Bu maddedeki bilgilerin için ek kaynaklar gerekli.Mayıs 2020) () ( |
Bu madde veya sayfa başka bir dilden kötü bir biçimde tercüme edilmiştir. Sayfa makine çevirisi veya dilde yetkinliği bulunmayan bir çevirmen tarafından oluşturulmuş olabilir.Nisan 2021) ( |
Plaj; kıyı şeridinde denize girmek için düzenlenmiş, genellikle kumluk veya çakıl taşlı alan. Bir Plajı oluşturan parçacıklar tipik olarak kum, çakıl, zona, çakıl taşları gibi kayadan yapılır. Kumluk olanlarına kumsal denir. Azerice'de plaj anlamına gelen "çimerlik" sözcüğü de, yaygın olmamakla birlikte Türkçede de kullanılır.
Plajlar genelde, tuzlu su kıyı şeridi boyunca uzanan yatay ve doğal oluşumlardır. Dalga ve rüzgarın etkisiyle kenara vuran kayaları ve denizden gelen diğer jeolojik kalıntıları barındırır. Parçacıklar ayrıca yumuşakça kabukları veya koralin algler gibi biyolojik kökenli olabilir.
Bazı plajlar cankurtaran direkleri, soyunma odaları, duşlar, kulübeler ve barlar gibi insan yapımı altyapıya sahiptir. Ayrıca yakınlarda konaklama yerleri (tatil köyleri, kamplar, oteller ve restoranlar gibi) olabilir. Gelişmemiş veya keşfedilmemiş plajlar olarak da bilinen vahşi Plajlar bu şekilde değişime uğramamıştır. Vahşi Plajlar el değmemiş güzelliği ve korunmuş doğasıyla takdir edilebilir.
Plajlar genellikle kıyı boyunca dalga veya akıntı hareketinin olduğu depolanma ve çökeltilerin biriktiği bölgelerde meydana gelir.
Genel bilgiler
Deniz kıyısı en çok plaj kelimesi ile ilişkili olsa da göller ve büyük nehirlerin yanında da plaj bulunur.
Plaj şunları ifade edebilir:
- kaya malzemesinin dalgaların ve akımların kuvvetleri tarafından karada, denizde veya kıyılarda hareket ettiği küçük sistemler; ya da
- önemli büyüklükte jeolojik birimlerdir.
İlki aşağıda ayrıntılı olarak açıklanmaktadır; daha büyük jeolojik birimler başka yerlerde tartışılmaktadır.
Bir plajın onu oluşturan ve şekillendiren süreçlerle ilgili birkaç göze çarpan kısmı vardır. Çoğunlukla suyun üstünde (gelgite bağlı olarak) ve gelgitin bir noktasında dalgalardan az çok aktif olarak etkilenen kısım plaj bermi olarak adlandırılır. Berm, aktif kıyı şeridini içeren malzeme birikintisidir. Bermin bir tepesi (üstte) ve bir yüzü vardır, ikincisi tepeden suya doğru giden eğimdir. Yüzün en altında bir çukur olabilir ve ayrıca bir veya daha fazla uzun kıyı barı olabilir: hafifçe yükseltilmiş, dalgaların ilk kırılmaya başladığı bu yerde su altı bentleri oluşur.
Kum yatağı, çok büyük fırtına dalgalarından kaynaklanan ve normal dalgaların etkisinin ötesinde bir veya daha fazla eski tepenin (fırtına Plajı) kanıtı olabileceği berm tepesinden iç kısımlara kadar uzanabilir.Bir noktada, dalgaların (hatta fırtına dalgalarının) Plajı içeren malzeme üzerindeki etkisi durur ve parçacıklar yeterince küçükse (kum boyutu veya daha küçük), rüzgarlar özelliği şekillendirir. Rüzgar; tanecikleri iç kısımlara dağıtan kuvvet olduğu yerde plajın arkasındaki tortu bir kumul haline gelir.
Bu jeomorfik özellikler, plaj profilini oluşturur. Plaj profili, yaz ve kış aylarında yaşanan dalga enerjisindeki değişiklik nedeniyle mevsimsel olarak değişkendir. Yazın daha sakin denizlerle karakterize edilen ılıman bölgelerde ve kırma dalga tepeleri arasındaki uzun dönemlerde, plaj profili yaz aylarında daha yüksektir. Bu mevsimdeki hafif dalga hareketi, tortuyu sahile bıraktığı berm'e doğru taşıma eğilimindedir ve su geri çekilirken kalır. Kıyı rüzgârları kumulları daha fazla içeride şekillendirir ve güçlendirir.
Tersine, artan dalga enerjisi ve dalga tepelerinin kırılması arasındaki daha kısa süreler nedeniyle plaj profili fırtına mevsiminde (ılıman bölgelerde kış) daha düşüktür. Hızlı art arda kopan daha yüksek enerji dalgaları, sığlıktaki tortuları harekete geçirme eğilimindedir,uzun kıyı akımları ile plaj boyunca taşınmaya eğilimli olduğu süspansiyonda tutulması veya özellikle uzun kıyı akımı bir nehir veya sel akışından bir çıkışla karşılaşırsa, denize kıyı şeridi çubukları oluşturur. Böylelikle tortunun plaj berminden ve kumulundan çıkarılmasıyla plaj profilini azaltır.
Tropikal bölgelerde, fırtına sezonu yaz aylarında olma eğilimindedir, sakin hava genellikle kış sezonunda görülür.
Fırtınalar alışılmadık derecede yüksek gelgitlerle veya önemli kıyı taşkınlarına neden olan gelgit dalgalanması veya tsunami gibi ucube dalga olayı ile çakışırsa, kıyı ovadan önemli miktarda malzeme aşınabilir veya bermin arkasındaki kumullar su çekerek gerilebilir.Bu akış, kıyı şeridinin şeklini değiştirebilir, nehirlerin ağızlarını genişletebilir ve uzun kıyı sediment hareketinin üstesinden gelmek için yeterince güçlü olmayan dere ağızlarında yeni deltalar oluşturabilir.
Plaj ve kumul arasındaki çizginin sahada tanımlanması zordur. Herhangi bir önemli süre boyunca, tortular her zaman aralarında değiş tokuş edilir. Kayma çizgisi (dalgalar tarafından biriken malzemenin yüksek noktası) bir potansiyel sınırlamadır. Bu, kumun önemli rüzgar hareketinin meydana gelebileceği nokta olacaktır, çünkü normal dalgalar kumu bu alanın ötesine ıslatmaz. Bununla birlikte, sürüklenme hattının iç kısımda fırtına dalgaları tarafından saldırı altında hareket etmesi muhtemeldir.
Rekreasyon kullanımı
Tarihi
19. yüzyılın ortalarından itibaren popüler bir tatil köyü olarak plajın geliştirilmesi, şu anda küresel turizm endüstrisinin ilk tezahürüydü. 18. yüzyılda ilk sahil tatil köyleri, hem deniz hem de o zamanki moda kaplıca kasabalarının yanı sıra rekreasyon ve sağlık için sık sık başlayan aristokrasi için açıldı. Bu tür en eski sahil beldelerinden biri, 1720'lerde Yorkshire'daki Scarborough idi; 17. yüzyılda kayalıklardan birinden şehrin güneyine uzanan asidik bir su akışı keşfedildiği için modaya uygun bir kaplıca kasabasıydı. İlk haddeleme banyo makineleri 1735 yılında tanıtıldı.
Brighton'daki tatil köyünün açılması ve Kral IV. George'tan kraliyet himayesini kabul etmesi, sahili daha büyük Londra pazarına sağlık ve zevk için bir tatil yeri olarak genişletilmiş ve plaj üst sınıf bir zevk ve ciddiyetsizlik merkezi haline gelmiştir.Bu eğilim, pitoresk peyzajın yeni romantik ideali tarafından övüldü ve sanatsal olarak yükseltildi; Jane Austen'in bitmemiş romanı Sanditon buna bir örnektir. Daha sonra, Kraliçe Victoria'nın Kent'teki Wight Adası ve Ramsgate'in uzun zamandır patenti, bir sahil rezidansının birden fazla ev alabilecek kadar zengin olanlar için son derece şık bir mülk olarak kabul edilmesini sağladı.
İşçi sınıfı için sahil tesisleri
Bu boş zaman biçiminin orta ve işçi sınıflarına genişletilmesi, hızlı büyüyen tatil kasabalarına ucuz fiyatlar sunan 1840'larda demiryollarının gelişmesiyle başladı. Özellikle, Poulton'dan küçük sahil kasabası Blackpool'a bir şube hattının tamamlanması, ekonomik ve demografik bir patlamanın sürmesine neden oldu. Demir yolu ile gelen ani ziyaretçi akını, girişimcilerin konaklama inşa etmesine ve yeni cazibe merkezleri yaratmasına yol açarak daha fazla ziyaretçiye ve 1850'ler ve 1860'larda hızlı bir büyüme döngüsüne yol açtı.
Büyüme, Lancashire pamuk fabrikası sahipleri arasında, her yıl bir hafta boyunca makinelerin servis ve onarım için fabrikaları kapatması uygulamasıyla yoğunlaştı. Bunlar uyanış haftaları olarak bilinir hale geldi. Her kasabanın değirmenleri farklı bir hafta boyunca kapanacak ve Blackpool'un yaz aylarında uzun bir süre boyunca istikrarlı ve güvenilir bir ziyaretçi akışını yönetmesine izin verecekti. Tesisin göze çarpan bir özelliği, insanların dikkatini çekmek için eklektik bir performans çeşitliliğinin bulunduğu mesire ve zevk iskeleleriydi. 1863 yılında, Blackpool'daki North Pier tamamlandı ve hızla seçkin ziyaretçiler için bir cazibe merkezi haline geldi. Merkez İskelesi 1868'de tiyatro ve geniş bir açık hava dans pisti ile tamamlandı.
Popüler sahil beldelerinin çoğu banyo makineleriyle donatıldı, çünkü dönemin tüm örtücü plaj kıyafetleri bile en utanmaz olarak kabul edildi. Yüzyılın sonunda, İngiliz sahil şeridinde 100'den fazla büyük tatil beldesi vardı ve bunların bazıları 50.000'i aştı.
Dünya çapında genişleme
Yurt dışındaki sahil beldesinin gelişimi, plajın iyi gelişmiş İngiliz aşkı tarafından teşvik edildi. Akdeniz'in yanı sıra Fransız Rivierası, 18. yüzyılın sonunda İngiliz üst sınıfı için popüler bir yer haline gelmişti. 1864'te Nice'e giden ilk demir yolu tamamlanarak Riviera'yı Avrupa'nın dört bir yanından gelen ziyaretçiler için erişilebilir hale getirdi. 1874'e gelindiğinde, çoğu İngiliz olan Nice'deki yabancı yerleşimcilerin sakinleri 25.000'i buldu. Kıyı şeridi, Kraliçe Victoria ve Kral VII. Edward da dahil olmak üzere Avrupa kraliyet ailesini cezbetmekle ünlendi.
Kıta Avrupası'nın kumar ve çıplaklık konusundaki tutumları İngiltere'dekinden daha gevşek olma eğilimindeydi, bu yüzden İngiliz ve Fransız girişimciler olasılıkları hemen kullanmaya başladılar. 1863'te III. Monako Prensi ve Fransız bir iş adamı olan François Blanc, büyük lüks oteller, bahçeler ve kumarhanelerin yapıldığı Nice'den Monako'ya ziyaretçi çekmek için buharlı gemiler ve arabalar ayarlamıştır. Yer yeniden adlandırıldı (Monte Carlo).
Ticari deniz banyosu 19. yüzyılın sonunda Amerika Birleşik Devletleri'ne ve Britanya İmparatorluğu'nun bazı bölgelerine yayıldı. 1890'ların sonlarına doğru Henry Flagler, St. Augustine, FL ve Miami Beach, FL'de gelişen kıyı deniz tatil beldelerini Kuzey Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada'dan Doğu Sahil Demir yolundaki kış yolcularına bağlayan Florida Doğu Sahil Demir yolunu geliştirdi. 20. yüzyılın başlarında Hawaii ve Avustralya'da sörf geliştirildi; 1960'ların başında Güney Kaliforniya'ya yayıldı. 1970'lerde ucuz ve uygun fiyatlı hava yolculuğu, Akdeniz, Avustralya, Güney Afrika ve Amerika Birleşik Devletlerinin kıyı Güneş Kemeri bölgeleri gibi alanlardan yararlanan gerçek anlamda küresel bir turizm pazarının büyümesini sağladı.
Günümüzde
Plajlar sıcak güneşli günlerde popüler olabilir. Viktorya döneminde, birçok popüler sahil beldesi banyo makineleri ile donatıldı,çünkü dönemin her şeyi kaplayan plaj kıyafetleri bile en utanmaz olarak kabul edildi. Bu sosyal standart hala birçok Müslüman ülkede geçerlidir. Spektrumun diğer ucunda, kıyafetlerin isteğe bağlı olduğu veya izin verilmediği üstsüz plajlar ve çıplak plajlar vardır. Çoğu ülkede sosyal normlar, sıcak havada bir plajda benzer davranışların tolere edilemeyeceği ve hatta yargılanabileceği bitişik alanlara kıyasla önemli ölçüde farklıdır.
Avrupa, Güney Afrika, Yeni Zelanda, Kanada, Kosta Rika, Güney Amerika ve Karayipler'deki otuzdan fazla ülkede, en iyi eğlence plajlarına su kalitesi ve güvenlik sağlanması gibi kriterlere göre Mavi Bayrak statüsü verilir. Bu durumun daha sonra kaybedilmesi turizm gelirleri üzerinde ciddi bir etkiye sahip olabilir.
Plajlar genellikle atık ve çöp için çöp sahaları oluşturur ve bu da plaj temizleyicilerinin ve diğer temizlik projelerinin kullanılmasını gerektirir. Daha da önemlisi, birçok plaj, çoğu az gelişmiş ülkede arıtılmamış kanalizasyon için bir deşarj bölgesidir; Gelişmiş ülkelerde bile sahil kapatılması, sıhhi kanalizasyon taşması nedeniyle nadir bir durumdur. Bu deniz akıntısı vakalarında, fekal patojenlerden kaynaklanan su kaynaklı hastalık ve bazı deniz türlerinin kontaminasyonu sık görülen bir sonuçtur.
Yapay plajlar
Bazı plajlar yapay; bunlar kalıcı veya geçicidir (Örneğin Monako, Paris, Kopenhag, Rotterdam, Nottingham, Toronto, Hong Kong, Singapur ve Tianjin'e bakınız).
Bir plajın yatıştırıcı nitelikleri ve plaj tutkunlarına sunulan hoş ortam, sıfır derinlikli girişli "plaj tarzı" havuzlar ve bir kumsala çakılan doğal dalgaları yeniden yaratan dalga havuzları gibi yapay plajlarda çoğaltılır. Sıfır derinlikli bir giriş havuzunda, alt yüzey kademeli olarak sudan derinliğe doğru eğim yapar. Başka bir yaklaşım, büyük şehirlerde yaygınlaşan bir tür kamu parkı olan kentsel plajları içerir. Kentsel plajlar, sörf ve taklit şehir seslerini taklit eden çeşmelerle doğal plajları taklit etmeye çalışır ve bazı durumlarda oyun parkı olarak kullanılabilir.
Plajın beslenmesi, sağlığını iyileştirmek için kumların plajlara pompalanmasını içerir. Plaj beslenmesi, dünyadaki büyük plaj şehirleri için yaygındır; ancak beslenen plajlar hala oldukça doğal görünebilir ve çoğu ziyaretçi plajın sağlığını desteklemek için yapılan çalışmaların farkında değildir. Bu tür plajlar genellikle tüketiciler tarafından yapay olarak tanınmaz. Plaj beslenmesinin ünlü bir örneği, Waikiki'nin erozyon sorunlarıyla mücadele etmek için Kaliforniya'nın Manhattan Plajı'ndan kumun 20. yüzyılın büyük bir bölümünde gemi ve mavna ile taşındığı Hawaii, Honolulu'daki Waikiki Plajı'nın yenilenmesi ile geldi. Surfrider Vakfı, doğal kıyı ortamlarını destekleme arzusu ve sörf dalgalarının kalitesini artırma fırsatları arasında kalan üyelerle yapay resiflerin esasını tartıştı. Benzer tartışmalar hassas ortamlarda plaj beslenmesini ve kar topunu çevreler.
Erişim kısıtlamaları
Dünyanın bazı bölgelerinde halkın plajlara erişimi kısıtlanmıştır. Örneğin, Jersey Kıyısı'ndaki çoğu plaj, plaj etiketi satın alabilen kişilerle sınırlıdır. Bazı plajlar yılın bazı dönemlerinde köpekleri de kısıtlamaktadır.
Özel plajlar
Ayrıca, kıyı boyunca uzananlar gibi özel plajlar, yakınlardaki mahalle birliğine ait olabilir. İşaretler genellikle girişe asılır. Yasal olarak bir kanal elde etmek için uygun kanallar yürütüldükten sonra bir izin veya özel kullanım olayı verilebilir.
Halk plajları
Amerika Birleşik Devletleri'ndeki ilk halk plajı 12 Temmuz 1896'da Massachusetts'in Revere kasabasında açıldı ve açılış gününde 45.000'den fazla insan katıldı. Plaj, Büyükşehir Parklar Komisyonu tarafından yönetildi ve yeni plaj, bir bando, hamam, gölge pavyonları ve sahil boyunca uzanan geniş bir bulvarla kaplıydı.
Plajlara kamu erişimi, ABD'nin Oregon eyaletindeki yasalarla korunmaktadır, 1967 Eyalet Yasası sayesinde, Columbia Nehri'nden Kaliforniya Eyalet hattına kamu erişimini garanti eden Oregon Beach Bill, "böylece halkın özgür ve kesintisiz kullanımı" olabilir.
Formasyon
Plajlar, dalgaların veya akımların kumu veya bu parçacıklar süspansiyon halinde tutulurken plajın yapıldığı diğer gevşek çökeltileri hareket ettirdiği dalga hareketinin sonucudur. Alternatif olarak, kum tuzlama (büyük parçacıkların sekme hareketi) ile hareket ettirilebilir. Plaj malzemeleri, açık denizdeki kayaların erozyonunun yanı sıra sürülmemiş arazi erozyonu ve kayganlaşan dağ eteğindeki birikintilerden kaynaklanmaktadır. Açık denizdeki bir mercan kayalığı, önemli bir kum parçacığı kaynağıdır. Mercan çıkıntılarına ve kayalara bağlı algler ile beslenen bazı balık türleri, beslenme, organik madde sindirme ve sindirim sistemlerinden geçen kaya ve mercan parçacıklarını atma sırasında ömürleri boyunca önemli miktarlarda kum parçacıkları oluşturabilir.
Plajın bileşimi, plajın önündeki tortuların doğasına ve miktarına, su ve rüzgarın akış hızına ve bulanıklığına bağlıdır. Çökeltiler partikül boyutlarına ve sıkıştırma durumlarına göre su ve rüzgar ile hareket ettirilir. Parçacıklar durgun su içinde çökelme ve kompaktlaşma eğilimindedir. Sıkıştırıldıktan sonra erozyona daha dayanıklıdır. Yerleşik bitki örtüsü (özellikle karmaşık ağ kök sistemlerine sahip türler) yüzey tabakasındaki sıvı akışını yavaşlatarak erozyona direnecektir. Hareketli su veya rüzgardan etkilendiğinde, aşınan ve süspansiyonda tutulan parçacıklar, hareketli sıvının ortalama yoğunluğunu, viskozitesini ve hacmini artırarak onları tutan sıvının aşındırıcı gücünü artıracaktır.
Çok enerjik rüzgar ve dalga sistemlerine bakan sahil şeritleri, bulanık su kolonundaki süspansiyonda daha küçük parçacıklar tutulacak ve uzun kıyı akımları ve gelgitlerle daha sakin bölgelere taşınacağı için sadece büyük kayaları tutma eğiliminde olacaktır. Dalgalardan ve rüzgarlardan korunan kıyı çizgileri, kil ve çamur gibi daha ince tortuların çökelmesine, çamur düzlükleri ve mangrov ormanları oluşturmasına izin verme eğiliminde olacaktır. Bir plajın şekli, dalgaların yapıcı veya yıkıcı olmasına ve malzemenin kum veya çakıl olmasına bağlıdır. Dalgalar, dalga tepeleri arasındaki süre, kırılan suyun geri çekilmesi ve sonraki dalga gelip kırılmadan önce tortunun çökmesi için yeterince uzunsa yapıcıdır.
Geri çekilme suyu sahile süzülür veya ıslanırsa, plaj profilinin altından taşınan ince tortu kompakt hale gelir. Sıkıştırılmış tortu, sonraki dalgalardan türbülanslı suyun hareketine daha dayanıklıdır. Tam tersine, dalga tepeleri arasındaki süre kısa ise dalgalar yıkıcıdır. Aşağıdaki dalga tepesi geldiğinde süspansiyonda kalan tortu çökmeyecek ve kompaktlaşmayacak ve uzun kıyı akımları ve gerileyen gelgitler tarafından erozyona daha duyarlı olacaktır. Bir plajda bulunan çökeltilerin doğası, bölgedeki dalgaların ve rüzgarın enerjisini gösterme eğilimindedir.
Yapıcı dalgalar malzemeyi sahilden yukarı taşırken, yıkıcı dalgalar malzemeyi sahilden aşağı hareket ettirir. Yıkıcı dalgaların yaygın olduğu mevsimlerde, sığlıklar süspansiyonda artan bir tortu ve organik madde yükü taşıyacaktır. Kumlu plajlarda, yıkıcı dalgaların çalkantılı geri yıkaması, hafifçe eğimli bir plaj oluşturan malzemeyi kaldırır. Çakıl ve çakıl taşı kumsallarında eğilme daha hızlı dağıtılır çünkü büyük parçacık boyutu daha büyük süzülmeye izin verir, böylece geri yıkama gücünü azaltır ve plaj dik kalır. Sıkıştırılmış ince tortular, rüzgar ve su erozyonuna direnen pürüzsüz bir plaj yüzeyi oluşturacaktır.
Sıcak sakin mevsimlerde, güneş ısısı buharlaştıkça kum parçacıklarının etrafında kristalleşen tuzu bırakarak okyanus plajlarının yüzeyinde bir kabuk oluşabilir. Bu kabuk, hayvanlar tarafından rahatsız edilmedikçe veya ilerleyen gelgit tarafından çözülmedikçe rüzgar erozyonuna direnen ek bir koruyucu tabaka oluşturur. Yıldız eğrisi ve boynuzlar, gelen dalgaların bölündüğü, kumları boynuz olarak bıraktığı ve yıldız eğrisi oluşturmak için kumun ovalandığı yerlerde oluşur. Bu, bazı kum kıyılarında pürüzlü yüzü oluşturur. Beyaz kum plajları beyaz görünür, çünkü kumdaki kuvars veya aşınmış kireçtaşı, diğer renkleri emmeden güneş ışığını yansıtır veya saçar.
Kum renkleri
Kumun bileşimi yerel minerallere ve jeolojiye bağlı olarak değişir. Dünyadaki plajlarda bulunan bazı kum türleri şunlardır:
Beyaz kum: Çoğunlukla kuvars ve kireç taşından yapılır, feldispat ve alçıtaşı gibi başka mineraller de içerebilir.
Açık renkli kum: Bu kum rengini kuvars ve demirden alır ve Güney Avrupa'da ve Akdeniz Havzası'nın Tunus gibi diğer bölgelerinde en yaygın kum rengidir.
Tropikal beyaz kum: Tropik adalarda kum, Aruba'da olduğu gibi mercanlar ve yumuşakçalar gibi deniz organizmalarının kabuklarından ve iskeletlerinden kalsiyum karbonattan oluşur.
Pembe mercan kumu: Yukarıdaki gibi kalsiyum karbonattan oluşur ve pembe tonunu Bermuda ve Bahama Adaları gibi mercan parçalarından alır.
Siyah kum: Siyah kum, gri-siyah rengini veren bazalt ve obsidiyen gibi volkanik kayalardan oluşur. Hawaii'nin Punaluu Plajı ve Fuerteventura'nın Ajuy plajı bu tür kumlara örnektir.
Kızıl kum: Bu tür kum, demirin volkanik kayaçlardan oksitlenmesi ile oluşur.Santorini'deki Kokkini Plajı veya Kanada'daki Prens Edward Adası'ndaki plajlar bu tür kumlara örnektir.
Portakal kumu: Portakal kumu yüksek demir içerir. Aynı zamanda turuncu kireçtaşı, ezilmiş kabuklar ve volkanik birikintilerin bir kombinasyonunu da yapabilir.Gozo, Malta'daki Ramla Koyu veya Sardunya'daki Porto Ferro sırasıyla her birinin örnekleridir.
Yeşil kum: Bu tür kumda mineral olivin, aşındırıcı kuvvetlerle diğer volkanik parçalardan ayrılmıştır. Ünlü bir örnek, bazalt ve mercan parçaları içeren kuma sahip Hawaii'nin Papakolea Plajı'dır.
Sahil kumu çeşitleri
-
- Sarı renkli kum Castelldefels plajı, İspanya.
- Bermuda'nın Astwood Park'taki pembe kum plajlarından biri.
- siyah kumlu Ajuy plajı
- Santorini'nin Kokkini plajından kırmızı kum.
- Ramla Bay, Malta turuncu kum
- Papakolea Beach yeşil kum görünümü
- Zandvoort aan Zee, Kuzey Denizi kıyısında gri kum
Erozyon ve toplanma
Doğal erozyon ve toplanma
Nedenler
Plajlar esas olarak suyun ve rüzgarın hareketi ile şekil değiştirir. Bulanık veya hızlı akan su veya şiddetli rüzgar ile ilişkili herhangi bir hava olayına maruz kalan plajları aşındıracaktır. Uzun kıyı akımları, plaj sedimanlarını yenileme ve fırtına hasarını onarma eğilimindedir. Gelgit su yolları genellikle her gelgit döngüsünde bitişik plajlarının şeklini küçük derecelerde değiştirir. Zamanla bu değişiklikler, plajın büyüklüğünde ve konumunda önemli değişikliklere yol açarak önemli hale gelebilir.
Flora üzerindeki etkiler
Plajın şeklindeki değişiklikler büyük ağaçların ve diğer floranın köklerini zayıflatabilir. Birçok plaja uyarlanmış tür (hindistancevizi avuç içi gibi), ince bir kök sistemine dalga ve rüzgar hareketine dayanma eğiliminde olan ve plajları daha az kök topuyla diğer ağaçlardan daha iyi stabilize etme eğiliminde olan büyük bir kök topuna sahiptir.
Bitişik arazi üzerindeki etkiler
Plajların erozyonu daha az esnek toprakları ve kayaları rüzgara ve dalga hareketine maruz bırakabilir ve bu da kıyı burunlarının zayıflamasına neden olur ve sonuçta büyük miktarlarda aşırı yükün sığlıklara felaketle çökmesine neden olur. Sığlıklardaki deniz otları ve mercanlar gömülebilir veya ışık ve besinlerden yoksun olabileceğinden, bu malzeme plaj cephesi boyunca dağıtılabilir.
İnsan yapımı erozyon ve toplanma
İnsanın yerleştiği kıyı alanları kaçınılmaz olarak insan yapımı yapılar ve süreçlerin etkilerine maruz kalmaktadır. Uzun süreler boyunca, bu etkiler sahil şeridinin şeklini ve plajın karakterini önemli ölçüde değiştirebilir.
Flora yıkımı
Sahil florası, ön ayakları stabilize etmede ve sahil başı erozyonunu ve kumulların iç hareketlerini önlemede önemli bir rol oynamaktadır. Ağ kök sistemleri (sürüngenler, çimenler ve avuç içleri) olan flora kurulabiliyorsa, kum parçacıklarını ve yağmur suyunu hapsedip kum tepelerinin yüzey katmanını zenginleştirerek diğer bitki türlerinin oluşmasına izin vererek etkili bir kıyı savunması sağlarlar. Ayrıca bermi yüksek rüzgarlar, ucube dalgaları ve sel suları ile erozyona karşı korurlar.
Uzun süre boyunca, iyi stabilize edilmiş suların çekildiği kıyı alanları keskinleşmeye meyilli olurken, stabilize edilmemiş su kayağı erozyona uğrayacak ve kıyı şeridi şeklinde önemli değişikliklere yol açacaktır. Bu değişiklikler genellikle uzun yıllar boyunca meydana gelir. Tsunami, gelgit dalgaları ve fırtına dalgalanmaları gibi ucube dalga olayları, saat içinde bir plajın şeklini, profilini ve konumunu önemli ölçüde değiştirebilir.
Herbisitlerin, aşırı yaya veya araç trafiğinin kullanılmasıyla floranın berm üzerinde tahrip edilmesi veya tatlı su akışlarının bozulması, berm ve kum tepelerinin aşınmasına neden olabilir. Flora imhası, düzenli plaj kullanıcıları tarafından fark edilemeyen kademeli bir süreç olsa da,sık sık yüksek miktarlarda maruz kalan ve kararsız kumları hızla hareket ettirebilen yüksek rüzgarlar ve ucube dalga olaylarıyla ilişkili fırtınalardan sonra hemen görünür hale gelir, denizde barlar, lagünler oluşturan ya da düşük gelgitte maruz kalan plaj alanını arttıran kalıcı suya dönüştürür. Maruz kalan kumun büyük ve hızlı hareketleri, bitişik alanlarda florayı gömebilir ve boğabilir, fauna için habitat kaybını şiddetlendirebilir ve kararsızlığı genişletebilir. Yeterli bir kum arzı varsa ve hava koşulları bitki örtüsünün tortuyu geri kazanmasına ve stabilize etmesine izin vermezse, rüzgar üflemeli kum ilerletmeye devam edebilir, rüzgârlı manzaraları yutar ve kalıcı olarak değiştirebilir.
Dalgalar tarafından hareket ettirilen tortular veya su basmış sel suları kıyı sığlıklarında birikebilir, sazlık yataklarını sararak ve kıyı sığlıklarındaki sualtı florasının ve faunanın karakterini değiştirebilir.
Tarım ve konut gelişimi için, plaj kafasının yanındaki arazide bitki örtüsünün yakılması veya temizlenmesi, yüzey rüzgar modellerini değiştirir ve plaj yüzeyini rüzgar erozyonuna maruz bırakır.
Çiftçilik ve konut geliştirme de yaygın olarak yerel yüzey su akışlarındaki değişikliklerle ilişkilidir. Bu akışlar plaj kafasına boşaltılan yağmur suyu drenajlarında yoğunlaşırsa, bir lagün veya delta oluşturarak sahneyi aşındırabilirler.
Yoğun bitki örtüsü, yağış hızını emme eğilimindedir ve akış hızını azaltır ve daha uzun süreler boyunca serbest bırakır. Doğal bitki örtüsünün yakılması veya temizlenmesi ile imha, yağıştan akışın hızını ve aşındırıcı gücünü artırma eğilimindedir. Bu akış karadan plaja ve denize daha fazla silt ve organik madde taşıma eğiliminde olacak. Akış sabitse, plaj kafasına gelen temizlenmiş araziden gelen akıntı, bu malzemeyi kuma dökerek renk, koku ve faunasını değiştirir.
Plaj erişim noktalarının oluşturulması
Sahile eğlence amaçlı erişen yaya ve araç trafiğinin yoğunlaşması, plaj yüzeyini yüksek su işaretinin üzerinde stabilize etmek için önlemler alınmazsa erişim noktalarında erozyonun artmasına neden olabilir. Sahil ön florasının kaybının tehlikelerinin tanınması, kıyı bölgelerini yönetmekten sorumlu birçok yerel otoritenin, plaj erişim noktalarını fiziksel yapılarla veya yasal yaptırımlarla kısıtlamasına ve florayı korumak için plaj gerisi kumulu kapatmasına neden oldu. Bu önlemler genellikle, trafiğin kum tepelerinin üzerinden veya içinden daha fazla hasara neden olmadan geçmesine izin vermek için bu erişim noktalarındaki yapıların inşası ile ilişkilidir.
Sahile eğlence amaçlı erişen yaya ve araç trafiğinin yoğunlaşması, plaj yüzeyini yüksek su işaretinin üzerinde stabilize etmek için önlemler alınmazsa erişim noktalarında erozyonun artmasına neden olabilir. Sahil ön florasının kaybının tehlikelerinin tanınması, kıyı bölgelerini yönetmekten sorumlu birçok yerel otoritenin, plaj erişim noktalarını fiziksel yapılarla veya yasal yaptırımlarla kısıtlamasına ve florayı korumak için foredunes'u kapatmasına neden oldu. Bu önlemler genellikle, trafiğin kum tepelerinin üzerinden veya içinden daha fazla hasara neden olmadan geçmesine izin vermek için bu erişim noktalarındaki yapıların inşası ile ilişkilidir.
Akışın yoğunlaşması
Plajlar kıyı ovasından akıntı için bir filtre sağlar. Akıntı doğal olarak sahil boyunca dağılmışsa, su kaynaklı silt ve organik madde arazide tutulacak ve kıyı bölgesindeki florayı besleyecektir. Plaj boyunca dağılmış olan akıntı, kumsal boyunca süzülme eğilimi gösterecek ve kumsaldan gelgitte çıkabilecektir.
Tatlı suyun tutulması ayrıca yeraltı su rezervlerinin korunmasına yardımcı olabilir ve tuzlu su girişine direnir. Akışın yüzey akışı saptırılır ve deniz veya nehir seviyesinin üzerindeki sahil boyunca sabit akışlar yaratan kanallar ile yoğunlaşırsa, kıyı şeridi akıntıyı onarmak için çökeltiler çökelmediği sürece plaj aşınır ve sonuçta bir giriş oluşturur.
Aşındıktan sonra, bir giriş gelgit tuzlu su girişlerinin sahilden iç kısımlardaki alanları kirletmesine izin verebilir ve ayrıca yeraltı su kaynaklarının kalitesini ve su tablasının yüksekliğini etkileyebilir.
Akıntıdan yoksun bırakma
Plaj kafasında doğal olarak bulunan bazı floralar topraktan tatlı su akışı gerektirir. Tatlı su akışının drenajlara yönlendirilmesi, bu bitkileri su kaynaklarından mahrum bırakabilir ve deniz suyunun sızmasına izin vererek yeraltı suyunun tuzluluğunu artırabilir. Tuzlu suda hayatta kalamayan türler ölebilir ve yerini mangrovlar veya tuzlu ortamlara uyarlanmış diğer türler alabilir.
Uygun olmayan plaj beslenmesi
Plajın beslenmesi, erozyondan zarar görmüş bir plajı restore etmek için kum veya diğer tortuların ithali ve biriktirilmesidir. Plajın beslenmesi genellikle tortuların nehir yataklarından veya kum ocaklarından kazılmasını içerir. Kazılan bu tortu, doğal olarak oluşan sahil kumu için büyüklük ve görünüm bakımından büyük ölçüde farklı olabilir.
Aşırı durumlarda, plaj beslenmesi, sürekli erozyona ve suların çekildiği kıyı kaybına maruz kalan bir kıyı şeridini kalıcı olarak restore etmek amacıyla büyük çakıl veya kayaların yerleştirilmesini içerebilir. Bu genellikle, kıyı şeridi akımının neden olduğu yeni tortu akışının, limanlar, dalgakıranlar, geçitler veya tekne rampalarının inşasıyla kesintiye uğradığı, bu yapıların arkasından kumu temizleyen ve restoratif tortuların plajını mahrum eden yeni akım akışları oluşturduğu durumlarda gereklidir. Erozyonun nedenleri ele alınmazsa, plaj beslenmesi plaj bakımının gerekli ve kalıcı bir özelliği haline gelebilir.
Plaj beslenme faaliyetleri sırasında, yeni çökeltilerin agresif dalga veya rüzgâr etkisinin aşınabilmesi için sıkışması ve stabilize olması için yeni çökeltilerin yerleştirilmesine dikkat edilmelidir. Sahilden çok uzakta yoğunlaşan malzeme, arkasında ovulmayı teşvik edecek geçici bir erozyon önleyici set oluşturabilir. Çok ince veya çok hafif olan çökeltiler, yerleşmiş bitki örtüsüne sıkıştırılmadan veya entegre edilmeden önce aşınabilir. Yabancı yıkanmamış tortular, genellikle bu bölgede bulunmayan flora veya faunaya neden olabilir.
İngiltere'nin güney sahilindeki Brighton Plajı, plajın üst kısmındaki erozyona dayanma çabasıyla çok büyük çakıllarla beslenen bir çakıl taşı plajıdır. Bu büyük çakıl taşları, doğal süreçlerle doğal olarak oluşan çakıl taşını çakıl kaidesine entegre edene kadar plaj bir süre yayalar için hoş karşılanmamıştır.
Erişim tasarımı
Plaja erişim, çok sayıda yaya veya aracın plaja erişim gerektirdiği önemli bir husustur. Hassas plaj gerisi kumulu arasında rastgele erişime izin vermek, floranın tahrip olmasına ve sonuç olarak ön tepelerin erozyonuna yol açması muhtemel olduğu için nadiren iyi uygulama olarak kabul edilir.
İyi tasarlanmış bir plaja erişim:
- trafik akışına dayanabilecek dayanıklı bir yüzey sağlamak;
- çevre yapıları ve doğal yeryüzü biçimlerini estetik olarak tamamlar;
- kullanıcılar için uygun ve güvenli trafik akışlarıyla tutarlı bir alanda bulunmalı;
- trafik akışına uyacak şekilde ölçeklendirilmelidir (yani, yayaların ve kullanmak için tasarlanan araçların büyüklüğünü ve miktarını güvenli bir şekilde taşıyacak kadar geniş ve güçlü);
- uygun şekilde muhafaza edilmelidir; ve
- plaj kullanıcılarının plaj başı için daha yıkıcı olabilecek kendi alternatif geçişlerini oluşturmalarını engellemek için imzalanmalı ve yakılmalıdır.
Beton rampa veya basamaklar
Betonun rampası, dalgaların, uzun kıyı akımlarının, su ve rüzgarın normal akışını değiştirmesini önlemek için plajın doğal profilini takip etmelidir. Plaj profilinin altındaki bir rampa, araç trafiği için iyi bir yüzey sağlamak için gömülme ve durma eğiliminde olacaktır. Plaj profilinin üstüne çıkan bir rampa veya merdiven, rampanın önünde tortular oluşturan ve arkasında ovulan uzun kıyı akımlarını bozma eğilimindedir. Beton rampalar, beton kürleme işlemi sırasında onları gelgit sularından korumak için hızlı kuruyan bir beton veya bir sandık kullanılmasını gerektiren yapıya en pahalı araç plaj erişimidir. Beton, trafik akışlarının ağır olduğu ve yumuşak kuma adapte olmayan araçların (örn. Karayolu tescilli yolcu araçları ve tekne römorkları) gerekli olduğu yerlerde tercih edilir. Beton merdivenler, plaj kullanıcılarının sokak ayakkabılarıyla sahilde gelebileceği veya suların çekildiği kıyı yolunun plaj kafasından önemli ölçüde daha yüksek olduğu ve bir rampanın yayaların güvenli kullanımı için çok dik olacağı nüfus merkezlerine bitişik plajlarda yaygın olarak tercih edilmektedir. Kompozit bir merdiven rampasında, yayaların elektrikli bir araç veya vinç yardımı olmadan sahile arabaları veya küçük tekne bebeklerini yönlendirmesine izin veren bir veya daha fazla rampalı bir merkezi veya yan merdiven içerebilir. Islak yüzeylerini kaygan ve yayalar ve araçlar için tehlikeli hale getirebilecek yosun veya yosun oluşumunu önlemek için beton rampalar ve basamaklar korunmalıdır.
Kadife (plaj merdiveni)
Bir kadife veya plaj merdiveni (veya tahta ve zincir), trafik akışının yönüne birbirine yakın ve dik olarak yerleştirilmiş ve her bir uçta bir yol veya bir zincir oluşturmak için bir zincir veya kablo ile sabitlenmiş kumul üzerinde rampa bir dizi tahtadır (genellikle parke veya işlenmiş ahşap) . ucuz ve inşa edilmesi kolaydır ve hızlı bir şekilde yerleştirilebilir veya yer değiştirebilir. Genellikle yaya erişim yolları ve hafif hizmet araç erişim yolları için kullanılırlar. Doğal olarak altta yatan plaj veya kumul profilinin şekline uyuyorlar ve orta derecede erozyona, özellikle de uzun kıyı sürüklenmesine iyi uyum sağlıyorlar. Bununla birlikte, plaj başından gelen yüzey akışı nedeniyle erozyonla gömülür veya zarar görürse etkili bir erişim yüzeyi olmayı bırakabilirler. Kadife, onu kullanan araçlar için yeterince geniş değilse, her iki taraftaki tortu, yüzey akışını hızlandıran ve hızlı bir şekilde ciddi erozyona neden olabilecek bir kaşık tahliyesi oluşturarak yer değiştirebilir. Kadife yanında ve altında tortunun önemli ölçüde aşınması onu tamamen etkisiz hale getirebilir ve tahtalar arasında düşebilecek yaya kullanıcıları için tehlikeli hale getirebilir.
Kumaş rampası
Kumaş rampaları, altta yatan tortunun istikrarlı ve trafiğin ağırlığını taşıyabilecek kadar sert olduğu geçici amaçlar için ordu tarafından yaygın olarak kullanılmaktadır. Yüzeyi stabilize etmek ve taşıtların tıkanmasını önlemek için kumun üzerine bir gözenekli kumaş serilir. Kumaş Rampalar, kolayca yıkanıp çökelti içine gömüldükleri için genellikle bir gelgit döngüsünden sonra yararlı olmazlar.
Yeşillik rampası
Bir yeşillik rampası, iyi biçimlendirilmiş bir tortu rampası üzerine çimen gibi dayanıklı bitki türlerinin esnek türlerinin dikilmesiyle oluşturulur. Bitkiler, kafes, ağ veya üzüm veya dal gibi kaba organik malzeme tabakalarının yerleştirilmesiyle kurulurken desteklenebilirler. Bu tip rampa, kumul arabaları gibi düşük tekerlek yüküne sahip araçlar veya büyük lastiklere sahip tarım araçları tarafından aralıklı kullanım için idealdir. Bir yeşillik rampası, plaj profilini takip etmek için başlangıçta oluşturulmuş ve aşırı kullanılmamışsa, minimum bakım gerektirir.
Çakıl rampası
Bir çakıl rampası, alttaki gevşek çökeltinin kazılması ve kazıların John Loudon McAdam tarafından tanımlanan dereceli çakıl katmanları ile doldurulmasıyla oluşturulur. Çakıl, trafiğin ihtiyaçlarına göre sağlam bir yüzey oluşturmak için sıkıştırılmıştır. Çakıl rampaların inşası beton rampalardan daha ucuzdur ve kazı katı toprağa ulaşacak kadar derin olduğu sürece ağır yol trafiğini taşıyabilir. Çakıl rampaları su ile aşınmaya maruz kalır. Kenarlar levhalar veya duvarlarla tutulursa ve profil çevredeki plaj profiliyle eşleşirse, daha ince çökeltiler süzülen su ile biriktikçe çakıl rampası daha kararlı hale gelebilir.
Vahşi yaşam
Plaj, bitkileri ve hayvanları değişken ve potansiyel olarak zorlu koşullara maruz bırakan dengesiz bir ortamdır. Bazı hayvanlar kuma gömülür ve dalgalar tarafından biriken materyalle beslenir. Bu sahil sakinlerinde yengeçler, böcekler ve kıyı kuşları beslenir. Nesli tükenmekte olan boru cılıbıtları ve bazı sumru türleri yuvalama için plajlara güvenmektedir. Deniz kaplumbağaları da yumurtalarını okyanus plajlarına gömerler. deniz otları ve diğer plaj bitkileri, plaj ve kumulların bozulmamış alanlarında yetişir.
Okyanus plajları, tuz spreyi, gelgit yıkaması ve değişen kumlara adapte edilmiş organizmalara sahip habitatlardır. Bu organizmaların bazıları sadece plajlarda bulunur. Güneydoğu ABD'deki bu plaj organizmalarına örnek olarak deniz yulafı, deniz roketi, plaj yaşlısı, plaj sabahı şan (Ipomoea pes-caprae) ve plaj fıstığı ve köstebek yengeçleri (Hippoidea), coquina istiridye (Donax) gibi hayvanlar gösterilebilir.
Etimoloji
Plaj, Türkçeye aynı anlamdaki Fransızca "plage" sözcüğünden geçmiştir. Kökeni Latince "plaga" (geniş açı, geniş bölge) sözcüğüdür. Kumsal sözcüğü ile Türkçe "kum" ve "sal" (dağ eteğindeki geniş düzlük) sözcüklerinden oluşturulmuştur. Çimerlik ise Türkçe "çimmek" (yıkanmak) kökünden gelir.
En uzun plajlar
- Brezilya'daki (Gazino Plajı), yaklaşık 253 km uzunluğundadır ve dünyanın en uzun kumsalıdır.
- Dünyanın en uzun plajları arasında:
- Kuzeybatı Avustralya'da Seksen Mil Plajı (220 kilometre [140 mi]);
- Brezilya'da Praia do Cassino (212 kilometre [132 mi]);
- Teksas, Meksika Körfezi'nde Padre Adası plajı (yaklaşık 182 kilometre [113 mi]).
- Doksan Mil Plajı, Victoria (151 kilometre [94 mi]) Victoria, Avustralya'da;
- Cox's Bazar, Bangladeş (125 kilometre [78 mi] kesintisiz);
- Meksika'da Playa Novillera plajı (yaklaşık 90 kilometre [56 mi]).
- Yeni Zelanda'daki 90 Mile Plajı (88 kilometre [55 mi]);
- Avustralya, Queensland'deki Fraser Adası plajı (yaklaşık 65 kilometre [40 mi]);
- Portekiz'de Troia-Sines Plajı (63 kilometre [39 mi]);
- Jersey Shore, 204 km / 127 mil; ve
- Long Beach, Washington (yaklaşık 40 kilometre uzunluğundadır).
Galeri
- Pomerania Plajı (Darss)
Kaynakça
- ^ Fakir Baykurt, Özyaşam: Genç emekli, 1998
- ^ Aziz Nesin, Rüyalarım Ziyan Olmasın, 1990
- ^ TDK, Özleştirme Kılavuzu, 1978
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Mayıs 2020.
- ^ a b Blair and Dawn Witherington (2007), Florida's Living Beaches, A Guide for the Curious Beachcomber, (Pineapple Press)
- ^ a b J. Christopher Holloway; Neil Taylor (2006). The business of tourism. Pearson Education. p. 29. ISBN 0-273-70161-4.
- ^ (PDF). Blackpool Tourist Office. Archived fromhttp://www.blackpooltourism.com/resources/files/2_Blackpool%20History.pdf(PDF) on 5 July 2007. Retrieved 18 March 2007.
- ^ John K. Walton http://www.history.ac.uk/ihr/Focus/Sea/articles/walton.html 2 Ekim 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Department of Humanities, University of Central Lancashire.
- ^ Michael Nelson, Queen Victoria and the Discovery of the Riviera, Tauris Parke Paperbacks, 2007.
- ^ Bishop, Johttps://www.bbc.co.uk/devon/news_features/2004/bathing_machines.shtml 18 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . BBC News.
- ^ Pärnu in Estonia 19 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizcede)
- ^ Parnu beach - 1001beach 20 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizcede)
- ^ Evanston. Archived from http://www.cityofevanston.org/departments/parks/beach_season.shtmlon 2 May 2008. Retrieved 13 September 2010. on 2 May 2008. Retrieved 13 September 2010.
- ^ City of Evanston. Archived from http://www.cityofevanston.org/departments/parks/beach_dog.shtml on 4 August 2008. Retrieved 13 September 2010.
- ^ Amodio, Aimee. http://www.visitnjshore.com/new-jersey-shore-guide/what-are-beach-tags.aspx 13 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . visitnjshore.com.
- ^ Archived from http://www.cornwalllive.com/here-are-the-beaches-where-dogs-are-banned-or-restricted-in-cornwall/story-30258077-detail/story.html on 11 April 2017. Retrieved 19 May 2017.
- ^ https://www.massmoments.org/moment-details/revere-beach-opens.htmlMass Moments. from the original on 4 February 2019. Retrieved 12 July 2019.
- ^ http://theoregoncoast.info/BeachBill.html 28 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . theoregoncoast.info. Retrieved 13 December 2015.
- ^ a b c d e f g h i Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>
etiketi;:2
isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: ) - ^ a b c d e https://www.quickanddirtytips.com/education/science/how-does-sand-get-its-color 26 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Quick & Dirty Tips. Retrieved 14 July 2019.
- ^ https://sciencing.com/different-types-sand-4586437.html 26 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Sciencing. Retrieved 28 March2018.
- ^ "kumsal." Nişanyan Sözlük. Erişim: 16 Aralık 2014.
- ^ "çim." 22 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Nişanyan Sözlük. Erişim: 16 Aralık 2014.
- ^ Dünyanın en uzun plajları 20 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde . graphs.net
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddedeki bilgilerin dogrulanabilmesi icin ek kaynaklar gerekli Lutfen guvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Kaynaksiz icerik itiraz konusu olabilir ve kaldirilabilir Kaynak ara Plaj haber gazete kitap akademik JSTOR Mayis 2020 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Bu madde veya sayfa baska bir dilden kotu bir bicimde tercume edilmistir Sayfa makine cevirisi veya dilde yetkinligi bulunmayan bir cevirmen tarafindan olusturulmus olabilir Lutfen ceviriyi gelistirmek icin yardim edin Nisan 2021 Plaj kiyi seridinde denize girmek icin duzenlenmis genellikle kumluk veya cakil tasli alan Bir Plaji olusturan parcaciklar tipik olarak kum cakil zona cakil taslari gibi kayadan yapilir Kumluk olanlarina kumsal denir Azerice de plaj anlamina gelen cimerlik sozcugu de yaygin olmamakla birlikte Turkcede de kullanilir Ingiltere deki Joss Bay Plaji Plajlar genelde tuzlu su kiyi seridi boyunca uzanan yatay ve dogal olusumlardir Dalga ve ruzgarin etkisiyle kenara vuran kayalari ve denizden gelen diger jeolojik kalintilari barindirir Parcaciklar ayrica yumusakca kabuklari veya koralin algler gibi biyolojik kokenli olabilir Vahsi kum ve cakil plajlari dalga hareketleriyle dogal olarak sekillenir ve korunur Bazi plajlar cankurtaran direkleri soyunma odalari duslar kulubeler ve barlar gibi insan yapimi altyapiya sahiptir Ayrica yakinlarda konaklama yerleri tatil koyleri kamplar oteller ve restoranlar gibi olabilir Gelismemis veya kesfedilmemis plajlar olarak da bilinen vahsi Plajlar bu sekilde degisime ugramamistir Vahsi Plajlar el degmemis guzelligi ve korunmus dogasiyla takdir edilebilir Avustralya Gold Coast taki gibi plaj besleme projeleri ile plajlar sekillendirilebilir ve korunabilir Plajlar genellikle kiyi boyunca dalga veya akinti hareketinin oldugu depolanma ve cokeltilerin biriktigi bolgelerde meydana gelir Genel bilgilerPlajlarinin dort bolumu 1 Calkanti bolumu swash zone donusumlu olarak dalga akisi ile kaplanir ve bu sekilde ortaya cikar 2 Plaj yuzu beach face bermin altindaki dalgalarin egilmesine maruz kalan egimli bolum 3 Kalinti hatti wrack line organik ve inorganik dokuntulerin dalga hareketi ile biriktirildigi gunluk gelgitin en yuksek erisimi 4 Berm asiri yuksek gelgit ve firtinalar disinda kuru kalan neredeyse yatay kisim Kum tepeleri olabilir Deniz kiyisi en cok plaj kelimesi ile iliskili olsa da goller ve buyuk nehirlerin yaninda da plaj bulunur Plaj sunlari ifade edebilir kaya malzemesinin dalgalarin ve akimlarin kuvvetleri tarafindan karada denizde veya kiyilarda hareket ettigi kucuk sistemler ya da onemli buyuklukte jeolojik birimlerdir Ilki asagida ayrintili olarak aciklanmaktadir daha buyuk jeolojik birimler baska yerlerde tartisilmaktadir Bir plajin onu olusturan ve sekillendiren sureclerle ilgili birkac goze carpan kismi vardir Cogunlukla suyun ustunde gelgite bagli olarak ve gelgitin bir noktasinda dalgalardan az cok aktif olarak etkilenen kisim plaj bermi olarak adlandirilir Berm aktif kiyi seridini iceren malzeme birikintisidir Bermin bir tepesi ustte ve bir yuzu vardir ikincisi tepeden suya dogru giden egimdir Yuzun en altinda bir cukur olabilir ve ayrica bir veya daha fazla uzun kiyi bari olabilir hafifce yukseltilmis dalgalarin ilk kirilmaya basladigi bu yerde su alti bentleri olusur Kum yatagi cok buyuk firtina dalgalarindan kaynaklanan ve normal dalgalarin etkisinin otesinde bir veya daha fazla eski tepenin firtina Plaji kaniti olabilecegi berm tepesinden ic kisimlara kadar uzanabilir Bir noktada dalgalarin hatta firtina dalgalarinin Plaji iceren malzeme uzerindeki etkisi durur ve parcaciklar yeterince kucukse kum boyutu veya daha kucuk ruzgarlar ozelligi sekillendirir Ruzgar tanecikleri ic kisimlara dagitan kuvvet oldugu yerde plajin arkasindaki tortu bir kumul haline gelir Bu jeomorfik ozellikler plaj profilini olusturur Plaj profili yaz ve kis aylarinda yasanan dalga enerjisindeki degisiklik nedeniyle mevsimsel olarak degiskendir Yazin daha sakin denizlerle karakterize edilen iliman bolgelerde ve kirma dalga tepeleri arasindaki uzun donemlerde plaj profili yaz aylarinda daha yuksektir Bu mevsimdeki hafif dalga hareketi tortuyu sahile biraktigi berm e dogru tasima egilimindedir ve su geri cekilirken kalir Kiyi ruzgarlari kumullari daha fazla iceride sekillendirir ve guclendirir Tersine artan dalga enerjisi ve dalga tepelerinin kirilmasi arasindaki daha kisa sureler nedeniyle plaj profili firtina mevsiminde iliman bolgelerde kis daha dusuktur Hizli art arda kopan daha yuksek enerji dalgalari sigliktaki tortulari harekete gecirme egilimindedir uzun kiyi akimlari ile plaj boyunca tasinmaya egilimli oldugu suspansiyonda tutulmasi veya ozellikle uzun kiyi akimi bir nehir veya sel akisindan bir cikisla karsilasirsa denize kiyi seridi cubuklari olusturur Boylelikle tortunun plaj berminden ve kumulundan cikarilmasiyla plaj profilini azaltir Tropikal bolgelerde firtina sezonu yaz aylarinda olma egilimindedir sakin hava genellikle kis sezonunda gorulur Firtinalar alisilmadik derecede yuksek gelgitlerle veya onemli kiyi taskinlarina neden olan gelgit dalgalanmasi veya tsunami gibi ucube dalga olayi ile cakisirsa kiyi ovadan onemli miktarda malzeme asinabilir veya bermin arkasindaki kumullar su cekerek gerilebilir Bu akis kiyi seridinin seklini degistirebilir nehirlerin agizlarini genisletebilir ve uzun kiyi sediment hareketinin ustesinden gelmek icin yeterince guclu olmayan dere agizlarinda yeni deltalar olusturabilir Plaj ve kumul arasindaki cizginin sahada tanimlanmasi zordur Herhangi bir onemli sure boyunca tortular her zaman aralarinda degis tokus edilir Kayma cizgisi dalgalar tarafindan biriken malzemenin yuksek noktasi bir potansiyel sinirlamadir Bu kumun onemli ruzgar hareketinin meydana gelebilecegi nokta olacaktir cunku normal dalgalar kumu bu alanin otesine islatmaz Bununla birlikte suruklenme hattinin ic kisimda firtina dalgalari tarafindan saldiri altinda hareket etmesi muhtemeldir Rekreasyon kullanimiTarihi Populer bir Victoria sahil beldesi Llandudno 1856 19 yuzyilin ortalarindan itibaren populer bir tatil koyu olarak plajin gelistirilmesi su anda kuresel turizm endustrisinin ilk tezahuruydu 18 yuzyilda ilk sahil tatil koyleri hem deniz hem de o zamanki moda kaplica kasabalarinin yani sira rekreasyon ve saglik icin sik sik baslayan aristokrasi icin acildi Bu tur en eski sahil beldelerinden biri 1720 lerde Yorkshire daki Scarborough idi 17 yuzyilda kayaliklardan birinden sehrin guneyine uzanan asidik bir su akisi kesfedildigi icin modaya uygun bir kaplica kasabasiydi Ilk haddeleme banyo makineleri 1735 yilinda tanitildi Brighton Cephe ve Uzaktan Gorulen Zincir Iskelesi 19 yuzyilin baslari Brighton daki tatil koyunun acilmasi ve Kral IV George tan kraliyet himayesini kabul etmesi sahili daha buyuk Londra pazarina saglik ve zevk icin bir tatil yeri olarak genisletilmis ve plaj ust sinif bir zevk ve ciddiyetsizlik merkezi haline gelmistir Bu egilim pitoresk peyzajin yeni romantik ideali tarafindan ovuldu ve sanatsal olarak yukseltildi Jane Austen in bitmemis romani Sanditon buna bir ornektir Daha sonra Kralice Victoria nin Kent teki Wight Adasi ve Ramsgate in uzun zamandir patenti bir sahil rezidansinin birden fazla ev alabilecek kadar zengin olanlar icin son derece sik bir mulk olarak kabul edilmesini sagladi Isci sinifi icin sahil tesisleri Blackpool Promenade c 1898 Bu bos zaman biciminin orta ve isci siniflarina genisletilmesi hizli buyuyen tatil kasabalarina ucuz fiyatlar sunan 1840 larda demiryollarinin gelismesiyle basladi Ozellikle Poulton dan kucuk sahil kasabasi Blackpool a bir sube hattinin tamamlanmasi ekonomik ve demografik bir patlamanin surmesine neden oldu Demir yolu ile gelen ani ziyaretci akini girisimcilerin konaklama insa etmesine ve yeni cazibe merkezleri yaratmasina yol acarak daha fazla ziyaretciye ve 1850 ler ve 1860 larda hizli bir buyume dongusune yol acti Buyume Lancashire pamuk fabrikasi sahipleri arasinda her yil bir hafta boyunca makinelerin servis ve onarim icin fabrikalari kapatmasi uygulamasiyla yogunlasti Bunlar uyanis haftalari olarak bilinir hale geldi Her kasabanin degirmenleri farkli bir hafta boyunca kapanacak ve Blackpool un yaz aylarinda uzun bir sure boyunca istikrarli ve guvenilir bir ziyaretci akisini yonetmesine izin verecekti Tesisin goze carpan bir ozelligi insanlarin dikkatini cekmek icin eklektik bir performans cesitliliginin bulundugu mesire ve zevk iskeleleriydi 1863 yilinda Blackpool daki North Pier tamamlandi ve hizla seckin ziyaretciler icin bir cazibe merkezi haline geldi Merkez Iskelesi 1868 de tiyatro ve genis bir acik hava dans pisti ile tamamlandi Populer sahil beldelerinin cogu banyo makineleriyle donatildi cunku donemin tum ortucu plaj kiyafetleri bile en utanmaz olarak kabul edildi Yuzyilin sonunda Ingiliz sahil seridinde 100 den fazla buyuk tatil beldesi vardi ve bunlarin bazilari 50 000 i asti Dunya capinda genisleme Monte Carlo da deniz cephesi 1870 ler Yurt disindaki sahil beldesinin gelisimi plajin iyi gelismis Ingiliz aski tarafindan tesvik edildi Akdeniz in yani sira Fransiz Rivierasi 18 yuzyilin sonunda Ingiliz ust sinifi icin populer bir yer haline gelmisti 1864 te Nice e giden ilk demir yolu tamamlanarak Riviera yi Avrupa nin dort bir yanindan gelen ziyaretciler icin erisilebilir hale getirdi 1874 e gelindiginde cogu Ingiliz olan Nice deki yabanci yerlesimcilerin sakinleri 25 000 i buldu Kiyi seridi Kralice Victoria ve Kral VII Edward da dahil olmak uzere Avrupa kraliyet ailesini cezbetmekle unlendi Kita Avrupasi nin kumar ve ciplaklik konusundaki tutumlari Ingiltere dekinden daha gevsek olma egilimindeydi bu yuzden Ingiliz ve Fransiz girisimciler olasiliklari hemen kullanmaya basladilar 1863 te III Monako Prensi ve Fransiz bir is adami olan Francois Blanc buyuk luks oteller bahceler ve kumarhanelerin yapildigi Nice den Monako ya ziyaretci cekmek icin buharli gemiler ve arabalar ayarlamistir Yer yeniden adlandirildi Monte Carlo Ticari deniz banyosu 19 yuzyilin sonunda Amerika Birlesik Devletleri ne ve Britanya Imparatorlugu nun bazi bolgelerine yayildi 1890 larin sonlarina dogru Henry Flagler St Augustine FL ve Miami Beach FL de gelisen kiyi deniz tatil beldelerini Kuzey Amerika Birlesik Devletleri ve Kanada dan Dogu Sahil Demir yolundaki kis yolcularina baglayan Florida Dogu Sahil Demir yolunu gelistirdi 20 yuzyilin baslarinda Hawaii ve Avustralya da sorf gelistirildi 1960 larin basinda Guney Kaliforniya ya yayildi 1970 lerde ucuz ve uygun fiyatli hava yolculugu Akdeniz Avustralya Guney Afrika ve Amerika Birlesik Devletlerinin kiyi Gunes Kemeri bolgeleri gibi alanlardan yararlanan gercek anlamda kuresel bir turizm pazarinin buyumesini sagladi Gunumuzde Plajlar sicak gunesli gunlerde populer olabilir Viktorya doneminde bircok populer sahil beldesi banyo makineleri ile donatildi cunku donemin her seyi kaplayan plaj kiyafetleri bile en utanmaz olarak kabul edildi Bu sosyal standart hala bircok Musluman ulkede gecerlidir Spektrumun diger ucunda kiyafetlerin istege bagli oldugu veya izin verilmedigi ustsuz plajlar ve ciplak plajlar vardir Cogu ulkede sosyal normlar sicak havada bir plajda benzer davranislarin tolere edilemeyecegi ve hatta yargilanabilecegi bitisik alanlara kiyasla onemli olcude farklidir Avrupa Guney Afrika Yeni Zelanda Kanada Kosta Rika Guney Amerika ve Karayipler deki otuzdan fazla ulkede en iyi eglence plajlarina su kalitesi ve guvenlik saglanmasi gibi kriterlere gore Mavi Bayrak statusu verilir Bu durumun daha sonra kaybedilmesi turizm gelirleri uzerinde ciddi bir etkiye sahip olabilir Plajlar genellikle atik ve cop icin cop sahalari olusturur ve bu da plaj temizleyicilerinin ve diger temizlik projelerinin kullanilmasini gerektirir Daha da onemlisi bircok plaj cogu az gelismis ulkede aritilmamis kanalizasyon icin bir desarj bolgesidir Gelismis ulkelerde bile sahil kapatilmasi sihhi kanalizasyon tasmasi nedeniyle nadir bir durumdur Bu deniz akintisi vakalarinda fekal patojenlerden kaynaklanan su kaynakli hastalik ve bazi deniz turlerinin kontaminasyonu sik gorulen bir sonuctur Yapay plajlar Barselona nin Akdeniz sahilindeki turistler 2007Estonya nin yaz baskenti Parnu Baltik Denizi kiyisindaki kumsallari ile ozellikle unludur ve onu en populer seyahat yerlerinden biri haline getirmektedir Bazi plajlar yapay bunlar kalici veya gecicidir Ornegin Monako Paris Kopenhag Rotterdam Nottingham Toronto Hong Kong Singapur ve Tianjin e bakiniz Bir plajin yatistirici nitelikleri ve plaj tutkunlarina sunulan hos ortam sifir derinlikli girisli plaj tarzi havuzlar ve bir kumsala cakilan dogal dalgalari yeniden yaratan dalga havuzlari gibi yapay plajlarda cogaltilir Sifir derinlikli bir giris havuzunda alt yuzey kademeli olarak sudan derinlige dogru egim yapar Baska bir yaklasim buyuk sehirlerde yayginlasan bir tur kamu parki olan kentsel plajlari icerir Kentsel plajlar sorf ve taklit sehir seslerini taklit eden cesmelerle dogal plajlari taklit etmeye calisir ve bazi durumlarda oyun parki olarak kullanilabilir Bondi Plaji Avustralya Sydney de populer bir plaj alani Plajin beslenmesi sagligini iyilestirmek icin kumlarin plajlara pompalanmasini icerir Plaj beslenmesi dunyadaki buyuk plaj sehirleri icin yaygindir ancak beslenen plajlar hala oldukca dogal gorunebilir ve cogu ziyaretci plajin sagligini desteklemek icin yapilan calismalarin farkinda degildir Bu tur plajlar genellikle tuketiciler tarafindan yapay olarak taninmaz Plaj beslenmesinin unlu bir ornegi Waikiki nin erozyon sorunlariyla mucadele etmek icin Kaliforniya nin Manhattan Plaji ndan kumun 20 yuzyilin buyuk bir bolumunde gemi ve mavna ile tasindigi Hawaii Honolulu daki Waikiki Plaji nin yenilenmesi ile geldi Surfrider Vakfi dogal kiyi ortamlarini destekleme arzusu ve sorf dalgalarinin kalitesini artirma firsatlari arasinda kalan uyelerle yapay resiflerin esasini tartisti Benzer tartismalar hassas ortamlarda plaj beslenmesini ve kar topunu cevreler Erisim kisitlamalari Dunyanin bazi bolgelerinde halkin plajlara erisimi kisitlanmistir Ornegin Jersey Kiyisi ndaki cogu plaj plaj etiketi satin alabilen kisilerle sinirlidir Bazi plajlar yilin bazi donemlerinde kopekleri de kisitlamaktadir Ozel plajlar Ayrica kiyi boyunca uzananlar gibi ozel plajlar yakinlardaki mahalle birligine ait olabilir Isaretler genellikle girise asilir Yasal olarak bir kanal elde etmek icin uygun kanallar yurutuldukten sonra bir izin veya ozel kullanim olayi verilebilir Halk plajlari Amerika Birlesik Devletleri ndeki ilk halk plaji 12 Temmuz 1896 da Massachusetts in Revere kasabasinda acildi ve acilis gununde 45 000 den fazla insan katildi Plaj Buyuksehir Parklar Komisyonu tarafindan yonetildi ve yeni plaj bir bando hamam golge pavyonlari ve sahil boyunca uzanan genis bir bulvarla kapliydi Plajlara kamu erisimi ABD nin Oregon eyaletindeki yasalarla korunmaktadir 1967 Eyalet Yasasi sayesinde Columbia Nehri nden Kaliforniya Eyalet hattina kamu erisimini garanti eden Oregon Beach Bill boylece halkin ozgur ve kesintisiz kullanimi olabilir FormasyonPlajlar dalgalarin veya akimlarin kumu veya bu parcaciklar suspansiyon halinde tutulurken plajin yapildigi diger gevsek cokeltileri hareket ettirdigi dalga hareketinin sonucudur Alternatif olarak kum tuzlama buyuk parcaciklarin sekme hareketi ile hareket ettirilebilir Plaj malzemeleri acik denizdeki kayalarin erozyonunun yani sira surulmemis arazi erozyonu ve kayganlasan dag etegindeki birikintilerden kaynaklanmaktadir Acik denizdeki bir mercan kayaligi onemli bir kum parcacigi kaynagidir Mercan cikintilarina ve kayalara bagli algler ile beslenen bazi balik turleri beslenme organik madde sindirme ve sindirim sistemlerinden gecen kaya ve mercan parcaciklarini atma sirasinda omurleri boyunca onemli miktarlarda kum parcaciklari olusturabilir Plajin bilesimi plajin onundeki tortularin dogasina ve miktarina su ve ruzgarin akis hizina ve bulanikligina baglidir Cokeltiler partikul boyutlarina ve sikistirma durumlarina gore su ve ruzgar ile hareket ettirilir Parcaciklar durgun su icinde cokelme ve kompaktlasma egilimindedir Sikistirildiktan sonra erozyona daha dayaniklidir Yerlesik bitki ortusu ozellikle karmasik ag kok sistemlerine sahip turler yuzey tabakasindaki sivi akisini yavaslatarak erozyona direnecektir Hareketli su veya ruzgardan etkilendiginde asinan ve suspansiyonda tutulan parcaciklar hareketli sivinin ortalama yogunlugunu viskozitesini ve hacmini artirarak onlari tutan sivinin asindirici gucunu artiracaktir Cok enerjik ruzgar ve dalga sistemlerine bakan sahil seritleri bulanik su kolonundaki suspansiyonda daha kucuk parcaciklar tutulacak ve uzun kiyi akimlari ve gelgitlerle daha sakin bolgelere tasinacagi icin sadece buyuk kayalari tutma egiliminde olacaktir Dalgalardan ve ruzgarlardan korunan kiyi cizgileri kil ve camur gibi daha ince tortularin cokelmesine camur duzlukleri ve mangrov ormanlari olusturmasina izin verme egiliminde olacaktir Bir plajin sekli dalgalarin yapici veya yikici olmasina ve malzemenin kum veya cakil olmasina baglidir Dalgalar dalga tepeleri arasindaki sure kirilan suyun geri cekilmesi ve sonraki dalga gelip kirilmadan once tortunun cokmesi icin yeterince uzunsa yapicidir Geri cekilme suyu sahile suzulur veya islanirsa plaj profilinin altindan tasinan ince tortu kompakt hale gelir Sikistirilmis tortu sonraki dalgalardan turbulansli suyun hareketine daha dayaniklidir Tam tersine dalga tepeleri arasindaki sure kisa ise dalgalar yikicidir Asagidaki dalga tepesi geldiginde suspansiyonda kalan tortu cokmeyecek ve kompaktlasmayacak ve uzun kiyi akimlari ve gerileyen gelgitler tarafindan erozyona daha duyarli olacaktir Bir plajda bulunan cokeltilerin dogasi bolgedeki dalgalarin ve ruzgarin enerjisini gosterme egilimindedir Yapici dalgalar malzemeyi sahilden yukari tasirken yikici dalgalar malzemeyi sahilden asagi hareket ettirir Yikici dalgalarin yaygin oldugu mevsimlerde sigliklar suspansiyonda artan bir tortu ve organik madde yuku tasiyacaktir Kumlu plajlarda yikici dalgalarin calkantili geri yikamasi hafifce egimli bir plaj olusturan malzemeyi kaldirir Cakil ve cakil tasi kumsallarinda egilme daha hizli dagitilir cunku buyuk parcacik boyutu daha buyuk suzulmeye izin verir boylece geri yikama gucunu azaltir ve plaj dik kalir Sikistirilmis ince tortular ruzgar ve su erozyonuna direnen puruzsuz bir plaj yuzeyi olusturacaktir Sicak sakin mevsimlerde gunes isisi buharlastikca kum parcaciklarinin etrafinda kristallesen tuzu birakarak okyanus plajlarinin yuzeyinde bir kabuk olusabilir Bu kabuk hayvanlar tarafindan rahatsiz edilmedikce veya ilerleyen gelgit tarafindan cozulmedikce ruzgar erozyonuna direnen ek bir koruyucu tabaka olusturur Yildiz egrisi ve boynuzlar gelen dalgalarin bolundugu kumlari boynuz olarak biraktigi ve yildiz egrisi olusturmak icin kumun ovalandigi yerlerde olusur Bu bazi kum kiyilarinda puruzlu yuzu olusturur Beyaz kum plajlari beyaz gorunur cunku kumdaki kuvars veya asinmis kirectasi diger renkleri emmeden gunes isigini yansitir veya sacar Kum renkleri Kumun bilesimi yerel minerallere ve jeolojiye bagli olarak degisir Dunyadaki plajlarda bulunan bazi kum turleri sunlardir Beyaz kum Cogunlukla kuvars ve kirec tasindan yapilir feldispat ve alcitasi gibi baska mineraller de icerebilir Acik renkli kum Bu kum rengini kuvars ve demirden alir ve Guney Avrupa da ve Akdeniz Havzasi nin Tunus gibi diger bolgelerinde en yaygin kum rengidir Tropikal beyaz kum Tropik adalarda kum Aruba da oldugu gibi mercanlar ve yumusakcalar gibi deniz organizmalarinin kabuklarindan ve iskeletlerinden kalsiyum karbonattan olusur Pembe mercan kumu Yukaridaki gibi kalsiyum karbonattan olusur ve pembe tonunu Bermuda ve Bahama Adalari gibi mercan parcalarindan alir Siyah kum Siyah kum gri siyah rengini veren bazalt ve obsidiyen gibi volkanik kayalardan olusur Hawaii nin Punaluu Plaji ve Fuerteventura nin Ajuy plaji bu tur kumlara ornektir Kizil kum Bu tur kum demirin volkanik kayaclardan oksitlenmesi ile olusur Santorini deki Kokkini Plaji veya Kanada daki Prens Edward Adasi ndaki plajlar bu tur kumlara ornektir Portakal kumu Portakal kumu yuksek demir icerir Ayni zamanda turuncu kirectasi ezilmis kabuklar ve volkanik birikintilerin bir kombinasyonunu da yapabilir Gozo Malta daki Ramla Koyu veya Sardunya daki Porto Ferro sirasiyla her birinin ornekleridir Yesil kum Bu tur kumda mineral olivin asindirici kuvvetlerle diger volkanik parcalardan ayrilmistir Unlu bir ornek bazalt ve mercan parcalari iceren kuma sahip Hawaii nin Papakolea Plaji dir Sahil kumu cesitleri Hyams plaji Yeni Guney Galler Avustralya saf kuvars ince beyaz kum olusturur Sari renkli kum Castelldefels plaji Ispanya Bermuda nin Astwood Park taki pembe kum plajlarindan biri siyah kumlu Ajuy plaji Santorini nin Kokkini plajindan kirmizi kum Ramla Bay Malta turuncu kum Papakolea Beach yesil kum gorunumu Zandvoort aan Zee Kuzey Denizi kiyisinda gri kumErozyon ve toplanmaDogal erozyon ve toplanma Bir plaj aniden yon degistirirse bir kum havuzu olusabilirNedenler Plajlar esas olarak suyun ve ruzgarin hareketi ile sekil degistirir Bulanik veya hizli akan su veya siddetli ruzgar ile iliskili herhangi bir hava olayina maruz kalan plajlari asindiracaktir Uzun kiyi akimlari plaj sedimanlarini yenileme ve firtina hasarini onarma egilimindedir Gelgit su yollari genellikle her gelgit dongusunde bitisik plajlarinin seklini kucuk derecelerde degistirir Zamanla bu degisiklikler plajin buyuklugunde ve konumunda onemli degisikliklere yol acarak onemli hale gelebilir Flora uzerindeki etkiler Plajin seklindeki degisiklikler buyuk agaclarin ve diger floranin koklerini zayiflatabilir Bircok plaja uyarlanmis tur hindistancevizi avuc ici gibi ince bir kok sistemine dalga ve ruzgar hareketine dayanma egiliminde olan ve plajlari daha az kok topuyla diger agaclardan daha iyi stabilize etme egiliminde olan buyuk bir kok topuna sahiptir Bitisik arazi uzerindeki etkiler Guney Hirvatistan da gizli plaj Plajlarin erozyonu daha az esnek topraklari ve kayalari ruzgara ve dalga hareketine maruz birakabilir ve bu da kiyi burunlarinin zayiflamasina neden olur ve sonucta buyuk miktarlarda asiri yukun sigliklara felaketle cokmesine neden olur Sigliklardaki deniz otlari ve mercanlar gomulebilir veya isik ve besinlerden yoksun olabileceginden bu malzeme plaj cephesi boyunca dagitilabilir Insan yapimi erozyon ve toplanma Insanin yerlestigi kiyi alanlari kacinilmaz olarak insan yapimi yapilar ve sureclerin etkilerine maruz kalmaktadir Uzun sureler boyunca bu etkiler sahil seridinin seklini ve plajin karakterini onemli olcude degistirebilir Flora yikimi Sorf oynamak bircok insanin favori aktivitesidir Sahil florasi on ayaklari stabilize etmede ve sahil basi erozyonunu ve kumullarin ic hareketlerini onlemede onemli bir rol oynamaktadir Ag kok sistemleri surungenler cimenler ve avuc icleri olan flora kurulabiliyorsa kum parcaciklarini ve yagmur suyunu hapsedip kum tepelerinin yuzey katmanini zenginlestirerek diger bitki turlerinin olusmasina izin vererek etkili bir kiyi savunmasi saglarlar Ayrica bermi yuksek ruzgarlar ucube dalgalari ve sel sulari ile erozyona karsi korurlar Uzun sure boyunca iyi stabilize edilmis sularin cekildigi kiyi alanlari keskinlesmeye meyilli olurken stabilize edilmemis su kayagi erozyona ugrayacak ve kiyi seridi seklinde onemli degisikliklere yol acacaktir Bu degisiklikler genellikle uzun yillar boyunca meydana gelir Tsunami gelgit dalgalari ve firtina dalgalanmalari gibi ucube dalga olaylari saat icinde bir plajin seklini profilini ve konumunu onemli olcude degistirebilir Herbisitlerin asiri yaya veya arac trafiginin kullanilmasiyla floranin berm uzerinde tahrip edilmesi veya tatli su akislarinin bozulmasi berm ve kum tepelerinin asinmasina neden olabilir Flora imhasi duzenli plaj kullanicilari tarafindan fark edilemeyen kademeli bir surec olsa da sik sik yuksek miktarlarda maruz kalan ve kararsiz kumlari hizla hareket ettirebilen yuksek ruzgarlar ve ucube dalga olaylariyla iliskili firtinalardan sonra hemen gorunur hale gelir denizde barlar lagunler olusturan ya da dusuk gelgitte maruz kalan plaj alanini arttiran kalici suya donusturur Maruz kalan kumun buyuk ve hizli hareketleri bitisik alanlarda florayi gomebilir ve bogabilir fauna icin habitat kaybini siddetlendirebilir ve kararsizligi genisletebilir Yeterli bir kum arzi varsa ve hava kosullari bitki ortusunun tortuyu geri kazanmasina ve stabilize etmesine izin vermezse ruzgar uflemeli kum ilerletmeye devam edebilir ruzgarli manzaralari yutar ve kalici olarak degistirebilir Dalgalar tarafindan hareket ettirilen tortular veya su basmis sel sulari kiyi sigliklarinda birikebilir sazlik yataklarini sararak ve kiyi sigliklarindaki sualti florasinin ve faunanin karakterini degistirebilir Tarim ve konut gelisimi icin plaj kafasinin yanindaki arazide bitki ortusunun yakilmasi veya temizlenmesi yuzey ruzgar modellerini degistirir ve plaj yuzeyini ruzgar erozyonuna maruz birakir Ciftcilik ve konut gelistirme de yaygin olarak yerel yuzey su akislarindaki degisikliklerle iliskilidir Bu akislar plaj kafasina bosaltilan yagmur suyu drenajlarinda yogunlasirsa bir lagun veya delta olusturarak sahneyi asindirabilirler Galapagos Adalari ndaki deniz hayvanlari icin ayrilmis plaj Yogun bitki ortusu yagis hizini emme egilimindedir ve akis hizini azaltir ve daha uzun sureler boyunca serbest birakir Dogal bitki ortusunun yakilmasi veya temizlenmesi ile imha yagistan akisin hizini ve asindirici gucunu artirma egilimindedir Bu akis karadan plaja ve denize daha fazla silt ve organik madde tasima egiliminde olacak Akis sabitse plaj kafasina gelen temizlenmis araziden gelen akinti bu malzemeyi kuma dokerek renk koku ve faunasini degistirir Plaj erisim noktalarinin olusturulmasi Sahile eglence amacli erisen yaya ve arac trafiginin yogunlasmasi plaj yuzeyini yuksek su isaretinin uzerinde stabilize etmek icin onlemler alinmazsa erisim noktalarinda erozyonun artmasina neden olabilir Sahil on florasinin kaybinin tehlikelerinin taninmasi kiyi bolgelerini yonetmekten sorumlu bircok yerel otoritenin plaj erisim noktalarini fiziksel yapilarla veya yasal yaptirimlarla kisitlamasina ve florayi korumak icin plaj gerisi kumulu kapatmasina neden oldu Bu onlemler genellikle trafigin kum tepelerinin uzerinden veya icinden daha fazla hasara neden olmadan gecmesine izin vermek icin bu erisim noktalarindaki yapilarin insasi ile iliskilidir Anse Source d Argent La Digue Seysel Adalari Sahile eglence amacli erisen yaya ve arac trafiginin yogunlasmasi plaj yuzeyini yuksek su isaretinin uzerinde stabilize etmek icin onlemler alinmazsa erisim noktalarinda erozyonun artmasina neden olabilir Sahil on florasinin kaybinin tehlikelerinin taninmasi kiyi bolgelerini yonetmekten sorumlu bircok yerel otoritenin plaj erisim noktalarini fiziksel yapilarla veya yasal yaptirimlarla kisitlamasina ve florayi korumak icin foredunes u kapatmasina neden oldu Bu onlemler genellikle trafigin kum tepelerinin uzerinden veya icinden daha fazla hasara neden olmadan gecmesine izin vermek icin bu erisim noktalarindaki yapilarin insasi ile iliskilidir Akisin yogunlasmasi Plajlar kiyi ovasindan akinti icin bir filtre saglar Akinti dogal olarak sahil boyunca dagilmissa su kaynakli silt ve organik madde arazide tutulacak ve kiyi bolgesindeki florayi besleyecektir Plaj boyunca dagilmis olan akinti kumsal boyunca suzulme egilimi gosterecek ve kumsaldan gelgitte cikabilecektir Tatli suyun tutulmasi ayrica yeralti su rezervlerinin korunmasina yardimci olabilir ve tuzlu su girisine direnir Akisin yuzey akisi saptirilir ve deniz veya nehir seviyesinin uzerindeki sahil boyunca sabit akislar yaratan kanallar ile yogunlasirsa kiyi seridi akintiyi onarmak icin cokeltiler cokelmedigi surece plaj asinir ve sonucta bir giris olusturur Asindiktan sonra bir giris gelgit tuzlu su girislerinin sahilden ic kisimlardaki alanlari kirletmesine izin verebilir ve ayrica yeralti su kaynaklarinin kalitesini ve su tablasinin yuksekligini etkileyebilir Akintidan yoksun birakma Plaj kafasinda dogal olarak bulunan bazi floralar topraktan tatli su akisi gerektirir Tatli su akisinin drenajlara yonlendirilmesi bu bitkileri su kaynaklarindan mahrum birakabilir ve deniz suyunun sizmasina izin vererek yeralti suyunun tuzlulugunu artirabilir Tuzlu suda hayatta kalamayan turler olebilir ve yerini mangrovlar veya tuzlu ortamlara uyarlanmis diger turler alabilir Maldivler ruya plajlariUygun olmayan plaj beslenmesi Plajin beslenmesi erozyondan zarar gormus bir plaji restore etmek icin kum veya diger tortularin ithali ve biriktirilmesidir Plajin beslenmesi genellikle tortularin nehir yataklarindan veya kum ocaklarindan kazilmasini icerir Kazilan bu tortu dogal olarak olusan sahil kumu icin buyukluk ve gorunum bakimindan buyuk olcude farkli olabilir Asiri durumlarda plaj beslenmesi surekli erozyona ve sularin cekildigi kiyi kaybina maruz kalan bir kiyi seridini kalici olarak restore etmek amaciyla buyuk cakil veya kayalarin yerlestirilmesini icerebilir Bu genellikle kiyi seridi akiminin neden oldugu yeni tortu akisinin limanlar dalgakiranlar gecitler veya tekne rampalarinin insasiyla kesintiye ugradigi bu yapilarin arkasindan kumu temizleyen ve restoratif tortularin plajini mahrum eden yeni akim akislari olusturdugu durumlarda gereklidir Erozyonun nedenleri ele alinmazsa plaj beslenmesi plaj bakiminin gerekli ve kalici bir ozelligi haline gelebilir Plaj beslenme faaliyetleri sirasinda yeni cokeltilerin agresif dalga veya ruzgar etkisinin asinabilmesi icin sikismasi ve stabilize olmasi icin yeni cokeltilerin yerlestirilmesine dikkat edilmelidir Sahilden cok uzakta yogunlasan malzeme arkasinda ovulmayi tesvik edecek gecici bir erozyon onleyici set olusturabilir Cok ince veya cok hafif olan cokeltiler yerlesmis bitki ortusune sikistirilmadan veya entegre edilmeden once asinabilir Yabanci yikanmamis tortular genellikle bu bolgede bulunmayan flora veya faunaya neden olabilir Ingiltere nin guney sahilindeki Brighton Plaji plajin ust kismindaki erozyona dayanma cabasiyla cok buyuk cakillarla beslenen bir cakil tasi plajidir Bu buyuk cakil taslari dogal sureclerle dogal olarak olusan cakil tasini cakil kaidesine entegre edene kadar plaj bir sure yayalar icin hos karsilanmamistir Erisim tasarimiPlaj erisim yolu Plaja erisim cok sayida yaya veya aracin plaja erisim gerektirdigi onemli bir husustur Hassas plaj gerisi kumulu arasinda rastgele erisime izin vermek floranin tahrip olmasina ve sonuc olarak on tepelerin erozyonuna yol acmasi muhtemel oldugu icin nadiren iyi uygulama olarak kabul edilir Iyi tasarlanmis bir plaja erisim trafik akisina dayanabilecek dayanikli bir yuzey saglamak cevre yapilari ve dogal yeryuzu bicimlerini estetik olarak tamamlar kullanicilar icin uygun ve guvenli trafik akislariyla tutarli bir alanda bulunmali trafik akisina uyacak sekilde olceklendirilmelidir yani yayalarin ve kullanmak icin tasarlanan araclarin buyuklugunu ve miktarini guvenli bir sekilde tasiyacak kadar genis ve guclu uygun sekilde muhafaza edilmelidir ve plaj kullanicilarinin plaj basi icin daha yikici olabilecek kendi alternatif gecislerini olusturmalarini engellemek icin imzalanmali ve yakilmalidir Beton rampa veya basamaklar Betonun rampasi dalgalarin uzun kiyi akimlarinin su ve ruzgarin normal akisini degistirmesini onlemek icin plajin dogal profilini takip etmelidir Plaj profilinin altindaki bir rampa arac trafigi icin iyi bir yuzey saglamak icin gomulme ve durma egiliminde olacaktir Plaj profilinin ustune cikan bir rampa veya merdiven rampanin onunde tortular olusturan ve arkasinda ovulan uzun kiyi akimlarini bozma egilimindedir Beton rampalar beton kurleme islemi sirasinda onlari gelgit sularindan korumak icin hizli kuruyan bir beton veya bir sandik kullanilmasini gerektiren yapiya en pahali arac plaj erisimidir Beton trafik akislarinin agir oldugu ve yumusak kuma adapte olmayan araclarin orn Karayolu tescilli yolcu araclari ve tekne romorklari gerekli oldugu yerlerde tercih edilir Beton merdivenler plaj kullanicilarinin sokak ayakkabilariyla sahilde gelebilecegi veya sularin cekildigi kiyi yolunun plaj kafasindan onemli olcude daha yuksek oldugu ve bir rampanin yayalarin guvenli kullanimi icin cok dik olacagi nufus merkezlerine bitisik plajlarda yaygin olarak tercih edilmektedir Kompozit bir merdiven rampasinda yayalarin elektrikli bir arac veya vinc yardimi olmadan sahile arabalari veya kucuk tekne bebeklerini yonlendirmesine izin veren bir veya daha fazla rampali bir merkezi veya yan merdiven icerebilir Islak yuzeylerini kaygan ve yayalar ve araclar icin tehlikeli hale getirebilecek yosun veya yosun olusumunu onlemek icin beton rampalar ve basamaklar korunmalidir Kadife plaj merdiveni Bir kadife veya plaj merdiveni veya tahta ve zincir trafik akisinin yonune birbirine yakin ve dik olarak yerlestirilmis ve her bir ucta bir yol veya bir zincir olusturmak icin bir zincir veya kablo ile sabitlenmis kumul uzerinde rampa bir dizi tahtadir genellikle parke veya islenmis ahsap ucuz ve insa edilmesi kolaydir ve hizli bir sekilde yerlestirilebilir veya yer degistirebilir Genellikle yaya erisim yollari ve hafif hizmet arac erisim yollari icin kullanilirlar Dogal olarak altta yatan plaj veya kumul profilinin sekline uyuyorlar ve orta derecede erozyona ozellikle de uzun kiyi suruklenmesine iyi uyum sagliyorlar Bununla birlikte plaj basindan gelen yuzey akisi nedeniyle erozyonla gomulur veya zarar gorurse etkili bir erisim yuzeyi olmayi birakabilirler Kadife onu kullanan araclar icin yeterince genis degilse her iki taraftaki tortu yuzey akisini hizlandiran ve hizli bir sekilde ciddi erozyona neden olabilecek bir kasik tahliyesi olusturarak yer degistirebilir Kadife yaninda ve altinda tortunun onemli olcude asinmasi onu tamamen etkisiz hale getirebilir ve tahtalar arasinda dusebilecek yaya kullanicilari icin tehlikeli hale getirebilir Kumas rampasi Kumas rampalari altta yatan tortunun istikrarli ve trafigin agirligini tasiyabilecek kadar sert oldugu gecici amaclar icin ordu tarafindan yaygin olarak kullanilmaktadir Yuzeyi stabilize etmek ve tasitlarin tikanmasini onlemek icin kumun uzerine bir gozenekli kumas serilir Kumas Rampalar kolayca yikanip cokelti icine gomuldukleri icin genellikle bir gelgit dongusunden sonra yararli olmazlar Yesillik rampasi Bir yesillik rampasi iyi bicimlendirilmis bir tortu rampasi uzerine cimen gibi dayanikli bitki turlerinin esnek turlerinin dikilmesiyle olusturulur Bitkiler kafes ag veya uzum veya dal gibi kaba organik malzeme tabakalarinin yerlestirilmesiyle kurulurken desteklenebilirler Bu tip rampa kumul arabalari gibi dusuk tekerlek yukune sahip araclar veya buyuk lastiklere sahip tarim araclari tarafindan aralikli kullanim icin idealdir Bir yesillik rampasi plaj profilini takip etmek icin baslangicta olusturulmus ve asiri kullanilmamissa minimum bakim gerektirir Cakil rampasi Bir cakil rampasi alttaki gevsek cokeltinin kazilmasi ve kazilarin John Loudon McAdam tarafindan tanimlanan dereceli cakil katmanlari ile doldurulmasiyla olusturulur Cakil trafigin ihtiyaclarina gore saglam bir yuzey olusturmak icin sikistirilmistir Cakil rampalarin insasi beton rampalardan daha ucuzdur ve kazi kati topraga ulasacak kadar derin oldugu surece agir yol trafigini tasiyabilir Cakil rampalari su ile asinmaya maruz kalir Kenarlar levhalar veya duvarlarla tutulursa ve profil cevredeki plaj profiliyle eslesirse daha ince cokeltiler suzulen su ile biriktikce cakil rampasi daha kararli hale gelebilir Vahsi yasamKemp un sahilin berm bolumunde yuvalanan deniz kaplumbagasi kusatma hattinda bitki kalintilari gorulebilir Plaj bitkileri ve hayvanlari degisken ve potansiyel olarak zorlu kosullara maruz birakan dengesiz bir ortamdir Bazi hayvanlar kuma gomulur ve dalgalar tarafindan biriken materyalle beslenir Bu sahil sakinlerinde yengecler bocekler ve kiyi kuslari beslenir Nesli tukenmekte olan boru cilibitlari ve bazi sumru turleri yuvalama icin plajlara guvenmektedir Deniz kaplumbagalari da yumurtalarini okyanus plajlarina gomerler deniz otlari ve diger plaj bitkileri plaj ve kumullarin bozulmamis alanlarinda yetisir Okyanus plajlari tuz spreyi gelgit yikamasi ve degisen kumlara adapte edilmis organizmalara sahip habitatlardir Bu organizmalarin bazilari sadece plajlarda bulunur Guneydogu ABD deki bu plaj organizmalarina ornek olarak deniz yulafi deniz roketi plaj yaslisi plaj sabahi san Ipomoea pes caprae ve plaj fistigi ve kostebek yengecleri Hippoidea coquina istiridye Donax gibi hayvanlar gosterilebilir EtimolojiPlaj Turkceye ayni anlamdaki Fransizca plage sozcugunden gecmistir Kokeni Latince plaga genis aci genis bolge sozcugudur Kumsal sozcugu ile Turkce kum ve sal dag etegindeki genis duzluk sozcuklerinden olusturulmustur Cimerlik ise Turkce cimmek yikanmak kokunden gelir En uzun plajlarBrezilya daki Gazino Plaji yaklasik 253 km uzunlugundadir ve dunyanin en uzun kumsalidir Dunyanin en uzun plajlari arasinda Kuzeybati Avustralya da Seksen Mil Plaji 220 kilometre 140 mi Brezilya da Praia do Cassino 212 kilometre 132 mi Teksas Meksika Korfezi nde Padre Adasi plaji yaklasik 182 kilometre 113 mi Doksan Mil Plaji Victoria 151 kilometre 94 mi Victoria Avustralya da Cox s Bazar Banglades 125 kilometre 78 mi kesintisiz Meksika da Playa Novillera plaji yaklasik 90 kilometre 56 mi Yeni Zelanda daki 90 Mile Plaji 88 kilometre 55 mi Avustralya Queensland deki Fraser Adasi plaji yaklasik 65 kilometre 40 mi Portekiz de Troia Sines Plaji 63 kilometre 39 mi Jersey Shore 204 km 127 mil ve Long Beach Washington yaklasik 40 kilometre uzunlugundadir GaleriPomerania Plaji Darss Kaynakca Fakir Baykurt Ozyasam Genc emekli 1998 Aziz Nesin Ruyalarim Ziyan Olmasin 1990 TDK Ozlestirme Kilavuzu 1978 Arsivlenmis kopya 29 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Mayis 2020 a b Blair and Dawn Witherington 2007 Florida s Living Beaches A Guide for the Curious Beachcomber Pineapple Press a b J Christopher Holloway Neil Taylor 2006 The business of tourism Pearson Education p 29 ISBN 0 273 70161 4 PDF Blackpool Tourist Office Archived fromhttp www blackpooltourism com resources files 2 Blackpool 20History pdf PDF on 5 July 2007 Retrieved 18 March 2007 John K Walton http www history ac uk ihr Focus Sea articles walton html 2 Ekim 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde Department of Humanities University of Central Lancashire Michael Nelson Queen Victoria and the Discovery of the Riviera Tauris Parke Paperbacks 2007 Bishop Johttps www bbc co uk devon news features 2004 bathing machines shtml 18 Agustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde BBC News Parnu in Estonia 19 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizcede Parnu beach 1001beach 20 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizcede Evanston Archived from http www cityofevanston org departments parks beach season shtmlon 2 May 2008 Retrieved 13 September 2010 on 2 May 2008 Retrieved 13 September 2010 City of Evanston Archived from http www cityofevanston org departments parks beach dog shtml on 4 August 2008 Retrieved 13 September 2010 Amodio Aimee http www visitnjshore com new jersey shore guide what are beach tags aspx 13 Aralik 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde visitnjshore com Archived from http www cornwalllive com here are the beaches where dogs are banned or restricted in cornwall story 30258077 detail story html on 11 April 2017 Retrieved 19 May 2017 https www massmoments org moment details revere beach opens htmlMass Moments from the original on 4 February 2019 Retrieved 12 July 2019 http theoregoncoast info BeachBill html 28 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde theoregoncoast info Retrieved 13 December 2015 a b c d e f g h i Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi 2 isimli refler icin metin saglanmadi Bkz Kaynak gosterme a b c d e https www quickanddirtytips com education science how does sand get its color 26 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Quick amp Dirty Tips Retrieved 14 July 2019 https sciencing com different types sand 4586437 html 26 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Sciencing Retrieved 28 March2018 kumsal Nisanyan Sozluk Erisim 16 Aralik 2014 cim 22 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Nisanyan Sozluk Erisim 16 Aralik 2014 Dunyanin en uzun plajlari 20 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde graphs net