Slovenya (Slovence: Slovenija) ya da resmî adıyla Slovenya Cumhuriyeti (), Orta Avrupa'nın güneyinde yer alan bir ülkedir. Batısında İtalya, güneybatısında Adriyatik Denizi, güney ve doğusunda Hırvatistan, kuzeydoğusunda Macaristan ve kuzeyinde Avusturya bulunur. Slovenya çoğunlukla dağlık ve ormanlıktır, 20.271 kilometre kare alanı kaplar ve yaklaşık 2,1 milyon nüfusa sahiptir. Slovenler ülke nüfusunun %80'inden fazlasını oluşturmaktadır. Güney Slav dillerinden olan Slovence resmi dildir. Slovenya'nın başkenti ve en büyük şehri olan Ljubljana, coğrafi olarak ülkenin merkezine yakın bir konumdadır.
Slovenya | |||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
(Bayrak) (Arma) | |||||||||||||||||||
Başkent | Ljubljana | ||||||||||||||||||
Resmî dil(ler) | Slovence | ||||||||||||||||||
Tanınan bölgesel dil(ler) | İtalyanca1 Macarca1 | ||||||||||||||||||
Etnik gruplar (2002) | |||||||||||||||||||
Demonim | Sloven, Slovenyalı | ||||||||||||||||||
Hükûmet | Üniter parlamenter cumhuriyet | ||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
Yasama organı | Parlamento | ||||||||||||||||||
Ulusal Konsey | |||||||||||||||||||
Ulusal Meclis | |||||||||||||||||||
Tarihçe | |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
Yüzölçümü | |||||||||||||||||||
• Toplam | 20271 km2 (151.) | ||||||||||||||||||
• Su (%) | 0,7 | ||||||||||||||||||
Nüfus | |||||||||||||||||||
• 2023 tahminî | 2.119.542 (149.) | ||||||||||||||||||
• 2002 sayımı | 1.964.036 | ||||||||||||||||||
• Yoğunluk | 102/km2 (106.) | ||||||||||||||||||
GSYİH (SAGP) | 2021 tahminî | ||||||||||||||||||
• Toplam | 85,889 milyar $ (97.) | ||||||||||||||||||
• Kişi başına | 40.820 $ (35.) | ||||||||||||||||||
GSYİH (nominal) | 2021 tahminî | ||||||||||||||||||
• Toplam | 59,132 milyar $ (83.) | ||||||||||||||||||
• Kişi başına | 28.104 $ (32.) | ||||||||||||||||||
Gini (2019) | ▲ 23.9 düşük | ||||||||||||||||||
İGE (2019) | 0.917 çok yüksek · 22. | ||||||||||||||||||
Para birimi | Euro (€, EUR) | ||||||||||||||||||
Zaman dilimi | UTC+1 (OAS) | ||||||||||||||||||
• Yaz (YSU) | UTC+2 (OAYS) | ||||||||||||||||||
Trafik akışı | sağ | ||||||||||||||||||
Telefon kodu | |||||||||||||||||||
İnternet alan adı | .si4 | ||||||||||||||||||
1 İtalyanca ve Macarca, ilgili halkın bulunduğu belediyenin sınırları içinde resmî dildir. 2Slovenya Yüzölçümü Europa 3 2007 yılına kadar kullanımda olmuştur. |
Slovenya tarihsel olarak Slav, Germen ve Roma kültürlerinin kavşak noktası olmuştur. Tarih boyunca sırasıyla Roma İmparatorluğu, Bizans İmparatorluğu, Karolenj İmparatorluğu, Kutsal Roma İmparatorluğu, Macaristan Krallığı, Venedik Cumhuriyeti, Napolyon'un Birinci Fransız İmparatorluğu'nun İlirya Cumhuriyeti, Avusturya İmparatorluğu ve Avusturya-Macaristan İmparatorluğu gibi devletlerce yönetilmiştir.
Ekim 1918’de Slovenyalılar, Sloven, Hırvat ve Sırp Devleti adıyla bağımsız bir devlet kurmuşlardır. Aralık 1918'de Sırbistan Krallığı ile birleşerek Yugoslavya Krallığı'na katıldılar. İkinci Dünya Savaşı sırasında Almanya, İtalya ve Macaristan, Slovenya'yı işgal edip ilhak etti ve küçük bir alan yeni ilan edilen Nazi kukla devleti Bağımsız Hırvatistan Devleti'ne devredildi. 1945'te yeniden Yugoslavya'nın bir parçası oldu. Savaş sonrası Yugoslavya Doğu Bloku ile müttefikti, ancak Tito-Stalin ayrılığından sonra 1948'de Varşova Paktı'na hiçbir zaman üye olmadı ve 1961'de Bağlantısızlar Hareketi'nin kurucularından biri oldu. Haziran 1991'de Slovenya, Yugoslavya'dan bağımsızlığını ilan etti ve bağımsız bir egemen devlet haline geldi.
Slovenya, İnsani Gelişme Endeksi'nde üst sıralarda yer alan yüksek gelirli bir ekonomiye sahip gelişmiş bir ülkedir. Gini katsayısı, gelir eşitsizliğini dünyadaki en düşük oranlar arasında derecelendirilir. Birleşmiş Milletler, Avrupa Birliği, Avro Bölgesi, Schengen Bölgesi, AGİT, OECD, Avrupa Konseyi ve NATO üyesidir.
Tarih
Tarih öncesi dönem
Bugünkü Slovenya, tarih öncesi çağlardan beri yerleşim görmektedir. Yaklaşık 250.000 yıl öncesinden insan yerleşimine dair kanıtlar var. 1995 yılında Cerkno yakınlarındaki Divje Babe mağarasında bulunan 43100 ± 700 BP'den kalma bir mağara ayısı kemiği, bir tür flüt ve muhtemelen dünyada keşfedilen en eski müzik aleti olarak kabul edilir. 1920'lerde ve 1930'larda, Potok Mağarası'nda arkeolog Srečko Brodar tarafından Cro-Magnon'a ait, delinmiş kemikler, kemik uçları ve iğne gibi eserler bulundu.
2002 yılında, şu anda UNESCO Dünya Mirası Alanı olarak korunan Ljubljana Bataklığı'nda, dünyanın en eski ahşap çarkı olan Ljubljana Bataklıkları Ahşap Çarkı ile birlikte 4.500 yıldan daha eski yığın ev kalıntıları keşfedildi. Tahta tekerleklerin Mezopotamya ve Avrupa'da neredeyse aynı anda ortaya çıktığını gösteriyor.Tunç Çağı'ndan Demir Çağı'na geçiş döneminde Urnfield kültürü gelişti. Hallstatt döneminden kalma arkeolojik kalıntılar, özellikle güneydoğu Slovenya'da, aralarında bir dizi situla bulundu.
Roma dönemi
Bugünkü Slovenya olan bölge, Roma döneminde Venetia et Histria ( Augustus sınıflandırmasında Roma İtalya'nın X bölgesi) ile Pannonia ve Noricum eyaletleri arasında paylaşılmıştı. Romalılar Emona (Ljubljana), Poetovio (Ptuj) ve Celeia'da (Celje) karakollar kurdular; ve Slovenya topraklarından İtalya'dan Pannonia'ya uzanan ticaret ve askeri yollar inşa etti. 5. ve 6. yüzyıllarda bölge, Hunların ve Germen kabilelerinin İtalya'ya akınları sırasında istilalarına maruz kaldı. İç devletin bir bölümü, savunma hattı olarak adlandırılan kuleler ve duvarlarla korunuyordu. I. Theodosius ve Eugenius arasında 394yılında Vipava Vadisi'nde çok önemli bir savaş gerçekleşti.
Slav yerleşimi
Slav kabileleri, 568'de Lombardların (son Germen kabilesi) batıya doğru ayrılmasından sonra Alp bölgesine göç ettiler ve Avarların baskısı altında Doğu Alpler'de bir Slav yerleşimi kurdular. 623'ten 624'e veya muhtemelen 626'dan sonra Kral Samo, Alp ve Batı Slavlarını Avarlara ve Cermen halklarına karşı birleştirdi ve Samo Krallığı olarak anılan şeyi kurdu. 658 veya 659'da Samo'nun ölümünün ardından dağılmasından sonra, günümüz Karintiya'sında bulunan Slovenlerin ataları bağımsız Carantania, ve Carniola düklüğünü kurdular., daha sonra Carniola dükalığı. Günümüz Slovenya'sının diğer bölgeleri, Şarlman'ın 803'te Avarlar'a karşı kazandığı zaferden önce yeniden Avarlar tarafından yönetiliyordu.
Orta Çağ
Modern Slovenlerin, özellikle Karintiyalı Slovenlerin atalarından biri olan Carantanians, Hristiyanlığı kabul eden ilk Slav halkıydı. Çoğunlukla İrlandalı misyonerler tarafından Hristiyanlaştırıldılar, aralarında "Carantanians'ın Havarisi" olarak bilinen Modestus da vardı. Bu süreç, Bavyeralıların Hristiyanlaşmasıyla birlikte, daha sonra, Aquileia Patrikhanesi'nin benzer çabaları yerine Salzburg Kilisesi'nin Hristiyanlaşma sürecindeki rolünü gereğinden fazla vurguladığı düşünülen Conversio Bagoariorum et Carantanorum olarak bilinen muhtırada anlatılmıştır.
8. yüzyılın ortalarında Carantania, Hristiyanlığı yaymaya başlayan Bavyeralıların yönetimi altında bir vasal düklük haline geldi. Otuz yıl sonra, Carantanians, Bavyeralılarla birlikte Karolenj İmparatorluğu'na dahil edildi. Aynı dönemde Carniola da Frankların egemenliğine girdi ve Aquileia'dan Hristiyanlaştırıldı. 9. yüzyılın başında Liudewit'in Frank karşıtı isyanının ardından, Franklar Carantanian prenslerini ortadan kaldırarak onların yerine kendi sınır düklerini getirdiler. Sonuç olarak, Frenk feodal sistemi Sloven topraklarına ulaştı.
İmparator I. Otto'nun 955'te Macarlara karşı kazandığı zaferden sonra, Sloven toprakları Kutsal Roma İmparatorluğu'nun bir dizi sınır bölgesine bölündü. En önemlisi olan Carantania, 976'da Karintiya Dükalığı'na yükseltildi.
11. yüzyılda, şu anda Aşağı Avusturya olan bölgenin Almanlaşması, Slovenlerin yaşadığı bölgeyi diğer batı Slavlarından etkili bir şekilde izole ederek, Carantania ve Carniola Slavlarının bağımsız bir Carantanian/Carniolans/Sloven etnik grubuna dönüşmesini hızlandırdı. Orta Çağ'ın sonlarında, tarihi Carniola, Styria, Carinthia, Gorizia, Trieste ve Istria eyaletleri sınır bölgelerinden gelişti ve Orta Çağ Kutsal Roma İmparatorluğu'na dahil edildi. Bu tarihi toprakların sağlamlaştırılması ve oluşumu, 11. ve 14. yüzyıllar arasında uzun bir dönemde gerçekleşti ve Spanheim Dükleri, Gorizia Kontları, Celje Kontları gibi bir dizi önemli feodal aile tarafından yönetildi. Buna paralel bir süreçte, yoğun bir Almanlaştırma, Slovence konuşulan alanların kapsamını önemli ölçüde azalttı. 15. yüzyılda, Sloven etnik bölgesi bugünkü boyutuna indirildi.
1335'te Henry of Gorizia, Carinthia Dükü, Landgrave of Carniola ve Count of Tirol erkek bir varis olmadan öldü, kızı Margaret Tirol İlçesini elinde tutmayı başardı, Wittelsbach imparatoru IV. Louis Karintiya ve Karniyol yürüyüşünü Habsburg'a geçti. Annesi Carinthia'lı Elisabeth merhum dük Gorizia'lı Henry'nin kız kardeşi olan Avusturya Dükü II. Albert. Bu nedenle, günümüz Slovenya topraklarının çoğu, Habsburg monarşisinin kalıtsal bir ülkesi haline geldi. Habsburg monarşisinin diğer bileşenlerinde olduğu gibi, Karintiya ve Karniola, uzun süre kendi anayasal yapısıyla yarı özerk bir devlet olarak kaldı. 1436'da eyalet prensleri unvanını alan bu bölgeden feodal bir aile olan Celje kontları, bir süre Habsburg'ların güçlü rakipleriydi. Avrupa siyasi düzeyinde önemli olan bu büyük hanedan, Sloven topraklarında yer aldı ancak 1456'da yok oldu. Daha sonra, çok sayıda büyük mülkü, 20. yüzyılın başına kadar bölgenin kontrolünü elinde tutan Habsburgların mülkü oldu. Patria del Friuli, 1420'de Venedik'in işgaline kadar bugünkü batı Slovenya'yı yönetti.
Orta Çağ'ın sonunda, Slovenya Toprakları, Türk akınları nedeniyle ciddi bir ekonomik ve demografik gerileme yaşadı. 1515'te, bir köylü isyanı neredeyse tüm Sloven topraklarına yayıldı. 1572 ve 1573'te Hırvat-Sloven köylü isyanı, daha geniş bir bölgeyi kasıp kavurdu. Genellikle kanlı yenilgilerle sonuçlanan bu tür ayaklanmalar 17. yüzyıl boyunca devam etti.
Erken modern dönem
1797'de Venedik Cumhuriyeti'nin dağılmasından sonra Venedik Slovenyası, Avusturya İmparatorluğu'na geçti. Sloven Toprakları, Napolyon, Avusturya İmparatorluğu ve Avusturya-Macaristan tarafından kurulan Fransız yönetimindeki İlirya eyaletlerinin bir parçasıydı. Slovenler Karniola'nın çoğunda, Karintiya ve Steiermark düklüklerinin güney kesiminde, Avusturya Littoralinin kuzey ve doğu bölgelerinde ve ayrıca Macaristan Krallığı'ndaki Prekmurje'de yaşıyordu. Sanayileşmeye, şehirleri ve pazarları birbirine bağlayan demiryollarının inşası eşlik etti, ancak kentleşme sınırlıydı.
Sınırlı fırsatlar nedeniyle, 1880 ile 1910 arasında yoğun bir göç yaşandı ve yaklaşık 300.000 Sloven (yani 6'da 1'i) diğer ülkelere, çoğunlukla ABD'ye ve aynı zamanda Güney Amerika'ya (ana kısım Arjantin'e) göç etti. Almanya, Mısır ve Avusturya-Macaristan'daki büyük şehirlere, özellikle Viyana ve Graz'a. Amerika Birleşik Devletleri'nde Sloven göçmenlerin en yoğun olduğu bölge Cleveland, Ohio'dur. Amerika Birleşik Devletleri'nde birçok Sloven'in yerleştiği diğer yerler, önemli sanayi ve madencilik faaliyetlerinin olduğu bölgelerdi: Pittsburgh, Şikago, Pueblo, Butte, kuzey Minnesota ve Salt Lake Vadisi. Erkekler, Slovenya'dan getirdikleri bazı beceriler nedeniyle madencilik endüstrisinde işçi olarak önemliydi. Bu göçe rağmen, Slovenya'nın nüfusu önemli ölçüde arttı. Okuryazarlık %80-90 ile istisnai derecede yüksekti. 19. yüzyılda, Romantik milliyetçi kültürel ve siyasi özerklik arayışının eşlik ettiği Slovenya'da bir kültür canlanması da görüldü. İlk olarak 1848 devrimleri sırasında geliştirilen Birleşik Slovenya fikri, çoğu Sloven partisinin ve Avusturya-Macaristan'daki siyasi hareketlerin ortak platformu haline geldi. Aynı dönemde, tüm Güney Slav halklarının birliğini vurgulayan bir ideoloji olan Yugoslavizm, Pan-Germen milliyetçiliğine ve İtalyan irredantizmine bir tepki olarak yayıldı.
I. Dünya Savaşı
Birinci Dünya Savaşı, Slovenlere ağır kayıplar verdi, özellikle de bugünkü Slovenya'nın İtalya ile batı sınır bölgesinde meydana gelen on iki Isonzo Muharebesi. Yüzbinlerce Sloven asker Avusturya-Macaristan Ordusu'na alındı ve 30.000'den fazlası öldü. Princely County of Gorizia ve Gradisca'dan yüzbinlerce Sloven, İtalya ve Avusturya'daki mülteci kamplarına yerleştirildi. Avusturya'daki mülteciler iyi muamele görürken, İtalyan kamplarındaki Sloven mültecilere devlet düşmanı muamelesi yapıldı ve 1915 ile 1918 yılları arasında birkaç bin kişi yetersiz beslenme ve hastalıklardan dolayı öldü.
1920 Rapallo Antlaşması, İtalya'daki toplam 1,3 milyon Sloven nüfusunun yaklaşık 327.000'ini terk etti. Faşistler İtalya'da iktidarı ele geçirdikten sonra, şiddetli bir Faşist İtalyanlaştırma politikasına maruz kaldılar. Bu, Slovenlerin, özellikle orta sınıfın, Sloven Littoral ve Trieste'den Yugoslavya ve Güney Amerika'ya kitlesel göçüne neden oldu. Kalanlar, hem pasif hem de silahlı direnişin birbirine bağlı birkaç ağını örgütledi. En bilineni, 1927'de Sloven ve Hırvat nüfusa yönelik faşist baskıya karşı savaşmak için kurulan anti-faşist militan örgüt TIGR idi.
Sırplar, Hırvatlar ve Slovenler Krallığı (daha sonra Yugoslavya Krallığı)
Sloven Halk Partisi, Habsburg yönetimi altında yarı bağımsız bir Güney Slav devletinin kurulmasını talep ederek, kendi kaderini tayin hakkı için bir hareket başlattı. Teklif, çoğu Sloven partisi tarafından kabul edildi ve bunu, Bildiri Hareketi olarak bilinen, Sloven sivil toplumunun kitlesel seferberliği izledi. Bu talep, Avusturyalı siyasi seçkinler tarafından reddedildi; ancak Birinci Dünya Savaşı'nın ardından Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun dağılmasının ardından, Zagreb'de Sloven, Hırvatlar ve Sırplardan oluşan Ulusal Konsey iktidara geldi. 29 Ekim'de, Ljubljana'daki ulusal bir toplantı ve Hırvat parlamentosu tarafından bağımsızlık ilan edildi ve yeni Sloven, Hırvat ve Sırp Devletinin kurulduğu ilan edildi.
1 Aralık 1918'de Sloven, Hırvat ve Sırp Devleti Sırbistan ile birleşerek yeni Sırp, Hırvat ve Sloven Krallığı'nın bir parçası oldu ; 1929'da Yugoslavya Krallığı olarak yeniden adlandırıldı. Yugoslavya'nın diğer az gelişmiş bölgelerine kıyasla en sanayileşmiş ve batılılaşmış olan Slovenya'nın ana bölgesi, endüstriyel üretimin ana merkezi haline geldi: Örneğin, Sırbistan ile karşılaştırıldığında, Slovenya'nın endüstriyel üretimi dört kat daha fazlaydı; ve Kuzey Makedonya'dakinden 22 kat daha fazlaydı.
II. Dünya Savaşı
Yugoslavya 6 Nisan 1941'de Mihver Devletleri tarafından işgal edildi. Slovenya'nın da parçası olduğu Yugoslavya hızlıca Almanlar İtalyanlar ve Macarlar arasında paylaşıldı ve "Büyük Reich" için Untersteiermark olarak bilinen Aşağı Styria, Nazi Almanya'sı tarafından zamanla ilhak edildi. 46.000 Sloven zorla Almanlaştırma için Kasım 1941 yılında zorunlu çalışma amacıyla Almanya'ya sürgün edildi. Slovenler, Saksonya'da çeşitli kamplara götürüldü. 1941-1945 yılları arası Alman sanayi tarafından işletilen fabrikalarda Alman çiftliklerinde çalışmaya zorlandılar. Bazı Slovenler gücünün zirvesinde iken 21.000 üyesi bulunan Alman destekli Sloven Yurt Muhafızı birliği ile, işgal güçleri ile iş birliği yaptı. 30.000'den fazla partizan ise Mihver güçleri ve onların işbirlikçileri ile savaşırken öldü. II. Dünya Savaşı sırasında, Slovenler'in yaklaşık yüzde 8'i öldü.
Sosyalist dönem
1945 yılında, Yugoslavya kendisini serbest bırakmış ve kısa bir süre sonra bir federal olarak adlandırılan bir Komünist devlet haline geldi. Ardından Slovenya sosyalist bir cumhuriyet olarak federasyona katıldı; kendi Komünist Partisi ise 1937 yılında kurulmuştu. II. Dünya Savaşı sırasında Yugoslavya'nın yeniden kurulmasını takiben, Slovenya Yugoslavya Federal Devletinin parçası haline geldi. 1950'lerden itibaren, Slovenya, nispeten geniş bir özerkliğe sahipti. 1945 ve 1948 yılları arasında siyasi baskı dalgası Slovenya ve Yugoslavya'da gerçekleşti. 1947 yılına gelindiğinde, tüm özel mülkiyet kamulaştırıldı. 1949 ve 1953 yılları arasında, zorla kolektifleştirme denendi. Bu denemeden sonra, kademeli olarak serbestleştirilmesi politikası izlendi. İşçilerin öz-yönetimi olarak bilinen yeni bir ekonomik politikada Sloven Edvard Kardelj'nin, Yugoslav Komünist Partisi'nin başlıca teorisyeni, tavsiyesi ve denetimi altında uygulanmaya başladı. Sloven lider 1956 yılında, birlikte diğer liderlerle Josip Broz Tito, Bağlantısızlar Hareketi'ni kurdu.
Coğrafya
Slovenya'nın büyük bölümü ile kaplı olup doğusunda Büyük Macaristan Ovası'nın uzantıları yer alır. Slovenya'nın en önemli akarsuları 'nden doğan Sava ve Drava'dır. Ülkenin orta bölümü ve doğusundaki ovalar bu akarsular tarafından sulanır.
İklim
Adriyatik Denizi kıyısındaki dar bir şeritte Akdeniz iklimi görülür. İç kesimlerde ise iklim Karasal iklimdir. Özellikle kuzeydeki dağlık alanlarda kışlar çok soğuk ve kar yağışlı geçer. Sıcaklık ve yağış şartlarının uygun olması nedeni ile ülke topraklarının %57'si ormanlarla kaplıdır.
Ekonomi
Ülkenin doğu kesiminde Sava ve Drava nehirlerinin suladığı ovalarda tarımsal etkinlik ön plandadır. Başlıca tarım ürünleri; buğday, mısır, patates ve üzümdür. Bağcılığın yaygın olduğu Maribor'da şarap üretimi de çok yaygındır.
Slovenya'nın en önemli yer altı kaynakları linyit, demir, çinko ve cıvadır. Sanayi çok gelişmiştir. Mobilya, demir-çelik, kâğıt, tekstil ve kimya başlıca sanayi kollarıdır. Ülkenin denize açılan tek kapısı Koper şehrinin limanıdır. Slovenya'nın dış ticaretinde en önemli yeri Almanya, Hırvatistan, İtalya, Fransa ve Avusturya alır.
Şehirler
Nüfus
Slovenya 11'i il düzeyinde olmak üzere 210 belediyeye bölünmüştür. En önemli şehirleri; başkent Ljubljana ile Maribor, Kranj ve Koper'dir.
Slovenya Meclisinin eşcinsel evliliklere izin veren bir yasayı kabul etmesine rağmen, 20 Aralık 2015'te yapılan referandumda halkın yüzde 63'ü bu yasaya karşı çıkmış ve eşcinsel evlilikler serbest bırakılmamıştır. Fakat 26 Şubat 2017'de Sivil Birliktelik tanınmış ve bundan 5 yıl sonra 8 Temmuz 2022 tarihinde eşcinsel evlilikler kesin olarak yasal oldu.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ . Statistical Office of the Republic of Slovenia. 26 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2011.
- ^ . 10 Ekim 2017. 18 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ [Surface area and land cover determined planimetrically, 2005] (Slovence ve İngilizce). Statistical Office of the Republic of Slovenia. 11 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2011.
- ^ . 8 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2023.
- ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>
etiketi;Statistical Office of Slovenia
isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: ) - ^ a b c d . IMF.org. International Monetary Fund. 18 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2020.
- ^ . Eurostat. 8 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2020.
- ^ Human Development Report 2020 The Next Frontier: Human Development and the Anthropocene (PDF). United Nations Development Programme. 15 Aralık 2020. ss. 343-346. ISBN . 15 Aralık 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 16 Aralık 2020.
- ^ . 8 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2023.
- ^ Luthar, Oto (2008). The Land Between: A History of Slovenia (İngilizce). Peter Lang. ISBN .
- ^ . web.archive.org. 3 Ekim 2012. 3 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2023.
- ^ . web.archive.org. 7 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2023.
- ^ . 23 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2023.
- ^ . 8 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2023.
- ^ (PDF). 6 Nisan 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2023.
- ^ Roma İmparatorluğu ve Germen Halkları. Wolfram, Herwig. Kaliforniya Üniversitesi Yayınları. 1997. s. 92.
- ^ Yugoslav Halklarının Kısa Tarihi. Singleton, Fred. Cambrigde Üniversitesi Yayınları. 1989. s. 2.
- ^ Štih, Peter; Simoniti, Vasko (2009). Na stičišču svetov: slovenska zgodovina od prazgodovinskih kultur do konca 18. stoletja (Slovence). Modrijan. ISBN . 15 Şubat 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Ocak 2023.
- ^ a b (İngilizce). 25 Temmuz 2022. 17 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2023.
- ^ "Login | Slovene Studies: Journal of the Society of Slovene Studies". journals.lib.washington.edu. 6 Ocak 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Ocak 2023.
- ^ Benderly, Jill; Kraft, Evan (15 Ekim 1996). Independent Slovenia: Origins, Movements, Prospects (İngilizce). Palgrave Macmillan. ISBN . 6 Ocak 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Ocak 2023.
- ^ Slovenski, svetovno vojno ile başladı. Petra Svoljšak,. 1991.
- ^ Sacro egoismo: Slovenci v krempljih tajnega londonskega pakta 1915,. Lipušček, U. 2012. ISBN .
- ^ TIGR. Mira Cencič,.
- ^ Pričevanja veya TIGR-u. Tatjana Rejec.
- ^ "Slovenya, eşcinsel evliliğe 'hayır' dedi". www.arti49.com. Artı49. 20 Şubat 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Ocak 2016.
- ^ "Slovenia Legalises Same-Sex Marriage, Adoptions". Total Slovenia News (İngilizce). 8 Temmuz 2022. 9 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Temmuz 2022.
Dış bağlantılar
Slovenya hakkında daha fazla bilgi edinin | |
Vikisözlük'te tanımlar | |
Commons'ta dosyalar | |
Vikigezgin'de seyahat bilgileri |
- Slovenya Ülke Bilgileri 27 Şubat 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Slovenia.si 10 Aralık 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Your gateway to information on Slovenia.
- Government of the Republic of Slovenia 3 Aralık 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Slovenya Slovence Slovenija ya da resmi adiyla Slovenya Cumhuriyeti Orta Avrupa nin guneyinde yer alan bir ulkedir Batisinda Italya guneybatisinda Adriyatik Denizi guney ve dogusunda Hirvatistan kuzeydogusunda Macaristan ve kuzeyinde Avusturya bulunur Slovenya cogunlukla daglik ve ormanliktir 20 271 kilometre kare alani kaplar ve yaklasik 2 1 milyon nufusa sahiptir Slovenler ulke nufusunun 80 inden fazlasini olusturmaktadir Guney Slav dillerinden olan Slovence resmi dildir Slovenya nin baskenti ve en buyuk sehri olan Ljubljana cografi olarak ulkenin merkezine yakin bir konumdadir SlovenyaRepublika Slovenija Slovence Slovenya CumhuriyetiBayrak ArmaMilli mars Zdravljica 7 dortluk source source track track track track track track track track track track track track track track BaskentLjubljanaResmi dil ler SlovenceTaninan bolgesel dil ler Italyanca1 Macarca1Etnik gruplar 2002 83 1 Sloven 2 0 1 8 1 6 Bosnak 0 4 Cingene 0 3 Macar 0 1 2 2 diger 8 9 belirtilmemisDemonimSloven SlovenyaliHukumetUniter parlamenter cumhuriyet CumhurbaskaniNatasa Pirc Musar BasbakanRobert Golob Yasama organiParlamento Ust meclisUlusal Konsey Alt meclisUlusal MeclisTarihce Sloven Hirvat ve Sirp Devleti29 Ekim 1918 1 Aralik 1918 Sloven Ulusal Kurtulus Komitesi19 Subat 1944 Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti29 Kasim 1945 Yugoslavya dan bagimsizlik25 Haziran 1991 Brioni Antlasmasi7 Temmuz 1991 23 Aralik 1991 Birlesmis Milletlere22 Mayis 1992 Avrupa Birligi ne1 Mayis 2004Yuzolcumu Toplam20271 km2 151 Su 0 7Nufus 2023 tahmini2 119 542 149 2002 sayimi1 964 036 Yogunluk102 km2 106 GSYIH SAGP 2021 tahmini Toplam85 889 milyar 97 Kisi basina40 820 35 GSYIH nominal 2021 tahmini Toplam59 132 milyar 83 Kisi basina28 104 32 Gini 2019 23 9 dusukIGE 2019 0 917 cok yuksek 22 Para birimiEuro EUR Zaman dilimiUTC 1 OAS Yaz YSU UTC 2 OAYS Trafik akisisagTelefon koduInternet alan adi si41 Italyanca ve Macarca ilgili halkin bulundugu belediyenin sinirlari icinde resmi dildir 2Slovenya Yuzolcumu Europa 3 2007 yilina kadar kullanimda olmustur Slovenya tarihsel olarak Slav Germen ve Roma kulturlerinin kavsak noktasi olmustur Tarih boyunca sirasiyla Roma Imparatorlugu Bizans Imparatorlugu Karolenj Imparatorlugu Kutsal Roma Imparatorlugu Macaristan Kralligi Venedik Cumhuriyeti Napolyon un Birinci Fransiz Imparatorlugu nun Ilirya Cumhuriyeti Avusturya Imparatorlugu ve Avusturya Macaristan Imparatorlugu gibi devletlerce yonetilmistir Ekim 1918 de Slovenyalilar Sloven Hirvat ve Sirp Devleti adiyla bagimsiz bir devlet kurmuslardir Aralik 1918 de Sirbistan Kralligi ile birleserek Yugoslavya Kralligi na katildilar Ikinci Dunya Savasi sirasinda Almanya Italya ve Macaristan Slovenya yi isgal edip ilhak etti ve kucuk bir alan yeni ilan edilen Nazi kukla devleti Bagimsiz Hirvatistan Devleti ne devredildi 1945 te yeniden Yugoslavya nin bir parcasi oldu Savas sonrasi Yugoslavya Dogu Bloku ile muttefikti ancak Tito Stalin ayriligindan sonra 1948 de Varsova Pakti na hicbir zaman uye olmadi ve 1961 de Baglantisizlar Hareketi nin kurucularindan biri oldu Haziran 1991 de Slovenya Yugoslavya dan bagimsizligini ilan etti ve bagimsiz bir egemen devlet haline geldi Slovenya Insani Gelisme Endeksi nde ust siralarda yer alan yuksek gelirli bir ekonomiye sahip gelismis bir ulkedir Gini katsayisi gelir esitsizligini dunyadaki en dusuk oranlar arasinda derecelendirilir Birlesmis Milletler Avrupa Birligi Avro Bolgesi Schengen Bolgesi AGIT OECD Avrupa Konseyi ve NATO uyesidir TarihTarih oncesi donem Bugunku Slovenya tarih oncesi caglardan beri yerlesim gormektedir Yaklasik 250 000 yil oncesinden insan yerlesimine dair kanitlar var 1995 yilinda Cerkno yakinlarindaki Divje Babe magarasinda bulunan 43100 700 BP den kalma bir magara ayisi kemigi bir tur flut ve muhtemelen dunyada kesfedilen en eski muzik aleti olarak kabul edilir 1920 lerde ve 1930 larda Potok Magarasi nda arkeolog Srecko Brodar tarafindan Cro Magnon a ait delinmis kemikler kemik uclari ve igne gibi eserler bulundu 2002 yilinda su anda UNESCO Dunya Mirasi Alani olarak korunan Ljubljana Batakligi nda dunyanin en eski ahsap carki olan Ljubljana Batakliklari Ahsap Carki ile birlikte 4 500 yildan daha eski yigin ev kalintilari kesfedildi Tahta tekerleklerin Mezopotamya ve Avrupa da neredeyse ayni anda ortaya ciktigini gosteriyor Tunc Cagi ndan Demir Cagi na gecis doneminde Urnfield kulturu gelisti Hallstatt doneminden kalma arkeolojik kalintilar ozellikle guneydogu Slovenya da aralarinda bir dizi situla bulundu Roma donemi Bugunku Slovenya olan bolge Roma doneminde Venetia et Histria Augustus siniflandirmasinda Roma Italya nin X bolgesi ile Pannonia ve Noricum eyaletleri arasinda paylasilmisti Romalilar Emona Ljubljana Poetovio Ptuj ve Celeia da Celje karakollar kurdular ve Slovenya topraklarindan Italya dan Pannonia ya uzanan ticaret ve askeri yollar insa etti 5 ve 6 yuzyillarda bolge Hunlarin ve Germen kabilelerinin Italya ya akinlari sirasinda istilalarina maruz kaldi Ic devletin bir bolumu savunma hatti olarak adlandirilan kuleler ve duvarlarla korunuyordu I Theodosius ve Eugenius arasinda 394yilinda Vipava Vadisi nde cok onemli bir savas gerceklesti Slav yerlesimi Slav kabileleri 568 de Lombardlarin son Germen kabilesi batiya dogru ayrilmasindan sonra Alp bolgesine goc ettiler ve Avarlarin baskisi altinda Dogu Alpler de bir Slav yerlesimi kurdular 623 ten 624 e veya muhtemelen 626 dan sonra Kral Samo Alp ve Bati Slavlarini Avarlara ve Cermen halklarina karsi birlestirdi ve Samo Kralligi olarak anilan seyi kurdu 658 veya 659 da Samo nun olumunun ardindan dagilmasindan sonra gunumuz Karintiya sinda bulunan Slovenlerin atalari bagimsiz Carantania ve Carniola duklugunu kurdular daha sonra Carniola dukaligi Gunumuz Slovenya sinin diger bolgeleri Sarlman in 803 te Avarlar a karsi kazandigi zaferden once yeniden Avarlar tarafindan yonetiliyordu Orta Cag Modern Slovenlerin ozellikle Karintiyali Slovenlerin atalarindan biri olan Carantanians Hristiyanligi kabul eden ilk Slav halkiydi Cogunlukla Irlandali misyonerler tarafindan Hristiyanlastirildilar aralarinda Carantanians in Havarisi olarak bilinen Modestus da vardi Bu surec Bavyeralilarin Hristiyanlasmasiyla birlikte daha sonra Aquileia Patrikhanesi nin benzer cabalari yerine Salzburg Kilisesi nin Hristiyanlasma surecindeki rolunu gereginden fazla vurguladigi dusunulen Conversio Bagoariorum et Carantanorum olarak bilinen muhtirada anlatilmistir 8 yuzyilin ortalarinda Carantania Hristiyanligi yaymaya baslayan Bavyeralilarin yonetimi altinda bir vasal dukluk haline geldi Otuz yil sonra Carantanians Bavyeralilarla birlikte Karolenj Imparatorlugu na dahil edildi Ayni donemde Carniola da Franklarin egemenligine girdi ve Aquileia dan Hristiyanlastirildi 9 yuzyilin basinda Liudewit in Frank karsiti isyaninin ardindan Franklar Carantanian prenslerini ortadan kaldirarak onlarin yerine kendi sinir duklerini getirdiler Sonuc olarak Frenk feodal sistemi Sloven topraklarina ulasti Imparator I Otto nun 955 te Macarlara karsi kazandigi zaferden sonra Sloven topraklari Kutsal Roma Imparatorlugu nun bir dizi sinir bolgesine bolundu En onemlisi olan Carantania 976 da Karintiya Dukaligi na yukseltildi 11 yuzyilda su anda Asagi Avusturya olan bolgenin Almanlasmasi Slovenlerin yasadigi bolgeyi diger bati Slavlarindan etkili bir sekilde izole ederek Carantania ve Carniola Slavlarinin bagimsiz bir Carantanian Carniolans Sloven etnik grubuna donusmesini hizlandirdi Orta Cag in sonlarinda tarihi Carniola Styria Carinthia Gorizia Trieste ve Istria eyaletleri sinir bolgelerinden gelisti ve Orta Cag Kutsal Roma Imparatorlugu na dahil edildi Bu tarihi topraklarin saglamlastirilmasi ve olusumu 11 ve 14 yuzyillar arasinda uzun bir donemde gerceklesti ve Spanheim Dukleri Gorizia Kontlari Celje Kontlari gibi bir dizi onemli feodal aile tarafindan yonetildi Buna paralel bir surecte yogun bir Almanlastirma Slovence konusulan alanlarin kapsamini onemli olcude azaltti 15 yuzyilda Sloven etnik bolgesi bugunku boyutuna indirildi 1335 te Henry of Gorizia Carinthia Duku Landgrave of Carniola ve Count of Tirol erkek bir varis olmadan oldu kizi Margaret Tirol Ilcesini elinde tutmayi basardi Wittelsbach imparatoru IV Louis Karintiya ve Karniyol yuruyusunu Habsburg a gecti Annesi Carinthia li Elisabeth merhum duk Gorizia li Henry nin kiz kardesi olan Avusturya Duku II Albert Bu nedenle gunumuz Slovenya topraklarinin cogu Habsburg monarsisinin kalitsal bir ulkesi haline geldi Habsburg monarsisinin diger bilesenlerinde oldugu gibi Karintiya ve Karniola uzun sure kendi anayasal yapisiyla yari ozerk bir devlet olarak kaldi 1436 da eyalet prensleri unvanini alan bu bolgeden feodal bir aile olan Celje kontlari bir sure Habsburg larin guclu rakipleriydi Avrupa siyasi duzeyinde onemli olan bu buyuk hanedan Sloven topraklarinda yer aldi ancak 1456 da yok oldu Daha sonra cok sayida buyuk mulku 20 yuzyilin basina kadar bolgenin kontrolunu elinde tutan Habsburglarin mulku oldu Patria del Friuli 1420 de Venedik in isgaline kadar bugunku bati Slovenya yi yonetti Orta Cag in sonunda Slovenya Topraklari Turk akinlari nedeniyle ciddi bir ekonomik ve demografik gerileme yasadi 1515 te bir koylu isyani neredeyse tum Sloven topraklarina yayildi 1572 ve 1573 te Hirvat Sloven koylu isyani daha genis bir bolgeyi kasip kavurdu Genellikle kanli yenilgilerle sonuclanan bu tur ayaklanmalar 17 yuzyil boyunca devam etti Erken modern donem 1797 de Venedik Cumhuriyeti nin dagilmasindan sonra Venedik Slovenyasi Avusturya Imparatorlugu na gecti Sloven Topraklari Napolyon Avusturya Imparatorlugu ve Avusturya Macaristan tarafindan kurulan Fransiz yonetimindeki Ilirya eyaletlerinin bir parcasiydi Slovenler Karniola nin cogunda Karintiya ve Steiermark dukluklerinin guney kesiminde Avusturya Littoralinin kuzey ve dogu bolgelerinde ve ayrica Macaristan Kralligi ndaki Prekmurje de yasiyordu Sanayilesmeye sehirleri ve pazarlari birbirine baglayan demiryollarinin insasi eslik etti ancak kentlesme sinirliydi Sinirli firsatlar nedeniyle 1880 ile 1910 arasinda yogun bir goc yasandi ve yaklasik 300 000 Sloven yani 6 da 1 i diger ulkelere cogunlukla ABD ye ve ayni zamanda Guney Amerika ya ana kisim Arjantin e goc etti Almanya Misir ve Avusturya Macaristan daki buyuk sehirlere ozellikle Viyana ve Graz a Amerika Birlesik Devletleri nde Sloven gocmenlerin en yogun oldugu bolge Cleveland Ohio dur Amerika Birlesik Devletleri nde bircok Sloven in yerlestigi diger yerler onemli sanayi ve madencilik faaliyetlerinin oldugu bolgelerdi Pittsburgh Sikago Pueblo Butte kuzey Minnesota ve Salt Lake Vadisi Erkekler Slovenya dan getirdikleri bazi beceriler nedeniyle madencilik endustrisinde isci olarak onemliydi Bu goce ragmen Slovenya nin nufusu onemli olcude artti Okuryazarlik 80 90 ile istisnai derecede yuksekti 19 yuzyilda Romantik milliyetci kulturel ve siyasi ozerklik arayisinin eslik ettigi Slovenya da bir kultur canlanmasi da goruldu Ilk olarak 1848 devrimleri sirasinda gelistirilen Birlesik Slovenya fikri cogu Sloven partisinin ve Avusturya Macaristan daki siyasi hareketlerin ortak platformu haline geldi Ayni donemde tum Guney Slav halklarinin birligini vurgulayan bir ideoloji olan Yugoslavizm Pan Germen milliyetciligine ve Italyan irredantizmine bir tepki olarak yayildi I Dunya Savasi Birinci Dunya Savasi Slovenlere agir kayiplar verdi ozellikle de bugunku Slovenya nin Italya ile bati sinir bolgesinde meydana gelen on iki Isonzo Muharebesi Yuzbinlerce Sloven asker Avusturya Macaristan Ordusu na alindi ve 30 000 den fazlasi oldu Princely County of Gorizia ve Gradisca dan yuzbinlerce Sloven Italya ve Avusturya daki multeci kamplarina yerlestirildi Avusturya daki multeciler iyi muamele gorurken Italyan kamplarindaki Sloven multecilere devlet dusmani muamelesi yapildi ve 1915 ile 1918 yillari arasinda birkac bin kisi yetersiz beslenme ve hastaliklardan dolayi oldu 1920 Rapallo Antlasmasi Italya daki toplam 1 3 milyon Sloven nufusunun yaklasik 327 000 ini terk etti Fasistler Italya da iktidari ele gecirdikten sonra siddetli bir Fasist Italyanlastirma politikasina maruz kaldilar Bu Slovenlerin ozellikle orta sinifin Sloven Littoral ve Trieste den Yugoslavya ve Guney Amerika ya kitlesel gocune neden oldu Kalanlar hem pasif hem de silahli direnisin birbirine bagli birkac agini orgutledi En bilineni 1927 de Sloven ve Hirvat nufusa yonelik fasist baskiya karsi savasmak icin kurulan anti fasist militan orgut TIGR idi Sirplar Hirvatlar ve Slovenler Kralligi daha sonra Yugoslavya Kralligi Sloven Halk Partisi Habsburg yonetimi altinda yari bagimsiz bir Guney Slav devletinin kurulmasini talep ederek kendi kaderini tayin hakki icin bir hareket baslatti Teklif cogu Sloven partisi tarafindan kabul edildi ve bunu Bildiri Hareketi olarak bilinen Sloven sivil toplumunun kitlesel seferberligi izledi Bu talep Avusturyali siyasi seckinler tarafindan reddedildi ancak Birinci Dunya Savasi nin ardindan Avusturya Macaristan Imparatorlugu nun dagilmasinin ardindan Zagreb de Sloven Hirvatlar ve Sirplardan olusan Ulusal Konsey iktidara geldi 29 Ekim de Ljubljana daki ulusal bir toplanti ve Hirvat parlamentosu tarafindan bagimsizlik ilan edildi ve yeni Sloven Hirvat ve Sirp Devletinin kuruldugu ilan edildi 1 Aralik 1918 de Sloven Hirvat ve Sirp Devleti Sirbistan ile birleserek yeni Sirp Hirvat ve Sloven Kralligi nin bir parcasi oldu 1929 da Yugoslavya Kralligi olarak yeniden adlandirildi Yugoslavya nin diger az gelismis bolgelerine kiyasla en sanayilesmis ve batililasmis olan Slovenya nin ana bolgesi endustriyel uretimin ana merkezi haline geldi Ornegin Sirbistan ile karsilastirildiginda Slovenya nin endustriyel uretimi dort kat daha fazlaydi ve Kuzey Makedonya dakinden 22 kat daha fazlaydi II Dunya Savasi II Dunya Savasi sirasinda isgal edilen Slovenya topraklarini gosteren harita Italya Kralligi siyah Nazi Almanyasi kahverengi Macaristan yesil bolgeyi isgal etmistir Yugoslavya 6 Nisan 1941 de Mihver Devletleri tarafindan isgal edildi Slovenya nin da parcasi oldugu Yugoslavya hizlica Almanlar Italyanlar ve Macarlar arasinda paylasildi ve Buyuk Reich icin Untersteiermark olarak bilinen Asagi Styria Nazi Almanya si tarafindan zamanla ilhak edildi 46 000 Sloven zorla Almanlastirma icin Kasim 1941 yilinda zorunlu calisma amaciyla Almanya ya surgun edildi Slovenler Saksonya da cesitli kamplara goturuldu 1941 1945 yillari arasi Alman sanayi tarafindan isletilen fabrikalarda Alman ciftliklerinde calismaya zorlandilar Bazi Slovenler gucunun zirvesinde iken 21 000 uyesi bulunan Alman destekli Sloven Yurt Muhafizi birligi ile isgal gucleri ile is birligi yapti 30 000 den fazla partizan ise Mihver gucleri ve onlarin isbirlikcileri ile savasirken oldu II Dunya Savasi sirasinda Slovenler in yaklasik yuzde 8 i oldu Sosyalist donem 1945 yilinda Yugoslavya kendisini serbest birakmis ve kisa bir sure sonra bir federal olarak adlandirilan bir Komunist devlet haline geldi Ardindan Slovenya sosyalist bir cumhuriyet olarak federasyona katildi kendi Komunist Partisi ise 1937 yilinda kurulmustu II Dunya Savasi sirasinda Yugoslavya nin yeniden kurulmasini takiben Slovenya Yugoslavya Federal Devletinin parcasi haline geldi 1950 lerden itibaren Slovenya nispeten genis bir ozerklige sahipti 1945 ve 1948 yillari arasinda siyasi baski dalgasi Slovenya ve Yugoslavya da gerceklesti 1947 yilina gelindiginde tum ozel mulkiyet kamulastirildi 1949 ve 1953 yillari arasinda zorla kolektiflestirme denendi Bu denemeden sonra kademeli olarak serbestlestirilmesi politikasi izlendi Iscilerin oz yonetimi olarak bilinen yeni bir ekonomik politikada Sloven Edvard Kardelj nin Yugoslav Komunist Partisi nin baslica teorisyeni tavsiyesi ve denetimi altinda uygulanmaya basladi Sloven lider 1956 yilinda birlikte diger liderlerle Josip Broz Tito Baglantisizlar Hareketi ni kurdu CografyaEski bir Sloven koyu PtujTriglav muhitinde Logarska Dolina bolgesiSmarjetna gora Slovenya nin buyuk bolumu ile kapli olup dogusunda Buyuk Macaristan Ovasi nin uzantilari yer alir Slovenya nin en onemli akarsulari nden dogan Sava ve Drava dir Ulkenin orta bolumu ve dogusundaki ovalar bu akarsular tarafindan sulanir Iklim Adriyatik Denizi kiyisindaki dar bir seritte Akdeniz iklimi gorulur Ic kesimlerde ise iklim Karasal iklimdir Ozellikle kuzeydeki daglik alanlarda kislar cok soguk ve kar yagisli gecer Sicaklik ve yagis sartlarinin uygun olmasi nedeni ile ulke topraklarinin 57 si ormanlarla kaplidir EkonomiUlkenin dogu kesiminde Sava ve Drava nehirlerinin suladigi ovalarda tarimsal etkinlik on plandadir Baslica tarim urunleri bugday misir patates ve uzumdur Bagciligin yaygin oldugu Maribor da sarap uretimi de cok yaygindir Slovenya nin en onemli yer alti kaynaklari linyit demir cinko ve civadir Sanayi cok gelismistir Mobilya demir celik kagit tekstil ve kimya baslica sanayi kollaridir Ulkenin denize acilan tek kapisi Koper sehrinin limanidir Slovenya nin dis ticaretinde en onemli yeri Almanya Hirvatistan Italya Fransa ve Avusturya alir SehirlerNufusSlovenya daki etnik unsurlarSloven 83 06Sirp 1 98Hirvat 1 81Bosnak 1 10Macar 0 32Arnavut 0 31Roman 0 17Italyan 0 11Makedon 0 20belirtmemis ya da bilinmeyen 8 9source 2002 census Slovenya da dinlerKatolik 73Musluman 2 4Ortodoks 2 2Protestan 0 9Dinsiz 21 5source https katoliska cerkev si letno porocilo katoliske cerkve v sloveniji 2019 Slovenya 11 i il duzeyinde olmak uzere 210 belediyeye bolunmustur En onemli sehirleri baskent Ljubljana ile Maribor Kranj ve Koper dir Slovenya Meclisinin escinsel evliliklere izin veren bir yasayi kabul etmesine ragmen 20 Aralik 2015 te yapilan referandumda halkin yuzde 63 u bu yasaya karsi cikmis ve escinsel evlilikler serbest birakilmamistir Fakat 26 Subat 2017 de Sivil Birliktelik taninmis ve bundan 5 yil sonra 8 Temmuz 2022 tarihinde escinsel evlilikler kesin olarak yasal oldu Ayrica bakinizSloven sanatcilar listesi Sloven matematikciler listesiKaynakca Statistical Office of the Republic of Slovenia 26 Eylul 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Subat 2011 10 Ekim 2017 18 Haziran 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Surface area and land cover determined planimetrically 2005 Slovence ve Ingilizce Statistical Office of the Republic of Slovenia 11 Mayis 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Subat 2011 8 Agustos 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Eylul 2023 Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi Statistical Office of Slovenia isimli refler icin metin saglanmadi Bkz Kaynak gosterme a b c d IMF org International Monetary Fund 18 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Ocak 2020 Eurostat 8 Nisan 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Haziran 2020 Human Development Report 2020 The Next Frontier Human Development and the Anthropocene PDF United Nations Development Programme 15 Aralik 2020 ss 343 346 ISBN 978 92 1 126442 5 15 Aralik 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 16 Aralik 2020 8 Mart 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Ocak 2023 Luthar Oto 2008 The Land Between A History of Slovenia Ingilizce Peter Lang ISBN 978 3 631 57011 1 web archive org 3 Ekim 2012 3 Ekim 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Ocak 2023 web archive org 7 Mart 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Ocak 2023 23 Mart 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Ocak 2023 8 Mart 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Ocak 2023 PDF 6 Nisan 2020 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 6 Ocak 2023 Roma Imparatorlugu ve Germen Halklari Wolfram Herwig Kaliforniya Universitesi Yayinlari 1997 s 92 Yugoslav Halklarinin Kisa Tarihi Singleton Fred Cambrigde Universitesi Yayinlari 1989 s 2 Stih Peter Simoniti Vasko 2009 Na sticiscu svetov slovenska zgodovina od prazgodovinskih kultur do konca 18 stoletja Slovence Modrijan ISBN 978 961 241 375 0 15 Subat 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Ocak 2023 a b Ingilizce 25 Temmuz 2022 17 Agustos 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Ocak 2023 Login Slovene Studies Journal of the Society of Slovene Studies journals lib washington edu 6 Ocak 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Ocak 2023 Benderly Jill Kraft Evan 15 Ekim 1996 Independent Slovenia Origins Movements Prospects Ingilizce Palgrave Macmillan ISBN 978 0 312 16447 8 6 Ocak 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Ocak 2023 Slovenski svetovno vojno ile basladi Petra Svoljsak 1991 Sacro egoismo Slovenci v krempljih tajnega londonskega pakta 1915 Lipuscek U 2012 ISBN 978 961 231 871 0 TIGR Mira Cencic Pricevanja veya TIGR u Tatjana Rejec Slovenya escinsel evlilige hayir dedi www arti49 com Arti49 20 Subat 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Ocak 2016 Slovenia Legalises Same Sex Marriage Adoptions Total Slovenia News Ingilizce 8 Temmuz 2022 9 Temmuz 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Temmuz 2022 Dis baglantilarVikipedi nin kardes projelerinden Slovenya hakkinda daha fazla bilgi edininVikisozluk te tanimlarCommons ta dosyalarVikigezgin de seyahat bilgileriSlovenya Ulke Bilgileri 27 Subat 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Slovenia si 10 Aralik 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Your gateway to information on Slovenia Government of the Republic of Slovenia 3 Aralik 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde