Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ankara, tarih boyunca pek çok değişik isimle anılmıştır. Şehir, Frigler, Galatlar ve Romalılar (Klasik, Helenistik ve Bizans dönemlerinde) tarafından gemi çapası anlamına gelen Ἄγκυρα (Klasik Yunancada Anküra okunur) olarak adlandırıldı; bu ad Latin harfleri ile Batılı kaynaklarda Ankyra ve Ancyra olarak yazılmıştır. Ankara, Arapça kaynaklarda "Beldei-el Selasil", "Mamuriye" ve "Ma'muriye-i Selâse" olarak geçer. Klasik Yunanca "Anküra" şeklinde telaffuz edilen şehrin adı, Araplar tarafından korunmuştu. Türkler'in Anadolu'ya gelmesinden sonra bu ad "Ankara" ve "Engürü" olarak değişime uğradı, batı dillerine de "Angora" olarak geçti. "Engürü" adı, Arapça ekiyle Engüriye olmuştur. Ankara'yı egemenliğinde tutan devletler tarafından basılan sikkelerde kullanılan resmî ad, Selçuklular'da "Ankara", İlhanlılar döneminde "Engürü" ve "Engüriye", Osmanlı Devleti'nde "Engürü" ve "Ankara" olmuştur. Osmanlılar'da 16. yüzyıldan itibaren şehrin adı resmen Ankara (آنقره) olmasına rağmen, halk arasında "Engürü", Batılılar arasında ise "Angora" şeklinde kullanılmaya devam etmiştir. Türkiye'nin kuruluşundan sonra diğer adların kullanımı son bulmuş ve Ankara adı evrenselleşmiştir.
Hitit Dönemi ve öncesi
Ankara civarında Hititler'den ve daha önceki medeniyetlerden kalma çeşitli arkeolojik siteler olmakla beraber bunların adları bilinmemektedir.
Frigya
Ankyra, Frigler zamanında önemli bir kentti. Pers İmparatorluğu'na giden Kral Yolu üzerinde bulunuyordu ve MÖ 333'te Büyük İskender'in III. Darius ile savaşmaya giderken Ankyra'dan geçtiği kayıtlarda yer alır.
Tarihçi Pausanias’a göre Ankyra, Kral Midas’ın kurduğu kentti. Pausanias, "gemi çapası" anlamına gelen Ankyra adının, Frig kralı Midas'ın bir demir parçası bulduğu yere Anker (Yunanca gemi çapası anlamında) ismini vermesinden kaynaklandığını ve Kral Midas'ın, kente adını veren çapayı Zeus Tapınağı'nda sakladığını söylemektedir.
2. yüzyılın ortalarında yaşamış olan Lidyalı seyyah Pausanias, Galatlar'ın Anadolu’ya yerleşmeleri hakkında bilgi verirken, Ankara’dan da söz eder. "Ankyra" kentini Gordios'un oğlu Midas’ın kurduğunu ve Frigler'in bir kenti olduğunu anlatır. Yunanca ve Latince gemi çapası demek olan kentin ismi için açıklama yapma gereğini duyan Pausanias, Midas’ın bulduğu gemi çapasının, kendi dönemine kadar Jüpiter Tapınağı'nda saklandığını söyleyerek kentin isminin hikâyesini aktarır. Çapa, 2. yüzyıldan itibaren sikkelerin üzerine de işlenmektedir. Gene Pausanias, adı geçen metinde, Midas kaynağı adı ile bilinen ve üzerine öyküler yazılan su kaynağının Ankyra kentinde olduğunu bildirir ve "İşte Galatlar bu Ankyra kentini aldılar" der.
Galatya
6. yüzyıl Bizans tarihçisi Stephanos Byzantinos, coğrafya sözlüğünde MÖ 2. yüzyılda Afrodisiaslı Apollonius'a dayandırarak Ankara'nın kuruluşuna dair bilgiler vermektedir. Bu bilgilere göre MÖ 278'de Anadolu'ya gelen Galatlar, Pontus kralı Mitridat ile birlikte Mısır'a karşı bir savaşa girer, onları mağlup ederek denize kadar sürer ve Mısırlılar'ın gemilerinden aldıkları çapaları da zafer nişânı olarak beraberlerinde yurtlarına getirir. Galatlar, bu zafer üzerine onlara verilen topraklar üzerinde bir kent kurar, adını da "çapa" anlamına gelen "Ankyra" koyarlar. Ankara'da MÖ 240 veya 239 yılında Selevkos İmparatoru Selevkos II Kallinikus ile kardeşi Antiokus arasındaki çarpışma Ankyra Muharebesi olarak tarihe geçmiştir.
Roma İmparatorluğu
Kelt boylardan Tektosaglar, MÖ 1. yüzyılda Ankyra'yı ele geçirdiler ama daha sonra Romalıların kontrolü altına girdiler. MÖ 25'te Ankyra'nın bulunduğu Galatya resmen Roma İmparatorluğu'nun bir vilayeti hâline geldi. Tarihçi Strabon, "Ankyra Kalesi Tektosaglara aittir. Burası Blaudos dolayındaki Lidya’ya doğru uzanan Phryg kenti ile aynı ismi taşır" demektedir. (Galatya'daki Ankyra'dan başka, Frigya'da da bir Ankyra vardı.)
Ankyra'nın lakapları
Ankyra'nın nasıl adlandırıldığını Ankyra'da basılmış sikkelerdeki ibareleri inceleyerek takip etmek mümkündür. Roma istilasını izleyen yıllarda Ankyra ismi sikkelerde görülmedi. İşgal sonrasında Galatya, Roma resmî terimiyle bir koinon, yani bir birlik idi, Ankyra da bu koinonun resmî kimliği olmayan büyük bir kenti idi. O dönem Ankyra'da sikkeler basılır ama üzerlerinde ΚΟΙΝΟΝ ΓΑΛΑΤΙΑΣ veya ΤΟ ΚΟΙΝΟΝ ΓΑΛΑΤΩΝ (Galatya Koinon'u) yazardı. Galatya, resmen bir Roma eyaleti olduktan sonra Ankyra, Augustus zamanında saygıdeğer anlamına gelen Sebaste adı ile onurlandırıldı. Diğer iki eski Galatya şehri Pessinus ve Tavium'a da aynı onursal isim verildiğınden Ankyra için bu ada bir de Tectosagon (şehre eskiden sahip olan Galat boyunun adı) eklendi ve bunun ardından basılan sikkelerde ΣΕΒΑΣΤΗΝΩΝ ΤΕΚΤΟΣΑΓΩΝ (Sebastenon Tektosagon) ibaresi yer aldı. MS 80 yılında basılan sikkelerde "Sebastene Tektosages" ibâresi kullanılmasına karşın "Ankyra" yazılı değildi. Zirâ Ankyra hâlâ bir polis (şehir) değildi. Ancak, sonraki yüzyıllarda Ankyra gittikçe önem kazandı ve bu durum basılan sikkelerde şehrin adından da anlaşılabilmektedir.
Nero (54-68), Ankyra'ya Metropolis unvanı verdi. Bu, gerek sikkelerde, gerekse Augustus Tapınağı'ndaki yazılarda ilân edilmiştir. Antoninus Pius (MS 138-161) döneminden başlayarak Gallienus dönemine kadar basılmış olan sikkelerin arka yüzlerinde MHTPOΠOΛIC THC ΓAΛATIAC (Metropolis tes Galatias, Galatların Metropolisi) veya MHTPOΠOΛEΩC ANKYPAC (Metropoleos Ankyras, Ankyra Metropolisi) ibaresi bulunmaktadır.
Ankyra şehri, 211-217 yılları arasında imparator olan Antoninus Caracalla'nın şehre yaptığı pek çok iyilik nedeniyle onun döneminde Antoniniana unvanını almıştır. Örneğin bir madalyada ΑΝΤΩΝΕΙΝΙΑΝΗ ΑΝΚΥΡΑ ΜΕΤΡΟ (Antoniniana Ankyra Metro[polis]) yazar.
Caracalla zamanında Ankara ayrıca "Neokoros" unvanını da almıştır. Neokoros, bir eyaletteki tüm tapınaklardan sorumlu bir din adamıdır; bu din adamları imparatorlarını tanrılaştırma işlevini de üstlenince, imparatorlar adına tapınaklar inşa eden şehirler de Neokoros olarak adlandırıldılar. Neokoros olmak bir şehir için onur kaynağı idi.Gallienus zamanındaki sikkelerde şehrin ikinci kere Neokoros olduğunu belirtmek için sikkelerin üzerinde BN (bis neokoros, iki kere neokoros) yazıldığı görülür.
Telaffuz ve transliterasyon
"Ἄγκυρα" kelimesi klasik Yunanca telaffuzla 'Anküra' okunur, Koini ve Bizans Yunancasında bu, 'Ankira' olarak değişmiştir. (Modern Yunancada ise 'Angyira' okunur) Yunan harflerinden Latin harflerine (transliterasyonu) yapıldığında, Batılı kaynakların bazılarında "Ankyra", bazılarında ise "Ancyra" olarak yazılır.
Şehrin adı, klasik Latince kaynaklarda "Ancyra" şeklinde yazılmıştır. Klasik Latincede 'Ankira' olarak telaffuz edilen Ancyra'nın, Halk Latincesi ve ondan türeyen Latin dillerinde telaffuzu 'Ansira'ya dönüşmüştür. Almancaya geçen Eski Yunanca sözcüklerde ise k harfi korunmuştur, dolayısıyla Ankyra 'Ankira' olarak okunur.
Arapça kaynaklarda
Ankyra, Araplar tarafından 8. yüzyılda iki kere ele geçirilmiş, her ikisinde de Bizanslılar tarafından geri alınmıştır. 7-11. yüzyıl arasındaki Bizans-Arap mücadelesi ile ilgili epik Bizans şiiri Digenis Akritis (9 ve 10. yüzyıldan kalma), "Ankyra" kalesinden bahseder.
Bu mücadele Araplar tarafından da Battal Gazi Destanı'nda anlatılmıştır. Battal Gazi destanında şehrin adı "Mâmûriye" olarak geçer. Battal Gazi, 8. yüzyılda Emevi döneminde yaşamıştı. 11. yüzyılda yazılan Dânişmendnâme'de de Battal Gazi destanına değinilir. Her iki destanda da "Mâmûriye", "Engürî" ve "Engüriyye" adları eş anlamlı kullanılmıştır.
Aynı dönemde Arapça kaynaklarda Ankara Kalesi'nin adı, "Kal'at üs-Selâsil"dir. Arapça Selasil, zincirler (silsilenin çoğulu) demektir, yani kalenin o zamanki adı, "Zincirler Kalesi" anlamına geliyordu. Şehrin kalesinin kapısında bulunan muazzam örme zincirler gündüz kaldırılır, gece bir perde gibi indirilirdi. Kalesinden dolayı şehir de "Beldet üs-Selâsil", yani "zincirler beldesi" olarak anılıyordu. Şehir için "Ma'muriye-i Selâse" (zincirli bayındır yer) adı da kullanılmıştır.
14. yüzyılda Ankara Kalesi hâlâ "Selasil Kalesi" adıyla anılmaktaydı. Kösedağ Muharebesi'nden (1243) sonra Anadolu Moğol hakimiyetine geçmiş, 1290'da "Engürü" şehri, Ahiler tarafından idâre edilmeye başlanmıştı. Ahilerin 1361'de şehri Osmanlı sultanı I. Murad'a teslim etmeleriyle ilgili olarak, Mehmet Neşrî’nin Kitab-ı Cihannüma'sında, ”...Serhaddı Rûm'da, kaleyi selasil'e geldi, imdi oraya Engürü derler, ol diyârın müfsitleri kâm etti, ol vakit Kale-i Engüriyye ahiler elinde idi. Ahiler, istiklâl edüp kaleyi teslim ettiler.” yazar.
Büyük Selçuklu Devleti
Arap istilasını izleyen Türk fetih sürecinde, Bizans adlarına sahip olan küçük veya terk edilmiş şehirlere Türkçe yeni adlar verilmiş (Dorylaion - Eskişehir gibi), büyük şehirlerin adları ise, Türk halk etimolojisine uydurularak korunmuştur (örneğin, Caesareia - Kayseri, Iconium - Konya). Eski Arap coğrafyacıları ve tarihçileri, Ankara'nın eski Yunan telaffuzu olan Anküra'yı Angüra olarak muhafaza etmişlerdir. Bu ad Ankara ve Engürü olarak değişime uğramış, bunlardan sonuncusu Arapça ekiyle Engüriye olarak edebî ve resmî dilde de görülmüştür. Engüriye'yi Anguriya telaffuz edenler olmuştur. Moğol istilasından önce Anguriye isimi de görülür. Bu, Türkçeleşip Ungüri sonra da Ungüriye olmuştur.
12. yüzyılda Türkmenlerin gelmesiyle Batılı kaynaklarda şehir Angora diye anılmaya başlanır. Ankara'ya has olan Ankara keçisi, Ankara kedisi, Ankara tavşanı da, Batı ülkelerinde Angora keçisi, Angora kedisi ve Angora tavşanı olarak bilinir. Angora, ayrıca, Batı dillerinde Ankara tavşanından elde edilen yünün, Rusçada ise Ankara keçisinden elde edilen tiftiğin (moher) adıdır.
Anadolu Selçuklu Devleti'nde, Ankara ismi sikkelerde ilk olarak II. Kılıçarslan'ın oğlu Ankara Meliki Mesud Şah (1095-1156) tarafından kullanılmıştır. 582-600 H. tarihleri arasında Ankara darplı sikkeleri vardır. Daha sonra II. Keyhüsrev 1237-1243 tarihlerinde Ankara darplı sikkeler basmıştır. Son olarak II. Keykavus H. 655 (M. 1257) tarihli Ankara darplı sikke basmıştır. Selçuklu adına başka Ankara darplı sikke basılmamıştır.
İlhanlı Devleti
1243 Kösedağ Savaşı'nın ardından Moğollar Anadolu'yu istila ettiler. Büyük Selçuklu Devleti'nin yıkılmasından sonra Anadolu'nun büyük kısmı İlhanlıların eline geçti. İlhanlı hükümdarı Mahmud Gazan bir zamanlar Selçuk Sultanı’nın hâkimiyetinde olan Anadolu şehirlerinde kendi adına İlhanlı sikkelerini darbettirmiştir. Bu dönemde Mahmud Gazan tarafından Engür, onun halefi Ebu Said tarafından da Engüriye yazan sikkeler basılmıştır.
Osmanlı Devleti
Engürü ve Engüriye adları Osmanlı döneminde de kullanılmaya devam edildi. Osmanlı Devleti'nin kuruluş yıllarını anlatan Tevarih-i Al-i Osman'da, Tatarlara karşı savaşmak için Ertuğrul Bey'in I. Alaeddin Keykubad'a yardımını sunmasının karşılığı olarak, kendisine Söğüt bölgesinin verildiği, bunun üzerine Ertuğrul Bey ve aşiretinin yürüyüp Engüri'ye gittikleri yazar.
Evliya Çelebi, seyahatnamesinde (1648) şehre Engürü denildiğini belirtirken "Padişah defterhanesinde adı Ankara’dır." diye ekler. Örneğin, 16. yüzyıla ait çeşitli resmî evraklarda Ankara (انقره) adı geçmektedir. Aşağıda sikkelerle ilgili bölümde görüleceği üzere, II. Beyazıd döneminden itibaren darp edilen sikkelerde Ankara adı kullanılmaya başlanmıştır.
Ankara'nın resmî ad olmasına rağmen, halk arasında Engürü olarak bilinirdi. Ermenicenin Ankara şivesinde de kentin adı Engür veya Angürya idi. 1791'de yayımlanan bir yasaknâmede, kadınların "Engürü şalisinden" (Ankara tiftiğinden yapılma bir cins ince kumaş) entari giyinmeleri kadınların vücut hatları belli oluyor diye yasaklanmıştı Aşağıda verilen halk edebiyatından alıntılar ve seyahatname alıntılarında görüleceği üzere Engürü kullanımı (ve benzerleri) Ankara adının resmîleşmesinden sonra uzun bir süre devam etmiştir.
Sikkelerde Ankara
 |  | |
Önde "MEHMED BİN MURAD HAN", arkasında "HULLİDE MÜLKUHU DURİBE ENGÜRİYE" yazıyor. | Önde "SULTAN BEYAZID BİN MEHMED HAN", arkasında "AZZE NASRUHU DURİBE ANKARA SENE 886" yazıyor. |
Madenî paralar şehrin resmî adının ne olduğunu gösterir. II. Murad döneminde sikkelerin basıldığı Anadolu'daki darphaneler arasında Ankara da bulunmakta idi. Engüriye adı II. Murad (1421-1451) mangırlarında belirmektedir. Ankara'da basılan sikkelerde, II. Mehmet'e kadar Engüriye, onu izleyen II. Beyazıd'dan sonra ise Ankara yazardı.
Ankara darphanesinde Ankara ismi II. Bayezid döneminde, Hicrî 886'dan (1508'den) sonra basılmaya başlandı.
Halk edebiyatında
Firdevsi-i Rûmî tarafından (1481-1521 yılları arasında) yazılan Velayet-nâme-i Hacı Bektâş Velî isimli el yazmasında Engürü ismi geçer. Eserde, Sultan Alâaddin Keykubad'ın Moğollar’a Aksaray’dan, Engürü’den tâ Sivas’a kadar olan bölgeyi verdiği yazar.
Kezâ, Evliya Çelebi, 1648'de Ankara ziyaretinden bahsederken, gençliğinde "Engürüde Er yatır/Rumda Sarı Saltık" diye şarkı söylediğini belirtir.
17. yüzyılda yaşamış Karacaoğlan da bir türküsünde "Çıktım seyreyledim Niğde’yi Bor’u / Acap gezsem ela gözlüm var m’ola / Güzeller durağı Tokat, Engür’ü / Acep gezsem ela gözlüm var m’ola" der.
Halk edebiyatındaki "Engürü" kullanımına karşın, İstanbullu olan Kâtip Çelebi, Takvîmü't-Tevârîh'te (1648) "Ankara" kelimesini kullanmıştır.
Seyyahların gözlemleri
Ankara'dan geçen seyyahların anıları şehrin halk tarafından nasıl adlandırıldığını göstermek bakımından fikir vericidir. Örneğin Ankara Muharebesi'nde (1402) Yıldırım Bayezid'in yanında bulunan ve savaş sonunda esir edilen Alman seyyah Johannes Schiltberger, anılarında şehrin (Almanca yazılışı ile) Angury veya Engury (Türkçe okunuşu ile Anguri veya Enguri) olduğunu belirtir.
1648'de şehri ziyaret eden Evliya Çelebi, seyahatnamesinde Ankara'yı Unguriye diye yazmıştır.
17. ve 18. yüzyıllarda Ankara'dan bahseden bazı Batılı seyyahlar da Batılılarca Angora olarak adlandırıldığını belirttikleri şehrin Türklerce adlandırılışını verirler. Anglosakson yazarlar şehrin yerel adının (muhtemelen İngilizce telaffuzla) Angora veya Engere, resmen "Angara" olarak ama halk tarafından "Engüre" ve İngilizce yazılışı ile Enguri (Türkçe okunuşu ile "Engüri") olarak belirtirler. Başka yazarlar yerel adı Fransızca Engur (Türkçe "Engür") ve Angouri (Türkçe "Anguri"); ve Almanca Ankarah veya Ankurijah (Türkçe "Ankara" veya "Ankuriya") olarak belirtir. Bu yazarlar tarafından belirtilen isimlerdeki farklılıklar muhtemelen yerel telaffuzun yabancı dillere aktarılmasındaki ses kaymalarından kaynaklanmaktadır.
Türkiye Cumhuriyeti
28 Mart 1930'da Türkiye Cumhuriyeti, yabancı ülkelerden Türk şehirleri için Türkçe adlarını kullanmalarını talep etti. Bu tarihten sonra posta idaresi "Angora" ve "Constantinople" olarak adreslenmiş mektupları Ankara ve İstanbul'a ulaştırmadı.
Ancak, "Ankara" adının yerel ağızda ya da Anadolu'nun başka bölgelerinde kullanılan şivelerde "Angara" şeklinde söylendiği bilinmektedir.
Diğer dillerde Ankara
Latin harfleri kullanan diller arasında Ankara adını farklı yazan diller şunlardır: Portekizce (Ancara), Latince (Ancyra) ve Kürtçe (Enqere). 'R' sesi olmayan Mandarin Çincesinde Ankara (安卡拉), "Ānkǎlā" (Hanyu Pinyin yazım sistemiyle) olarak söylenir.
Popüler etimolojiler
Ankara ve Engürü isimlerinin kökeni hakkında genelde ses benzerliğine dayanan çeşitli teoriler mevcuttur. Bunların bir kısmı yanlıştır, diğerlerinin ise doğrulukları hakkında kesin delil bulunmamaktadır.
Ankuwa şehri
Ankara şehrinin Hitit şehri Ankuwa (diğer yazılışları ile Ankuva, Ankuvva, Ankuwash) olduğuna dair bazı eski görüşler olmakla beraber, modern kaynaklar Ankuwa şehrinin ya Yozgat'taki Alişar Höyüğü ya da günümüzde Çorum'a bağlı Eskiyapar olduğunu savunmaktadır.
Kral Midas'in bulduğu çapa
Yukarıda Frigya bölümünde bahsedilen Kral Midas efsanesi Ankyra adının popüler açıklamalarının en eskisi olup şehrin Frigyalılar zamanında Ankyra olarak adlandırılmasını açıklar. Ancak, Ankara'nın denizden olan uzaklığı nedeniyle, böyle bir demir parçası bulunduysa dahi onun bir gemi çapası olamayacağı ve bu efsanenin Ankyra ismine bir açıklama getirmek için sonradan uydurulmuş olabileceği de öne sürülmüştür.
Mısırlılardan alınan savaş ganimeti çapalar
Büyük İskender'in MÖ 333'te Ankyra'da durmuş olduğuna dair kayıtların varlığı göz önüne alınırsa, Galatların Mısırlılardan zafer ganimeti olarak MÖ 268'de getirdikleri gemi çapaları nedeniyle şehrin öyle adlandırıldığı (bkz. yukarıda Galatya bölümü), sonradan yakıştırılmış bir hikâye olsa gerekir.
Ungür, Farsça üzüm
Daha sonraki yüzyıllarda Ankara'nın adıyla ilgili başka açıklamalar da getirilmiştir. Evliya Çelebi, seyahatnamesinde Ankara için "Mamur yer olup, üzümü çok olduğundan adına Engürü demişler" der. Ungür, Farsça bir kelime olup üzüm anlamına gelmektedir.
Angarya
Evliya Çelebi seyahatnamesinde "Bazıları, kalesi angarya ile yapıldığından Ankara denilmiştir, derler." diye yazar.
Baykal Gölü'nün ayağı Ankara Nehri
Baykal Gölü'nün adı Türkçedir, "zengin göl" anlamındadır. Bu göle Yukarı Angara ve Turka ırmakları dökülür, gölün suları Angara Nehri tarafından boşaltılır. Gölün kıyısındaki sahalarda ise Türklere ait birçok kalıntı bulunmuştur.
1930'lu yıllarda Atatürk tarafından desteklenen Güneş Dil Teorisi'ne göre tüm diller Orta Asya'dan kaynaklanmaktaydı. 1937'deki İkinci Tarih Kongresi'nde İbrahim Necmi Dilmen, Güneş Dil Teorisinin Tarih Tezinde Yeri adlı sunumunda, Baykal Gölü'nü Yenisey Nehri'ne bağlayan Angara nehri ile, Ankara şehrinin yakınındaki Ankara Çayı arasındaki isim benzerliğine dayanarak "su" kavramı ile Ankara arasında bir bağlantı olması gerektiğini öne sürmüştü.
Aynı yıl, 1937'de, Türkiye'yi ziyaret etmekte olan Yunanistan Başbakanı Elefterios Venizelos'un Atatürk ile bir görüşmesinde Atatürk, "Ekselans, 'Ankara' adının nereden geldiğini bilir misiniz?" diye sormuş ve aldığı olumsuz yanıt üzerine getirilen "Dünya Atlası"nın bir sayfasını açıp Baykal Gölü yakınındaki Angarsk kentini göstermiş ve "İşte buradan geliyor, Ekselans!" demiştir.
Kaynakça
- ^ Anadolu Medeniyetleri Müzesi Ankara Şehir Sikkeleri reyonu
- ^ J. F. C. Fuller (2004). The Generalship of Alexander the Great. Da Capo Press. s. 77.[]
- ^ Quintus Curtius Rufus, John Yardley, Waldemar Heckel (2004). The History of Alexander. Penguin Classics. s. 27.
- ^ Ankara, Başkentin Tarihi, Arkeolojisi ve Mimarisi. Ankara Enstitüsü Vakfı Yayınları. ISBN .
- ^ Tarih İçinde Ankara
- ^ Görsel Büyük Genel Kültür Ansiklopedisi, 1984 baskısı cilt 1, sayfa 638
- ^ Rickard, J. "Battle of Ancyra, 240 or 239 B.C." 1 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Aralık 2008.
- ^ Strabon, Antik Anadolu Coğrafyası (Geographika: XII-XIII-XIV), Çev. Adnan Pekman, Arkeoloji ve Sanat Yay., İstanbul, 1993, s. 48.
- ^ a b "Galatia". 23 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Aralık 2008.
- ^ William Smith (1878). A Dictionary of Greek and Roman Geography. J. Murray. s. 134.
- ^ a b William Mitchell Ramsay (1899). A Historical Commentary on St. Paul's Epistle to the Galatians. G. P. Putnam's sons.
- ^ Joseph Pitton de Tournefort, Ozell (John), Honoré Maria Lauthier (1741). A Voyage Into the Levant ...: Containing the Ancient and Modern State of the Islands of the Archipelago; as Also of Constantinople, the Coasts of the Black Sea, Armenia, Georgia, the Frontiers of Persia, and Asia Minor. With Plans of the Principal Towns and Places of Note; an Account of the ... D. Midwinter.
- ^ Barbara Burrell (2004). Neokoroi. BRILL. s. 166.
- ^ Barbara Burrell. Neokoroi. s. 173.
- ^ "Wiktionary'de Ἄγκυρα". 21 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2009.
- ^ Charles Van Der Pool (1992). English Derivatives from the Greek New Testament. The Apostolic Press. s. 171.
- ^ Örneğin, Gaius Plinius Secundus. "Naturalis Historia". 29 Eylül 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2009.
- ^ "Merriam Webster sözlüğünde Ancyra'nın İngilizce telaffuzu". 5 Aralık 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Ocak 2009.
- ^ Frederick Converse Beach, George Edwin Rines (1904). The Encyclopedia Americana: A Universal Reference Library Comprising the Arts and Sciences, Literature, History, Biography, Geography, Commerce, Etc., of the World. Scientific American Compiling Dept. s. 11. Erişim tarihi: 20 Ocak 2009.
- ^ Elizabeth Jeffreys (1998). ADigenis Akritis. Cambridge University Press. s. 3. Erişim tarihi: 3 Şubat 2009.
- ^ Ali AKAR. "BİR DÂNİŞMENDNÂME NÜSHASI: MİRKÂTÜ'L-CİHÂD". 7 Şubat 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Aralık 2008.
- ^ Necati Demir, Mehmet Dursun ERDEM (2006). (PDF). Turkish Studies. Cilt 1. ss. 106-159. 29 Mart 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2008.
- ^ Hüseyin Türk (2004). (PDF). Journal of Religious Culture. Cilt 69. ss. 1-15. 20 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2008.
- ^ a b Ibrahim Hakkı Konyalı (1951). Tarih hazinesi. Ülkü Kitap Yurdu.
- ^ "Osmanlıca Türkçe Sözlük" (PDF). 7 Şubat 2017 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 26 Aralık 2008.
- ^ . 18 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2008.
- ^ Yusuf Ziya Yörükân, Turhan Yörükân (1998). Anadolu'da Alevîler ve Tahtacılar. T.C. Kültür Bakanlığı. s. 79.
- ^ Ankara'da “Ahiler Yönetimi (1290-1354) Meselesi. 7 Şubat 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Aralık 2008.
- ^ Koray Özcan (2006). "Anadolu'da Selçuklu kentler sistemi ve Mekânsal Kademelenme" (PDF). METU JFA. Cilt 23. ss. 21-61. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 31 Aralık 2008.
- ^ Selçuklu Tarih ve Medeniyeti Enstitüsü (1970). Selçuklu araştırmaları dergisi. Selçuklu Tarih ve Medeniyeti Enstitüsü. s. 225.
- ^ Abraham Galanté (1951). Ankara tarihi: Ankara'nin Türkiye eline geçtiği ilk günlere kadar. Tan Matbaası.
- ^ . 1 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Şevki Nezihi Aykut (2000). Türkiye Selçuklu Sikkeleri 1 (I. Mesud'dan I. Keykubad'a Kadar) 510 - 616 / 1116 - 1220. İstanbul: Seçil Ofset.
- ^ Halit Erkiletlioğlu, Oğuz Güler (1996). Türkiye Selçuklu Sultanları ve Sikkeleri. Kayseri: Erciyes Üniversitesi Yayınları.
- ^ İbrahim Artuk ve Cevriye Artuk (1971). İstanbul Arkeoloji Müzeleri Teşhirdeki İslami Sikkeler Kataloğu. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
- ^ . 11 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2008.
- ^ . 7 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2008.
- ^ . 7 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2008.
- ^ "Sultan Alâaddin Karaca Hisar ile Bilecük arasında Sögüdi bunlara yurt gösterdiler. Domalıc Dağını ve Ermeni Belini. Bunlara yayla verdiler. Sarı Yatı atasına geldi. Bu habarı verdi. Er Dunrıl Gazi dahı kabul etdi. Ol vaktin yürüb Engüriye geldiler." . 15 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2008.
- ^ a b c d . 12 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2008.
- ^ Deniz KARAMAN. (PDF). 3 Mart 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2008.
- ^ Erdoğan, E. (205). "Tahrir defterlerine göre Ankara sehri yerleşimleri" (PDF). Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi. ss. 249-262.[]
- ^ Bert Vaux. (PDF). 20 Eylül 2005 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2008.
- ^ Martijn Theodoor Houtsma, T W Arnold, A J Wensinck (1993). E.J. Brill's First Encyclopaedia of Islam, 1913-1936. BRILL. ISBN .>
- ^ Safiye Akdeniz. (PDF). s. 4. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ Şevket Pamuk (2000). A Monetary History of the Ottoman Empire. Cambridge University Press. ISBN .
- ^ Martijn Theodoor Houtsma, T W Arnold, A J Wensinck (1993). E.J. Brill's First Encyclopaedia of Islam, 1913-1936. BRILL. s. 354. ISBN .>
- ^ "Ottoman Coins (A first guide)". 8 Haziran 2007 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Aralık 2008.
- ^ Boldureanu Anuţa (2005). (PDF). Kişinev: ACADEMIA DE ŞTIINŢE A REPUBLICII MOLDOVA INSTITUTUL DE ARHEOLOGIE ŞI ETNOGRAFIE (Moldova Cumhuriyeti Bilimler Akademisi Arkeoloji ve Etnografi Enstitüsü). s. 23. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2008.
- ^ . 7 Ağustos 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2008.
- ^ Bekir Biçer. . 19 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2008.
- ^ Robert Dankoff (2004). An Ottoman Mentality. BRILL. s. 43.
- ^ "XVII. yüzyıl şairi Cukurovalı Karacaoğlan ile ilgili bir değerlendirme" (PDF). 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 26 Aralık 2008.
- ^ Joseph Pitton de Tournefort (1717). Relation d'un voyage du Levant, fait par ordre du roy. l'imprimerie royale.
- ^ Johannes Schiltberger, Hans Schiltberger (1885). Hans Schiltbergers Reisebuch. ss. 21, 24.
- ^ 1893 yılında Gaius Plinius Secundus'nin "Doğa Tarihi" eserini Latinceden İngilizceye çevirisinde çevirmen, Ankira adının günümüzde "Angora veya Engere" olduğunu yazar: Pliny, John Bostock, Henry Thomas Riley (1893). The Natural History of Pliny. H.G. Bohn.
- ^ Britanyalı tarihçi Pinkerton da, şehrin Türklerin egemenliğine girdikten sonra resmen "Angara" ama halk tarafından "Engüre" olarak adlandırıldığını belirtir: John Pinkerton (1811). A General Collection of the Best and Most Interesting Voyages and Travels in All Parts of the World: Many of which are Now First Translated Into English ; Digested on a New Plan. Longman, Hurst, Rees, and Orme.
- ^ Fransız seyyah ve botanist Joseph Pitton de Tournefort da, 1741'de şehrin Angora veya bazılarının telaffuzu ile Angori olduğunu ama Türklerce Engur olarak adlandırıldığını bildirir: Bkz. Tournefort kitabı
- ^ M. Mentelle (1787). Encyclopédie méthodique: ou par ordre de matières: par une société de gens de lettres, de savans et d'artistes ... Panckoucke. s. 562.
- ^ Anton Friedrich Busching (1771). Magazin für die neue Historie und Geographie angelegt. J. J. Curt. s. 305.
- ^ Richard D. Robinson (1963). The First Turkish Republic: A Case Study in National Development. Harvard University Press. s. 298.
- ^ "Turks are forcing us to adopt İstanbul and Ankara by refusing to deliver lettres addresssed to Constantinople and Angora..." Edward Gleichen (1931). "Some Recent Decisions of the P. C. G. N." The Geographical Journal. Cilt 77. ss. 161-163. 7 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 31 Aralık 2008.
- ^ "En tanınmış Ankaralı Vehbi Koç kentin adını "Angara" olarak telaffuz ederdi." M. Emin Karahan, Mehmet Turgut (2001). 21. yüzyılın eşiğinde Uşak sempozyumu: 25-27 Ekim 2001. Uşaklılar Eğitim ve Kültür Vakfı. s. 21.
- ^ a b Busra Ersanli (2004). . Balkan Studies (Etudes balkaniques). Cilt 3. ss. 108-120. 18 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2008.
- ^ Sinan GÖNEN. (PDF). 6 Mart 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2008.
- ^ (İngilizce). 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2009.
- ^ Bilge Umar - Türkiye'deki Tarihsel Adlar[] -
- ^ Martijn Theodoor Houtsma, T W Arnold, A J Wensinck (1993). E.J. Brill's First Encyclopaedia of Islam, 1913-1936. BRILL. s. 22.
- ^ (PDF). 17 Kasım 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2008.
- ^ Boğazköy Çivi Yazılı Metinlerinde Geçen Eski Hitit Devri Yerleşim Yerleri Hakkında Elde Edilen Bilgiler[] Yüksek Lisans Tezi - Uğur Yanar
- ^ Ronald L. Gorny (1995). "Hittite Imperialism and Anti-Imperial Resistance As Viewed from Alişar Höyük". Bulletin of the American Schools of Oriental Research. Cilt No. 299/300. ss. 65-89. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Aralık 2008.
- ^ Maciej Popko (2000). "Zippalanda and Ankuwa Once More". Journal of the American Oriental Society.
- ^ W.M. Call (1866). The Fortnightly Review. Chapman and Hall. s. 200.
- ^ Hatice Şahin. (PDF). 19 Aralık 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2008.
- ^ . 9 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2009.
- ^ Ana Britannica, Cilt: 3, Sayfa: 474
- ^ Meydan Larousse, Cilt: 2, Sayfa: 220.
- ^ Atatürk'ün Milli Dış Politikası, Kültür Bakanlığı Atatürk Dizisi, Cilt: 2, Sayfa: 371-373.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ankara tarih boyunca pek cok degisik isimle anilmistir Sehir Frigler Galatlar ve Romalilar Klasik Helenistik ve Bizans donemlerinde tarafindan gemi capasi anlamina gelen Ἄgkyra Klasik Yunancada Ankura okunur olarak adlandirildi bu ad Latin harfleri ile Batili kaynaklarda Ankyra ve Ancyra olarak yazilmistir Ankara Arapca kaynaklarda Beldei el Selasil Mamuriye ve Ma muriye i Selase olarak gecer Klasik Yunanca Ankura seklinde telaffuz edilen sehrin adi Araplar tarafindan korunmustu Turkler in Anadolu ya gelmesinden sonra bu ad Ankara ve Enguru olarak degisime ugradi bati dillerine de Angora olarak gecti Enguru adi Arapca ekiyle Enguriye olmustur Ankara yi egemenliginde tutan devletler tarafindan basilan sikkelerde kullanilan resmi ad Selcuklular da Ankara Ilhanlilar doneminde Enguru ve Enguriye Osmanli Devleti nde Enguru ve Ankara olmustur Osmanlilar da 16 yuzyildan itibaren sehrin adi resmen Ankara آنقره olmasina ragmen halk arasinda Enguru Batililar arasinda ise Angora seklinde kullanilmaya devam etmistir Turkiye nin kurulusundan sonra diger adlarin kullanimi son bulmus ve Ankara adi evrensellesmistir Roma Imparatoru Gallienus doneminden bir Ankyra sikkesi Ankara adinin cipadan geldigi efsanesini yansitiyor Hitit Donemi ve oncesiAnkara civarinda Hititler den ve daha onceki medeniyetlerden kalma cesitli arkeolojik siteler olmakla beraber bunlarin adlari bilinmemektedir FrigyaAnkyra Frigler zamaninda onemli bir kentti Pers Imparatorlugu na giden Kral Yolu uzerinde bulunuyordu ve MO 333 te Buyuk Iskender in III Darius ile savasmaya giderken Ankyra dan gectigi kayitlarda yer alir Tarihci Pausanias a gore Ankyra Kral Midas in kurdugu kentti Pausanias gemi capasi anlamina gelen Ankyra adinin Frig krali Midas in bir demir parcasi buldugu yere Anker Yunanca gemi capasi anlaminda ismini vermesinden kaynaklandigini ve Kral Midas in kente adini veren capayi Zeus Tapinagi nda sakladigini soylemektedir 2 yuzyilin ortalarinda yasamis olan Lidyali seyyah Pausanias Galatlar in Anadolu ya yerlesmeleri hakkinda bilgi verirken Ankara dan da soz eder Ankyra kentini Gordios un oglu Midas in kurdugunu ve Frigler in bir kenti oldugunu anlatir Yunanca ve Latince gemi capasi demek olan kentin ismi icin aciklama yapma geregini duyan Pausanias Midas in buldugu gemi capasinin kendi donemine kadar Jupiter Tapinagi nda saklandigini soyleyerek kentin isminin hikayesini aktarir Capa 2 yuzyildan itibaren sikkelerin uzerine de islenmektedir Gene Pausanias adi gecen metinde Midas kaynagi adi ile bilinen ve uzerine oykuler yazilan su kaynaginin Ankyra kentinde oldugunu bildirir ve Iste Galatlar bu Ankyra kentini aldilar der Galatya6 yuzyil Bizans tarihcisi Stephanos Byzantinos cografya sozlugunde MO 2 yuzyilda Afrodisiasli Apollonius a dayandirarak Ankara nin kurulusuna dair bilgiler vermektedir Bu bilgilere gore MO 278 de Anadolu ya gelen Galatlar Pontus krali Mitridat ile birlikte Misir a karsi bir savasa girer onlari maglup ederek denize kadar surer ve Misirlilar in gemilerinden aldiklari capalari da zafer nisani olarak beraberlerinde yurtlarina getirir Galatlar bu zafer uzerine onlara verilen topraklar uzerinde bir kent kurar adini da capa anlamina gelen Ankyra koyarlar Ankara da MO 240 veya 239 yilinda Selevkos Imparatoru Selevkos II Kallinikus ile kardesi Antiokus arasindaki carpisma Ankyra Muharebesi olarak tarihe gecmistir Roma ImparatorluguKelt boylardan Tektosaglar MO 1 yuzyilda Ankyra yi ele gecirdiler ama daha sonra Romalilarin kontrolu altina girdiler MO 25 te Ankyra nin bulundugu Galatya resmen Roma Imparatorlugu nun bir vilayeti haline geldi Tarihci Strabon Ankyra Kalesi Tektosaglara aittir Burasi Blaudos dolayindaki Lidya ya dogru uzanan Phryg kenti ile ayni ismi tasir demektedir Galatya daki Ankyra dan baska Frigya da da bir Ankyra vardi Ankyra nin lakaplari Roma imparatoru Titus 79 81 zamaninda basilmis bir sikkede SEBASTHNWN TEKTOSAGWN Sebastenon Tektosagon yaziyor Roma imparatoru Caracalla 79 81 zamaninda basilmis bir sikkede MHTPOPOLEWC ANKYPAC Metropolis Ankyras yani Ankara Metropolisi yaziyor Roma imparatoru Gallienus 253 268 zamaninda basilmis bir sikkede MHTPOPOLEWC BN ANKYPAC Metropoleos BN Ankyras BN bis neokoros un kisaltmasidir yaziyor Ankyra nin nasil adlandirildigini Ankyra da basilmis sikkelerdeki ibareleri inceleyerek takip etmek mumkundur Roma istilasini izleyen yillarda Ankyra ismi sikkelerde gorulmedi Isgal sonrasinda Galatya Roma resmi terimiyle bir koinon yani bir birlik idi Ankyra da bu koinonun resmi kimligi olmayan buyuk bir kenti idi O donem Ankyra da sikkeler basilir ama uzerlerinde KOINON GALATIAS veya TO KOINON GALATWN Galatya Koinon u yazardi Galatya resmen bir Roma eyaleti olduktan sonra Ankyra Augustus zamaninda saygideger anlamina gelen Sebaste adi ile onurlandirildi Diger iki eski Galatya sehri Pessinus ve Tavium a da ayni onursal isim verildiginden Ankyra icin bu ada bir de Tectosagon sehre eskiden sahip olan Galat boyunun adi eklendi ve bunun ardindan basilan sikkelerde SEBASTHNWN TEKTOSAGWN Sebastenon Tektosagon ibaresi yer aldi MS 80 yilinda basilan sikkelerde Sebastene Tektosages ibaresi kullanilmasina karsin Ankyra yazili degildi Zira Ankyra hala bir polis sehir degildi Ancak sonraki yuzyillarda Ankyra gittikce onem kazandi ve bu durum basilan sikkelerde sehrin adindan da anlasilabilmektedir Nero 54 68 Ankyra ya Metropolis unvani verdi Bu gerek sikkelerde gerekse Augustus Tapinagi ndaki yazilarda ilan edilmistir Antoninus Pius MS 138 161 doneminden baslayarak Gallienus donemine kadar basilmis olan sikkelerin arka yuzlerinde MHTPOPOLIC THC GALATIAC Metropolis tes Galatias Galatlarin Metropolisi veya MHTPOPOLEWC ANKYPAC Metropoleos Ankyras Ankyra Metropolisi ibaresi bulunmaktadir Ankyra sehri 211 217 yillari arasinda imparator olan Antoninus Caracalla nin sehre yaptigi pek cok iyilik nedeniyle onun doneminde Antoniniana unvanini almistir Ornegin bir madalyada ANTWNEINIANH ANKYRA METRO Antoniniana Ankyra Metro polis yazar Caracalla zamaninda Ankara ayrica Neokoros unvanini da almistir Neokoros bir eyaletteki tum tapinaklardan sorumlu bir din adamidir bu din adamlari imparatorlarini tanrilastirma islevini de ustlenince imparatorlar adina tapinaklar insa eden sehirler de Neokoros olarak adlandirildilar Neokoros olmak bir sehir icin onur kaynagi idi Gallienus zamanindaki sikkelerde sehrin ikinci kere Neokoros oldugunu belirtmek icin sikkelerin uzerinde BN bis neokoros iki kere neokoros yazildigi gorulur Telaffuz ve transliterasyon Ἄgkyra kelimesi klasik Yunanca telaffuzla Ankura okunur Koini ve Bizans Yunancasinda bu Ankira olarak degismistir Modern Yunancada ise Angyira okunur Yunan harflerinden Latin harflerine transliterasyonu yapildiginda Batili kaynaklarin bazilarinda Ankyra bazilarinda ise Ancyra olarak yazilir Sehrin adi klasik Latince kaynaklarda Ancyra seklinde yazilmistir Klasik Latincede Ankira olarak telaffuz edilen Ancyra nin Halk Latincesi ve ondan tureyen Latin dillerinde telaffuzu Ansira ya donusmustur Almancaya gecen Eski Yunanca sozcuklerde ise k harfi korunmustur dolayisiyla Ankyra Ankira olarak okunur Arapca kaynaklardaAnkara Kalesi Kal at us Selasil veya Kaleyi Selasil olarak bilinirdi Ankyra Araplar tarafindan 8 yuzyilda iki kere ele gecirilmis her ikisinde de Bizanslilar tarafindan geri alinmistir 7 11 yuzyil arasindaki Bizans Arap mucadelesi ile ilgili epik Bizans siiri Digenis Akritis 9 ve 10 yuzyildan kalma Ankyra kalesinden bahseder Bu mucadele Araplar tarafindan da Battal Gazi Destani nda anlatilmistir Battal Gazi destaninda sehrin adi Mamuriye olarak gecer Battal Gazi 8 yuzyilda Emevi doneminde yasamisti 11 yuzyilda yazilan Danismendname de de Battal Gazi destanina deginilir Her iki destanda da Mamuriye Enguri ve Enguriyye adlari es anlamli kullanilmistir Ayni donemde Arapca kaynaklarda Ankara Kalesi nin adi Kal at us Selasil dir Arapca Selasil zincirler silsilenin cogulu demektir yani kalenin o zamanki adi Zincirler Kalesi anlamina geliyordu Sehrin kalesinin kapisinda bulunan muazzam orme zincirler gunduz kaldirilir gece bir perde gibi indirilirdi Kalesinden dolayi sehir de Beldet us Selasil yani zincirler beldesi olarak aniliyordu Sehir icin Ma muriye i Selase zincirli bayindir yer adi da kullanilmistir 14 yuzyilda Ankara Kalesi hala Selasil Kalesi adiyla anilmaktaydi Kosedag Muharebesi nden 1243 sonra Anadolu Mogol hakimiyetine gecmis 1290 da Enguru sehri Ahiler tarafindan idare edilmeye baslanmisti Ahilerin 1361 de sehri Osmanli sultani I Murad a teslim etmeleriyle ilgili olarak Mehmet Nesri nin Kitab i Cihannuma sinda Serhaddi Rum da kaleyi selasil e geldi imdi oraya Enguru derler ol diyarin mufsitleri kam etti ol vakit Kale i Enguriyye ahiler elinde idi Ahiler istiklal edup kaleyi teslim ettiler yazar Buyuk Selcuklu DevletiII Keyhusrev doneminden 1237 1243 bakir sikke On yuzde KELIME I TEVHID ETRAFINDA HAMSE Arka yuzde ES SULTAN UL KEYHUSREV tepede DURIBE BI ANKARA Ankara da darp edildi Arap istilasini izleyen Turk fetih surecinde Bizans adlarina sahip olan kucuk veya terk edilmis sehirlere Turkce yeni adlar verilmis Dorylaion Eskisehir gibi buyuk sehirlerin adlari ise Turk halk etimolojisine uydurularak korunmustur ornegin Caesareia Kayseri Iconium Konya Eski Arap cografyacilari ve tarihcileri Ankara nin eski Yunan telaffuzu olan Ankura yi Angura olarak muhafaza etmislerdir Bu ad Ankara ve Enguru olarak degisime ugramis bunlardan sonuncusu Arapca ekiyle Enguriye olarak edebi ve resmi dilde de gorulmustur Enguriye yi Anguriya telaffuz edenler olmustur Mogol istilasindan once Anguriye isimi de gorulur Bu Turkcelesip Unguri sonra da Unguriye olmustur 12 yuzyilda Turkmenlerin gelmesiyle Batili kaynaklarda sehir Angora diye anilmaya baslanir Ankara ya has olan Ankara kecisi Ankara kedisi Ankara tavsani da Bati ulkelerinde Angora kecisi Angora kedisi ve Angora tavsani olarak bilinir Angora ayrica Bati dillerinde Ankara tavsanindan elde edilen yunun Ruscada ise Ankara kecisinden elde edilen tiftigin moher adidir Anadolu Selcuklu Devleti nde Ankara ismi sikkelerde ilk olarak II Kilicarslan in oglu Ankara Meliki Mesud Sah 1095 1156 tarafindan kullanilmistir 582 600 H tarihleri arasinda Ankara darpli sikkeleri vardir Daha sonra II Keyhusrev 1237 1243 tarihlerinde Ankara darpli sikkeler basmistir Son olarak II Keykavus H 655 M 1257 tarihli Ankara darpli sikke basmistir Selcuklu adina baska Ankara darpli sikke basilmamistir Ilhanli DevletiIlhanli hukumdari Mahmud Gazan 1295 1304 tarafindan Engur de basilmis gumus sikke Onde KELIME I TEVHID ortada DURIBE ENGUR Engur de darbedildi etrafinda TIS A TIS IN Arkada TEGRIIN KUCUNDUR GAZAN MAHMUD DELEDKEGULUK SEN 1243 Kosedag Savasi nin ardindan Mogollar Anadolu yu istila ettiler Buyuk Selcuklu Devleti nin yikilmasindan sonra Anadolu nun buyuk kismi Ilhanlilarin eline gecti Ilhanli hukumdari Mahmud Gazan bir zamanlar Selcuk Sultani nin hakimiyetinde olan Anadolu sehirlerinde kendi adina Ilhanli sikkelerini darbettirmistir Bu donemde Mahmud Gazan tarafindan Engur onun halefi Ebu Said tarafindan da Enguriye yazan sikkeler basilmistir Osmanli DevletiEnguru ve Enguriye adlari Osmanli doneminde de kullanilmaya devam edildi Osmanli Devleti nin kurulus yillarini anlatan Tevarih i Al i Osman da Tatarlara karsi savasmak icin Ertugrul Bey in I Alaeddin Keykubad a yardimini sunmasinin karsiligi olarak kendisine Sogut bolgesinin verildigi bunun uzerine Ertugrul Bey ve asiretinin yuruyup Enguri ye gittikleri yazar Evliya Celebi seyahatnamesinde 1648 sehre Enguru denildigini belirtirken Padisah defterhanesinde adi Ankara dir diye ekler Ornegin 16 yuzyila ait cesitli resmi evraklarda Ankara انقره adi gecmektedir Asagida sikkelerle ilgili bolumde gorulecegi uzere II Beyazid doneminden itibaren darp edilen sikkelerde Ankara adi kullanilmaya baslanmistir Ankara nin resmi ad olmasina ragmen halk arasinda Enguru olarak bilinirdi Ermenicenin Ankara sivesinde de kentin adi Engur veya Angurya idi 1791 de yayimlanan bir yasaknamede kadinlarin Enguru salisinden Ankara tiftiginden yapilma bir cins ince kumas entari giyinmeleri kadinlarin vucut hatlari belli oluyor diye yasaklanmisti Asagida verilen halk edebiyatindan alintilar ve seyahatname alintilarinda gorulecegi uzere Enguru kullanimi ve benzerleri Ankara adinin resmilesmesinden sonra uzun bir sure devam etmistir Sikkelerde Ankara Onde MEHMED BIN MURAD HAN arkasinda HULLIDE MULKUHU DURIBE ENGURIYE yaziyor Onde SULTAN BEYAZID BIN MEHMED HAN arkasinda AZZE NASRUHU DURIBE ANKARA SENE 886 yaziyor Madeni paralar sehrin resmi adinin ne oldugunu gosterir II Murad doneminde sikkelerin basildigi Anadolu daki darphaneler arasinda Ankara da bulunmakta idi Enguriye adi II Murad 1421 1451 mangirlarinda belirmektedir Ankara da basilan sikkelerde II Mehmet e kadar Enguriye onu izleyen II Beyazid dan sonra ise Ankara yazardi Ankara darphanesinde Ankara ismi II Bayezid doneminde Hicri 886 dan 1508 den sonra basilmaya baslandi Halk edebiyatinda Firdevsi i Rumi tarafindan 1481 1521 yillari arasinda yazilan Velayet name i Haci Bektas Veli isimli el yazmasinda Enguru ismi gecer Eserde Sultan Alaaddin Keykubad in Mogollar a Aksaray dan Enguru den ta Sivas a kadar olan bolgeyi verdigi yazar Keza Evliya Celebi 1648 de Ankara ziyaretinden bahsederken gencliginde Engurude Er yatir Rumda Sari Saltik diye sarki soyledigini belirtir 17 yuzyilda yasamis Karacaoglan da bir turkusunde Ciktim seyreyledim Nigde yi Bor u Acap gezsem ela gozlum var m ola Guzeller duragi Tokat Engur u Acep gezsem ela gozlum var m ola der Halk edebiyatindaki Enguru kullanimina karsin Istanbullu olan Katip Celebi Takvimu t Tevarih te 1648 Ankara kelimesini kullanmistir Seyyahlarin gozlemleri Fransiz seyyah ve botanist Joseph Pitton de Tournefort un 1717 tarihli seyahatnamesinde Ankara sehrini Angora olarak adlandiran resim Ankara dan gecen seyyahlarin anilari sehrin halk tarafindan nasil adlandirildigini gostermek bakimindan fikir vericidir Ornegin Ankara Muharebesi nde 1402 Yildirim Bayezid in yaninda bulunan ve savas sonunda esir edilen Alman seyyah Johannes Schiltberger anilarinda sehrin Almanca yazilisi ile Angury veya Engury Turkce okunusu ile Anguri veya Enguri oldugunu belirtir 1648 de sehri ziyaret eden Evliya Celebi seyahatnamesinde Ankara yi Unguriye diye yazmistir 17 ve 18 yuzyillarda Ankara dan bahseden bazi Batili seyyahlar da Batililarca Angora olarak adlandirildigini belirttikleri sehrin Turklerce adlandirilisini verirler Anglosakson yazarlar sehrin yerel adinin muhtemelen Ingilizce telaffuzla Angora veya Engere resmen Angara olarak ama halk tarafindan Engure ve Ingilizce yazilisi ile Enguri Turkce okunusu ile Enguri olarak belirtirler Baska yazarlar yerel adi Fransizca Engur Turkce Engur ve Angouri Turkce Anguri ve Almanca Ankarah veya Ankurijah Turkce Ankara veya Ankuriya olarak belirtir Bu yazarlar tarafindan belirtilen isimlerdeki farkliliklar muhtemelen yerel telaffuzun yabanci dillere aktarilmasindaki ses kaymalarindan kaynaklanmaktadir Turkiye Cumhuriyeti28 Mart 1930 da Turkiye Cumhuriyeti yabanci ulkelerden Turk sehirleri icin Turkce adlarini kullanmalarini talep etti Bu tarihten sonra posta idaresi Angora ve Constantinople olarak adreslenmis mektuplari Ankara ve Istanbul a ulastirmadi Ancak Ankara adinin yerel agizda ya da Anadolu nun baska bolgelerinde kullanilan sivelerde Angara seklinde soylendigi bilinmektedir Diger dillerde AnkaraLatin harfleri kullanan diller arasinda Ankara adini farkli yazan diller sunlardir Portekizce Ancara Latince Ancyra ve Kurtce Enqere R sesi olmayan Mandarin Cincesinde Ankara 安卡拉 Ankǎla Hanyu Pinyin yazim sistemiyle olarak soylenir Populer etimolojilerAnkara ve Enguru isimlerinin kokeni hakkinda genelde ses benzerligine dayanan cesitli teoriler mevcuttur Bunlarin bir kismi yanlistir digerlerinin ise dogruluklari hakkinda kesin delil bulunmamaktadir Ankuwa sehri Ankara sehrinin Hitit sehri Ankuwa diger yazilislari ile Ankuva Ankuvva Ankuwash olduguna dair bazi eski gorusler olmakla beraber modern kaynaklar Ankuwa sehrinin ya Yozgat taki Alisar Hoyugu ya da gunumuzde Corum a bagli Eskiyapar oldugunu savunmaktadir Kral Midas in buldugu capa Yukarida Frigya bolumunde bahsedilen Kral Midas efsanesi Ankyra adinin populer aciklamalarinin en eskisi olup sehrin Frigyalilar zamaninda Ankyra olarak adlandirilmasini aciklar Ancak Ankara nin denizden olan uzakligi nedeniyle boyle bir demir parcasi bulunduysa dahi onun bir gemi capasi olamayacagi ve bu efsanenin Ankyra ismine bir aciklama getirmek icin sonradan uydurulmus olabilecegi de one surulmustur Misirlilardan alinan savas ganimeti capalar Buyuk Iskender in MO 333 te Ankyra da durmus olduguna dair kayitlarin varligi goz onune alinirsa Galatlarin Misirlilardan zafer ganimeti olarak MO 268 de getirdikleri gemi capalari nedeniyle sehrin oyle adlandirildigi bkz yukarida Galatya bolumu sonradan yakistirilmis bir hikaye olsa gerekir Ungur Farsca uzum Daha sonraki yuzyillarda Ankara nin adiyla ilgili baska aciklamalar da getirilmistir Evliya Celebi seyahatnamesinde Ankara icin Mamur yer olup uzumu cok oldugundan adina Enguru demisler der Ungur Farsca bir kelime olup uzum anlamina gelmektedir Angarya Evliya Celebi seyahatnamesinde Bazilari kalesi angarya ile yapildigindan Ankara denilmistir derler diye yazar Baykal Golu nun ayagi Ankara Nehri Baykal Golu Ankara nehri ve Ankarsk golun guney batisindalar Baykal Golu nun adi Turkcedir zengin gol anlamindadir Bu gole Yukari Angara ve Turka irmaklari dokulur golun sulari Angara Nehri tarafindan bosaltilir Golun kiyisindaki sahalarda ise Turklere ait bircok kalinti bulunmustur 1930 lu yillarda Ataturk tarafindan desteklenen Gunes Dil Teorisi ne gore tum diller Orta Asya dan kaynaklanmaktaydi 1937 deki Ikinci Tarih Kongresi nde Ibrahim Necmi Dilmen Gunes Dil Teorisinin Tarih Tezinde Yeri adli sunumunda Baykal Golu nu Yenisey Nehri ne baglayan Angara nehri ile Ankara sehrinin yakinindaki Ankara Cayi arasindaki isim benzerligine dayanarak su kavrami ile Ankara arasinda bir baglanti olmasi gerektigini one surmustu Ayni yil 1937 de Turkiye yi ziyaret etmekte olan Yunanistan Basbakani Elefterios Venizelos un Ataturk ile bir gorusmesinde Ataturk Ekselans Ankara adinin nereden geldigini bilir misiniz diye sormus ve aldigi olumsuz yanit uzerine getirilen Dunya Atlasi nin bir sayfasini acip Baykal Golu yakinindaki Angarsk kentini gostermis ve Iste buradan geliyor Ekselans demistir Kaynakca Anadolu Medeniyetleri Muzesi Ankara Sehir Sikkeleri reyonu J F C Fuller 2004 The Generalship of Alexander the Great Da Capo Press s 77 olu kirik baglanti Quintus Curtius Rufus John Yardley Waldemar Heckel 2004 The History of Alexander Penguin Classics s 27 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link Ankara Baskentin Tarihi Arkeolojisi ve Mimarisi Ankara Enstitusu Vakfi Yayinlari ISBN 975 95848 3 2 Tarih Icinde Ankara ISBN 9944 473 07 3 Gorsel Buyuk Genel Kultur Ansiklopedisi 1984 baskisi cilt 1 sayfa 638 Rickard J Battle of Ancyra 240 or 239 B C 1 Temmuz 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Aralik 2008 Strabon Antik Anadolu Cografyasi Geographika XII XIII XIV Cev Adnan Pekman Arkeoloji ve Sanat Yay Istanbul 1993 s 48 a b Galatia 23 Temmuz 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Aralik 2008 William Smith 1878 A Dictionary of Greek and Roman Geography J Murray s 134 a b William Mitchell Ramsay 1899 A Historical Commentary on St Paul s Epistle to the Galatians G P Putnam s sons Joseph Pitton de Tournefort Ozell John Honore Maria Lauthier 1741 A Voyage Into the Levant Containing the Ancient and Modern State of the Islands of the Archipelago as Also of Constantinople the Coasts of the Black Sea Armenia Georgia the Frontiers of Persia and Asia Minor With Plans of the Principal Towns and Places of Note an Account of the D Midwinter KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link Barbara Burrell 2004 Neokoroi BRILL s 166 Barbara Burrell Neokoroi s 173 Wiktionary de Ἄgkyra 21 Ocak 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Ocak 2009 Charles Van Der Pool 1992 English Derivatives from the Greek New Testament The Apostolic Press s 171 Ornegin Gaius Plinius Secundus Naturalis Historia 29 Eylul 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Ocak 2009 Merriam Webster sozlugunde Ancyra nin Ingilizce telaffuzu 5 Aralik 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Ocak 2009 Frederick Converse Beach George Edwin Rines 1904 The Encyclopedia Americana A Universal Reference Library Comprising the Arts and Sciences Literature History Biography Geography Commerce Etc of the World Scientific American Compiling Dept s 11 Erisim tarihi 20 Ocak 2009 Elizabeth Jeffreys 1998 ADigenis Akritis Cambridge University Press s 3 Erisim tarihi 3 Subat 2009 Ali AKAR BIR DANISMENDNAME NUSHASI MIRKATU L CIHAD 7 Subat 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Aralik 2008 Necati Demir Mehmet Dursun ERDEM 2006 PDF Turkish Studies Cilt 1 ss 106 159 29 Mart 2017 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 31 Aralik 2008 Huseyin Turk 2004 PDF Journal of Religious Culture Cilt 69 ss 1 15 20 Mayis 2020 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 31 Aralik 2008 a b Ibrahim Hakki Konyali 1951 Tarih hazinesi Ulku Kitap Yurdu Osmanlica Turkce Sozluk PDF 7 Subat 2017 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 26 Aralik 2008 18 Ekim 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Aralik 2008 Yusuf Ziya Yorukan Turhan Yorukan 1998 Anadolu da Aleviler ve Tahtacilar T C Kultur Bakanligi s 79 Ankara da Ahiler Yonetimi 1290 1354 Meselesi 7 Subat 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Aralik 2008 Koray Ozcan 2006 Anadolu da Selcuklu kentler sistemi ve Mekansal Kademelenme PDF METU JFA Cilt 23 ss 21 61 5 Mart 2016 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 31 Aralik 2008 Selcuklu Tarih ve Medeniyeti Enstitusu 1970 Selcuklu arastirmalari dergisi Selcuklu Tarih ve Medeniyeti Enstitusu s 225 Abraham Galante 1951 Ankara tarihi Ankara nin Turkiye eline gectigi ilk gunlere kadar Tan Matbaasi 1 Aralik 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Sevki Nezihi Aykut 2000 Turkiye Selcuklu Sikkeleri 1 I Mesud dan I Keykubad a Kadar 510 616 1116 1220 Istanbul Secil Ofset Halit Erkiletlioglu Oguz Guler 1996 Turkiye Selcuklu Sultanlari ve Sikkeleri Kayseri Erciyes Universitesi Yayinlari Ibrahim Artuk ve Cevriye Artuk 1971 Istanbul Arkeoloji Muzeleri Teshirdeki Islami Sikkeler Katalogu Istanbul Milli Egitim Basimevi 11 Haziran 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Aralik 2008 7 Ocak 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Aralik 2008 7 Ocak 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Ocak 2008 Sultan Alaaddin Karaca Hisar ile Bilecuk arasinda Sogudi bunlara yurt gosterdiler Domalic Dagini ve Ermeni Belini Bunlara yayla verdiler Sari Yati atasina geldi Bu habari verdi Er Dunril Gazi dahi kabul etdi Ol vaktin yurub Enguriye geldiler 15 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Aralik 2008 a b c d 12 Subat 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Aralik 2008 Deniz KARAMAN PDF 3 Mart 2012 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 15 Aralik 2008 Erdogan E 205 Tahrir defterlerine gore Ankara sehri yerlesimleri PDF Gazi Universitesi Kirsehir Egitim Fakultesi Dergisi ss 249 262 olu kirik baglanti Bert Vaux PDF 20 Eylul 2005 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 11 Aralik 2008 Martijn Theodoor Houtsma T W Arnold A J Wensinck 1993 E J Brill s First Encyclopaedia of Islam 1913 1936 BRILL ISBN 9004097961 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link gt Safiye Akdeniz PDF s 4 5 Mart 2016 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Sevket Pamuk 2000 A Monetary History of the Ottoman Empire Cambridge University Press ISBN 0521441978 Martijn Theodoor Houtsma T W Arnold A J Wensinck 1993 E J Brill s First Encyclopaedia of Islam 1913 1936 BRILL s 354 ISBN 9004097961 gt Ottoman Coins A first guide 8 Haziran 2007 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Aralik 2008 Boldureanu Anuţa 2005 PDF Kisinev ACADEMIA DE STIINŢE A REPUBLICII MOLDOVA INSTITUTUL DE ARHEOLOGIE SI ETNOGRAFIE Moldova Cumhuriyeti Bilimler Akademisi Arkeoloji ve Etnografi Enstitusu s 23 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 31 Aralik 2008 7 Agustos 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Aralik 2008 Bekir Bicer 19 Haziran 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Aralik 2008 Robert Dankoff 2004 An Ottoman Mentality BRILL s 43 XVII yuzyil sairi Cukurovali Karacaoglan ile ilgili bir degerlendirme PDF 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 26 Aralik 2008 Joseph Pitton de Tournefort 1717 Relation d un voyage du Levant fait par ordre du roy l imprimerie royale Johannes Schiltberger Hans Schiltberger 1885 Hans Schiltbergers Reisebuch ss 21 24 1893 yilinda Gaius Plinius Secundus nin Doga Tarihi eserini Latinceden Ingilizceye cevirisinde cevirmen Ankira adinin gunumuzde Angora veya Engere oldugunu yazar Pliny John Bostock Henry Thomas Riley 1893 The Natural History of Pliny H G Bohn KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link Britanyali tarihci Pinkerton da sehrin Turklerin egemenligine girdikten sonra resmen Angara ama halk tarafindan Engure olarak adlandirildigini belirtir John Pinkerton 1811 A General Collection of the Best and Most Interesting Voyages and Travels in All Parts of the World Many of which are Now First Translated Into English Digested on a New Plan Longman Hurst Rees and Orme Fransiz seyyah ve botanist Joseph Pitton de Tournefort da 1741 de sehrin Angora veya bazilarinin telaffuzu ile Angori oldugunu ama Turklerce Engur olarak adlandirildigini bildirir Bkz Tournefort kitabi M Mentelle 1787 Encyclopedie methodique ou par ordre de matieres par une societe de gens de lettres de savans et d artistes Panckoucke s 562 Anton Friedrich Busching 1771 Magazin fur die neue Historie und Geographie angelegt J J Curt s 305 Richard D Robinson 1963 The First Turkish Republic A Case Study in National Development Harvard University Press s 298 Turks are forcing us to adopt Istanbul and Ankara by refusing to deliver lettres addresssed to Constantinople and Angora Edward Gleichen 1931 Some Recent Decisions of the P C G N The Geographical Journal Cilt 77 ss 161 163 7 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 31 Aralik 2008 En taninmis Ankarali Vehbi Koc kentin adini Angara olarak telaffuz ederdi M Emin Karahan Mehmet Turgut 2001 21 yuzyilin esiginde Usak sempozyumu 25 27 Ekim 2001 Usaklilar Egitim ve Kultur Vakfi s 21 a b Busra Ersanli 2004 Balkan Studies Etudes balkaniques Cilt 3 ss 108 120 18 Nisan 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 31 Aralik 2008 Sinan GONEN PDF 6 Mart 2014 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 22 Aralik 2008 Ingilizce 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Subat 2009 Bilge Umar Turkiye deki Tarihsel Adlar olu kirik baglanti ISBN 975 10 0539 6 Martijn Theodoor Houtsma T W Arnold A J Wensinck 1993 E J Brill s First Encyclopaedia of Islam 1913 1936 BRILL s 22 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link PDF 17 Kasim 2015 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 24 Aralik 2008 Bogazkoy Civi Yazili Metinlerinde Gecen Eski Hitit Devri Yerlesim Yerleri Hakkinda Elde Edilen Bilgiler olu kirik baglanti Yuksek Lisans Tezi Ugur Yanar Ronald L Gorny 1995 Hittite Imperialism and Anti Imperial Resistance As Viewed from Alisar Hoyuk Bulletin of the American Schools of Oriental Research Cilt No 299 300 ss 65 89 5 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Aralik 2008 Maciej Popko 2000 Zippalanda and Ankuwa Once More Journal of the American Oriental Society W M Call 1866 The Fortnightly Review Chapman and Hall s 200 Hatice Sahin PDF 19 Aralik 2012 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 11 Aralik 2008 9 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Ocak 2009 Ana Britannica Cilt 3 Sayfa 474 Meydan Larousse Cilt 2 Sayfa 220 Ataturk un Milli Dis Politikasi Kultur Bakanligi Ataturk Dizisi Cilt 2 Sayfa 371 373