Kömür, katmanlı tortul çökellerin arasında bulunan katı, koyu renkli, karbon ve yanıcı gazlar bakımından zengin kayaçtır. Taşkömürü torkugillerden oluşur. Kömür çoğunlukla diğer elementlerin değişken miktarlarda bulunmasıyla oluşur. Asıl bileşeni karbondur; bunun yanında değişken miktarda hidrojen, kükürt, oksijen ve azot içerir. Isı için yakılan bir fosil yakıt olan kömür dünyanın birincil enerjisinin yaklaşık dörtte birini ve elektriğinin beşte ikisini sağlar. Bazı demir ve çelik üretimi yapan işletmeler ve diğer endüstriyel faaliyetler kömürü yakar. Kömürün ekstraksiyonu ve kullanımı birçok erken ölüme ve çok fazla hastalığa neden olur. Kömür'den her yıl binlerce kişi erken ölüyor.
Dünyanın çoğu bölgesinde bulunan kömüre, yerin yüzeye yakın bölümlerinde ya da çeşitli derinliklerde rastlanır. Kömür çok miktarda organik kökenli maddenin kısmi ayrışması ve kimyasal dönüşüme uğraması sonucunda oluşan birçok madde içerir. Bu oluşum sürecine kömürleşme denir.
Tarihçe
İlk olarak milattan önceki yıllarda Çinliler tarafından kullanıldığı bilinmektedir. Kömür işletmeciliğine ait dokümanlar 12. yüzyıla aittir. Kömürün yoğun olarak kullanımı ise 18. yüzyılın ikinci yarısına rastlar. Özellikle gelişen sanayi ve endüstri, kömür kullanımını arttırmış, kömürü önemli bir mineral haline getirmiştir. Roma döneminde kentte demir işçiliği için kömürün kullanıldığına dair kanıtlar bulunmuştur. Kömür demir-çelik sanayisinin hammaddesi olarak kullanılmış ve buharlı motorlarda, buharın oluşumu için yakıt olarak kullanılmıştır. Sanayi Devriminin gelişimi ile buhara olan ihtiyaç kömürün büyük ölçekli kullanımına yol açtı. Kömür bir enerji kaynağı olarak bulunmasaydı İngiltere, 1830'lu yıllarda su değirmenlerini çevirmek için tüm kaynaklarını tüketirdi. Bitümlü kömür ve Antrasit arasındaki bir sınıf, bir zamanlar buharlı lokomotifler için yakıt olarak yaygın kullanıldığı için "buhar kömürü" olarak biliniyordu. Kuru küçük buhar somunları olarak da adlandırılan küçük "buhar kömürü", evsel su ısıtması için yakıt olarak kullanılmıştır. Bugün çıkarılan kömürün büyük bölümü ise elektrik üretimi ve çeşitli alanlarda kullanılmaktadır. Kömürün en büyük tüketici ve ithalatçısı Çin'dir. Çin, Dünya kömürünün neredeyse yarısını çıkarıyor, Çin'in ardından Hindistan yaklaşık onda biri ile takip ediyor. Avustralya, Dünya kömür ihracatının yaklaşık üçte birini oluşturuyor ve onu da Endonezya ve Rusya takip ediyor.
Etimoloji
"Kömür" kelimesi Öztürkçe olup muhtemelen Eski Türkçede "yanmak" anlamına gelen "köñ-" fiil köküne "+mUr" ekinin getirilmesi sonucunda oluşmuştur. Aynı fiil kökü, "köz" ve (yöresel bir kelime olan) "göyünmek" sözcüklerinin de kökenidir. Sevan Nişanyan, bu fiil köküyle Akadca "gumāru", Süryanice "gumartā" ("odun kömürü, köz") ve Arapça "camr/camra(t)" sözcükleri arasında bir benzerlik olduğunu işaret ederek Eski Ortadoğu medeniyetleri ile Eski Orta Asya Türkleri arasında MÖ 1. binyıl başlarına dayanan bir etkileşimin varlığı ihtimalini sorgulamaktadır.
Jeoloji
Kömür makerallar, mineraller ve sudan oluşur. Fosiller ve kehribar kömürde bulunabilir.
Kömürün oluşumu
Bu teori, yaklaşık 360 milyon yıl önce, bazı bitkilerin selülozlarını daha sert ve daha odunsu hale getiren karmaşık bir polimer olan lignin üretme yeteneğini geliştirdiğini belirtiyor.. Böylece ilk ağaçlar gelişti. Ancak bakteri ve mantar, lignini ayrıştırma yeteneğini hemen geliştirmedi, bu yüzden odun tamamen çürümedi, tortu altında gömüldü ve sonunda kömüre dönüştü.
Bataklıklarda uygun nem ve sıcaklığın oluşması, ortamın asit miktarının artması, gerekli organik maddelerin ortamda bulunmasıyla bozunmuş, çürüyen bitkilerin su altına inmesi ve bataklığın zamanla üstünün örtülmesi gibi olaylar sonucu oluşur. Yaklaşık 300 milyon yıl önce, mantarlar ve bakteriler bu yeteneği geliştirerek dünya tarihinin ana kömür oluşum dönemini sona erdirdi. Yüksek basınç ve yüksek sıcaklık altında ölü bitki örtüsü yavaşça kömüre dönüştü. Ölü bitki örtüsünün kömüre dönüşmesine kömürleşme denir. Daha sonra milyonlarca yıl boyunca derin gömünün ısısı ve basıncı su, metan ve karbondioksit kaybına ve karbon oranında bir artışa neden olur. Böylece ilk linyit ("kahverengi kömür" olarak da bilinir), daha sonra alt bitümlü kömür ve son olarak Antrasit ("sert kömür" veya "kara kömür" olarak da bilinir) oluşabilir.
- Deltalar (en kalın kömür damarlarının oluştuğu ortamlardır)
- Göller ve nehirler (göl kıyıları, kalın kömür damarlarının meydana geldiği uygun bataklık ortamlardır)
- Lagünler (deniz etkisinin olduğu ince kömür damarcıklarını meydana getirirler)
- Akarsu taşma ovaları (ince kömür damarcıklarını oluştururlar).
Jeolojik devirde iki büyük kömür oluşum çağı vardır. Bunlardan daha eski olanı Karbonifer (345-280 milyon yıl önce) ve Permiyen (280-225) dönemlerini kapsar. Kuzey Amerika'nın doğusu ile Avrupa'daki taşkömürü yataklarının çoğu Karbonifer döneminde; Sibirya, Asya’nın doğusu ve Avustralya'daki kömür yatakları Permiyen döneminde oluşmuştur. İkinci büyük kömürleşme çağı ise Kretase (tebeşir) döneminde başladı ve tersiyer dönemi sırasında sona erdi. Dünyadaki linyitlerin ve yağsız kömürlerin çoğu bu dönemde oluşmuştur. Kömürlerin türediği bitkilerden geriye çok az iz kalmıştır. Kömür katmanlarının altında ve üstünde yer alan kayaçlarda eğreltiotları, kibritotları, atkuyrukları ve birçok bitki fosiline rastlanabilir. Kömürler yoğunluk, gözeneklilik, sertlik ve parlaklık bakımından farklılık gösterebilir. Genellikle kömür türleri bazı inorganik maddeler, genellikle de killer, sülfürler ve klorürler içerir. Bunlar da az miktarda cıva, titan ve manganez gibi bazı elementler de içerir.
Kömür: Bitkiler öldükten sonra, bakteriler etkisiyle değişime uğrar. Eğer su altında kalarak değişime uğrarsa, C (karbon) miktarı artarak kömürleşme başlar. C miktarı %60 ise turba, C miktarı %70 ise linyit, C miktarı %80–90 ise taş kömürü, C miktarı %94 ise antrasit adını alır.
Sınıflandırma / Türler
Kömürler çeşitli şekillerde sınıflandırılabilir. Dört tip kömür vardır: antrasit, taş kömürü, linyit ve turbadır.
Antrasit en değerli kömür türüdür. Pahalı olduğu için kullanımı sınırlıdır. Güçlükle tutuşan, koku ve duman çıkarmadan yanan bir çeşit kaş kömürüdür. %95'i karbondan oluşur. En sert kömür türü olup yandığında diğerlerinden daha fazla ısı verir. Kömürün en üst sıradaki antrasit öncelikle konut ve ticari alan ısıtması için kullanılır. Parlak siyah bir kömürdür. Taş kömürünün %70’i, Linyitin %50'sinden daha az bir kısmı karbondan oluşur. Kömürler organik olgunluklarına göre linyit, alt bitümlü kömür, bitümlü kömür ve antrasit tiplerine ayrılırlar.
Linyit; Sağlığa en az zararlı kömür olan linyit veya kahverengi kömür açıkçası sadece elektrik enerjisi üretimi için yakıt olarak kullanıldı. Jet bazen cilalı kompakt bir linyit formudur. Üst Paleolitik dönemden beri süs taşı olarak kullanılmaktadır.
Linyit ve kısmen alt bitümlü kömürler genellikle yumuşak, kolayca ufalanabilen ve mat görünüştedirler. Bu tip kömürlerin ana özelliği göreceli olarak çok yüksek nem içerirler ve karbon içerikleri düşüktür. Antrasit ve bitümlü kömürler ise genellikle daha sert, dayanıklı, siyah renkli ve camsı parlak görünüştedirler. Göreceli olarak nem içerikleri daha düşük olup, karbon oranları daha yüksektir. Buhar-elektrik enerji üretiminde ve kok kömürü üretiminde öncelikle yakıt olarak kullanılır. Özellikleri linyit ile bitümlü kömürün özellikleri arasında değişen alt bitümlü kömür, öncelikle buhar-elektrik, güç üretimi için yakıt olarak kullanılır.
Grafit; tutuşması zordur ve yakıt olarak yaygın olarak kullanılmaz. Siyah-gri renkte ve dokusu yağlıdır. En çok kalemlerde kullanılır veya yağlama için tozlanır.
Kanal kömürü (bazen "mum kömürü" olarak da adlandırılır), temel olarak liptinitten oluşan ve önemli hidrojen içeriğine sahip, ince taneli, yüksek rütbeli bir kömürdür.
Jeolojik olarak kömürlerin yaşları 400 milyon ile 15 milyon yıl arasında değişir. Genellikle yaşlı kömürler daha kalitelidir.
Kömürler mikroskobik homojen bileşenlerine göre çeşitli kayaç tiplerine de ayrılır. Bu sınıflandırma kömürün türediği malzemeyi ve kömürleşme süreçlerini ele aldığından, aslında genetik bir sınıflandırmadır. Bu sistemde kömür dört temel tipe ayrılır: vitren, klaren, düren ve füzen.
kömür sınıflandırması genellikle uçucuların içeriğine de dayanmaktadır.
Bir başka sınıflandırma sistemi de kömürün ticari değerine yer verir madde içeriğine ve içerdiği katışıklar dikkate alınır.
Kömür; çok eskilerden beri enerji üretiminde, sentetik boyaların çözücülerin, ilaçların hazırlanmasında ara madde olarak ve çeşitli hoş kokulu maddelerin elde edilmesinde kullanılmaktaydı. Ayrıca kömürün yakılmasıyla elde edilen gazlardan yakıt olarak yararlanılır.
Kömürün gazlaştırılması
Kömürün gazlaştırılması işlemi 18. yüzyılda ortaya çıkmış bir düşüncedir. Kömürler ve Kömürü gazlaştırıp özellikle doğal gaz ve petrolün yerini alması düşüncesi vardı ve bu çalışmalar 20. yüzyılın ikinci yarısında hız verilip özellikle 1972-75 yılları arasında yaşanan petrol krizinde hız verilmiş yeni projeler üretilmeye başlanmıştır. Değişik enerji kaynakları bulma çabaları çerçevesinde kömürün ham petrole benzeyen bir sıvı yakıta dönüştürülmesi çabalarına başlanmıştır. Bu amaçla uygulanmaya çalışılan bir yöntemde proliz ve hidrojenlemedir. Bu yöntem yüksek basınç altında bir katalizör yardımıyla hidrojen ile kömürün tepkimeye sokulmasıyla gerçekleşir. II. Dünya Savaşı sırasında Almanya'da kömürün hidrojenlenmesi yaygın olarak kullanılan bir teknikti, ama bu üretim yöntemi petrolden benzin elde etmekten çok daha pahalıya mal olduğundan giderek ticari önemini yitirdi.
Odun kömürü
Öte yandan ağacın havasız ortamda yavaş yavaş kısmen yakılmasıyla elde edilen ve siyah barut üretiminde ve metallerin sert yüzeylerinin kaplanmasında kullanılan "odun kömürü" veya "mangal kömürü" denir. Hammaddesi daha çok meşe odunundan sağlanır.
Kok kömürü
Taş kömürünün havasız ortamda, bütün uçucu bileşenlerinin giderildiği yüksek sıcaklıklara kadar ısıtılmasıyla elde edilen özellikle bazı önemli ya da önemsiz işlemlerinde kullanılan malzemeye ise kok kömürü denir.
Kok; gerçek anlamda bir kömür değildir. Tabiatta serbest halde bulunmaz, fabrikalarda taş kömürünün içindeki gazların çıkartılmasından sonra elde edilen kömürdür.
Havagazı
Havagazı ilk kez 18. yüzyılın sonlarında ayrımsal damıtma yoluyla İngiltere'de üretildi. Hava gazı elektriğin dünyada yaygınlaşmasından önce sokakların aydınlatımasında, merkezî ısıtmada ve konutların ısıtılmasında yaygın olarak kullanıldı. Yerini zamanla doğal gaz almış olmasına rağmen doğal gazın giderek pahalıaşması üzerine kömürden gaz elde etmek için değişik yöntemler aranmaya başlandı. Üzerinde çalışılan yöntemlerden biri de 1870'te geliştirilmiş olan kömürün toz halinde üretildikten sonra yüksek sıcaklıklarda hava ve buharla karıştırılmasıdır.
Dünyada kömür
Bilinen kömür yatakları incelendiğinde, Güney ve Kuzey yarımküreler arasında önemli bir farklılık olduğu görülmektedir. Güney yarım küre kömür bakımından oldukça yoksundur. Bunun nedeni Devoniyen dönem ve daha önceki dönemlerin alçak ovalarında kömür yataklarını oluşturacak ölçüde kalın bitki depolarının birikmesine elverişli bitkisel yaşamın olmayışıdır. Dünya sıralamasında, en büyük kömür tüketici ilk iki ülke Çin ve Hindistan'dır. Toplamda 101 ülke resmi olarak “No New Coal” taahhüdünde bulundu veya son on yılda geliştirdikleri yeni kömür santrali planlarını iptal etti. Kömür talebi 2015 ve 2016 yıllarda %4.2 düştü.
Emisyon Yoğunluğu
Emisyon yoğunluğu, üretilen elektrik birimi başına bir jeneratörün ömrü boyunca yaydığı sera gazıdır. Şu anda yaygın olarak kullanılan elektrik üretme yöntemlerinden biri olan kömür ve petrolün emisyon yoğunluğu yüksektir çünkü üretilen her kWh için yaklaşık 1000g CO2 yayarlar; Doğalgaz ise kWh başına yaklaşık 500g CO2 ile orta emisyon yoğunluğundadır. Diğer tüm üretim yöntemleri kWh başına 100g'nin altına denk düşerek düşük emisyon yoğunluğundadır. Kömürün emisyon yoğunluğu tipe ve jeneratör teknolojisine göre değişir ve bazı ülkelerde kWh başına 1200 g'ı aşar.
Enerji Yoğunluğu
Kömürün enerji yoğunluğu, yani ısıtma değeri kilogram başına yaklaşık 24 megajoule'dır. % 40 verimliliğe sahip bir kömür santrali için bir yıl boyunca 100 W'lık ampule güç vermek için tahmini 325 kg (717 lb) kömür gerekir. Dünya enerjisinin% 27,6'sı 2017 yılında kömürle sağlandı ve Asya Kıtası bunun neredeyse dörtte üçünü kullandı.
Kimya
Kompozisyon
Kömürün bileşimi, ya yakın bir analiz (nem, uçucu madde, sabit karbon ve kül) ya da nihai bir analiz (kül, karbon, hidrojen, azot, oksijen ve kükürt) olarak rapor edilir."Uçucu madde" kendi başına mevcut değildir (bazı adsorbe edilmiş metan hariç), ancak kömürün ısıtılmasıyla üretilen ve uzaklaştırılan uçucu bileşikleri belirtir. Tipik bir bitümlü kömür, ağırlık bazında kuru ve kül içermeyen% 84.4 karbon,% 5.4 hidrojen,% 6.7 oksijen,% 1.7 azot ve% 1.8 kükürt temelli bir nihai analize sahip olabilir.
Kok kömürü ve demir kokusu için kok kullanımı
Kok kömürü, çelik ve diğer demir ürünlerinin üretiminde kullanılan koklaşabilir kömürden (düşük küllü,düşük kükürtlü bitümlü kömür, aynı zamanda metalurjik kömür olarak da bilinir) elde edilen katı bir karbonlu kalıntıdır. Kok kömürü, yüksek fırındaki aşırı yükün ağırlığına dayanacak kadar güçlü olmalıdır. Koklaşabilir taş kömürü, geleneksel yolu kullanarak çelik yapımında çok önemlidir. Kok kömürü kül, kükürt ve fosfor bakımından düşük olmalıdır, böylece bunlar metale göç etmez. Bazı ortak yapım işlemleri, kömür katranı, amonyak, hafif yağlar ve kömür gazı da dahil olmak üzere yan ürünler üretir.
Döküm bileşenlerinde kullanım
Bu uygulamada deniz kömürü olarak bilinen ince öğütülmüş bitümlü kömür, döküm kumunun bir bileşenidir. Erimiş metal kalıp içinde iken, kömür yavaşça yanar, basınçta gazları azaltır ve böylece metalin, kumun gözeneklerine nüfuz etmesini önler. Isıtıldığında, kömür ayrışır ve gövdesi hafifçe kırılgan hale gelir ve erimiş metale dokunmak için açık delikleri kırma işlemini kolaylaştırır.
Kok alternatifleri
Hurda, çelik bir elektrik ark ocağında geri dönüştürülebilir; eritme ile demir yapmanın bir alternatif yolu doğrudan azaltılmış demirdir, sünger veya pelet demir yapmak için herhangi bir karbonlu yakıt kullanılabilir. Karbondioksit emisyonlarını azaltmak için indirgeyici ajan olarak hidrojen kullanılabilir. Karbon kaynağı olarak biyokütle veya atık kullanılabilir.
Gaz haline getirme
Gazlaştırma sırasında kömür, ısıtılır ve basınçlandırılma sonrası oksijen ve buharla karıştırılır. Reaksiyon sırasında, oksijen ve su molekülleri, kömürü karbonmonokside (CO) ederken hidrojen gazı (H2) salar. Bu, yeraltı kömür madenlerinde yapılırdı ve tüketicilere aydınlatma, ısıtma, pişirme için borulu şehir gazı yapmak için kullanılırdı.
3C (as Coal) + O2 + H2O → H2 + 3CO
Syngas veya (sentez gaz) olarak da bilinen gaz en büyük etken olan hidrojen ve karbonmonoksit dahil olmak üzere karbondioksit, metan gibi bileşenleri içeren bir yakıt gazı karışımıdır. Syngas genellikle kömür gazlaştırma ürünüdür ve ana uygulama alanı elektrik üretimidir. Syngas ayrıca Fischer-Tropsch yöntemi ile benzin ve dizel gibi nakliye yakıtlarına dönüştürülebilir. Sentez gazı, doğrudan yakıta karışabilir veya metanol yardımıyla benzine dönüştürülebilir. Fischer-Tropsch teknolojisi ile birleştirilmiş gazlaştırma, Güney Afrika'nın Sasol Kimya Şirketi tarafından kömür ve doğalgazdan motorlu taşıt yakıtları yapmak için kullanılmaktadır.
Sıvılaştırma
Kömür, hidrojenasyon veya karbonizasyon ile doğrudan benzine veya dizele eşdeğer olan sentetik yakıtlara dönüştürülebilir. Kömür sıvılaşması, ham petrolden elde edilen sıvı yakıt üretiminden yayılan karbondioksit miktarından daha fazla karbondioksit yayar. Devlete ait Çin Enerji Yatırım'ı bir kömür sıvılaştırma tesisi işletmektedir ve iki tane daha inşa etmeyi planlıyor.
Kimyasalların üretimi
Kimyasallar 1950'lerden beri kömürden üretilmektedir. Kömür, çeşitli kimyasal gübrelerin ve diğer kimyasal ürünlerin üretiminde hammadde olarak kullanılabilir. Syngas üretmek için kömür gazlaştırması bu ürünlere giden ana yoldur. Doğrudan sentez gazından üretilen birincil kimyasallar arasında metanol, hidrojen ve karbonmonoksit bulunur. Birincil kimyasalların yüksek değerli türevi ürünlerin öncüsü olarak sentez gazının çok yönlülüğü, çeşitli değerli emtialar üretmek için kömür kullanma seçeneği sunar. Kimya endüstrisi, en uygun maliyetli olan hammaddeleri kullanma tercihindedir. Kömürden kimyasal üretimi, çok miktarda kömür madeni bulunan Güney Afrika ve Çin gibi ülkelerde çok daha fazla ilgi görüyor. Çin'de doğal gaz kaynaklarının eksikliği ile birlikte kömür madeninin bolluğu orada kimya endüstrisine kömür için güçlü bir teşvikidir. Sasol Güney Afrika'da kömürden, kimyasal tesisler inşa ederek işletti. Kimyasal işlemler için kömür önemli derecede su kaynağı gerektirir.
Elektrik Üretmek İçin Kömür
Yanma öncesi arıtma
Rafine kömür, nemi ve belirli kirleticileri alt bitümlü ve linyit (kahverengi) kömürler gibi düşük işlevli kömürlerden uzaklaştıran kömür iyileştirme teknolojisinin ürünüdür. Yakma işleminden önce kömürün özelliklerini değiştiren kömür için yapılan bir ön işlemdir. Termal verimlilik iyileştirmesi, gelişmiş ön kurutma (linyit ve biyokütle gibi yüksek nem yakıtlarıyla ilgili) ile elde edilebilir. Yanma öncesi kömür teknolojisinin amacı kömür yakıldığında verimliliği artırmak ve emisyonları azaltmaktır. Ön yanma teknolojisi, bazen kömürle çalışan kazanlardan kaynaklanan emisyonları test etmek amaçlı yanma sonrası teknolojilere ek olarak kullanılabilir.
Santral yanması
Termal kömür, elektrik üretmek için kömür santrallerinde katı yakıt olarak yakılan kömür çeşitidir. Kömür, yanma yoluyla çok yüksek sıcaklıklar üretmek için de kullanılır. Dünya genelinde kömür kullanımını azaltma çalışmalarında bazı bölgeler daha düşük karbon kaynağı olan doğalgaz ve elektriğe geçişine yol açmıştır. Kömür elektrik üretimi için kullanıldığında, toz haline getirilir ve daha sonra kazanlı bir fırında yakılır. Fırın ısısı, kazan suyunu buhara dönüştürür, bu daha sonra jeneratörleri çeviren ve elektrik üreten türbinleri döndürmek için kullanılır. IGCC enerji santralleri, toz haline getirilmiş kömür yakıtlı santrallere göre daha az yerel kirlilik yayar; ancak gazlaştırma ve yakmadan önce karbon tutma ve depolama teknolojisinin bugüne kadar kömürle kullanılması çok pahalı olduğu belirlenmiştir. 2017 yılında dünyadaki elektriğin% 38'i, 30 yıl önceki aynı yüzde olan kömürden geldi. 2013 yılında maksimum kömür kullanımına ulaşıldı.
Kömür Endüstrisi
Kömür madenciliği
Her yıl yaklaşık 8000 Mt kömür üretilmektedir, bunların neredeyse % 90'ı taşkömürü ve % 10 linyittir.Yeraltı madenciliğinde yüzey madenciliğinden daha fazla kaza meydana gelir. Tüm ülkeler madencilik kazası hakkında bulunan istatistikleri yayınlamamaktadır, bu nedenle dünya çapındaki rakamlar belirsizdir, ancak ölümlerin çoğunun Çin'de kömür madenciliği kazalarında meydana geldiği düşünülmektedir. 2017'de Çin'de 375 kömür madenciliği hakkında ölüm oldu. Maden kömürünün çoğu termal kömürdür (elektrik üretmek, buhar yapmak için kullanılan buhar kömürü olarak da bilinir), ancak metalurjik kömür (demir yapmak için kullanılan kok kömürü olarak kullanılan "koka kömürü" olarak da adlandırılır)küresel kömür kullanımının %10 ila %15'ini oluşturur.
İşlem gören kömür
Çin, dünya kömürünün neredeyse yarısını madenler, ardından Hindistan'ın ise onda birini madenler. Avustralya dünya kömür ihracatının yaklaşık üçte birini oluşturmaktadır ve bunu Endonezya ve Rusya takip etmektedir. Kömür' ün en büyük ithalatçıları ise Japonya ve Hindistan'dır. Metalurjik kömürün fiyatı termal kömürün fiyatından çok daha yüksektir, çünkü metalurjik kömürde kükürt oranı daha düşük olmalıdır ve daha fazla temizlik gerektirir. Kömür Vadeli Sözleşmeleri, kömür üreticilerine ve elektrik enerjisi endüstrisine riskten korunma ve risk yönetimi için önemli bir araç sağlar.
Pazar eğilimleri
Kömür üreten ülkelerden en fazla olanı Çin madenleridir, dünya kömürünün neredeyse yarısı çıkartırlar ve Hindistan % 10'dan daha az olarak Çin'den sonra geliyor. Çin açık ara en büyük tüketicidir. Fazla olması nedeniyle, piyasa eğilimleri Çin Enerji Politikasına bağlıdır.
Türkiye’de kömür
Türkiye linyit kömürü açısından zengin bir ülke olup, bunun haricinde taş kömürü de çıkartılmaktadır.
Sağlığa zararları
Kömürün yıllık sağlık maliyeti en az 800.000 erken ölüm hesaplanmıştır. Madencilik silikozis sebep oluyor.Cıva önemli bir risk taşımaktadır.
Çevresel zararları
Kömürlü termik santraller çevre sağlığına zarar vermektedir.Küresel ısınmanın başlıca aktörlerinden biri de kömürdür.
Yeraltı yangınları
Dünyada yeraltında binlerce kömür madeni yanıyor. Yeraltında yananların bulunması zor olabilir ve çoğunlukla birçoğu söndürülemez. Yangınlar üst zeminlerin de çökmesine neden olabilir, yanma sırasındaki gazlar insan yaşamı için tehlikelidir ve yüzeye çıkması dahilinde yüzey yangınlarını başlatabilir. Kömür yatakları kendiliğinden yanması veya bir maden yangını sonucu veya yüzeyde çıkan yangın ile temas ederek ateşe verilebilir. Yıldırım çarpması önemli bir tutuşma kaynağıdır. Kömür alanındaki bir çim yangını, onlarca kömür yatağını ateşe verebilir. Çin'deki kömür yangınları yılda yaklaşık 120 milyon ton kömür yakıyor. Terkedilmiş antrasit şerit maden ocağında bulunan ilçe depolama alanındaki çöp yangını nedeniyle 1962'de ateşlenmiştir. Yangını söndürme girişimleri başarısız olmuş ve hala bu güne kadar yeraltında yanmaya devam ediyor.
Küresel Isınma
Kömür kullanımının büyük ve uzun vadeli etkisi, iklim değişikliğine ve küresel ısınmaya neden olan bir sera gazı olan karbondioksit salınımıdır.2016 yılında dünya kömür kullanımından kaynaklanan brüt karbondioksit emisyonları 14.5 gigaton'dur. 2013 yılında BM iklim ajansı başkanı, felaket olan küresel ısınmadan kaçınmak için dünyanın kömür rezervlerinin çoğunun toprağa bırakılması gerektiğini önerdi.
Kömür Kirliliğinin Azaltılması
Tarihsel olarak, asıl odak asit yağmuruna sebep açan ve en önemli gaz olan SO2 ve NOx idi. Görünür hava kirliliği, hastalık ve erken ölümlere neden olan parçacıklar saçar. Cıva emisyonları % 95'e kadar azaltılabilir. Bununla birlikte, karbondioksit emisyonlarının yakalanması genellikle ekonomik olarak uygun değildir.
Standartlar
Yerel kirlilik standartları; Çin, Hindistan, Endüstriyel Emisyonlar Direktifi (AB) ve Temiz Hava Yasası'nı (ABD) içerir.
Uydu izleme
Uydu izleme artık ulusal verileri kontrol etmek için kullanılıyor, örnek olarak Sentinel-5 Habercisi, Çin'in SO2 kontrolünün kısmen başarılı olduğunu göstermiştir.
Kombine çevrim santralleri
Kömür gazlaştırma ile birkaç Entegre gazlaştırma kombine çevrim (IGCC) için kömür yakıtlı enerji santrali inşa edilmiştir.
Karbon yakalama ve depolama
Kömür dışındaki bazı kullanımlar için hala yoğun bir şekilde araştırılmaya, ekonomik olarak uygun görülmesine rağmen; karbon yakalama ve depolama, Petra Nova ve Sınır Barajında, kömürle çalışan enerji santrallerinde test edilmiş ve teknik olarak mümkün olduğu ancak kömürle kullanım için ekonomik olarak uygun olmadığı bulunmuştur.
Ekonomi
2018'de kömür adına 80 milyar dolarlık yatırım yapıldı, ancak neredeyse hepsi yeni maden açmak yerine üretim seviyelerini korumak için kullanıldı. Uzun vadede kömür ve petrol, dünyaya trilyonlarca dolara mal olabilir. Kömür tek başına Avustralya'ya milyarlarca dolara mal oluyor. Kömürden (iklim değişikliği yoluyla) en fazla zarar gören ekonomiler, karbonun en yüksek sosyal maliyetine sahip ülkeler oldukları için Hindistan ve ABD olabilir. Kömürü finanse etmek için banka kredileri Hindistan ekonomisi için bir risktir. En büyük üretici olduğu bilinen Çin'in kömür santrallerinin beşte ikisinin zarar verici olduğu tahmin ediliyor.
Siyaset
Çin, Hindistan ve Japonya gibi yeni kömürle çalışan elektrik santralleri inşa eden veya finanse eden ülkeler, Paris Anlaşması'nın amaçladığı hedefleri engellediği gerekçesiyle uluslararası eleştirilerle karşı karşıya kalkmaktadırlar. 2019'te, Pasifik Adası ülkeleri (özellikle Vanuatu ve Fiji) Avustralya'yı, emisyonlarını olduğundan daha hızlı bir oranda azaltmadığı için eleştirdi, kıyıya su baskını ve erozyonla ilgili endişelerini dile getirdiler.
Bozulma
Hindistan'da ve Çin'de yolsuzluk iddiaları soruşturuluyor.
Kömür' e Muhalefet
Kömür kirliliğine muhalefet, Modern Çevre Hareketinin 19. yüzyılda başlatılmasının ana nedenlerinden biriydi.
Kömürden Geçiş
Küresel iklim hedeflerine ulaşmak için 2040 yılına kadar kömür gücü yaklaşık 10.000 TWh'den 2.000 TWh'nin altına düşürülmelidir.
Zirve kömür
Birçok ülkede yeraltında kömür bulunmasına rağmen hepsi tüketilmeyecektir. Günümüzde "'pik kömür'", kömür tüketiminin maksimuma ulaştığı nokta anlamına gelmektedir. Kömür kullanımı 2013 yılında zirve yaptı.
İş
Bazı kömür madeni işçileri, geçiş sürecinde işlerinin kaybedilebileceğinden endişe ediyorlar.
Biyoremediasyon
Diplococcus bakterisinin kömürü bozduğu ve sıcaklığını artırdığı bulunmuştur.
Kültürel Kullanımı
Bazı Batı kültürlerinde, kötü davranan çocukların Noel çoraplarında hediye yerine Noel Baba'dan sadece bir parça kömür alacağını söylenir.
Yılbaşı gününde kömür hediye etmek, İskoçya'da ve İngiltere'nin kuzeyinde şanslı sayılır. Gelecek yıl için sıcaklığı temsil eder.
Dış bağlantılar
Kaynakça
- ^ (PDF). 21 Eylül 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2020.
- ^ ""Global energy data". International Energy Agency". 21 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Mayıs 2020.
- ^ . 1 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Şubat 2020.
- ^ (PDF). Sandbag. 1 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Şubat 2020.
- ^ . 16 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2020.
- ^ "dünyada kömür". 21 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Mayıs 2020.
- ^ kömür 30 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . - Nişanyan Sözlük, 29 Haziran 2020'de erişildi.
- ^ "Taylor, Thomas N; Taylor, Edith L; Krings, Michael (2009). Paleobotany: The biology and evolution of fossil plants. ISBN 978-0-12-373972-8. Archived from the original on 16 May 2016". 16 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Mayıs 2020.
- ^ (PDF). 11 Aralık 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2020.
- ^ KÖMÜR ATLASI (PDF). Heinrich Böll Stiftung Derneği. 8 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 30 Mayıs 2017.
- ^ a b Yükseliş ve Çöküş 2024: Küresel Kömürlü Termik Santral Takibi (PDF). Global Energy Monitor, Avrupa İklim Eylem Ağı (CAN Europe), Fosil Yakıtların Ötesi (Beyond Fossil Fuels), CREA, E3G, Reclaim Finance, Sierra Club, SFOC, Kiko Network, Bangladeş grupları, Trend Asia, ACJCE, Chile Sustentable, POLEN Transiciones Justas, Iniciativa Climática de México ve Arayara. 14 Nisan 2024 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 11 Nisan 2024.
- ^ "Coal demand to remain flat to 2022, resulting in a decade of stagnation". International Energy Agency. 22 Aralık 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Aralık 2017.
- ^ "Tranberg, Bo; Corradi, Olivier; Lajoie, Bruno; Gibon, Thomas; Staffell, Iain; Gorm Bruun Andresen (2019). "Real-Time Carbon Accounting Method for the European Electricity Markets". Energy Strategy Reviews". Erişim tarihi: 13 Mayıs 2020.
- ^ . 7 Kasım 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2020.
- ^ "enerji yoğunluğu". 24 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Mayıs 2020.
- ^ "kömür kullanımı". 13 Ekim 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Mayıs 2020.
- ^ Reid, William (1973). "Chapter 9: Heat Generation, Transport, and Storage". In Robert Perry; Cecil Chilton (eds.). Chemical Engineers' Handbook (5 ed.).
- ^ "kok kömürü". 12 Nisan 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Mayıs 2020.
- ^ "döküm bileşenleri". Erişim tarihi: 13 Mayıs 2020.
- ^ "kok". 31 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Mayıs 2020.
- ^ . 2 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2020.
- ^ . 24 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2020.
- ^ . 16 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2020.
- ^ . 24 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2020.
- ^ . 16 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2020.
- ^ . 16 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2020.
- ^ "kömür" (PDF). 13 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 14 Mayıs 2020.
- ^ (PDF). 22 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2020.
- ^ "santral yanması". 28 Aralık 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Mayıs 2020.
- ^ . 16 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2020.
- ^ . 6 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2020.
- ^ "santral yanması". 16 Haziran 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Mayıs 2020.
- ^ (PDF). 16 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2020.
- ^ "kömür madenciliği". 16 Aralık 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Mayıs 2020.
- ^ "kömür madenciliği". 13 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Mayıs 2020.
- ^ "işlem gören kömür". 11 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Mayıs 2020.
- ^ (PDF). 20 Haziran 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2020.
- ^ "U.S. Energy Information Administration". 29 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Mayıs 2020.
- ^ "Endcoal: Health". 22 Aralık 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Aralık 2017.
- ^ ATAMAN, Tacettin. (PDF). O.D.T.Ü. 27 Mart 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Şubat 2016.
- ^ "Cıva: çevre ve insan sağlığı için kalıcı bir tehdit". Avrupa Çevre Ajansı. 2 Nisan 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 31 Mart 2019.
- ^ (PDF). Sağlık ve Çevre Birliği HEAL (Health and Environment Alliance). 2015. 2 Ocak 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2016.
- ^ "Tam 'gaz' kirlilik". Milliyet. 24 Şubat 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Şubat 2016.
- ^ . 16 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2020.
- ^ (PDF). 29 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2020.
- ^ . 19 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2020.
- ^ "küresel ısınma". 19 Kasım 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Mayıs 2020.
- ^ . 17 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2020.
- ^ "Sugathan, Anish; Bhangale, Ritesh; Kansal, Vishal; Hulke, Unmil (2018). "How can Indian power plants cost-effectively meet the new sulfur emission standards? Policy evaluation using marginal abatement cost-curves". Energy Policy. 121: 124–37". 16 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Mayıs 2020.
- ^ "Karplus, Valerie J.; Zhang, Shuang; Almond, Douglas (2018)". 16 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Mayıs 2020.
- ^ "the Guardian". 24 Ekim 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Mayıs 2020.
- ^ Ricke, Katharine; Drouet, Laurent; Caldeira, Ken; Tavoni, Massimo (2018). "Country-level social cost of carbon". Nature Climate Change. 8 (10): 895-900. Bibcode:2018NatCC...8..895R. doi:10.1038/s41558-018-0282-y. hdl:11311/1099986.
- ^ "he Economist. 2 August". 3 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Mayıs 2020.
- ^ . 11 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2020.
- ^ (PDF). 15 Kasım 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2020.
- ^ "siyaset". 13 Aralık 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Mayıs 2020.
- ^ "siyaset". 15 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Mayıs 2020.
- ^ (PDF). 16 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2020.
- ^ "iş". 25 Ekim 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Mayıs 2020.
- ^ 24 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2020.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Komur katmanli tortul cokellerin arasinda bulunan kati koyu renkli karbon ve yanici gazlar bakimindan zengin kayactir Taskomuru torkugillerden olusur Komur cogunlukla diger elementlerin degisken miktarlarda bulunmasiyla olusur Asil bileseni karbondur bunun yaninda degisken miktarda hidrojen kukurt oksijen ve azot icerir Isi icin yakilan bir fosil yakit olan komur dunyanin birincil enerjisinin yaklasik dortte birini ve elektriginin beste ikisini saglar Bazi demir ve celik uretimi yapan isletmeler ve diger endustriyel faaliyetler komuru yakar Komurun ekstraksiyonu ve kullanimi bircok erken olume ve cok fazla hastaliga neden olur Komur den her yil binlerce kisi erken oluyor Komur Dunyanin cogu bolgesinde bulunan komure yerin yuzeye yakin bolumlerinde ya da cesitli derinliklerde rastlanir Komur cok miktarda organik kokenli maddenin kismi ayrismasi ve kimyasal donusume ugramasi sonucunda olusan bircok madde icerir Bu olusum surecine komurlesme denir Tarihce Ilk olarak milattan onceki yillarda Cinliler tarafindan kullanildigi bilinmektedir Komur isletmeciligine ait dokumanlar 12 yuzyila aittir Komurun yogun olarak kullanimi ise 18 yuzyilin ikinci yarisina rastlar Ozellikle gelisen sanayi ve endustri komur kullanimini arttirmis komuru onemli bir mineral haline getirmistir Roma doneminde kentte demir isciligi icin komurun kullanildigina dair kanitlar bulunmustur Komur demir celik sanayisinin hammaddesi olarak kullanilmis ve buharli motorlarda buharin olusumu icin yakit olarak kullanilmistir Sanayi Devriminin gelisimi ile buhara olan ihtiyac komurun buyuk olcekli kullanimina yol acti Komur bir enerji kaynagi olarak bulunmasaydi Ingiltere 1830 lu yillarda su degirmenlerini cevirmek icin tum kaynaklarini tuketirdi Bitumlu komur ve Antrasit arasindaki bir sinif bir zamanlar buharli lokomotifler icin yakit olarak yaygin kullanildigi icin buhar komuru olarak biliniyordu Kuru kucuk buhar somunlari olarak da adlandirilan kucuk buhar komuru evsel su isitmasi icin yakit olarak kullanilmistir Bugun cikarilan komurun buyuk bolumu ise elektrik uretimi ve cesitli alanlarda kullanilmaktadir Komurun en buyuk tuketici ve ithalatcisi Cin dir Cin Dunya komurunun neredeyse yarisini cikariyor Cin in ardindan Hindistan yaklasik onda biri ile takip ediyor Avustralya Dunya komur ihracatinin yaklasik ucte birini olusturuyor ve onu da Endonezya ve Rusya takip ediyor Etimoloji Komur kelimesi Ozturkce olup muhtemelen Eski Turkcede yanmak anlamina gelen kon fiil kokune mUr ekinin getirilmesi sonucunda olusmustur Ayni fiil koku koz ve yoresel bir kelime olan goyunmek sozcuklerinin de kokenidir Sevan Nisanyan bu fiil kokuyle Akadca gumaru Suryanice gumarta odun komuru koz ve Arapca camr camra t sozcukleri arasinda bir benzerlik oldugunu isaret ederek Eski Ortadogu medeniyetleri ile Eski Orta Asya Turkleri arasinda MO 1 binyil baslarina dayanan bir etkilesimin varligi ihtimalini sorgulamaktadir Jeoloji Komur makerallar mineraller ve sudan olusur Fosiller ve kehribar komurde bulunabilir Komurun olusumu Bu teori yaklasik 360 milyon yil once bazi bitkilerin selulozlarini daha sert ve daha odunsu hale getiren karmasik bir polimer olan lignin uretme yetenegini gelistirdigini belirtiyor Boylece ilk agaclar gelisti Ancak bakteri ve mantar lignini ayristirma yetenegini hemen gelistirmedi bu yuzden odun tamamen curumedi tortu altinda gomuldu ve sonunda komure donustu Batakliklarda uygun nem ve sicakligin olusmasi ortamin asit miktarinin artmasi gerekli organik maddelerin ortamda bulunmasiyla bozunmus curuyen bitkilerin su altina inmesi ve batakligin zamanla ustunun ortulmesi gibi olaylar sonucu olusur Yaklasik 300 milyon yil once mantarlar ve bakteriler bu yetenegi gelistirerek dunya tarihinin ana komur olusum donemini sona erdirdi Yuksek basinc ve yuksek sicaklik altinda olu bitki ortusu yavasca komure donustu Olu bitki ortusunun komure donusmesine komurlesme denir Daha sonra milyonlarca yil boyunca derin gomunun isisi ve basinci su metan ve karbondioksit kaybina ve karbon oraninda bir artisa neden olur Boylece ilk linyit kahverengi komur olarak da bilinir daha sonra alt bitumlu komur ve son olarak Antrasit sert komur veya kara komur olarak da bilinir olusabilir LinyitDeltalar en kalin komur damarlarinin olustugu ortamlardir Goller ve nehirler gol kiyilari kalin komur damarlarinin meydana geldigi uygun bataklik ortamlardir Lagunler deniz etkisinin oldugu ince komur damarciklarini meydana getirirler Akarsu tasma ovalari ince komur damarciklarini olustururlar Antrasit Jeolojik devirde iki buyuk komur olusum cagi vardir Bunlardan daha eski olani Karbonifer 345 280 milyon yil once ve Permiyen 280 225 donemlerini kapsar Kuzey Amerika nin dogusu ile Avrupa daki taskomuru yataklarinin cogu Karbonifer doneminde Sibirya Asya nin dogusu ve Avustralya daki komur yataklari Permiyen doneminde olusmustur Ikinci buyuk komurlesme cagi ise Kretase tebesir doneminde basladi ve tersiyer donemi sirasinda sona erdi Dunyadaki linyitlerin ve yagsiz komurlerin cogu bu donemde olusmustur Komurlerin turedigi bitkilerden geriye cok az iz kalmistir Komur katmanlarinin altinda ve ustunde yer alan kayaclarda egreltiotlari kibritotlari atkuyruklari ve bircok bitki fosiline rastlanabilir Komurler yogunluk gozeneklilik sertlik ve parlaklik bakimindan farklilik gosterebilir Genellikle komur turleri bazi inorganik maddeler genellikle de killer sulfurler ve klorurler icerir Bunlar da az miktarda civa titan ve manganez gibi bazi elementler de icerir Komur Bitkiler oldukten sonra bakteriler etkisiyle degisime ugrar Eger su altinda kalarak degisime ugrarsa C karbon miktari artarak komurlesme baslar C miktari 60 ise turba C miktari 70 ise linyit C miktari 80 90 ise tas komuru C miktari 94 ise antrasit adini alir Siniflandirma Turler Komurler cesitli sekillerde siniflandirilabilir Dort tip komur vardir antrasit tas komuru linyit ve turbadir Antrasit en degerli komur turudur Pahali oldugu icin kullanimi sinirlidir Guclukle tutusan koku ve duman cikarmadan yanan bir cesit kas komurudur 95 i karbondan olusur En sert komur turu olup yandiginda digerlerinden daha fazla isi verir Komurun en ust siradaki antrasit oncelikle konut ve ticari alan isitmasi icin kullanilir Parlak siyah bir komurdur Tas komurunun 70 i Linyitin 50 sinden daha az bir kismi karbondan olusur Komurler organik olgunluklarina gore linyit alt bitumlu komur bitumlu komur ve antrasit tiplerine ayrilirlar Linyit Sagliga en az zararli komur olan linyit veya kahverengi komur acikcasi sadece elektrik enerjisi uretimi icin yakit olarak kullanildi Jet bazen cilali kompakt bir linyit formudur Ust Paleolitik donemden beri sus tasi olarak kullanilmaktadir Linyit ve kismen alt bitumlu komurler genellikle yumusak kolayca ufalanabilen ve mat gorunustedirler Bu tip komurlerin ana ozelligi goreceli olarak cok yuksek nem icerirler ve karbon icerikleri dusuktur Antrasit ve bitumlu komurler ise genellikle daha sert dayanikli siyah renkli ve camsi parlak gorunustedirler Goreceli olarak nem icerikleri daha dusuk olup karbon oranlari daha yuksektir Buhar elektrik enerji uretiminde ve kok komuru uretiminde oncelikle yakit olarak kullanilir Ozellikleri linyit ile bitumlu komurun ozellikleri arasinda degisen alt bitumlu komur oncelikle buhar elektrik guc uretimi icin yakit olarak kullanilir Grafit tutusmasi zordur ve yakit olarak yaygin olarak kullanilmaz Siyah gri renkte ve dokusu yaglidir En cok kalemlerde kullanilir veya yaglama icin tozlanir Kanal komuru bazen mum komuru olarak da adlandirilir temel olarak liptinitten olusan ve onemli hidrojen icerigine sahip ince taneli yuksek rutbeli bir komurdur Jeolojik olarak komurlerin yaslari 400 milyon ile 15 milyon yil arasinda degisir Genellikle yasli komurler daha kalitelidir Komurler mikroskobik homojen bilesenlerine gore cesitli kayac tiplerine de ayrilir Bu siniflandirma komurun turedigi malzemeyi ve komurlesme sureclerini ele aldigindan aslinda genetik bir siniflandirmadir Bu sistemde komur dort temel tipe ayrilir vitren klaren duren ve fuzen komur siniflandirmasi genellikle ucucularin icerigine de dayanmaktadir Bir baska siniflandirma sistemi de komurun ticari degerine yer verir madde icerigine ve icerdigi katisiklar dikkate alinir Komur cok eskilerden beri enerji uretiminde sentetik boyalarin cozuculerin ilaclarin hazirlanmasinda ara madde olarak ve cesitli hos kokulu maddelerin elde edilmesinde kullanilmaktaydi Ayrica komurun yakilmasiyla elde edilen gazlardan yakit olarak yararlanilir Komurun gazlastirilmasi Komurun gazlastirilmasi islemi 18 yuzyilda ortaya cikmis bir dusuncedir Komurler ve Komuru gazlastirip ozellikle dogal gaz ve petrolun yerini almasi dusuncesi vardi ve bu calismalar 20 yuzyilin ikinci yarisinda hiz verilip ozellikle 1972 75 yillari arasinda yasanan petrol krizinde hiz verilmis yeni projeler uretilmeye baslanmistir Degisik enerji kaynaklari bulma cabalari cercevesinde komurun ham petrole benzeyen bir sivi yakita donusturulmesi cabalarina baslanmistir Bu amacla uygulanmaya calisilan bir yontemde proliz ve hidrojenlemedir Bu yontem yuksek basinc altinda bir katalizor yardimiyla hidrojen ile komurun tepkimeye sokulmasiyla gerceklesir II Dunya Savasi sirasinda Almanya da komurun hidrojenlenmesi yaygin olarak kullanilan bir teknikti ama bu uretim yontemi petrolden benzin elde etmekten cok daha pahaliya mal oldugundan giderek ticari onemini yitirdi Odun komuru Ote yandan agacin havasiz ortamda yavas yavas kismen yakilmasiyla elde edilen ve siyah barut uretiminde ve metallerin sert yuzeylerinin kaplanmasinda kullanilan odun komuru veya mangal komuru denir Hammaddesi daha cok mese odunundan saglanir Kok komuru Tas komurunun havasiz ortamda butun ucucu bilesenlerinin giderildigi yuksek sicakliklara kadar isitilmasiyla elde edilen ozellikle bazi onemli ya da onemsiz islemlerinde kullanilan malzemeye ise kok komuru denir Kok gercek anlamda bir komur degildir Tabiatta serbest halde bulunmaz fabrikalarda tas komurunun icindeki gazlarin cikartilmasindan sonra elde edilen komurdur Havagazi Havagazi ilk kez 18 yuzyilin sonlarinda ayrimsal damitma yoluyla Ingiltere de uretildi Hava gazi elektrigin dunyada yayginlasmasindan once sokaklarin aydinlatimasinda merkezi isitmada ve konutlarin isitilmasinda yaygin olarak kullanildi Yerini zamanla dogal gaz almis olmasina ragmen dogal gazin giderek pahaliasmasi uzerine komurden gaz elde etmek icin degisik yontemler aranmaya baslandi Uzerinde calisilan yontemlerden biri de 1870 te gelistirilmis olan komurun toz halinde uretildikten sonra yuksek sicakliklarda hava ve buharla karistirilmasidir Dunyada komur Bilinen komur yataklari incelendiginde Guney ve Kuzey yarimkureler arasinda onemli bir farklilik oldugu gorulmektedir Guney yarim kure komur bakimindan oldukca yoksundur Bunun nedeni Devoniyen donem ve daha onceki donemlerin alcak ovalarinda komur yataklarini olusturacak olcude kalin bitki depolarinin birikmesine elverisli bitkisel yasamin olmayisidir Dunya siralamasinda en buyuk komur tuketici ilk iki ulke Cin ve Hindistan dir Toplamda 101 ulke resmi olarak No New Coal taahhudunde bulundu veya son on yilda gelistirdikleri yeni komur santrali planlarini iptal etti Komur talebi 2015 ve 2016 yillarda 4 2 dustu Emisyon Yogunlugu Emisyon yogunlugu uretilen elektrik birimi basina bir jeneratorun omru boyunca yaydigi sera gazidir Su anda yaygin olarak kullanilan elektrik uretme yontemlerinden biri olan komur ve petrolun emisyon yogunlugu yuksektir cunku uretilen her kWh icin yaklasik 1000g CO2 yayarlar Dogalgaz ise kWh basina yaklasik 500g CO2 ile orta emisyon yogunlugundadir Diger tum uretim yontemleri kWh basina 100g nin altina denk duserek dusuk emisyon yogunlugundadir Komurun emisyon yogunlugu tipe ve jenerator teknolojisine gore degisir ve bazi ulkelerde kWh basina 1200 g i asar Enerji Yogunlugu Komurun enerji yogunlugu yani isitma degeri kilogram basina yaklasik 24 megajoule dir 40 verimlilige sahip bir komur santrali icin bir yil boyunca 100 W lik ampule guc vermek icin tahmini 325 kg 717 lb komur gerekir Dunya enerjisinin 27 6 si 2017 yilinda komurle saglandi ve Asya Kitasi bunun neredeyse dortte ucunu kullandi Kimya Kompozisyon Komurun bilesimi ya yakin bir analiz nem ucucu madde sabit karbon ve kul ya da nihai bir analiz kul karbon hidrojen azot oksijen ve kukurt olarak rapor edilir Ucucu madde kendi basina mevcut degildir bazi adsorbe edilmis metan haric ancak komurun isitilmasiyla uretilen ve uzaklastirilan ucucu bilesikleri belirtir Tipik bir bitumlu komur agirlik bazinda kuru ve kul icermeyen 84 4 karbon 5 4 hidrojen 6 7 oksijen 1 7 azot ve 1 8 kukurt temelli bir nihai analize sahip olabilir Kok komuru ve demir kokusu icin kok kullanimi Kok komuru celik ve diger demir urunlerinin uretiminde kullanilan koklasabilir komurden dusuk kullu dusuk kukurtlu bitumlu komur ayni zamanda metalurjik komur olarak da bilinir elde edilen kati bir karbonlu kalintidir Kok komuru yuksek firindaki asiri yukun agirligina dayanacak kadar guclu olmalidir Koklasabilir tas komuru geleneksel yolu kullanarak celik yapiminda cok onemlidir Kok komuru kul kukurt ve fosfor bakimindan dusuk olmalidir boylece bunlar metale goc etmez Bazi ortak yapim islemleri komur katrani amonyak hafif yaglar ve komur gazi da dahil olmak uzere yan urunler uretir Dokum bilesenlerinde kullanim Bu uygulamada deniz komuru olarak bilinen ince ogutulmus bitumlu komur dokum kumunun bir bilesenidir Erimis metal kalip icinde iken komur yavasca yanar basincta gazlari azaltir ve boylece metalin kumun gozeneklerine nufuz etmesini onler Isitildiginda komur ayrisir ve govdesi hafifce kirilgan hale gelir ve erimis metale dokunmak icin acik delikleri kirma islemini kolaylastirir Kok alternatifleri Hurda celik bir elektrik ark ocaginda geri donusturulebilir eritme ile demir yapmanin bir alternatif yolu dogrudan azaltilmis demirdir sunger veya pelet demir yapmak icin herhangi bir karbonlu yakit kullanilabilir Karbondioksit emisyonlarini azaltmak icin indirgeyici ajan olarak hidrojen kullanilabilir Karbon kaynagi olarak biyokutle veya atik kullanilabilir Gaz haline getirme Gazlastirma sirasinda komur isitilir ve basinclandirilma sonrasi oksijen ve buharla karistirilir Reaksiyon sirasinda oksijen ve su molekulleri komuru karbonmonokside CO ederken hidrojen gazi H2 salar Bu yeralti komur madenlerinde yapilirdi ve tuketicilere aydinlatma isitma pisirme icin borulu sehir gazi yapmak icin kullanilirdi 3C as Coal O2 H2O H2 3CO Syngas veya sentez gaz olarak da bilinen gaz en buyuk etken olan hidrojen ve karbonmonoksit dahil olmak uzere karbondioksit metan gibi bilesenleri iceren bir yakit gazi karisimidir Syngas genellikle komur gazlastirma urunudur ve ana uygulama alani elektrik uretimidir Syngas ayrica Fischer Tropsch yontemi ile benzin ve dizel gibi nakliye yakitlarina donusturulebilir Sentez gazi dogrudan yakita karisabilir veya metanol yardimiyla benzine donusturulebilir Fischer Tropsch teknolojisi ile birlestirilmis gazlastirma Guney Afrika nin Sasol Kimya Sirketi tarafindan komur ve dogalgazdan motorlu tasit yakitlari yapmak icin kullanilmaktadir Sivilastirma Komur hidrojenasyon veya karbonizasyon ile dogrudan benzine veya dizele esdeger olan sentetik yakitlara donusturulebilir Komur sivilasmasi ham petrolden elde edilen sivi yakit uretiminden yayilan karbondioksit miktarindan daha fazla karbondioksit yayar Devlete ait Cin Enerji Yatirim i bir komur sivilastirma tesisi isletmektedir ve iki tane daha insa etmeyi planliyor Kimyasallarin uretimi Komurden kimyasal madde uretimi Kimyasallar 1950 lerden beri komurden uretilmektedir Komur cesitli kimyasal gubrelerin ve diger kimyasal urunlerin uretiminde hammadde olarak kullanilabilir Syngas uretmek icin komur gazlastirmasi bu urunlere giden ana yoldur Dogrudan sentez gazindan uretilen birincil kimyasallar arasinda metanol hidrojen ve karbonmonoksit bulunur Birincil kimyasallarin yuksek degerli turevi urunlerin oncusu olarak sentez gazinin cok yonlulugu cesitli degerli emtialar uretmek icin komur kullanma secenegi sunar Kimya endustrisi en uygun maliyetli olan hammaddeleri kullanma tercihindedir Komurden kimyasal uretimi cok miktarda komur madeni bulunan Guney Afrika ve Cin gibi ulkelerde cok daha fazla ilgi goruyor Cin de dogal gaz kaynaklarinin eksikligi ile birlikte komur madeninin bollugu orada kimya endustrisine komur icin guclu bir tesvikidir Sasol Guney Afrika da komurden kimyasal tesisler insa ederek isletti Kimyasal islemler icin komur onemli derecede su kaynagi gerektirir Elektrik Uretmek Icin KomurYanma oncesi aritma Rafine komur nemi ve belirli kirleticileri alt bitumlu ve linyit kahverengi komurler gibi dusuk islevli komurlerden uzaklastiran komur iyilestirme teknolojisinin urunudur Yakma isleminden once komurun ozelliklerini degistiren komur icin yapilan bir on islemdir Termal verimlilik iyilestirmesi gelismis on kurutma linyit ve biyokutle gibi yuksek nem yakitlariyla ilgili ile elde edilebilir Yanma oncesi komur teknolojisinin amaci komur yakildiginda verimliligi artirmak ve emisyonlari azaltmaktir On yanma teknolojisi bazen komurle calisan kazanlardan kaynaklanan emisyonlari test etmek amacli yanma sonrasi teknolojilere ek olarak kullanilabilir Santral yanmasi Buldozer Ljubljana Guc Istasyonunda komur itiyor Termal komur elektrik uretmek icin komur santrallerinde kati yakit olarak yakilan komur cesitidir Komur yanma yoluyla cok yuksek sicakliklar uretmek icin de kullanilir Dunya genelinde komur kullanimini azaltma calismalarinda bazi bolgeler daha dusuk karbon kaynagi olan dogalgaz ve elektrige gecisine yol acmistir Komur elektrik uretimi icin kullanildiginda toz haline getirilir ve daha sonra kazanli bir firinda yakilir Firin isisi kazan suyunu buhara donusturur bu daha sonra jeneratorleri ceviren ve elektrik ureten turbinleri dondurmek icin kullanilir IGCC enerji santralleri toz haline getirilmis komur yakitli santrallere gore daha az yerel kirlilik yayar ancak gazlastirma ve yakmadan once karbon tutma ve depolama teknolojisinin bugune kadar komurle kullanilmasi cok pahali oldugu belirlenmistir 2017 yilinda dunyadaki elektrigin 38 i 30 yil onceki ayni yuzde olan komurden geldi 2013 yilinda maksimum komur kullanimina ulasildi Komur Endustrisi Komur madenciligi Her yil yaklasik 8000 Mt komur uretilmektedir bunlarin neredeyse 90 i taskomuru ve 10 linyittir Yeralti madenciliginde yuzey madenciliginden daha fazla kaza meydana gelir Tum ulkeler madencilik kazasi hakkinda bulunan istatistikleri yayinlamamaktadir bu nedenle dunya capindaki rakamlar belirsizdir ancak olumlerin cogunun Cin de komur madenciligi kazalarinda meydana geldigi dusunulmektedir 2017 de Cin de 375 komur madenciligi hakkinda olum oldu Maden komurunun cogu termal komurdur elektrik uretmek buhar yapmak icin kullanilan buhar komuru olarak da bilinir ancak metalurjik komur demir yapmak icin kullanilan kok komuru olarak kullanilan koka komuru olarak da adlandirilir kuresel komur kullaniminin 10 ila 15 ini olusturur Islem goren komur Cin dunya komurunun neredeyse yarisini madenler ardindan Hindistan in ise onda birini madenler Avustralya dunya komur ihracatinin yaklasik ucte birini olusturmaktadir ve bunu Endonezya ve Rusya takip etmektedir Komur un en buyuk ithalatcilari ise Japonya ve Hindistan dir Metalurjik komurun fiyati termal komurun fiyatindan cok daha yuksektir cunku metalurjik komurde kukurt orani daha dusuk olmalidir ve daha fazla temizlik gerektirir Komur Vadeli Sozlesmeleri komur ureticilerine ve elektrik enerjisi endustrisine riskten korunma ve risk yonetimi icin onemli bir arac saglar Pazar egilimleri Komur ureten ulkelerden en fazla olani Cin madenleridir dunya komurunun neredeyse yarisi cikartirlar ve Hindistan 10 dan daha az olarak Cin den sonra geliyor Cin acik ara en buyuk tuketicidir Fazla olmasi nedeniyle piyasa egilimleri Cin Enerji Politikasina baglidir Turkiye de komur Turkiye linyit komuru acisindan zengin bir ulke olup bunun haricinde tas komuru de cikartilmaktadir Sagliga zararlari Komurun yillik saglik maliyeti en az 800 000 erken olum hesaplanmistir Madencilik silikozis sebep oluyor Civa onemli bir risk tasimaktadir Cevresel zararlari Komurlu termik santraller cevre sagligina zarar vermektedir Kuresel isinmanin baslica aktorlerinden biri de komurdur Yeralti yanginlari Dunyada yeraltinda binlerce komur madeni yaniyor Yeraltinda yananlarin bulunmasi zor olabilir ve cogunlukla bircogu sondurulemez Yanginlar ust zeminlerin de cokmesine neden olabilir yanma sirasindaki gazlar insan yasami icin tehlikelidir ve yuzeye cikmasi dahilinde yuzey yanginlarini baslatabilir Komur yataklari kendiliginden yanmasi veya bir maden yangini sonucu veya yuzeyde cikan yangin ile temas ederek atese verilebilir Yildirim carpmasi onemli bir tutusma kaynagidir Komur alanindaki bir cim yangini onlarca komur yatagini atese verebilir Cin deki komur yanginlari yilda yaklasik 120 milyon ton komur yakiyor Terkedilmis antrasit serit maden ocaginda bulunan ilce depolama alanindaki cop yangini nedeniyle 1962 de ateslenmistir Yangini sondurme girisimleri basarisiz olmus ve hala bu gune kadar yeraltinda yanmaya devam ediyor Kuresel Isinma Komur kullaniminin buyuk ve uzun vadeli etkisi iklim degisikligine ve kuresel isinmaya neden olan bir sera gazi olan karbondioksit salinimidir 2016 yilinda dunya komur kullanimindan kaynaklanan brut karbondioksit emisyonlari 14 5 gigaton dur 2013 yilinda BM iklim ajansi baskani felaket olan kuresel isinmadan kacinmak icin dunyanin komur rezervlerinin cogunun topraga birakilmasi gerektigini onerdi Komur Kirliliginin AzaltilmasiTarihsel olarak asil odak asit yagmuruna sebep acan ve en onemli gaz olan SO2 ve NOx idi Gorunur hava kirliligi hastalik ve erken olumlere neden olan parcaciklar sacar Civa emisyonlari 95 e kadar azaltilabilir Bununla birlikte karbondioksit emisyonlarinin yakalanmasi genellikle ekonomik olarak uygun degildir Standartlar Yerel kirlilik standartlari Cin Hindistan Endustriyel Emisyonlar Direktifi AB ve Temiz Hava Yasasi ni ABD icerir Uydu izleme Uydu izleme artik ulusal verileri kontrol etmek icin kullaniliyor ornek olarak Sentinel 5 Habercisi Cin in SO2 kontrolunun kismen basarili oldugunu gostermistir Kombine cevrim santralleri Komur gazlastirma ile birkac Entegre gazlastirma kombine cevrim IGCC icin komur yakitli enerji santrali insa edilmistir Karbon yakalama ve depolama Komur disindaki bazi kullanimlar icin hala yogun bir sekilde arastirilmaya ekonomik olarak uygun gorulmesine ragmen karbon yakalama ve depolama Petra Nova ve Sinir Barajinda komurle calisan enerji santrallerinde test edilmis ve teknik olarak mumkun oldugu ancak komurle kullanim icin ekonomik olarak uygun olmadigi bulunmustur Ekonomi 2018 de komur adina 80 milyar dolarlik yatirim yapildi ancak neredeyse hepsi yeni maden acmak yerine uretim seviyelerini korumak icin kullanildi Uzun vadede komur ve petrol dunyaya trilyonlarca dolara mal olabilir Komur tek basina Avustralya ya milyarlarca dolara mal oluyor Komurden iklim degisikligi yoluyla en fazla zarar goren ekonomiler karbonun en yuksek sosyal maliyetine sahip ulkeler olduklari icin Hindistan ve ABD olabilir Komuru finanse etmek icin banka kredileri Hindistan ekonomisi icin bir risktir En buyuk uretici oldugu bilinen Cin in komur santrallerinin beste ikisinin zarar verici oldugu tahmin ediliyor Siyaset Cin Hindistan ve Japonya gibi yeni komurle calisan elektrik santralleri insa eden veya finanse eden ulkeler Paris Anlasmasi nin amacladigi hedefleri engelledigi gerekcesiyle uluslararasi elestirilerle karsi karsiya kalkmaktadirlar 2019 te Pasifik Adasi ulkeleri ozellikle Vanuatu ve Fiji Avustralya yi emisyonlarini oldugundan daha hizli bir oranda azaltmadigi icin elestirdi kiyiya su baskini ve erozyonla ilgili endiselerini dile getirdiler Bozulma Hindistan da ve Cin de yolsuzluk iddialari sorusturuluyor Komur e Muhalefet Komur kirliligine muhalefet Modern Cevre Hareketinin 19 yuzyilda baslatilmasinin ana nedenlerinden biriydi Komurden Gecis Kuresel iklim hedeflerine ulasmak icin 2040 yilina kadar komur gucu yaklasik 10 000 TWh den 2 000 TWh nin altina dusurulmelidir Zirve komur Bircok ulkede yeraltinda komur bulunmasina ragmen hepsi tuketilmeyecektir Gunumuzde pik komur komur tuketiminin maksimuma ulastigi nokta anlamina gelmektedir Komur kullanimi 2013 yilinda zirve yapti Is Bazi komur madeni iscileri gecis surecinde islerinin kaybedilebileceginden endise ediyorlar Biyoremediasyon Diplococcus bakterisinin komuru bozdugu ve sicakligini artirdigi bulunmustur Kulturel Kullanimi Bazi Bati kulturlerinde kotu davranan cocuklarin Noel coraplarinda hediye yerine Noel Baba dan sadece bir parca komur alacagini soylenir Yilbasi gununde komur hediye etmek Iskocya da ve Ingiltere nin kuzeyinde sansli sayilir Gelecek yil icin sicakligi temsil eder Dis baglantilar https globalenergymonitor org projects global coal plant tracker Kaynakca PDF 21 Eylul 2019 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 11 Mayis 2020 Global energy data International Energy Agency 21 Mayis 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Mayis 2020 1 Subat 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Subat 2020 PDF Sandbag 1 Subat 2020 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 1 Subat 2020 16 Mayis 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Mayis 2020 dunyada komur 21 Mayis 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Mayis 2020 komur 30 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Nisanyan Sozluk 29 Haziran 2020 de erisildi Taylor Thomas N Taylor Edith L Krings Michael 2009 Paleobotany The biology and evolution of fossil plants ISBN 978 0 12 373972 8 Archived from the original on 16 May 2016 16 Mayis 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Mayis 2020 PDF 11 Aralik 2018 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 12 Mayis 2020 KOMUR ATLASI PDF Heinrich Boll Stiftung Dernegi 8 Temmuz 2017 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 30 Mayis 2017 a b Yukselis ve Cokus 2024 Kuresel Komurlu Termik Santral Takibi PDF Global Energy Monitor Avrupa Iklim Eylem Agi CAN Europe Fosil Yakitlarin Otesi Beyond Fossil Fuels CREA E3G Reclaim Finance Sierra Club SFOC Kiko Network Banglades gruplari Trend Asia ACJCE Chile Sustentable POLEN Transiciones Justas Iniciativa Climatica de Mexico ve Arayara 14 Nisan 2024 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 11 Nisan 2024 Coal demand to remain flat to 2022 resulting in a decade of stagnation International Energy Agency 22 Aralik 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Aralik 2017 Tranberg Bo Corradi Olivier Lajoie Bruno Gibon Thomas Staffell Iain Gorm Bruun Andresen 2019 Real Time Carbon Accounting Method for the European Electricity Markets Energy Strategy Reviews Erisim tarihi 13 Mayis 2020 7 Kasim 2006 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Mayis 2020 enerji yogunlugu 24 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Mayis 2020 komur kullanimi 13 Ekim 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Mayis 2020 Reid William 1973 Chapter 9 Heat Generation Transport and Storage In Robert Perry Cecil Chilton eds Chemical Engineers Handbook 5 ed erisim tarihi kullanmak icin url gerekiyor yardim kok komuru 12 Nisan 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Mayis 2020 dokum bilesenleri Erisim tarihi 13 Mayis 2020 kok 31 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Mayis 2020 2 Aralik 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Mayis 2020 24 Mayis 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Mayis 2020 16 Mayis 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Mayis 2020 24 Mayis 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Mayis 2020 16 Mayis 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Mayis 2020 16 Mayis 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Mayis 2020 komur PDF 13 Agustos 2012 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 14 Mayis 2020 PDF 22 Temmuz 2013 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 14 Mayis 2020 santral yanmasi 28 Aralik 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Mayis 2020 16 Mayis 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Mayis 2020 6 Kasim 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Mayis 2020 santral yanmasi 16 Haziran 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Mayis 2020 PDF 16 Mayis 2020 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 14 Mayis 2020 komur madenciligi 16 Aralik 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Mayis 2020 komur madenciligi 13 Agustos 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Mayis 2020 islem goren komur 11 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Mayis 2020 PDF 20 Haziran 2018 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 14 Mayis 2020 U S Energy Information Administration 29 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Mayis 2020 Endcoal Health 22 Aralik 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Aralik 2017 ATAMAN Tacettin PDF O D T U 27 Mart 2014 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 29 Subat 2016 Civa cevre ve insan sagligi icin kalici bir tehdit Avrupa Cevre Ajansi 2 Nisan 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 31 Mart 2019 PDF Saglik ve Cevre Birligi HEAL Health and Environment Alliance 2015 2 Ocak 2016 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 15 Subat 2016 Tam gaz kirlilik Milliyet 24 Subat 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Subat 2016 16 Mayis 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Mayis 2020 PDF 29 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 14 Mayis 2020 19 Kasim 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Mayis 2020 kuresel isinma 19 Kasim 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Mayis 2020 17 Agustos 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Mayis 2020 Sugathan Anish Bhangale Ritesh Kansal Vishal Hulke Unmil 2018 How can Indian power plants cost effectively meet the new sulfur emission standards Policy evaluation using marginal abatement cost curves Energy Policy 121 124 37 16 Mayis 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Mayis 2020 Karplus Valerie J Zhang Shuang Almond Douglas 2018 16 Mayis 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Mayis 2020 the Guardian 24 Ekim 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Mayis 2020 Ricke Katharine Drouet Laurent Caldeira Ken Tavoni Massimo 2018 Country level social cost of carbon Nature Climate Change 8 10 895 900 Bibcode 2018NatCC 8 895R doi 10 1038 s41558 018 0282 y hdl 11311 1099986 he Economist 2 August 3 Agustos 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Mayis 2020 11 Kasim 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Mayis 2020 PDF 15 Kasim 2018 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 14 Mayis 2020 siyaset 13 Aralik 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Mayis 2020 siyaset 15 Agustos 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Mayis 2020 PDF 16 Mayis 2020 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 14 Mayis 2020 is 25 Ekim 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Mayis 2020 24 Ekim 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Mayis 2020