Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Vahşi Av (İngilizce: Wild Hunt, Eski İngilizce: Herlaþing, Galce: Cŵn Annwn), Avrasya'daki pek çok kültürde görülen fenomenik bir inanç.
Özellikler
Gökyüzünde koşan hayalet atlılar ve koruyucu ruhlara dayanan bu inanç, başta İskandinav, Çerkez, Hint, Japon, Kızılderili ve Kelt mitolojileri olmak üzere Kuzey Yarımküre'deki pek çok kültürde görülmektedir. İslam inancında da Hızır, kırklar makamı ve gökten gelen evliyalar inançları şeklinde yer almıştır. Zülkarneyn de bu gelenekle bağlantılıdır. Avcı Herne ve Yeşil Adam figürleri bu avla bağlantılı figürlerdir. Odin, Freyr ve Asgardlılar ile Elfler ve Valkürler, bu geleneğin kuzeydeki temsilcilerindendir. Bu av aslında dişi bir tanrıça figürünün (Freya,Morrigan, Frigg, Kibele, Umay, Ayzıt (Setanay Guaşe gibi) liderliğinde gerçekleşmektedir ve liderlik eden erkek karakterler de bu tanrıça ya da dişi ruhun eşi olarak yer alırlar. Bu liderin mutlaka vahşi doğa ve hayvanlar ve bitkilerle bağlantısı olması gerekmektedir.Harlequinn karakteri bu avın temsilcilerinden Kral Herla ve Avcı Herne'ye dayanmaktadır. Noel Baba efsanesi aslında bu hikâyeden etkilenmiştir. İngiltere'de Sherwood ormanında yaşayan Robin Hood ve Neşeli Adamlar Çetesi bu efsaneden esinlenmiştir. Kral Arthur, Merlin, Yeşil Şövalye ve Yuvarlak Masa Şövalyeleri de bu efsanenin Kelt versiyonunun izlerini taşımaktadır. Kelt mitolojisinde, Tuatha De Danaan halkının ve perilerin de katıldığı ordu, hayalet ve peri tazılarıyla birlikte Annwn ve Tir-Nan-Og'dan gelmektedir. Hindistan'da Vişnu, Parvati, Şiva ve onun bir formu olan Rudra Vahşi Av'la bağlantılıdır. Japonya'da İnari, Ukemoçi ve Yuki-Onna bu ruhları yönetmektedir. Türklerde Umay,Oğuz Han,Alp Er Tunga ve Asena gibi figürlerle ilişkişidir. Hayalet Ordu,Trak ve Frig efsanelerinde Kibele, Sabazios, Zamolxis ve Attis liderliğindedir. İnanış, Orta Avrupa'da gezgin Rübezahl ve Frau Holda hikâyelerinde de yaşamaktadır. Antik Şamanizm'e dayanan bu inanışa göre mevsimsel gündönümü gecelerinde, aslında düzeni ve aydınlığı temsil eden ata ruhları ve ilahi figürler gökyüzünde ya da dünyalar arasındaki sınır bölgelerinde kötülük yayan karanlık varlıklarla mücadele ederler. Bu mücadele de atlardan başka ayrıca kurtlar ve tazılarla birlikte geyik ve koç gibi hayvanlar ve kuzgunlar gibi haberci kuşlarda bu ilahi figürlere yardım etmektedir. Bu figürler ayrıca Psikopomp (Ruh taşıyıcı) olarak yeni ölmüş kişilerin ruhlarını ve hayaletleri alıp öbür dünyaya taşımaktadırlar. Eski şamanlar gündönümlerinde bazen korkunç kostümler giyip kötü ruhları korkutup kovmaya çalışmış ve törensel danslar yapmışlardır. Bazı şamanlarınsa trans halinde bedenlerini terk edip Vahşi Av'a katılıp bulutların üstünde at sürdüğü anlatılır. (Bunlar arasında hayvana dönüştüğüne inanılan İskandinav Berserk, Hint Rudriya ve Malay Kaplan insanlar örnek verilebilir. Efsane Hristiyanlığın yayılışından sonra yaşamaya devam etmiş ama kilise tarafından zaman zaman karalanmaya çalışılmış, şeytan ve iblisleriyle bir tutulmuş, atlıların günahkar ve lanetli ruhlar olarak gösterilmiştir (Kabil,Herod gibi figürler bu sayede bu ava eklenmeye çalışılmış, Mahşerin dört atlısı sembolüyle birleştirilmek istenmiştir). Buna rağmen efsanenin orijinal versiyonu hayatta kalmış, ava Melek Cebrail ve Aziz Nikola gibi figürler de eklenmiştir. Odin ve Freyr uslu duran ve kış gündönümü gecesi ruhların atları için yem bırakan çocuklara çeşitli hediyeler ve ayrıca sağlık ve umut getirdiği için Aziz Nikola'yla kolayca birleştirilmiş, böylece bugünkü Noel Baba efsanesi oluşmuştur. Benzeri bir figür efsanenin Altay versiyonundaki Ayaz Ata'dır.Bir diğer benzer gelenek İslam coğrafyasında Hızır inancı ve Hıdırellez bayramında bulunmaktadır. Hristiyanlıkta Hızır inancı Aziz George'la özdeşleştirilmektedir. Bu efsane Orta Asya kökenli göçebe halkların inançlarına dayandığı düşülmektedir.
Bu efsane de denizlerde de geçen şekildeki versiyonları da bulunmaktadır. Denizde geçen versiyonlarındaki Kharon benzeri ruh taşıyıcılar ve hayaletler Davy Jones'un dolabı ve Uçan Hollandalı efsanesine de ilham vermişlerdir.
Kökenleri
Avrupa’da “gökyüzünde koşan atlılar” olarak özetlenebilecek motif ve folklorik çeşitlemeleri, gayet yaygındır. Hatta o kadar derinlemesine işlenmiş bir motif ki Amerika’ya dahi taşınmıştır.Cermenik mitolojiden alıntı bir motifin çeşitlenmesi, bozulması ya da yeniden işlenmesi gibi yollarla farklılaşmış ancak kökende aynı olan bu fenomen, Avrupa’nın çeşitli halklarının mitolojisi ve irfanında kendisine yer bulmuş. Bu motifin kökenlerini araştırırken aramamız gereken, “atlı” ile özdeşleşmiş bir “tanrısal varlık” ve uçabilen at motifinin kökleridir. Bu öncülleri sağlayan yer ise, Hint-Avrupa, Kafkas ve Türk mitolojisinin harmanlandığı bölge olan İtil-Elbruz bölgesidir. Hem Türk mitolojisinin kanatlı atı “Tulpar” motifi burada belirgin bir şekilde ortaya çıkar, hem Nartlar (onlar da “atlı” figürleridir.), hem Nartların göğe çıkışından bahsedilir, hem de Avrupa’ya doğru Türk ve Urallı kavimlerin göçleri bu coğrafya üzerinden olmuştur. Dolayısıyla efsanenin Avrupadaki versiyonunun kökeninin Kafkasya'ya dayandığı kesindir. Bu kültürler şamanik kökenli bu inancı göçler yoluyla Avrasya yaymışlardır.İskit ve Kimmerler gibi halkların inançların da bu efsanenin izleri görülmektedir.
Kaynakça
- ^ https://kayiprihtim.com/dosya/hayalet-suvariler-mitinin-pesinde-mitol []
- ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 7 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Mart 2020.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Vahsi Av Ingilizce Wild Hunt Eski Ingilizce Herlathing Galce Cŵn Annwn Avrasya daki pek cok kulturde gorulen fenomenik bir inanc Asgardlilarin Ucusu Asgardsreien 1868 Peter Nicolai Arbo tarafindan yapilmis Vahsi Av in Iskandinav mitolojisindeki versiyonunun en meshur sanatsal tasvirlerindendir OzelliklerGokyuzunde kosan hayalet atlilar ve koruyucu ruhlara dayanan bu inanc basta Iskandinav Cerkez Hint Japon Kizilderili ve Kelt mitolojileri olmak uzere Kuzey Yarimkure deki pek cok kulturde gorulmektedir Islam inancinda da Hizir kirklar makami ve gokten gelen evliyalar inanclari seklinde yer almistir Zulkarneyn de bu gelenekle baglantilidir Avci Herne ve Yesil Adam figurleri bu avla baglantili figurlerdir Odin Freyr ve Asgardlilar ile Elfler ve Valkurler bu gelenegin kuzeydeki temsilcilerindendir Bu av aslinda disi bir tanrica figurunun Freya Morrigan Frigg Kibele Umay Ayzit Setanay Guase gibi liderliginde gerceklesmektedir ve liderlik eden erkek karakterler de bu tanrica ya da disi ruhun esi olarak yer alirlar Bu liderin mutlaka vahsi doga ve hayvanlar ve bitkilerle baglantisi olmasi gerekmektedir Harlequinn karakteri bu avin temsilcilerinden Kral Herla ve Avci Herne ye dayanmaktadir Noel Baba efsanesi aslinda bu hikayeden etkilenmistir Ingiltere de Sherwood ormaninda yasayan Robin Hood ve Neseli Adamlar Cetesi bu efsaneden esinlenmistir Kral Arthur Merlin Yesil Sovalye ve Yuvarlak Masa Sovalyeleri de bu efsanenin Kelt versiyonunun izlerini tasimaktadir Kelt mitolojisinde Tuatha De Danaan halkinin ve perilerin de katildigi ordu hayalet ve peri tazilariyla birlikte Annwn ve Tir Nan Og dan gelmektedir Hindistan da Visnu Parvati Siva ve onun bir formu olan Rudra Vahsi Av la baglantilidir Japonya da Inari Ukemoci ve Yuki Onna bu ruhlari yonetmektedir Turklerde Umay Oguz Han Alp Er Tunga ve Asena gibi figurlerle iliskisidir Hayalet Ordu Trak ve Frig efsanelerinde Kibele Sabazios Zamolxis ve Attis liderligindedir Inanis Orta Avrupa da gezgin Rubezahl ve Frau Holda hikayelerinde de yasamaktadir Antik Samanizm e dayanan bu inanisa gore mevsimsel gundonumu gecelerinde aslinda duzeni ve aydinligi temsil eden ata ruhlari ve ilahi figurler gokyuzunde ya da dunyalar arasindaki sinir bolgelerinde kotuluk yayan karanlik varliklarla mucadele ederler Bu mucadele de atlardan baska ayrica kurtlar ve tazilarla birlikte geyik ve koc gibi hayvanlar ve kuzgunlar gibi haberci kuslarda bu ilahi figurlere yardim etmektedir Bu figurler ayrica Psikopomp Ruh tasiyici olarak yeni olmus kisilerin ruhlarini ve hayaletleri alip obur dunyaya tasimaktadirlar Eski samanlar gundonumlerinde bazen korkunc kostumler giyip kotu ruhlari korkutup kovmaya calismis ve torensel danslar yapmislardir Bazi samanlarinsa trans halinde bedenlerini terk edip Vahsi Av a katilip bulutlarin ustunde at surdugu anlatilir Bunlar arasinda hayvana donustugune inanilan Iskandinav Berserk Hint Rudriya ve Malay Kaplan insanlar ornek verilebilir Efsane Hristiyanligin yayilisindan sonra yasamaya devam etmis ama kilise tarafindan zaman zaman karalanmaya calisilmis seytan ve iblisleriyle bir tutulmus atlilarin gunahkar ve lanetli ruhlar olarak gosterilmistir Kabil Herod gibi figurler bu sayede bu ava eklenmeye calisilmis Mahserin dort atlisi semboluyle birlestirilmek istenmistir Buna ragmen efsanenin orijinal versiyonu hayatta kalmis ava Melek Cebrail ve Aziz Nikola gibi figurler de eklenmistir Odin ve Freyr uslu duran ve kis gundonumu gecesi ruhlarin atlari icin yem birakan cocuklara cesitli hediyeler ve ayrica saglik ve umut getirdigi icin Aziz Nikola yla kolayca birlestirilmis boylece bugunku Noel Baba efsanesi olusmustur Benzeri bir figur efsanenin Altay versiyonundaki Ayaz Ata dir Bir diger benzer gelenek Islam cografyasinda Hizir inanci ve Hidirellez bayraminda bulunmaktadir Hristiyanlikta Hizir inanci Aziz George la ozdeslestirilmektedir Bu efsane Orta Asya kokenli gocebe halklarin inanclarina dayandigi dusulmektedir Bu efsane de denizlerde de gecen sekildeki versiyonlari da bulunmaktadir Denizde gecen versiyonlarindaki Kharon benzeri ruh tasiyicilar ve hayaletler Davy Jones un dolabi ve Ucan Hollandali efsanesine de ilham vermislerdir KokenleriAvrupa da gokyuzunde kosan atlilar olarak ozetlenebilecek motif ve folklorik cesitlemeleri gayet yaygindir Hatta o kadar derinlemesine islenmis bir motif ki Amerika ya dahi tasinmistir Cermenik mitolojiden alinti bir motifin cesitlenmesi bozulmasi ya da yeniden islenmesi gibi yollarla farklilasmis ancak kokende ayni olan bu fenomen Avrupa nin cesitli halklarinin mitolojisi ve irfaninda kendisine yer bulmus Bu motifin kokenlerini arastirirken aramamiz gereken atli ile ozdeslesmis bir tanrisal varlik ve ucabilen at motifinin kokleridir Bu onculleri saglayan yer ise Hint Avrupa Kafkas ve Turk mitolojisinin harmanlandigi bolge olan Itil Elbruz bolgesidir Hem Turk mitolojisinin kanatli ati Tulpar motifi burada belirgin bir sekilde ortaya cikar hem Nartlar onlar da atli figurleridir hem Nartlarin goge cikisindan bahsedilir hem de Avrupa ya dogru Turk ve Uralli kavimlerin gocleri bu cografya uzerinden olmustur Dolayisiyla efsanenin Avrupadaki versiyonunun kokeninin Kafkasya ya dayandigi kesindir Bu kulturler samanik kokenli bu inanci gocler yoluyla Avrasya yaymislardir Iskit ve Kimmerler gibi halklarin inanclarin da bu efsanenin izleri gorulmektedir Kaynakca https kayiprihtim com dosya hayalet suvariler mitinin pesinde mitol yalin URL a b Arsivlenmis kopya 7 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Mart 2020