat Bey’in askerlik yaşamı; 1908'deki Roma Askerî Ataşeliği dışında çok hareketli geçti. İtalyanların, Osmanlı toprağı olan Trablusgarp’ı işgal ettiği tarih olan 1911 yılına dek Roma Askeri Ataşeliği görevini yürütmüştür. Hatta, 1910 Ağustos ayında İtalyan ordusunun düzenlediği manevraları takip eden Ali Fuat Bey, bu durumu Genelkurmaylığa rapor etmiştir. Ardından Rumeli’de görevine devam etti ve burada İttihat-Terakkî Cemiyeti mensuplarıyla bağlantı kurdu ve bu cemiyete üye oldu.
1912’de Birinci Balkan Savaşı başladığı sırada Binbaşı Ali Fuat, önce Karadağ’a karşı konuşlanan kolordunun, 29 Eylül 1912’de ise Yanya kolordusunun kurmay başkanlığına getirildi. 23. Tümen’e de vekâleten komuta etmekteydi. Balkan Savaşları sırasında Pisani tepesini korumakla görevlendirilmiş, muharebe esnasında kalçasından ağır yaralanmıştır. Lojistik ve yiyecek sıkıntısı içindeki Yanya Kalesi’nin, 6 Mart 1913’te Esad Paşa tarafından Yunanlılara teslim edilmesi üzerine savunmanın devam ettiği Pisani tepesi de teslim alınmıştır. Bir anlamda esir düşen ve tedavisi Atina’nın Kifisya bölgesinde yapılan Ali Fuat Bey, bu sebeple İkinci Balkan Savaşı’na katılamamıştır. 1 Mart 1914’de ise Birinci Balkan Savaşı’na katkıları sebebiyle rütbesi Kaymakamlık (Yarbay)’a yükseltildi. I. Dünya Savaşı'nın başında tümen komutanı olarak katıldığı Kanal Harekâtı’nda büyük başarılar gösterdi. Cemal Paşa komutasında gerçekleşen Kanal Harekatı da İngiliz askerlerini Mısır’da bağlayarak, batı cephesine yardım etmelerine engel olmak amacıyla yapılmıştır. Bu harekâtta görev alması istenilen Yarbay Ali Fuat Bey, 25. Tümenin başına getirilmiştir. Daha sonrasında ise görevi genişletilerek; 8. Kolordu kurmay başkanlığı görevinde bulundu. Birinci Kanal Harekâtı’nda 30.000 kadar Osmanlı askeri görev almıştır. Bu askerler Fuat Bey’in önceden yaptığı keşfe uygun olarak, Sille’ye kadar demiryolu ile taşınmış, buradan 300 km’si çöl olan 450 km’lik yol yürünerek Süveyş Kanalı önlerine ulaşılmıştır. 3 Şubat 1915 gece yarısı Süveyş Kanalı’na taarruz edilmiştir ancak, İngiliz tahkimatı karşısında Türk birlikleri başarılı olamadılar. Doğu Anadolu cephesinde Mustafa Kemal Paşa'nın emrindeki 16. Kolordu’da 5. Tümen komutanlığı yaptı.
Savaşın Bolayır Cephesi’nde geçeceğini öngören ve Ali Fuat Bey’in 25. Tümeni’ni de 29 Ağustos 1915’te Saros - Bolayır bölgesine göndertip, tüm yığınağı da buna göre düzenleyen Liman von Sanders komutasındaki Yıldırım Orduları Grubu'nun, Edmund Allenby komutasındaki İngiliz ordusu karşısında hezimete uğramasından sonra Yıldırım Orduları, Halep'in kuzeyine kadar çekilmek zorunda kaldı. Bulgaristan'ın 29 Eylül'de savaştan çekilmesi sonucu Osmanlı Devleti'nin müttefikleriyle karayolu bağlantısı kopmuş, İtilaf Devletleri'ne Balkanlar'dan İstanbul'a yürüme imkanı doğmuştu. Bunun üzerine Osmanlı İmparatorluğu 30 Ekim 1918 tarihinde Mondros Mütarekesi'ni imzalamak zorunda kaldı. Mondros Mütarekesi gereği Osmanlı Ordusu'ndaki Alman subaylarının ülkelerine dönmeleri gerekiyordu. 31 Ekim'de Yıldırım Ordular Grubu Komutanı Liman von Sanders, görevini Mustafa Kemal Paşa'ya devretti. Mustafa Kemal Paşa İstanbul'a dönmeden önce Ali Fuat Paşa'nın komutasındaki 20. Kolordu'yu terhis etmedi. Ali Fuat Paşa, teçhizatlı 20. Kolordu'yu Mustafa Kemal Paşa'nın emriyle önce Konya'ya, sonra da Ankara'ya getirdi.
1919 yılında Türkiye işgal edilirken Anadolu'da bağımsız olan iki kolordudan biri Ankara'da Ali Fuat Paşa komutasında, diğeri ise Erzurum'da Kâzım Karabekir komutasındaydı. Ali Fuat Paşa'nın emriyle 20. Kolordu birlikleri İzmit ve Adapazarı üzerinden Bilecik ve Eskişehir istikametine ilerleyen İngiliz kuvvetlerine Geyve yakınlarında, hâlen adı Alifuatpaşa, Geyve istasyonu olan mevkide ateş açarak onları durdurup geri püskürttü ve Türk Kurtuluş Savaşı'nı fiilen başlatan ilk komutan oldu. Daha sonra Mustafa Kemal Paşa Samsun'a çıktıktan sonra Erzurum Kongresi'ne gitmeden Amasya'da Ali Fuat Paşa ile görüşerek Amasya Tamimi'ni birlikte imzalayıp ilan ettiler.
Kurtuluş Savaşı'nın ilk döneminde 20. Kolordu ve Garp Cephesi komutanlığı yaptı. İzmit ve çevresinde Yunan ve İngilizlere karşı savaştı. İstanbul Hükûmeti'nin dahiliye nazırı Ali Kemal, Mustafa Kemal Paşa'nın yetkisiz olduğunu bir genelgeyle açıklayınca Ali Fuat Paşa da kendi bölgesindeki valilere ve mutasarrıflara kendisinden gelecek emirlere göre hareket edilmesini bildirdi. Ayrıca her tarafta Müdafaa-i Hukuk ve Reddi İlhak Cemiyetlerinin kurulacağını ilgililere hatırlattı. Bu çabaları takdirle karşılandığı için Sivas Kongresi sonrasında Umum Kuvâ-yi Milliye komutanı olarak görevlendirildi.
Büyükelçilik görevi
"Umum Kuvâ-yi Milliye Komutanı" olarak Kuvâ-yi Seyyare Komutanı Çerkez Ethem ile birlikte Yunan işgaline karşı 1920 Ekim ayı sonunda Gediz harekâtını yaptı. Taarruz planını Genelkurmay Başkanı Miralay İsmet Bey kabul etmese de TBMM kuvvetleri ağır zayiatlar verdikten sonra Gediz'i geri alarak İzmir'in İşgali'nden sonra ilk defa Yunanların işgal ettikleri bir bölgeden geri çekilmelerini sağladı. Harekâtın bitiminde Kuvâ-yi Milliye Komutanlığı lağvedildi ve Umum Kuvâ-yi Milliye Komutanı olan Mirliva Ali Fuat Paşa, Moskova Büyükelçiliği'ne tayin edildi. Yerine kurulan iki komutanlıktan "Batı Cephesi Komutanlığı"na Albay İsmet Bey, "Güney Cephesi Komutanlığı"na ise Mirliva Refet Paşa tayin edildi.
Mustafa Kemal Paşa'nın talimatını yerine getirmek ve hâlen gizli tutulan ve onun Lenin'e yazdığı mektubu vererek Sovyetler Birliği ile sınır tespit etmekle yükümlü olduğu bu görevi sırasında Kâzım Karabekir komutasındaki TBMM orduları Eylül 1920'de Sarıkamış, Kars, Ardahan, Artvin ve Batum'u geri alırken Moskova'da Lenin ve Stalin'e, Türk Ordusu'nun Menşeviklere karşı savaşarak aslında Bolşeviklere de yardımcı olduğunu söyleyip teskin ediyordu. 16 Mart 1921 tarihinde TBMM sefiri olarak Sovyetler Birliği ile Moskova Antlaşması'nı imzaladı; böylece hem TBMM ilk defa bir yabancı devlet tarafından tanınmış oldu, hem de Türkiye'nin kuzeydoğu sınırları tespit edildi.
Siyasi hayatı
10 Mayıs 1921 tarihinde Ankara'ya dönerek TBMM'de siyasi çalışmalarına başladı. Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti başkanlığını yaptı. 1923 yılında Konya'da 2. Ordu müfettişliği görevine getirildi, bu dönemde meclisteki görevinden süresiz izinli sayıldı. Bir yıl sonra ordu müfettişliği görevinden istifa ederek meclisteki görevine Ankara milletvekili olarak devam etti.
1925 yılında Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk muhalefet partisi olan Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası'nın kurucuları arasında yer aldı. 1926 yılında İzmir Suikastı dolayısıyla İstiklal Savaşı'nı birlikte başlattıkları Kâzım Karabekir, Rauf Orbay ve Refet Bele paşalarla birlikte tutuklandı, yargılandı ve beraat etti. 1 Ekim 1927 tarihinde TBMM'nin ikinci dönemi sona erince milletvekilliği de sona erdi. Ayrıca ordu açığında iken 5 Aralık 1927 tarihinde askerlikten de emekliye sevk edildi.
İkinci dönem siyasi hayatı Mustafa Kemal ile barışmasından sonra 1931 yılında Konya milletvekili seçilmesiyle başladı. İsmet İnönü cumhurbaşkanı olduktan sonra 1939-1943 yılları arasında bayındırlık bakanlığı, 1948 yılında TBMM başkanlığı ve 1943-1946 yılları arasında ulaştırma bakanlığı yaptı.
Aynı yıl TBMM başkanlığından ve Cumhuriyet Halk Partisi'nden istifa ederek Demokrat Parti'ye geçti. 1950 seçimlerinde Demokrat Parti'nin eline büyük zafer geçti. Ali Fuad Eskişehir'den milletvekili seçilmiş ve Cumhurbaşkanı adayı olduğuna karar kılınmıştır. Fakat karar değişince ve Celal Bayar'ın Cumhurbaşkanı olması münasip görülünce, Cebesoy'un Savunma Bakanı sıfatıyla Kabineye alınması arzu edildi. Ama Cebesoy kararın değişmesinden dolayı çok küskün oldu, Savunma Bakanlığı'nın lakırdısını bile ettirmedi.
1954 ve 1957 seçimlerinde İstanbul'dan milletvekili seçildi. 27 Mayıs Darbesi sırasında tutuklanarak Yassıada mahkemelerinde yargılandı. Serbest kaldı.
I., II. Dönem Ankara, IV., V., VI., VII., VIII. Dönem Konya, IX. Dönem Eskişehir, X., XI. Dönem İstanbul milletvekilliği yaptı.
Ölümü
10 Ocak 1968 tarihinde İstanbul'da hayatını kaybetti. Hiç evlenmemişti. Sakarya’nın Geyve ilçesi adını verdiği eski belde Alifuatpaşa mahallesinde Merkez Camii'nin avlusunda gömülüdür. Ailesi yerinde kalmasını istediğinden Ankara'daki Devlet Mezarlığı'na nakledilmemiştir. Aynı beldedeki müzede kendisine ait kişisel eşyalar, fotoğraflar ve dokümanlar mevcuttur.
Yazdığı eserler
- Birüssebi - Gazze Meydan Muharebesi ve 20. Kolordu (1938)
- Millî Mücadele Hatıratı (1953)
- Moskova Hatıraları (1955)
- Siyasi Hatıralar (I. cilt: 1957, II. cilt: 1960)
- Mektep Arkadaşım Atatürk (1967)
- Mustafa Kemal - Millî Lider
Kaynakça
- ^ T.C. Genelkurmay Harp Tarihi Başkanlığı Yayınları, 'Türk İstiklâl Harbine Katılan Tümen ve Daha Üst Kademelerdeki Komutanların Biyografileri, Genelkurmay Başkanlığı Basımevi, Ankara, 1972, s. 154.
- ^ Ayfer Özçelik, Ali Fuad Cebesoy, Akçağ Yayınları, 1993, , s. 1.
- ^ Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Arşivi, 114/54682, s. 1.
- ^ Beydilli, Kemal (2019). "MEHMED ALİ PAŞA, Müşir". TDV İslâm Ansiklopedisi. EK–2 (gözden geçirilmiş 3. bas.). Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı. ss. 218-220. 18 Kasım 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Ekim 2021.
- ^ Cebesoy, Ali Fuat, Sınıf Arkadaşım Atatürk, Cilt 1-2, Yenigün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık, 1997, S.91
- ^ E. J. Zurcher, Millî Mücadelede İttihatçılık, 1987, s. 67-94, 247-255, 268-278.
- ^ "Ali Fuat Cebesoy (1882-1968)". Atatürk Araştırma Merkezi Başkanlığı. T.C. Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu. 17 Aralık 2021. 30 Aralık 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Aralık 2021.
- ^ CEBESOY, Ali Fuat, Milli Mücadele Hatıraları, İstanbul 1953.
- ^ Ahmet Emin Yalman (1997). Yakın Tarihte Gördüklerim ve Geçirdiklerim. 4 (2 bas.). İstanbul: Pera Turizm ve Ticaret A.Ş. ss. 1527 - 1528.
| Wikimedia Commons'ta Ali Fuat Cebesoy ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Kâzım Karabekir | 6. Türkiye Büyük Millet Meclisi başkanı 30 Ocak 1948 - 1 Kasım 1948 | Sonra gelen: Şükrü Saracoğlu |
| Önce gelen: Fahri Engin | Türkiye Cumhuriyeti Ulaştırma Bakanı 9 Mart 1943 - 7 Ağustos 1946 | Sonra gelen: Şükrü Koçak |
| Önce gelen: Ali Çetinkaya | Türkiye Cumhuriyeti Bayındırlık Bakanı 3 Nisan 1939 - 9 Mart 1943 | Sonra gelen: Sırrı Day |
| Askerî görevi | ||
| Önce gelen: Yakup Şevki Subaşı | 2. Ordu Komutanı 21 Ekim 1923 - 1 Kasım 1924 | Sonra gelen: Fahrettin Altay |
| Önce gelen: Yeni makam | Batı Cephesi Komutanı 26 Haziran 1920 - 10 Kasım 1920 | Sonra gelen: İsmet İnönü |
| Önce gelen: İsmet İnönü | 20. Kolordu Komutanı 30 Haziran 1917 - 26 Haziran 1920 | Sonra gelen: Makam kaldırıldı |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ali Fuat Cebesoy 23 Eylul 1882 Salacak Uskudar Istanbul 10 Ocak 1968 Istanbul Turk asker ve siyasetci Ali Fuat Cebesoy 1317 1902 P 286 Turkiye Buyuk Millet Meclisi baskaniGorev suresi 30 Ocak 1948 1 Kasim 1948Yerine geldigi Kazim KarabekirYerine gelen Sukru SaracogluTurkiye Cumhuriyeti Ulastirma BakaniGorev suresi 9 Mart 1943 7 Agustos 1946Basbakan Sukru SaracogluYerine geldigi Fahri EnginYerine gelen Sukru KocakTurkiye Cumhuriyeti Bayindirlik BakaniGorev suresi 3 Nisan 1939 9 Mart 1943Basbakan Refik Saydam Sukru SaracogluYerine geldigi Ali CetinkayaYerine gelen Sirri DayTurkiye Buyuk Millet Meclisi 1 2 4 5 6 7 8 9 10 ve 11 Donem MilletvekiliGorev suresi 4 Mayis 1931 25 Mayis 1960Secim bolgesi 1931 Konya 1935 Konya 1939 Konya 1943 Konya 1946 Konya 1950 Eskisehir 1954 Istanbul 1957 IstanbulGorev suresi 23 Nisan 1920 26 Haziran 1927Secim bolgesi 1920 Ankara 1923 AnkaraKisisel bilgilerDogum Ali Fuad 23 Eylul 1882 Istanbul Osmanli ImparatorluguOlum 10 Ocak 1968 85 yasinda Istanbul TurkiyeDefin yeri Merkez Camisi Alifuatpasa Geyve Sakarya Partisi Ittihat ve Terakki 1908 1918 Halk Firkasi 1923 1924 Terakkiperver Cumhuriyet Firkasi 1924 1925 Cumhuriyet Halk Partisi 1931 1948 Demokrat Parti 1948 1960 OdulleriImzasiAskeri hizmetiBagliligi Osmanli 1902 1919 Turkiye 1919 1927 Hizmet yillari 1902 1927Rutbesi FerikKomutasi 25 Tumen 14 Tumen 5 Tumen 20 Kolordu Bati Anadolu Kuva yi Milliyesi 2 OrduCatisma savaslari Trablusgarp Savasi Balkan Savaslari I Dunya Savasi Turk Kurtulus Savasi Turkiye nin ilk cumhurbaskani Mustafa Kemal Ataturk ile Harp Okulu yillarinda sinif arkadasi idi Turkiye nin isgali sirasinda Izmit ten Ankara ya ilerleyen Ingiliz birliklerine ates acma emrini vererek simdiki adi Alifuatpasa tren istasyonu olan mahalde durdurmasi nedeniyle Turk Kurtulus Savasi ni fiilen baslatan ilk komutan oldu ve savas boyunca onemli gorevler ustlendi Yine Kurtulus Savasi yillarinda ustlendigi Moskova Buyukelciligi gorevini basariyla yuruttu ve Turkiye nin kuzeydogu sinirlarini belirleyen Moskova Antlasmasi ni imzaladi Milletvekili olarak basladigi siyasi yasaminda Turkiye nin ilk muhalefet partisi olan Terakkiperver Cumhuriyet Firkasi nin kurucularindan birisi olup sonrasinda Izmir Suikasti sanigi olarak Istiklal Mahkemeleri tarafindan yargilandi 1931 de siyasete donerek TBMM baskanligi bayindirlik bakanligi ve ulastirma bakanligi yapti 1948 den itibaren siyasete Demokrat Parti de devam etti 27 Mayis Darbesi nden sonra Yassiada Mahkemeleri nde yargilandi YasamiIlk yillari 23 Eylul 1882 tarihinde Salacak Istanbul da dogdu Babasi sonradan Turkiye nin ilk bayindirlik bakani olan Sokeli Ismail Fazil Pasa idi Annesi Zekiye Hanim ise 93 Harbi nde Tuna Ordulari Umum Kumandani olan Musir Mehmet Ali Pasa nin kizidir Ali Fuat Cebesoy ayni zamanda sair Nazim Hikmet in akrabasidir Ilk ogrenimini Erzincan Askeri Rustiyesinde orta ogrenimini Istanbul Kadikoy deki Saint Joseph Lisesi nde gordu Babasinin gonulsuzlugune ragmen 13 Mart 1899 da Harp Okulu na girdi orada Mustafa Kemal ile ayni sinifta ogrenim gordu Selanikli olan Mustafa Kemal Istanbul da Ali Fuat in ailesinin yaninda kaliyordu 1902 yilinda Harp Okulu nu bitirdi 11 Ocak 1905 tarihinde Harp Akademisi nden sekizinci olarak mezun oldu Askerlik yasami Harp Okulu ogrencileri 1901 Soldan saga on sira Kazim Ozalp Mustafa Kemal Ataturk Ali Fuad Cebesoy ve Sedat Dogruer arka sira Abdi Pandir Mehmet Hayri Tarhan ve Nusret Basaran Ali Fuat Bey askerlik yasamina Beyrut ta suvari alayinda baslamis 20 Haziran 1907 de ise topcu egitimini tamamlamistir Bu tarihte kidemli yuzbasi olduktan sonra Sisam adasinin Karaferye bolgesinde ortaya cikan bir isyani bastirmakla gorevlendirilmistir Ali Fuat Bey in askerlik yasami 1908 deki Roma Askeri Ataseligi disinda cok hareketli gecti Italyanlarin Osmanli topragi olan Trablusgarp i isgal ettigi tarih olan 1911 yilina dek Roma Askeri Ataseligi gorevini yurutmustur Hatta 1910 Agustos ayinda Italyan ordusunun duzenledigi manevralari takip eden Ali Fuat Bey bu durumu Genelkurmayliga rapor etmistir Ardindan Rumeli de gorevine devam etti ve burada Ittihat Terakki Cemiyeti mensuplariyla baglanti kurdu ve bu cemiyete uye oldu 1912 de Birinci Balkan Savasi basladigi sirada Binbasi Ali Fuat once Karadag a karsi konuslanan kolordunun 29 Eylul 1912 de ise Yanya kolordusunun kurmay baskanligina getirildi 23 Tumen e de vekaleten komuta etmekteydi Balkan Savaslari sirasinda Pisani tepesini korumakla gorevlendirilmis muharebe esnasinda kalcasindan agir yaralanmistir Lojistik ve yiyecek sikintisi icindeki Yanya Kalesi nin 6 Mart 1913 te Esad Pasa tarafindan Yunanlilara teslim edilmesi uzerine savunmanin devam ettigi Pisani tepesi de teslim alinmistir Bir anlamda esir dusen ve tedavisi Atina nin Kifisya bolgesinde yapilan Ali Fuat Bey bu sebeple Ikinci Balkan Savasi na katilamamistir 1 Mart 1914 de ise Birinci Balkan Savasi na katkilari sebebiyle rutbesi Kaymakamlik Yarbay a yukseltildi I Dunya Savasi nin basinda tumen komutani olarak katildigi Kanal Harekati nda buyuk basarilar gosterdi Cemal Pasa komutasinda gerceklesen Kanal Harekati da Ingiliz askerlerini Misir da baglayarak bati cephesine yardim etmelerine engel olmak amaciyla yapilmistir Bu harekatta gorev almasi istenilen Yarbay Ali Fuat Bey 25 Tumenin basina getirilmistir Daha sonrasinda ise gorevi genisletilerek 8 Kolordu kurmay baskanligi gorevinde bulundu Birinci Kanal Harekati nda 30 000 kadar Osmanli askeri gorev almistir Bu askerler Fuat Bey in onceden yaptigi kesfe uygun olarak Sille ye kadar demiryolu ile tasinmis buradan 300 km si col olan 450 km lik yol yurunerek Suveys Kanali onlerine ulasilmistir 3 Subat 1915 gece yarisi Suveys Kanali na taarruz edilmistir ancak Ingiliz tahkimati karsisinda Turk birlikleri basarili olamadilar Dogu Anadolu cephesinde Mustafa Kemal Pasa nin emrindeki 16 Kolordu da 5 Tumen komutanligi yapti Savasin Bolayir Cephesi nde gececegini ongoren ve Ali Fuat Bey in 25 Tumeni ni de 29 Agustos 1915 te Saros Bolayir bolgesine gondertip tum yiginagi da buna gore duzenleyen Liman von Sanders komutasindaki Yildirim Ordulari Grubu nun Edmund Allenby komutasindaki Ingiliz ordusu karsisinda hezimete ugramasindan sonra Yildirim Ordulari Halep in kuzeyine kadar cekilmek zorunda kaldi Bulgaristan in 29 Eylul de savastan cekilmesi sonucu Osmanli Devleti nin muttefikleriyle karayolu baglantisi kopmus Itilaf Devletleri ne Balkanlar dan Istanbul a yurume imkani dogmustu Bunun uzerine Osmanli Imparatorlugu 30 Ekim 1918 tarihinde Mondros Mutarekesi ni imzalamak zorunda kaldi Mondros Mutarekesi geregi Osmanli Ordusu ndaki Alman subaylarinin ulkelerine donmeleri gerekiyordu 31 Ekim de Yildirim Ordular Grubu Komutani Liman von Sanders gorevini Mustafa Kemal Pasa ya devretti Mustafa Kemal Pasa Istanbul a donmeden once Ali Fuat Pasa nin komutasindaki 20 Kolordu yu terhis etmedi Ali Fuat Pasa techizatli 20 Kolordu yu Mustafa Kemal Pasa nin emriyle once Konya ya sonra da Ankara ya getirdi 1919 yilinda Turkiye isgal edilirken Anadolu da bagimsiz olan iki kolordudan biri Ankara da Ali Fuat Pasa komutasinda digeri ise Erzurum da Kazim Karabekir komutasindaydi Ali Fuat Pasa nin emriyle 20 Kolordu birlikleri Izmit ve Adapazari uzerinden Bilecik ve Eskisehir istikametine ilerleyen Ingiliz kuvvetlerine Geyve yakinlarinda halen adi Alifuatpasa Geyve istasyonu olan mevkide ates acarak onlari durdurup geri puskurttu ve Turk Kurtulus Savasi ni fiilen baslatan ilk komutan oldu Daha sonra Mustafa Kemal Pasa Samsun a ciktiktan sonra Erzurum Kongresi ne gitmeden Amasya da Ali Fuat Pasa ile goruserek Amasya Tamimi ni birlikte imzalayip ilan ettiler Kurtulus Savasi nin ilk doneminde 20 Kolordu ve Garp Cephesi komutanligi yapti Izmit ve cevresinde Yunan ve Ingilizlere karsi savasti Istanbul Hukumeti nin dahiliye naziri Ali Kemal Mustafa Kemal Pasa nin yetkisiz oldugunu bir genelgeyle aciklayinca Ali Fuat Pasa da kendi bolgesindeki valilere ve mutasarriflara kendisinden gelecek emirlere gore hareket edilmesini bildirdi Ayrica her tarafta Mudafaa i Hukuk ve Reddi Ilhak Cemiyetlerinin kurulacagini ilgililere hatirlatti Bu cabalari takdirle karsilandigi icin Sivas Kongresi sonrasinda Umum Kuva yi Milliye komutani olarak gorevlendirildi Buyukelcilik gorevi Umum Kuva yi Milliye Komutani olarak Kuva yi Seyyare Komutani Cerkez Ethem ile birlikte Yunan isgaline karsi 1920 Ekim ayi sonunda Gediz harekatini yapti Taarruz planini Genelkurmay Baskani Miralay Ismet Bey kabul etmese de TBMM kuvvetleri agir zayiatlar verdikten sonra Gediz i geri alarak Izmir in Isgali nden sonra ilk defa Yunanlarin isgal ettikleri bir bolgeden geri cekilmelerini sagladi Harekatin bitiminde Kuva yi Milliye Komutanligi lagvedildi ve Umum Kuva yi Milliye Komutani olan Mirliva Ali Fuat Pasa Moskova Buyukelciligi ne tayin edildi Yerine kurulan iki komutanliktan Bati Cephesi Komutanligi na Albay Ismet Bey Guney Cephesi Komutanligi na ise Mirliva Refet Pasa tayin edildi Mustafa Kemal Pasa nin talimatini yerine getirmek ve halen gizli tutulan ve onun Lenin e yazdigi mektubu vererek Sovyetler Birligi ile sinir tespit etmekle yukumlu oldugu bu gorevi sirasinda Kazim Karabekir komutasindaki TBMM ordulari Eylul 1920 de Sarikamis Kars Ardahan Artvin ve Batum u geri alirken Moskova da Lenin ve Stalin e Turk Ordusu nun Menseviklere karsi savasarak aslinda Bolseviklere de yardimci oldugunu soyleyip teskin ediyordu 16 Mart 1921 tarihinde TBMM sefiri olarak Sovyetler Birligi ile Moskova Antlasmasi ni imzaladi boylece hem TBMM ilk defa bir yabanci devlet tarafindan taninmis oldu hem de Turkiye nin kuzeydogu sinirlari tespit edildi Ali Fuat Pasa mensubu oldugu Terakkiperver Cumhuriyet Firkasi nin liderleri Adnan Adivar Kazim Karabekir Rauf Orbay ve Refet Bele ile birlikteSiyasi hayati 10 Mayis 1921 tarihinde Ankara ya donerek TBMM de siyasi calismalarina basladi Mudafaa i Hukuk Cemiyeti baskanligini yapti 1923 yilinda Konya da 2 Ordu mufettisligi gorevine getirildi bu donemde meclisteki gorevinden suresiz izinli sayildi Bir yil sonra ordu mufettisligi gorevinden istifa ederek meclisteki gorevine Ankara milletvekili olarak devam etti 1925 yilinda Turkiye Cumhuriyeti nin ilk muhalefet partisi olan Terakkiperver Cumhuriyet Firkasi nin kuruculari arasinda yer aldi 1926 yilinda Izmir Suikasti dolayisiyla Istiklal Savasi ni birlikte baslattiklari Kazim Karabekir Rauf Orbay ve Refet Bele pasalarla birlikte tutuklandi yargilandi ve beraat etti 1 Ekim 1927 tarihinde TBMM nin ikinci donemi sona erince milletvekilligi de sona erdi Ayrica ordu aciginda iken 5 Aralik 1927 tarihinde askerlikten de emekliye sevk edildi Ikinci donem siyasi hayati Mustafa Kemal ile barismasindan sonra 1931 yilinda Konya milletvekili secilmesiyle basladi Ismet Inonu cumhurbaskani olduktan sonra 1939 1943 yillari arasinda bayindirlik bakanligi 1948 yilinda TBMM baskanligi ve 1943 1946 yillari arasinda ulastirma bakanligi yapti Ayni yil TBMM baskanligindan ve Cumhuriyet Halk Partisi nden istifa ederek Demokrat Parti ye gecti 1950 secimlerinde Demokrat Parti nin eline buyuk zafer gecti Ali Fuad Eskisehir den milletvekili secilmis ve Cumhurbaskani adayi olduguna karar kilinmistir Fakat karar degisince ve Celal Bayar in Cumhurbaskani olmasi munasip gorulunce Cebesoy un Savunma Bakani sifatiyla Kabineye alinmasi arzu edildi Ama Cebesoy kararin degismesinden dolayi cok kuskun oldu Savunma Bakanligi nin lakirdisini bile ettirmedi 1954 ve 1957 secimlerinde Istanbul dan milletvekili secildi 27 Mayis Darbesi sirasinda tutuklanarak Yassiada mahkemelerinde yargilandi Serbest kaldi I II Donem Ankara IV V VI VII VIII Donem Konya IX Donem Eskisehir X XI Donem Istanbul milletvekilligi yapti Olumu Devlet Buyukleri Anit Mezarligi nda Ali Fuat Cebesoy un kabri 10 Ocak 1968 tarihinde Istanbul da hayatini kaybetti Hic evlenmemisti Sakarya nin Geyve ilcesi adini verdigi eski belde Alifuatpasa mahallesinde Merkez Camii nin avlusunda gomuludur Ailesi yerinde kalmasini istediginden Ankara daki Devlet Mezarligi na nakledilmemistir Ayni beldedeki muzede kendisine ait kisisel esyalar fotograflar ve dokumanlar mevcuttur Yazdigi eserlerBirussebi Gazze Meydan Muharebesi ve 20 Kolordu 1938 Milli Mucadele Hatirati 1953 Moskova Hatiralari 1955 Siyasi Hatiralar I cilt 1957 II cilt 1960 Mektep Arkadasim Ataturk 1967 Mustafa Kemal Milli LiderKaynakca T C Genelkurmay Harp Tarihi Baskanligi Yayinlari Turk Istiklal Harbine Katilan Tumen ve Daha Ust Kademelerdeki Komutanlarin Biyografileri Genelkurmay Baskanligi Basimevi Ankara 1972 s 154 Ayfer Ozcelik Ali Fuad Cebesoy Akcag Yayinlari 1993 ISBN 975 338 006 2 s 1 Ankara Universitesi Turk Inkilap Tarihi Enstitusu Arsivi 114 54682 s 1 Beydilli Kemal 2019 MEHMED ALI PASA Musir TDV Islam Ansiklopedisi EK 2 gozden gecirilmis 3 bas Ankara Turkiye Diyanet Vakfi ss 218 220 18 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Ekim 2021 Cebesoy Ali Fuat Sinif Arkadasim Ataturk Cilt 1 2 Yenigun Haber Ajansi Basin ve Yayincilik 1997 S 91 E J Zurcher Milli Mucadelede Ittihatcilik 1987 s 67 94 247 255 268 278 Ali Fuat Cebesoy 1882 1968 Ataturk Arastirma Merkezi Baskanligi T C Ataturk Kultur Dil ve Tarih Yuksek Kurumu 17 Aralik 2021 30 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Aralik 2021 CEBESOY Ali Fuat Milli Mucadele Hatiralari Istanbul 1953 Ahmet Emin Yalman 1997 Yakin Tarihte Gorduklerim ve Gecirdiklerim 4 2 bas Istanbul Pera Turizm ve Ticaret A S ss 1527 1528 Wikimedia Commons ta Ali Fuat Cebesoy ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Siyasi goreviOnce gelen Kazim Karabekir 6 Turkiye Buyuk Millet Meclisi baskani 30 Ocak 1948 1 Kasim 1948 Sonra gelen Sukru SaracogluOnce gelen Fahri Engin Turkiye Cumhuriyeti Ulastirma Bakani 9 Mart 1943 7 Agustos 1946 Sonra gelen Sukru KocakOnce gelen Ali Cetinkaya Turkiye Cumhuriyeti Bayindirlik Bakani 3 Nisan 1939 9 Mart 1943 Sonra gelen Sirri DayAskeri goreviOnce gelen Yakup Sevki Subasi 2 Ordu Komutani 21 Ekim 1923 1 Kasim 1924 Sonra gelen Fahrettin AltayOnce gelen Yeni makam Bati Cephesi Komutani 26 Haziran 1920 10 Kasim 1920 Sonra gelen Ismet InonuOnce gelen Ismet Inonu 20 Kolordu Komutani 30 Haziran 1917 26 Haziran 1920 Sonra gelen Makam kaldirildi