Azərbaycanca AzərbaycancaБеларускі БеларускіDansk DanskDeutsch DeutschEspañola EspañolaFrançais FrançaisIndonesia IndonesiaItaliana Italiana日本語 日本語Қазақ ҚазақLietuvos LietuvosNederlands NederlandsPortuguês PortuguêsРусский Русскийසිංහල සිංහලแบบไทย แบบไทยTürkçe TürkçeУкраїнська Українська中國人 中國人United State United StateAfrikaans Afrikaans
Destek
www.wikipedia.tr-tr.nina.az
  • Vikipedi

Kızılderililer ya da Amerika Yerlileri Sibirya kökenli Eskimo Aleut halkları dışında kalan bütün Amerika yerlil

Kızıldereliler

Kızıldereliler
www.wikipedia.tr-tr.nina.azhttps://www.wikipedia.tr-tr.nina.az

Kızılderililer ya da Amerika Yerlileri,Sibirya kökenli Eskimo - Aleut halkları dışında kalan bütün Amerika yerlileri için kullanılan ortak birleştirici ad. Dilce birbiriyle akraba olmayan iki ayrı ana grupta toplanırlar: Sibirya kökenli olan Na-Dene dilleri ile Na-Dene dilleri dışındaki bütün Kızılderili dillerini içeren Amerind dilleri.

Kızılderililer
image
En üst soldan sağa 1., 3. ve 4. Eskimo, diğerleri Kızılderili halklarıdır
Önemli nüfusa sahip bölgeler
image Peru13.8 milyon
image Meksika10.1 milyon
image Bolivya6 milyon
image Guatemala5.4 milyon
image Ekvador3.4 milyon
image ABD (Eskimolar dahil)2.5 milyon
image Kolombiya1.4 milyon
image Kanada (Eskimolar dahil)1.2 milyon
image Brezilya700,000
image Şili692,000
image Arjantin600,000
image Venezuela524,000
image Honduras520,000
image Nikaragua443,847
image Panama204,000
image Paraguay95,235
image El Salvador~70,000
image Kosta Rika~60,000
image Guyana~60,000
image Belize~24,501 (Maya)
image Fransız Guyanası~19,000
image Surinam~12,000 - 24,000
Diller
Eskimo-Aleut dilleri, Kızılderili dilleri, İngilizce, İspanyolca, Fransızca
Din
Hristiyanlık, Animizm / Şamanizm
Bu madde veya bölüm Amerika yerlileri adlı maddeye çok benzemektedir ve bu iki maddenin önerilmektedir. Birleştirme işlemi yapıldıktan sonra sayfaya {{}} şablonunu ekleyiniz.

Alaska yerlileri adı Alaska'da yaşayan Eskimo-Aleut halklarını ve Kızılderilileri topluca nitelemek için kullanılır. ABD'nin diğer eyaletlerinde Native Americans, American Indians ya da kısaca Indians

Kanada Yerlileri (Aboriginal peoples) adı Kanada'da yaşayan Eskimo-Aleut halklarını (İnuit), Kızılderilileri (First Nations) ve Métisleri topluca nitelemek için kullanılır.

Çoğu anasoylu ve avcı ve toplayıcı, bazıları Olmekler ve Mayalar gibi Mezoamerika Kızılderilileri mısır, Keçuvalar ve Aymaralar gibi Güney Amerika Kızılderilileri patates tarımını keşiften önce de yapan halklardır.

Kuzey Amerika'da Kızılderililer sınırları belirli kısıtlayıcı özel yerleşimlerde yasal olarak toplanırlar ve bu yerlere Amerika Birleşik Devletleri'nde Kızılderili rezervasyonu (Indian reservation), Kanada'da ise Kızılderili rezervi (Indian reserve) adı verilir.

Adlandırma

Kızılderililerin nasıl adlandırılması gerektiği hâlâ tartışma konusudur.

Türkçe Kızılderili adı İngilizce Redskin («kızıl deri») adının çevirisidir. İngilizcedeki Redskin nitelemesi harfiyen İspanyolca Piel Roja adlandırmasından çeviridir ve bu İspanyolca ad, Kristof Kolomb'un 1492 yılında Hindistan sandığı yere ilk ulaştığı nokta olan Karayipler'in (hâlâ Batı Hint Adaları West Indies olarak da bilinir) yerli halklarından Taynoların vücutlarını tohumuyla boyamasından kaynaklanır. İngilizcede ayrıca Red Indians («Kızıl Hintler») adı da geçer fakat o kadar yaygınlaşmamıştır ve en:Redskin (slang) adı da günümüzde yalnızca argo olarak kabul edilmektedir. Türkçedeki Kızılderili adı ise argo değildir.[]

Amerika yerlileri ya da kısaca Yerliler: Amerika Birleşik Devletleri'nde Native Americans («Yerli Amerikalılar»), American Indians («Amerikalı Hintler») ya da yaygın biçimde kısaca Indians («Hintler») olarak adlandırılır ve yalnızca Kızılderilileri nitelendirir.Indian («Hint») sözcüğünün kullanılması, kâşif Kristof Kolomb'un Amerika'nın doğu sahiline ulaştığında burayı Hindistan sanmasından kaynaklanır.

(Amerika Birleşik Devletleri Sayım Bürosu) ülkedeki yerlileri American Indian and Alaska Native adı altında topluca ele alır ve American Indian («Amerikalı Hint») terimiyle Kıta ABDsi'ndeki yerliler (ki hepsi de Kızılderilidir) kastedilirken, Alaska Native («Alaska Yerlisi») terimi Alaska'daki yerlilerin tamamı (Aleutlar, Alaska Eskimoları, Alaska Kızılderilileri) için kullanılır.

Kanada'da aboriginal peoples («yerli halklar») olarak adlandırılır ve hem Eskimo-Aleut halklarını (Inuit) hem de Kızılderilileri (First Nations) nitelendirir.

Guyana'da Amerindian (< American Indian «Amerikalı Hint») adı Kızılderililer anlamında kullanılır ve bu adlandırma diğer ülkelerde yaygın değildir.

Bölge İspanyolcasında gündelik konuşma dilinde Indios («Hintler») kullanılırken yazı dilinde Amerindio (< American Indian «Amerikalı Hint») ya da pueblos indígenas («yerli halklar») adı kullanılır. Arjantin'de ise daha çok aborígen («yerli») olarak adlandırılır.

Diller

Amerika yerli dilleri, üç ana filum olarak sınıflandırılır: Eskimo ile Aleutların konuştuğu Eskimo-Aleut dilleri, Kızılderili Na-Dene halklarının konuştuğu Na-Dene dilleri ile bunların haricindeki bütün Kızılderili halklarının konuştuğu Amerind dilleri. Bu ana dil filumları yanında hiçbir dil ailesine girmeyen izole diller de bulunmaktadır. UNESCO'ya göre birçoğu ya tükenmiş ya da konuşulabilirliği tehlikededir

Genetik sınıflandırma

image
DNA'sına göre genetik gruplar
1.Arktik-Açık Mavi 2.Saliş-Mor 3.Atabask-Lacivert 4.North Amerindian-Turkuaz 5.Ojibwa-Sarı 6.Meksika-Lila
7.Maya-Koyu Mavi 8.Orta Amerika-Lavanta 9.Andlar-Soluk Yeşil 10.Amazon-Koyu Yeşil 11.Gran Chaco-Turuncu 12.Patagonya-Kırmızı

Amerika yerlileriyle ilişkili en yaygın haplogrup olarak Haplogrup Q1a3a (Y-DNA) verilmektedir. Tıpkı mtDNA gibi Y-DNA da diğer çekirdek kromozomlardan farklıdır ve Y kromozomu çoğunluğunda benzersiz olup mayoz bölünme sırasında rekombinasyona uğramaz. Bu etkiye sahip mutasyonların tarihsel dokusu kolayca incelenebilir. Bu dokular biribirinden oldukça farklı iki genetik bölüm oluşturur: birincisi, Amerika'nın başlangıç yerlileri; ikincisi, Amerika'nın Avrupalılar tarafından sömürgeleştirilmesinden sonraki sürecin yerlileri. Eski olan, kurucu haplotip ve gen çizgisi sayısı için belirleyici faktördür ve günümüzdeki amerika yerlilerinde bulunmaktadır.

Kurucu nüfus için Beringia'da ilk 20.000 yıl konaklamayla birlikte Bering Denizi kıyılarında insan yerleşimi aşamalı oluşmuştur.Mikrosatelit çeşitliliği ve Y çizgisinin dağılımı ilk sömürgeleştirme döneminden beri izole edilmiş Güney Amerika bölgelerinde yaşayan Kızılderili gruplarına özgüdür. Na-Dene, İnuit ve Alaska Yerlileri haplogrup Q (Y-DNA) mutasyonları sergiler; bununla birlikte, diğer Kızılderililerde (Amerind dillerini konuşanlar) bulunan mtDNA mutasyonlarından farklıdır]. Bu da gösteriyor ki, Grönland ve Kuzey Amerika'nın kuzey uç içlerine en erken göç daha sonraki nüfustan kaynaklanır.

Tarih

Kuzey Amerika Kızılderilileri

Devlet yapılarının olmayışından dolayı akademisyenler Kuzey Amerika Yerlilerini ana kültür grupları olarak ya da diline göre sınıflandır.

  1. Eskimo (Arktik) kültür bölgesi Arctic (→ Eskimo–Aleut dilleri)
  2. Subarktik Kızılderilileri kültür bölgesi Subarctic (→ Na-Dene dilleri, Algonkin–Yurok dilleri)
  3. Kuzeydoğu Kızılderilileri kültür bölgesi Northeast (→ Algonkin–Yurok dilleri, İrokua dilleri)
  4. Pasifik Kuzeybatısı Kızılderilileri kültür bölgesi Northwest Coast (→ Haydaca, Çimşiyan dilleri, Vakaş dilleri)
  5. Plato Kızılderilileri kültür bölgesi Plateau (→ Saliş dilleri)
  6. Büyük Havza Kızılderilileri kültür bölgesi Great Basin
  7. Ova Kızılderilileri kültür bölgesi Plains (→ Siyu dilleri)
  8. Kaliforniya Kızılderilileri kültür bölgesi California
  9. Güneydoğu Kızılderilileri kültür bölgesi Southeast
  10. Güneybatı Kızılderilileri kültür bölgesi Southwest

Ülkelerine göre:

  • Kanada Kızılderilileri
  • ABD Kızılderilileri : Alaska Kızılderilileri, Teksas Kızılderilileri
  • Meksika Kızılderilileri (kısmen, yalnızca kuzeydekiler)

Orta Amerika Kızılderilileri

  • Guatemala Kızılderilileri
  • Belize Kızılderilileri
  • El Salvador Kızılderilileri
  • Honduras Kızılderilileri
  • Nikaragua Kızılderilileri
  • Kosta Rika Kızılderilileri
  • Panama Kızılderilileri

Güney Amerika Kızılderilileri

  • Kolombiya Kızılderilileri
  • Ekvador Kızılderilileri
  • Venezuela Kızılderilileri
  • Guyana Kızılderilileri
  • Surinam Kızılderilileri
  • Fransız Guyanası Kızılderilileri
  • Brezilya Kızılderilileri
  • Peru Kızılderilileri
  • Şili Kızılderilileri
  • Bolivya Kızılderilileri
  • Arjantin Kızılderilileri
  • Paraguay Kızılderilileri
  • Uruguay Kızılderilileri

Çizgi romanlarda

Kızılderililer Teksas, Tommiks, Kinowa gibi çizgi romanlarda işlenir.

Ayrıca bakınız

  • Kızılderili kadını (squaw) & Kızılderili çocuğu (papoose)
  • Kızılderili İşleri Bürosu
  • Kanada Kızılderili rezervleri listesi
  • Kızılderili Kütüğü
  • Kızılderili ajanı → Kanada Kızılderili ajanı ve ABD Kızılderili ajanı
  • Kafa derisi yüzme
  • Kızılderili savaş baltası
  • Kızılderili soykırımları
  • Kızılderili Soykırım Müzesi

Kaynakça

  1. ^ "CIA, The World Factbook Peru" (PDF). 1 Ocak 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Temmuz 2011. 
  2. ^ "Síntesis de Resultados" (PDF). Comisión Nacional para el Desarrollo de los Pueblos Indígenas. 2006. 6 Haziran 2014 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 22 Aralık 2010. 
  3. ^ "CIA - The World Factbook". Cia.gov. 25 Aralık 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Şubat 2011. 
  4. ^ "CIA - The World Factbook". Cia.gov. 2 Ekim 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Şubat 2011. 
  5. ^ United States Central Bureau of Statistics (2001-2005 surveys)
  6. ^ DANE 2005 National Census
  7. ^
  8. ^ "Brazil urged to protect Indians". BBC News. 30 Mart 2005. 17 Kasım 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Aralık 2012. 
  9. ^ 2002 Chilean Census
  10. ^ . 11 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2012. 
  11. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 25 Aralık 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Aralık 2012. 
  12. ^ "CIA - The World Factbook - Honduras". 25 Aralık 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Aralık 2012. 
  13. ^ 2005 Census
  14. ^ "CIA - The World Factbook". Cia.gov. 6 Ocak 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Şubat 2011. 
  15. ^ . 25 Aralık 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2012. 
  16. ^ "Una comunidad indígena salvadoreña pide su reconocimiento constitucional en el país". soitu.es. 5 Kasım 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Şubat 2011. 
  17. ^ "Costa Rica: Ethnic groups". Cia.gov. 5 Kasım 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Aralık 2010. 
  18. ^ "Arşivlenmiş kopya". 24 Nisan 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Ekim 2020. 
  19. ^ . 12 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2012. 
  20. ^ . 20 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2012. 
  21. ^ Büyük Larousse (yıl: 1986, cilt: 11, sayfa: 6754)
  22. ^ AnaBritannica (yıl: 1986, cilt: 1, sayfa: 605)
  23. ^ a b "Terminology of First Nations Native, Aboriginal and Indian" (PDF). the Office of the Aboriginal Advisor for Aboriginals. 27 Şubat 2012 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 11 Kasım 2009. Native is a word similar in meaning to Aboriginal. Native Peoples or First peoples is a collective term to describe the descendants of the original peoples of North America 
  24. ^ a b "Terminology". Indian and Northern Affairs Canada. 24 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Kasım 2009. The recognizes three groups of Aboriginal people — Indians (First Nations), Métis and Inuit. These separate peoples have unique heritages, languages, cultural practices, and spiritual beliefs 
  25. ^ "Indian." Oxford Dictionary of English 2e, Oxford University Press, 2003.
  26. ^ The American Indian and Alaska Native Population: 2010 9 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., U.S. Census Bureau
  27. ^ "Terminology." 9 Aralık 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Survival International. Retrieved 30 March 2012.
  28. ^ Gordon, Raymond G., Jr. (Ed.). (2005). Ethnologue: Languages of the world (15th ed.). Dallas, TX: SIL International. . (Online version:http://www.ethnologue.com 27 Aralık 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .).
  29. ^  (PDF).Department of Biology, University College, London; Departamento de Gene´tica, Universidade Federal do Rio Grande do Sul, Porto Alegre, Brezilya; Instituto Venezolano de Investigaciones Cientı´ficas, Caracas, Venezuela; Departamento de Gene´tica, Universidade Federal do Parana´, Curitiba, Brezilya; 5Department of Anthropology, University of New Mexico, Albuquerque; 6Laboratorio de Gene´tica Humana, Universidad de los Andes, Bogota´; Victoria Hospital, Prince Albert, Canada; Subassembly of Medical Sciences, Mongolian Academy of Sciences, Ulaanbaatar, Mongolia; Laboratorio de Gene´tica Molecular, Facultad de Medicina, Universidad de Antioquia, Medellı´n, Colombia; Universite´ de Montreal. University College London 73:524–539. 2003. 8 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2010-01-22
  30. ^ Orgel L (2004). "Prebiotic chemistry and the origin of the RNA world" 13 Kasım 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (PDF). Crit Rev Biochem Mol Biol 39 (2): 99–123. DOI:.PMID 15217990 10 Temmuz 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Erişim tarihi: 2010-01-19.
  31. ^ a b . Genebase Systems. 2008. 21 Ocak 2011 tarihinde kaynağından (Verbal tutorial possible) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2009. Haplogroups are defined by unique mutation events such as single nucleotide polymorphisms, or SNPs. These SNPs mark the branch of a haplogroup, and indicate that all descendents of that haplogroup at one time shared a common ancestor. The Y-DNA SNP mutations were passed from father to son over thousands of years. Over time, additional SNPs occur within a haplogroup, leading to new lineages. These new lineages are considered subclades of the haplogroup. Each time a new mutation occurs, there is a new branch in the haplogroup, and therefore a new subclade. Haplogroup Q, possibly the youngest of the 20 Y-chromosome haplogroups, originated with the SNP mutation M242 in a man from Haplogroup P that likely lived in Siberia approximately 15,000 to 20,000 years before present  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= ()KB1 bakım: Fazladan yazı: yazar listesi ()
  32. ^ Wells, Spencer; Read, Mark (2002). The Journey of Man – A Genetic Odyssey (Digitised online by Google books). Random House. ISBN . 24 Aralık 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Kasım 2009. 
  33. ^ "First Americans Endured 20,000-Year Layover – Jennifer Viegas, Discovery News". 10 Ekim 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Kasım 2009. Archaeological evidence, in fact, recognizes that people started to leave Beringia for the New World around 40,000 years ago, but rapid expansion into North America didn't occur until about 15,000 years ago, when the ice had literally broken 
  34. ^ Than, Ker (2008). "New World Settlers Took 20,000-Year Pit Stop". National Geographic Society. 26 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Ocak 2010. Over time descendants developed a unique culture—one that was different from the original migrants' way of life in Asia but which contained seeds of the new cultures that would eventually appear throughout the Americas 
  35. ^ . Genebase Systems. 2009. 1 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2009. 
  36. ^ Ruhlen M (Kasım 1998). "The origin of the Na-Dene". Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. 95 (23). ss. 13994-6. doi:10.1073/pnas.95.23.13994. (PMC) 25007 $2. (PMID) 9811914. 22 Şubat 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Temmuz 2016. 
  37. ^ Zegura SL, Karafet TM, Zhivotovsky LA, Hammer MF (Ocak 2004). "High-resolution SNPs and microsatellite haplotypes point to a single, recent entry of Native American Y chromosomes into the Americas". Molecular Biology and Evolution. 21 (1). ss. 164-75. doi:10.1093/molbev/msh009. (PMID) 14595095. KB1 bakım: Birden fazla ad: yazar listesi ()
  38. ^ . Laboratory of Biological Anthropology, Institute of Forensic Medicine, University of Copenhagen, Copenhagen, McDonald Institute for Archaeological Research,University of Cambridge, Cambridge, University of Hamburg, Hamburg. 2000. 11 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2009. The relatively lower coalescence time of the entire haplogroup A2 including the shared sub-arctic branches A2b (Siberians and Inuit) and A2a (Eskimos and Na-Dené) is probably due to secondary expansions of haplogroup A2 from the Beringia area, which would have averaged the overall internal variation of haplogroup A2 in North America.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= ()
  39. ^ "Native American Mitochondrial DNA Analysis Indicates That the Amerind and the Nadene Populations Were Founded by Two Independent Migrations". Center for Genetics and Molecular Medicine and Departments of Biochemistry and Anthropology, Emory University School of Medicine, Atlanta, Georgia. Genetics Society of America. Vol 130, 153-162. 31 Aralık 2010 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Kasım 2009. The divergence time for the Nadene portion of the HaeIII np 663 lineage was about 6,000-10,000 years. Hence, the ancestral Nadene migrated from Asia independently and considerably more recently than the progenitors of the Amerinds  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= ()
  40. ^ Handbook of the North American Indians. National Museum of Natural History. Smithsonian Institution. 2008. s. 1. ISBN . 8 Kasım 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Ağustos 2010. 

wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar

Kizilderililer ya da Amerika Yerlileri Sibirya kokenli Eskimo Aleut halklari disinda kalan butun Amerika yerlileri icin kullanilan ortak birlestirici ad Dilce birbiriyle akraba olmayan iki ayri ana grupta toplanirlar Sibirya kokenli olan Na Dene dilleri ile Na Dene dilleri disindaki butun Kizilderili dillerini iceren Amerind dilleri KizilderililerEn ust soldan saga 1 3 ve 4 Eskimo digerleri Kizilderili halklaridirOnemli nufusa sahip bolgelerPeru13 8 milyonMeksika10 1 milyonBolivya6 milyonGuatemala5 4 milyonEkvador3 4 milyonABD Eskimolar dahil 2 5 milyonKolombiya1 4 milyonKanada Eskimolar dahil 1 2 milyonBrezilya700 000Sili692 000Arjantin600 000Venezuela524 000Honduras520 000Nikaragua443 847Panama204 000Paraguay95 235El Salvador 70 000Kosta Rika 60 000Guyana 60 000Belize 24 501 Maya Fransiz Guyanasi 19 000Surinam 12 000 24 000DillerEskimo Aleut dilleri Kizilderili dilleri Ingilizce Ispanyolca FransizcaDinHristiyanlik Animizm SamanizmBu madde veya bolum Amerika yerlileri adli maddeye cok benzemektedir ve bu iki maddenin tek baslik altinda birlestirilmesi onerilmektedir Birlestirme islemi yapildiktan sonra sayfaya Gecmis birlestir sablonunu ekleyiniz Alaska yerlileri adi Alaska da yasayan Eskimo Aleut halklarini ve Kizilderilileri topluca nitelemek icin kullanilir ABD nin diger eyaletlerinde Native Americans American Indians ya da kisaca Indians Kanada Yerlileri Aboriginal peoples adi Kanada da yasayan Eskimo Aleut halklarini Inuit Kizilderilileri First Nations ve Metisleri topluca nitelemek icin kullanilir Cogu anasoylu ve avci ve toplayici bazilari Olmekler ve Mayalar gibi Mezoamerika Kizilderilileri misir Kecuvalar ve Aymaralar gibi Guney Amerika Kizilderilileri patates tarimini kesiften once de yapan halklardir Kuzey Amerika da Kizilderililer sinirlari belirli kisitlayici ozel yerlesimlerde yasal olarak toplanirlar ve bu yerlere Amerika Birlesik Devletleri nde Kizilderili rezervasyonu Indian reservation Kanada da ise Kizilderili rezervi Indian reserve adi verilir AdlandirmaKizilderililerin nasil adlandirilmasi gerektigi hala tartisma konusudur Turkce Kizilderili adi Ingilizce Redskin kizil deri adinin cevirisidir Ingilizcedeki Redskin nitelemesi harfiyen Ispanyolca Piel Roja adlandirmasindan ceviridir ve bu Ispanyolca ad Kristof Kolomb un 1492 yilinda Hindistan sandigi yere ilk ulastigi nokta olan Karayipler in hala Bati Hint Adalari West Indies olarak da bilinir yerli halklarindan Taynolarin vucutlarini tohumuyla boyamasindan kaynaklanir Ingilizcede ayrica Red Indians Kizil Hintler adi da gecer fakat o kadar yayginlasmamistir ve en Redskin slang adi da gunumuzde yalnizca argo olarak kabul edilmektedir Turkcedeki Kizilderili adi ise argo degildir kaynak belirtilmeli Amerika yerlileri ya da kisaca Yerliler Amerika Birlesik Devletleri nde Native Americans Yerli Amerikalilar American Indians Amerikali Hintler ya da yaygin bicimde kisaca Indians Hintler olarak adlandirilir ve yalnizca Kizilderilileri nitelendirir Indian Hint sozcugunun kullanilmasi kasif Kristof Kolomb un Amerika nin dogu sahiline ulastiginda burayi Hindistan sanmasindan kaynaklanir Amerika Birlesik Devletleri Sayim Burosu ulkedeki yerlileri American Indian and Alaska Native adi altinda topluca ele alir ve American Indian Amerikali Hint terimiyle Kita ABDsi ndeki yerliler ki hepsi de Kizilderilidir kastedilirken Alaska Native Alaska Yerlisi terimi Alaska daki yerlilerin tamami Aleutlar Alaska Eskimolari Alaska Kizilderilileri icin kullanilir Kanada da aboriginal peoples yerli halklar olarak adlandirilir ve hem Eskimo Aleut halklarini Inuit hem de Kizilderilileri First Nations nitelendirir Guyana da Amerindian lt American Indian Amerikali Hint adi Kizilderililer anlaminda kullanilir ve bu adlandirma diger ulkelerde yaygin degildir Bolge Ispanyolcasinda gundelik konusma dilinde Indios Hintler kullanilirken yazi dilinde Amerindio lt American Indian Amerikali Hint ya da pueblos indigenas yerli halklar adi kullanilir Arjantin de ise daha cok aborigen yerli olarak adlandirilir DillerAmerika yerli dilleri uc ana filum olarak siniflandirilir Eskimo ile Aleutlarin konustugu Eskimo Aleut dilleri Kizilderili Na Dene halklarinin konustugu Na Dene dilleri ile bunlarin haricindeki butun Kizilderili halklarinin konustugu Amerind dilleri Bu ana dil filumlari yaninda hicbir dil ailesine girmeyen izole diller de bulunmaktadir UNESCO ya gore bircogu ya tukenmis ya da konusulabilirligi tehlikededirGenetik siniflandirmaDNA sina gore genetik gruplar 1 Arktik Acik Mavi 2 Salis Mor 3 Atabask Lacivert 4 North Amerindian Turkuaz 5 Ojibwa Sari 6 Meksika Lila7 Maya Koyu Mavi 8 Orta Amerika Lavanta 9 Andlar Soluk Yesil 10 Amazon Koyu Yesil 11 Gran Chaco Turuncu 12 Patagonya Kirmizi Amerika yerlileriyle iliskili en yaygin haplogrup olarak Haplogrup Q1a3a Y DNA verilmektedir Tipki mtDNA gibi Y DNA da diger cekirdek kromozomlardan farklidir ve Y kromozomu cogunlugunda benzersiz olup mayoz bolunme sirasinda rekombinasyona ugramaz Bu etkiye sahip mutasyonlarin tarihsel dokusu kolayca incelenebilir Bu dokular biribirinden oldukca farkli iki genetik bolum olusturur birincisi Amerika nin baslangic yerlileri ikincisi Amerika nin Avrupalilar tarafindan somurgelestirilmesinden sonraki surecin yerlileri Eski olan kurucu haplotip ve gen cizgisi sayisi icin belirleyici faktordur ve gunumuzdeki amerika yerlilerinde bulunmaktadir Kurucu nufus icin Beringia da ilk 20 000 yil konaklamayla birlikte Bering Denizi kiyilarinda insan yerlesimi asamali olusmustur Mikrosatelit cesitliligi ve Y cizgisinin dagilimi ilk somurgelestirme doneminden beri izole edilmis Guney Amerika bolgelerinde yasayan Kizilderili gruplarina ozgudur Na Dene Inuit ve Alaska Yerlileri haplogrup Q Y DNA mutasyonlari sergiler bununla birlikte diger Kizilderililerde Amerind dillerini konusanlar bulunan mtDNA mutasyonlarindan farklidir Bu da gosteriyor ki Gronland ve Kuzey Amerika nin kuzey uc iclerine en erken goc daha sonraki nufustan kaynaklanir TarihKuzey Amerika KizilderilileriDevlet yapilarinin olmayisindan dolayi akademisyenler Kuzey Amerika Yerlilerini ana kultur gruplari olarak ya da diline gore siniflandir Eskimo Arktik kultur bolgesi Arctic Eskimo Aleut dilleri Subarktik Kizilderilileri kultur bolgesi Subarctic Na Dene dilleri Algonkin Yurok dilleri Kuzeydogu Kizilderilileri kultur bolgesi Northeast Algonkin Yurok dilleri Irokua dilleri Pasifik Kuzeybatisi Kizilderilileri kultur bolgesi Northwest Coast Haydaca Cimsiyan dilleri Vakas dilleri Plato Kizilderilileri kultur bolgesi Plateau Salis dilleri Buyuk Havza Kizilderilileri kultur bolgesi Great Basin Ova Kizilderilileri kultur bolgesi Plains Siyu dilleri Kaliforniya Kizilderilileri kultur bolgesi California Guneydogu Kizilderilileri kultur bolgesi Southeast Guneybati Kizilderilileri kultur bolgesi Southwest Ulkelerine gore Kanada Kizilderilileri ABD Kizilderilileri Alaska Kizilderilileri Teksas Kizilderilileri Meksika Kizilderilileri kismen yalnizca kuzeydekiler Orta Amerika KizilderilileriGuatemala Kizilderilileri Belize Kizilderilileri El Salvador Kizilderilileri Honduras Kizilderilileri Nikaragua Kizilderilileri Kosta Rika Kizilderilileri Panama KizilderilileriGuney Amerika KizilderilileriKolombiya Kizilderilileri Ekvador Kizilderilileri Venezuela Kizilderilileri Guyana Kizilderilileri Surinam Kizilderilileri Fransiz Guyanasi Kizilderilileri Brezilya Kizilderilileri Peru Kizilderilileri Sili Kizilderilileri Bolivya Kizilderilileri Arjantin Kizilderilileri Paraguay Kizilderilileri Uruguay KizilderilileriCizgi romanlardaKizilderililer Teksas Tommiks Kinowa gibi cizgi romanlarda islenir Ayrica bakinizKizilderili kadini squaw amp Kizilderili cocugu papoose Kizilderili Isleri Burosu Kanada Kizilderili rezervleri listesi Kizilderili Kutugu Kizilderili ajani Kanada Kizilderili ajani ve ABD Kizilderili ajani Kafa derisi yuzme Kizilderili savas baltasi Kizilderili soykirimlari Kizilderili Soykirim MuzesiKaynakca CIA The World Factbook Peru PDF 1 Ocak 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Temmuz 2011 Sintesis de Resultados PDF Comision Nacional para el Desarrollo de los Pueblos Indigenas 2006 6 Haziran 2014 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 22 Aralik 2010 CIA The World Factbook Cia gov 25 Aralik 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Subat 2011 CIA The World Factbook Cia gov 2 Ekim 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Subat 2011 United States Central Bureau of Statistics 2001 2005 surveys DANE 2005 National Census Brazil urged to protect Indians BBC News 30 Mart 2005 17 Kasim 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Aralik 2012 2002 Chilean Census 11 Haziran 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Aralik 2012 Arsivlenmis kopya PDF 25 Aralik 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Aralik 2012 CIA The World Factbook Honduras 25 Aralik 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Aralik 2012 2005 Census CIA The World Factbook Cia gov 6 Ocak 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Subat 2011 25 Aralik 2018 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 11 Aralik 2012 Una comunidad indigena salvadorena pide su reconocimiento constitucional en el pais soitu es 5 Kasim 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Subat 2011 Costa Rica Ethnic groups Cia gov 5 Kasim 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Aralik 2010 Arsivlenmis kopya 24 Nisan 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Ekim 2020 12 Temmuz 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Aralik 2012 20 Agustos 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Aralik 2012 Buyuk Larousse yil 1986 cilt 11 sayfa 6754 AnaBritannica yil 1986 cilt 1 sayfa 605 a b Terminology of First Nations Native Aboriginal and Indian PDF the Office of the Aboriginal Advisor for Aboriginals 27 Subat 2012 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 11 Kasim 2009 Native is a word similar in meaning to Aboriginal Native Peoples or First peoples is a collective term to describe the descendants of the original peoples of North America a b Terminology Indian and Northern Affairs Canada 24 Agustos 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Kasim 2009 The recognizes three groups of Aboriginal people Indians First Nations Metis and Inuit These separate peoples have unique heritages languages cultural practices and spiritual beliefs Indian Oxford Dictionary of English 2e Oxford University Press 2003 The American Indian and Alaska Native Population 2010 9 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde U S Census Bureau Terminology 9 Aralik 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Survival International Retrieved 30 March 2012 Gordon Raymond G Jr Ed 2005 Ethnologue Languages of the world 15th ed Dallas TX SIL International ISBN 1 55671 159 X Online version http www ethnologue com 27 Aralik 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde PDF Department of Biology University College London Departamento de Gene tica Universidade Federal do Rio Grande do Sul Porto Alegre Brezilya Instituto Venezolano de Investigaciones Cienti ficas Caracas Venezuela Departamento de Gene tica Universidade Federal do Parana Curitiba Brezilya 5Department of Anthropology University of New Mexico Albuquerque 6Laboratorio de Gene tica Humana Universidad de los Andes Bogota Victoria Hospital Prince Albert Canada Subassembly of Medical Sciences Mongolian Academy of Sciences Ulaanbaatar Mongolia Laboratorio de Gene tica Molecular Facultad de Medicina Universidad de Antioquia Medelli n Colombia Universite de Montreal University College London 73 524 539 2003 8 Agustos 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2010 01 22 Orgel L 2004 Prebiotic chemistry and the origin of the RNA world 13 Kasim 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde PDF Crit Rev Biochem Mol Biol 39 2 99 123 DOI PMID 15217990 10 Temmuz 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Erisim tarihi 2010 01 19 a b Genebase Systems 2008 21 Ocak 2011 tarihinde kaynagindan Verbal tutorial possible arsivlendi Erisim tarihi 21 Kasim 2009 Haplogroups are defined by unique mutation events such as single nucleotide polymorphisms or SNPs These SNPs mark the branch of a haplogroup and indicate that all descendents of that haplogroup at one time shared a common ancestor The Y DNA SNP mutations were passed from father to son over thousands of years Over time additional SNPs occur within a haplogroup leading to new lineages These new lineages are considered subclades of the haplogroup Each time a new mutation occurs there is a new branch in the haplogroup and therefore a new subclade Haplogroup Q possibly the youngest of the 20 Y chromosome haplogroups originated with the SNP mutation M242 in a man from Haplogroup P that likely lived in Siberia approximately 15 000 to 20 000 years before present Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim KB1 bakim Fazladan yazi yazar listesi link Wells Spencer Read Mark 2002 The Journey of Man A Genetic Odyssey Digitised online by Google books Random House ISBN 0 8129 7146 9 24 Aralik 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Kasim 2009 First Americans Endured 20 000 Year Layover Jennifer Viegas Discovery News 10 Ekim 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Kasim 2009 Archaeological evidence in fact recognizes that people started to leave Beringia for the New World around 40 000 years ago but rapid expansion into North America didn t occur until about 15 000 years ago when the ice had literally broken Than Ker 2008 New World Settlers Took 20 000 Year Pit Stop National Geographic Society 26 Agustos 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Ocak 2010 Over time descendants developed a unique culture one that was different from the original migrants way of life in Asia but which contained seeds of the new cultures that would eventually appear throughout the Americas Genebase Systems 2009 1 Kasim 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Kasim 2009 Ruhlen M Kasim 1998 The origin of the Na Dene Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America 95 23 ss 13994 6 doi 10 1073 pnas 95 23 13994 PMC 25007 2 PMID 9811914 22 Subat 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Temmuz 2016 Zegura SL Karafet TM Zhivotovsky LA Hammer MF Ocak 2004 High resolution SNPs and microsatellite haplotypes point to a single recent entry of Native American Y chromosomes into the Americas Molecular Biology and Evolution 21 1 ss 164 75 doi 10 1093 molbev msh009 PMID 14595095 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link Laboratory of Biological Anthropology Institute of Forensic Medicine University of Copenhagen Copenhagen McDonald Institute for Archaeological Research University of Cambridge Cambridge University of Hamburg Hamburg 2000 11 Agustos 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Kasim 2009 The relatively lower coalescence time of the entire haplogroup A2 including the shared sub arctic branches A2b Siberians and Inuit and A2a Eskimos and Na Dene is probably due to secondary expansions of haplogroup A2 from the Beringia area which would have averaged the overall internal variation of haplogroup A2 in North America Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Native American Mitochondrial DNA Analysis Indicates That the Amerind and the Nadene Populations Were Founded by Two Independent Migrations Center for Genetics and Molecular Medicine and Departments of Biochemistry and Anthropology Emory University School of Medicine Atlanta Georgia Genetics Society of America Vol 130 153 162 31 Aralik 2010 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Kasim 2009 The divergence time for the Nadene portion of the HaeIII np 663 lineage was about 6 000 10 000 years Hence the ancestral Nadene migrated from Asia independently and considerably more recently than the progenitors of the Amerinds Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Handbook of the North American Indians National Museum of Natural History Smithsonian Institution 2008 s 1 ISBN 0 16 004574 6 8 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Agustos 2010

Yayın tarihi: Haziran 29, 2024, 13:45 pm
En çok okunan
  • Kasım 20, 2024

    A Teixeira

  • Kasım 20, 2024

    A Pobra de Trives

  • Kasım 20, 2024

    A Peroxa

  • Kasım 20, 2024

    A Mezquita

  • Kasım 20, 2024

    A Merca

Günlük

  • Yunanlar

  • Adler Planetaryumu

  • Near South Side, Şikago

  • Henry Moore Vakfı

  • 1943

  • Ukrayna

  • Turuncu Devrim

  • Angela Merkel

  • 23 Kasım

  • Scuderia Toro Rosso

NiNa.Az - Stüdyo

  • Vikipedi

Bültene üye ol

Mail listemize abone olarak bizden her zaman en son haberleri alacaksınız.
Temasta ol
Bize Ulaşın
DMCA Sitemap Feeds
© 2019 nina.az - Her hakkı saklıdır.
Telif hakkı: Dadaş Mammedov
Üst