Kuzey Makedonya (Makedonca: Северна Македонија, romanize: Severna Makedoniya, Makedonca telaffuz: ), resmî adıyla Kuzey Makedonya Cumhuriyeti,Balkanlar'da denize kıyısı olmayan bir ülkedir. 1991'de Yugoslavya'dan ayrılarak bağımsız olmuştur. Kuzeyde Sırbistan ve Kosova, batıda Arnavutluk, güneyde Yunanistan, doğuda Bulgaristan ile komşudur. Makedonya'nın kuzeyden üçte birlik bölümünü kaplamaktadır. Nüfusu yaklaşık 2 milyondur. Başkenti ve en büyük şehri Üsküp'tür ve nüfusun dörtte biri bu şehirde yaşar. Ülkedeki en büyük etnik grup Güney Slavlarına dâhil olan Makedonlardır. Arnavutlar nüfusun %25'ini oluşturur ve en büyük azınlıktır. Türkler, Çingeneler, Sırplar, Boşnaklar ve Ulahlar diğer etnik gruplardır.
Kuzey Makedonya Cumhuriyeti | |||||
---|---|---|---|---|---|
(Bayrak) (Arma) | |||||
Başkent ve en büyük şehir | Üsküp 42°0′K 21°26′D / 42.000°K 21.433°D | ||||
Resmî dil(ler) | Makedonca, Arnavutça | ||||
Tanınan bölgesel dil(ler) | Türkçe, Romca, Ulahça, Sırpça | ||||
Etnik gruplar (2021) | |||||
Demonim | Makedon | ||||
Hükûmet | Üniter parlamenter cumhuriyet | ||||
| |||||
Tarihçe | |||||
| |||||
Yüzölçümü | |||||
• Toplam | 25.713 km2 (148.) | ||||
• Su (%) | 1,9 | ||||
Nüfus | |||||
• 2021 sayımı | 1.836.713 | ||||
• Yoğunluk | 80,1/km2 (122.) | ||||
GSYİH (SAGP) | 2021 tahminî | ||||
• Toplam | 36,673 milyar $ (129.) | ||||
• Kişi başına | 17.663 $ (74..) | ||||
GSYİH (nominal) | 2021 tahminî | ||||
• Toplam | 13,821 milyar $ (134.) | ||||
• Kişi başına | 6.657 $ (86.) | ||||
Gini (2018) | 31.9 orta | ||||
İGE (2019) | 0.774 yüksek · 82. | ||||
Para birimi | Makedon Denarı (MKD) | ||||
Zaman dilimi | UTC+1 (OAS) | ||||
• Yaz (YSU) | UTC+2 (OAYS) | ||||
Trafik akışı | sağ | ||||
Telefon kodu | |||||
ISO 3166 kodu | MK | ||||
İnternet alan adı |
Kuzey Makedonya tarihi Trak-İlirya kökenli Payonya krallığı ile başladı. MÖ 6. yüzyılda Pers Ahameniş İmparatorluğu tarafından ele geçirilen bölge MÖ 4. yüzyılda Makedonya krallığına dönüştü. MÖ. 2. yüzyılda Romalılarca fethedildi ve Makedonya eyaletinin bir parçası oldu. Roma İmparatorluğu'nun bölünmesinin ardından Bizans İmparatorluğu'nda kaldı. Kuzey Makedonya 6. yüzyıldan itibaren Slav kabilelerinin istila ve göçlerine maruz kaldı. Bulgarlar, Bizanslılar ve Sırplar arasında yüzyıllarca süren savaşlar 14. yüzyılda Osmanlıların bölgeyi ele geçirmesiyle son buldu. 1912-13 Balkan Savaşları'yla Kuzey Makedonya Sırp hakimiyetine girdi.
I. Dünya Savaşı'nda kısa süreliğine Bulgaristan'ın eline geçen Kuzey Makedonya savaşın ardından yeni kurulan Sırp, Hırvat ve Sloven Krallığı'na bağlandı. II. Dünya Savaşı'nda yeniden Bulgaristan tarafından işgal edilen bölge 1945 yılında komünist Yugoslavya'nın kurucu devletlerinden biri oldu.
1991 yılında Yugoslavya'dan barışçıl bir şekilde ayrılarak "Makedonya Cumhuriyeti" adıyla bağımsızlık ilan etti ve kısa ad olarak hâlen resmî olmayan kaynaklarda kullanılmakta olan "Makedonya" adını kullanmaya başladı. Birleşmiş Milletler tarafından 1993 yılında tanınan ülke, Yunanistan'ın itirazı sonucu Birleşmiş Milletler'e "Makedonya Eski Yugoslav Cumhuriyeti" adıyla üye olabildi. Makedon ve Yunan hükûmetleri, Haziran 2018'de ülkenin adının "Kuzey Makedonya Cumhuriyeti" olarak değiştirilmesi konusunda anlaşmaya vardı. Yeni ad Şubat 2019'da kullanılmaya başladı.
Üniter bir yapıya sahip Kuzey Makedonya parlamenter sistemle yönetilir. Ülke BM, NATO, Avrupa Konseyi, OSCE, CEFTA ve DTÖ üyesidir. 2005'ten beri Avrupa Birliği aday ülkesidir. Üst-orta gelir seviyesinde bir ülkedir ve bağımsızlıktan bu yana serbest bir ekonomi yaratmak amacıyla ciddi reformlar gerçekleştirmiştir. Gelişmekte olan ülkeler arasında değerlendirilen ülke İnsani Gelişme Endeksi'nde 82. sıradadır.
Tarih
Kuzey Makedonya Cumhuriyeti topraklarında antik çağlarda Payonya krallığı yer almaktaydı. Bu krallık Makedonya krallığının kuzeyindeydi; Paeonia halkıysa Traklara mensuptu. Kuzeybatıda , güneybatıda Enchelae, Pelagones ve Lyncestae adlı kabileler yerleşikti. Bunlardan ilk ikisi İliryalıydı, diğer ikisiyse kuzeybatı Yunanların kolundandı.
MÖ 6. yüzyılın sonlarında I. Darius komutasındaki Pers Ahameniş İmparatorluğu bölgeyi ele geçirdi.Yunanistan'a ikinci Pers saldırısının başarısızlıkla sonuçlanmasının ardından Persler günümüzün Makedonya Cumhuriyeti toprakları da dahil olmak üzere Avrupa'daki topraklarını terk etti.
MÖ 356 yılında II. Filip ve güney Paeonia'yı Makedonya krallığına kattı. Oğlu Büyük İskender Paeonia'nın geri kalanını Scupi bölgesine ulaşacak şekilde ele geçirdi; ancak Scupi ve çevresi Dardani hakimiyetinde kaldı.
MÖ 146 yılında Roma İmparatorluğu Makedonya eyaletini kurdu. Diocletianus dönemine gelindiğinde, bu eyalet güneyde antik Makedonya krallığını kapsayan "Macedonia Prima" ("İlk Makedonya") ve kuzeyde Paeonia'nın tamamıyla Dardania'nın bir kısmını, yani günümüzde Makedonya Cumhuriyeti topraklarının çoğunu kapsayan "Macedonia Salutaris" bölgelerine bölünmüştü. Stobi şehri bölgenin başkentiydi.Domitian döneminde (MS 81-96) Scupi bölgesi Roma egemenliğine geçti ve Moesia Superior eyaletine bağlandı. İmparatorluğun doğu bölgesinde Yunanca egemen dil olarak statüsünü korusa da Makedonya'da Latince yayılım gösterdi.
MS 6. yüzyılda Slavlar Kuzey Makedonya'ya yerleşti. 580'lerdeki Bizans kayıtları Ön Bulgarların yardımıyla Kuzey Makedonya'daki Bizans yerleşimlerine akın eden Slavlardan bahseder. 680'lerde Kuber liderliğinde Ön Bulgarlar, Slavlar ve Bizanslılardan oluşan bir grup Manastır civarına yerleşti. Bulgar hanı I. Presyan döneminde Kuzey Makedonya'daki Slavlar Bulgar yönetimine girdi. I. Boris döneminde bölgedeki Slavlar Hıristiyanlığı kabul etti.
1014 yılında Bulgaristan çarı Samuil'in ordusunu yenen II. Basileios komutasındaki Bizanslılar dört yıl içinde Kuzey Makedonya da dahil olmak üzere Balkanlarda kontrolü sağladı. 12. yüzyıl sonlarına gelindiğindeyse bu kontrol zayıflamıştı. 13. yüzyılın başlarında İkinci Bulgar İmparatorluğu bölgeyi ele geçirdi. Bizans İmparatorluğu iç çekişmeler nedeniyle yıkılan bu imparatorluktan bölgeyi 14. yüzyıl başlarında geri aldı. 14. yüzyılda kendilerini Bizans zulmü altında ezilen Slavların kurtarıcısı olarak gören Sırp İmparatorluğu bölgeyi ele geçirdi. Üsküp Stefan Dušan'ın krallığının başkenti oldu.
1389 yılındaki I. Kosova Muharebesi'nde Sırp ordusunu yenen Osmanlı İmparatorluğu, muharebe sonrasında Makedonya'yı ele geçirdi. Osmanlı idaresinde Makedonya adı kullanımdan kayboldu.
Osmanlı İmparatorluğu, Balkanlar’da topraklarını doğudan batıya olarak belirtilecek bir şekilde genişletmiş, bu bölge de Osmanlı idaresi için ilk büyük duraklardan olmuştur. İmparatorluğun içinde yüzyıllarca yer alan verimli, nüfuslu bir bölge özelliği kazanmıştır. Bu bölge 1912-1913 Balkan Savaşları sırasında Osmanlı İmparatorluğu’ndan ayrılan son bölgedir.
Balkanlar, Müslüman Osmanlı İmparatorluğu ile Hristiyan Avrupa devletleri arasında geçiş bölgesiydi. Bu sebeple etnik köken ve din açılarından homojen bir yapı oluşamamıştır. Bu durum, Balkanlar’ın bir kesimi olan Makedonya için de aynı şekilde geçerli olmuştur.
Osmanlı idaresi altında bölge Makedonya adıyla anılmamıştır. İlk fetihler döneminde Rumeli Eyaleti içinde yer alan bölgede en son Kosova Vilayeti, Manastır Vilayeti, Selanik Vilayeti adlı idari bölgelerin bazı kısımları ve tamamı yer almıştır.
Osmanlı döneminde Türk nüfusu bakımından oldukça yoğun olan bölge, Osmanlı idaresi sonrasında yaşanan siyasi ve toplumsal sıkıntılar sebebiyle büyük göçlere sahne olmuştur. Bütün göçlere rağmen, Makedonya bölgesi içinde özellikle Kuzey Makedonya içinde ciddi bir Türk nüfusu bugün de yaşamaktadır.
600 yıla yakın süre Osmanlı egemenliğinde kalan bölge, 20. yüzyılda Yugoslavya Sosyalist Federatif Cumhuriyeti'nin en güney kısımlarını oluşturmuştur.
1991 yılında özerk cumhuriyet Kuzey Makedonya, Yugoslavya Sosyalist Federatif Cumhuriyeti’nin iç savaşlara girdiği dönemde bağımsızlığını ilan etmiştir.
Coğrafya
Kuzey Makedonya Cumhuriyeti'nin tek büyük ırmağı tam ortasından geçen Vardar Nehri'dir. Ülkede yüksekliği 2000 metreyi geçen 16 dağ bulunmaktadır. En büyük göller Arnavutluk, Yunanistan ve Kuzey Makedonya Cumhuriyeti'nin kesiştiği noktada bulunan Ohri, Prespa ve Doyran Gölü'dür. Deniz kıyısı olmayan Kuzey Makedonya Cumhuriyeti karasal iklimi vardır.
Dağlar
Kuzey Makedonya Cumhuriyeti'ndeki en önemli dağlar şunlardır:
Korab Dağı | 2,764 m |
Şar Dağları | 2,747 m |
Baba Dağı | 2,601 m |
Yakupitsa Dağı | 2,540 m |
Nice Dağı | 2,521 m |
Deşat Dağı | 2,373 m |
İdari yapılanma
Kuzey Makedonya’nın idari yapılanmasında aşağıdaki sistemlerden oluşur:
- İstatistiksel Bölgeler
- Belediyeler
İstatistiksel bölgeler
Kuzey Makedonya’nın istatistiksel bölgeleri şunlardır:
- Üsküp Bölgesi
- Doğu Bölgesi
- Kuzeydoğu Bölgesi
- Pelagonya Bölgesi
- Polog Bölgesi
- Güneydoğu Bölgesi
- Güneybatı Bölgesi
- Vardar Bölgesi
Belediyeler
Kuzey Makedonya’da 84 belediye vardır. Ağustos 2004’te Kuzey Makedonya idaresi tarafından, söz konusu 84 belediye yeniden düzenlenmiştir. Bu belediye merkezlerinden on tanesi Büyük Üsküp’ü oluşturur.
Demografi
Nüfus
Kuzey Makedonya Cumhuriyeti nüfusu 2021 nüfus sayımına 1.836.713 kişidir. Halkın %58,6'sı büyük şehirlerde toplanmıştır. Kuzey Makedonya vatandaşı olup bir yılı aşkın süredir yurt dışında ikamet eden nüfus 260.606 olup, çoğunlukla Arnavut kökenli vatandaşlardan oluşmaktadır. Ülke dışında yaşayan vatandaşlardan 12.482'si Türk kökenlidir. Kuzey Makedonya Cumhuriyeti'nde 70.961 etnik Türk yaşamaktadır.
Şehirler
Kuzey Makedonya Cumhuriyeti'nin büyük şehirleri | ||||
Şehir | Nüfus | Arma | İdari Bölge | Nüfus |
Üsküp | 500.000 | Üsküp Bölgesi | 506.926 | |
Kumanova | 71.000 | Kuzeydoğu Bölgesi | 105.484 | |
Manastır | 80.000 | Pelagonya Bölgesi | 95.385 | |
Pirlepe | 68.000 | Pelagonya Bölgesi | 76.768 | |
Kalkandelen | 60.000 | Polog Bölgesi | 86.580 | |
Gostivar | 46.000 | Polog Bölgesi | 81.042 | |
Ohri | 51.000 | Güneybatı Bölgesi | 55.749 | |
Köprülü | 48.000 | Vardar Bölgesi | 55.108 | |
İştip | 42.000 | Doğu Bölgesi | 47.796 |
Etnik gruplar
Kuzey Makedonya Cumhuriyeti çok etnik yapıya sahip bir devlettir. 2002 sayımlarına göre en büyük nüfus 1.297.981 kişiyle Makedonlar’a aittir. Sonraki dağılım Arnavutlar 509.083; Türkler 77.959; Çingeneler 53.879; Sırplar 35.939; Boşnaklar 17.018; Ulahlar 9695 şeklinde oluşmuştur.
2002 sayımlarına göre ülkenin etnik yapısı:
Sayı | % | |
Toplam | 2.022.547 | 100 |
Makedon | 1.297.981 | 64,18 |
Arnavut | 509.083 | 25,17 |
Türk | 77.959 | 3,85 |
Çingene | 53.879 | 2,66 |
Sırp | 35.939 | 1,78 |
Bosnalı | 17.018 | 0,84 |
Ulah | 9.695 | 0,48 |
diğer | 20.993 | 1,04 |
Din
Kuzey Makedonya Cumhuriyeti'nde en yaygın din %64,7 ile Makedon Ortodoks Kilisesi'ne bağlı Ortodoksluk, %34.3 ile en yaygın ikinci din İslam'dır. Kuzey Makedonya Cumhuriyeti oran açısından Türkiye, Kosova, Arnavutluk ve Bosna-Hersek'ten sonra Avrupa'daki en büyük Müslüman nüfusu barındırır.[]
Ülkede Müslümanlar'ın büyük çoğunluğunu Arnavutlar oluşturmaktadır. Bunun yanı sıra Türkler, Boşnaklar ve 40,000 - 80,000 kadar nüfusa sahip oldukları tahmin edilen bir Müslüman Makedon topluluğu da vardır. Müslüman Makedonlar, Hristiyanlardan ayırt edilmek için kendilerine Torbeş demektedirler. Ülkede 1200 kilise, 750 cami bulunur.[]Üsküp'te Ortodoks ve İslam dinine mensup insanlar için değişik okullar vardır.
Kültür
Kuzey Makedonya, sanat, mimari, şiir ve müzik alanlarında zengin bir kültürel mirasa sahiptir. Birçok antik, korunan dini mekana sahiptir. Şiir, sinema ve müzik festivalleri her yıl düzenlenir. tarzları Bizans kilise müziğinin güçlü etkisi altında gelişti. Kuzey Makedonya'da, esas olarak 11. ve 16. yüzyıllar arasındaki döneme ait önemli sayıda korunmuş Bizans fresk tablo vardır. Büyük bir kısmı çok iyi durumda olan ve Makedon dini resim okulunun şaheserlerini temsil eden binlerce metrekarelik fresk resmi korunmuştur.
Ülkedeki en önemli kültürel etkinlikler, klasik müzik ve drama yaz festivali, dünyanın 50'den fazla ülkesinden şairleri bir araya getiren Struga Şiir Akşamları, Manastır'daki Uluslararası Kamera Festivali, Açık Gençlik Tiyatrosu ve Üsküp'te Üsküp Caz Festivali vb. dir. 1947'de açılan Ulusal Opera, daha sonra Branko Pomorisac yönetiminde Cavalleria rusticana performansıyla "Makedon Operası" adını aldı. Her yıl Üsküp'te Mayıs Opera Akşamları yaklaşık 20 gece düzenlenir. İlk Mayıs Operası performansı 'nin Mayıs 1972'deki “Çar Samuil” performansıydı.
Mutfak
Ülkenin mutfağı, Akdeniz ve Orta Doğu (Osmanlı) etkilerini ve daha az ölçüde İtalyan, Alman ve Doğu Avrupa (özellikle Macar) yansıtır. Kuzey Makedonya'daki nispeten sıcak iklim, çeşitli sebzeler, otlar ve meyveler için mükemmel büyüme koşulları sağlar. Bu nedenle, Makedon mutfağı özellikle çeşitlidir.
Makedon mutfağı, süt ürünleri, şarapları ve rakı gibi yerel alkollü içeceklerin çeşitliliği ve kalitesiyle tanınır. ve mastika sırasıyla Kuzey Makedonya'nın ulusal yemeği ve içeceği olarak kabul edilir. Diğer bazı önemli yemekler arasında , ana yemeğe eşlik eden meze ve garnitür, ayvar, biber dolması, pastrmayliya ve diğerleri sayılabilir.
Ekonomi
2009'da Dünya Bankası tarafından sıralanan 178 ülke arasında dördüncü "en iyi ıslahçı devlet" olarak gösterilen Kuzey Makedonya, bağımsızlıktan bu yana önemli bir ekonomik reform geçirdi. Ülke son yıllarda GSYİH'nın %90'ından fazlasını ticaretin oluşturduğu açık bir ekonomi geliştirdi. 1996'dan bu yana Kuzey Makedonya 2005'te GSYİH'nın %3.1 oranında büyüdüğü, istikrarlı bir ekonomik büyüme gerçekleştirdi. Bu büyüme yüzdesinin 2006–2010 döneminde ortalama %5.2'ye yükselmesi bekleniyordu. Hükûmet, 2006'da yalnızca %3 ve 2007'de %2'lik bir enflasyon oranı ile enflasyonla mücadele çabalarında başarılı olduğunu kanıtladı. Hükûmet, küçük ve orta ölçekli işletmelerin (KOBİ) gelişimini teşvik etmek ve yabancı yatırım çekmeye odaklanan politikalar uyguladı.
Mevcut hükûmet, ülkeyi yabancı yatırımlar için daha çekici hale yapmak için sabit vergi sistemi getirdi. Sabit vergi oranı 2007'de %12 iken 2008'de %10'a düşürüldü. Bu reformlara rağmen 2005 itibarıyla Kuzey Makedonya'nın işsizlik oranı %37.2 ve 2006 itibarıyla yoksulluk yüzdesi %22 idi. Bir dizi istihdam önlemlerinin yanı sıra çok uluslu şirketleri çekmedeki başarısı nedeniyle Kuzey Makedonya Devlet İstatistik Ofisi'ne göre 2015'in ilk çeyreğindeki işsizlik yüzdesi %27.3'e geriledi. Hükûmetin doğrudan yabancı yatırımlara ilişkin politikaları ve çabaları, özellikle otomotiv endüstrisinden dünyanın önde gelen birçok imalat şirketinin yerel yan kuruluşlarının kurulmasıyla sonuçlandı, örneğin: Johnson Controls Inc., Van Hool NV, Johnson Matthey plc, Lear Corporation, Visteon Corp., Kostal GmbH, Gentherm Incorporated, Dräxlmaier Group, Kromberg & Schubert, Marquardt GmbH, Amphenol Corp., Tekno Hose SpA, KEMET Corporation, Key Safety Systems Inc., ODW-Elektrik GmbH vb.
GSYİH yapısı açısından 2013 itibarıyla, madencilik ve inşaat dahil imalat sektörü 2012'deki %21.1'den %21.4 ile GSYİH'nın en büyük bölümünü oluşturdu. Ticaret, ulaştırma ve konaklama sektörü 2013'te GSYİH'nın %18.2'sini temsil eder. Tarım 2012'de %16.7 iken bir önceki yıla göre %9.1'den %9.6'yı temsil etti.
Dış ticarette 2014 yılında ülke ihracatına en fazla katkı sağlayan sektör %21.4 ile "kimyasallar ve ilgili ürünler" olurken bunu %21.1 ile "makine ve ulaşım ekipmanları" sektörü izledi. Kuzey Makedonya'nın 2014 yılındaki ana ithalat sektörleri toplam ithalatın %34.2'si ile "esas olarak malzeme bazında sınıflandırılan mamul mallar", %18.7 ile "makine ve ulaşım teçhizatı" ve toplam ithalatın %14.4'ü ile "maden yakıtlar, madeni yağlar ve ilgili malzemeler" oldu. 2014 yılındaki dış ticaretin %68.8'i açık ara Kuzey Makedonya'nın en büyük ticaret ortağı olan Avrupa Birliği ile yapıldı (Almanya ile %23.3, İngiltere ile %7.9, Yunanistan ile %7.3, İtalya ile %6.2 vb.). 2014 yılında toplam dış ticaretin yaklaşık %12'si Batı Balkan ülkeleriyle yapıldı.
Kuzey Makedonya, Hırvatistan ile birlikte Kuzey Makedonya hane halkının gelirini yalnızca "zorlukla" veya "büyük güçlükle" idare edebileceklerini belirterek, vatandaşlarının %72'si ile mali açıdan zor durumda olan en yüksek paya sahip ülkelerden biridir. Kuzey Makedonya, Hırvatistan ile birlikte Batı Balkanlar'da bu istatistikte artış bildirmeyen tek ülke oldu. Yolsuzluk ve nispeten etkisiz bir hukuk sistemi de başarılı ekonomik kalkınma üzerinde önemli kısıtlamalardır. Kuzey Makedonya hâlâ Kişi başına düşen GSYİH'ye (PPP) göre Avrupa'daki en düşük ülkelerden birine sahiptir. Ayrıca, ülkenin gri pazar'ının GSYİH'nın %20'sine yakın olduğu tahmin edilmektedir.
Kişi başına düşen PPS GSYİH, 2017'de AB ortalamasının %36'sı seviyesindeydi.
Satın alma gücü paritesi'nde 9,157 ABD $'lık kişi başına GSYİH ve 0.701 İnsani Gelişme Endeksi ile Kuzey Makedonya diğer ülkelerin çoğundan daha az gelişmiştir ve eski Yugoslav devletlerinin çoğundan daha küçük ekonomisi vardır.
Günümüzde Kuzey Makedonya
Ülkenin başkenti Üsküp 500,000 civarındaki nüfusuyla aynı zamanda ülkenin en büyük şehridir. Ülkede Üsküp hariç büyük şehirler Manastır, Kumanova, Pirlepe, Kalkandelen, Ohri, Köprülü, İştip, Gostivar ve Ustrumca'dır. Ülkede 50 kadar doğal ve yapay göl ve yüksekliği 2,000 metreden fazla 16 dağ vardır.
Ülke Birleşmiş Milletler, Avrupa Konseyi, Frankofon, Dünya Ticaret Örgütü, NATO, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı'na üye olmakla birlikte Aralık 2005'ten beri Avrupa Birliği ile müzakerededir.
Makedonya adlandırma sorunu
Ülke 1991 yılında Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti'nden Makedonya ismi ile bağımsızlığını ilan etti. Birleşmiş Milletler ülkeyi 1993 yılında Eski Yugoslav Makedonya Cumhuriyeti (EYMC) (Makedonca: Поранешна Југословенска Република Македонија (ПЈРМ)) ismi ile tanıdığını duyurdu. Diğer uluslararası örgütler olan Avrupa Birliği, Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü, Uluslararası Para Fonu, Avrupa Yayın Birliği ve Uluslararası Olimpiyat Komitesi gibi örgütler ülkeyi Eski Yugoslav Makedonya Cumhuriyeti (EYMC) adıyla tanıdı.
Türkiye, Makedonya Cumhuriyeti'nin bağımsızlık ilanıyla beraber ülkeyi kendi ismi ile tanımıştır. Nitekim bu sebeple Makedonya'yı Eski Yugoslav Cumhuriyeti Makedonya ismiyle (FYROM) tanıyan NATO teşkilatına ait ve içinde Makedonya geçen tüm belgelerde metinde "FYROM" kısaltması geçerken belgenin sonundaki bir dipnotta Türkiye'nin ve diğer NATO üyeleri ABD, Arnavutluk, Bulgaristan, Estonya, Hırvatistan, İsveç, İzlanda, Kanada, Litvanya, Macaristan, Norveç, Polonya, Romanya ve Slovakya ile birlikte Makedonya'yı anayasal ismi ile tanıdığı ayrıca belirtilmiştir.
Diplomatik ilişkiler
Kuzey Makedonya Cumhuriyeti'nin şu ülkelerde temsilcilikleri vardır: Amerika Birleşik Devletleri, Almanya, Arnavutluk, Avustralya, Avusturya, Belçika, Birleşik Krallık, Bosna-Hersek, Bulgaristan, Çin, Danimarka, Fransa, Hırvatistan, Hollanda, İspanya, İsveç, İsviçre, İtalya, Kanada, Katar, Kazakistan, Macaristan, Mısır, Polonya, Romanya, Rusya, Sırbistan, Slovenya, Türkiye, Ukrayna, Yunanistan ve Vatikan.
Resimler
-
-
- Pelister Millî Parkı
-
-
-
- Ohri'deki Aziz Kliment ve Panteleimon kilisesi
-
- Orman yakınlarında M4 otoyolu
- Ohri Gölü kenarında Çar Samuel Kalesi
-
- Resne’deki meşhur Resneli Niyazi Bey Sarayı
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ "Arnavutça Makedonya'da ikinci resmi dil oldu". 6 Şubat 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Ocak 2019.
- ^ Söz konusu bölgesel diller, Makedoncanın yanında belediye sınırları dâhilinde % 20’den fazla konuşura sahip olunan bölgelerde resmî kullanımdadırlar. bk: Diller yasası hk. haber 21 Eylül 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>
etiketi;stat.gov.mk
isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: ) - ^ a b "Report for Selected Countries and Subjects". www.imf.org. 29 Kasım 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Ocak 2021.
- ^ "CIA – The World Factbook – Field Listing :: Distribution of family income – Gini index". Central Intelligence Agency. 21 Ocak 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Nisan 2014.
- ^ (PDF). United Nations Development Programme. 2019. 18 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2020.
- ^ "Makedonya Meclisi 'Kuzey'i onayladı". 11 Ocak 2019. 3 Şubat 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Ocak 2019.
- ^ "Yunanistan Parlamentosu'ndan 'Kuzey Makedonya' onayı". 25 Ocak 2019. 29 Ocak 2019 tarihinde kaynağından .
- ^ . 25 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ United Nations Resolution 225 (1993) 24 Ocak 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- ^ Igor Janev, Legal Aspects of the Use of a Provisional Name for Macedonia in the United Nations System, AJIL, Vol. 93. no 1. 1999. (İngilizce)
- ^ Kırbaki, Yorgo (12 Haziran 2018). "Sorun çözüldü: İşte o ülkenin yeni ismi!". Hürriyet. 12 Haziran 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Haziran 2018.
- ^ . World Bank. 20 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2019.
- ^ Ovid (2005). Green, Peter (Ed.). The Poems of Exile: Tristia and the Black Sea Letters. University of California Press. s. 319. ISBN .
Ovid was lax in his geography, not least over Paeonia (in fact roughly coextensive with the present Slav republic of Macedonia).
- ^ Roisman, Joseph; Worthington, Ian (2010). A Companion to Ancient Macedonia. John Wiley and Sons. s. 13. ISBN . 16 Nisan 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Şubat 2016.
- ^ Strabo, Geography, Book 7, Frg. 4: 16 Ekim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Bauer, Susan Wise: The History of the Ancient World: From the Earliest Accounts to the Fall of Rome (2007), , page 518: "...to the north, Thracian tribes known collectively as the Paeonians."
- ^ Willkes, John (1996). The Illyrians. Wiley-Blackwell. s. 49. ISBN . 28 Ocak 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Şubat 2016.
- ^ Sealey, Raphael (1976). A history of the Greek city states, ca. 700-338 B.C. University of California Press. s. 442. ISBN .
- ^ Evans, Thammy (2007). Macedonia. Bradt Travel Guides. s. 13. ISBN .
- ^ Borza, Eugene N. (8 Eylül 1992). In the shadow of Olympus: the emergence of Macedon. Princeton University Press. ss. 74-75. ISBN .
- ^ Lewis, D.M. et al. (ed.) (1994). The Cambridge ancient history: The fourth century B.C. Cambridge University Press. ss. 723-724. ISBN . Erişim tarihi: 10 Şubat 2016.
- ^ The Cambridge Ancient History Volume 3, Part 3: The Expansion of the Greek World, Eighth to Sixth Centuries BC by John Boardman and N. G. L. Hammond,1982, ,page 284
- ^ Howe & Reames 2008, s. 239.
- ^ Roisman & Worthington 2011, ss. 135-138, 342-345.
- ^ "Persian influence on Greece (2)". 28 Aralık 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Aralık 2014.
- ^ Poulton, Hugh (23 Şubat 2000). Who are the Macedonians?. C. Hurst & Co. Publishers. s. 14. ISBN .
- ^ Macedonia yesterday and today Author Giorgio Nurigiani, Publisher Teleurope, 1967 p. 77.
- ^ A Companion to Ancient Macedonia, By Joseph Roisman and Ian Worthington, page 549
- ^ "Encyclopædia Britannica – Scopje". Britannica.com. 26 Nisan 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Haziran 2011.
- ^ A. F. Christidis, A History of Ancient Greek: From the Beginnings to Late Antiquity, Cambridge University Press, 2007, p. 351: "Despite Roman domination, there was no retreat on the part of Greek tradition in the eastern part of the empire, and only in Macedonia did Latin spread in some extent".
- ^ a b "Kuzey Makedonya". İslam Ansiklopedisi. 27. Türkiye Diyanet Vakfı. 2003. s. 437-444.
- ^ "Acta Sancti Demetrii", V 195–207, Гръцки извори за българската история, 3, стр. 159–166
- ^ KIYANÇ, Sinan (25 Mart 2020). "ABD MERKEZİ İSTİHBARAT TEŞKİLATI (CIA) ARŞİV BELGELERİNE GÖRE EGE SORUNU". Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. doi:10.16953/deusosbil.518841. ISSN 1302-3284.
- ^ ÇALIŞKAN, Adem (30 Nisan 2020). "OSMANLI KENTİ BAYEZİD'TA SALGIN HASTALIKLAR VE BAZI ASAYİŞ PROBLEMLERİ (XIX. YÜZYIL ve XX. YÜZYIL BAŞLARI)". Pamukkale University Journal of Social Sciences Institute. doi:10.30794/pausbed.687829. ISSN 1308-2922.
- ^ Tom Gallagher, The Balkans In The New Millennium: In the Shadow of War and Peace, Routledge 2005, s. 85
- ^ . 27 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Friedman, Victor; Palmer, Veselka (1995), "La cuisine macédonien", Aufray, Michel; Perret, Michel (Ed.), Cuisines d'Orient et d'ailleurs (PDF), Paris: INALCO/Grenoble: Glénant, ss. 76-79, 14 Ekim 2017 tarihinde kaynağından (PDF), erişim tarihi: 10 Şubat 2016
- ^ Risteski, Michael (2016). "Culture and Food - Determining the Value of Food in Rural Tourism as an Important Part of the total Tourism Experience". XVI International Conference of Partner Institutions "Planning for Change". La Fondation pour la Formation Hoteliere, Nestle Pro Gastronomia.
- ^ a b (PDF). The World Bank. 24 Nisan 2009. 19 Kasım 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2009.
- ^ a b (PDF). 8 Mart 2010 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2010.
- ^ . 27 Ocak 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2010.
- ^ . Nuwireinvestor.com. 15 Şubat 2007. 22 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2010.
- ^ . Worldbank.org.mk. 2 Mart 2001 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2010.
- ^ State Statistical Office Active population – Unemployment data 14 Mayıs 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ State Statistical Office Gross domestic product 2013 16 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ State Statistical Office External trade volume 2014 15 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Gallup Balkan Monitor, 2010 27 Aralık 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ The 2006 CIA Factbook CIA Factbook Macedonia 21 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ . Eurostat. 8 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2019.
Dış bağlantılar
' hakkında daha fazla bilgi edinin | |
Vikisözlük'te tanımlar | |
Commons'ta dosyalar |
Wikimedia Atlas'da the Republic of Macedonia
- Makedonya 22 Ağustos 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Makedonya Cumhuriyeti (EYMC) Türkleri Resmi Web Sitesi 2 Temmuz 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Makedonya Cumhuriyeti (EYMC)-Yunanistan Anlaşmazlığı 11 Ağustos 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Makedonya tarih (bg, en) 27 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Makedonya Görülmesi Gereken Yerler 16 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Matka Kanyonu, Üsküp 16 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Kuzey Makedonya - 360° Sanal Tur 20 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kuzey Makedonya Makedonca Severna Makedoniјa romanize Severna Makedoniya Makedonca telaffuz makɛˈdɔnija resmi adiyla Kuzey Makedonya Cumhuriyeti Balkanlar da denize kiyisi olmayan bir ulkedir 1991 de Yugoslavya dan ayrilarak bagimsiz olmustur Kuzeyde Sirbistan ve Kosova batida Arnavutluk guneyde Yunanistan doguda Bulgaristan ile komsudur Makedonya nin kuzeyden ucte birlik bolumunu kaplamaktadir Nufusu yaklasik 2 milyondur Baskenti ve en buyuk sehri Uskup tur ve nufusun dortte biri bu sehirde yasar Ulkedeki en buyuk etnik grup Guney Slavlarina dahil olan Makedonlardir Arnavutlar nufusun 25 ini olusturur ve en buyuk azinliktir Turkler Cingeneler Sirplar Bosnaklar ve Ulahlar diger etnik gruplardir Kuzey Makedonya CumhuriyetiRepublika Severna Makedoniјa Makedonca Republika Severna Makedoniya Republika e Maqedonise se Veriut Arnavutca Bayrak ArmaSlogan Ya istiklal ya olum Sloboda ili smrt Makedonca Sloboda ili Smrt Milli mars Denes nad Makedoniјa Denes nad Makedoniјa Makedonca Denes nad Makedonija Baskent ve en buyuk sehirUskup 42 0 K 21 26 D 42 000 K 21 433 D 42 000 21 433Resmi dil ler Makedonca ArnavutcaTaninan bolgesel dil ler Turkce Romca Ulahca SirpcaEtnik gruplar 2021 58 4 Makedon 24 3 Arnavut 3 9 Turk 2 5 Cingene 1 3 Sirp 0 9 Bosnak 0 5 Arumen Megleno Rumenler dahil 8 2 diger belirtilmemisDemonimMakedonHukumetUniter parlamenter cumhuriyet CumhurbaskaniGordana Siljanovska Davkova BasbakanHristijan MickoskiTarihce Makedonya Sosyalist Cumhuriyeti nin kurulmasi2 Agustos 1944 Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti den ayrilmasi8 Eylul 1991Yuzolcumu Toplam25 713 km2 148 Su 1 9Nufus 2021 sayimi1 836 713 Yogunluk80 1 km2 122 GSYIH SAGP 2021 tahmini Toplam36 673 milyar 129 Kisi basina17 663 74 GSYIH nominal 2021 tahmini Toplam13 821 milyar 134 Kisi basina6 657 86 Gini 2018 31 9 ortaIGE 2019 0 774 yuksek 82 Para birimiMakedon Denari MKD Zaman dilimiUTC 1 OAS Yaz YSU UTC 2 OAYS Trafik akisisagTelefon koduISO 3166 koduMKInternet alan adi mk Kuzey Makedonya tarihi Trak Ilirya kokenli Payonya kralligi ile basladi MO 6 yuzyilda Pers Ahamenis Imparatorlugu tarafindan ele gecirilen bolge MO 4 yuzyilda Makedonya kralligina donustu MO 2 yuzyilda Romalilarca fethedildi ve Makedonya eyaletinin bir parcasi oldu Roma Imparatorlugu nun bolunmesinin ardindan Bizans Imparatorlugu nda kaldi Kuzey Makedonya 6 yuzyildan itibaren Slav kabilelerinin istila ve goclerine maruz kaldi Bulgarlar Bizanslilar ve Sirplar arasinda yuzyillarca suren savaslar 14 yuzyilda Osmanlilarin bolgeyi ele gecirmesiyle son buldu 1912 13 Balkan Savaslari yla Kuzey Makedonya Sirp hakimiyetine girdi I Dunya Savasi nda kisa sureligine Bulgaristan in eline gecen Kuzey Makedonya savasin ardindan yeni kurulan Sirp Hirvat ve Sloven Kralligi na baglandi II Dunya Savasi nda yeniden Bulgaristan tarafindan isgal edilen bolge 1945 yilinda komunist Yugoslavya nin kurucu devletlerinden biri oldu 1991 yilinda Yugoslavya dan bariscil bir sekilde ayrilarak Makedonya Cumhuriyeti adiyla bagimsizlik ilan etti ve kisa ad olarak halen resmi olmayan kaynaklarda kullanilmakta olan Makedonya adini kullanmaya basladi Birlesmis Milletler tarafindan 1993 yilinda taninan ulke Yunanistan in itirazi sonucu Birlesmis Milletler e Makedonya Eski Yugoslav Cumhuriyeti adiyla uye olabildi Makedon ve Yunan hukumetleri Haziran 2018 de ulkenin adinin Kuzey Makedonya Cumhuriyeti olarak degistirilmesi konusunda anlasmaya vardi Yeni ad Subat 2019 da kullanilmaya basladi Uniter bir yapiya sahip Kuzey Makedonya parlamenter sistemle yonetilir Ulke BM NATO Avrupa Konseyi OSCE CEFTA ve DTO uyesidir 2005 ten beri Avrupa Birligi aday ulkesidir Ust orta gelir seviyesinde bir ulkedir ve bagimsizliktan bu yana serbest bir ekonomi yaratmak amaciyla ciddi reformlar gerceklestirmistir Gelismekte olan ulkeler arasinda degerlendirilen ulke Insani Gelisme Endeksi nde 82 siradadir TarihKuzey Makedonya Cumhuriyeti topraklarinda antik caglarda Payonya kralligi yer almaktaydi Bu krallik Makedonya kralliginin kuzeyindeydi Paeonia halkiysa Traklara mensuptu Kuzeybatida guneybatida Enchelae Pelagones ve Lyncestae adli kabileler yerlesikti Bunlardan ilk ikisi Iliryaliydi diger ikisiyse kuzeybati Yunanlarin kolundandi MO 6 yuzyilin sonlarinda I Darius komutasindaki Pers Ahamenis Imparatorlugu bolgeyi ele gecirdi Yunanistan a ikinci Pers saldirisinin basarisizlikla sonuclanmasinin ardindan Persler gunumuzun Makedonya Cumhuriyeti topraklari da dahil olmak uzere Avrupa daki topraklarini terk etti MO 356 yilinda II Filip ve guney Paeonia yi Makedonya kralligina katti Oglu Buyuk Iskender Paeonia nin geri kalanini Scupi bolgesine ulasacak sekilde ele gecirdi ancak Scupi ve cevresi Dardani hakimiyetinde kaldi MO 146 yilinda Roma Imparatorlugu Makedonya eyaletini kurdu Diocletianus donemine gelindiginde bu eyalet guneyde antik Makedonya kralligini kapsayan Macedonia Prima Ilk Makedonya ve kuzeyde Paeonia nin tamamiyla Dardania nin bir kismini yani gunumuzde Makedonya Cumhuriyeti topraklarinin cogunu kapsayan Macedonia Salutaris bolgelerine bolunmustu Stobi sehri bolgenin baskentiydi Domitian doneminde MS 81 96 Scupi bolgesi Roma egemenligine gecti ve Moesia Superior eyaletine baglandi Imparatorlugun dogu bolgesinde Yunanca egemen dil olarak statusunu korusa da Makedonya da Latince yayilim gosterdi MS 6 yuzyilda Slavlar Kuzey Makedonya ya yerlesti 580 lerdeki Bizans kayitlari On Bulgarlarin yardimiyla Kuzey Makedonya daki Bizans yerlesimlerine akin eden Slavlardan bahseder 680 lerde Kuber liderliginde On Bulgarlar Slavlar ve Bizanslilardan olusan bir grup Manastir civarina yerlesti Bulgar hani I Presyan doneminde Kuzey Makedonya daki Slavlar Bulgar yonetimine girdi I Boris doneminde bolgedeki Slavlar Hiristiyanligi kabul etti 1014 yilinda Bulgaristan cari Samuil in ordusunu yenen II Basileios komutasindaki Bizanslilar dort yil icinde Kuzey Makedonya da dahil olmak uzere Balkanlarda kontrolu sagladi 12 yuzyil sonlarina gelindigindeyse bu kontrol zayiflamisti 13 yuzyilin baslarinda Ikinci Bulgar Imparatorlugu bolgeyi ele gecirdi Bizans Imparatorlugu ic cekismeler nedeniyle yikilan bu imparatorluktan bolgeyi 14 yuzyil baslarinda geri aldi 14 yuzyilda kendilerini Bizans zulmu altinda ezilen Slavlarin kurtaricisi olarak goren Sirp Imparatorlugu bolgeyi ele gecirdi Uskup Stefan Dusan in kralliginin baskenti oldu 1389 yilindaki I Kosova Muharebesi nde Sirp ordusunu yenen Osmanli Imparatorlugu muharebe sonrasinda Makedonya yi ele gecirdi Osmanli idaresinde Makedonya adi kullanimdan kayboldu Osmanli Imparatorlugu Balkanlar da topraklarini dogudan batiya olarak belirtilecek bir sekilde genisletmis bu bolge de Osmanli idaresi icin ilk buyuk duraklardan olmustur Imparatorlugun icinde yuzyillarca yer alan verimli nufuslu bir bolge ozelligi kazanmistir Bu bolge 1912 1913 Balkan Savaslari sirasinda Osmanli Imparatorlugu ndan ayrilan son bolgedir Balkanlar Musluman Osmanli Imparatorlugu ile Hristiyan Avrupa devletleri arasinda gecis bolgesiydi Bu sebeple etnik koken ve din acilarindan homojen bir yapi olusamamistir Bu durum Balkanlar in bir kesimi olan Makedonya icin de ayni sekilde gecerli olmustur Osmanli idaresi altinda bolge Makedonya adiyla anilmamistir Ilk fetihler doneminde Rumeli Eyaleti icinde yer alan bolgede en son Kosova Vilayeti Manastir Vilayeti Selanik Vilayeti adli idari bolgelerin bazi kisimlari ve tamami yer almistir Osmanli doneminde Turk nufusu bakimindan oldukca yogun olan bolge Osmanli idaresi sonrasinda yasanan siyasi ve toplumsal sikintilar sebebiyle buyuk goclere sahne olmustur Butun goclere ragmen Makedonya bolgesi icinde ozellikle Kuzey Makedonya icinde ciddi bir Turk nufusu bugun de yasamaktadir 600 yila yakin sure Osmanli egemenliginde kalan bolge 20 yuzyilda Yugoslavya Sosyalist Federatif Cumhuriyeti nin en guney kisimlarini olusturmustur 1991 yilinda ozerk cumhuriyet Kuzey Makedonya Yugoslavya Sosyalist Federatif Cumhuriyeti nin ic savaslara girdigi donemde bagimsizligini ilan etmistir CografyaKuzey Makedonya Cumhuriyeti nin tek buyuk irmagi tam ortasindan gecen Vardar Nehri dir Ulkede yuksekligi 2000 metreyi gecen 16 dag bulunmaktadir En buyuk goller Arnavutluk Yunanistan ve Kuzey Makedonya Cumhuriyeti nin kesistigi noktada bulunan Ohri Prespa ve Doyran Golu dur Deniz kiyisi olmayan Kuzey Makedonya Cumhuriyeti karasal iklimi vardir Daglar Kuzey Makedonya Cumhuriyeti ndeki en onemli daglar sunlardir Korab Dagi 2 764 mSar Daglari 2 747 mBaba Dagi 2 601 mYakupitsa Dagi 2 540 mNice Dagi 2 521 mDesat Dagi 2 373 mIdari yapilanmaKuzey Makedonya istatistiksel bolgeleri haritasiKuzey Makedonya belediye sinirlari haritasi Kuzey Makedonya nin idari yapilanmasinda asagidaki sistemlerden olusur Istatistiksel Bolgeler BelediyelerIstatistiksel bolgeler Kuzey Makedonya nin istatistiksel bolgeleri sunlardir Uskup Bolgesi Dogu Bolgesi Kuzeydogu Bolgesi Pelagonya Bolgesi Polog Bolgesi Guneydogu Bolgesi Guneybati Bolgesi Vardar BolgesiBelediyeler Kuzey Makedonya da 84 belediye vardir Agustos 2004 te Kuzey Makedonya idaresi tarafindan soz konusu 84 belediye yeniden duzenlenmistir Bu belediye merkezlerinden on tanesi Buyuk Uskup u olusturur DemografiNufus Kuzey Makedonya Cumhuriyeti nufusu 2021 nufus sayimina 1 836 713 kisidir Halkin 58 6 si buyuk sehirlerde toplanmistir Kuzey Makedonya vatandasi olup bir yili askin suredir yurt disinda ikamet eden nufus 260 606 olup cogunlukla Arnavut kokenli vatandaslardan olusmaktadir Ulke disinda yasayan vatandaslardan 12 482 si Turk kokenlidir Kuzey Makedonya Cumhuriyeti nde 70 961 etnik Turk yasamaktadir Uskup Manastir Koprulu Istip Ustrumca Kalkandelen Kumanova Pirlepe Gostivar Ohri Struga Kocana RadovisKuzey Makedonya Cumhuriyeti nin buyuk sehirleriSehirlerKuzey Makedonya Cumhuriyeti nin buyuk sehirleriSehir Nufus Arma Idari Bolge NufusUskup 500 000 Uskup Bolgesi 506 926Kumanova 71 000 Kuzeydogu Bolgesi 105 484Manastir 80 000 Pelagonya Bolgesi 95 385Pirlepe 68 000 Pelagonya Bolgesi 76 768Kalkandelen 60 000 Polog Bolgesi 86 580Gostivar 46 000 Polog Bolgesi 81 042Ohri 51 000 Guneybati Bolgesi 55 749Koprulu 48 000 Vardar Bolgesi 55 108Istip 42 000 Dogu Bolgesi 47 796Etnik gruplar Kuzey Makedonya Cumhuriyeti etnik gruplar haritasi 2002 yili Kuzey Makedonaya Turklerinin Orani ni Gosteren Bir Harita Kuzey Makedonya Cumhuriyeti cok etnik yapiya sahip bir devlettir 2002 sayimlarina gore en buyuk nufus 1 297 981 kisiyle Makedonlar a aittir Sonraki dagilim Arnavutlar 509 083 Turkler 77 959 Cingeneler 53 879 Sirplar 35 939 Bosnaklar 17 018 Ulahlar 9695 seklinde olusmustur 2002 sayimlarina gore ulkenin etnik yapisi Sayi Toplam 2 022 547 100Makedon 1 297 981 64 18Arnavut 509 083 25 17Turk 77 959 3 85Cingene 53 879 2 66Sirp 35 939 1 78Bosnali 17 018 0 84Ulah 9 695 0 48diger 20 993 1 04Din Ohri deki Aziz Kliment ve Pantheleimon kilisesiUskup te Mustafa Pasa Camii Kuzey Makedonya Cumhuriyeti nde en yaygin din 64 7 ile Makedon Ortodoks Kilisesi ne bagli Ortodoksluk 34 3 ile en yaygin ikinci din Islam dir Kuzey Makedonya Cumhuriyeti oran acisindan Turkiye Kosova Arnavutluk ve Bosna Hersek ten sonra Avrupa daki en buyuk Musluman nufusu barindirir kaynak belirtilmeli Ulkede Muslumanlar in buyuk cogunlugunu Arnavutlar olusturmaktadir Bunun yani sira Turkler Bosnaklar ve 40 000 80 000 kadar nufusa sahip olduklari tahmin edilen bir Musluman Makedon toplulugu da vardir Musluman Makedonlar Hristiyanlardan ayirt edilmek icin kendilerine Torbes demektedirler Ulkede 1200 kilise 750 cami bulunur kaynak belirtilmeli Uskup te Ortodoks ve Islam dinine mensup insanlar icin degisik okullar vardir KulturKadin halk danscilari Kuzey Makedonya sanat mimari siir ve muzik alanlarinda zengin bir kulturel mirasa sahiptir Bircok antik korunan dini mekana sahiptir Siir sinema ve muzik festivalleri her yil duzenlenir tarzlari Bizans kilise muziginin guclu etkisi altinda gelisti Kuzey Makedonya da esas olarak 11 ve 16 yuzyillar arasindaki doneme ait onemli sayida korunmus Bizans fresk tablo vardir Buyuk bir kismi cok iyi durumda olan ve Makedon dini resim okulunun saheserlerini temsil eden binlerce metrekarelik fresk resmi korunmustur Ulkedeki en onemli kulturel etkinlikler klasik muzik ve drama yaz festivali dunyanin 50 den fazla ulkesinden sairleri bir araya getiren Struga Siir Aksamlari Manastir daki Uluslararasi Kamera Festivali Acik Genclik Tiyatrosu ve Uskup te Uskup Caz Festivali vb dir 1947 de acilan Ulusal Opera daha sonra Branko Pomorisac yonetiminde Cavalleria rusticana performansiyla Makedon Operasi adini aldi Her yil Uskup te Mayis Opera Aksamlari yaklasik 20 gece duzenlenir Ilk Mayis Operasi performansi nin Mayis 1972 deki Car Samuil performansiydi Mutfak Ulkenin mutfagi Akdeniz ve Orta Dogu Osmanli etkilerini ve daha az olcude Italyan Alman ve Dogu Avrupa ozellikle Macar yansitir Kuzey Makedonya daki nispeten sicak iklim cesitli sebzeler otlar ve meyveler icin mukemmel buyume kosullari saglar Bu nedenle Makedon mutfagi ozellikle cesitlidir Makedon mutfagi sut urunleri saraplari ve raki gibi yerel alkollu iceceklerin cesitliligi ve kalitesiyle taninir ve mastika sirasiyla Kuzey Makedonya nin ulusal yemegi ve icecegi olarak kabul edilir Diger bazi onemli yemekler arasinda ana yemege eslik eden meze ve garnitur ayvar biber dolmasi pastrmayliya ve digerleri sayilabilir Ekonomi2009 da Dunya Bankasi tarafindan siralanan 178 ulke arasinda dorduncu en iyi islahci devlet olarak gosterilen Kuzey Makedonya bagimsizliktan bu yana onemli bir ekonomik reform gecirdi Ulke son yillarda GSYIH nin 90 indan fazlasini ticaretin olusturdugu acik bir ekonomi gelistirdi 1996 dan bu yana Kuzey Makedonya 2005 te GSYIH nin 3 1 oraninda buyudugu istikrarli bir ekonomik buyume gerceklestirdi Bu buyume yuzdesinin 2006 2010 doneminde ortalama 5 2 ye yukselmesi bekleniyordu Hukumet 2006 da yalnizca 3 ve 2007 de 2 lik bir enflasyon orani ile enflasyonla mucadele cabalarinda basarili oldugunu kanitladi Hukumet kucuk ve orta olcekli isletmelerin KOBI gelisimini tesvik etmek ve yabanci yatirim cekmeye odaklanan politikalar uyguladi Kuzey Makedonya da bir bag Mevcut hukumet ulkeyi yabanci yatirimlar icin daha cekici hale yapmak icin sabit vergi sistemi getirdi Sabit vergi orani 2007 de 12 iken 2008 de 10 a dusuruldu Bu reformlara ragmen 2005 itibariyla Kuzey Makedonya nin issizlik orani 37 2 ve 2006 itibariyla yoksulluk yuzdesi 22 idi Bir dizi istihdam onlemlerinin yani sira cok uluslu sirketleri cekmedeki basarisi nedeniyle Kuzey Makedonya Devlet Istatistik Ofisi ne gore 2015 in ilk ceyregindeki issizlik yuzdesi 27 3 e geriledi Hukumetin dogrudan yabanci yatirimlara iliskin politikalari ve cabalari ozellikle otomotiv endustrisinden dunyanin onde gelen bircok imalat sirketinin yerel yan kuruluslarinin kurulmasiyla sonuclandi ornegin Johnson Controls Inc Van Hool NV Johnson Matthey plc Lear Corporation Visteon Corp Kostal GmbH Gentherm Incorporated Draxlmaier Group Kromberg amp Schubert Marquardt GmbH Amphenol Corp Tekno Hose SpA KEMET Corporation Key Safety Systems Inc ODW Elektrik GmbH vb GSYIH yapisi acisindan 2013 itibariyla madencilik ve insaat dahil imalat sektoru 2012 deki 21 1 den 21 4 ile GSYIH nin en buyuk bolumunu olusturdu Ticaret ulastirma ve konaklama sektoru 2013 te GSYIH nin 18 2 sini temsil eder Tarim 2012 de 16 7 iken bir onceki yila gore 9 1 den 9 6 yi temsil etti Kuzey Makedonya nin urun ihracatinin grafiksel gosterimi Dis ticarette 2014 yilinda ulke ihracatina en fazla katki saglayan sektor 21 4 ile kimyasallar ve ilgili urunler olurken bunu 21 1 ile makine ve ulasim ekipmanlari sektoru izledi Kuzey Makedonya nin 2014 yilindaki ana ithalat sektorleri toplam ithalatin 34 2 si ile esas olarak malzeme bazinda siniflandirilan mamul mallar 18 7 ile makine ve ulasim techizati ve toplam ithalatin 14 4 u ile maden yakitlar madeni yaglar ve ilgili malzemeler oldu 2014 yilindaki dis ticaretin 68 8 i acik ara Kuzey Makedonya nin en buyuk ticaret ortagi olan Avrupa Birligi ile yapildi Almanya ile 23 3 Ingiltere ile 7 9 Yunanistan ile 7 3 Italya ile 6 2 vb 2014 yilinda toplam dis ticaretin yaklasik 12 si Bati Balkan ulkeleriyle yapildi Kuzey Makedonya Hirvatistan ile birlikte Kuzey Makedonya hane halkinin gelirini yalnizca zorlukla veya buyuk guclukle idare edebileceklerini belirterek vatandaslarinin 72 si ile mali acidan zor durumda olan en yuksek paya sahip ulkelerden biridir Kuzey Makedonya Hirvatistan ile birlikte Bati Balkanlar da bu istatistikte artis bildirmeyen tek ulke oldu Yolsuzluk ve nispeten etkisiz bir hukuk sistemi de basarili ekonomik kalkinma uzerinde onemli kisitlamalardir Kuzey Makedonya hala Kisi basina dusen GSYIH ye PPP gore Avrupa daki en dusuk ulkelerden birine sahiptir Ayrica ulkenin gri pazar inin GSYIH nin 20 sine yakin oldugu tahmin edilmektedir Kisi basina dusen PPS GSYIH 2017 de AB ortalamasinin 36 si seviyesindeydi Satin alma gucu paritesi nde 9 157 ABD lik kisi basina GSYIH ve 0 701 Insani Gelisme Endeksi ile Kuzey Makedonya diger ulkelerin cogundan daha az gelismistir ve eski Yugoslav devletlerinin cogundan daha kucuk ekonomisi vardir Gunumuzde Kuzey MakedonyaGunumuzde Ochryda Kuzey Makedonya Ulkenin baskenti Uskup 500 000 civarindaki nufusuyla ayni zamanda ulkenin en buyuk sehridir Ulkede Uskup haric buyuk sehirler Manastir Kumanova Pirlepe Kalkandelen Ohri Koprulu Istip Gostivar ve Ustrumca dir Ulkede 50 kadar dogal ve yapay gol ve yuksekligi 2 000 metreden fazla 16 dag vardir Ulke Birlesmis Milletler Avrupa Konseyi Frankofon Dunya Ticaret Orgutu NATO Avrupa Guvenlik ve Isbirligi Teskilati na uye olmakla birlikte Aralik 2005 ten beri Avrupa Birligi ile muzakerededir Makedonya adlandirma sorunu1944 1991 yillari arasinda Makedonya Sosyalist Cumhuriyeti bayragi1992 1995 yillari arasinda Kuzey Makedonya bayragi1995 ten sonra Kuzey Makedonya bayragi Ulke 1991 yilinda Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti nden Makedonya ismi ile bagimsizligini ilan etti Birlesmis Milletler ulkeyi 1993 yilinda Eski Yugoslav Makedonya Cumhuriyeti EYMC Makedonca Poraneshna Јugoslovenska Republika Makedoniјa PЈRM ismi ile tanidigini duyurdu Diger uluslararasi orgutler olan Avrupa Birligi Kuzey Atlantik Antlasmasi Orgutu Uluslararasi Para Fonu Avrupa Yayin Birligi ve Uluslararasi Olimpiyat Komitesi gibi orgutler ulkeyi Eski Yugoslav Makedonya Cumhuriyeti EYMC adiyla tanidi Turkiye Makedonya Cumhuriyeti nin bagimsizlik ilaniyla beraber ulkeyi kendi ismi ile tanimistir Nitekim bu sebeple Makedonya yi Eski Yugoslav Cumhuriyeti Makedonya ismiyle FYROM taniyan NATO teskilatina ait ve icinde Makedonya gecen tum belgelerde metinde FYROM kisaltmasi gecerken belgenin sonundaki bir dipnotta Turkiye nin ve diger NATO uyeleri ABD Arnavutluk Bulgaristan Estonya Hirvatistan Isvec Izlanda Kanada Litvanya Macaristan Norvec Polonya Romanya ve Slovakya ile birlikte Makedonya yi anayasal ismi ile tanidigi ayrica belirtilmistir Diplomatik iliskilerKuzey Makedonya Cumhuriyeti nin su ulkelerde temsilcilikleri vardir Amerika Birlesik Devletleri Almanya Arnavutluk Avustralya Avusturya Belcika Birlesik Krallik Bosna Hersek Bulgaristan Cin Danimarka Fransa Hirvatistan Hollanda Ispanya Isvec Isvicre Italya Kanada Katar Kazakistan Macaristan Misir Polonya Romanya Rusya Sirbistan Slovenya Turkiye Ukrayna Yunanistan ve Vatikan ResimlerUskup Kalesi Struga Pelister Milli Parki Kalkandelen de Alaca Cami Sar Daglari Uskup te Aziz Panteleimon Kilisesi Ohri deki Aziz Kliment ve Panteleimon kilisesi Ohri Golu Orman yakinlarinda M4 otoyolu Ohri Golu kenarinda Car Samuel Kalesi Resne deki meshur Resneli Niyazi Bey SarayiAyrica bakiniz2001 Makedonya catismasi Kuzey Makedonya milli futbol takimi Kuzey Makedonya Turkleri Kuzey Makedonya da LGBT haklari Makedonca Yugoslavya SFCKaynakca Arnavutca Makedonya da ikinci resmi dil oldu 6 Subat 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Ocak 2019 Soz konusu bolgesel diller Makedoncanin yaninda belediye sinirlari dahilinde 20 den fazla konusura sahip olunan bolgelerde resmi kullanimdadirlar bk Diller yasasi hk haber 21 Eylul 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi stat gov mk isimli refler icin metin saglanmadi Bkz Kaynak gosterme a b Report for Selected Countries and Subjects www imf org 29 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Ocak 2021 CIA The World Factbook Field Listing Distribution of family income Gini index Central Intelligence Agency 21 Ocak 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Nisan 2014 PDF United Nations Development Programme 2019 18 Eylul 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Haziran 2020 Makedonya Meclisi Kuzey i onayladi 11 Ocak 2019 3 Subat 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Ocak 2019 Yunanistan Parlamentosu ndan Kuzey Makedonya onayi 25 Ocak 2019 29 Ocak 2019 tarihinde kaynagindan 25 Temmuz 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi United Nations Resolution 225 1993 24 Ocak 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Igor Janev Legal Aspects of the Use of a Provisional Name for Macedonia in the United Nations System AJIL Vol 93 no 1 1999 Ingilizce Kirbaki Yorgo 12 Haziran 2018 Sorun cozuldu Iste o ulkenin yeni ismi Hurriyet 12 Haziran 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Haziran 2018 World Bank 20 Subat 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Agustos 2019 Ovid 2005 Green Peter Ed The Poems of Exile Tristia and the Black Sea Letters University of California Press s 319 ISBN 0520242602 Ovid was lax in his geography not least over Paeonia in fact roughly coextensive with the present Slav republic of Macedonia Roisman Joseph Worthington Ian 2010 A Companion to Ancient Macedonia John Wiley and Sons s 13 ISBN 1 4051 7936 8 16 Nisan 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Subat 2016 Strabo Geography Book 7 Frg 4 16 Ekim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Bauer Susan Wise The History of the Ancient World From the Earliest Accounts to the Fall of Rome 2007 0 393 05974 X page 518 to the north Thracian tribes known collectively as the Paeonians Willkes John 1996 The Illyrians Wiley Blackwell s 49 ISBN 978 0 631 19807 9 28 Ocak 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Subat 2016 Sealey Raphael 1976 A history of the Greek city states ca 700 338 B C University of California Press s 442 ISBN 978 0 520 03177 7 Evans Thammy 2007 Macedonia Bradt Travel Guides s 13 ISBN 978 1 84162 186 9 Borza Eugene N 8 Eylul 1992 In the shadow of Olympus the emergence of Macedon Princeton University Press ss 74 75 ISBN 978 0 691 00880 6 Lewis D M et al ed 1994 The Cambridge ancient history The fourth century B C Cambridge University Press ss 723 724 ISBN 978 0 521 23348 4 Erisim tarihi 10 Subat 2016 KB1 bakim Fazladan yazi yazar listesi link The Cambridge Ancient History Volume 3 Part 3 The Expansion of the Greek World Eighth to Sixth Centuries BC by John Boardman and N G L Hammond 1982 0 521 23447 6 page 284 Howe amp Reames 2008 s 239 Roisman amp Worthington 2011 ss 135 138 342 345 Persian influence on Greece 2 28 Aralik 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Aralik 2014 Poulton Hugh 23 Subat 2000 Who are the Macedonians C Hurst amp Co Publishers s 14 ISBN 978 1 85065 534 3 Macedonia yesterday and today Author Giorgio Nurigiani Publisher Teleurope 1967 p 77 A Companion to Ancient Macedonia By Joseph Roisman and Ian Worthington page 549 Encyclopaedia Britannica Scopje Britannica com 26 Nisan 2008 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Haziran 2011 A F Christidis A History of Ancient Greek From the Beginnings to Late Antiquity Cambridge University Press 2007 p 351 Despite Roman domination there was no retreat on the part of Greek tradition in the eastern part of the empire and only in Macedonia did Latin spread in some extent a b Kuzey Makedonya Islam Ansiklopedisi 27 Turkiye Diyanet Vakfi 2003 s 437 444 Acta Sancti Demetrii V 195 207 Grcki izvori za blgarskata istoriya 3 str 159 166 KIYANC Sinan 25 Mart 2020 ABD MERKEZI ISTIHBARAT TESKILATI CIA ARSIV BELGELERINE GORE EGE SORUNU Dokuz Eylul Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu Dergisi doi 10 16953 deusosbil 518841 ISSN 1302 3284 CALISKAN Adem 30 Nisan 2020 OSMANLI KENTI BAYEZID TA SALGIN HASTALIKLAR VE BAZI ASAYIS PROBLEMLERI XIX YUZYIL ve XX YUZYIL BASLARI Pamukkale University Journal of Social Sciences Institute doi 10 30794 pausbed 687829 ISSN 1308 2922 Tom Gallagher The Balkans In The New Millennium In the Shadow of War and Peace Routledge 2005 s 85 27 Temmuz 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Friedman Victor Palmer Veselka 1995 La cuisine macedonien Aufray Michel Perret Michel Ed Cuisines d Orient et d ailleurs PDF Paris INALCO Grenoble Glenant ss 76 79 14 Ekim 2017 tarihinde kaynagindan PDF erisim tarihi 10 Subat 2016 Risteski Michael 2016 Culture and Food Determining the Value of Food in Rural Tourism as an Important Part of the total Tourism Experience XVI International Conference of Partner Institutions Planning for Change La Fondation pour la Formation Hoteliere Nestle Pro Gastronomia a b PDF The World Bank 24 Nisan 2009 19 Kasim 2018 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 5 Mayis 2009 a b PDF 8 Mart 2010 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 28 Nisan 2010 27 Ocak 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Nisan 2010 Nuwireinvestor com 15 Subat 2007 22 Mayis 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Nisan 2010 Worldbank org mk 2 Mart 2001 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Nisan 2010 State Statistical Office Active population Unemployment data 14 Mayis 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde State Statistical Office Gross domestic product 2013 16 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde State Statistical Office External trade volume 2014 15 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Gallup Balkan Monitor 2010 27 Aralik 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde The 2006 CIA Factbook CIA Factbook Macedonia 21 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Eurostat 8 Nisan 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Mayis 2019 Dis baglantilarVikipedi nin kardes projelerinden hakkinda daha fazla bilgi edininVikisozluk te tanimlarCommons ta dosyalar Wikimedia Atlas da the Republic of Macedonia Makedonya 22 Agustos 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Makedonya Cumhuriyeti EYMC Turkleri Resmi Web Sitesi 2 Temmuz 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Makedonya Cumhuriyeti EYMC Yunanistan Anlasmazligi 11 Agustos 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Makedonya tarih bg en 27 Kasim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Makedonya Gorulmesi Gereken Yerler 16 Aralik 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Matka Kanyonu Uskup 16 Aralik 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kuzey Makedonya 360 Sanal Tur 20 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde