Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Keysanîlik (Dörtçüler), (Arapça: الكيسانية Al-Kaysānīya) Şiîlik'te Mehdî kavramını ortaya atarak ilk defa İmam unvanını kullanan; Ali bin Ebu Talib'den sonra sırası ile Hasan bin Ali, Hüseyin bin Ali ve dördüncü İmâm olarak da Ali bin Hüseyin (Zeyn el-Âb-ı Dîn)’in yerine Ali bin Ebu Talib’in Bânû Hânife Kâbilesi mensûbu Havlet bint Câ'fer’den olan oğlu Muhammed bin Hânifîyye'nin imâmlık ve Mehdiliğini kabullenen; temelleri "El-Muhtâr bin Ebû ‘Ubeyd'ûl-Lâh el-Sâkafî el-Thâifî" tarafından atılan ve daha sonra da kendi içlerinden Abbâsî Hâlifeliği’ni çıkaran ghulât (köktendinci) mezhep.
Keysânî sözcüğünün kökeni
Bu mezheb adını meşhur bir Mevâlî ve El-Muhtâr'ın şâhsi muhafızı olan Ebû ‘Emre Keysân’dan almaktadır.Muhammed bin el-Hânifîyye'nin adına izâfeten "Hânifîler" olarak da bilinirler.
Tarihçesi ve ortaya çıkardığı bazı mezhepler
El-Muhtâr’îyye
İkinci Fitne döneminde, Hüseyin bin Ali'nin aile efradıyla birlikte Kerbela'da Yezid'in ordusu tarafından öldürülmesinden sonra 685'te El-Muhtar bin Ebû Ubeydullah el-Sâkafî el-Ta’ifî, İmam Ali'nin Havlet bint Câ'fer'den olan oğlu Muhammed bin Hânifîyye'ye ulûhiyyet isnâd ederek, onun hem İmam hem de Mehdî olduğunu iddia ederek kendisini vezir ilan etmiştir. Hüseyin bin Ali'in intikamını almak için Ekim ayında Kûfe'deki Emevîlerin valisini kovarak Güney Irak'ı ele geçirmiştir. 687'de El-Muhtâr, Abdullah bin Zübeyr'in kardeşi tarafından yenilerek öldürülmüştür.
Hâşim’îyye
700 yılında Muhammed bin Hânifîyye'nin ölümünden sonra kendisinin gayba haline girerek ahirette rücû edeceğine inanmışlardır. Bir kısmı ise Muhammed bin el-Hânifîyye'nin imametinin oğlu Ebu Haşim bin Muhammed'e geçtiğine ve 716'de Ebu Haşim'in ölümünün hemen öncesinde Abbâsîler'in reisi olan Muhammed bin Ali'ye geçtiğine inanmışlardır. O yüzden, bu tarihten itibaren Abbâsî ailesinin reisleri "el-İmâm" unvanını kullanmaya başlamıştır.
Hâşim’îyye içinde bir grup imâmetin doğrudan Ebû Hâşim'in yeğeni Hasan bin Ali bin Muhammed bin Hânifîyye'ye geçtiğini iddia ederen, diğer grup ise önce kardeşi Ali bin Muhammed'e ve ondan da Ali'nin oğlu Hasan'a intikâl ettiğini ve Muhammed bin Hânifîyye soyundan gelmeyen hiçbir kimsenin imâm olamayacağını ileri sürmüşlerdir.
Harb’îyye ve Cenâh’îyye / Muav’îyye
Ebu Haşim bin Muhammed bin Hânifîyye'nin ruhunun Abdullah bin Amr bin Harb el-Kindî'ye geçtiğini kabul eden "Harb’îyye" adlı bir başka grup bazıları ise imâmlarının yalancılığını tespit edince ondan vazgeçip 'yi imâm olarak kabul ettiler. Tenasüh'e inanan, Cenâb-ı Hakk'ın imâmlarda tecelli eden bir nûr olduğunu kabul eden ve "Cenâh’îyye" ismiyle de anılan bu grup, ilâhi ruhun tenasüh yoluyla imâmlara geçtiğini, Abdullah bin Muaviye'nin hem nebî hem de ilâh olduğunu ve gaybı da bildiğini söyleyerek kendisine ibâdet etmişlerdi.
Hâris’îyye ve Beyân’îyye
Abdullah bin Muaviye'nin Horasan'da Hicrî 129 / M. 747 tarihinde ölümünün ardından "Cenâh’îyye" mezhebinin mensuplarından bazıları onun ölmediğini ve yakında geri döneceğini; bir başka kısmı ise öldüğünü, fakat Abdullah bin Muaviye'nin ruhunun hiçbir dinî mükellefiyeti kabul etmeyen ve ayrıca her şeyi mübâh gören Hârisîyye fırkasının reisi "İshâk bin Zeyd el-Hâris el-Ensârî" adındaki imâmlarına geçtiğini iddia etmişlerdi. Aralarında imâmetin "Beyân bin Sem'ân et-Temîmî" adında bir başka imâma geçtiğini öne sürenler ise "Beyân’îyye" adı verilen bir başka fırkayı oluşturmuşlardı.
Râvend’îyye
Abbâsî Ailesi'nin reisi ve Keysân’îyye imâmı sıfatıyla Muhammed bin Ali'nin dâ’îleri listesinde yer alan "Abdullah er-Râvendî" tarafından oluşturulan ve Ghulat-i Şîʿadan olan bu fırka zaman içerisinde Horasan'da faaliyet gösteren tüm Abbâsî taraftarı ve Emevî aleyhtarı Keysân’îyye fırkalarını bünyesinde barındırır bir hâle gelmişti. Râvend’îyye'nin İmâmet i'tikadına göre Allah kendi ruhunu önce peygambere, peygamberden sonra da sırasıyla önce peygamberin amcası Abbas bin Abdülmuttalib'e sonra onun oğlu Abdullah bin Abbas'a intikâl ettirdikten sonra Abbâsî Ailesi fertlerinden olan Ali, Muhammed, İbrahim, Ebû’l Abbâs "es-Seffah" ve Ebû Câfer "el-Mansûr"'nin bedenlerine hulûl ederek onlar aracılığıyla yeryüzünde tecelli etmiştir. Daha sonraları ise Râvend’îyye mensuplarının Hâlife El-Mansûr'a uluhîyyet isnâd etmeğe başlamaları üzerine Mansûr tarafından aleyhlerinde şiddetli bir tâkibât başlatılarak mezhebin taraftarları ağır cezalara çarptırılınca, "Râvendîler" önce onun imâmlığını reddetmişler, sonra da imâmeti gasp etmekle ithâm ederek kendisine sûikâst tertip etmişler ama Hâlife El-Mansûr bu sûikâstten sağ olarak kurtulmuştu.
İ'tikadları
- Allâh’ûr-Râhman’ûr-Râhîym'in Muhammed bin Hânifîyye, El-Muhtâr, Ebû Hâşim, Ebû Mûslim Horasanî, Ebû’l `Abbâs "es-Seffah" ve Abdullah "el-Mansûr" gibi şahsiyetlere, özellikle de mezhebin imâmına hulûl ettiği i'tikadı bunların pek çok kollarında hâkim olan görüştür.
- İlk üç halifeyi Ali'nin haklarını gaspetmiş olmakla itham ederler ve onlara biat eden sahabelerin onların halifeliklerini kabul ettiklerinden dolayı dinden çıkmış olduklarına inanırlar.
- Hasan el-Mûctebâ, Hüseyin bin Ali ve Muhammed bin el-Hânifîyye'nin Ali el-Mûrtezâ'dan sonra Peygamber Muhammed tarafından atanmış olan insanüstü özelliklere hâiz üç imâm olduklarına inanırlar.
- Muhammed bin el-Hânifîyye'nin El-Muhtâr tarafından bildirilen beklenen Mehdî olduğuna inanırlar.
- Beda’ inancı hâkimdir.
Bunların bazı diğer alt kollarıysa:
- Muhammed bin el-Hânifîyye'nin Medina yakınlarında Radvâ dağında "Gayba" halinde gizlendiğine, arslanlar ve kaplanlar tarafından korunduğuna ve keçiler tarafından beslendiğine inanırlar. Ayrıca bir gün Allah tarafından yeryüzüne adâleti sağlamak maksadıyla Mehdî olarak geri gönderileceği inancı da hâkimdir.
- Kendilerinin hâkim olmadığı bölgeleri "Dar al-takıyye" ve kendi hâkimiyyet alanlarını ise "Dar el-‘alaniye" olarak adlandırırlar.
- Bazıları bugün Irak'ta mevcut Gnostik fikirleri sekizinci asırda kullanmağa başladılar.
- Muhammed bin el-Hânifîyye Radvâ Dağında gizlendiğine ve ölmediğine inanırlar.
Keysânîliğin alt kolları sayılan diğer mezhepler
- Keysanîlik (Dörtçüler):
- Berberîcilik: Muhammed bin el-Hânifîyye’yi Tanrısallaştıran ve Hamza ibn ʿUmara el-Berberî'nin Peygamber olduğuna inananların mezhebi;
- Haşimîlik: Muhammed bin el-Hânifîyye’nin ölümünü kabullenerek en büyük oğlu Ebu Haşim'i halef olarak kabul edenlerin mezhebi;
- Karibîlik / Kuraybîlik: Adını imâm Ebu Karib/Kurayb el-Darir’den alan, Muhammed bin el-Hânifîyye’nin ölmediği ama saklandığı ve bir gün adalet dağıtmak üzere yeryüzüne Mehdî olarak döneceğine inanılan mezheb;
- Sarrajcılık: Muhammed bin el-Hânifîyye’nin ölümünü kabullenen, fakat ileride bir gün adalet dağıtmak üzere yeryüzüne Mehdî olarak döneceğine inanılan Hayyan el-Sarraj tarafından kurulan mezheb;
- Hürrem’îyye (Ḵhorrām-Dīnān / Khurrāmīyah / (Muḥammira) / Kızıl-Giyinenler/ Kızıllar Kısmen Dörtçülerin uzantısıdır): Al-Makdisi'den nakledildiği üzere, El-Mukannaʿ tarafından temelleri atılan, Ebu Müslim Horasani'nin Mehdîliğine, reenkarnasyona, Tanrı'nın sırasıyla Muhammed, Ali, Ebu Müslim Horasani ve en son olarak da Hâşim el-Mukannaʿ’da vûcud bulduğuna inanan, başkalarına zarar vermemek kaydıyle her şeyden zevk almayı mübah sayan mezhep.
Keysanîliğin Şiî mezhepleri arasındaki konumu
Kaynakça
- ^ "Shi'ism, by Heinz Halm, sahife 28". 25 Ekim 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Ağustos 2012.
- ^ Encyclopædia Iranica, "KAYSĀNIYA" 6 Haziran 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
- ^ "The Isma'ilis: Their History and Doctrines, by Farhad Daftary, sahife 59, 60". 25 Ekim 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Ağustos 2012.
- ^ "Islamic messianism: the idea of Mahdī in twelver Shīʻism, by Abdulaziz Abdulhussein Sachedina, sahife 10". 25 Ekim 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Ağustos 2012.
- ^ "Early Shīʻī thought: the teachings of Imam Muhạmmad al-Bāqir, by Arzina R. Lalani, Institute of Ismaili Studies, sahife 34". 25 Ekim 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Ağustos 2012.
- ^ "A short history of the Fatimid khalifate, by De Lacy O'Leary, sahife 5". 25 Ekim 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Ağustos 2012.
- ^ "Arabian studies, Volume 3, b University of Cambridge. Middle East Centre, sahife 85". 25 Ekim 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Ağustos 2012.
- ^ Sa'd bin `Abd Allâh el-Kummî, Sayfa 39.
- ^ Şehristani, Cilt I, Sayfa 151-152.
- ^ a b c TDV, Diyanet İslâm Ansiklopedisi, Cilt 25, Sahife 363, 2002.
- ^ a b "Ismailis in medieval Muslim societies, by Farhad Daftary, Institute of Ismaili Studies, sahife 13". 25 Ekim 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Mayıs 2013.
- ^ "The new encyclopedia of Islam, by Cyril Glassé, Huston Smith, sahife 252". 25 Ekim 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Mayıs 2013.
- ^ "A short history of the Ismailis: traditions of a Muslim community, by Farhad Daftary, sahife 27". 25 Ekim 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Mayıs 2013.
- ^ a b Shi'ism, by Heinz Halm, sahife 18
- ^ "Ismailis in medieval Muslim societies, by Farhad Daftary, Institute of Ismaili Studies, sahife 12". 25 Ekim 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Mayıs 2013.
- ^ a b Early Shīʻī thought: the teachings of Imam Muhạmmad al-Bāqir, by Arzina R. Lalani, Institute of Ismaili Studies, sahife 11
- ^ The new encyclopedia of Islam, by Cyril Glassé, Huston Smith, sahife 252
- ^ Shi'ism, by Heinz Halm, sahife 18, 491
- ^ Islamic messianism: the idea of Mahdī in twelver Shīʻism, by Abdulaziz Abdulhussein Sachedina, sahife 10
- ^ "Secrecy and concealment: studies in the history of Mediterranean and Near ..., by Hans Gerhard Kippenberg, Guy G. Stroumsa, sahife 361". 25 Ekim 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Mayıs 2013.
- ^ Shi'ism, by Heinz Halm, sahife 498
- ^ Keysânîliğin alt şubeleri (Arapça aslından İngilizceye tercüme: Divisions of the kaysanites), sahife 94
- ^ W. Madelung, "Khurrammiya" in Encyclopaedia of Islam. Edited by: P. Bearman, Th. Bianquis, C.E. Bosworth, E. van Donzel and W.P. Heinrichs. Brill, 2009. Brill Online.
- ^ Yarshater, Ehsan, 1983. The Cambridge history of Iran, Cilt 2. s.1005, 1008.
- ^ Muhammed Ebû Zehra: Mezhepler Tarihi, Sayfa 225, Düşün Yayıncılık, İstanbul, 2011. (Câ’bir, i’tikad ve imân esasları konusunda Câ’fer-i Sâdık’tan ders almış ve onun i’tikadını benimsemiştir. Câ’bir bin Hayyân, Câf’er-i Sadık’ın îlmini topladığı beşyüz risâlesini bir araya getirerek tek bir kitâp halinde yayınlamıştır. Câ’bir bu risâlelerin, kendisinin Câf’er-i Sadık’tan edindiği feyz ve ilhâmlar sayesinde teşekkül ettiğini belirtmiştir.)
- ^ Muhammed Ebû Zehra, Mezhepler Tarihi, Sayfa 225, Düşün Yayıncılık, İstanbul, 2011. (İmâm Câ’fer’in Allah’ın mevcûdiyetini bilme gayesi için Kozmoloji ilmiyle uğraştığını bildiren deliller vardır. Elde ettiği bilgileri Allah’ın vahdaniyetini ispat etmek amacıyla kullanmıştır. Bu konuda, İmâm Câ’fer-i Sadık, Kur'an’in evren ve tabiât hakkında bilgiler vererek insanları düşündürme methodunu uygulamıştır. Mufaddal bin Amra’ya yazdırdığı “Risalet-ût Tevhîd” adlı kitabında tabiât olaylarının insanın hizmetine sunulmuş olduğunu öne sürerek, hepsinin bir yaratıcının eseri olması gerekliliği hakkında yürüttüğü fikirlerini savunmuştur.)
Dış bağlantılar
- Keysânîliğin başlangıcı 21 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Mukhtar Thaqafi16 Aralık 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Keysanilik Dortculer Arapca الكيسانية Al Kaysaniya Siilik te Mehdi kavramini ortaya atarak ilk defa Imam unvanini kullanan Ali bin Ebu Talib den sonra sirasi ile Hasan bin Ali Huseyin bin Ali ve dorduncu Imam olarak da Ali bin Huseyin Zeyn el Ab i Din in yerine Ali bin Ebu Talib in Banu Hanife Kabilesi mensubu Havlet bint Ca fer den olan oglu Muhammed bin Hanifiyye nin imamlik ve Mehdiligini kabullenen temelleri El Muhtar bin Ebu Ubeyd ul Lah el Sakafi el Thaifi tarafindan atilan ve daha sonra da kendi iclerinden Abbasi Halifeligi ni cikaran ghulat koktendinci mezhep Keysani sozcugunun kokeniBu mezheb adini meshur bir Mevali ve El Muhtar in sahsi muhafizi olan Ebu Emre Keysan dan almaktadir Muhammed bin el Hanifiyye nin adina izafeten Hanifiler olarak da bilinirler Tarihcesi ve ortaya cikardigi bazi mezheplerEl Muhtar iyye Ikinci Fitne doneminde Huseyin bin Ali nin aile efradiyla birlikte Kerbela da Yezid in ordusu tarafindan oldurulmesinden sonra 685 te El Muhtar bin Ebu Ubeydullah el Sakafi el Ta ifi Imam Ali nin Havlet bint Ca fer den olan oglu Muhammed bin Hanifiyye ye uluhiyyet isnad ederek onun hem Imam hem de Mehdi oldugunu iddia ederek kendisini vezir ilan etmistir Huseyin bin Ali in intikamini almak icin Ekim ayinda Kufe deki Emevilerin valisini kovarak Guney Irak i ele gecirmistir 687 de El Muhtar Abdullah bin Zubeyr in kardesi tarafindan yenilerek oldurulmustur Hasim iyye 700 yilinda Muhammed bin Hanifiyye nin olumunden sonra kendisinin gayba haline girerek ahirette rucu edecegine inanmislardir Bir kismi ise Muhammed bin el Hanifiyye nin imametinin oglu Ebu Hasim bin Muhammed e gectigine ve 716 de Ebu Hasim in olumunun hemen oncesinde Abbasiler in reisi olan Muhammed bin Ali ye gectigine inanmislardir O yuzden bu tarihten itibaren Abbasi ailesinin reisleri el Imam unvanini kullanmaya baslamistir Hasim iyye icinde bir grup imametin dogrudan Ebu Hasim in yegeni Hasan bin Ali bin Muhammed bin Hanifiyye ye gectigini iddia ederen diger grup ise once kardesi Ali bin Muhammed e ve ondan da Ali nin oglu Hasan a intikal ettigini ve Muhammed bin Hanifiyye soyundan gelmeyen hicbir kimsenin imam olamayacagini ileri surmuslerdir Harb iyye ve Cenah iyye Muav iyye Ebu Hasim bin Muhammed bin Hanifiyye nin ruhunun Abdullah bin Amr bin Harb el Kindi ye gectigini kabul eden Harb iyye adli bir baska grup bazilari ise imamlarinin yalanciligini tespit edince ondan vazgecip yi imam olarak kabul ettiler Tenasuh e inanan Cenab i Hakk in imamlarda tecelli eden bir nur oldugunu kabul eden ve Cenah iyye ismiyle de anilan bu grup ilahi ruhun tenasuh yoluyla imamlara gectigini Abdullah bin Muaviye nin hem nebi hem de ilah oldugunu ve gaybi da bildigini soyleyerek kendisine ibadet etmislerdi Haris iyye ve Beyan iyye Abdullah bin Muaviye nin Horasan da Hicri 129 M 747 tarihinde olumunun ardindan Cenah iyye mezhebinin mensuplarindan bazilari onun olmedigini ve yakinda geri donecegini bir baska kismi ise oldugunu fakat Abdullah bin Muaviye nin ruhunun hicbir dini mukellefiyeti kabul etmeyen ve ayrica her seyi mubah goren Harisiyye firkasinin reisi Ishak bin Zeyd el Haris el Ensari adindaki imamlarina gectigini iddia etmislerdi Aralarinda imametin Beyan bin Sem an et Temimi adinda bir baska imama gectigini one surenler ise Beyan iyye adi verilen bir baska firkayi olusturmuslardi Ravend iyye Abbasi Ailesi nin reisi ve Keysan iyye imami sifatiyla Muhammed bin Ali nin da ileri listesinde yer alan Abdullah er Ravendi tarafindan olusturulan ve Ghulat i Siʿadan olan bu firka zaman icerisinde Horasan da faaliyet gosteren tum Abbasi taraftari ve Emevi aleyhtari Keysan iyye firkalarini bunyesinde barindirir bir hale gelmisti Ravend iyye nin Imamet i tikadina gore Allah kendi ruhunu once peygambere peygamberden sonra da sirasiyla once peygamberin amcasi Abbas bin Abdulmuttalib e sonra onun oglu Abdullah bin Abbas a intikal ettirdikten sonra Abbasi Ailesi fertlerinden olan Ali Muhammed Ibrahim Ebu l Abbas es Seffah ve Ebu Cafer el Mansur nin bedenlerine hulul ederek onlar araciligiyla yeryuzunde tecelli etmistir Daha sonralari ise Ravend iyye mensuplarinin Halife El Mansur a uluhiyyet isnad etmege baslamalari uzerine Mansur tarafindan aleyhlerinde siddetli bir takibat baslatilarak mezhebin taraftarlari agir cezalara carptirilinca Ravendiler once onun imamligini reddetmisler sonra da imameti gasp etmekle itham ederek kendisine suikast tertip etmisler ama Halife El Mansur bu suikastten sag olarak kurtulmustu I tikadlariAllah ur Rahman ur Rahiym in Muhammed bin Hanifiyye El Muhtar Ebu Hasim Ebu Muslim Horasani Ebu l Abbas es Seffah ve Abdullah el Mansur gibi sahsiyetlere ozellikle de mezhebin imamina hulul ettigi i tikadi bunlarin pek cok kollarinda hakim olan gorustur Ilk uc halifeyi Ali nin haklarini gaspetmis olmakla itham ederler ve onlara biat eden sahabelerin onlarin halifeliklerini kabul ettiklerinden dolayi dinden cikmis olduklarina inanirlar Hasan el Mucteba Huseyin bin Ali ve Muhammed bin el Hanifiyye nin Ali el Murteza dan sonra Peygamber Muhammed tarafindan atanmis olan insanustu ozelliklere haiz uc imam olduklarina inanirlar Muhammed bin el Hanifiyye nin El Muhtar tarafindan bildirilen beklenen Mehdi olduguna inanirlar Beda inanci hakimdir Bunlarin bazi diger alt kollariysa Muhammed bin el Hanifiyye nin Medina yakinlarinda Radva daginda Gayba halinde gizlendigine arslanlar ve kaplanlar tarafindan korunduguna ve keciler tarafindan beslendigine inanirlar Ayrica bir gun Allah tarafindan yeryuzune adaleti saglamak maksadiyla Mehdi olarak geri gonderilecegi inanci da hakimdir Kendilerinin hakim olmadigi bolgeleri Dar al takiyye ve kendi hakimiyyet alanlarini ise Dar el alaniye olarak adlandirirlar Bazilari bugun Irak ta mevcut Gnostik fikirleri sekizinci asirda kullanmaga basladilar Muhammed bin el Hanifiyye Radva Daginda gizlendigine ve olmedigine inanirlar Keysaniligin alt kollari sayilan diger mezheplerKeysanilik Dortculer Berbericilik Muhammed bin el Hanifiyye yi Tanrisallastiran ve Hamza ibn ʿUmara el Berberi nin Peygamber olduguna inananlarin mezhebi Hasimilik Muhammed bin el Hanifiyye nin olumunu kabullenerek en buyuk oglu Ebu Hasim i halef olarak kabul edenlerin mezhebi Karibilik Kuraybilik Adini imam Ebu Karib Kurayb el Darir den alan Muhammed bin el Hanifiyye nin olmedigi ama saklandigi ve bir gun adalet dagitmak uzere yeryuzune Mehdi olarak donecegine inanilan mezheb Sarrajcilik Muhammed bin el Hanifiyye nin olumunu kabullenen fakat ileride bir gun adalet dagitmak uzere yeryuzune Mehdi olarak donecegine inanilan Hayyan el Sarraj tarafindan kurulan mezheb Hurrem iyye Ḵhorram Dinan Khurramiyah Muḥammira Kizil Giyinenler Kizillar Kismen Dortculerin uzantisidir Al Makdisi den nakledildigi uzere El Mukannaʿ tarafindan temelleri atilan Ebu Muslim Horasani nin Mehdiligine reenkarnasyona Tanri nin sirasiyla Muhammed Ali Ebu Muslim Horasani ve en son olarak da Hasim el Mukannaʿ da vucud bulduguna inanan baskalarina zarar vermemek kaydiyle her seyden zevk almayi mubah sayan mezhep Keysaniligin Sii mezhepleri arasindaki konumu Hasim bin ʿAbd Menaf Hasimogullari ʿAbd el Muttalib bin Hasim Amine bint Vehb ʿAbd Allah bin ʿAbd el Muttalib Ebu Talib Ez Zubeyr Hamza Abbas binʿAbd el Muttalib Hatice bint Huveylid Muhammed ʿAbd Allah bin Abbas Fatima Ali Havlet bint Ca fer Ali bin ʿAbd Allah Selman i Farisi Hasan bin Ali Huseyin Seyyid es Suheda Muhammed bin Hanefiyye Abbasiler Muhammed el Imam bin Ali bin el Abbas Hasan bin Zeyyid Zeyyid bin Hasan Hasan el Mu tena Zeynelabidin Keysanilik Bu Muslim iyye Mazdekcilik Taberistan Alavileri Hasan bin Zeyd ʿAbd Allah el Kamil Muhammed el Bakir Zeyd bin Ali es Sehid Sinbad Neo Mazdekcilik Ibrahim bin ʿAbd Allah Muhammed bin ʿAbd Allah Muhammed bin Abdullah el Mehdi Idrisiler Zeyd iyye Imamet Zeydilik El Mukanna iyye Hurremiyye Babek Hurremi Yahya bin ʿAbd Allah Zu n Nun el Misri Ca bir bin Hayyan Caʿfer es Sadik Hasan bin Zeyd ul Alevi Kizilbas Gnostisizm Beyazid i Bestami ʿAbd Allah el Eftah bin Caʿfer i Sadik Ismail bin Ca fer es Sadik Musa el Kazim Cepniler Tahtacilar Fethilik Eftah iyye Vafi Ahmed ʿAbd Allah bin Muhammed bin Isma il el Vafi Muhammed bin Isma il es Sakir Yediciler Ali er Riza Taberistan Zeydi Alaviler Emirligi Melamilik Muhammed bin ʿAbd Allah el Eftah Taki Muhammed ʿAhmed bin ʿAbd Allah bin Muhammed et Taki Ismaililik Isma il iyye Yedicilik Muhammed el Cevad Tavvusilik Tavvus iyye Alticilik Batinilik Isma il iyye Ezoterizm Tasavvuf Razi ʿAbd Allah Huseyin bin ʿAhmed bin ʿAbd Allah ez Zeki Kufeli Hamdan Karmat Karmatiyye Yediciler Ali el Hadi Vakifilik Vakif iyye Mitraizm Sabiilik Mehdi Fatimi Ebu Saʿid Hasan bin Behram Cennabi Bahreyn Hasan el Askeri Muhammed bin Ali en Naki Muhammedilik Muhammed iyye Muhammed ed Derezi Fatimi Devleti Karmatilik Yediciler elʿBakl iyye Muhammed el Mehdi FazlʿAllah Esterabadi Hurufilik Muhammad bin Nusayr Durzilik Mustalilik Nizarilik On Iki Imam Hurufilik Nusayrilik Mecid iyye Hafiz iyye Tayyib iyye Turkistan Aleviligi Kabbalah Sunni Buhra DavudiʿBuhra 1094 Alamut Kalesi Sabbahiyye Muhammed Kebir Arizi Mahmud Pasikhani Caʿferi Buhra 1426 Patani Buhra 1538 SuleymaniʿBuhra 1591 Alavi Buhra 1625 Tacu l Arifin Ebu l Vefa Vefailik Vefa iyye Nuktavilik Hurufilik Hebtiahs Buhra 1754 Etbei MelekʿBuhra 1840 Ileri Davudi Buhra 1977 Tac ed Din Geylani Halvet iyye Zahid iyye Ebu l Beka Baba Ilyas Babailik Baba iyye Seyyid Nesimi Huruf iyye Yusuf Hemedani Melamet iyye Kalender iyye Uveys bin Amir i Kareni Uveys iyye Imamet Isnaaseriyye ogretisi Safi ud Din Ishak Safev iyye Baba Ishak Ishak iyye Dedebabalik Bektas iyye Ahmed Yesevi Yesevilik Melamet iyye Hallac i Mansur En el Hak Cuneyd El Bagdadi Sadr ed Din Musa Hoca Ala ed Din Ali Hamid ud Din i Veli Haci Bayram i Veli Ahmed er Rifai Kutb ud Din Haydar Kalenderilik Yesevilik Muhy ud Din i Arabi Sufi metafizigi Abdulkadir Geylani Kadir iyye Seyh Ibrahim Cuneyd Haydar Bayram iyye Celvet iyye Aziz Mahmud Hudayi Rifa iyye Haci Bektas i Veli Haydarilik Ekberilik Sadr ed Din Konevi Ekber iyye Yefa i Sah Ni metullah i Veli Sultan Ali MirzaSafevi Devleti I Ismail Sari Saltik Dede Saltuk iyye Galip Hasan Kuscuoglu Ahi Evran Ahilik Kizilbas Ni metullah iyye Isna aser iyye Barak iyyun Galibi Tarikati Taptuk Emre Abdal Musa Burhan ed Din Halil ullah Alevilik Kurt Aleviligi Yunus Emre Balim Sultan Nadir Sah Sultan Sahak Adiyy bin Musafir Kaygusuz Abdal Bektasilik Nurbaks iyye Caʿfer iyye Yaresaniler Ezidiler Ali iyye Harabat iyye Usuli Ahbari Pir Sultan Abdal Celal iyye Afsarlar Luviler Kabalizm Kul Himmet Kacar Hanedani Isik Aleviligi Seyhilik Babilik Velayet i Fakih ya Hukumet i Islami Ezeli Babiler Bahailik Iran Kaynakca Shi ism by Heinz Halm sahife 28 25 Ekim 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Agustos 2012 Encyclopaedia Iranica KAYSANIYA 6 Haziran 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde The Isma ilis Their History and Doctrines by Farhad Daftary sahife 59 60 25 Ekim 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Agustos 2012 Islamic messianism the idea of Mahdi in twelver Shiʻism by Abdulaziz Abdulhussein Sachedina sahife 10 25 Ekim 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Agustos 2012 Early Shiʻi thought the teachings of Imam Muhạmmad al Baqir by Arzina R Lalani Institute of Ismaili Studies sahife 34 25 Ekim 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Agustos 2012 A short history of the Fatimid khalifate by De Lacy O Leary sahife 5 25 Ekim 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Agustos 2012 Arabian studies Volume 3 b University of Cambridge Middle East Centre sahife 85 25 Ekim 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Agustos 2012 Sa d bin Abd Allah el Kummi Sayfa 39 Sehristani Cilt I Sayfa 151 152 a b c TDV Diyanet Islam Ansiklopedisi Cilt 25 Sahife 363 2002 a b Ismailis in medieval Muslim societies by Farhad Daftary Institute of Ismaili Studies sahife 13 25 Ekim 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Mayis 2013 The new encyclopedia of Islam by Cyril Glasse Huston Smith sahife 252 25 Ekim 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Mayis 2013 A short history of the Ismailis traditions of a Muslim community by Farhad Daftary sahife 27 25 Ekim 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Mayis 2013 a b Shi ism by Heinz Halm sahife 18 Ismailis in medieval Muslim societies by Farhad Daftary Institute of Ismaili Studies sahife 12 25 Ekim 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Mayis 2013 a b Early Shiʻi thought the teachings of Imam Muhạmmad al Baqir by Arzina R Lalani Institute of Ismaili Studies sahife 11 The new encyclopedia of Islam by Cyril Glasse Huston Smith sahife 252 Shi ism by Heinz Halm sahife 18 491 Islamic messianism the idea of Mahdi in twelver Shiʻism by Abdulaziz Abdulhussein Sachedina sahife 10 Secrecy and concealment studies in the history of Mediterranean and Near by Hans Gerhard Kippenberg Guy G Stroumsa sahife 361 25 Ekim 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Mayis 2013 Shi ism by Heinz Halm sahife 498 Keysaniligin alt subeleri Arapca aslindan Ingilizceye tercume Divisions of the kaysanites sahife 94 W Madelung Khurrammiya in Encyclopaedia of Islam Edited by P Bearman Th Bianquis C E Bosworth E van Donzel and W P Heinrichs Brill 2009 Brill Online Yarshater Ehsan 1983 The Cambridge history of Iran Cilt 2 s 1005 1008 Muhammed Ebu Zehra Mezhepler Tarihi Sayfa 225 Dusun Yayincilik Istanbul 2011 Ca bir i tikad ve iman esaslari konusunda Ca fer i Sadik tan ders almis ve onun i tikadini benimsemistir Ca bir bin Hayyan Caf er i Sadik in ilmini topladigi besyuz risalesini bir araya getirerek tek bir kitap halinde yayinlamistir Ca bir bu risalelerin kendisinin Caf er i Sadik tan edindigi feyz ve ilhamlar sayesinde tesekkul ettigini belirtmistir Muhammed Ebu Zehra Mezhepler Tarihi Sayfa 225 Dusun Yayincilik Istanbul 2011 Imam Ca fer in Allah in mevcudiyetini bilme gayesi icin Kozmoloji ilmiyle ugrastigini bildiren deliller vardir Elde ettigi bilgileri Allah in vahdaniyetini ispat etmek amaciyla kullanmistir Bu konuda Imam Ca fer i Sadik Kur an in evren ve tabiat hakkinda bilgiler vererek insanlari dusundurme methodunu uygulamistir Mufaddal bin Amra ya yazdirdigi Risalet ut Tevhid adli kitabinda tabiat olaylarinin insanin hizmetine sunulmus oldugunu one surerek hepsinin bir yaraticinin eseri olmasi gerekliligi hakkinda yuruttugu fikirlerini savunmustur Dis baglantilar Keysaniligin baslangici 21 Agustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Mukhtar Thaqafi16 Aralik 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde