Piyemonte (İtalyanca: Piemonte ; Piemontça: Piemont) İtalya'nın 20 bölgesinden biridir. Özerkliğini 1948 anayasası ile kazanmış olan 20 bölgeden birisi olan Piyemonte'un yüzölçümü 25.399 km², nüfusu ise 4,45 milyondur.
Piemont Bölgesi Piemonte | |
---|---|
İdari bölge | |
Piemont | |
Bayrak Arma | |
İller | Alessandria Asti ili Biella ili Cuneo ili Novara ili Torino ili Verbano-Cusio-Ossola ili Vercelli ili |
İdare | |
• Bölge Başkanı | (Lega Nord) |
Yüzölçümü | |
• Toplam | 25402 km² |
Nüfus | |
• Toplam | 4 457 335 (30−4−2.016) |
Bölgenin başkenti Torino (Piemontce: Turin) kentidir. Bölge başbakanı Roberto Cota ()'dur.
Piyemonte, kuzeyinde İsviçre'nin Valais ve Ticino kantonları ile İtalya'nın Valle d'Aosta, doğusunda Lombardiya ve Emilia-Romagna, batıda Fransa'nın Rhone-Alpes ve Provence-Alps-Cote d'Azur bölgesi ile Güney Ligurya ile çevrilidir.
Coğrafya
Piyemonte, Po Nehri'nin yükseldiği Monviso ve Monte Rosa dahil olmak üzere Alpler ile üç taraftan çevrilidir.
Fransa (Auvergne-Rhône-Alpes ve Provence-Alpes-Côte d'Azur), İsviçre (Ticino ve Valais) ve İtalya'nın Lombardiya, Ligurya, Aosta Vadisi bölgeleri ve çok küçük bir kısmında Emilia Romagna ile sınır komşusudur. Piyemonte coğrafyası %43,3 dağlık, geniş tepelik alanlar (%30,3) ve ovalardan (%26,4) oluşur.
Piyemonte, Sicilya'dan sonra İtalya'nın 20 bölgesinin en büyük ikinci bölgesidir. Bölgenin batısındaki Monviso'nun yamaçlarından yükselen ve İtalya'nın en büyük nehri olan Po nehrinin drenaj havzası üst kısmı ile büyük ölçüde çakışır. Po, bölgeyi üç taraftan çevreleyen Alpler ve Apenin dağları tarafından oluşturulan yarım daireyi boşaltır.
Monte Rosa ve Gran Paradiso masiflerinin engebeli zirvelerinden Vercelli ve Novara'nın nemli pirinç tarlalarına, Langhe, Roero ve Monferrato' un yumuşak yamaçlarından ovalara kırsal bölge çok çeşitlidir.
Tüm bölgenin %7,6'sı koruma alanı kabul edilir. 56 farklı ulusal veya bölgesel park vardır. En ünlülerinden biri Piyemonte ile Aosta Vadisi arasındaki Gran Paradiso Ulusal Parkı'dır.
Piyemonte genellikle ılıman iklimlidir ve Alpler rakım yükseldikçe giderek ılıman-soğuk ve daha soğuk hale gelir. Alçak rakımlarda bulunan bölgelerde, kışlar nispeten soğuktur ancak çok yağmurlu değildir ve genellikle güneşlidir. Bazen bol miktarda kar yağışı olasılığı vardır. Öte yandan kar yağışı, kuzeydoğu bölgelerinde daha az sıklıkta ve ara sıra görülür. Yazlar sıcaktır ve yerel olarak şiddetli gök gürültülü fırtına olasılığı vardır.
Büyük kasabalar ve şehirler
Nüfus sıralaması | Şehir İsmi | Nüfus (ab) | Yüzey (km2) | Yoğunluk (ab/km2) | Rakım (m d.s.m.) | Vilayet yada metropol şehir |
---|---|---|---|---|---|---|
1 | Torino | 875,698 | 130.17 | 6,786 | 239 | TO |
2 | Novara | 104,411 | 103.05 | 1,013 | 162 | NO |
3 | Alessandria | 93,884 | 203.97 | 460 | 95 | AL |
4 | Asti | 76,424 | 151.82 | 504 | 123 | AT |
5 | Moncalieri | 57,060 | 47.63 | 1,197 | 260 | TO |
6 | Cuneo | 56,116 | 119.88 | 468 | 534 | CN |
7 | Collegno | 49,940 | 18.12 | 2,756 | 302 | TO |
8 | Rivoli | 48,819 | 29.52 | 1,653 | 390 | TO |
9 | Nichelino | 48,182 | 20.64 | 2,334 | 229 | TO |
10 | Settimo Torinese | 47,704 | 32.37 | 1,473 | 207 | TO |
Nüfusa göre sıralanmış 20.000'den fazla nüfuslu Piyemonte'nin diğer kasabaları:
Nüfus sıralaması | Şehir ismi | Nüfus (ab) | Yüzey (km2) | Yoğunluk (ab/km2) | Rakım (m d.s.m.) | Vilayet yada metropol şehir |
---|---|---|---|---|---|---|
11 | Vercelli | 46,808 | 79.85 | 586 | 130 | VC |
12 | Biella | 44,860 | 46.68 | 961 | 417 | BI |
13 | Grugliasco | 37,906 | 13.12 | 2,889 | 293 | TO |
14 | Chieri | 36,778 | 54.30 | 677 | 305 | TO |
15 | Pinerolo | 35,778 | 50.28 | 711 | 376 | TO |
16 | Casale Monferrato | 34,565 | 86.32 | 400 | 116 | AL |
17 | Venaria Reale | 34,248 | 20.29 | 1,687 | 262 | TO |
18 | Alba | 31,419 | 54.01 | 581 | 172 | CN |
19 | Verbania | 30,933 | 36.62 | 844 | 197 | VB |
20 | Bra | 29,705 | 59.61 | 498 | 285 | CN |
21 | Carmagnola | 29,052 | 96.38 | 301 | 240 | TO |
22 | Novi Ligure | 28,257 | 54.22 | 521 | 199 | AL |
23 | Tortona | 27,575 | 99.29 | 278 | 122 | AL |
24 | Chivasso | 26,704 | 51.31 | 520 | 183 | TO |
25 | Fossano | 24,743 | 130.72 | 189 | 375 | CN |
26 | Ivrea | 23,598 | 30.19 | 781 | 253 | TO |
27 | Orbassano | 23,240 | 22.05 | 1,053 | 273 | TO |
28 | Mondovì | 22,592 | 87.25 | 258 | 395 | CN |
29 | Borgomanero | 21,709 | 32.36 | 670 | 307 | NO |
30 | Savigliano | 21,306 | 110.73 | 192 | 321 | CN |
31 | Trecate | 20,329 | 38.38 | 529 | 136 | NO |
32 | Acqui Terme | 20,054 | 33.30 | 602 | 156 | AL |
Bölge illeri
Piyemonte bölgesi şu 8 ile ayrılmıştır:
İl adı | Yüzölçümü (km²) | Nüfus | Yoğunluk (kişi/km²) |
---|---|---|---|
Alessandria ili | 3.560 | 438.062 | 123,1 |
Asti ili | 1.504 | 219.629 | 146,0 |
Biella ili | 913 | 187.090 | 204,9 |
Cuneo ili | 6.903 | 584.467 | 84,7 |
Novara ili | 1.339 | 365.156 | 272,7 |
Torino ili | 6.821 | 2.288.614 | 335,5 |
Verbano-Cusio-Ossola ili | 2.255 | 162.618 | 72,1 |
Vercelli ili | 2.088 | 179.164 | 85,8 |
Piyemonte bölgesindeki nüfusu 20.000'den büyük olan beldelerin listesi aşağıdadır:
Arma | İlçe | Nüfus (kişi) | Alan (km²) | Yoğunluk (kişi/km²) | İl |
---|---|---|---|---|---|
Torino | 909.538 | 130,17 | 6.987 | Torino ili | |
Novara | 104.363 | 103,02 | 1.013 | Novara ili | |
Alessandria | 94.161 | 203,97 | 462 | Alessandria ili | |
Asti | 75.910 | 151,82 | 500 | Asti ili | |
Moncalieri | 58.087 | 47,63 | 1.220 | Torino ili | |
Cuneo | 55.464 | 119,88 | 463 | Cuneo ili | |
Collegno | 50.222 | 18,12 | 2.772 | Torino ili | |
Rivoli | 49.753 | 29,52 | 1.685 | Torino ili | |
Nichelino | 48.982 | 20,64 | 2.373 | Torino ili | |
Settimo Torinese | 47.796 | 32,37 | 1.474 | Torino ili | |
Vercelli | 46.967 | 79,85 | 588 | Vercelli ili | |
Biella | 45.845 | 46,68 | 982 | Biella ili | |
Grugliasco | 37.590 | 13,12 | 2.865 | Torino ili | |
Casale Monferrato | 35.993 | 86,32 | 417 | Alessandria ili | |
Chieri | 35.963 | 54,3 | 662 | Torino ili | |
Pinerolo | 35.938 | 50,28 | 715 | Torino ili | |
Venaria Reale | 34.833 | 20,29 | 1.717 | Torino ili | |
Alba | 31.272 | 54,01 | 579 | Cuneo ili | |
Verbania | 31.157 | 36,62 | 851 | Verbano-Cusio-Ossola ili | |
Bra | 29.796 | 59,61 | 526 | Cuneo ili | |
Novi Ligure | 28.687 | 54,22 | 529 | Alessandria ili | |
Carmagnola | 28.188 | 96,38 | 292 | Torino ili | |
Tortona | 27.534 | 99,29 | 277 | Alessandria ili | |
Chivasso | 25.981 | 51,31 | 506 | Torino ili | |
Fossano | 24.709 | 130,72 | 189 | Cuneo ili | |
Ivrea | 24.250 | 30,19 | 803 | Torino ili | |
Mondovì | 22.642 | 87,25 | 260 | Cuneo ili | |
Orbassano | 22.172 | 22,05 | 1.006 | Torino ili | |
Borgomanero | 21.362 | 32,36 | 660 | Novara ili | |
Savigliano | 20.991 | 110,73 | 190 | Cuneo ili | |
Acqui Terme | 20.449 | 33,42 | 612 | Alessandria ili | |
Valenza | 20.163 | 50,05 | 403 | Alessandria ili |
Tarihçe
Piyemonte, tarihin erken dönemlerinde Taurini ve Salassi gibi Kelt-Ligurya kabileleri tarafından iskan edilmişti. Daha sonra bu kabileler burada Augusta Taurinorum (Torino) ve Eporedia (Ivrea) dahil olmak üzere birkaç koloni kuran Romalılar (yaklaşık MÖ 220) tarafından bastırıldılar. Batı Roma İmparatorluğu'nun yıkılmasından sonra bölge sırasıyla Burgundlar, Ostrogotlar (5. yüzyıl), Doğu Romalılar, Lombardlar (6. yüzyıl) ve Franklar (773) tarafından işgal edildi.
9. – 10. yüzyıllarda Macarlar, Sarazenler ve müslüman Morolar tarafından başka saldırılar oldu. O zamanlar, Kutsal Roma İmparatorluğu içindeki İtalya Krallığı'nın parçası olan Piyemonte, birkaç marke bölgesine ve ilçeye bölünmüştü.
1046'da Savoy'lu Otto, başkenti Chambéry'i (artık Fransa sınırları içindedir) olan Piyemonte'yi Savoy ilçesine kattı. Asti ve Alessandria'nın güçlü belediyeleri ve Saluzzo ve Montferrat markizleri gibi diğer alanlar bağımsız kaldı. Savoy ilçesi 1416'da Savoy Dükalığı oldu ve Dük Emanuele Filiberto, 1563'te koltuğu Torino'ya taşıdı. 1720'de Savoy Dükü Sardinya krallığı'nı kurarak Sardinya kralı oldu ve Torino'nun bir Avrupa başkenti olarak önemini artırdı.
Alba Cumhuriyeti, 1796'da Piyemonte'de Fransaya bağlı bir cumhuriyet olarak kuruldu. Yeni bağlı cumhuriyet Piyemonte Cumhuriyeti, Avusturya ve Rus birlikleri tarafından yeniden işgal edilmeden önce 1798 ile 1799 yılları arasında hüküm sürdü.
Haziran 1800'de Piyemonte'de üçüncü bir bağlı cumhuriyet olan Subalpin Cumhuriyeti kuruldu. 1801'de tam Fransız kontrolüne girdi ve Eylül 1802'de Fransa tarafından ilhak edildi. Viyana Kongresi'nde Sardinya krallığı eski haline dönüştürüldü ve Fransa'ya karşı bir engel olarak güçlendirme için Ceneviz Cumhuriyeti'ni aldı.
Piyemonte, 1820-1821 ve 1848-1849'da Avusturya İmparatorluğu'na karşı daha önceki başarısız savaşların ardından, 1859-1861'de İtalya'nın birleşmesi nde bir sıçrama tahtasıydı. Bu sürece bazen Piyemonteleşme denilir. Ancak bu çabalar daha sonra kırsal çiftçilerin direnişiyle karşılaştı.
Savoie Hanedanı İtalya kralları oldu ve Torino kısa bir süre İtalya başkenti oldu. Ancak İtalyan başkenti Floransa'ya ve ardından Roma'ya taşındığında, Piyemonte'nin idari ve kurumsal önemi azaldı. Piyemonte'nin tarihsel rolünün tek kabulü, İtalya'nın veliaht prens'inin Piedmonte prensi olarak bilinmesiydi. İtalya'nın birleşmesinden sonraPiyemonte, ilk İtalyan sanayileşmesindeki en önemli bölgelerden biriydi.
-
- Piyemonte'nin sembolü Sacra di San Michele'dir.
Resimler
- Acqui Terme
- Alba
- Bra
- Carmagnola
- Casale Monferrato
- Domodossola
- Fossano
- İvrea
- Moncalieri
- Mondovì
- Nizza Monferrato
- Orbassano
- Pinerolo
- Racconigi
- Rivoli
- Tortona
- Varallo
- Venaria Reale
- Monviso manzarsı
- La Morra, Novara
- Casorzo, Asti
- San Marzano Oliveto, Asti
- Gabiano Şatosu
- Acqui Terme kaplıcaları, Alessandria
- Torino, Alpler manzarası
- Monferrato tepesi
- Superga Basilikası
- San Giulio Adası - Orta Gölü
- Maggiore Gölü
- Barolo
- Kont Cavour'un Şatosu, Alba, Novara
- Crissolo Cuneo
- Pian della Regina, Crissolo
- Sacra di San Michele, Val di Susa, Torino
Ekonomi
Bölgenin gayri safi yurt içi hasılası (GSYİH) 2018'de 137,4 milyar avro oldu ve İtalya'nın GSYİH'sının %7,8'ini oluşturdu. Kişi başına GSYİH, satın alma gücü paritesi ile aynı yıl 31.300 avro veya AB27 ortalamasının %104'üydü. Çalışan başına GSYİH, AB ortalamasının %111'iydi.
2006'dan beri Piyemonte Yatırım, İhracat ve Turizm Ajansı dış yatırımı kolaylaştırmak için Piyemonte sanayi ve turizmini tanıtmaya başladı. Ajans, bölgeyi uluslararası düzeyde tanıtmak için önceden var olan yerel kuruluşlar tarafından yürütülen faaliyetleri birleştiren ilk İtalyan kurumuydu.
Otomotiv
Bölge, en önemlisi FIAT grubunun bulunduğu Torino olmak üzere büyük sanayi merkezlerini kapsar ama artık kitlesel pazarda FIAT arabaları değil daha az miktarlı ama lüks Maserati arabaları üretilir (2020'de üretim sayısı 36.702 araçtı). Eski FIAT tesislerinin çoğu artık başka şirketlerindir: havacılık Leonardo S.p.A.'ya, turbo jet motorları General Electric'e, yüksek hızlı trenler Alstom'a, rulmanlar SKF'ye aittir. FIAT artık bağımsız bir şirket olarak yoktur. Araba üretimi Stellantis'e ait olup kamyon, otobüs, traktör, tarım ve inşaat makineleri bağımsız CNH Industrial şirketi tarafından üretilmektedir (üretim faaliyetlerinin çoğu Amerika Birleşik Devletleri'nde yapılmaktadır. Piyemonte'de yalnızca San Mauro Torinese'de New Holland ekskavatörlerinin ve Torino'da IVECO dizel motorlarının üretimi yapılmaktadır) Artık hiçbirinin merkezi Torino'da değildir ancak bazı araştırma ve geliştirme merkezleri hala çalışmaktadır.
İtalyan motorlu araç üretiminin zirvesine 1989'da 2,22 milyon adetle ulaşıldı ancak 2019'da (COVID pandemisinden önce) araç üretimi sadece 0,92 milyon adetti. Mevcut İtalyan otomobil üretimi bile artık maliyet düşürmek için Pomigliano d'Arco (2020'de 140.478), Melfi (2020'de 229.848) ve Atessa'ya (2020'de 257.026) olacak şekilde Güney İtalya'ya taşındı.
Bazı otomotiv tedarikçileri hala buradadır:
- Magneti Marelli üretimleri: Venaria Reale ve Rivalta di Torino'da egzoz sistemleri, elektronik sistemler, süspansiyon sistemleri ve otomotiv aydınlatma sistemleri
- Dana Graziano üretimleri: çift kavramalı şanzıman, vites kutusu, aktarma organı ve bunların mekatronik bileşenleri
- SKF rulmanları
- lastik üreticileri: Michelin ve Pirelli
Elektronik ve Endüstriyel Ekipman
Yüksek teknoloji üretiminde bazı önemli şirketler buradadır:
Comau (endüstriyel robotlar) ve Prima Industrie (lazer ekipmanı).
Silikon wafer üretimi MEMC tarafından Novara'da yapılır.
Bir zamanlar fabrikaları Scarmagno ve Ivrea'daki büyük elektronik endüstrisi Olivetti küçük ölçekli bilgisayar hizmet şirketi olmuş artık bilgisayar üretmemektedir.
Leonardo Elettronica, Torino-Caselle'de uçak görev sistemleri ve havacılık bilgisayarları geliştirir ve üretir.
Piyemonte'de çok uzun bir zamandır makine yapımı, kazı makineleri, teleskopik yükleyiciler, endüstriyel buzdolapları, baskı makineleri, kağıt makineleri, paketleme makineleri, cam makineleri, türbinler ve yüksek hızlı tren imalatı yapılmaktadır.
- Ekskavatör
New Holland E 215B - Teleskopik Taşıyıcı Merlo Roto
- Robot
Comau Aura - Yüksek hızlı tren
Alstom AGV
Havacılık ve Savunma
Aslında Piyemonte'deki en önemli sektörlerden birisi askeri havacılık ve fabrikalarıdır:
- Leonardo Uçak Torino-Caselle (Kuzey ve Güney), çok rollü saldırı jeti Eurofighter Typhoon'un son montajı, kara saldırı jeti AMX ve askerî nakliye uçağı C-27J Spartan
- Leonardo Uçak Novara-Cameri, gizli hareket çok rollü saldırı jeti Lockheed Martin F-35 'in son montajı
- Borgaretto, Torino-Sangone,Rivalta di Torino'da General Electric Avio Aero gaz türbini için mekanik şanzıman imalatı, dökümhane
- Avio Torino'da Vega roketinin son montajı
Yünlü Tekstil
İtalya hala dünyanın en büyük taranmış (2018'de %71,8) ve penye (73.4% in 2018)Kaynak hatası: <ref>
etiketi için </ref>
kapanışı eksik (Bkz: ) yünlü kumaş ihracatçısıdır. Bunlar, Çin tekstil ihracatının hakim olmadığı tek iki kumaş türüdür. İtalya'da yün işleyen üç sanayi bölgesi vardır. Bunlardan biri Biella, Piyemonte'dedir.
Yün işlemenin bazı temel aşamaları kısmen aşağıda gösterilmiştir:
-
- Taraklama
- Penye
-
Mücevher
İtalya'nın dört endüstriyel mücevherat bölgesinden biri Valenza'dadır. Damiani, Bulgari ve Cartier gibi büyük mücevher şirketlerinin ve diğer birçok küçük şirketin burada fabrikaları vardır.
-
- Cartier: Bismarck Safir Kolye
- Cartier: Mackay zümrüt ve pırlanta kolye
Gıda sektörü
2006'dan bu yana Piedmont bölgesi, Po vadisi ve kuzey İtalya'nın zengin tarımsal ve bağcılık değerini vurgulayan Slow Food hareketinin ve Terra Madre'nin başlamasından yararlandı.
Eataly yemek salonları zinciri Slow Food ile işbirliği içinde çalışır. Piyemonte, İtalya'nın önde gelen şekerleme, kahve, pirinç ve beyaz yer mantarı üreticisidir.
Kaliteli DOC ve DOCG şarapları üretiminde 1.982.718 hl ile 20 yer arasında 3. sırada, tüm türlerde ise (beyaz, kırmızı, tatlı, köpüklü) 17 DOCG şarabı vardır. 2019'da Piyemonte, İtalya'dan yapılan şarap ihracatının %16,5'ini üretti ve %36 ile Veneto'nun ardından ikinci sıradaydı.
Piyemonte'deki tipik gıda sanayileri:
- Alkollü içkiler
- Nebbiolo, Barbera ve Dolcetto üzümlerinden kaliteli sek kırmızı şarap üretimi
- Kaliteli sek beyaz şarap üretimi
- Dolcetto ve Erbaluce üzümlerinden tatlı beyaz şarap üretimi
- Piyemontede icat edilen vermutun üretimi
- Asti Spumante, Alta Langa, Cortese di Gavi marka köpüklü şarap üretimi
- Kahve
- Lavazza kahve üretimi
- Bicherin kahve/çikolata likörü üretimi
- Şekerleme
- Nefis yiyecekler
- Alba'dan beyaz yer mantarı ve çeşniler, bal, salam ve prosciutto gibi beyaz yer mantarlı ürünlerin üretimi
- Çok kaliteli marine edilmiş sığır Gradisca veya kurutulmuş sığır eti üretimi Bresaola
- Tahıllar
- Kuru risotto karışımları üretimi
- Barola şarabı
-
- Asti Spumante
-
- Gianduiotto çikolatası
- Nutella
- Alba'dan beyaz yer mantarları
- Risotto ai funghi porcini
-
İşsizlik
İşsizlik oranı 2020'de %7,5 oldu.
Yıl | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
İşsizlik yüzdesi | 4.1% | 4.2% | 5.1% | 6.8% | 7.5% | 7.6% | 9.2% | 10.5% | 11.3% | 10.2% | 9.3% | 9.1% | 8.2% | 7.7% | 7.5% | 7.3% |
Tarım
Piyemonte ovası verimli bir tarım bölgesidir. Piyemonte'deki ana tarım ürünleri tahıllar, ulusal üretimin %10'undan fazlasını temsil eden pirinç, mısır, şarap yapımı için üzüm, meyve ve süttür. 2000 yılında 800.000'den fazla büyükbaş hayvanla, hayvancılık üretimi Piyemonte'deki toplam tarımsal üretimin yarısını oluşturur.
Piedmont, İtalya'daki en büyük bağcılık bölgelerinden biridir. 700 km2 (170.000 akre) üzüm bağının yarısından fazlası Denominazione di Origine Controllata (DOC) tescillidir. Alba yakınlarındaki Langhe'den Barolo ve Barbaresco ve Asti çevresindeki bağlardan Moscato d'Asti ve köpüklü Asti gibi prestijli şaraplar üretir. Asti şehri, Tanaro Nehir ovasında Torino'nun yaklaşık 55 km (34 mil) doğusundadır ve 22 Haziran 2014'te resmi olarak UNESCO Dünya Mirası alanı ilan edilen dünyanın en iyi bilinen İtalyan şarap bölgelerinden biri olan Montferrat'ın en önemli merkezlerinden biridir. Yerli üzüm çeşitleri arasında Nebbiolo, Barbera, Dolcetto, Freisa, Grignolino ve Brachetto bulunur.
Turizm
Piyemonte'de turizm, yaklaşık 75.534 kişiyi istihdam eder ve konaklama ve yemek sektöründe faaliyet gösteren 17.367 şirketi, 1.473 otel ve diğer turistik konaklama yerlerini kapsar. Sektör, İtalya'da 80.196 milyon Euro'luk toplam tahmin edilen turizm harcamasının %3,3'ü olan 2.671 milyon Euro'luk bir ciro elde eder.
Bölge, hem yabancı ziyaretçiler hem de İtalya'nın diğer bölgelerinden gelenler arasında popülerdir. 2002'de 1.124.696'sı (%42) yabancı olmak üzere toplam 2.651.068 turist geldi.
Piyemonte'de geleneksel olarak önde gelen turizm bölgeleri, toplam gecelemelerin %32,84'ünü oluşturan Göller Bölgesi'dir ("Piyemonte rivierası") ve %26,51'ini oluşturan Torino metropol alanıdır.
Piyemonte'de 2006'da Torino 2006 Kış Olimpiyatları ve 2007'de 2007 Dünya Üniversiteler Kış Oyunları yapıldı.
Alp turizmi, Alagna Valsesia ve Sestriere gibi oldukça gelişmiş birkaç istasyonda yoğunlaşma eğilimindedir. 1980 civarında, uzun mesafe yolu Grande Traversata delle Alpi (GTA), uzak, seyrek yerleşimli vadilerin çeşitliliğine daha fazla dikkat çekmek için yapıldı.
Piyemonte'deki turizm endüstrisi içinde Kraliyet Rezidansları sisteminden de bahsedilmelidir. Herşeyden önce, 1997'den beri UNESCO Dünya Mirası Alanlarının bir parçasıdır ve ikinci olarak, İtalya'nın başka bir yerinde böyle bir ağ bulunamadığı için bölgenin bir özelliğini temsil eder. Savoy Kraliyet Evi Konutları, Piyemonte'nin tarihi ve kültürel mirasına aittir ve günümüzde turizm alanında merkezi bir rol oynar. Turizm endüstrisinin birkaç oyuncu ve paydaşın bir karışımı ile tanımlandığı gerçeklikte, Kraliyet Konutları gibi bir sistemin veya ağın oluşturulması, rekabet avantajının yanı sıra tüm bölge için ek bir faydayı temsil eder. Bu yüzden turizmin uzun vadeli değer yaratmada kilit bir faktör olduğu ve işbirlikçi bakış açısıyla çalışmanın esas olduğu düşünüldüğünde Kraliyet Konutları ağı dikkate değer bir örnektir.
Ulaşım
Kara
Fréjus ve Colle di Tenda tünelleri ve Montgenèvre Geçidi aracılığıyla komşu Fransa ile bağlantılar vardır. Piyemonte ayrıca İsviçre ile Simplon ve Büyük St Bernard geçitleriyle bağlantı kurar. İsviçre'ye İsviçre sınırı üzerinde Arona'dan başlayıp Locarno'da biten doğu Piyemonte'yi geçen normal bir yol üzerinden ulaşmak mümkündür.
Bölge, İtalyan bölgeleri arasında en uzun otoyol ağına sahiptir (yaklaşık 800 km). Torino'dan başlayarak onu bölgedeki diğer illere ve İtalya'nın diğer bölgelerine bağlar.
2001'de 1.000 kişiye düşen binek otomobil sayısı 623'tü (575 olan ulusal ortalamanın üzerindedir).
Torino–Milano hızlı treni vardır ve seyahat süresi sadece 52 dakikadır.
Hava
Torino-Caselle Uluslararası Havaliman'dan iç ve dış hat uçuşları yapılır. 2019'da (COVID-19 pandemisinden önce) 3.952.158 yolcu ve 3.334 ton kargo elleçlemiştir.
Eğitim
Piyemonte ekonomisi, İtalya'nın önde gelen üniversitelerinden bazıları da dahil olmak üzere, yüksek öğrenime yönelik zengin bir devlet desteği geçmişine dayanır. Piyemonte, ünlü Torino Üniversitesi, Torino Politeknik Üniversitesi, Eastern Piedmont Üniversitesi ve daha yakın zamanda Birleşmiş Milletler Bölgelerarası Suç ve Adalet Araştırma Enstitüsü'ne ev sahipliği yapmaktadır.
Kaynakça
- ^ Rosa, Diego (April 2005). (PDF). Rivista Ligure di Meteorologia. Società Meteorologica Italiana - Sezione Ligura. s. 3. 15 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2009.
- ^ Daftary, Farhad (1990). The Ismāʻı̄lı̄s: Their History and Doctrines. Cambridge University Press. ISBN .
- ^ . 29 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Collier, p. 75.
- ^ Valeria Fargion, From the Southern to the Northern Question: Territorial and Social Politics in Italy 23 Kasım 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., paper presented at the RC 19 conference 'Welfare state restructuring: processes and social outcomes', 2–4 September 2004, Sciences-Po Paris. Retrieved 7 January 2007.
- ^ Anna Bull, Regionalism in Italy 10 Aralık 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Europa 2(4). Retrieved 7 January 2007.
- ^ Marco Meriggi, (1996). Breve Storia dell'Italia Settentrionale, dall'Ottocento a Oggi. 1st ed. Italy: Donzelli Dditore, Rome.
- ^ . Eurostat. 17 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b (İtalyanca). 11 Ocak 2021. 11 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . 12 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . Statista (İngilizce). 6 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2022.
- ^ (İngilizce). 12 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b c . Europa (web portal). 10 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2010.
- ^ Centre, UNESCO World Heritage. . 26 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ [1] 26 Mart 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ AA.VV. (2004). Dimore Reali e la Corona di Delizie - Palazzi, castelli e ville sabaude in Piemonte I. Torino: La Stampa. ss. 1-13.
- ^ Cortese, Damiano (2018). L'azienda turistica: nuovi scenari e modelli evolutivi. Torino: Giappichelli Editore. ss. 63-77.
- ^ Cortese D., Giacosa E., Cantino V. (2018). Knowledge sharing for coopetition in tourist destinations: the difficult path to the network. Springer. ss. 1-12.
- ^
Alıntılar
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta Piyemonte ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Piyemonte bölgesi resmî Web sitesi[](İtalyanca) (Erişme:28.1.2009)
- Curlie'de Piyemonte (DMOZ tabanlı)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Piyemonte Italyanca Piemonte Piemontca Piemont Italya nin 20 bolgesinden biridir Ozerkligini 1948 anayasasi ile kazanmis olan 20 bolgeden birisi olan Piyemonte un yuzolcumu 25 399 km nufusu ise 4 45 milyondur Piemont Bolgesi PiemonteIdari bolgePiemontBayrakArmaIllerAlessandria Asti ili Biella ili Cuneo ili Novara ili Torino ili Verbano Cusio Ossola ili Vercelli iliIdare Bolge Baskani Lega Nord Yuzolcumu Toplam25402 km Nufus Toplam4 457 335 30 4 2 016 Bolgenin baskenti Torino Piemontce Turin kentidir Bolge basbakani Roberto Cota dur Piyemonte kuzeyinde Isvicre nin Valais ve Ticino kantonlari ile Italya nin Valle d Aosta dogusunda Lombardiya ve Emilia Romagna batida Fransa nin Rhone Alpes ve Provence Alps Cote d Azur bolgesi ile Guney Ligurya ile cevrilidir CografyaPiyemonte Maggiore Golu Rosa dagi ve Verbania uzerinden bir gorunumArka planda uzaktaki Alpler ile bir Monferrato manzarasi Piyemonte Po Nehri nin yukseldigi Monviso ve Monte Rosa dahil olmak uzere Alpler ile uc taraftan cevrilidir Fransa Auvergne Rhone Alpes ve Provence Alpes Cote d Azur Isvicre Ticino ve Valais ve Italya nin Lombardiya Ligurya Aosta Vadisi bolgeleri ve cok kucuk bir kisminda Emilia Romagna ile sinir komsusudur Piyemonte cografyasi 43 3 daglik genis tepelik alanlar 30 3 ve ovalardan 26 4 olusur Piyemonte Sicilya dan sonra Italya nin 20 bolgesinin en buyuk ikinci bolgesidir Bolgenin batisindaki Monviso nun yamaclarindan yukselen ve Italya nin en buyuk nehri olan Po nehrinin drenaj havzasi ust kismi ile buyuk olcude cakisir Po bolgeyi uc taraftan cevreleyen Alpler ve Apenin daglari tarafindan olusturulan yarim daireyi bosaltir Monte Rosa ve Gran Paradiso masiflerinin engebeli zirvelerinden Vercelli ve Novara nin nemli pirinc tarlalarina Langhe Roero ve Monferrato un yumusak yamaclarindan ovalara kirsal bolge cok cesitlidir Tum bolgenin 7 6 si koruma alani kabul edilir 56 farkli ulusal veya bolgesel park vardir En unlulerinden biri Piyemonte ile Aosta Vadisi arasindaki Gran Paradiso Ulusal Parki dir Piyemonte genellikle iliman iklimlidir ve Alpler rakim yukseldikce giderek iliman soguk ve daha soguk hale gelir Alcak rakimlarda bulunan bolgelerde kislar nispeten soguktur ancak cok yagmurlu degildir ve genellikle guneslidir Bazen bol miktarda kar yagisi olasiligi vardir Ote yandan kar yagisi kuzeydogu bolgelerinde daha az siklikta ve ara sira gorulur Yazlar sicaktir ve yerel olarak siddetli gok gurultulu firtina olasiligi vardir Buyuk kasabalar ve sehirler Nufus siralamasi Sehir Ismi Nufus ab Yuzey km2 Yogunluk ab km2 Rakim m d s m Vilayet yada metropol sehir1 Torino 875 698 130 17 6 786 239 TO2 Novara 104 411 103 05 1 013 162 NO3 Alessandria 93 884 203 97 460 95 AL4 Asti 76 424 151 82 504 123 AT5 Moncalieri 57 060 47 63 1 197 260 TO6 Cuneo 56 116 119 88 468 534 CN7 Collegno 49 940 18 12 2 756 302 TO8 Rivoli 48 819 29 52 1 653 390 TO9 Nichelino 48 182 20 64 2 334 229 TO10 Settimo Torinese 47 704 32 37 1 473 207 TO Nufusa gore siralanmis 20 000 den fazla nufuslu Piyemonte nin diger kasabalari Nufus siralamasi Sehir ismi Nufus ab Yuzey km2 Yogunluk ab km2 Rakim m d s m Vilayet yada metropol sehir11 Vercelli 46 808 79 85 586 130 VC12 Biella 44 860 46 68 961 417 BI13 Grugliasco 37 906 13 12 2 889 293 TO14 Chieri 36 778 54 30 677 305 TO15 Pinerolo 35 778 50 28 711 376 TO16 Casale Monferrato 34 565 86 32 400 116 AL17 Venaria Reale 34 248 20 29 1 687 262 TO18 Alba 31 419 54 01 581 172 CN19 Verbania 30 933 36 62 844 197 VB20 Bra 29 705 59 61 498 285 CN21 Carmagnola 29 052 96 38 301 240 TO22 Novi Ligure 28 257 54 22 521 199 AL23 Tortona 27 575 99 29 278 122 AL24 Chivasso 26 704 51 31 520 183 TO25 Fossano 24 743 130 72 189 375 CN26 Ivrea 23 598 30 19 781 253 TO27 Orbassano 23 240 22 05 1 053 273 TO28 Mondovi 22 592 87 25 258 395 CN29 Borgomanero 21 709 32 36 670 307 NO30 Savigliano 21 306 110 73 192 321 CN31 Trecate 20 329 38 38 529 136 NO32 Acqui Terme 20 054 33 30 602 156 ALBolge illeriPiemonte bolgesi illeri Piyemonte bolgesi su 8 ile ayrilmistir Il adi Yuzolcumu km Nufus Yogunluk kisi km Alessandria ili 3 560 438 062 123 1Asti ili 1 504 219 629 146 0Biella ili 913 187 090 204 9Cuneo ili 6 903 584 467 84 7Novara ili 1 339 365 156 272 7Torino ili 6 821 2 288 614 335 5Verbano Cusio Ossola ili 2 255 162 618 72 1Vercelli ili 2 088 179 164 85 8 Piyemonte bolgesindeki nufusu 20 000 den buyuk olan beldelerin listesi asagidadir Arma Ilce Nufus kisi Alan km Yogunluk kisi km IlTorino 909 538 130 17 6 987 Torino iliNovara 104 363 103 02 1 013 Novara iliAlessandria 94 161 203 97 462 Alessandria iliAsti 75 910 151 82 500 Asti iliMoncalieri 58 087 47 63 1 220 Torino iliCuneo 55 464 119 88 463 Cuneo iliCollegno 50 222 18 12 2 772 Torino iliRivoli 49 753 29 52 1 685 Torino iliNichelino 48 982 20 64 2 373 Torino iliSettimo Torinese 47 796 32 37 1 474 Torino iliVercelli 46 967 79 85 588 Vercelli iliBiella 45 845 46 68 982 Biella iliGrugliasco 37 590 13 12 2 865 Torino iliCasale Monferrato 35 993 86 32 417 Alessandria iliChieri 35 963 54 3 662 Torino iliPinerolo 35 938 50 28 715 Torino iliVenaria Reale 34 833 20 29 1 717 Torino iliAlba 31 272 54 01 579 Cuneo iliVerbania 31 157 36 62 851 Verbano Cusio Ossola iliBra 29 796 59 61 526 Cuneo iliNovi Ligure 28 687 54 22 529 Alessandria iliCarmagnola 28 188 96 38 292 Torino iliTortona 27 534 99 29 277 Alessandria iliChivasso 25 981 51 31 506 Torino iliFossano 24 709 130 72 189 Cuneo iliIvrea 24 250 30 19 803 Torino iliMondovi 22 642 87 25 260 Cuneo iliOrbassano 22 172 22 05 1 006 Torino iliBorgomanero 21 362 32 36 660 Novara iliSavigliano 20 991 110 73 190 Cuneo iliAcqui Terme 20 449 33 42 612 Alessandria iliValenza 20 163 50 05 403 Alessandria iliTarihceSardinya Kralligi 1856 Piyemonte tarihin erken donemlerinde Taurini ve Salassi gibi Kelt Ligurya kabileleri tarafindan iskan edilmisti Daha sonra bu kabileler burada Augusta Taurinorum Torino ve Eporedia Ivrea dahil olmak uzere birkac koloni kuran Romalilar yaklasik MO 220 tarafindan bastirildilar Bati Roma Imparatorlugu nun yikilmasindan sonra bolge sirasiyla Burgundlar Ostrogotlar 5 yuzyil Dogu Romalilar Lombardlar 6 yuzyil ve Franklar 773 tarafindan isgal edildi 9 10 yuzyillarda Macarlar Sarazenler ve musluman Morolar tarafindan baska saldirilar oldu O zamanlar Kutsal Roma Imparatorlugu icindeki Italya Kralligi nin parcasi olan Piyemonte birkac marke bolgesine ve ilceye bolunmustu 1046 da Savoy lu Otto baskenti Chambery i artik Fransa sinirlari icindedir olan Piyemonte yi Savoy ilcesine katti Asti ve Alessandria nin guclu belediyeleri ve Saluzzo ve Montferrat markizleri gibi diger alanlar bagimsiz kaldi Savoy ilcesi 1416 da Savoy Dukaligi oldu ve Duk Emanuele Filiberto 1563 te koltugu Torino ya tasidi 1720 de Savoy Duku Sardinya kralligi ni kurarak Sardinya krali oldu ve Torino nun bir Avrupa baskenti olarak onemini artirdi Alba Cumhuriyeti 1796 da Piyemonte de Fransaya bagli bir cumhuriyet olarak kuruldu Yeni bagli cumhuriyet Piyemonte Cumhuriyeti Avusturya ve Rus birlikleri tarafindan yeniden isgal edilmeden once 1798 ile 1799 yillari arasinda hukum surdu Haziran 1800 de Piyemonte de ucuncu bir bagli cumhuriyet olan Subalpin Cumhuriyeti kuruldu 1801 de tam Fransiz kontrolune girdi ve Eylul 1802 de Fransa tarafindan ilhak edildi Viyana Kongresi nde Sardinya kralligi eski haline donusturuldu ve Fransa ya karsi bir engel olarak guclendirme icin Ceneviz Cumhuriyeti ni aldi Piyemonte 1820 1821 ve 1848 1849 da Avusturya Imparatorlugu na karsi daha onceki basarisiz savaslarin ardindan 1859 1861 de Italya nin birlesmesi nde bir sicrama tahtasiydi Bu surece bazen Piyemontelesme denilir Ancak bu cabalar daha sonra kirsal ciftcilerin direnisiyle karsilasti Savoie Hanedani Italya krallari oldu ve Torino kisa bir sure Italya baskenti oldu Ancak Italyan baskenti Floransa ya ve ardindan Roma ya tasindiginda Piyemonte nin idari ve kurumsal onemi azaldi Piyemonte nin tarihsel rolunun tek kabulu Italya nin veliaht prens inin Piedmonte prensi olarak bilinmesiydi Italya nin birlesmesinden sonraPiyemonte ilk Italyan sanayilesmesindeki en onemli bolgelerden biriydi Nichelino daki Stupinigi Palazzina di caccia bir UNESCO Dunya Mirasi dir Piyemonte nin sembolu Sacra di San Michele dir ResimlerPiyemonte Acqui Terme Alba Bra Carmagnola Casale Monferrato Domodossola Fossano Ivrea Moncalieri Mondovi Nizza Monferrato Orbassano Pinerolo Racconigi Rivoli Tortona Varallo Venaria Reale Monviso manzarsi La Morra Novara Casorzo Asti San Marzano Oliveto Asti Gabiano Satosu Acqui Terme kaplicalari Alessandria Torino Alpler manzarasi Monferrato tepesi Superga Basilikasi San Giulio Adasi Orta Golu Maggiore Golu Barolo Kont Cavour un Satosu Alba Novara Crissolo Cuneo Pian della Regina Crissolo Sacra di San Michele Val di Susa TorinoEkonomiBolgenin gayri safi yurt ici hasilasi GSYIH 2018 de 137 4 milyar avro oldu ve Italya nin GSYIH sinin 7 8 ini olusturdu Kisi basina GSYIH satin alma gucu paritesi ile ayni yil 31 300 avro veya AB27 ortalamasinin 104 uydu Calisan basina GSYIH AB ortalamasinin 111 iydi 2006 dan beri Piyemonte Yatirim Ihracat ve Turizm Ajansi dis yatirimi kolaylastirmak icin Piyemonte sanayi ve turizmini tanitmaya basladi Ajans bolgeyi uluslararasi duzeyde tanitmak icin onceden var olan yerel kuruluslar tarafindan yurutulen faaliyetleri birlestiren ilk Italyan kurumuydu Otomotiv Maserati QuattroporteMaserati Levante Bolge en onemlisi FIAT grubunun bulundugu Torino olmak uzere buyuk sanayi merkezlerini kapsar ama artik kitlesel pazarda FIAT arabalari degil daha az miktarli ama luks Maserati arabalari uretilir 2020 de uretim sayisi 36 702 aracti Eski FIAT tesislerinin cogu artik baska sirketlerindir havacilik Leonardo S p A ya turbo jet motorlari General Electric e yuksek hizli trenler Alstom a rulmanlar SKF ye aittir FIAT artik bagimsiz bir sirket olarak yoktur Araba uretimi Stellantis e ait olup kamyon otobus traktor tarim ve insaat makineleri bagimsiz CNH Industrial sirketi tarafindan uretilmektedir uretim faaliyetlerinin cogu Amerika Birlesik Devletleri nde yapilmaktadir Piyemonte de yalnizca San Mauro Torinese de New Holland ekskavatorlerinin ve Torino da IVECO dizel motorlarinin uretimi yapilmaktadir Artik hicbirinin merkezi Torino da degildir ancak bazi arastirma ve gelistirme merkezleri hala calismaktadir Italyan motorlu arac uretiminin zirvesine 1989 da 2 22 milyon adetle ulasildi ancak 2019 da COVID pandemisinden once arac uretimi sadece 0 92 milyon adetti Mevcut Italyan otomobil uretimi bile artik maliyet dusurmek icin Pomigliano d Arco 2020 de 140 478 Melfi 2020 de 229 848 ve Atessa ya 2020 de 257 026 olacak sekilde Guney Italya ya tasindi Bazi otomotiv tedarikcileri hala buradadir Magneti Marelli uretimleri Venaria Reale ve Rivalta di Torino da egzoz sistemleri elektronik sistemler suspansiyon sistemleri ve otomotiv aydinlatma sistemleri Dana Graziano uretimleri cift kavramali sanziman vites kutusu aktarma organi ve bunlarin mekatronik bilesenleri SKF rulmanlari lastik ureticileri Michelin ve PirelliElektronik ve Endustriyel Ekipman Yuksek teknoloji uretiminde bazi onemli sirketler buradadir Comau endustriyel robotlar ve Prima Industrie lazer ekipmani Silikon wafer uretimi MEMC tarafindan Novara da yapilir Bir zamanlar fabrikalari Scarmagno ve Ivrea daki buyuk elektronik endustrisi Olivetti kucuk olcekli bilgisayar hizmet sirketi olmus artik bilgisayar uretmemektedir Leonardo Elettronica Torino Caselle de ucak gorev sistemleri ve havacilik bilgisayarlari gelistirir ve uretir Piyemonte de cok uzun bir zamandir makine yapimi kazi makineleri teleskopik yukleyiciler endustriyel buzdolaplari baski makineleri kagit makineleri paketleme makineleri cam makineleri turbinler ve yuksek hizli tren imalati yapilmaktadir Ekskavator New Holland E 215B Teleskopik Tasiyici Merlo Roto Robot Comau Aura Yuksek hizli tren Alstom AGVHavacilik ve Savunma Aslinda Piyemonte deki en onemli sektorlerden birisi askeri havacilik ve fabrikalaridir Leonardo Ucak Torino Caselle Kuzey ve Guney cok rollu saldiri jeti Eurofighter Typhoon un son montaji kara saldiri jeti AMX ve askeri nakliye ucagi C 27J Spartan Leonardo Ucak Novara Cameri gizli hareket cok rollu saldiri jeti Lockheed Martin F 35 in son montaji Borgaretto Torino Sangone Rivalta di Torino da General Electric Avio Aero gaz turbini icin mekanik sanziman imalati dokumhane Avio Torino da Vega roketinin son montajiEurofighter Typhoon Lockheed Martin F 35 Alenia C27J Spartan AMX Vega CYunlu Tekstil Italya hala dunyanin en buyuk taranmis 2018 de 71 8 ve penye 73 4 in 2018 Kaynak hatasi lt ref gt etiketi icin lt ref gt kapanisi eksik Bkz Kaynak gosterme yunlu kumas ihracatcisidir Bunlar Cin tekstil ihracatinin hakim olmadigi tek iki kumas turudur Italya da yun isleyen uc sanayi bolgesi vardir Bunlardan biri Biella Piyemonte dedir Yun islemenin bazi temel asamalari kismen asagida gosterilmistir Ovma Taraklama Penye DokumaMucevher Italya nin dort endustriyel mucevherat bolgesinden biri Valenza dadir Damiani Bulgari ve Cartier gibi buyuk mucevher sirketlerinin ve diger bircok kucuk sirketin burada fabrikalari vardir Valenza daki Bulgari fabrikasi Cartier Bismarck Safir Kolye Cartier Mackay zumrut ve pirlanta kolyeGida sektoru 2006 dan bu yana Piedmont bolgesi Po vadisi ve kuzey Italya nin zengin tarimsal ve bagcilik degerini vurgulayan Slow Food hareketinin ve Terra Madre nin baslamasindan yararlandi Eataly yemek salonlari zinciri Slow Food ile isbirligi icinde calisir Piyemonte Italya nin onde gelen sekerleme kahve pirinc ve beyaz yer mantari ureticisidir Kaliteli DOC ve DOCG saraplari uretiminde 1 982 718 hl ile 20 yer arasinda 3 sirada tum turlerde ise beyaz kirmizi tatli kopuklu 17 DOCG sarabi vardir 2019 da Piyemonte Italya dan yapilan sarap ihracatinin 16 5 ini uretti ve 36 ile Veneto nun ardindan ikinci siradaydi Piyemonte deki tipik gida sanayileri Alkollu ickiler Nebbiolo Barbera ve Dolcetto uzumlerinden kaliteli sek kirmizi sarap uretimi Kaliteli sek beyaz sarap uretimi Dolcetto ve Erbaluce uzumlerinden tatli beyaz sarap uretimi Piyemontede icat edilen vermutun uretimi Asti Spumante Alta Langa Cortese di Gavi marka kopuklu sarap uretimi Kahve Lavazza kahve uretimi Bicherin kahve cikolata likoru uretimi Sekerleme Geleneksel cikolata Gianduiotto uretimi Cesitli cikolata ve pralin uretimi Torrone uretimi Nutella tatli hamur uretimi Biskuvi uretimi Nefis yiyecekler Alba dan beyaz yer mantari ve cesniler bal salam ve prosciutto gibi beyaz yer mantarli urunlerin uretimi Cok kaliteli marine edilmis sigir Gradisca veya kurutulmus sigir eti uretimi Bresaola Tahillar Kuru risotto karisimlari uretimiBarola sarabi Vermut Martini Asti Spumante Coffee Lavazza Gianduiotto cikolatasi Nutella Alba dan beyaz yer mantarlari Risotto ai funghi porcini GrissiniIssizlik Issizlik orani 2020 de 7 5 oldu Yil 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021Issizlik yuzdesi 4 1 4 2 5 1 6 8 7 5 7 6 9 2 10 5 11 3 10 2 9 3 9 1 8 2 7 7 7 5 7 3 Tarim Novara ve Vercelli arasindaki pirinc tarlalari Piyemonte ovasi verimli bir tarim bolgesidir Piyemonte deki ana tarim urunleri tahillar ulusal uretimin 10 undan fazlasini temsil eden pirinc misir sarap yapimi icin uzum meyve ve suttur 2000 yilinda 800 000 den fazla buyukbas hayvanla hayvancilik uretimi Piyemonte deki toplam tarimsal uretimin yarisini olusturur Piedmont Italya daki en buyuk bagcilik bolgelerinden biridir 700 km2 170 000 akre uzum baginin yarisindan fazlasi Denominazione di Origine Controllata DOC tescillidir Alba yakinlarindaki Langhe den Barolo ve Barbaresco ve Asti cevresindeki baglardan Moscato d Asti ve kopuklu Asti gibi prestijli saraplar uretir Asti sehri Tanaro Nehir ovasinda Torino nun yaklasik 55 km 34 mil dogusundadir ve 22 Haziran 2014 te resmi olarak UNESCO Dunya Mirasi alani ilan edilen dunyanin en iyi bilinen Italyan sarap bolgelerinden biri olan Montferrat in en onemli merkezlerinden biridir Yerli uzum cesitleri arasinda Nebbiolo Barbera Dolcetto Freisa Grignolino ve Brachetto bulunur Turizm Piyemonte de turizm yaklasik 75 534 kisiyi istihdam eder ve konaklama ve yemek sektorunde faaliyet gosteren 17 367 sirketi 1 473 otel ve diger turistik konaklama yerlerini kapsar Sektor Italya da 80 196 milyon Euro luk toplam tahmin edilen turizm harcamasinin 3 3 u olan 2 671 milyon Euro luk bir ciro elde eder Bolge hem yabanci ziyaretciler hem de Italya nin diger bolgelerinden gelenler arasinda populerdir 2002 de 1 124 696 si 42 yabanci olmak uzere toplam 2 651 068 turist geldi Piyemonte de geleneksel olarak onde gelen turizm bolgeleri toplam gecelemelerin 32 84 unu olusturan Goller Bolgesi dir Piyemonte rivierasi ve 26 51 ini olusturan Torino metropol alanidir Piyemonte de 2006 da Torino 2006 Kis Olimpiyatlari ve 2007 de 2007 Dunya Universiteler Kis Oyunlari yapildi Alp turizmi Alagna Valsesia ve Sestriere gibi oldukca gelismis birkac istasyonda yogunlasma egilimindedir 1980 civarinda uzun mesafe yolu Grande Traversata delle Alpi GTA uzak seyrek yerlesimli vadilerin cesitliligine daha fazla dikkat cekmek icin yapildi Piyemonte deki turizm endustrisi icinde Kraliyet Rezidanslari sisteminden de bahsedilmelidir Herseyden once 1997 den beri UNESCO Dunya Mirasi Alanlarinin bir parcasidir ve ikinci olarak Italya nin baska bir yerinde boyle bir ag bulunamadigi icin bolgenin bir ozelligini temsil eder Savoy Kraliyet Evi Konutlari Piyemonte nin tarihi ve kulturel mirasina aittir ve gunumuzde turizm alaninda merkezi bir rol oynar Turizm endustrisinin birkac oyuncu ve paydasin bir karisimi ile tanimlandigi gerceklikte Kraliyet Konutlari gibi bir sistemin veya agin olusturulmasi rekabet avantajinin yani sira tum bolge icin ek bir faydayi temsil eder Bu yuzden turizmin uzun vadeli deger yaratmada kilit bir faktor oldugu ve isbirlikci bakis acisiyla calismanin esas oldugu dusunuldugunde Kraliyet Konutlari agi dikkate deger bir ornektir UlasimKara Frejus ve Colle di Tenda tunelleri ve Montgenevre Gecidi araciligiyla komsu Fransa ile baglantilar vardir Piyemonte ayrica Isvicre ile Simplon ve Buyuk St Bernard gecitleriyle baglanti kurar Isvicre ye Isvicre siniri uzerinde Arona dan baslayip Locarno da biten dogu Piyemonte yi gecen normal bir yol uzerinden ulasmak mumkundur Bolge Italyan bolgeleri arasinda en uzun otoyol agina sahiptir yaklasik 800 km Torino dan baslayarak onu bolgedeki diger illere ve Italya nin diger bolgelerine baglar 2001 de 1 000 kisiye dusen binek otomobil sayisi 623 tu 575 olan ulusal ortalamanin uzerindedir Torino Milano hizli treni vardir ve seyahat suresi sadece 52 dakikadir Hava Torino Caselle Uluslararasi Havaliman dan ic ve dis hat ucuslari yapilir 2019 da COVID 19 pandemisinden once 3 952 158 yolcu ve 3 334 ton kargo elleclemistir EgitimTorino Politeknik Universitekampusu Piyemonte ekonomisi Italya nin onde gelen universitelerinden bazilari da dahil olmak uzere yuksek ogrenime yonelik zengin bir devlet destegi gecmisine dayanir Piyemonte unlu Torino Universitesi Torino Politeknik Universitesi Eastern Piedmont Universitesi ve daha yakin zamanda Birlesmis Milletler Bolgelerarasi Suc ve Adalet Arastirma Enstitusu ne ev sahipligi yapmaktadir Kaynakca Rosa Diego April 2005 PDF Rivista Ligure di Meteorologia Societa Meteorologica Italiana Sezione Ligura s 3 15 Temmuz 2012 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 3 Eylul 2009 Daftary Farhad 1990 The Ismaʻi li s Their History and Doctrines Cambridge University Press ISBN 0 521 37019 1 29 Subat 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Collier p 75 Valeria Fargion From the Southern to the Northern Question Territorial and Social Politics in Italy 23 Kasim 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde paper presented at the RC 19 conference Welfare state restructuring processes and social outcomes 2 4 September 2004 Sciences Po Paris Retrieved 7 January 2007 Anna Bull Regionalism in Italy 10 Aralik 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Europa 2 4 Retrieved 7 January 2007 Marco Meriggi 1996 Breve Storia dell Italia Settentrionale dall Ottocento a Oggi 1st ed Italy Donzelli Dditore Rome Eurostat 17 Nisan 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi a b Italyanca 11 Ocak 2021 11 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi 12 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Statista Ingilizce 6 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Mart 2022 Ingilizce 12 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi a b c Europa web portal 10 Subat 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Nisan 2010 Centre UNESCO World Heritage 26 Haziran 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi 1 26 Mart 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde AA VV 2004 Dimore Reali e la Corona di Delizie Palazzi castelli e ville sabaude in Piemonte I Torino La Stampa ss 1 13 Cortese Damiano 2018 L azienda turistica nuovi scenari e modelli evolutivi Torino Giappichelli Editore ss 63 77 Cortese D Giacosa E Cantino V 2018 Knowledge sharing for coopetition in tourist destinations the difficult path to the network Springer ss 1 12 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link AlintilarDis baglantilarWikimedia Commons ta Piyemonte ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Piyemonte bolgesi resmi Web sitesi olu kirik baglanti Italyanca Erisme 28 1 2009 Curlie de Piyemonte DMOZ tabanli Koordinatlar 44 57 35 N 7 55