Gürcistan kültürü ülkenin uzun tarihi ile beraber gelişmiş Gürcü dili ve alfabesi üzerine dayanan güçlü bir

Gürcistan kültürü, ülkenin uzun tarihi ile beraber gelişmiş, Gürcü dili ve alfabesi üzerine dayanan güçlü bir edebiyat geleneği ve eşsiz bir ulusal kültür barındırmaktadır. Bu özelliği güçlü bir ulusal kimlik sağlayarak tarih boyunca tekrarlanan yabancı işgali ve asimilasyon çabalarına rağmen Gürcü kimliğinin korunmasına yardımcı olmuştur.

Gürcistan büyük ölçüde geleneksel bir toplum olmasına rağmen kültürel olarak 21. yüzyılda değişime uğramaya devam ediyor. Örneğin, Gürcistan hem eğlence hem de tıbbi kullanım için esrarı yasallaştıran dünyadaki ilk ülkelerden biridir.

Eski ve Antik Gürcistan Kültürü

Svetitshoveli Katedrali'nden freskler, denizdeki gemileri ve canavarları betimleyen Gürcü ortaçağ sanatının bir örneği.

Gürcü alfabesinin geleneksel olarak MÖ 3. yüzyılda icat edildiği ve MÖ 284'te İberya Kralı I. Parnavaz tarafından yeniden düzenlendiği söylenir. Çoğu modern araştırma, başlangıç tarihini, en erken örneklerin bulunabileceği MS 5. yüzyıla kadar götürür.

Gürcistan'ın ortaçağ kültürü, Doğu Ortodoks Hristiyanlığı ve birçok dini adanmışlık eserinin yaratılmasını teşvik eden ve genellikle sponsor olan Gürcü Ortodoks ve Apostolik Kilisesi'nden büyük ölçüde etkilenmiştir. Bunlar arasında kiliseler ve manastırlar, ikonalar gibi sanat eserleri ve Gürcü azizlerinin menkıbeleri yer alıyordu. Ayrıca millî tarih, mitoloji ve menâkıbın birçok seküler eseri de yazılmıştır.

Dini sanat

Orta Çağ Gürcü ikonları, Ortodoks dini sanatının en güzel eserleri arasında yer alır. Önemli örnekler şunları içerir:

Zarzma Manastırı'ndan 886 İkonu
Tsilkani'den 9. Yüzyıl İkonu
Ünlü Tanrı'nın Annesinin Harikalar Yaratan İber İkonu (10. yüzyıl)
Okona'dan 10. Yüzyıl İkonu
12. yüzyılda Hahuli Triptiki
Labeçina'dan 11. yüzyıla ait Aziz Giorgi İkonu
Nakipari'den 11. Yüzyıl Aziz Giorgi İkonu
Ançishati'den 12. Yüzyıl İkonu
Ubisa'dan 14. Yüzyıl İkonu
Alaverdi'den 16. Yüzyıl İkonu

Dini anıtlar

12. yüzyıldan kalma Gelati İncili'nden bir sayfa, Orta Çağ'dan tasvirli Gürcü el yazmalarının bir örneği

Gürcü yüksek soylularının tören tacı, erken modern dönemden bir metal işçiliği örneği

Gürcü Hristiyan mimarisinin tanınmış anıtları şunlardır:

Beytüllahim'deki Gürcü Kilisesi (4. yüzyıl)
Gavazi Kilisesi (4. yüzyıl) (Ahalsopeli,Kvareli ilçesi, Kaheti bölgesinde)
Akaurta Kilisesi (5. yüzyıl) Bolnisi semtinde (Kvemo Kartli bölgesi)
İkalto Manastırı kompleksi (5-7. yüzyıllar) (Kaheti)
Bolnisi Sioni (5. yüzyıl)
Şio-Mğvime Manastırı (6. yüzyıl)
Davit Gareca Manastır kompleksi (6-7. yüzyıllar)
Cvari Manastırı, Mtsheta (6 yüzyıl)
Tiflis'teki Ançishati Bazilikası (6. yüzyıl)
Kaheti'deki Nekresi Manastır Kompleksi (4-9. Yüzyıllar)
Ateni Sioni Kilisesi (7. yüzyıl)
Bulgaristan'daki Baçkovo Manastırı (11. yüzyıl)
Nur Dağları'daki Gürcü Manastırı (10. yüzyıl)
Gürcü İveron Manastırı, Athos (10 yüzyıl)
Svetitshoveli Katedrali, Mtsheta (11. yüzyıl)
Tao-Klarceti'deki Opiza Manastırı (10. yüzyıl) (günümüz Türkiye toprakları)
Tao-Klarceti'deki Doliskana Manastırı (10. yüzyıl) (günümüz Türkiye toprakları)
Tao-Klarceti'deki Othta-Eklesia Manastırı (günümüz Türkiye toprakları)
Tao-Klarceti'deki Oşki Manastırı (10. yüzyıl) (günümüz Türkiye toprakları)
Kutaisi'deki Gelati Manastırı (11. yüzyıl)
Tiflis'teki Tiflis Sioni Katedrali (11. yüzyıl)
Kaheti'deki Alaverdi Manastırı (11. yüzyıl)
Samtavro Manastırı (12. yüzyıl), Mtsheta
Vardzia Manastırı (12. yüzyıl), Mesheti
Gialia Manastırı (10 ve 16. yüzyıllar), Kıbrıs

Tanınmış Gürcü ressamlar : Damiane (13. yüzyıl), Anania (15. yüzyıl), Mamuka Tavakaraşvili (17. yüzyıl), vb.

Ünlü Gürcü kuyumcu Beka ve Beşken Opizari'nin (11. yüzyıl) eserleri dünya sanatına önemli katkılardır.

Edebi ve diğer yazılı eserler

Hristiyanlık öncesi dönemin önemli Gürcü edebi eserleri şunlardır:

Amiraniani, eski Gürcü halk destanları.

Orta Çağ döneminden önemli Gürcü yazılı eserler şunlardır:

İakob Tsurtaveli tarafından Kutsal Kraliçe Şuşanik'in Şehadeti (476 ve 483 yılları arasında yazılmış Gürcü edebiyatının ayakta kalan en eski eseri)
Corpus Areopagiticum , bazıları tarafından İber Peter'a atfedilen felsefi ve teolojik bir çalışma (5. yüzyıl)
Azize Nino'nun Hayatı (8. yüzyıl) (anon)
Abo Tbileli'nin Şehitliği, İoane Sabanisdze (8. yüzyıl)
Grigol Handzteli'nin Hayatı, Giorgi Merçule (10. yüzyıl)
Gürcü Kralları’nın Tarihi tarafından ("Tshovreba Kartvelta Mepeta") Leonti Mroveli (11. yüzyıl)
Bagrationi Kraliyet Evi'nin Tarihi, Sumbat Davitsdze (11. yüzyıl)
Eteriani, bir halk destanı (c. 11. yüzyıl)
Kral Parnavaz'ın Hayatı (anon) (11. yüzyıl)
Ustsoro Karabadini (Eşsiz Karabadini) (11. yüzyıl)
Tamariani İoane Çahruhadze tarafından yazıldı (12. yüzyıl)
Şen Har Venahi (" Sen Üzüm Bağısın"), Kral I. Demetre Bagrationi'nin (12. yüzyıl) ünlü Gürcü ilahisi
Vephistkaosani (Kaplan Postlu Şövalye), Şota Rustaveli'nin (12. yüzyıl) ulusal destansı şiiri
Abdulmesiani tarafından İoane Şavteli(13. yüzyıl)
Kartlis Tshovreba (Gürcistan Tarihi), eski Gürcü kroniklerinin bir koleksiyonu (antik zamanlardan 14. yüzyıla kadar)

Günümüz Gürcistan Kültürü

Gürcistan'ın eski manastırı Ş*io-Mğvime'deki Duvar Resmi*

17. yüzyıl ve sonrasını içeren modern dönemde Gürcü kültürü büyük ölçüde Avrupa’dan gelen kültürel yeniliklerden etkilenmiştir.

Gürcü dilini baskıda kullanan ilk matbaa İtalya’da 1620 yılında kurulmuş ve Gürcistan’a ilk defa Tiflis’e 1709 yılında getirilmiştir.

Gürcistan tiyatrosu uzun bir geçmişe dayanmaktadır, en eski formu olarak bilinen "Sahioba" milattan önce 3. yüzyıldan milattan sonra 17. yüzyıla kadar var olmuştur. Gürcistan Milli Tiyatrosu 1791 yılında oyun yazarı ve diplomat olan Giorgi Avalişvili (1769-1850) tarafından kurulmuştur. Bu tiyatronun önde gelen aktörleri olarak Aleksi-Meshişvili, Davit Maçabeli, Davit Bagrationi, Dimitri Çolokaşvili ve diğerleri örnek gösterilebilir.

Gürcistan Ulusal Müzesi'nde sergilenen Batı Gürcistan'dan MÖ 2. yüzyıl bronz gövde

Tiflis'te Kafkas Müzesi 1845'te kuruldu. 1920'lerde Gürcistan Devlet Müzesi oldu. Tiflis Devlet Opera ve Bale Tiyatrosu 1851 yılında kurulmuştur.

19. yüzyılda Gürcü kültürünü temsil eden en önemli sanatçılar olarak Nikoloz Barataşvili (şair), Aleksandre Orbeliani (yazar), Vahtang Orbeliani (şair), (yazar), Grigol Orbeliani (şair), İlia Çavçavadze (şair ve yazar), Akaki Tsereteli (şair), Aleksandre Kazbegi (yazar), (şair), Mamia Gurieli (şair), İakob Gogebaşvili (yazar), (şair), (aktör), (aktör), (aktör), (ressam), (ressam), (ressam), (çevirmen), (çevirmen), (çevirmen), (opera şarkıcısı), (opera şarkıcısı), (yerel şarkıcı), (besteci) ve benzerleri örnek gösterilebilir.

Gürcistan’da ilk sinema Tiflis’te 16 Kasım 1896’da kurulmuştur. Gürcistan’ın ilk sinema belgeseli “Akaki Tsereteli’nin Raça-Leçhumi’ye Yolculuğu“ (1886-1977) tarafından 1912’de çekilmiş, ilk uzun metrajlı filmi olan "Kristine" ise 1916’da (1881-1955) tarafından çekilmiştir.

Tiflis Devlet Sanat Akademisi 1917'de kuruldu.

20. yüzyılda Gürcü kültürü, Sovyetler Birliği’nin yönetiminde büyük baskılara maruz kalmıştır. Rusikifasyon olarak adlandırılan Ruslaştırma siyasetine birçok Gürcü şiddetle karşı koymuştur. Gürcistan’ın 1991’de bağımsızlığını ilan etmesinden bu yana kültürde yeni bir diriliş oluşmuş ancak buna rağmen ülkenin ekonomik ve politik sorunlarından dolayı bu gelişmeler Sovyet sonrası dönemde yavaşlamıştır.

Mutfak

Gürcü mutfağı Gürcistan'a özgüdür, ancak aynı zamanda diğer Avrupa mutfaklarından ve komşu Batı Asya mutfaklarından bazı etkiler taşımaktadır. Her bir tarihi Gürcistan bölgesi kendine özgü farklı yemek kültürlerine sahiptir : Abhaz, Megrel, Kahetili, İmeretili, Svan, Pşav, Tuş, Kartlili, Gurul, Meshi, Raçalı ve Acaralı yemekleri gibi. Çeşitli et yemeklerine ek olarak Gürcü mutfağı vejetaryen yemeklerinin birçok çeşidini sunar.

Gürcü mutfağı, hem tüccarlar hem de gezginler tarafından İpek Yolu Ticaret yolu boyunca taşınan mutfak yeniliklerinin geniş etkileşiminin bir sonucudur. Yemek ve içkinin Gürcü kültüründeki önemi en iyi şekilde bir Kafkasya ziyafeti ya da birçok çeşit yemeğin hazırlandığı ve buna eşlik eden büyük miktarda şarabın sunulduğu Supra'da görülebilir. Şarap yapımında kullanılan Gürcü otantik yeraltı kvevri kil kapları son araştırmalara göre MÖ 8. yüzyıla tarihlenmektedir. Gürcü ziyafetinde tamada çok önemlidir ve bu geleneksel vazife çok saygı duyulan bir roldür.

Ünlü Gürcü kültürel figürleri

20.-21. yüzyıllardan bazı ünlü Gürcü kültürel şahsiyetleri şunlardır:

Aktörler

Bale dansçıları

Nino Ananiaşvili

Besteciler

Giorgi Latsabidze

Film yapımcıları

Opera şarkıcıları

Medea Amiranaşvili

Ressamlar

Piyanistler

Eliso Virsaladze

Şairler

Heykeltıraşlar

Zurab Tsereteli

Tiyatro yapımcıları

Yazarlar

Kültürel gruplar

Gürcü şarkıcılar, Ukrayna'nın Boryspil Uluslararası Havalimanı'nda bir Gürcü halk şarkısını icra ediyor

Dans grupları

Erisioni
Suhişvilebi - Gürcistan Ulusal Balesi

Korolar

Rustavi Korosu

Spor

Zaza Paçulia () basketbol oyuncusu)
Kaha Kaladze (AC Milan'ın futbolcusu)

Rugby birliği, Gürcistan'da oynanan popüler bir takım sporudur. Rugby birliği, Gürcistan'da futboldan sonra en popüler ikinci spor olarak kabul ediliyor.

Ayrıca bakınız

Kültür ana hatları
Gürcistan'ın ana hatları
Gürcistan Tarihi
Gürcü halkı
Gürcü dili
Gürcü Ortodoks ve Apostolik Kilisesi
Gürcistan Müziği
Gürcistan Dansları
Keipi
Kinto
Gürcistan Mimarisi
Gürcistan'daki müzelerin listesi

Kaynakça

^ "Baramidze, Georgian literature". 12 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2021.
^ Destin de la Géorgie, Issues 36-37, 1978, p. 277
^ Food Cultures of the World Encyclopedia, Volume 1, Ken Albala, p. 125
^ Chkheidze, Levan. "Artists". Art.Gov.Ge (İngilizce ve Gürcüce). Didistudia llc. 17 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2020.

Dış bağlantılar

Gürcistan Tarihi ve Kültürü 3 Ekim 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Almanca)
Gürcü Ağı, Besiki Sisauri 3 Ekim 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Gürcistan Dostları Uluslararası Vakfı 21 Mart 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Gürcü Kültürü ve Tarihi Hakkında Bilgi
Gürcüce 29 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. e-Kitaplar UNESCO Projesi tarafından hazırlanan "Gürcü klasik edebiyatı Antolojisi" CD'sinde birçok çevrimiçi Gürcü e-kitap (PDF)
Yazarlar
Gürcü Sanatı, Tiflis Caddesi 13 Nisan 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
TITUS projeleri Armazi 25 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ve Ecling 3 Ekim 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Gürcistan - Güney Kafkasya 13 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Almanca)
Şarap Beşiğinden 3 Ekim 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Kharbedia, Malkhaz: "Konformizm ve Direniş: Modern Gürcü Edebiyatının Doğuşu", Kafkasya Analitik Özet No. 14
Gürcü Çağdaş Sanat Portalı 23 Nisan 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)

[1] "Baramidze, Georgian literature". 12 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2021.

[2] Destin de la Géorgie, Issues 36-37, 1978, p. 277

[3] Food Cultures of the World Encyclopedia, Volume 1, Ken Albala, p. 125

[4] Chkheidze, Levan. "Artists". Art.Gov.Ge (İngilizce ve Gürcüce). Didistudia llc. 17 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2020.