Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İmamîye Şiası, Şiîlik meşrebi içerisinde mevcut olan tüm tarikât ve mezheplerin ortak i'tikatlarını tanımlamak maksadıyla kullanılan bir fıkıh deyimi olup, Aşırı Ghulât (Radikal dinci fırkalar), Keysanîlik (Dörtçüler), Zeydîlik (Beşçiler), İsmailîlik (Yedicilik/Yedi İmamcılık) (Mustâlîlik ve Nizarîlik) ve İsnâaşerîyye (Onikicilik/On İki İmamcılık) (Câferiyye Şiîliği ve Anadolu Alevîliği) ile Arap Aleviliği'ni de kapsamı altına alan bir şekilde tanımlanmaktadır.
Şiî tarikât ve mezhepler
- Aşırı Ghulât (Radikal dinci fırkalar)
- Bazighîlik: İmam Cafer-i Sadık'ın Tanrılığına inanılan mezhep;
- Dhammîlik: Ali bin Ebu Talib'in Tanrılığına inanılan mezhep;
- Ghurabîlik: Cebrâîl'in Tanrı'nın buyruklarını hatâ ile Ali bin Ebu Talib'in yerine Muhammed'e indirdiğine inananların kurduğu mezhep;
- Ya’furîlik: Mu’ammer el-Kûfî'in Tanrılığına inanılan mezhep.
- Keysanîlik (Dörtçüler): Mehdi kavramını ortaya atarak ilk defa İmam unvanını kullanan; Ali bin Ebu Talib'den sonra sırası ile Hasan bin Ali, Hüseyin bin Ali ve dördüncü İmâm olarak da Ali bin Hüseyin (Zeyn el-Âb-ı Dîn)’in yerine Ali bin Ebu Talib’in Bânû Hânife Kâbilesi mensûbu Havlet bint Câ'fer’den olan oğlu Muhammed bin el-Hânifîyye'nin imâmlık ve Mehdiliğini kabullenen; temelleri El-Mukhtar bin Ebû ʿUbeydullah el-Tâifî tarafından atılan ve daha sonra da kendi içlerinden Abbâsîler Hâlifeliği’ni çıkaran ghulât (köktendinci) mezhep.
- Berberîcilik: Muhammed bin el-Hânifîyye’yi Tanrısallaştıran ve Hamza ibn ʿUmara el-Berberî'nin Peygamber olduğuna inananların mezhebi;
- Haşimîlik (Dörtçüler): Muhammed bin Hânifîyye’nin ölümünü kabullenerek en büyük oğlu Ebu Haşim'i halef olarak kabul edenlerin mezhebi;
- Karibîlik / Kuraybîlik (Dörtçüler): Adını imâm Ebu Karib/Kurayb el-Darir’den alan, Muhammed bin el-Hânifîyye’nin ölmediği ama saklandığı ve bir gün adalet dağıtmak üzere yeryüzüne Mehdî olarak döneceğine inanılan mezhep;
- Sarrajcılık (Dörtçüler): Muhammed ibn el-Hânifîyye’nin ölümünü kabullenen fakat ileride bir gün adalet dağıtmak üzere yeryüzüne Mehdî olarak döneceğine inanılan Hayyan el-Sarraj tarafından kurulan mezhep;
- Hürrem’îyye (Ḵhorrām-Dīnān / Khurrāmīyah / Muḥammira / Kızıl-Giyinenler/ Kızıllar Kısmen Dörtçülerin uzantısıdır): Al-Makdisi'den nakledildiği üzere, El-Mukanna‘ tarafından temelleri atılan, Ebu Müslim Horasani'nin Mehdîliğine, reenkarnasyona, Tanrı'nın sırasıyla Muhammed, Ali, Ebu Müslim Horasani ve en son olarak da Haşim el-Mukanna‘’da vûcud bulduğuna inanan, başkalarına zarar vermemek kaydıyle her şeyden zevk almayı mübah sayan ve kendilerini İslâmiyet kisvesi altında gizleyen Mazdekçıların oluşturduğu dinî ve siyasi ghulât (köktendinci) mezhep.
- Zeydîlik (Beşçiler): Beşinci İmâm olarak Zeyd bin Ali'yi kabul eden kol.
- Dukeynîlik: Muhammed'in haleflerinin Ali bin Ebu Talib'in tarafını tutmamalarından dolayı imânlarını kaybettiğine inananların mezhebi;
- Halefîlik: Zeyd bin Ali'nin haleflerinin Abd el-Samed adlı bir şahıs ve onun neslinden devam ettiğine inananların mezhebi;
- Heşebîlik / Sûrhabîlik: İmâmlığın, imâmın bilgisiz ve ahlâksız olması dahil, her hâlükârda Hasan bin Ali ile Hüseyin bin Ali'nin soyundan gelenlerde kalması gerektiğine inananların mezhebi;
- Jarûdîlik: Adını Ebû’l Jarûd Ziyad bin Ebû Ziyad’dan alan, Ebu Bekr-i Sıddık, Ömer ibn Hattab ve Osman bin Affan'ın her üçünün Ali bin Ebu Talib'i halife seçmemekle büyük bir günah işlemiş olmamakla beraber hatalı bir davranışta bulunmuş olduklarına ve bu nedenle de onların Ashab-ı Kiram'lıklarının geçerli olamayacağını beyân etmekle beraber alenen suçlamaktan da kaçınan, diğer taraftan ise Talha bin Ubeydullah ile Zübeyr bin Avvam'ı Ali bin Ebu Talib'e başkaldırmış olmalarından ötürü şiddetle kınayanların mezhebi;
- Süleymanîlik: Adını Süleyman bin Jarir’den alan, haliferliğin kime gideceğinin istişareler neticesinde karara varılması gereken bir husus olduğuna ve Ebu Bekr-i Sıddık ile Ömer ibn Hattab'ın Ali bin Ebu Talib'i halife seçmemekle hata işlediğine fakat günaha girmediğine inananların mezhebi;
- Butrîlik / Tâbîrilik: Kathir en-Nevva El-Ebter tarafından kurulan, inançları hemen hemen Süleymanîlik ile ayni olmakla birlikte, Ebu Bekr-i Sıddık, Ömer ibn Hattab ve Osman bin Affan'ın üçününde Ali bin Ebu Talib'i halife seçmemekle hatalı olduğuna fakat günaha girmemiş olduklarına inananların mezhebi;
- Salihîlik: Hasan ibn Salih tarafından kurulan, inançları hemen hemen Süleymanîlik ile ayni olmakla birlikte, Ebu Bekr-i Sıddık, Ömer ibn Hattab ve Osman bin Affan'ın üçününde Ali bin Ebu Talib'i halife seçmemekle hatalı olduğuna fakat günaha girmemiş olduklarına inananların mezhebi;
- Vâsîtîlik: On İki İmamın tamamını da tanıyan Zeydîler'in oluşturduğu mezhep.
- Ismâʿîl’îyye (Yedi İmâmcılık/Yedicilik): Yedinci İmâm olarak İsmail bin Câfer el-Mûbarek’i kabul eden kol.
- Karmatîlik (Yediciler/el-Bakl’îyye): Fatımî halifelerinin imâmlığını kabul etmeyen kol.
- Dürzîlik (Kısmen Yedi İmâmcıdır): Fatımîler’in beşinci halifesi Hâkim Biemrillah’a ulûhîyet isnâd eden ghulât (köktendinci) kol.
- Nizarî İsmailîlik (Yedicilik): Sekizinci Fatımî halifesi Ebû Tamîm Ma’add el-Mûstansir bi-llâh'ın oğullarından Nizar'ı On dokuzuncu İsmailîyye imâmı olarak kabul eden kol.
- Mustâlîlik (Yedicilik): Sekizinci Fatımî halifesi Ebû Tamîm Ma’add el-Mûstansir bi-llâh'ın oğullarından Ahmed el-Musta‘li bi-llâh’ı Dokuzuncu Fatımî halifesi olarak kabul eden kol.
- On İki İmamcılık
- İsna‘aşer’îyye (Onikicilik):
- Câ‘fer’îyye (Onikiciler): On iki İmamlar'a Muhammed'in hak vasi ve halifeleri ve Allah'ın masum evliyâ ve hûccetleri olarak inanan Şia'nın esas ve yaygın olan ana koludur, yani özüdür.
- Kalenderîlik (On İki İmamcılık): 8. yüzyıl Samanîler devri öncesi fa’âl olan Melâmet’îyye akımından beslenen, Budizm ve Hinduizm etkilerini sergileyen, kalça boyu kıl yapımı gömlekler giyinen ya da sadece battaniyeyle örtünen ve her türlü ilacın kullanımına karşı çıkanların yolu)
- (On İki İmamcılık): Kutb’ûd-Dîn Haydar tarafından kurulan, 12. yüzyıldan itibaren Kalenderîliğin en yaygın ve fa’âl kolunu oluşturan, kendilerini hâkir görmek ve aşağılamak suretiyle vücudlarına demirden halkalar takarak yalın ayak dolaşan, keçe ve çuhadan yapılma elbiseler giyerek zillet içerisinde bekâr yaşayanların oluşturduğu yol;
- Vefâ’îyye (On İki İmamcılık): Ebu'l Vefâ el-Bağdâdî tarafından kurulan, mânevî ve maddi temizliğe çok önem veren, sıklıkla zikir ve Semah uygulayan sufi/tasavvufî yol;
- Bâbâ’îyye (On İki İmamcılık): Vefâ’îyye tarikâtına bağlı Ebu'l-Baka Baba İlyas bin Ali el-Horasânî'nin müridlerinden olan Baba İshak Kefersudî'nin geliştirdiği sufi/tasavvufî yol.
- Barak’îyyûn (On İki İmamcılık): Başlangıçta Vefâ'îyye tarikâtından Ebu'l-Baka Baba İlyas bin Ali el-Horasânî’nin halifesi Aybek Baba’nın en iyi müridi, daha sonra ise hem Hacı Bektaş-ı Veli’nin halifesi hem de Rufai tarikatına bağlı Sarı Saltuk Baba’nın müridi olan Barak Baba’nın geliştirdiği sufi/tasavvufî yol;
- Anadolu Alevîliği (On İki İmamcılık);
- Kürt Alevîliği (Yâresânîlik)(Ali’ye ulûhîyet isnâd eden ghulât (köktendinci) sufi/tasavvufî yol; Bektaşîlik'te olduğu gibi Barak Baba'nın fikirlerinin etkisiyle ortaya çıkmış olmakla beraber On İki İmamcı olmayıp, İslâmiyet'e Bahailik'ten de uzak kalan inançlar kapsamında mutalâa edilir.):Musa el-Kâzım soyundan geldiği öne sürülen ve Hacı Bektaş-ı Veli ile özdeşleştirilen Sultan Sahak tarafından batı İran'da 14. yüzyılın sonlarında Zerdüştlük inancından beslenerek kurulan, Kur'an-ı Kerîm'i ve Muhammed'in peygamberliğini kabul etmeyen, fakat Ali bin Ebu Talib'in Tanrılığı temeli üzerine dayanan ve "Kelâm-ı Serencâm" adlı kitabı dînî öğretilerinin temeli olarak kabul eden inanç.
- Arap Alevîliği (Nusayr’îyye) (Onbircilik; kısmen On İki İmamcıdır): Ali’ye ulûhîyet isnâd eden ghulât (köktendinci) fırka.
- Hurûf’îyye (Onbircidir):Tanrı'nın her peygamberde aşamalı olarak kendisini açtığına, en son olarak da yedinci Şiî imâmı Musa el-Kâzım’ın soyundan gelen ve Hurûf’îyye inancının kurucusu olan "Feyzl’ul-Lâh Ester-Âbâdî"’nin bedeninde vücûd bulduğuna ve ("Feyzl’ul-Lâh Ester-Âbâdî") Nâimî’nin "Câvidân el-Kebir" (Câvid-Nâme)’sinin Kur'an-ı Kerîm’i ilgâ ettiğine inanan On İki İmamcı sufi/tasavvufî yol;
- Nûktâv’îyye (On İki İmamcılık): Muhammed’in daha yüksek seviyede reenkarnasyonu olduğu iddiasiyle 1397 yılında kendisini Mehdî ilân eden "Mahmud Pasîkhânî" tarafından İsmailîyye-Nizarîlik mezhebi ile tanınan İsfahan Eyaleti'nin Kaşan şehri yakınlarında "Anjudan" köyünde Hurûf’îyye’nin bir yan kolu olarak kurulan ve Pasîkhânî’nin ölümünden sonra da Şah Tahmasp’ı Mehdî ilân etmeğe kalkışan On İki İmamcı sufi/tasavvufî yol.
- Bektaş’îyye (On İki İmamcılık): Adını, 13. yüzyılda Anadolu'nun İslâmlaşması sürecinde etkin olarak fa'aliyet gösteren ve Horasan Melametîliğinin önde gelen temsilcilerinden Yusuf Hemedani'nin öğrencisi Hoca Ahmed Yesevî'nin öğretilerinin Anadolu'daki uygulayıcısı olan büyük Türk mutasavvıfı Kalenderî / şeyhi Hacı Bektaş-ı Veli'den alan On İki İmamcı sufi/tasavvufî yol.
- Âhiler (On İki İmamcılık);
- Dedebabalık (On İki İmamcılık): Hacı Bektaş-ı Veli'nin soyundan gelen Balım Sultan tarafından, 14. ile 15. yüzyıllarda Azerbaycan ve Anadolu'da etkin olan Hurûfîlik akımının da etkisinde kalarak İbahilik, teslis (üçleme), tenasüh ve hülul anlayışlarını da Bektaşîlik içine katmak suretiyle 16. yüzyılın başlarında kurumsallaştırılan, özellikle Balkanlar'daki Türkler arasında yaygın olan On İki İmamcı tasavvufî yol;
- Safev’îyye (On İki İmamcı ve Onikiciliğin menşei): Safevîler'in son dönemlerinde Ahbârîlik itikâdî ekolü tarafından biçimlendirilen On İki İmamcı sufi/tasavvufî inanç;
- Kızılbaşlık (On İki İmamcılık): 16. yüzyılda Azerbaycan'da yaşayan ve Safevî Devleti'nin kurulması için önemli destek sağlamış olan Hürremîyye (Ḵhorram-Dīnān) 4 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. adlı bir dinî ve siyâsî topluluğun ruhâni torunları;
- Celâlîlik (On İki İmamcılık): Kendini Mehdî ilân eden Bozoklu Şeyh Celâl taraftarlarının oluşturduğu On İki İmamcı sufi/tasavvufî yol.
- Niʿmetullah’îyye (On İki İmamcılık): Altıncı İmâm Cafer-i Sadık soyundan gelen ve Kadiri Sufilerinden ʿAbd-Allah Yefâ’î'nin müridi olan Sünnî Şah Niʿmetullah-i Velî (Nûr’ed-Dîn Kirmanî) tarafından tarafından kurulan ve daha sonra da Ömer ibn Hattab'ın katledildiği gün olan Zilhicce ayının yirmialtısını karnavalımsı bir resmî bayrama dönüştüren Şah İsmail’in Şiîliği mecburî devlet dini ilân etmesiyle Şiîliği benimsemek zorunda kalan On İki İmamcı sufi/tasavvufî yol;
- Nurbakş’îyye (On İki İmamcılık): Dr. Câvid Nurbakş tarafından 20. yüzyılda yeniden yapılandırılan tasavvufî Yeni-Niʿmetullahîlik yolu.
- Rufailik: Ahmed Er Rufai tarafından kurulan sufi/tasavvufî yol;
- Galibîlik (On İki İmamcılık): Abdülkâdir Geylânî ile Ahmed Er Rufai'nin Tasavvufi prensiplerini benimseyen, mezhepte Hanefi meşrepte ise Alevî olan Sufi/tasavvufî yol.
- İsna‘aşer’îyye (Onikicilik):
- Sınıflandırılamayanlar
- Eftahîlik / Fethîlik: Adını Geniş mânasına gelen Eftâh kelimesinden alan ve Altıncı imam Cafer-i Sadık'ın oğlu Abdullah el-Eftah'ın Yedinci imam olduğuna inananların mezhebi;
- Muhammedîlik: Hasan El Askeri'nin değil de, Ali Naki'nin oğlu Muhammad ibn Ali el-Hâdi'nin On birinci imam olduğuna inananların mezhebi;
- Tavûssîlik (Altıcılar): İmam Cafer-i Sadık'ın Mehdi olduğuna ve ölmediğine inananların mezhebi;
- Vâkıfîlik: İmam Musa el-Kâzım'ın son imam olduğuna inananların mezhebi.
İmâmîyye Şiîliğindeki başlıca tarikât ve mezhepler ile önemli kişiler arasındaki tarihi yakınlıkların basitleştirilmiş şeması:
Ayrıca bakınız
Başvuru kitapları
- Genel tanıtım
- Engin, Ismail & Franz, Erhard (2000). Aleviler / Alewiten. Cilt 1 Band: Kimlik ve Tarih / Identität und Geschichte. Hamburg: Deutsches Orient Institut (Mitteilungen Band 59/2000).
- Engin, Ismail & Franz, Erhard (2001). Aleviler / Alewiten. Cilt 2 Band: İnanç ve Gelenekler / Glaube und Traditionen. Hamburg: Deutsches Orient Institut (Mitteilungen Band 60/2001).
- Engin, Ismail & Franz, Erhard (2001). Aleviler / Alewiten. Cilt 3 Band: Siyaset ve Örgütler / Politik und Organisationen. Hamburg: Deutsches Orient Institut (Mitteilungen Band 61/2001).
- Kehl-Bodrogi, Krisztina (1992). Die Kizilbas/Aleviten. Untersuchungen uber eine esoterische Glaubensgemeinschaft in Anatolien. Die Welt des Islams, (New Series), Vol. 32, No. 1.
- Kitsikis, Dimitri (1999). Multiculturalism in the Ottoman Empire : The Alevi Religious and Cultural Community, in P. Savard & B. Vigezzi eds. Multiculturalism and the History of International Relations Milano: Edizioni Unicopli.
- Kjeilen, Tore (undated). "Alevism 4 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .," in the (online) Encyclopedia of the Orient.
- Shankland, David (2003). The Alevis in Turkey: The Emergence of a Secular Islamic Tradition. Curzon Press.
- Shindeldecker, John (1996). İstanbul: Sahkulu.
- White, Paul J., & Joost Jongerden (eds.) (2003). Turkey’s Alevi Enigma: A Comprehensive Overview. Leiden: Brill.
- Yaman, Ali & Aykan Erdemir (2006). Alevism-Bektashism: A Brief Introduction, London: England Alevi Cultural Centre & Cem Evi.
- Zeidan, David (1999) "" Middle East Review of International Affairs 3/4.
- Alevîlik / Bektaşîlik tarihi
- Birge, John Kingsley (1937). The Bektashi order of dervishes 12 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., London and Hartford.
- Brown, John (1927), The Darvishes of Oriental Spiritualism.
- Küçük, Hülya (2002) The Roles of the Bektashis in Turkey’s National Struggle. Leiden: Brill.
- Mélikoff, Irène (1998). Hadji Bektach: Un mythe et ses avatars. Genèse et évolution du soufisme populaire en Turquie. Leiden: Islamic History and Civilization, Studies and Texts, volume 20, .
- Shankland, David (1994). “Social Change and Culture: Responses to Modernization in an Alevi Village in Anatolia.”In C.N. Hann, ed., When History Accelerates: Essays on Rapid Social Change, Complexity, and Creativity. London: Athlone Press.
- Yaman, Ali (undated). "." (Based on his MA thesis for Istanbul University.)
- Ghulat (Köktendinci) tarikâtler
- Halm, H. (1982). Die Islamische Gnosis: Die extreme Schia und die Alawiten. Zurich.
- Krisztina Kehl-Bodrogi, Krisztina, & Barbara Kellner-Heinkele, Anke Otter-Beaujean, eds. (1997) Syncretistic Religious Communities in the Near East. Leiden: Brill, pp. 11-18.
- Moosa, Matti (1988). Extremist Shiites: The Ghulat Sects, Syracuse University Press.
- Van Bruinessen, Martin (2005). "." French translation published as: "Les pratiques religieuses dans le monde turco-iranien: changements et continuités", Cahiers d'Études sur la Méditerranée Orientale et le Monde Turco-Iranien, no. 39-40, 101-121.
- Alevî kimliği
- Erdemir, Aykan (2005). "Tradition and Modernity: Alevis' Ambiguous Terms and Turkey's Ambivalent Subjects", Middle Eastern Studies, 2005, vol.41, no.6, pp. 937–951.
- Koçan, Gürcan/Öncü, Ahmet (2004) “Citizen Alevi in Turkey: Beyond Confirmation and Denial.” Journal of Historical Sociology, 17/4, pp. 464–489.
- Olsson, Tord & Elizabeth Özdalga/Catharina Raudvere, eds. (1998). Alevi Identity: Cultural, Religious and Social Perspectives. Istanbul: Swedish Research Institute.
- Stokes, Martin (1996). “Ritual, Identity and the State: An Alevi (Shi’a) Cem Ceremony.”In Kirsten E. Schulze et al. (eds.), Nationalism, Minorities and Diasporas: Identities and Rights in the Middle East,, pp. 194-196.
- Vorhoff, Karin (1995). Zwischen Glaube, Nation und neuer Gemeinschaft: Alevitische Identität in der Türkei der Gegenwart. Berlin.
- Avrupa'da Alevîlik
- Geaves, Ron (2003) “Religion and Ethnicity: Community Formation in the British Alevi Community.” Koninklijke Brill NV 50, pp. 52– 70.
- Kosnick, Kira (2004) “‘Speaking in One’s Own Voice’: Representational Strategies of Alevi Turkish Migrants on Open-Access Television in Berlin.” Journal of Ethnic and Migration Studies, 30/5, pp. 979-994.
- Massicard, Elise (2003) “Alevist Movements at Home and Abroad: Mobilization Spaces and Disjunction.” New Perspective on Turkey, 28, pp. 163–188.
- Rigoni, Isabelle (2003) “Alevis in Europe: A Narrow Path towards Visibility.” In: Paul J. White/Joost Jongerden (eds.) Turkey’s Alevi Enigma: A Comprehensive Overview, Leiden: Brill, pp. 159–173.
- Sökefeld, Martin (2002) “Alevi Dedes in the German Diaspora: The Transformation of a Religious Institution.” Zeitschrift für Ethnologie, 127, pp. 163–189.
- Sökefeld, Martin (2004) “Alevis in Germany and the Question of Integration” paper presented at the Conference on the Integration of Immigrants from Turkey in Austria, Germany and Holland, Boğaziçi University, Istanbul, February 27–28, 2004.
- Sökefeld, Martin & Suzanne Schwalgin (2000). “Institutions and their Agents in Diaspora: A Comparison of Armenians in Athens and Alevis in Germany.” Paper presented at the 6th European Association of Social Anthropologist Conference, Krakau.
- Thomä-Venske, Hanns (1990). “The Religious Life of Muslim in Berlin.” In: Thomas Gerholm/Yngve Georg Lithman (eds.) The New Islamic Presence in Western Europe, New York: Mansell, pp. 78–87.
- Wilpert, Czarina (1990) “Religion and Ethnicity: Orientations, Perceptions and Strategies among Turkish Alevi and Sunni Migrants in Berlin.” In: Thomas Gerholm/Yngve Georg Lithman (eds.) The New Islamic Presence in Western Europe. New York: Mansell, pp. 88–106.
- Zirh, Besim Can (2008) “Euro-Alevis: From Gasterbeiter to Transnational Community.” In: Anghel, Gerharz, Rescher and Salzbrunn (eds.) The Making of World Society: Perspectives from Transnational Research. Transcript; 103-130.
- Bibliografya
- Vorhoff, Karin. (1998), “Academic and Journalistic Publications on the Alevi and Bektashi of Turkey.” In: Tord Olsson/Elizabeth Özdalga/Catharina Raudvere (eds.) Alevi Identity: Cultural, Religious and Social Perspectives, Istanbul: Swedish Research Institute, pp. 23–50.
- Türkçe eserler
- Ata, Kelime. (2007), Alevilerin İlk Siyasal Denemesi: (Türkiye Birlik Partisi) (1966–1980). Ankara: Kelime Yayınevi.
- Aydın, Ayhan. (2008), Abidin Özgünay: Yazar Yayıncı ve Cem Dergisi Kurucusu. İstanbul: Niyaz Yayınları.
- Balkız, Ali. (1999), Sivas’tan Sydney’e Pir Sultan. Ankara: İtalik.
- Balkız, Ali. (2002), Pir Sultan’da Birlik Mücadelesi (Hızır Paşalar’a Yanıt). Ankara: İtalik.
- Bilgöl, Hıdır Ali. (1996), Alevîler ve Canlı Fotoğraflar, Alev Yayınları.
- Coşkun, Zeki (1995) Aleviler, Sünniler ve … Öteki Sivas, İstanbul: İletişim Yayınları.
- Dumont, Paul. (1997), “Günümüz Türkiye’sinde Aleviliğin Önemi” içinde Aynayı Yüzüme Ali Göründü Gözüme: Yabancı Araştırmacıların Gözüyle Alevîlik, editör: İlhan Cem Erseven. İsntabul: Ant, 141-161.
- Engin, Havva ve Engin, Ismail (2004). Alevîlik. İstanbul: Kitap Yayınevi.
- Gül, Zeynel. (1995), Yol muyuz Yolcu muyuz? İstanbul: Can Yayınları.
- Gül, Zeynel. (1999), Dernekten Partiye: Avrupa Alevi Örgütlenmesi. Ankara: İtalik.
- Güler, Sabır. (2008), Alevîliğin Siyasal Örgütlenmesi: Modernleşme, Çözülme ve Türkiye Birlik Partisi. Ankara: Dipnot.
- İrat, Ali Murat. (2008), Devletin Bektaşi Hırkası / Devlet, Aleviler ve Ötekiler. İstanbul: Chiviyazıları.
- Kaleli, Lütfü. (2000), “1964-1997 Yılları Arasında Alevi Örgütleri” içinde Aleviler/Alewiten: Kimlik ve Tarih/ Indentität und Geschichte, editörler: İsmail Engin ve Erhard Franz. Hamburg: Deutsches Orient-Institut, 223-241.
- Kaleli, Lütfü. (2000), Alevi Kimliği ve Alevi Örgütlenmeri. İstanbul: Can Yayınları.
- Kaplan, İsmail. (2000), “Avrupa’daki Alevi Örgütlenmesine Bakış” içinde Aleviler/Alewiten: Kimlik ve Tarih/ Indentität und Geschichte, editörler: İsmail Engin ve Erhard Franz. Hamburg: Deutsches Orient-Institut, 241-260.
- Kaplan, İsmail. (2009), Alevice: İnancımız ve Direncimiz. Köln: AABF Yayınları.
- Kocadağ, Burhan. (1996), Alevi Bektaşi Tarihi. İstanbul: Can Yayınları.
- Massicard, Elise. (2007), Alevi Hareketinin Siyasallaşması. İstanbul: İletişim.
- Melikoff, Irene. (1993), Uyur İdik Uyardılar. İstanbul: Cem Yayınevi.
- Okan, Murat. (2004), Türkiye’de Alevîlik / Antropolojik Bir Yaklaşım. Ankara: İmge.
- Özerol, Süleyman. (2009), Hasan Nedim Şahhüseyinoğlu. Ankara: Ürün.
- Şahhüseyinoğlu, H. Nedim. (2001), Hızır Paşalar: Bir İhracın Perde Arkası. Ankara: İtalik.
- Şahhüseyinoğlu, Nedim. (1997), Pir Sultan Kültür Derneği’nin Demokrasi Laiklik ve Özgürlük Mücadelesi. Ankara: PSAKD Yayınları.
- Şahhüseyinoğlu, Nedim. (2001), Alevi Örgütlerinin Tarihsel Süreci. Ankara: İtalik.
- Salman, Meral. 2006, Müze Duvarlarına Sığmayan Dergah: Alevi – Bektaşi Kimliğinin Kuruluş Sürecinde Hacı Bektaş Veli Anma Görenleri. Ankara: Kalan.
- Saraç, Necdet. (2010), Alevîlerin Siyasal Tarihi. İstanbul: Cem.
- Şener, Cemal ve Miyase İlknur. (1995), Şeriat ve Alevilik: Kırklar Meclisi’nden Günümüze Alevi Örgütlenmesi. İstanbul: Ant.
- Tosun, Halis. (2002), Alevi Kimliğiyle Yaşamak. İstanbul: Can Yayınları.
- Vergin, Nur (2000, [1981]), Din, Toplum ve Siyasal Sistem, İstanbul: Bağlam.
- Yaman, Ali (2000) "Anadolu Aleviliği’nde Ocak Sistemi Ve Dedelik Kurumu.” Alevî/Bektaşi.
- Zırh, Besim Can. (2005), “Avro-Alevîler: Ziyaretçi İşçilikten Ulus-aşırı Topluluğa” Kırkbudak 2: 31-58.
- Zırh, Besim Can. (2006), “Avrupa Alevî Konfederasyonu Turgut Öker ile Görüşme” Kırkbudak 2: 51-71.
Kaynakça
- ^ W. Madelung, "Khurrammiya" in Encyclopaedia of Islam. Edited by: P. Bearman, Th. Bianquis, C.E. Bosworth, E. van Donzel and W.P. Heinrichs. Brill, 2009. Brill Online.
- ^ Yarshater, Ehsan, 1983. The Cambridge history of Iran, Cilt 2. s.1005, 1008.
- ^ "Lebanon Congressional Research Service Brief" (PDF). 29 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 6 Ağustos 2012.
- ^ Ahmet Yaşar Ocak, Anadolu Türk Sufiliğinde Ahmed-i Yesevî Geleneğinin Teşekkülü Milletlerarası Ahmed Yesevi Sempozyumu Bildirileri (26-27 Eylül 1991), Ankara 1992, Kültür Bakanlığı Yayınları, s.79-80
- ^ Dursun Gümüşoğlu: Tâcü'l Arifîn es-Seyyid Ebu'l Vefâ Menakıbnamesi - Yaşamı ve Tasavvufi Görüşleri, Can Yayınları, 2006, s. 61.
- ^ Dursun Gümüşoğlu: Tâcü'l Arifîn es-Seyyid Ebu'l Vefâ Menakıbnamesi - Yaşamı ve Tasavvufi Görüşleri, Can Yayınları, 2006, s. 73.
- ^ a b Dursun Gümüşoğlu: Tâcü'l Arifîn es-Seyyid Ebu'l Vefâ Menâkıbnamesi - Yaşamı ve Tasavvufi Görüşleri, Can Yayınları, 2006, s. 48
- ^ Kreyenbroek, Philip G. (1996). "Religion and Religions in Kurdistan". Kurdish Culture and Identity. Zed Books Ltd. ISBN .
- ^ Bulut, Faik. (2011), Ali'siz Alevîlik, Berfin Yayıncılık.
- ^ Elahi, Bahram (1987). The path of perfection, the spiritual teachings of Master Nur Ali Elahi. .
- ^ Roger M. Savory (ref. Abdülbaki Gölpınarlı), Encyclopaedia of Islâm, "Kizil-Bash", Online Edition 2005
- ^ Muhammed Ebû Zehra: Mezhepler Tarihi, Sayfa 225, Düşün Yayıncılık, İstanbul, 2011. (Câ’bir, i’tikad ve imân esasları konusunda Câ’fer-i Sâdık’tan ders almış ve onun i’tikadını benimsemiştir. Câ’bir bin Hayyân, Câf’er-i Sadık’ın îlmini topladığı beşyüz risâlesini bir araya getirerek tek bir kitâp halinde yayınlamıştır. Câ’bir bu risâlelerin, kendisinin Câf’er-i Sadık’tan edindiği feyz ve ilhâmlar sayesinde teşekkül ettiğini belirtmiştir.)
- ^ Muhammed Ebû Zehra, Mezhepler Tarihi, Sayfa 225, Düşün Yayıncılık, İstanbul, 2011. (İmâm Câ’fer’in Allah’ın mevcûdiyetini bilme gayesi için Kozmoloji ilmiyle uğraştığını bildiren deliller vardır. Elde ettiği bilgileri Allah’ın vahdaniyetini ispat etmek amacıyla kullanmıştır. Bu konuda, İmâm Câ’fer-i Sadık, Kur'an’in evren ve tabiât hakkında bilgiler vererek insanları düşündürme methodunu uygulamıştır. Mufaddal bin Amra’ya yazdırdığı “Risalet-ût Tevhîd” adlı kitabında tabiât olaylarının insanın hizmetine sunulmuş olduğunu öne sürerek, hepsinin bir yaratıcının eseri olması gerekliliği hakkında yürüttüğü fikirlerini savunmuştur.)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Imamiye Siasi Siilik mesrebi icerisinde mevcut olan tum tarikat ve mezheplerin ortak i tikatlarini tanimlamak maksadiyla kullanilan bir fikih deyimi olup Asiri Ghulat Radikal dinci firkalar Keysanilik Dortculer Zeydilik Besciler Ismaililik Yedicilik Yedi Imamcilik Mustalilik ve Nizarilik ve Isnaaseriyye Onikicilik On Iki Imamcilik Caferiyye Siiligi ve Anadolu Aleviligi ile Arap Aleviligi ni de kapsami altina alan bir sekilde tanimlanmaktadir Sii tarikat ve mezheplerAsiri Ghulat Radikal dinci firkalar Bazighilik Imam Cafer i Sadik in Tanriligina inanilan mezhep Dhammilik Ali bin Ebu Talib in Tanriligina inanilan mezhep Ghurabilik Cebrail in Tanri nin buyruklarini hata ile Ali bin Ebu Talib in yerine Muhammed e indirdigine inananlarin kurdugu mezhep Ya furilik Mu ammer el Kufi in Tanriligina inanilan mezhep Keysanilik Dortculer Mehdi kavramini ortaya atarak ilk defa Imam unvanini kullanan Ali bin Ebu Talib den sonra sirasi ile Hasan bin Ali Huseyin bin Ali ve dorduncu Imam olarak da Ali bin Huseyin Zeyn el Ab i Din in yerine Ali bin Ebu Talib in Banu Hanife Kabilesi mensubu Havlet bint Ca fer den olan oglu Muhammed bin el Hanifiyye nin imamlik ve Mehdiligini kabullenen temelleri El Mukhtar bin Ebu ʿUbeydullah el Taifi tarafindan atilan ve daha sonra da kendi iclerinden Abbasiler Halifeligi ni cikaran ghulat koktendinci mezhep Berbericilik Muhammed bin el Hanifiyye yi Tanrisallastiran ve Hamza ibn ʿUmara el Berberi nin Peygamber olduguna inananlarin mezhebi Hasimilik Dortculer Muhammed bin Hanifiyye nin olumunu kabullenerek en buyuk oglu Ebu Hasim i halef olarak kabul edenlerin mezhebi Karibilik Kuraybilik Dortculer Adini imam Ebu Karib Kurayb el Darir den alan Muhammed bin el Hanifiyye nin olmedigi ama saklandigi ve bir gun adalet dagitmak uzere yeryuzune Mehdi olarak donecegine inanilan mezhep Sarrajcilik Dortculer Muhammed ibn el Hanifiyye nin olumunu kabullenen fakat ileride bir gun adalet dagitmak uzere yeryuzune Mehdi olarak donecegine inanilan Hayyan el Sarraj tarafindan kurulan mezhep Hurrem iyye Ḵhorram Dinan Khurramiyah Muḥammira Kizil Giyinenler Kizillar Kismen Dortculerin uzantisidir Al Makdisi den nakledildigi uzere El Mukanna tarafindan temelleri atilan Ebu Muslim Horasani nin Mehdiligine reenkarnasyona Tanri nin sirasiyla Muhammed Ali Ebu Muslim Horasani ve en son olarak da Hasim el Mukanna da vucud bulduguna inanan baskalarina zarar vermemek kaydiyle her seyden zevk almayi mubah sayan ve kendilerini Islamiyet kisvesi altinda gizleyen Mazdekcilarin olusturdugu dini ve siyasi ghulat koktendinci mezhep Zeydilik Besciler Besinci Imam olarak Zeyd bin Ali yi kabul eden kol Dukeynilik Muhammed in haleflerinin Ali bin Ebu Talib in tarafini tutmamalarindan dolayi imanlarini kaybettigine inananlarin mezhebi Halefilik Zeyd bin Ali nin haleflerinin Abd el Samed adli bir sahis ve onun neslinden devam ettigine inananlarin mezhebi Hesebilik Surhabilik Imamligin imamin bilgisiz ve ahlaksiz olmasi dahil her halukarda Hasan bin Ali ile Huseyin bin Ali nin soyundan gelenlerde kalmasi gerektigine inananlarin mezhebi Jarudilik Adini Ebu l Jarud Ziyad bin Ebu Ziyad dan alan Ebu Bekr i Siddik Omer ibn Hattab ve Osman bin Affan in her ucunun Ali bin Ebu Talib i halife secmemekle buyuk bir gunah islemis olmamakla beraber hatali bir davranista bulunmus olduklarina ve bu nedenle de onlarin Ashab i Kiram liklarinin gecerli olamayacagini beyan etmekle beraber alenen suclamaktan da kacinan diger taraftan ise Talha bin Ubeydullah ile Zubeyr bin Avvam i Ali bin Ebu Talib e baskaldirmis olmalarindan oturu siddetle kinayanlarin mezhebi Suleymanilik Adini Suleyman bin Jarir den alan haliferligin kime gideceginin istisareler neticesinde karara varilmasi gereken bir husus olduguna ve Ebu Bekr i Siddik ile Omer ibn Hattab in Ali bin Ebu Talib i halife secmemekle hata isledigine fakat gunaha girmedigine inananlarin mezhebi Butrilik Tabirilik Kathir en Nevva El Ebter tarafindan kurulan inanclari hemen hemen Suleymanilik ile ayni olmakla birlikte Ebu Bekr i Siddik Omer ibn Hattab ve Osman bin Affan in ucununde Ali bin Ebu Talib i halife secmemekle hatali olduguna fakat gunaha girmemis olduklarina inananlarin mezhebi Salihilik Hasan ibn Salih tarafindan kurulan inanclari hemen hemen Suleymanilik ile ayni olmakla birlikte Ebu Bekr i Siddik Omer ibn Hattab ve Osman bin Affan in ucununde Ali bin Ebu Talib i halife secmemekle hatali olduguna fakat gunaha girmemis olduklarina inananlarin mezhebi Vasitilik On Iki Imamin tamamini da taniyan Zeydiler in olusturdugu mezhep Ismaʿil iyye Yedi Imamcilik Yedicilik Yedinci Imam olarak Ismail bin Cafer el Mubarek i kabul eden kol Karmatilik Yediciler el Bakl iyye Fatimi halifelerinin imamligini kabul etmeyen kol Durzilik Kismen Yedi Imamcidir Fatimiler in besinci halifesi Hakim Biemrillah a uluhiyet isnad eden ghulat koktendinci kol Nizari Ismaililik Yedicilik Sekizinci Fatimi halifesi Ebu Tamim Ma add el Mustansir bi llah in ogullarindan Nizar i On dokuzuncu Ismailiyye imami olarak kabul eden kol Mustalilik Yedicilik Sekizinci Fatimi halifesi Ebu Tamim Ma add el Mustansir bi llah in ogullarindan Ahmed el Musta li bi llah i Dokuzuncu Fatimi halifesi olarak kabul eden kol On Iki Imamcilik Isna aser iyye Onikicilik Ca fer iyye Onikiciler On iki Imamlar a Muhammed in hak vasi ve halifeleri ve Allah in masum evliya ve huccetleri olarak inanan Sia nin esas ve yaygin olan ana koludur yani ozudur Kalenderilik On Iki Imamcilik 8 yuzyil Samaniler devri oncesi fa al olan Melamet iyye akimindan beslenen Budizm ve Hinduizm etkilerini sergileyen kalca boyu kil yapimi gomlekler giyinen ya da sadece battaniyeyle ortunen ve her turlu ilacin kullanimina karsi cikanlarin yolu On Iki Imamcilik Kutb ud Din Haydar tarafindan kurulan 12 yuzyildan itibaren Kalenderiligin en yaygin ve fa al kolunu olusturan kendilerini hakir gormek ve asagilamak suretiyle vucudlarina demirden halkalar takarak yalin ayak dolasan kece ve cuhadan yapilma elbiseler giyerek zillet icerisinde bekar yasayanlarin olusturdugu yol Vefa iyye On Iki Imamcilik Ebu l Vefa el Bagdadi tarafindan kurulan manevi ve maddi temizlige cok onem veren siklikla zikir ve Semah uygulayan sufi tasavvufi yol Baba iyye On Iki Imamcilik Vefa iyye tarikatina bagli Ebu l Baka Baba Ilyas bin Ali el Horasani nin muridlerinden olan Baba Ishak Kefersudi nin gelistirdigi sufi tasavvufi yol Barak iyyun On Iki Imamcilik Baslangicta Vefa iyye tarikatindan Ebu l Baka Baba Ilyas bin Ali el Horasani nin halifesi Aybek Baba nin en iyi muridi daha sonra ise hem Haci Bektas i Veli nin halifesi hem de Rufai tarikatina bagli Sari Saltuk Baba nin muridi olan Barak Baba nin gelistirdigi sufi tasavvufi yol Anadolu Aleviligi On Iki Imamcilik Kurt Aleviligi Yaresanilik Ali ye uluhiyet isnad eden ghulat koktendinci sufi tasavvufi yol Bektasilik te oldugu gibi Barak Baba nin fikirlerinin etkisiyle ortaya cikmis olmakla beraber On Iki Imamci olmayip Islamiyet e Bahailik ten de uzak kalan inanclar kapsaminda mutalaa edilir Musa el Kazim soyundan geldigi one surulen ve Haci Bektas i Veli ile ozdeslestirilen Sultan Sahak tarafindan bati Iran da 14 yuzyilin sonlarinda Zerdustluk inancindan beslenerek kurulan Kur an i Kerim i ve Muhammed in peygamberligini kabul etmeyen fakat Ali bin Ebu Talib in Tanriligi temeli uzerine dayanan ve Kelam i Serencam adli kitabi dini ogretilerinin temeli olarak kabul eden inanc Arap Aleviligi Nusayr iyye Onbircilik kismen On Iki Imamcidir Ali ye uluhiyet isnad eden ghulat koktendinci firka Huruf iyye Onbircidir Tanri nin her peygamberde asamali olarak kendisini actigina en son olarak da yedinci Sii imami Musa el Kazim in soyundan gelen ve Huruf iyye inancinin kurucusu olan Feyzl ul Lah Ester Abadi nin bedeninde vucud bulduguna ve Feyzl ul Lah Ester Abadi Naimi nin Cavidan el Kebir Cavid Name sinin Kur an i Kerim i ilga ettigine inanan On Iki Imamci sufi tasavvufi yol Nuktav iyye On Iki Imamcilik Muhammed in daha yuksek seviyede reenkarnasyonu oldugu iddiasiyle 1397 yilinda kendisini Mehdi ilan eden Mahmud Pasikhani tarafindan Ismailiyye Nizarilik mezhebi ile taninan Isfahan Eyaleti nin Kasan sehri yakinlarinda Anjudan koyunde Huruf iyye nin bir yan kolu olarak kurulan ve Pasikhani nin olumunden sonra da Sah Tahmasp i Mehdi ilan etmege kalkisan On Iki Imamci sufi tasavvufi yol Bektas iyye On Iki Imamcilik Adini 13 yuzyilda Anadolu nun Islamlasmasi surecinde etkin olarak fa aliyet gosteren ve Horasan Melametiliginin onde gelen temsilcilerinden Yusuf Hemedani nin ogrencisi Hoca Ahmed Yesevi nin ogretilerinin Anadolu daki uygulayicisi olan buyuk Turk mutasavvifi Kalenderi seyhi Haci Bektas i Veli den alan On Iki Imamci sufi tasavvufi yol Ahiler On Iki Imamcilik Dedebabalik On Iki Imamcilik Haci Bektas i Veli nin soyundan gelen Balim Sultan tarafindan 14 ile 15 yuzyillarda Azerbaycan ve Anadolu da etkin olan Hurufilik akiminin da etkisinde kalarak Ibahilik teslis ucleme tenasuh ve hulul anlayislarini da Bektasilik icine katmak suretiyle 16 yuzyilin baslarinda kurumsallastirilan ozellikle Balkanlar daki Turkler arasinda yaygin olan On Iki Imamci tasavvufi yol Safev iyye On Iki Imamci ve Onikiciligin mensei Safeviler in son donemlerinde Ahbarilik itikadi ekolu tarafindan bicimlendirilen On Iki Imamci sufi tasavvufi inanc Kizilbaslik On Iki Imamcilik 16 yuzyilda Azerbaycan da yasayan ve Safevi Devleti nin kurulmasi icin onemli destek saglamis olan Hurremiyye Ḵhorram Dinan 4 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi adli bir dini ve siyasi toplulugun ruhani torunlari Celalilik On Iki Imamcilik Kendini Mehdi ilan eden Bozoklu Seyh Celal taraftarlarinin olusturdugu On Iki Imamci sufi tasavvufi yol Niʿmetullah iyye On Iki Imamcilik Altinci Imam Cafer i Sadik soyundan gelen ve Kadiri Sufilerinden ʿAbd Allah Yefa i nin muridi olan Sunni Sah Niʿmetullah i Veli Nur ed Din Kirmani tarafindan tarafindan kurulan ve daha sonra da Omer ibn Hattab in katledildigi gun olan Zilhicce ayinin yirmialtisini karnavalimsi bir resmi bayrama donusturen Sah Ismail in Siiligi mecburi devlet dini ilan etmesiyle Siiligi benimsemek zorunda kalan On Iki Imamci sufi tasavvufi yol Nurbaks iyye On Iki Imamcilik Dr Cavid Nurbaks tarafindan 20 yuzyilda yeniden yapilandirilan tasavvufi Yeni Niʿmetullahilik yolu Rufailik Ahmed Er Rufai tarafindan kurulan sufi tasavvufi yol Galibilik On Iki Imamcilik Abdulkadir Geylani ile Ahmed Er Rufai nin Tasavvufi prensiplerini benimseyen mezhepte Hanefi mesrepte ise Alevi olan Sufi tasavvufi yol Siniflandirilamayanlar Eftahilik Fethilik Adini Genis manasina gelen Eftah kelimesinden alan ve Altinci imam Cafer i Sadik in oglu Abdullah el Eftah in Yedinci imam olduguna inananlarin mezhebi Muhammedilik Hasan El Askeri nin degil de Ali Naki nin oglu Muhammad ibn Ali el Hadi nin On birinci imam olduguna inananlarin mezhebi Tavussilik Alticilar Imam Cafer i Sadik in Mehdi olduguna ve olmedigine inananlarin mezhebi Vakifilik Imam Musa el Kazim in son imam olduguna inananlarin mezhebi Imamiyye Siiligindeki baslica tarikat ve mezhepler ile onemli kisiler arasindaki tarihi yakinliklarin basitlestirilmis semasi Hasim bin ʿAbd Menaf Hasimogullari ʿAbd el Muttalib bin Hasim Amine bint Vehb ʿAbd Allah bin ʿAbd el Muttalib Ebu Talib Ez Zubeyr Hamza Abbas binʿAbd el Muttalib Hatice bint Huveylid Muhammed ʿAbd Allah bin Abbas Fatima Ali Havlet bint Ca fer Ali bin ʿAbd Allah Selman i Farisi Hasan bin Ali Huseyin Seyyid es Suheda Muhammed bin Hanefiyye Abbasiler Muhammed el Imam bin Ali bin el Abbas Hasan bin Zeyyid Zeyyid bin Hasan Hasan el Mu tena Zeynelabidin Keysanilik Bu Muslim iyye Mazdekcilik Taberistan Alavileri Hasan bin Zeyd ʿAbd Allah el Kamil Muhammed el Bakir Zeyd bin Ali es Sehid Sinbad Neo Mazdekcilik Ibrahim bin ʿAbd Allah Muhammed bin ʿAbd Allah Muhammed bin Abdullah el Mehdi Idrisiler Zeyd iyye Imamet Zeydilik El Mukanna iyye Hurremiyye Babek Hurremi Yahya bin ʿAbd Allah Zu n Nun el Misri Ca bir bin Hayyan Caʿfer es Sadik Hasan bin Zeyd ul Alevi Kizilbas Gnostisizm Beyazid i Bestami ʿAbd Allah el Eftah bin Caʿfer i Sadik Ismail bin Ca fer es Sadik Musa el Kazim Cepniler Tahtacilar Fethilik Eftah iyye Vafi Ahmed ʿAbd Allah bin Muhammed bin Isma il el Vafi Muhammed bin Isma il es Sakir Yediciler Ali er Riza Taberistan Zeydi Alaviler Emirligi Melamilik Muhammed bin ʿAbd Allah el Eftah Taki Muhammed ʿAhmed bin ʿAbd Allah bin Muhammed et Taki Ismaililik Isma il iyye Yedicilik Muhammed el Cevad Tavvusilik Tavvus iyye Alticilik Batinilik Isma il iyye Ezoterizm Tasavvuf Razi ʿAbd Allah Huseyin bin ʿAhmed bin ʿAbd Allah ez Zeki Kufeli Hamdan Karmat Karmatiyye Yediciler Ali el Hadi Vakifilik Vakif iyye Mitraizm Sabiilik Mehdi Fatimi Ebu Saʿid Hasan bin Behram Cennabi Bahreyn Hasan el Askeri Muhammed bin Ali en Naki Muhammedilik Muhammed iyye Muhammed ed Derezi Fatimi Devleti Karmatilik Yediciler elʿBakl iyye Muhammed el Mehdi FazlʿAllah Esterabadi Hurufilik Muhammad bin Nusayr Durzilik Mustalilik Nizarilik On Iki Imam Hurufilik Nusayrilik Mecid iyye Hafiz iyye Tayyib iyye Turkistan Aleviligi Kabbalah Sunni Buhra DavudiʿBuhra 1094 Alamut Kalesi Sabbahiyye Muhammed Kebir Arizi Mahmud Pasikhani Caʿferi Buhra 1426 Patani Buhra 1538 SuleymaniʿBuhra 1591 Alavi Buhra 1625 Tacu l Arifin Ebu l Vefa Vefailik Vefa iyye Nuktavilik Hurufilik Hebtiahs Buhra 1754 Etbei MelekʿBuhra 1840 Ileri Davudi Buhra 1977 Tac ed Din Geylani Halvet iyye Zahid iyye Ebu l Beka Baba Ilyas Babailik Baba iyye Seyyid Nesimi Huruf iyye Yusuf Hemedani Melamet iyye Kalender iyye Uveys bin Amir i Kareni Uveys iyye Imamet Isnaaseriyye ogretisi Safi ud Din Ishak Safev iyye Baba Ishak Ishak iyye Dedebabalik Bektas iyye Ahmed Yesevi Yesevilik Melamet iyye Hallac i Mansur En el Hak Cuneyd El Bagdadi Sadr ed Din Musa Hoca Ala ed Din Ali Hamid ud Din i Veli Haci Bayram i Veli Ahmed er Rifai Kutb ud Din Haydar Kalenderilik Yesevilik Muhy ud Din i Arabi Sufi metafizigi Abdulkadir Geylani Kadir iyye Seyh Ibrahim Cuneyd Haydar Bayram iyye Celvet iyye Aziz Mahmud Hudayi Rifa iyye Haci Bektas i Veli Haydarilik Ekberilik Sadr ed Din Konevi Ekber iyye Yefa i Sah Ni metullah i Veli Sultan Ali MirzaSafevi Devleti I Ismail Sari Saltik Dede Saltuk iyye Galip Hasan Kuscuoglu Ahi Evran Ahilik Kizilbas Ni metullah iyye Isna aser iyye Barak iyyun Galibi Tarikati Taptuk Emre Abdal Musa Burhan ed Din Halil ullah Alevilik Kurt Aleviligi Yunus Emre Balim Sultan Nadir Sah Sultan Sahak Adiyy bin Musafir Kaygusuz Abdal Bektasilik Nurbaks iyye Caʿfer iyye Yaresaniler Ezidiler Ali iyye Harabat iyye Usuli Ahbari Pir Sultan Abdal Celal iyye Afsarlar Luviler Kabalizm Kul Himmet Kacar Hanedani Isik Aleviligi Seyhilik Babilik Velayet i Fakih ya Hukumet i Islami Ezeli Babiler Bahailik Iran Ayrica bakinizImamilik Onikicilik Imamiye i Isnaaseriye Caferiyye Siiligi Anadolu Aleviligi Arap AleviligiBasvuru kitaplariGenel tanitimEngin Ismail amp Franz Erhard 2000 Aleviler Alewiten Cilt 1 Band Kimlik ve Tarih Identitat und Geschichte Hamburg Deutsches Orient Institut Mitteilungen Band 59 2000 ISBN 3 89173 059 4 Engin Ismail amp Franz Erhard 2001 Aleviler Alewiten Cilt 2 Band Inanc ve Gelenekler Glaube und Traditionen Hamburg Deutsches Orient Institut Mitteilungen Band 60 2001 ISBN 3 89173 061 6 Engin Ismail amp Franz Erhard 2001 Aleviler Alewiten Cilt 3 Band Siyaset ve Orgutler Politik und Organisationen Hamburg Deutsches Orient Institut Mitteilungen Band 61 2001 ISBN 3 89173 062 4 Kehl Bodrogi Krisztina 1992 Die Kizilbas Aleviten Untersuchungen uber eine esoterische Glaubensgemeinschaft in Anatolien Die Welt des Islams New Series Vol 32 No 1 Kitsikis Dimitri 1999 Multiculturalism in the Ottoman Empire The Alevi Religious and Cultural Community in P Savard amp B Vigezzi eds Multiculturalism and the History of International Relations Milano Edizioni Unicopli Kjeilen Tore undated Alevism 4 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde in the online Encyclopedia of the Orient Shankland David 2003 The Alevis in Turkey The Emergence of a Secular Islamic Tradition Curzon Press Shindeldecker John 1996 Istanbul Sahkulu White Paul J amp Joost Jongerden eds 2003 Turkey s Alevi Enigma A Comprehensive Overview Leiden Brill Yaman Ali amp Aykan Erdemir 2006 Alevism Bektashism A Brief Introduction London England Alevi Cultural Centre amp Cem Evi ISBN 975 98065 3 3 Zeidan David 1999 Middle East Review of International Affairs 3 4 Alevilik Bektasilik tarihiBirge John Kingsley 1937 The Bektashi order of dervishes 12 Subat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde London and Hartford Brown John 1927 The Darvishes of Oriental Spiritualism Kucuk Hulya 2002 The Roles of the Bektashis in Turkey s National Struggle Leiden Brill Melikoff Irene 1998 Hadji Bektach Un mythe et ses avatars Genese et evolution du soufisme populaire en Turquie Leiden Islamic History and Civilization Studies and Texts volume 20 ISBN 90 04 10954 4 Shankland David 1994 Social Change and Culture Responses to Modernization in an Alevi Village in Anatolia In C N Hann ed When History Accelerates Essays on Rapid Social Change Complexity and Creativity London Athlone Press Yaman Ali undated Based on his MA thesis for Istanbul University Ghulat Koktendinci tarikatlerHalm H 1982 Die Islamische Gnosis Die extreme Schia und die Alawiten Zurich Krisztina Kehl Bodrogi Krisztina amp Barbara Kellner Heinkele Anke Otter Beaujean eds 1997 Syncretistic Religious Communities in the Near East Leiden Brill pp 11 18 Moosa Matti 1988 Extremist Shiites The Ghulat Sects Syracuse University Press Van Bruinessen Martin 2005 French translation published as Les pratiques religieuses dans le monde turco iranien changements et continuites Cahiers d Etudes sur la Mediterranee Orientale et le Monde Turco Iranien no 39 40 101 121 Alevi kimligiErdemir Aykan 2005 Tradition and Modernity Alevis Ambiguous Terms and Turkey s Ambivalent Subjects Middle Eastern Studies 2005 vol 41 no 6 pp 937 951 Kocan Gurcan Oncu Ahmet 2004 Citizen Alevi in Turkey Beyond Confirmation and Denial Journal of Historical Sociology 17 4 pp 464 489 Olsson Tord amp Elizabeth Ozdalga Catharina Raudvere eds 1998 Alevi Identity Cultural Religious and Social Perspectives Istanbul Swedish Research Institute Stokes Martin 1996 Ritual Identity and the State An Alevi Shi a Cem Ceremony In Kirsten E Schulze et al eds Nationalism Minorities and Diasporas Identities and Rights in the Middle East pp 194 196 Vorhoff Karin 1995 Zwischen Glaube Nation und neuer Gemeinschaft Alevitische Identitat in der Turkei der Gegenwart Berlin Avrupa da AlevilikGeaves Ron 2003 Religion and Ethnicity Community Formation in the British Alevi Community Koninklijke Brill NV 50 pp 52 70 Kosnick Kira 2004 Speaking in One s Own Voice Representational Strategies of Alevi Turkish Migrants on Open Access Television in Berlin Journal of Ethnic and Migration Studies 30 5 pp 979 994 Massicard Elise 2003 Alevist Movements at Home and Abroad Mobilization Spaces and Disjunction New Perspective on Turkey 28 pp 163 188 Rigoni Isabelle 2003 Alevis in Europe A Narrow Path towards Visibility In Paul J White Joost Jongerden eds Turkey s Alevi Enigma A Comprehensive Overview Leiden Brill pp 159 173 Sokefeld Martin 2002 Alevi Dedes in the German Diaspora The Transformation of a Religious Institution Zeitschrift fur Ethnologie 127 pp 163 189 Sokefeld Martin 2004 Alevis in Germany and the Question of Integration paper presented at the Conference on the Integration of Immigrants from Turkey in Austria Germany and Holland Bogazici University Istanbul February 27 28 2004 Sokefeld Martin amp Suzanne Schwalgin 2000 Institutions and their Agents in Diaspora A Comparison of Armenians in Athens and Alevis in Germany Paper presented at the 6th European Association of Social Anthropologist Conference Krakau Thoma Venske Hanns 1990 The Religious Life of Muslim in Berlin In Thomas Gerholm Yngve Georg Lithman eds The New Islamic Presence in Western Europe New York Mansell pp 78 87 Wilpert Czarina 1990 Religion and Ethnicity Orientations Perceptions and Strategies among Turkish Alevi and Sunni Migrants in Berlin In Thomas Gerholm Yngve Georg Lithman eds The New Islamic Presence in Western Europe New York Mansell pp 88 106 Zirh Besim Can 2008 Euro Alevis From Gasterbeiter to Transnational Community In Anghel Gerharz Rescher and Salzbrunn eds The Making of World Society Perspectives from Transnational Research Transcript 103 130 BibliografyaVorhoff Karin 1998 Academic and Journalistic Publications on the Alevi and Bektashi of Turkey In Tord Olsson Elizabeth Ozdalga Catharina Raudvere eds Alevi Identity Cultural Religious and Social Perspectives Istanbul Swedish Research Institute pp 23 50 Turkce eserlerAta Kelime 2007 Alevilerin Ilk Siyasal Denemesi Turkiye Birlik Partisi 1966 1980 Ankara Kelime Yayinevi Aydin Ayhan 2008 Abidin Ozgunay Yazar Yayinci ve Cem Dergisi Kurucusu Istanbul Niyaz Yayinlari Balkiz Ali 1999 Sivas tan Sydney e Pir Sultan Ankara Italik Balkiz Ali 2002 Pir Sultan da Birlik Mucadelesi Hizir Pasalar a Yanit Ankara Italik Bilgol Hidir Ali 1996 Aleviler ve Canli Fotograflar Alev Yayinlari Coskun Zeki 1995 Aleviler Sunniler ve Oteki Sivas Istanbul Iletisim Yayinlari Dumont Paul 1997 Gunumuz Turkiye sinde Aleviligin Onemi icinde Aynayi Yuzume Ali Gorundu Gozume Yabanci Arastirmacilarin Gozuyle Alevilik editor Ilhan Cem Erseven Isntabul Ant 141 161 Engin Havva ve Engin Ismail 2004 Alevilik Istanbul Kitap Yayinevi Gul Zeynel 1995 Yol muyuz Yolcu muyuz Istanbul Can Yayinlari Gul Zeynel 1999 Dernekten Partiye Avrupa Alevi Orgutlenmesi Ankara Italik Guler Sabir 2008 Aleviligin Siyasal Orgutlenmesi Modernlesme Cozulme ve Turkiye Birlik Partisi Ankara Dipnot Irat Ali Murat 2008 Devletin Bektasi Hirkasi Devlet Aleviler ve Otekiler Istanbul Chiviyazilari Kaleli Lutfu 2000 1964 1997 Yillari Arasinda Alevi Orgutleri icinde Aleviler Alewiten Kimlik ve Tarih Indentitat und Geschichte editorler Ismail Engin ve Erhard Franz Hamburg Deutsches Orient Institut 223 241 Kaleli Lutfu 2000 Alevi Kimligi ve Alevi Orgutlenmeri Istanbul Can Yayinlari Kaplan Ismail 2000 Avrupa daki Alevi Orgutlenmesine Bakis icinde Aleviler Alewiten Kimlik ve Tarih Indentitat und Geschichte editorler Ismail Engin ve Erhard Franz Hamburg Deutsches Orient Institut 241 260 Kaplan Ismail 2009 Alevice Inancimiz ve Direncimiz Koln AABF Yayinlari Kocadag Burhan 1996 Alevi Bektasi Tarihi Istanbul Can Yayinlari Massicard Elise 2007 Alevi Hareketinin Siyasallasmasi Istanbul Iletisim Melikoff Irene 1993 Uyur Idik Uyardilar Istanbul Cem Yayinevi Okan Murat 2004 Turkiye de Alevilik Antropolojik Bir Yaklasim Ankara Imge Ozerol Suleyman 2009 Hasan Nedim Sahhuseyinoglu Ankara Urun Sahhuseyinoglu H Nedim 2001 Hizir Pasalar Bir Ihracin Perde Arkasi Ankara Italik Sahhuseyinoglu Nedim 1997 Pir Sultan Kultur Dernegi nin Demokrasi Laiklik ve Ozgurluk Mucadelesi Ankara PSAKD Yayinlari Sahhuseyinoglu Nedim 2001 Alevi Orgutlerinin Tarihsel Sureci Ankara Italik Salman Meral 2006 Muze Duvarlarina Sigmayan Dergah Alevi Bektasi Kimliginin Kurulus Surecinde Haci Bektas Veli Anma Gorenleri Ankara Kalan Sarac Necdet 2010 Alevilerin Siyasal Tarihi Istanbul Cem Sener Cemal ve Miyase Ilknur 1995 Seriat ve Alevilik Kirklar Meclisi nden Gunumuze Alevi Orgutlenmesi Istanbul Ant Tosun Halis 2002 Alevi Kimligiyle Yasamak Istanbul Can Yayinlari Vergin Nur 2000 1981 Din Toplum ve Siyasal Sistem Istanbul Baglam Yaman Ali 2000 Anadolu Aleviligi nde Ocak Sistemi Ve Dedelik Kurumu Alevi Bektasi Zirh Besim Can 2005 Avro Aleviler Ziyaretci Iscilikten Ulus asiri Topluluga Kirkbudak 2 31 58 Zirh Besim Can 2006 Avrupa Alevi Konfederasyonu Turgut Oker ile Gorusme Kirkbudak 2 51 71 Kaynakca W Madelung Khurrammiya in Encyclopaedia of Islam Edited by P Bearman Th Bianquis C E Bosworth E van Donzel and W P Heinrichs Brill 2009 Brill Online Yarshater Ehsan 1983 The Cambridge history of Iran Cilt 2 s 1005 1008 Lebanon Congressional Research Service Brief PDF 29 Mayis 2008 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 6 Agustos 2012 Ahmet Yasar Ocak Anadolu Turk Sufiliginde Ahmed i Yesevi Geleneginin Tesekkulu Milletlerarasi Ahmed Yesevi Sempozyumu Bildirileri 26 27 Eylul 1991 Ankara 1992 Kultur Bakanligi Yayinlari s 79 80 Dursun Gumusoglu Tacu l Arifin es Seyyid Ebu l Vefa Menakibnamesi Yasami ve Tasavvufi Gorusleri Can Yayinlari 2006 s 61 Dursun Gumusoglu Tacu l Arifin es Seyyid Ebu l Vefa Menakibnamesi Yasami ve Tasavvufi Gorusleri Can Yayinlari 2006 s 73 a b Dursun Gumusoglu Tacu l Arifin es Seyyid Ebu l Vefa Menakibnamesi Yasami ve Tasavvufi Gorusleri Can Yayinlari 2006 s 48 Kreyenbroek Philip G 1996 Religion and Religions in Kurdistan Kurdish Culture and Identity Zed Books Ltd ISBN 1856493296 Bulut Faik 2011 Ali siz Alevilik Berfin Yayincilik Elahi Bahram 1987 The path of perfection the spiritual teachings of Master Nur Ali Elahi ISBN 0 7126 0200 3 Roger M Savory ref Abdulbaki Golpinarli Encyclopaedia of Islam Kizil Bash Online Edition 2005 Muhammed Ebu Zehra Mezhepler Tarihi Sayfa 225 Dusun Yayincilik Istanbul 2011 Ca bir i tikad ve iman esaslari konusunda Ca fer i Sadik tan ders almis ve onun i tikadini benimsemistir Ca bir bin Hayyan Caf er i Sadik in ilmini topladigi besyuz risalesini bir araya getirerek tek bir kitap halinde yayinlamistir Ca bir bu risalelerin kendisinin Caf er i Sadik tan edindigi feyz ve ilhamlar sayesinde tesekkul ettigini belirtmistir Muhammed Ebu Zehra Mezhepler Tarihi Sayfa 225 Dusun Yayincilik Istanbul 2011 Imam Ca fer in Allah in mevcudiyetini bilme gayesi icin Kozmoloji ilmiyle ugrastigini bildiren deliller vardir Elde ettigi bilgileri Allah in vahdaniyetini ispat etmek amaciyla kullanmistir Bu konuda Imam Ca fer i Sadik Kur an in evren ve tabiat hakkinda bilgiler vererek insanlari dusundurme methodunu uygulamistir Mufaddal bin Amra ya yazdirdigi Risalet ut Tevhid adli kitabinda tabiat olaylarinin insanin hizmetine sunulmus oldugunu one surerek hepsinin bir yaraticinin eseri olmasi gerekliligi hakkinda yuruttugu fikirlerini savunmustur