Azərbaycanca AzərbaycancaБеларускі БеларускіDansk DanskDeutsch DeutschEspañola EspañolaFrançais FrançaisIndonesia IndonesiaItaliana Italiana日本語 日本語Қазақ ҚазақLietuvos LietuvosNederlands NederlandsPortuguês PortuguêsРусский Русскийසිංහල සිංහලแบบไทย แบบไทยTürkçe TürkçeУкраїнська Українська中國人 中國人United State United StateAfrikaans Afrikaans
Destek
www.wikipedia.tr-tr.nina.az
  • Vikipedi

Ankara Türkiye nin başkentidir Ve ülkenin ikinci megakentidir Merkezi Ankara olan ilin nüfusu 2023 yılı sonu itiba

Ankara (il)

Ankara (il)
www.wikipedia.tr-tr.nina.azhttps://www.wikipedia.tr-tr.nina.az

Ankara, Türkiye'nin başkentidir. Ve ülkenin ikinci megakentidir. Merkezi Ankara olan ilin nüfusu 2023 yılı sonu itibarıyla 5.803.482 kişidir. Bu nüfus; 25 ilçe ve bu ilçelere bağlı 1425 mahallede yaşamaktadır. İl genelinde nüfus yoğunluğu 228'tir. Nüfuslarına göre şehirler listesinde belediye sınırları göz önüne alınarak yapılan sıralamaya göre dünyada ise elli yedinci sırada yer almaktadır. Coğrafi olarak Türkiye'nin merkezine yakın bir konumda bulunur ve Batı Karadeniz Bölgesi'nde kalan kuzey kesimleri hariç, büyük bölümü İç Anadolu Bölgesi'nde yer alır. Yüzölçümü olarak Konya ve Sivas'tan sonra Türkiye'nin en büyük üçüncü ilidir. Bolu, Çankırı, Kırıkkale, Kırşehir, Aksaray, Konya ve Eskişehir illeri ile çevrilidir.

Ankara
İl
image
İlin Türkiye'deki konumu
Harita
İl sınırları haritası
ÜlkeTürkiye
Coğrafi bölgeİç Anadolu Bölgesi
İl merkeziAnkara
İdare
 • ValiVasip Şahin
Yüzölçümü
 • Toplam25.632 km²
Nüfus
 (2023)
 • Toplam5.150.072
 • Yoğunluk228/km²
 • Kır
-
 • Şehir
5150072
Zaman dilimi (TSİ)
İl alan kodu312
İl plaka kodu06
Resmî site
T.C. Ankara Valiliği

Coğrafya

Ankara ili doğuda Kırıkkale, kuzeydoğuda Çankırı, kuzeybatıda Bolu, batıda Eskişehir, güneyde Konya, güneydoğuda Kırşehir ve Aksaray ile komşudur. Coğrafi olarak Ankara, Sakarya ve Kızılırmak nehirlerinin tam ortasına kurulmuştur. Ankara ilinin yüzölçümü 25.632 km2'dir.

1.355 kilometre uzunluğu ile, tamamı Türkiye toprakları üzerinde yer alan en büyük nehir olan Kızılırmak ilin doğusunu, 824 kilometre ile Türkiye'deki en büyük nehirlerden olan Sakarya Nehri ise, ilin batısını sulamaktadır. Sakarya Nehri'nin kollarından Ankara Çayı, il merkezinden geçer. İlin güneyinde ise 1300 km² ile ülkenin en büyük ikinci gölü, %32,4 tuz oranıyla da dünyanın en tuzlu ikinci gölü olan Tuz Gölü vardır. Ayrıca Tuz Gölü'nün de içinde bulunduğu havza, Türkiye'nin en büyük kapalı havzasıdır.

Ovalık bir alanda kurulan ilin yüzölçümünün yaklaşık %50'sini tarım alanları, %28'ini ormanlık ve fundalık alanlar, %12'sini çayır ve meralar, %10'unu ise tarım dışı araziler teşkil etmektedir. İlin en yüksek noktası 2015 m yüksekliğindeki , en geniş ovası 3789 km²'lik yüzölçümü ile Polatlı Ovası, en büyük gölü yaklaşık 490 km²'lik yüzölçümü ile Tuz Gölü'nün il içindeki alanı, en uzun akarsuyu yaklaşık 151 km'lik uzunluğu ile Sakarya Nehri'nin il içindeki bölümü, en büyük barajı ise 83,8 km²'lik yüzölçümü ile Sarıyar Barajı olup, il geneli itibarıyla 14 doğal göl, 136 sulama göleti ve 11 baraj bulunmaktadır.

İklim

İlin güney ve orta bölümlerinde karasal iklimin soğuk ve kar yağışlı kışları ile sıcak ve kurak yazları, kuzeyinde ise Karadeniz ikliminin ılıman ve yağışlı halleri görülebilir. Karasal iklimin hâkim olduğu bölgelerde gece ile gündüz, yaz ile kış mevsimi arasında önemli sıcaklık farkları bulunur. En sıcak ay temmuz veya ağustostur. İldeki yerine göre ortalama en yüksek gündüz sıcaklıkları 27-31° C'dir. En soğuk ay ise Ocak ayıdır, en düşük gece sıcaklıkları ildeki yerine göre ortalama -6 ila -1 °C arasındadır. Yağışlar en çok mayıs, en az temmuz veya ağustos ayında düşer. Ankara il merkezinde yıllık ortalama toplam yağış 415 mm, yıllık ortalama toplam yağış, 60 cm (Kızılcahamam) ila 35 cm (Şereflikoçhisar) arasında değişir. Son yılların en soğuk gecesini -22 ile 26 Ocak 2016'da gördü.

Depremsellik

Ankara toprakları iki dağ kuşağı arasında sıkışmıştır. Faylara (kırık hatlara) rastlanır. Ankara il sınırları içindeki alanın %30'u 1. ve 2. derece deprem alanıdır. Son yüz yılda meydana gelen küçük şiddetli depremlerin çoğu Kuzey Anadolu Fay Hattı ve yakın çevresinde veya başkentin güneydoğusunda Tuz Gölü ve Kırşehir fayı civarındadır. Ankara il sınırları içinde meydana gelen 1944 Bolu-Gerede depremi ve 1938 Kırşehir depremi şehirde hasara yol açmıştır. Ankara içinde meydana gelen en kuvvetli deprem, 6,1 büyüklüğündeki 2005 Balâ depremidir.

Direy

image
Birleşik Krallık'ta yetiştirilmiş ve Amerika Tavşan Yetiştiricileri Kurumu'nun (ARBA) 2003 yılında düzenlediği yarışmada finale kalmış 8 aylık bir Ankara tavşanı

Ankara'nın ormanlık bölgelerinde ayı, yaban domuzu, geyik gibi hayvanlar bulunur. Kurt, tilki, porsuk, tavşan, kokarca, gelincik, sincap gibi kara hayvanları ile keklik, çil, toy, turna, çulluk, güvercin, üveyik, bıldırcın gibi kuşlar ilin hemen her yerinde bulunur. Bozkır bölgelerde atmaca, şahin ve kartal gibi yırtıcı kuşlara rastlanır. Nehir ve göllerde sazan, alabalık, tatlı su midyeleri, yengeç, kurbağa, kaplumbağa, karabatak, yaban ördeği, yaban kazı ve su tavuğu gibi hayvanlar mevcuttur.

İlin adıyla anılan kedi, keçi, tavşan ve meşhurdur. Ankara'nın simgesi durumunda olan bu varlıklardan özellikle Ankara kedisi ve keçisi artık sadece Ankara'da değil, dünyanın birçok ülkesinde de yetiştirilmekte ve hem şehrin hem de Türkiye'nin tanıtımına katkıda bulunmaktadır.

Jeoloji

Ankara topraklarının kuzey kısımları volkaniktir. Burada andezitik ve trakitik kayalar, kuzeydoğuda granit türü kayalar, kuzeybatıda ise kireç taşları ve kumtaşları görülür. İlin güney ve güneydoğu bölgeleri mezozoik (II. zaman) oluşumlardan meydana gelir. Sakarya Nehri çevresinde Tersiyer, Polatlı civarında Eosen, Tuz Gölü dolaylarında Neojen (III. zamanın son sistemi), çukur ve düz alanlar ile akarsu boylarında Kuaterner oluşukları bulunmaktadır. Başkent bölgesi büyük ölçüde volkanik yüzey malzemesine sahiptir. İlin büyük bölümü kireç taşlarından oluşmuştur, bu yüzden çok kireçli topraklarla kaplıdır. Akarsu boylarında tarıma uygun alüvyon topraklarına rastlanır. Bu jeolojik yapıların bazıları oluştukları döneme ait fosiller içerir ve o dönemlerin canlıları hakkında fikir verir.

Neojen dönem oluşuklar fosil bakımından zengindir. Kızılcahamam'da Sinap yakınlarındaki bir fosil yatağında Neojen memeli kalıntıları ve adını Ankara'dan alan Ankarapithecus meteai adlı bir hominoid (insansı) türe ait fosil keşfedilmiştir. Bu canlının evrimde insansılar ile insanların ortak atası olduğu öne sürülmüştür.

Güneybatıda kalan Polatlı çevresindeki kireç taşları fosil açısından oldukça zengindir. Bölgede, alt Paleosenden kalma sığ deniz bitkilerinin fosilleri bulunmuştur. Çamlıdere'deki Taşlaşmış Ağaç Fosil Ormanı, Erken Miyosen’de (23-15 milyon yıl öncesi) gelişmiş olan çam ve meşe ağaçlarının bulunduğu karışık bir ormanın fosil kalıntılarından oluşur.

Bitki örtüsü

image
Ankara çiğdemi (Crocus ancyrensis)

Ankara'nın iklim şartları ve topoğrafik yapısı nedeniyle, ilde bitki örtüsü olarak bozkır ve orman bulunur. Bozkır bölgelerde ağaç hemen hemen hiç bulunmaz, bir tek akarsu kıyılarında iğde, söğüt ve kavak ağaçları bulunur. Bozkırda genelde dikenli çalılar ve otlar vardır. Ayrık otu, geven, sorguç otu, üzerlik, katırtırnağı, yabani arpa, püsküllü brom, yavşan otu, gelincik, papatya, hatmi, kekik, , ballıbaba, kuşburnu ve böğürtlen burada bulunan başlıca otlar arasında sayılabilir.

2015 verilerine göre ilin %17,1'i ormanlarla kaplı olup, yüzölçümünün %9,6'sını verimli ormanlar, %7,5'ini ise bozuk ormanlar oluşturmaktadır. Ormanlar başlıca dağların kuzey yamaçlarında görülür, ayrıca bozkır ortasında korular da mevcuttur. Ormanlarda en çok karaçam, ardıç ve yer yer meşe görülür. İlin kuzeyine doğru iğne yapraklı ormanlar yaygınlaşır. Kuzey kesimlerde sarıçam ormanları da görülmektedir. Ayrıca ilin kuzeyinde, Bolu il sınırına yakın yüksek kesimlerde az miktarda da olsa köknar ormanlarına rastlanmaktadır. Nallıhan ilçesinin kışların fazla sert geçmediği düşük rakımlı kesimlerinde ise yer yer kızılçam ormanları bulunmaktadır. İlin güney kesiminde ormanlar daha az yer tutmaktadır. Güney kesimde yer alan başlıca ormanlar Balâ ilçesinde yer alan Beynam'da ve Küre Dağı'nda yer almaktadır.[]

Ankara'da 1362 bitki türü doğal olarak bulunmakta olup, bunların 268'i endemiktir. Ankara çiğdemi, tükürük otu, gibi türler yöreye özgüdür. Familya düzeyinde en sık görülenler papatyagiller, baklagiller, buğdaygiller, turpgiller, ballıbabagillerdir. İlin adıyla anılan Ankara armudu ve Ankara çiğdemi, ayrıca Kalecik Karası olarak bilinen misket üzümü il dışında da tanınır.

Çevre sorunları

Ankara, 2004 itibarıyla, İstanbul ve Kocaeli'den sonra çevreyi en fazla kirleten üçüncü ildir. Ankara'nın akarsuları ve bazı gölleri oldukça kirli durumdadır. İlin akarsuları içinde en fazla kirlenmiş olanlar arasında Sakarya ve onu besleyen Ankara Çayı ve Kızılırmak sayılabilir. Buna rağmen, sularının arıtılmasından bu yana Kızılırmak Ankara şehrinin ihtiyacını kısmen karşılamaktadır. Gölbaşı'ndaki Mogan ve Eymir göllerinde kirlilik yüzünden toplu balık ölümleri olmuştur.Tuz Gölü'ndeki kirlilik de bölgenin ekolojisini etkilemektedir.

Hava kirliliği 1980 başlarında tehlikeli boyutlara ulaşmış olan Ankara şehri, daha sonra düşük kaliteli kömür yerine doğalgaz kullanımının yaygınlaşması sonucu, bugün orta derecede kirli bir havaya sahiptir. Yine Sincan ve Etimesgut belediyeleri hariç tüm merkez belediyelerinin çöplerinin gönderildiği ve yakın zamana kadar önemli bir çevre sağlığı sorunu teşkil eden Mamak Çöplüğü, günümüzde ıslah edilmiştir. Atıklardan elektrik, gübre ve metan gazı üretilmekte, çöplerde geri dönüşümü mümkün olan maddeler ise endüstriye ham madde yapılmaktadır.[]

Demografi

Ankara'nın nüfusu 2023 yılı sonu itibarıyla 5.803.482 kişidir. İç Anadolu'da bulunan ve nüfusları azalmakta olan Çorum ve Yozgat, Ankara'ya en fazla net göç veren illerdir. İl nüfusunun tamamı il ve ilçe merkezlerinde yaşamaktadır. Ayrıca 15.608.868 kişilik İç Anadolu nüfusunun yaklaşık yarısı Ankara ilinde ikamet etmektedir.

Ankara il nüfusu Türkiye geneline göre daha yüksek bir eğitim düzeyine sahiptir. 2008 verilerine göre, 15 yaş üstü okuma yazma oranı toplam il nüfusunun %88'ini (erkeklerde %91, kadınlarda %86'sını) oluşturur, bu oran Türkiye için %83'tür (erkeklerde %88, kadınlarda %79). Bu farklılık özellikle nüfusun üniversite eğitimli kesiminde belirginleşir: üniversite ve yüksek okul mezunlarının toplam nüfusa oranı Ankara'da %10,6, Türkiye genelinde ise %5,4'tür.

Ankara il nüfus bilgileri
Yıl Toplam Sıra Fark Şehir - Kır
1927 404.720 5
  %24     98.835
305.885     %76  
1935 534.025 4 %32 image
  %29     152.695
381.330     %71  
1940 602.965 4 %13 image
  %31     188.416
414.549     %69  
1945 695.526 2 %15 image
  %40     279.491
416.035     %60  
1950 819.693 2 %18 image
  %43     348.552
471.141     %57  
1955 1.120.864 2 %37 image
  %49     551.364
569.500     %51  
1960 1.321.380 2 %18 image
  %59     783.851
537.529     %41  
1965 1.644.302 2 %24 image
  %65     1.069.761
574.541     %35  
1970 2.041.658 2 %24 image
  %72     1.467.304
574.354     %28  
1975 2.585.293 2 %27 image
  %77     1.997.980
587.313     %23  
1980 2.854.689 2 %10 image
  %78     2.238.967
615.722     %22  
1985 3.306.327 2 %16 image
  %83     2.737.209
569.118     %17  
1990 3.236.626 2 %2 image
  %88     2.836.719
399.907     %12  
2000 4.007.860 2 %24 image
  %88     3.540.522
467.338     %12  
2007 4.466.756 2 %11 image
  %93     4.140.890
325.866     %7  
2008 4.548.939 2 %2 image
  %97     4.395.888
153.051     %3  
2009 4.650.802 2 %2 image
  %97     4.513.921
136.881     %3  
2010 4.771.716 2 %3 image
  %97     4.641.256
130.460     %3  
2011 4.890.893 2 %2 image
  %97     4.762.116
128.777     %3  
2012 4.965.542 2 %2 image
  %98     4.842.136
123.406     %2  
2013 5.045.083 2 %2 image Şehir ve kır ayrımı kaldırılmıştır.
2014 5.150.072 2 %2 image
2015 5.270.575 2 %2 image
2016 5.346.518 2 %1 image
2017 5.445.026 2 %2 image
2018 5.503.985 2 %1 image
2019 5.639.076 2 %2 image
2020 5.663.322 2 %0 image
2021 5.747.325 2 %1 image
2022 5.782.285 2 %1 image
2023 5.803.482 2 %0 image

Not: 1989 yılında Kırıkkale ilinin kurulması ile nüfus azalmıştır.

Güncel Nüfus Değerleri (TÜİK 6 Şubat 2024 verileri)

Ankara İl Nüfusu: 5.803.482'dir (2023 sonu). İlin yüzölçümü 25.632 km2'dir. İlde km2'ye 226 kişi düşmektedir. (Yoğunluğun en fazla olduğu ilçe 5808 kişi ile Keçiören’dir)

İlde yıllık nüfus artış oranı %0,37 olmuştur. 6 Şubat 2024 TÜİK verilerine göre ilde 25 ilçe ve belediye, bu belediyelerde ise toplamda 1425 mahalle bulunmaktadır.

Nüfus artış oranı en yüksek ve en düşük ilçeler: Çamlıdere (%54,51), Keçiören (-%1,71)

2023 yılı sonunda Ankara ili ve ilçelerinin yerleşim yeri ve nüfusla ilgili sayısal bilgileri
İlçe Nüfus 2022 Nüfus 2023 Fark N.Artışı % Mah.Say. Alanı  km2 Yoğunluk
Akyurt 40.625 43.918 3.293 7,79 26 369 119
Altındağ 413.994 412.267 -1.727 -0,42 26 123 3352
Ayaş 12.998 15.581 2.583 18,13 33 1041 15
Bala 20.521 28.704 8.183 33,56 55 1851 16
Beypazarı 48.357 48.558 201 0,42 78 1697 29
Çamlıdere 8.100 13.971 5.871 54,51 48 782 18
Çankaya 942.553 937.546 -5.007 -0,53 123 483 1941
Çubuk 95.449 99.096 3.647 3,75 84 1198 83
Elmadağ 44.379 45.034 655 1,47 30 647 70
Etimesgut 614.891 617.229 2.338 0,38 38 273 2261
Evren 2.952 3.581 629 19,32 13 222 16
Gölbaşı 150.047 157.605 7.558 4,91 54 1364 116
Güdül 8.079 10.014 1.935 21,47 31 540 19
Haymana 26.016 33.494 7.478 25,27 78 2164 15
Kahramankazan 59.123 60.804 1.681 2,80 48 547 111
Kalecik 12.794 13.296 502 3,85 57 1110 12
Keçiören 939.279 923.404 -15.875 -1,71 51 159 5808
Kızılcahamam 26.872 31.800 4.928 16,84 109 1623 20
Mamak 687.535 682.279 -5.256 -0,77 64 321 2125
Nallıhan 26.553 26.831 278 1,04 83 2079 13
Polatlı 128.378 128.895 517 0,40 95 3618 36
Pursaklar 162.389 161.926 -463 -0,29 21 169 958
Sincan 572.609 571.889 -720 -0,13 59 880 650
Şereflikoçhisar 33.140 34.122 982 2,92 64 2155 16
Yenimahalle 704.652 701.638 -3.014 -0,43 57 219 3204
Ankara 5.782.285 5.803.482 21.197 0,37 1.425 25.634 226

Konum

Konum Bilgileri
İlçe Kuruluş Yılı Önceden bağlı olduğu ilçe Alanı km² Rakım mt. Merkeze km* Ulaşan Yollar
Akyurt 1990 Çubuk 369 1.027 34 image -06
Altındağ 1953 Merkez 123 892 3 image
Ayaş Cumh.önce 1.041 955 57 image -05, image
Bala Cumh.önce 1.851 1.309 68 image -06
Beypazarı Cumh.önce 1.697 676 99 image -04, image
Çamlıdere 1953 Kızılcahamam 782 1.243 104 image -05=>image
Çankaya 1936 Merkez 483 881 5 image , image
Çubuk Cumh.önce 1.198 1.002 40 image -07=>image
Elmadağ 1960 Çankaya 647 1.100 41 image/image -13
Etimesgut 1990 Yenimahalle 273 819 19 image , image
Evren 1990 Şereflikoçhisar 222 926 174 image 10=>image
Gölbaşı 1983 Çankaya 1.364 1.006 22 image/image -07
Güdül 1957 Ayaş 540 738 89 image -04=>image , image
Haymana Cumh.önce 2.164 1.251 75 image -04, image
Kahramankazan 1987 Yenimahalle 547 889 46 image -06
Kalecik Cumh.önce 1.110 718 67 image -06=>image ,image -07
Keçiören 1983 Altındağ 159 865 6 image , image
Kızılcahamam Cumh.önce 1.623 985 77 image -05, image
Mamak 1983 Çankaya 321 909 7 image , image
Nallıhan Cumh.önce 2.079 633 158 image -03, image
Polatlı 1926 3.618 866 77 image/image -11, image -01, image -04
Pursaklar 2008 Keçiören 169 1.060 17 image , image
Sincan 1983 Yenimahalle 880 798 28 image , image -05
Şereflikoçhisar Cumh.önce 2.155 972 147 image/image -10
Yenimahalle 1957 Merkez 219 880 6 image , image
Ankara Cumh.önce 25.632 905

*Metropol ilçelerin merkeze uzaklıkları, kaymakamlık ile valilik arasındaki uzaklıktır.

Ekonomi

image
Ankara'nın önemli iş merkezi Söğütözü, Ankara
image
Söğütözü, Ankara'nın iş kulelerinin yoğunluğu ile bilinen semti

Ankara nüfusunun dörtte üçü hizmet sektöründe çalışır ve bu sektör ilin gayrisafi hasılasında en büyük paya sahiptir. Sektörün bu kadar gelişmesinin nedeni, göçle gelen nüfusa istihdam sağlayacak kadar büyük sanayinin bulunmamasıdır.

İl, Türkiye gayrisafi millî hasılasının %9'una sahiptir. Ülkenin toplam vergi gelirlerinin %12'si, bütçe gelirlerinin %12,3'ü buradan toplanır; buna karşılık ilin ülke bütçesinden aldığı pay %6,4'tür. 2006 yılında Ankara bütçe vergi gelirlerine 16,5 milyar TL, toplam bütçe gelirlerine de 21,1 milyar TL katkıda bulunmuş, bütçeden ise 11,3 milyar TL pay almıştır. 2001 yılı itibarıyla gayrisafi yurt içi hasılasının Ankara'ya düşen kısmının %45'i ticaretten, %23'ü ulaştırma ve haberleşmeden, %14'ü devlet hizmetinden kaynaklanmaktaydı.

Pricewaterhouse Coopers’ın “Dünyada En Büyük Şehir Ekonomileri Hangileri ve Bu 2020 Yılında Nasıl Değişecek” raporuna göre dünyanın en büyük 100 kenti arasında 2005 yılında 94. olan kent, 2008'de 80. sıraya yerleşmiştir. İlin 2020 yılında dünya kentleri sıralamasında 115 milyar $ gelirle 74. sıraya yerleşmesi planlanmaktadır.

Brookings Institution ve JP Morgan'ın 2014 yılı baz alınarak oluşturulan, ekonomide yükselen kentler sıralamasında Ankara 300 şehir arasında Xiamen'in ardından 9. sırayı aldı. Ankara 2013'teki listede 38. sırada yer almaktaydı. Aynı listede Türkiye'den İzmir 2, İstanbul 3 ve Bursa 4. sırada yer almıştır.

Sanayi

image
Ortadoğu Sanayi ve Ticaret Merkezi

Ankara ilinde özel sektörün katma değer içindeki payı %85'in üzerindedir. İlin sanayisi genel olarak küçük ve orta boylu işletmelerden oluşmaktadır. Bunların %40'ı, savunma ve taşıt üretimi yapan büyük kuruluşların talep gösterdiği makine ve metal alanında üretim yapmaktadır, bunun ardından gıda ve tekstil sanayileri gelir. Üretim açısından en önemli sektörler, gıda (şeker, un, makarna, süt, içki), taşıt, makine (tarım araçları, taşıt, traktör), savaş, çimento ve dokumadır (yünlü dokuma, trikotaj, konfeksiyon). Ayrıca tarım ilaçları, mobilya, şekercilik ve matbaacılık da önemlidir. Savunma sanayisi, yazılım ve elektronik sektörlerinde Ankara Türkiye'de başta gelir.

Ankara Sanayi Odası'na (ASO) kayıtlı yaklaşık 3500 şirket vardır. Türkiye'nin en büyük 500 şirketinin 48'inin ASO'ya bağlı olmasıyla Ankara, 2009 yılında İstanbul'dan sonra Türkiye'nin 2. sanayi merkezi sayılmaktadır.

Ankara'da üretimin büyük kısmı Sincan, Akyurt, Çubuk ve il merkezine yakın olan İvedik ile Ortadoğu Sanayi ve Ticaret Merkezi (OSTİM) Organize Sanayi bölgelerinde gerçekleşmektedir. OSTİM, Türkiye'nin en büyük küçük ve orta boy sanayi üretim alanıdır.

2009'da Ekonomi ve Dış Politika Araştırmalar Merkezi tarafından hazırlanan bir çalışmaya göre, en rekabetçi il Ankara'dır. Ankara, "rekabetçilik" endeksini oluşturan alt endeksler arasında insani sermaye, yaratıcı sermaye ve sosyal sermaye endekslerinde ilk sırada yer almıştır. Üniversite ve öğretim üyesi sayısının yüksekliği, patent ve benzeri başvurular gibi faktörler Ankara'yı özellikle yaratıcı sermaye endeksinde Türkiye'de birinci yapmaktadır.

Tarım, hayvancılık ve ormancılık

image
Ankara keçisi

Ankara ili genelinde toprakların %60'ı tarım alanı olarak kullanılır ve bu oran Türkiye ortalamasının oldukça üzerindedir. En önemli tarla ürünleri buğday, arpa ve şeker pancarıdır. Diğer önemli ürünler soğan, kavun, karpuz, domates, havuç, armut, elma, vişne ve üzümdür. Tarla arazilerinin yaklaşık %24'ünde buğday, %23'ünde arpa, kalanında ise diğer ürünler yetiştirilmektedir.Polatlı, Türkiye’nin ikinci büyük "tahıl ambarı" olması dolayısıyla en aktif tahıl borsalarından birine sahiptir.

Ankara rakım ve mera özellikleri açısından, küçükbaş hayvancılığa daha elverişlidir. Hayvancılık il ekonomisinde önceleri önemli olan yerini giderek kaybetmektedir. İlde koyun (ak ve karaman cinsi) ve sığır beslenir. Tavuk yetiştiriciliği de önemli boyuttadır. Ankara keçisi olarak bilinen tiftik keçisi sayısı 1970'lerdeki sayısının onda birinin altındadır ve korunması amacıyla, günümüzde yetiştiricilerine ücret verilmektedir.

Ankara orman varlığı bakımından pek zengin değildir. Ancak, Türkiye çapında mobilyacılık, döşemecilik gibi alanları kapsayan önemli düzeyde bir ağaç işleri sektörü gelişmiştir.

Enerji

Nallıhan'da Çayırhan Termik Santrali linyit (634 MW güçlü), Esenboğa termik santrali ise fuel oil (54 MW) yakarak enerji üretir. Ayrıca, Sarıyar Barajı (160 MW), Hirfanlı Barajı (Evren) (128 MW) ve Kesikköprü Barajı (76 MW) hidrolelektrik enerji üretir.

Madencilik

Ankara, Türkiye'nin madencilik potansiyeli fazla olan illerindendir. İlin Beypazarı ve Nallıhan ilçelerinde Türkiye'nin en önemli linyit yataklarından bazıları bulunur. Bala ilçesinde alçı taşı yatakları bulunmaktadır. Ayrıca Tuz Gölü ve çevresinde tuz çıkarılır. Türkiye'de İzmir'deki Çamaltı Tuzlası'ndan sonra en fazla tuz çıkarılan yer, Tuz Gölü ve çevresidir.

İlde ayrıca, Beypazarı ve Kızılcahamam çevresinde sodacılık gelişmiştir.

Yönetim

2023 Türkiye Genel Seçimleri sonucu Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde Ankara'yı temsil eden 36 milletvekilinden 15'i Adalet ve Kalkınma Partisi, 13'ü Cumhuriyet Halk Partisi, 5'i İYİ Parti, 3'ü Milliyetçi Hareket Partisi'ne aittir. 27 Temmuz 2017'de Yüksek Seçim Kurulu, 16 Nisan 2017'de yapılan referandum sonuçlarına dayanarak bir sonraki seçimler için Ankara'nın çıkaracağı milletvekili sayısını 36 olarak belirlemiştir. Genel seçimlerde Ankara'nın oyları üç seçim bölgesine ayrılarak sayılmaktadır.

İdari bölünüş

image
6
5
8
Ayaş
Balâ
3
Çubuk
Elmadağ
1
Gölbaşı
Kalecik
Kahraman
kazan
4
Mamak
7
2
Beypazarı
Çamlıdere
Evren
Güdül
Haymana
Kızılcahamam
Nallıhan
Polatlı
Şerefli
koçhisar
1: Etimesgut
2: Yenimahalle
3: Çankaya
4: Keçiören
5: Pursaklar
6: Akyurt
7: Sincan
8: Altındağ
Ankara'nın ilçelerini gösteren tıklanabilir harita

Ankara'nın 25 ilçesi vardır.  2024 Türkiye yerel seçimleri sonuçlarına göre ildeki 25 ilçeden 16'sı Cumhuriyet Halk Partisi, 8'i Adalet ve Kalkınma Partisi 1'i ise bağımsız aday tarafından yönetilmektedir. Ankara Büyükşehir Belediyesi ise Cumhuriyet Halk Partisi tarafından yönetilmektedir.

İdari tarih

Ankara ili, Osmanlı İmparatorluğu'nun çökmesine kadar Ankara vilayeti sınırları içindeydi. 13 Ekim 1923'te Ankara şehrinin Türkiye'nin başkenti olmasının ardından ilde nüfus hızla artmaya başlamış ve buna bağlı olarak yıllar içinde ilin idari yapısı değişime uğramıştır. Çankaya 1936 yılında Ankara Merkez ilçesinden ayrılmış ve yeni bir ilçe haline gelmiştir. 1953 yılında Altındağ ilçesi kurulmuştur.Etimesgut, 1968 yılına kadar kaza olarak kalmış, daha sonra Ankara şehrine ait bir mahalleye dönüştürülmüş, 1990 yılında ise ilçe yapılmış ve belediye teşkilatı kurulmuştur. 1983'te bir grup yeni ilçe daha oluşmuştur: Evvelden Altındağ ilçesine ait olan Keçiören, Çankaya'ya bağlı bir mahalle olan Mamak, 1923'ten beri bir kaza olan Gölbaşı ve daha evvel bir kaza olan Sincan. Bu ilçelerden Sincan, 1988'de Ankara Büyükşehir Belediyesi sınırları içine alınarak metropol ilçe konumuna getirilmiştir. Evvelden birer kasaba olan Kahramankazan (1987'de), Akyurt (1990'da) ve Pursaklar (2008'de) Ankara ilinin yeni ilçeleri olmuştur.

Bu süreç içinde Ankara iline bağlı olan bazı bölgeler de ilden kopmuştur. 1989'a kadar ile bağlı olan Kırıkkale ilçesi, 1989'da ve 3578 sayılı yasa gereğince ayrı bir il olmuştur. Ankara ili Şereflikoçhisar ilçesine bağlı bir kasaba olan Ağaçören 1989'da çevresindeki köylerle birlikte bir ilçe olup Aksaray iline bağlanmıştır.

İlçe merkezlerinin belediye başkanları ve bunların partileri aşağıdaki tabloda verilmiştir:

İlçe Belediye Başkanı Parti İlçe Belediye Başkanı Parti
Akyurt Hilal Ayık AK Parti Altındağ Veysel Tiryaki AK Parti
Ayaş İzzet Demircioğlu CHP Balâ Ahmet Buran AK Parti
Beypazarı Özer Kasap CHP Çamlıdere Adem Ceylan Bağımsız
Çankaya Hüseyin Can Güner CHP Çubuk Baki Demirbaş AK Parti
Elmadağ Adem Barış Aşkın CHP Etimesgut Erdal Beşikçioğlu CHP
Evren Hüsamettin Ünsal AK Parti Gölbaşı Yakup Odabaşı CHP
Güdül Mehmet Doğanay CHP Haymana Levent Koç CHP
Kalecik Satılmış Karakoç CHP Kahramankazan Selim Çırpanoğlu CHP
Keçiören Mesut Özarslan CHP Kızılcahamam Süleyman Acar AK Parti
Mamak Veli Gündüz Şahin CHP Nallıhan Ertunç Güngör CHP
Polatlı Mürsel Yıldızkaya CHP Pursaklar Ertuğrul Çetin AK Parti
Sincan Murat Ercan AK Parti Şereflikoçhisar Mustafa Koçak CHP
Yenimahalle Fethi Yaşar CHP - - -

Askerî yapı

image
Genelkurmay Karargahı

Genelkurmay Başkanlığı ve Türk Silahlı Kuvvetlerine bağlı Kara, Hava, Deniz ve İçişleri Bakanlığına bağlı Jandarma Komutanlıkları başkent Ankara'da bulunur.

Ankara il sınırları içinde üç önemli hava üssü vardır: Akıncı, Etimesgut ve Güvercinlik. Hava Kuvvetlerine bağlı olan Akıncı'da üç jet filosu, Etimesgut'ta ise hava ulaşım uçakları konuşlanmıştır. Güvercinlik üssünde başlıca helikopterler bulunur, Kara Kuvvetleri, Jandarma ve Genelkurmay'a bağlı Özel Hava Grup Komutanlığı tarafından paylaşılır. Ahlatlıbel'deki radar üssü, Türk hava sahasındaki sivil ve askerî hava trafiğini izlemekte kullanılır.

Bunun dışında Ankara'da kayda değer (tümen ve üstü) bir muharebe birliği yoktur, ancak hava ve kara kuvvetlerine ve jandarma teşkilatına bağlı çeşitli idari, lojistik ve eğitim birimleri yer alır. Bunların bazıları: Kara Kuvvetlerine bağlı Kara Harp Okulu, Muhabere Elektronik Bilgi Sistemler (MEBS) Okulu, Kara Havacılık Okulu (Güvercinlik), Zırhlı Birlikler Okulu ve Eğitim Tümen Komutanlığı (Etimesgut); ve Beytepe'de Jandarmaya bağlı Jandarma Eğitim Komutanlığı ve Jandarma Okullar Komutanlığı sayılabilir. Ayrıca ilde çeşitli askerî hastaneler vardır, bunların en önemlisi Gülhane Askerî Tıp Akademisi'dir.

Eğitim

Eğitim ve öğretim açısından Türkiye'nin önemli merkezlerinden biri olan Ankara'da 150'den fazla ilk ve orta dereceli okul ile halk eğitim merkezi vardır. Ayrıca yirmi üniversite ve bir harp okulu hizmet vermektedir. Bu üniversitelerde il genelinden öğrencilere eğitim verildiği gibi, il dışından ve öğrenci değişim programları ile yurt dışından gelen öğrencilere de eğitim verilmektedir.

Üniversiteler

image
Orta Doğu Teknik Üniversitesi kampüsünün girişinde bulunan Bilim Ağacı

Ankara'da bulunan üniversitelerin bir bölümü Türkiye'nin, bir bölümü, Avrupa'nın ve dünyanın en önemli üniversiteleri arasında gösterilir. Ayrıca Ankara'nın 15 yaş ve üzeri nüfusunun %12,6'sı üniversite mezunu, %1,2'si yüksek lisans mezunu, %0,5'i ise doktora mezunudur.

Ankara'da eğitim veren üniversiteler şunlardır:

Devlet: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi,Ankara Üniversitesi,Gazi Üniversitesi,Hacettepe Üniversitesi,Orta Doğu Teknik Üniversitesi,Yıldırım Beyazıt Üniversitesi,Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi,Ankara Müzik ve Güzel Sanatlar Üniversitesi: Vakıf: Ankara Bilim Üniversitesi,Ankara Medipol Üniversitesi,Atılım Üniversitesi,Başkent Üniversitesi,Bilkent Üniversitesi,Çankaya Üniversitesi,Lokman Hekim Üniversitesi,Ostim Teknik Üniversitesi,TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi,Ufuk Üniversitesi,,TED Üniversitesi,Türk Hava Kurumu Üniversitesi,Yüksek İhtisas Üniversitesi

Türk Silahlı Kuvvetleri'ne hizmet veren eğitim kuruluşlarından Kara Harp Okulu, karacı muvazzaf subay ihtiyacını karşılar. Keçiören'deki Gülhane Askeri Tıp Akademisi, Türk Silahlı Kuvvetlerine bağlı askerî hekim yetiştiren bir tıp fakültesi ve 1600 yataklı bir eğitim hastanesinden oluşur. Gölbaşı'ndaki Polis Akademisi ise, emniyet teşkilatına eleman yetiştirmek amacıyla dört yıllık lisans eğitimi verir.

Teknoloji ve bilim

Ankara ekonomisinde sanayinin payının artmasına paralel olarak yeni teknoloji üretimi de gelişmektedir. Ankara'daki üniversiteler, teknokentler, TÜBİTAK (Ulusal Elektronik ve Kriptoloji Enstitüsü ve Savunma Sanayi Araştırma Geliştirme Enstitüsü), Türk Silahlı Kuvvetleri'nin vakıfları, Ar-Ge birimleri ve diğer kuruluşları, Ulusal Bor Araştırma Enstitüsü (BOREN), Türkiye Atom Enerjisi Kurumu çeşitli konularda araştırma yapmaktadır. Ankara ili, 2007'de yapılan 248 patent başvurusu ile, Türkiye'de İstanbul'dan (787 başvuru) sonra ikinci durumdadır.

Ankara'daki çeşitli üniversitelerin sanayi ile işbirliği için oluşturmuş olduğu 6 teknokent vardır. Bunlar üniversitelerde yapılan keşif ve icatların ticarileştirilmesi için Ar-Ge çalışmalarının yapıldığı yerlerdir. Türkiye'de 2009 yılı itibarıyla faal durumdaki 19 teknoparkın bünyesinde en çok Ar-Ge kuruluşu bulunduran ilk dördünün içinde ODTÜ Teknokent, Bilkent Cyberpark ve Hacettepe Teknokent yer almaktadır.

Ankara'dan yapılan bilimsel yayın sayısı (1981-2006 dönemi için) tüm Türkiye'den yapılan yayın sayısının %34'ü ile (64 bin yayın) Türkiye'de iller arasında birinci sıradadır. Bu yayınların yaklaşık %90'ı üniversite kaynaklıdır (Hacettepe Üniversitesi, Ankara Üniversitesi ile Orta Doğu Teknik Üniversitesi). Bilimsel yayın faaliyeti olan diğer Ankara kuruluşları TÜBİTAK, Türkiye Atom Enerjisi Kurumu, Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü, ASELSAN ve ROKETSAN'dır.

Altyapı

Ulaşım

image
Esenboğa Uluslararası Havalimanı
image
Ankara ulaşımında önemli yeri olan dolmuşlar

İl içinde karayolu, demiryolu ve havayolu ile ulaşım yapılmaktadır. Ayrıca başkent Ankara'da gelişmiş bir toplu taşımacılık sistemi şehir nüfusunun ulaşım ihtiyacını karşılar, toplu taşımacılık altyapısına rağmen ve belki ildeki refah seviyesinin bir göstergesi olarak, Ankara nüfus başına motorlu taşıt sayısında 100 kişiye 18 otomobil ile Türkiye'nin birinci ilidir.[]

İl merkezinin kuzeyinde yer alan Esenboğa Uluslararası Havalimanı havayolu ile giriş çıkışı sağlayan en önemli noktadır. Esenboğa'dan Türkiye'nin hemen her iline, ayrıca Avrupa, Amerika ve Uzak Doğu'nun çeşitli şehirlerine uçmak mümkündür. 2006 yılında tamamen yenilenip kapasitesi ve işlevi çağdaşlaştırılmıştır. Havalimanını kent merkezine bağlayan yol da tamamen yenilenmiş ve yeni geçitler devreye sokulmuştur. Havayolu ile kente ulaşmanın bir başka yolu da ordunun hizmetindeki Etimesgut Askeri Havalimanıdır. Bu havalimanı sivil uçuşlara kapalı olsa da, gerektiğinde alternatif olarak kullanılmaktadır.Akıncı, Etimesgut ve Güvercinlik hava alanları, askerî amaçlarla kullanılmaktadır.

image
Ankara yakınında O-4 otoyolu
image
Ankara ili karayolu haritası
image
Ankara ili çevreyolu içi yerleşim haritası

Ankara ili, başkente gidip gelen motorlu vasıta trafiğini kaldırabilmek üzere modern bir karayolu ağına sahiptir. Başkenti çevreleyen O-20 çevre yolu, şehirlerarası trafiğin şehir trafiğini aksatmadan geçmesini sağlar. O-20 başka otoyollara bağlanarak başkentin ilin ve ülkenin diğer kentlerine ulaşımını sağlar. Bunlardan O4 otoyolu (Avrupa E-yolları sistemine göre E89), başkenti İstanbul'a bağlar, O20 (E90) ise başkenti Adana'ya bağlar. İl içindeki diğer devlet yollarının hemen hepsi Ankara şehrine bağlıdır. Ankara şehrini diğer büyük şehirlere bağlayan karayolları arasında D200 (E90) (Bursa - Eskişehir - Ankara), D750 (E90) (Ankara - Aksaray - Adana), D200 (E88) (Ankara - Elmadağ), O-4 (E89) (Zonguldak - Aksaray - Ankara - Kızılcahamam - Gerede), D200 (E88) (Eskişehir - Sivrihisar - Ankara - Kırıkkale - Yozgat - Sivas) bulunur. İl içindeki diğer devlet yolları ise D750 (Tarsus- Pozantı - Aksaray - Ankara - Kahramankazan - Gerede), D765 (Çankırı - Kalecik - Kırıkkale), D260 (Polatlı - Haymana - Balâ), D140 (Beypazarı - Nallıhan), D695 (Polatlı - Akşehir).

İl içinde ilçeler arası ulaşımı sağlayan birçok otobüs firması hizmet vermektedir. İl merkezinde bulunan Ankara Şehirlerarası Terminal İşletmesi (AŞTİ) Avrupa'nın en büyük otobüs terminalleri arasında yer alır. AŞTİ'nin Ankaray ile bağlantısı vardır.

Ankara ilinden geçen iki demiryolu vardır. Bunlardan birincisi Ankara şehrini, batıda Sincan ve Polatlı üzerinden Eskişehir'e, doğuda Irmak ve Boğazköprü üzerinden Kayseri'ye bağlar. İkinci bir hat Irmak'ı Çankırı üzerinden Karabük ve Zonguldak'a bağlar. Tren yolu ile giriş çıkışta en önemli yer TCDD Ankara Garı'dır. Burası aynı zamanda ülkenin doğusu ile batısının ayrıldığı noktadır. Halihazırda ülkenin dört bir yanına ve banliyölere buradan tren seferleri düzenlenmektedir. Eskişehir üzerinden Ankara kentini İstanbul'a bağlayacak olan Ankara - İstanbul YHD hattının Ankara - Eskişehir kesimi 2009'da hizmete açılmıştır.

Kentlerde toplu taşımacılık

image
Ankara ulaşımında önemli yeri olan Ankara metrosu
image
İlde tren yolu ile ulaşımı sağlayan TCDD Ankara Garı

İl merkezinde kent içi ulaşımda en yoğun taşımacılık metro ile yapılmaktadır. EGO Genel Müdürlüğü tarafından işletilen Ankara metrosu günde yaklaşık 150.000 yolcu taşır. Metro ağında halihazırda Metro ve Ankaray adı altında iki ayrı taşıma sistemi çalışmaktadır. Ankaray, Metroya göre daha hafif bir raylı sistemdir.

TCDD tarafından sağlanan banliyö treni hizmeti başkenti Kayaş ve Sincan kentleri ve aradaki istasyonlara bağlar.

Başkent ve çoğu ilçe merkezinde günlük ulaşımda belediye tarafından işletilen otobüsler çalışır. Ayrıca belediyenin özel sektöre ücret karşılığı verdiği özel halk otobüs hatları vardır. Özel Halk Otobüsleri daha hızlı ulaşım için Ankaralılar tarafından tercih edilir. Dolmuşlar hemen her kentte bulunan bir diğer toplu taşımacılık alternatifidir.

Sağlık

Ankara ilinde devlet, askeri, üniversite ve özel hastaneler tarafından sağlık hizmetleri verilir. İlde 2014 itibarıyla 41 tane Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı'na bağlı, 10 üniversitelere bağlı, 4 askerî, 2 resmî, 36 özel, 1 belediye hastanesi olmak üzere toplam 94 hastane ve 9 ağız ve diş sağlığı merkezi bulunmaktadır. Türkiye'de en çok üniversite hastanesi olan il Ankara'dır. En büyük hastaneler arasında (4050 yataklı), (3704 yataklı), Ankara Üniversitesi İbni Sina Hastanesi (2000 yataklı),Gülhane Askeri Tıp Akademisi (1600 yataklı),Hacettepe Hastanesi (1000 yataklı),Ankara Numune Hastanesi (1109 yataklı), (678 yataklı) sayılabilir. Dünyanın en büyük göz hastanesi Dünyagöz Ankara Hastanesi de Ankara'dadır.

Kızılcahamam, Haymana, Beypazarı, Ayaş, Güdül, Kahramankazan, Çubuk ve Çamlıderede bulunan kaplıcalar ve termal tedavi amaçlı için kullanılır.

Su kaynakları

Hidroelektrik enerji sağlayan barajların yanı sıra, Ankara'da içme suyu ve sulama suyu sağlayan barajlar da bulunmaktadır. Bunlardan Çubuk-1 Barajı, Çubuk-2 Barajı, Bayındır Barajı, Kesikköprü Barajı ve Çamlıdere Barajı içme suyu sağlar, Asartepe Barajı sulama suyu sağlar, Kurtboğazı Barajı ise hem içme hem sulama suyu sağlar. Bu su kaynakları büyüyen şehrin ihtiyacını karşılamaya yetmediği için, 2008'de Kızılırmak'tan da başkente su getirilmeye başlanmıştır. Yeni baraj inşaat projeleri görüşülmektedir.

Yeşil alanlar, eğlence parkları, mesire yerleri

image
Ankara Botanik Parkı

İlde kişilerin eğlenmeleri, dinlenmeleri ve doğaya yakınlaşabilmelerine olanak sağlayan kent parkları ve şehirlerin dışında bulunan, korunmaya alınmış doğal bölgeler bulunmaktadır. Bunların bir bölümü göl, gölet ve baraj gölleri etrafındaki yeşil alanlardır, bir bölümü ise yayla ve ormanlık bölgelerdir.

image
Harikalar Diyarı

Önemli kentsel yeşil alanlar arasında başkentteki Atatürk Orman Çiftliği, Altınpark, Esertepe Parkı, Gençlik Parkı sayılabilir (daha çok ayrıntı için bkz. (Ankara'da parklar ve yeşil alanlar)). Eğlence parkı Harikalar Diyarı 1 milyon 300 bin m²'lik alanıyla Avrupa'nın en büyük kentsel parkıdır.

image
Şehrin en büyük rekreasyon alanlarından Altınpark

Diğer modern eğlence alanları arasında Etimesgut'taki Göksu Parkı ve Keçiören'deki "Aqua Park" sayılabilir. Elmadağ Kayak Merkezi, kış aylarında kayak yapma olanağı sağlayan tesislere sahip olup, korunmuş tabiat alanları arasında Kızılcahamam'da Soğuksu Millî Parkı, Bâlâ'da Beynam Ormanları ve Çamkoru Tabiat Parkı bulunmaktadır. Diğer korunan alanlar arasında Nallıhan ilçesindeki Nallıhan Davutlar Kuş Cenneti, Hoşebe Mesire Yeri (Ardıç Ormanları), Anıt Ağaç (Kaba Ardıç), Yaban Koyunu Yerleştirme Sahası, Yaban Hayatı Geliştirme Sahası ve Asarlık Tepeler Tabiat Anıtı vardır. İlin çeşitli yerlerindeki mesire alanları, piknik ve dinlenme olanakları sunar. Bâlâ'daki Kesikköprü barajında piknik alanları, yüzme ve kayık gezinti olanakları, Beynam Ormanlarında da piknik alanları, çocuk parkı, restoran ve benzeri olanaklar temin edilmiştir. Çubuk'taki Çubuk-2 Barajı da doğal güzellikleri ile popüler bir ziyaret yeridir. Etimesgut'taki Göksu Parkı ve Atatürk Orman Çiftliği de birer dinlenme, piknik ve gezi alanıdır, Göksu parkında çeşitli modern spor ve rekreasyon tesisleri bulunmaktadır. Gölbaşı ilçesindeki Mogan Parkı ve Gölü ile Eymir Gölü, başkente yakın bir mesire ve turizm bölgesi sayılır. Eymir Gölü'nde bisiklete binmek, yürüyüş yapmak ve oradaki restaurantlardan yararlanmak mümkündür. Kızılcahamam'daki Soğuksu Parkı bir diğer mesire parkıdır. Nallıhan'daki ardıç ormanlarında Hoşebe mesire yeri bulunmaktadır. Beypazarı Eğriova Yaylası'ndaki mesire yerinde göl ve orman manzaraları bulunur ve ziyaretçilerin doğa sporları, doğa yürüyüşleri, izcilik faaliyetleri yapması mümkündür. Çamlıdere'deki Aluçdağı mesire yeri, Aluçdağ Festivali ve yağlı güreşleri ile bilinir.

Resmen mesire yeri olarak tanımlanmamış olmakla beraber, ilin çeşitli yerlerindeki vadi ve yaylalar doğa yürüyüşleri, kamping, su olan yerlerde balıkçılık gibi faaliyetlere olanak sağlamaktadır. Kamp ve karavan etkinlikleri için Soğuksu Millî Parkı, Çubuk-Karagöl Orman İçi Dinlenme Yeri, Bayındır Barajı, Eğriova Yaylası ve Benli Yaylası uygundur.

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 19 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 25 Ekim 2022. 
  2. ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
  3. ^ Dosya:Ankara districts.png, Dosya:Kırıkkale districts.png ve Dosya:Çankırı districts.png ve incelendiğinde çıkan sonuç
  4. ^ artunbeg (11 Mayıs 2022). . Ansiklopedika Viki. 2 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Temmuz 2022. 
  5. ^ "İl ve İlçe Yüz Ölçümleri" (PDF). Harita Genel Müdürlüğü. 24 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 24 Ekim 2019. 
  6. ^ a b . 18 Haziran 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2009. 
  7. ^ . 8 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2009. 
  8. ^ . 16 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2009. 
  9. ^ . 30 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2009. 
  10. ^ . 14 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2009. 
  11. ^ . 27 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2009. 
  12. ^ a b . 15 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2009. 
  13. ^ "Weatherbase: Turkey". 14 Ekim 2013 tarihinde kaynağından . 
  14. ^ . 10 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  15. ^ "Arşivlenmiş kopya". 7 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Şubat 2016. 
  16. ^ (PDF). 15 Şubat 2010 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ekim 2009. 
  17. ^ . 8 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2009. 
  18. ^ a b Ankara'nın doğal sembolleri 20 Temmuz 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü. 5 Haziran 2009 tarihinde erişilmiştir.
  19. ^ . 29 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2009. 
  20. ^ Alpagut B, Andrews P, Fortelius M, Kappelman J, Temizsoy I, Celebi H, Lindsay W (Temmuz 1996). "A new specimen of Ankarapithecus meteai from the Sinap Formation of central Anatolia". Nature. 382 (6589). ss. 349-51. doi:10.1038/382349a0. (PMID) 8684462. KB1 bakım: Birden fazla ad: yazar listesi ()
  21. ^ Atabey, E.\ Saraç G. (PDF). 28 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ekim 2009. 
  22. ^ a b c . 17 Kasım 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2009. 
  23. ^ (PDF). 24 Nisan 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2016. 
  24. ^ . 22 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2009. 
  25. ^ Atıcı, T. (1997). (PDF). ss. 28-32. 11 Nisan 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2009. 
  26. ^ Baran BOZOĞLU. "Ankara'nın Çevre Sorunlarında Neden Sonuç Bağlantıları ve Acil Çıkış Kapısı". Erişim tarihi: 16 Ekim 2009. []
  27. ^ Hürriyet (12 Haziran 2006). "Mogan mezarlığı". 6 Şubat 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Ekim 2009. 
  28. ^ . 28 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2009. 
  29. ^ "Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2023". 8 Şubat 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Şubat 2024. 
  30. ^ "Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) Nüfus Sayımı Sonuçları - İllerin aldığı göç (2007-2008 dönemi) - Ankara". Erişim tarihi: 2 Ekim 2009. []
  31. ^ a b . 20 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2009. 
  32. ^ "Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) Nüfus Sayımı Sonuçları - Bitirilen eğitim düzeyi, cinsiyet ve yaş grubuna göre nüfus - 2008 - Ankara". Erişim tarihi: 2 Ekim 2009. []
  33. ^ "Fasikül I: Mufassal Neticeler İcmal Tabloları" (PDF). 28 Teşrinevvel 1927 Umumî Nüfus Tahriri. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 28 Mayıs 2021. 
  34. ^ (PDF). 20 İlkteşrin 1935 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  35. ^  . (PDF). 20 İlkteşrin 1940 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 20 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2016. 
  36. ^  . (PDF). 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  37. ^  . (PDF). 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  38. ^  . (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  39. ^  . (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021. 
  40. ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  41. ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  42. ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  43. ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  44. ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  45. ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  46. ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  47. ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  48. ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  49. ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  50. ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  51. ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  52. ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013. 
  53. ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014. 
  54. ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
  55. ^ a b c d e f g h i
    • "Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016. 
    • "Ankara Nüfusu". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021. Arşivlenmesi gereken bağlantıya sahip kaynak şablonu içeren maddeler ()
    • "Ankara Nüfusu". nufusune.com. Arşivlenmesi gereken bağlantıya sahip kaynak şablonu içeren maddeler ()
    • "Ankara Nüfusu". nufusubu.com. Arşivlenmesi gereken bağlantıya sahip kaynak şablonu içeren maddeler ()
  56. ^ "Arşivlenmiş kopya". 21 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Şubat 2024. 
  57. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 24 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 4 Şubat 2020. 
  58. ^ İçişleri Bakanlığı- İller İdaresi Genel Müdürlüğü
  59. ^ a b Karayolları Genel Müdürlüğü
  60. ^ a b c "Hürriyet Gazetesi arşivi, İşte rakamlarla Ankara ekonomisi sayfası". 19 Ocak 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Haziran 2009. 
  61. ^ "İller itibarı ile iktisadi faaliyet kollarına göre Gayri Safi Yurt içi Hasıla - Ankara". Erişim tarihi: 2 Ekim 2009. []
  62. ^ "Mimdap.org, Ankara ekonomide en büyük 100 dünya şehri arasında sayfası". Erişim tarihi: 2 Haziran 2009. 
  63. ^ "Pricewaterhouse Coopers resmî web sitesi, İstanbul ve Ankara PwC'nin en büyük şehir ekonomileri listesinde sayfası". 27 Mayıs 2007 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Haziran 2009. 
  64. ^ "4 Türk şehri dünya zirvesinde!". Milliyet. 23 Ocak 2015. 30 Haziran 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ocak 2015. 
  65. ^ . Anadolu'nun Sesi. 2006. 30 Haziran 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2009. 
  66. ^ Hürriyet (19 Mart 2007). "Savunma sanayi ve yazılım sektörlerinde bir numarayız". 29 Eylül 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Ekim 2009. 
  67. ^ . 10 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2009. 
  68. ^ Deloitte Türkiye (Ocak 2009). (PDF). 19 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2020. 
  69. ^ a b Ankara İl tarım müdürlüğü. . 1 Eylül 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2009. 
  70. ^ Ankara Sanayi Odası. . 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2009. 
  71. ^ Haymana Ziraat Odası. . 26 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2009. 
  72. ^ "Polatlı Ticaret Odası". Erişim tarihi: 2 Ekim 2009. []
  73. ^ "Hayvancılığın Sorunları ve Ankara Hayvancılığı". Erişim tarihi: 2 Ekim 2009. []
  74. ^ . 20 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2009. 
  75. ^ a b Türkiye'nin Beşeri ve Ekonomik Coğrafyası. Türkiye Cumhuriyeti Millî Eğitim Bakanlığı. ss. 197, 198, 200, 201. . 
  76. ^ . 24 Ekim 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2009. 
  77. ^ "Yüksek Seçim Kurulu Kararları". 3 Temmuz 2014. 8 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Temmuz 2014. 
  78. ^ . 25 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2014. 
  79. ^ . 15 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2019. 
  80. ^ . 30 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2009. 
  81. ^ . 13 Aralık 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2009. 
  82. ^ Mustafa Bektaşoğlu. "Dünden Bugüne Ankara". Erişim tarihi: 1 Ekim 2009. []
  83. ^ . 26 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2009. 
  84. ^ . 26 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2009. 
  85. ^ Mamak İlçe Millî Eğitim Müdürlüğü. . 25 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2009. 
  86. ^ . 4 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2009. 
  87. ^ . 2 Nisan 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2009. 
  88. ^ . 19 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  89. ^ . 22 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  90. ^ . 16 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  91. ^ . 24 Ocak 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2009. 
  92. ^ "4 İl ve 5 İlçe Kurulması Hakkında Kanun". []
  93. ^ Scramble Magazine (16 Ekim 2004). . 4 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2009. 
  94. ^ Radikal (16 Ekim 2004). "Türkiye'nin havadaki gözü". 26 Nisan 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Ekim 2009. 
  95. ^ Okullarımız 31 Mayıs 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde . İl Millî Eğitim Müdürlüğü. 8 Haziran 2009 tarihinde erişilmiştir.
  96. ^ . 11 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2009. 
  97. ^ "E. Yağcı'nın konuya ilişkin makalesi" (PDF). Erişim tarihi: 21 Mayıs 2009. []
  98. ^ . 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2009. 
  99. ^ "Hürriyet Gazetesi konuya ilişkin sayfası". 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Nisan 2009. 
  100. ^ "Örnek olarak ODTÜ dünyanın en iyi 438. üniversitesi seçilmiştir. Hürriyet Gazetesinin konuya ilişkin sayfası". 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Mayıs 2009. 
  101. ^ "TUİK, Bitirilen eğitim düzeyi ve cinsiyete göre nüfus ( 6 +yaş ) - 2008, Ankara". Erişim tarihi: 3 Haziran 2009. []
  102. ^ "İLETİŞİM". 19 Nisan 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Aralık 2009. 
  103. ^ . 20 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2009. 
  104. ^ . 16 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2009. 
  105. ^ . 14 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2009. 
  106. ^ . 27 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2009. 
  107. ^ "Arşivlenmiş kopya". 4 Nisan 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Mart 2015. 
  108. ^ . 4 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2013. 
  109. ^ . mgu.edu.tr. 27 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2020. 
  110. ^ . www.ankarabilim.edu.tr. 8 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2020. 
  111. ^ . Ankara Medipol Üniv. 28 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  112. ^ . 6 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2009. 
  113. ^ . 17 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2009. 
  114. ^ . 2 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2009. 
  115. ^ . 26 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2009. 
  116. ^ . Lokman Hekim Üniversitesi. 24 Mart 2019. 13 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2020. 
  117. ^ . www.ostimteknik.edu.tr. 11 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2020. 
  118. ^ . 26 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2009. 
  119. ^ . 22 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2009. 
  120. ^ "Yükseköğretim Kurumu resmî sitesi, Üniversiteler Harita bölümü". 21 Kasım 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Mayıs 2009. 
  121. ^ . 26 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2013. 
  122. ^ . 13 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2012. 
  123. ^ . 14 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2011. 
  124. ^ . 20 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2011. 
  125. ^ Kara Harp Okulu tanıtım filmi 11 Haziran 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde . KHO.edu.tr. 8 Haziran 2009 tarihinde erişilmiştir.
  126. ^ Kara Harp Okulu akademik programı 20 Haziran 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde . KHO.edu.tr. 8 Haziran 2009 tarihinde erişilmiştir.
  127. ^ . 9 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ekim 2009. 
  128. ^ . 8 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ekim 2009. 
  129. ^ Antara Ticaret Odası (29 Ocak 2008). "Genel Müdürümüz Patron Patrona Köşesinin Konuğu Oldu". Erişim tarihi: 20 Ekim 2009. []
  130. ^ . 10 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2009. 
  131. ^ NTVMSNBC (29 Ocak 2008). "Bilimsel yayın sıralamasında Ankara birinci". 8 Şubat 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Ekim 2009. 
  132. ^ . 25 Temmuz 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2009. 
  133. ^ . 14 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2009. 
  134. ^ Ankara Rehberi. T.C. Ankara Valiliği, İl Kültür ve Turizm Bakanlığı. 2004. s. 48. ISBN . 
  135. ^ "Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları resmî sitesi, Ankara-İstanbul Hızlı Tren Projesinde Son Durum Sayfası". 23 Ocak 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Haziran 2009. 
  136. ^ . 25 Temmuz 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2009. 
  137. ^ . 14 Eylül 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2009. 
  138. ^ Gül Gürsoy. (PDF). 6 Aralık 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  139. ^ . 2 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  140. ^ . 9 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  141. ^ . 10 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2009. 
  142. ^ "T.C. Sağlık Bakanlığı Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi - Hastanemizin tarihçesi". []
  143. ^ . 12 Ekim 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2014. 
  144. ^ . 11 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2009. 
  145. ^ . 7 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2009. 
  146. ^ . 13 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2014. 
  147. ^ . 24 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2009. 
  148. ^ Ankara İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü. . 3 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2009. 
  149. ^ Ankara İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü. . 3 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2009. 
  150. ^ Ankara İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü. . 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2009. 

Dış bağlantılar

  • T.C. Ankara Valiliği

wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar

Ankara Turkiye nin baskentidir Ve ulkenin ikinci megakentidir Merkezi Ankara olan ilin nufusu 2023 yili sonu itibariyla 5 803 482 kisidir Bu nufus 25 ilce ve bu ilcelere bagli 1425 mahallede yasamaktadir Il genelinde nufus yogunlugu 228 tir Nufuslarina gore sehirler listesinde belediye sinirlari goz onune alinarak yapilan siralamaya gore dunyada ise elli yedinci sirada yer almaktadir Cografi olarak Turkiye nin merkezine yakin bir konumda bulunur ve Bati Karadeniz Bolgesi nde kalan kuzey kesimleri haric buyuk bolumu Ic Anadolu Bolgesi nde yer alir Yuzolcumu olarak Konya ve Sivas tan sonra Turkiye nin en buyuk ucuncu ilidir Bolu Cankiri Kirikkale Kirsehir Aksaray Konya ve Eskisehir illeri ile cevrilidir AnkaraIlIlin Turkiye deki konumuIl sinirlari haritasiUlkeTurkiyeCografi bolgeIc Anadolu BolgesiIl merkeziAnkaraIdare ValiVasip SahinYuzolcumu Toplam25 632 km Nufus 2023 Toplam5 150 072 Yogunluk228 km Kir Sehir5150072Zaman dilimiUTC 03 00 TSI Il alan kodu312Il plaka kodu06Resmi site T C Ankara ValiligiCografyaAnkara ili doguda Kirikkale kuzeydoguda Cankiri kuzeybatida Bolu batida Eskisehir guneyde Konya guneydoguda Kirsehir ve Aksaray ile komsudur Cografi olarak Ankara Sakarya ve Kizilirmak nehirlerinin tam ortasina kurulmustur Ankara ilinin yuzolcumu 25 632 km2 dir 1 355 kilometre uzunlugu ile tamami Turkiye topraklari uzerinde yer alan en buyuk nehir olan Kizilirmak ilin dogusunu 824 kilometre ile Turkiye deki en buyuk nehirlerden olan Sakarya Nehri ise ilin batisini sulamaktadir Sakarya Nehri nin kollarindan Ankara Cayi il merkezinden gecer Ilin guneyinde ise 1300 km ile ulkenin en buyuk ikinci golu 32 4 tuz oraniyla da dunyanin en tuzlu ikinci golu olan Tuz Golu vardir Ayrica Tuz Golu nun de icinde bulundugu havza Turkiye nin en buyuk kapali havzasidir Ovalik bir alanda kurulan ilin yuzolcumunun yaklasik 50 sini tarim alanlari 28 ini ormanlik ve fundalik alanlar 12 sini cayir ve meralar 10 unu ise tarim disi araziler teskil etmektedir Ilin en yuksek noktasi 2015 m yuksekligindeki en genis ovasi 3789 km lik yuzolcumu ile Polatli Ovasi en buyuk golu yaklasik 490 km lik yuzolcumu ile Tuz Golu nun il icindeki alani en uzun akarsuyu yaklasik 151 km lik uzunlugu ile Sakarya Nehri nin il icindeki bolumu en buyuk baraji ise 83 8 km lik yuzolcumu ile Sariyar Baraji olup il geneli itibariyla 14 dogal gol 136 sulama goleti ve 11 baraj bulunmaktadir Iklim Ilin guney ve orta bolumlerinde karasal iklimin soguk ve kar yagisli kislari ile sicak ve kurak yazlari kuzeyinde ise Karadeniz ikliminin iliman ve yagisli halleri gorulebilir Karasal iklimin hakim oldugu bolgelerde gece ile gunduz yaz ile kis mevsimi arasinda onemli sicaklik farklari bulunur En sicak ay temmuz veya agustostur Ildeki yerine gore ortalama en yuksek gunduz sicakliklari 27 31 C dir En soguk ay ise Ocak ayidir en dusuk gece sicakliklari ildeki yerine gore ortalama 6 ila 1 C arasindadir Yagislar en cok mayis en az temmuz veya agustos ayinda duser Ankara il merkezinde yillik ortalama toplam yagis 415 mm yillik ortalama toplam yagis 60 cm Kizilcahamam ila 35 cm Sereflikochisar arasinda degisir Son yillarin en soguk gecesini 22 ile 26 Ocak 2016 da gordu Depremsellik Ankara topraklari iki dag kusagi arasinda sikismistir Faylara kirik hatlara rastlanir Ankara il sinirlari icindeki alanin 30 u 1 ve 2 derece deprem alanidir Son yuz yilda meydana gelen kucuk siddetli depremlerin cogu Kuzey Anadolu Fay Hatti ve yakin cevresinde veya baskentin guneydogusunda Tuz Golu ve Kirsehir fayi civarindadir Ankara il sinirlari icinde meydana gelen 1944 Bolu Gerede depremi ve 1938 Kirsehir depremi sehirde hasara yol acmistir Ankara icinde meydana gelen en kuvvetli deprem 6 1 buyuklugundeki 2005 Bala depremidir Direy Birlesik Krallik ta yetistirilmis ve Amerika Tavsan Yetistiricileri Kurumu nun ARBA 2003 yilinda duzenledigi yarismada finale kalmis 8 aylik bir Ankara tavsani Ankara nin ormanlik bolgelerinde ayi yaban domuzu geyik gibi hayvanlar bulunur Kurt tilki porsuk tavsan kokarca gelincik sincap gibi kara hayvanlari ile keklik cil toy turna culluk guvercin uveyik bildircin gibi kuslar ilin hemen her yerinde bulunur Bozkir bolgelerde atmaca sahin ve kartal gibi yirtici kuslara rastlanir Nehir ve gollerde sazan alabalik tatli su midyeleri yengec kurbaga kaplumbaga karabatak yaban ordegi yaban kazi ve su tavugu gibi hayvanlar mevcuttur Ilin adiyla anilan kedi keci tavsan ve meshurdur Ankara nin simgesi durumunda olan bu varliklardan ozellikle Ankara kedisi ve kecisi artik sadece Ankara da degil dunyanin bircok ulkesinde de yetistirilmekte ve hem sehrin hem de Turkiye nin tanitimina katkida bulunmaktadir Jeoloji Ankara topraklarinin kuzey kisimlari volkaniktir Burada andezitik ve trakitik kayalar kuzeydoguda granit turu kayalar kuzeybatida ise kirec taslari ve kumtaslari gorulur Ilin guney ve guneydogu bolgeleri mezozoik II zaman olusumlardan meydana gelir Sakarya Nehri cevresinde Tersiyer Polatli civarinda Eosen Tuz Golu dolaylarinda Neojen III zamanin son sistemi cukur ve duz alanlar ile akarsu boylarinda Kuaterner olusuklari bulunmaktadir Baskent bolgesi buyuk olcude volkanik yuzey malzemesine sahiptir Ilin buyuk bolumu kirec taslarindan olusmustur bu yuzden cok kirecli topraklarla kaplidir Akarsu boylarinda tarima uygun aluvyon topraklarina rastlanir Bu jeolojik yapilarin bazilari olustuklari doneme ait fosiller icerir ve o donemlerin canlilari hakkinda fikir verir Neojen donem olusuklar fosil bakimindan zengindir Kizilcahamam da Sinap yakinlarindaki bir fosil yataginda Neojen memeli kalintilari ve adini Ankara dan alan Ankarapithecus meteai adli bir hominoid insansi ture ait fosil kesfedilmistir Bu canlinin evrimde insansilar ile insanlarin ortak atasi oldugu one surulmustur Guneybatida kalan Polatli cevresindeki kirec taslari fosil acisindan oldukca zengindir Bolgede alt Paleosenden kalma sig deniz bitkilerinin fosilleri bulunmustur Camlidere deki Taslasmis Agac Fosil Ormani Erken Miyosen de 23 15 milyon yil oncesi gelismis olan cam ve mese agaclarinin bulundugu karisik bir ormanin fosil kalintilarindan olusur Bitki ortusu Ankara cigdemi Crocus ancyrensis Ankara nin iklim sartlari ve topografik yapisi nedeniyle ilde bitki ortusu olarak bozkir ve orman bulunur Bozkir bolgelerde agac hemen hemen hic bulunmaz bir tek akarsu kiyilarinda igde sogut ve kavak agaclari bulunur Bozkirda genelde dikenli calilar ve otlar vardir Ayrik otu geven sorguc otu uzerlik katirtirnagi yabani arpa puskullu brom yavsan otu gelincik papatya hatmi kekik ballibaba kusburnu ve bogurtlen burada bulunan baslica otlar arasinda sayilabilir 2015 verilerine gore ilin 17 1 i ormanlarla kapli olup yuzolcumunun 9 6 sini verimli ormanlar 7 5 ini ise bozuk ormanlar olusturmaktadir Ormanlar baslica daglarin kuzey yamaclarinda gorulur ayrica bozkir ortasinda korular da mevcuttur Ormanlarda en cok karacam ardic ve yer yer mese gorulur Ilin kuzeyine dogru igne yaprakli ormanlar yayginlasir Kuzey kesimlerde saricam ormanlari da gorulmektedir Ayrica ilin kuzeyinde Bolu il sinirina yakin yuksek kesimlerde az miktarda da olsa koknar ormanlarina rastlanmaktadir Nallihan ilcesinin kislarin fazla sert gecmedigi dusuk rakimli kesimlerinde ise yer yer kizilcam ormanlari bulunmaktadir Ilin guney kesiminde ormanlar daha az yer tutmaktadir Guney kesimde yer alan baslica ormanlar Bala ilcesinde yer alan Beynam da ve Kure Dagi nda yer almaktadir kaynak belirtilmeli Ankara da 1362 bitki turu dogal olarak bulunmakta olup bunlarin 268 i endemiktir Ankara cigdemi tukuruk otu gibi turler yoreye ozgudur Familya duzeyinde en sik gorulenler papatyagiller baklagiller bugdaygiller turpgiller ballibabagillerdir Ilin adiyla anilan Ankara armudu ve Ankara cigdemi ayrica Kalecik Karasi olarak bilinen misket uzumu il disinda da taninir Cevre sorunlari Ankara 2004 itibariyla Istanbul ve Kocaeli den sonra cevreyi en fazla kirleten ucuncu ildir Ankara nin akarsulari ve bazi golleri oldukca kirli durumdadir Ilin akarsulari icinde en fazla kirlenmis olanlar arasinda Sakarya ve onu besleyen Ankara Cayi ve Kizilirmak sayilabilir Buna ragmen sularinin aritilmasindan bu yana Kizilirmak Ankara sehrinin ihtiyacini kismen karsilamaktadir Golbasi ndaki Mogan ve Eymir gollerinde kirlilik yuzunden toplu balik olumleri olmustur Tuz Golu ndeki kirlilik de bolgenin ekolojisini etkilemektedir Hava kirliligi 1980 baslarinda tehlikeli boyutlara ulasmis olan Ankara sehri daha sonra dusuk kaliteli komur yerine dogalgaz kullaniminin yayginlasmasi sonucu bugun orta derecede kirli bir havaya sahiptir Yine Sincan ve Etimesgut belediyeleri haric tum merkez belediyelerinin coplerinin gonderildigi ve yakin zamana kadar onemli bir cevre sagligi sorunu teskil eden Mamak Coplugu gunumuzde islah edilmistir Atiklardan elektrik gubre ve metan gazi uretilmekte coplerde geri donusumu mumkun olan maddeler ise endustriye ham madde yapilmaktadir kaynak belirtilmeli DemografiAnkara nin nufusu 2023 yili sonu itibariyla 5 803 482 kisidir Ic Anadolu da bulunan ve nufuslari azalmakta olan Corum ve Yozgat Ankara ya en fazla net goc veren illerdir Il nufusunun tamami il ve ilce merkezlerinde yasamaktadir Ayrica 15 608 868 kisilik Ic Anadolu nufusunun yaklasik yarisi Ankara ilinde ikamet etmektedir Ankara il nufusu Turkiye geneline gore daha yuksek bir egitim duzeyine sahiptir 2008 verilerine gore 15 yas ustu okuma yazma orani toplam il nufusunun 88 ini erkeklerde 91 kadinlarda 86 sini olusturur bu oran Turkiye icin 83 tur erkeklerde 88 kadinlarda 79 Bu farklilik ozellikle nufusun universite egitimli kesiminde belirginlesir universite ve yuksek okul mezunlarinin toplam nufusa orani Ankara da 10 6 Turkiye genelinde ise 5 4 tur Ankara il nufus bilgileriYil Toplam Sira Fark Sehir Kir1927 404 720 5 24 98 835305 885 76 1935 534 025 4 32 29 152 695381 330 71 1940 602 965 4 13 31 188 416414 549 69 1945 695 526 2 15 40 279 491416 035 60 1950 819 693 2 18 43 348 552471 141 57 1955 1 120 864 2 37 49 551 364569 500 51 1960 1 321 380 2 18 59 783 851537 529 41 1965 1 644 302 2 24 65 1 069 761574 541 35 1970 2 041 658 2 24 72 1 467 304574 354 28 1975 2 585 293 2 27 77 1 997 980587 313 23 1980 2 854 689 2 10 78 2 238 967615 722 22 1985 3 306 327 2 16 83 2 737 209569 118 17 1990 3 236 626 2 2 88 2 836 719399 907 12 2000 4 007 860 2 24 88 3 540 522467 338 12 2007 4 466 756 2 11 93 4 140 890325 866 7 2008 4 548 939 2 2 97 4 395 888153 051 3 2009 4 650 802 2 2 97 4 513 921136 881 3 2010 4 771 716 2 3 97 4 641 256130 460 3 2011 4 890 893 2 2 97 4 762 116128 777 3 2012 4 965 542 2 2 98 4 842 136123 406 2 2013 5 045 083 2 2 Sehir ve kir ayrimi kaldirilmistir 2014 5 150 072 2 22015 5 270 575 2 22016 5 346 518 2 12017 5 445 026 2 22018 5 503 985 2 12019 5 639 076 2 22020 5 663 322 2 02021 5 747 325 2 12022 5 782 285 2 12023 5 803 482 2 0 Not 1989 yilinda Kirikkale ilinin kurulmasi ile nufus azalmistir Guncel Nufus Degerleri TUIK 6 Subat 2024 verileri Ankara Il Nufusu 5 803 482 dir 2023 sonu Ilin yuzolcumu 25 632 km2 dir Ilde km2 ye 226 kisi dusmektedir Yogunlugun en fazla oldugu ilce 5808 kisi ile Kecioren dir Ilde yillik nufus artis orani 0 37 olmustur 6 Subat 2024 TUIK verilerine gore ilde 25 ilce ve belediye bu belediyelerde ise toplamda 1425 mahalle bulunmaktadir Nufus artis orani en yuksek ve en dusuk ilceler Camlidere 54 51 Kecioren 1 71 2023 yili sonunda Ankara ili ve ilcelerinin yerlesim yeri ve nufusla ilgili sayisal bilgileriIlce Nufus 2022 Nufus 2023 Fark N Artisi Mah Say Alani km2 YogunlukAkyurt 40 625 43 918 3 293 7 79 26 369 119Altindag 413 994 412 267 1 727 0 42 26 123 3352Ayas 12 998 15 581 2 583 18 13 33 1041 15Bala 20 521 28 704 8 183 33 56 55 1851 16Beypazari 48 357 48 558 201 0 42 78 1697 29Camlidere 8 100 13 971 5 871 54 51 48 782 18Cankaya 942 553 937 546 5 007 0 53 123 483 1941Cubuk 95 449 99 096 3 647 3 75 84 1198 83Elmadag 44 379 45 034 655 1 47 30 647 70Etimesgut 614 891 617 229 2 338 0 38 38 273 2261Evren 2 952 3 581 629 19 32 13 222 16Golbasi 150 047 157 605 7 558 4 91 54 1364 116Gudul 8 079 10 014 1 935 21 47 31 540 19Haymana 26 016 33 494 7 478 25 27 78 2164 15Kahramankazan 59 123 60 804 1 681 2 80 48 547 111Kalecik 12 794 13 296 502 3 85 57 1110 12Kecioren 939 279 923 404 15 875 1 71 51 159 5808Kizilcahamam 26 872 31 800 4 928 16 84 109 1623 20Mamak 687 535 682 279 5 256 0 77 64 321 2125Nallihan 26 553 26 831 278 1 04 83 2079 13Polatli 128 378 128 895 517 0 40 95 3618 36Pursaklar 162 389 161 926 463 0 29 21 169 958Sincan 572 609 571 889 720 0 13 59 880 650Sereflikochisar 33 140 34 122 982 2 92 64 2155 16Yenimahalle 704 652 701 638 3 014 0 43 57 219 3204Ankara 5 782 285 5 803 482 21 197 0 37 1 425 25 634 226KonumKonum BilgileriIlce Kurulus Yili Onceden bagli oldugu ilce Alani km Rakim mt Merkeze km Ulasan YollarAkyurt 1990 Cubuk 369 1 027 34 06Altindag 1953 Merkez 123 892 3Ayas Cumh once 1 041 955 57 05 Bala Cumh once 1 851 1 309 68 06Beypazari Cumh once 1 697 676 99 04 Camlidere 1953 Kizilcahamam 782 1 243 104 05 gt Cankaya 1936 Merkez 483 881 5 Cubuk Cumh once 1 198 1 002 40 07 gt Elmadag 1960 Cankaya 647 1 100 41 13Etimesgut 1990 Yenimahalle 273 819 19 Evren 1990 Sereflikochisar 222 926 174 10 gt Golbasi 1983 Cankaya 1 364 1 006 22 07Gudul 1957 Ayas 540 738 89 04 gt Haymana Cumh once 2 164 1 251 75 04 Kahramankazan 1987 Yenimahalle 547 889 46 06Kalecik Cumh once 1 110 718 67 06 gt 07Kecioren 1983 Altindag 159 865 6 Kizilcahamam Cumh once 1 623 985 77 05 Mamak 1983 Cankaya 321 909 7 Nallihan Cumh once 2 079 633 158 03 Polatli 1926 3 618 866 77 11 01 04Pursaklar 2008 Kecioren 169 1 060 17 Sincan 1983 Yenimahalle 880 798 28 05Sereflikochisar Cumh once 2 155 972 147 10Yenimahalle 1957 Merkez 219 880 6 Ankara Cumh once 25 632 905 Metropol ilcelerin merkeze uzakliklari kaymakamlik ile valilik arasindaki uzakliktir EkonomiAnkara nin onemli is merkezi Sogutozu AnkaraSogutozu Ankara nin is kulelerinin yogunlugu ile bilinen semti Ankara nufusunun dortte ucu hizmet sektorunde calisir ve bu sektor ilin gayrisafi hasilasinda en buyuk paya sahiptir Sektorun bu kadar gelismesinin nedeni gocle gelen nufusa istihdam saglayacak kadar buyuk sanayinin bulunmamasidir Il Turkiye gayrisafi milli hasilasinin 9 una sahiptir Ulkenin toplam vergi gelirlerinin 12 si butce gelirlerinin 12 3 u buradan toplanir buna karsilik ilin ulke butcesinden aldigi pay 6 4 tur 2006 yilinda Ankara butce vergi gelirlerine 16 5 milyar TL toplam butce gelirlerine de 21 1 milyar TL katkida bulunmus butceden ise 11 3 milyar TL pay almistir 2001 yili itibariyla gayrisafi yurt ici hasilasinin Ankara ya dusen kisminin 45 i ticaretten 23 u ulastirma ve haberlesmeden 14 u devlet hizmetinden kaynaklanmaktaydi Pricewaterhouse Coopers in Dunyada En Buyuk Sehir Ekonomileri Hangileri ve Bu 2020 Yilinda Nasil Degisecek raporuna gore dunyanin en buyuk 100 kenti arasinda 2005 yilinda 94 olan kent 2008 de 80 siraya yerlesmistir Ilin 2020 yilinda dunya kentleri siralamasinda 115 milyar gelirle 74 siraya yerlesmesi planlanmaktadir Brookings Institution ve JP Morgan in 2014 yili baz alinarak olusturulan ekonomide yukselen kentler siralamasinda Ankara 300 sehir arasinda Xiamen in ardindan 9 sirayi aldi Ankara 2013 teki listede 38 sirada yer almaktaydi Ayni listede Turkiye den Izmir 2 Istanbul 3 ve Bursa 4 sirada yer almistir Sanayi Ortadogu Sanayi ve Ticaret Merkezi Ankara ilinde ozel sektorun katma deger icindeki payi 85 in uzerindedir Ilin sanayisi genel olarak kucuk ve orta boylu isletmelerden olusmaktadir Bunlarin 40 i savunma ve tasit uretimi yapan buyuk kuruluslarin talep gosterdigi makine ve metal alaninda uretim yapmaktadir bunun ardindan gida ve tekstil sanayileri gelir Uretim acisindan en onemli sektorler gida seker un makarna sut icki tasit makine tarim araclari tasit traktor savas cimento ve dokumadir yunlu dokuma trikotaj konfeksiyon Ayrica tarim ilaclari mobilya sekercilik ve matbaacilik da onemlidir Savunma sanayisi yazilim ve elektronik sektorlerinde Ankara Turkiye de basta gelir Ankara Sanayi Odasi na ASO kayitli yaklasik 3500 sirket vardir Turkiye nin en buyuk 500 sirketinin 48 inin ASO ya bagli olmasiyla Ankara 2009 yilinda Istanbul dan sonra Turkiye nin 2 sanayi merkezi sayilmaktadir Ankara da uretimin buyuk kismi Sincan Akyurt Cubuk ve il merkezine yakin olan Ivedik ile Ortadogu Sanayi ve Ticaret Merkezi OSTIM Organize Sanayi bolgelerinde gerceklesmektedir OSTIM Turkiye nin en buyuk kucuk ve orta boy sanayi uretim alanidir 2009 da Ekonomi ve Dis Politika Arastirmalar Merkezi tarafindan hazirlanan bir calismaya gore en rekabetci il Ankara dir Ankara rekabetcilik endeksini olusturan alt endeksler arasinda insani sermaye yaratici sermaye ve sosyal sermaye endekslerinde ilk sirada yer almistir Universite ve ogretim uyesi sayisinin yuksekligi patent ve benzeri basvurular gibi faktorler Ankara yi ozellikle yaratici sermaye endeksinde Turkiye de birinci yapmaktadir Tarim hayvancilik ve ormancilik Ankara kecisi Ankara ili genelinde topraklarin 60 i tarim alani olarak kullanilir ve bu oran Turkiye ortalamasinin oldukca uzerindedir En onemli tarla urunleri bugday arpa ve seker pancaridir Diger onemli urunler sogan kavun karpuz domates havuc armut elma visne ve uzumdur Tarla arazilerinin yaklasik 24 unde bugday 23 unde arpa kalaninda ise diger urunler yetistirilmektedir Polatli Turkiye nin ikinci buyuk tahil ambari olmasi dolayisiyla en aktif tahil borsalarindan birine sahiptir Ankara rakim ve mera ozellikleri acisindan kucukbas hayvanciliga daha elverislidir Hayvancilik il ekonomisinde onceleri onemli olan yerini giderek kaybetmektedir Ilde koyun ak ve karaman cinsi ve sigir beslenir Tavuk yetistiriciligi de onemli boyuttadir Ankara kecisi olarak bilinen tiftik kecisi sayisi 1970 lerdeki sayisinin onda birinin altindadir ve korunmasi amaciyla gunumuzde yetistiricilerine ucret verilmektedir Ankara orman varligi bakimindan pek zengin degildir Ancak Turkiye capinda mobilyacilik dosemecilik gibi alanlari kapsayan onemli duzeyde bir agac isleri sektoru gelismistir Enerji Nallihan da Cayirhan Termik Santrali linyit 634 MW guclu Esenboga termik santrali ise fuel oil 54 MW yakarak enerji uretir Ayrica Sariyar Baraji 160 MW Hirfanli Baraji Evren 128 MW ve Kesikkopru Baraji 76 MW hidrolelektrik enerji uretir Madencilik Ankara Turkiye nin madencilik potansiyeli fazla olan illerindendir Ilin Beypazari ve Nallihan ilcelerinde Turkiye nin en onemli linyit yataklarindan bazilari bulunur Bala ilcesinde alci tasi yataklari bulunmaktadir Ayrica Tuz Golu ve cevresinde tuz cikarilir Turkiye de Izmir deki Camalti Tuzlasi ndan sonra en fazla tuz cikarilan yer Tuz Golu ve cevresidir Ilde ayrica Beypazari ve Kizilcahamam cevresinde sodacilik gelismistir Yonetim2023 Turkiye Genel Secimleri sonucu Turkiye Buyuk Millet Meclisi nde Ankara yi temsil eden 36 milletvekilinden 15 i Adalet ve Kalkinma Partisi 13 u Cumhuriyet Halk Partisi 5 i IYI Parti 3 u Milliyetci Hareket Partisi ne aittir 27 Temmuz 2017 de Yuksek Secim Kurulu 16 Nisan 2017 de yapilan referandum sonuclarina dayanarak bir sonraki secimler icin Ankara nin cikaracagi milletvekili sayisini 36 olarak belirlemistir Genel secimlerde Ankara nin oylari uc secim bolgesine ayrilarak sayilmaktadir Idari bolunus 6 5 8 Ayas Bala 3 Cubuk Elmadag 1 Golbasi Kalecik Kahraman kazan 4 Mamak 7 2 Beypazari Camlidere Evren Gudul Haymana Kizilcahamam Nallihan Polatli Serefli kochisar 1 Etimesgut 2 Yenimahalle 3 Cankaya 4 Kecioren 5 Pursaklar 6 Akyurt 7 Sincan 8 AltindagAnkara nin ilcelerini gosteren tiklanabilir harita Ankara nin 25 ilcesi vardir 2024 Turkiye yerel secimleri sonuclarina gore ildeki 25 ilceden 16 si Cumhuriyet Halk Partisi 8 i Adalet ve Kalkinma Partisi 1 i ise bagimsiz aday tarafindan yonetilmektedir Ankara Buyuksehir Belediyesi ise Cumhuriyet Halk Partisi tarafindan yonetilmektedir Idari tarih Ankara ili Osmanli Imparatorlugu nun cokmesine kadar Ankara vilayeti sinirlari icindeydi 13 Ekim 1923 te Ankara sehrinin Turkiye nin baskenti olmasinin ardindan ilde nufus hizla artmaya baslamis ve buna bagli olarak yillar icinde ilin idari yapisi degisime ugramistir Cankaya 1936 yilinda Ankara Merkez ilcesinden ayrilmis ve yeni bir ilce haline gelmistir 1953 yilinda Altindag ilcesi kurulmustur Etimesgut 1968 yilina kadar kaza olarak kalmis daha sonra Ankara sehrine ait bir mahalleye donusturulmus 1990 yilinda ise ilce yapilmis ve belediye teskilati kurulmustur 1983 te bir grup yeni ilce daha olusmustur Evvelden Altindag ilcesine ait olan Kecioren Cankaya ya bagli bir mahalle olan Mamak 1923 ten beri bir kaza olan Golbasi ve daha evvel bir kaza olan Sincan Bu ilcelerden Sincan 1988 de Ankara Buyuksehir Belediyesi sinirlari icine alinarak metropol ilce konumuna getirilmistir Evvelden birer kasaba olan Kahramankazan 1987 de Akyurt 1990 da ve Pursaklar 2008 de Ankara ilinin yeni ilceleri olmustur Bu surec icinde Ankara iline bagli olan bazi bolgeler de ilden kopmustur 1989 a kadar ile bagli olan Kirikkale ilcesi 1989 da ve 3578 sayili yasa geregince ayri bir il olmustur Ankara ili Sereflikochisar ilcesine bagli bir kasaba olan Agacoren 1989 da cevresindeki koylerle birlikte bir ilce olup Aksaray iline baglanmistir Ilce merkezlerinin belediye baskanlari ve bunlarin partileri asagidaki tabloda verilmistir Ilce Belediye Baskani Parti Ilce Belediye Baskani PartiAkyurt Hilal Ayik AK Parti Altindag Veysel Tiryaki AK PartiAyas Izzet Demircioglu CHP Bala Ahmet Buran AK PartiBeypazari Ozer Kasap CHP Camlidere Adem Ceylan BagimsizCankaya Huseyin Can Guner CHP Cubuk Baki Demirbas AK PartiElmadag Adem Baris Askin CHP Etimesgut Erdal Besikcioglu CHPEvren Husamettin Unsal AK Parti Golbasi Yakup Odabasi CHPGudul Mehmet Doganay CHP Haymana Levent Koc CHPKalecik Satilmis Karakoc CHP Kahramankazan Selim Cirpanoglu CHPKecioren Mesut Ozarslan CHP Kizilcahamam Suleyman Acar AK PartiMamak Veli Gunduz Sahin CHP Nallihan Ertunc Gungor CHPPolatli Mursel Yildizkaya CHP Pursaklar Ertugrul Cetin AK PartiSincan Murat Ercan AK Parti Sereflikochisar Mustafa Kocak CHPYenimahalle Fethi Yasar CHP Askeri yapi Genelkurmay Karargahi Genelkurmay Baskanligi ve Turk Silahli Kuvvetlerine bagli Kara Hava Deniz ve Icisleri Bakanligina bagli Jandarma Komutanliklari baskent Ankara da bulunur Ankara il sinirlari icinde uc onemli hava ussu vardir Akinci Etimesgut ve Guvercinlik Hava Kuvvetlerine bagli olan Akinci da uc jet filosu Etimesgut ta ise hava ulasim ucaklari konuslanmistir Guvercinlik ussunde baslica helikopterler bulunur Kara Kuvvetleri Jandarma ve Genelkurmay a bagli Ozel Hava Grup Komutanligi tarafindan paylasilir Ahlatlibel deki radar ussu Turk hava sahasindaki sivil ve askeri hava trafigini izlemekte kullanilir Bunun disinda Ankara da kayda deger tumen ve ustu bir muharebe birligi yoktur ancak hava ve kara kuvvetlerine ve jandarma teskilatina bagli cesitli idari lojistik ve egitim birimleri yer alir Bunlarin bazilari Kara Kuvvetlerine bagli Kara Harp Okulu Muhabere Elektronik Bilgi Sistemler MEBS Okulu Kara Havacilik Okulu Guvercinlik Zirhli Birlikler Okulu ve Egitim Tumen Komutanligi Etimesgut ve Beytepe de Jandarmaya bagli Jandarma Egitim Komutanligi ve Jandarma Okullar Komutanligi sayilabilir Ayrica ilde cesitli askeri hastaneler vardir bunlarin en onemlisi Gulhane Askeri Tip Akademisi dir EgitimEgitim ve ogretim acisindan Turkiye nin onemli merkezlerinden biri olan Ankara da 150 den fazla ilk ve orta dereceli okul ile halk egitim merkezi vardir Ayrica yirmi universite ve bir harp okulu hizmet vermektedir Bu universitelerde il genelinden ogrencilere egitim verildigi gibi il disindan ve ogrenci degisim programlari ile yurt disindan gelen ogrencilere de egitim verilmektedir Universiteler Orta Dogu Teknik Universitesi kampusunun girisinde bulunan Bilim Agaci Ankara da bulunan universitelerin bir bolumu Turkiye nin bir bolumu Avrupa nin ve dunyanin en onemli universiteleri arasinda gosterilir Ayrica Ankara nin 15 yas ve uzeri nufusunun 12 6 si universite mezunu 1 2 si yuksek lisans mezunu 0 5 i ise doktora mezunudur Ankara da egitim veren universiteler sunlardir Devlet Ankara Haci Bayram Veli Universitesi Ankara Universitesi Gazi Universitesi Hacettepe Universitesi Orta Dogu Teknik Universitesi Yildirim Beyazit Universitesi Ankara Sosyal Bilimler Universitesi Ankara Muzik ve Guzel Sanatlar Universitesi Vakif Ankara Bilim Universitesi Ankara Medipol Universitesi Atilim Universitesi Baskent Universitesi Bilkent Universitesi Cankaya Universitesi Lokman Hekim Universitesi Ostim Teknik Universitesi TOBB Ekonomi ve Teknoloji Universitesi Ufuk Universitesi TED Universitesi Turk Hava Kurumu Universitesi Yuksek Ihtisas Universitesi Turk Silahli Kuvvetleri ne hizmet veren egitim kuruluslarindan Kara Harp Okulu karaci muvazzaf subay ihtiyacini karsilar Kecioren deki Gulhane Askeri Tip Akademisi Turk Silahli Kuvvetlerine bagli askeri hekim yetistiren bir tip fakultesi ve 1600 yatakli bir egitim hastanesinden olusur Golbasi ndaki Polis Akademisi ise emniyet teskilatina eleman yetistirmek amaciyla dort yillik lisans egitimi verir Teknoloji ve bilim Ankara ekonomisinde sanayinin payinin artmasina paralel olarak yeni teknoloji uretimi de gelismektedir Ankara daki universiteler teknokentler TUBITAK Ulusal Elektronik ve Kriptoloji Enstitusu ve Savunma Sanayi Arastirma Gelistirme Enstitusu Turk Silahli Kuvvetleri nin vakiflari Ar Ge birimleri ve diger kuruluslari Ulusal Bor Arastirma Enstitusu BOREN Turkiye Atom Enerjisi Kurumu cesitli konularda arastirma yapmaktadir Ankara ili 2007 de yapilan 248 patent basvurusu ile Turkiye de Istanbul dan 787 basvuru sonra ikinci durumdadir Ankara daki cesitli universitelerin sanayi ile isbirligi icin olusturmus oldugu 6 teknokent vardir Bunlar universitelerde yapilan kesif ve icatlarin ticarilestirilmesi icin Ar Ge calismalarinin yapildigi yerlerdir Turkiye de 2009 yili itibariyla faal durumdaki 19 teknoparkin bunyesinde en cok Ar Ge kurulusu bulunduran ilk dordunun icinde ODTU Teknokent Bilkent Cyberpark ve Hacettepe Teknokent yer almaktadir Ankara dan yapilan bilimsel yayin sayisi 1981 2006 donemi icin tum Turkiye den yapilan yayin sayisinin 34 u ile 64 bin yayin Turkiye de iller arasinda birinci siradadir Bu yayinlarin yaklasik 90 i universite kaynaklidir Hacettepe Universitesi Ankara Universitesi ile Orta Dogu Teknik Universitesi Bilimsel yayin faaliyeti olan diger Ankara kuruluslari TUBITAK Turkiye Atom Enerjisi Kurumu Maden Tetkik ve Arama Genel Mudurlugu ASELSAN ve ROKETSAN dir AltyapiUlasim Esenboga Uluslararasi HavalimaniAnkara ulasiminda onemli yeri olan dolmuslar Il icinde karayolu demiryolu ve havayolu ile ulasim yapilmaktadir Ayrica baskent Ankara da gelismis bir toplu tasimacilik sistemi sehir nufusunun ulasim ihtiyacini karsilar toplu tasimacilik altyapisina ragmen ve belki ildeki refah seviyesinin bir gostergesi olarak Ankara nufus basina motorlu tasit sayisinda 100 kisiye 18 otomobil ile Turkiye nin birinci ilidir kaynak belirtilmeli Il merkezinin kuzeyinde yer alan Esenboga Uluslararasi Havalimani havayolu ile giris cikisi saglayan en onemli noktadir Esenboga dan Turkiye nin hemen her iline ayrica Avrupa Amerika ve Uzak Dogu nun cesitli sehirlerine ucmak mumkundur 2006 yilinda tamamen yenilenip kapasitesi ve islevi cagdaslastirilmistir Havalimanini kent merkezine baglayan yol da tamamen yenilenmis ve yeni gecitler devreye sokulmustur Havayolu ile kente ulasmanin bir baska yolu da ordunun hizmetindeki Etimesgut Askeri Havalimanidir Bu havalimani sivil ucuslara kapali olsa da gerektiginde alternatif olarak kullanilmaktadir Akinci Etimesgut ve Guvercinlik hava alanlari askeri amaclarla kullanilmaktadir Ankara yakininda O 4 otoyoluAnkara ili karayolu haritasiAnkara ili cevreyolu ici yerlesim haritasi Ankara ili baskente gidip gelen motorlu vasita trafigini kaldirabilmek uzere modern bir karayolu agina sahiptir Baskenti cevreleyen O 20 cevre yolu sehirlerarasi trafigin sehir trafigini aksatmadan gecmesini saglar O 20 baska otoyollara baglanarak baskentin ilin ve ulkenin diger kentlerine ulasimini saglar Bunlardan O4 otoyolu Avrupa E yollari sistemine gore E89 baskenti Istanbul a baglar O20 E90 ise baskenti Adana ya baglar Il icindeki diger devlet yollarinin hemen hepsi Ankara sehrine baglidir Ankara sehrini diger buyuk sehirlere baglayan karayollari arasinda D200 E90 Bursa Eskisehir Ankara D750 E90 Ankara Aksaray Adana D200 E88 Ankara Elmadag O 4 E89 Zonguldak Aksaray Ankara Kizilcahamam Gerede D200 E88 Eskisehir Sivrihisar Ankara Kirikkale Yozgat Sivas bulunur Il icindeki diger devlet yollari ise D750 Tarsus Pozanti Aksaray Ankara Kahramankazan Gerede D765 Cankiri Kalecik Kirikkale D260 Polatli Haymana Bala D140 Beypazari Nallihan D695 Polatli Aksehir Il icinde ilceler arasi ulasimi saglayan bircok otobus firmasi hizmet vermektedir Il merkezinde bulunan Ankara Sehirlerarasi Terminal Isletmesi ASTI Avrupa nin en buyuk otobus terminalleri arasinda yer alir ASTI nin Ankaray ile baglantisi vardir Ankara ilinden gecen iki demiryolu vardir Bunlardan birincisi Ankara sehrini batida Sincan ve Polatli uzerinden Eskisehir e doguda Irmak ve Bogazkopru uzerinden Kayseri ye baglar Ikinci bir hat Irmak i Cankiri uzerinden Karabuk ve Zonguldak a baglar Tren yolu ile giris cikista en onemli yer TCDD Ankara Gari dir Burasi ayni zamanda ulkenin dogusu ile batisinin ayrildigi noktadir Halihazirda ulkenin dort bir yanina ve banliyolere buradan tren seferleri duzenlenmektedir Eskisehir uzerinden Ankara kentini Istanbul a baglayacak olan Ankara Istanbul YHD hattinin Ankara Eskisehir kesimi 2009 da hizmete acilmistir Kentlerde toplu tasimacilik Ankara ulasiminda onemli yeri olan Ankara metrosuIlde tren yolu ile ulasimi saglayan TCDD Ankara Gari Il merkezinde kent ici ulasimda en yogun tasimacilik metro ile yapilmaktadir EGO Genel Mudurlugu tarafindan isletilen Ankara metrosu gunde yaklasik 150 000 yolcu tasir Metro aginda halihazirda Metro ve Ankaray adi altinda iki ayri tasima sistemi calismaktadir Ankaray Metroya gore daha hafif bir rayli sistemdir TCDD tarafindan saglanan banliyo treni hizmeti baskenti Kayas ve Sincan kentleri ve aradaki istasyonlara baglar Baskent ve cogu ilce merkezinde gunluk ulasimda belediye tarafindan isletilen otobusler calisir Ayrica belediyenin ozel sektore ucret karsiligi verdigi ozel halk otobus hatlari vardir Ozel Halk Otobusleri daha hizli ulasim icin Ankaralilar tarafindan tercih edilir Dolmuslar hemen her kentte bulunan bir diger toplu tasimacilik alternatifidir Saglik Ankara ilinde devlet askeri universite ve ozel hastaneler tarafindan saglik hizmetleri verilir Ilde 2014 itibariyla 41 tane Turkiye Cumhuriyeti Saglik Bakanligi na bagli 10 universitelere bagli 4 askeri 2 resmi 36 ozel 1 belediye hastanesi olmak uzere toplam 94 hastane ve 9 agiz ve dis sagligi merkezi bulunmaktadir Turkiye de en cok universite hastanesi olan il Ankara dir En buyuk hastaneler arasinda 4050 yatakli 3704 yatakli Ankara Universitesi Ibni Sina Hastanesi 2000 yatakli Gulhane Askeri Tip Akademisi 1600 yatakli Hacettepe Hastanesi 1000 yatakli Ankara Numune Hastanesi 1109 yatakli 678 yatakli sayilabilir Dunyanin en buyuk goz hastanesi Dunyagoz Ankara Hastanesi de Ankara dadir Kizilcahamam Haymana Beypazari Ayas Gudul Kahramankazan Cubuk ve Camliderede bulunan kaplicalar ve termal tedavi amacli icin kullanilir Su kaynaklari Hidroelektrik enerji saglayan barajlarin yani sira Ankara da icme suyu ve sulama suyu saglayan barajlar da bulunmaktadir Bunlardan Cubuk 1 Baraji Cubuk 2 Baraji Bayindir Baraji Kesikkopru Baraji ve Camlidere Baraji icme suyu saglar Asartepe Baraji sulama suyu saglar Kurtbogazi Baraji ise hem icme hem sulama suyu saglar Bu su kaynaklari buyuyen sehrin ihtiyacini karsilamaya yetmedigi icin 2008 de Kizilirmak tan da baskente su getirilmeye baslanmistir Yeni baraj insaat projeleri gorusulmektedir Yesil alanlar eglence parklari mesire yerleri Ankara Botanik Parki Ilde kisilerin eglenmeleri dinlenmeleri ve dogaya yakinlasabilmelerine olanak saglayan kent parklari ve sehirlerin disinda bulunan korunmaya alinmis dogal bolgeler bulunmaktadir Bunlarin bir bolumu gol golet ve baraj golleri etrafindaki yesil alanlardir bir bolumu ise yayla ve ormanlik bolgelerdir Harikalar Diyari Onemli kentsel yesil alanlar arasinda baskentteki Ataturk Orman Ciftligi Altinpark Esertepe Parki Genclik Parki sayilabilir daha cok ayrinti icin bkz Ankara da parklar ve yesil alanlar Eglence parki Harikalar Diyari 1 milyon 300 bin m lik alaniyla Avrupa nin en buyuk kentsel parkidir Sehrin en buyuk rekreasyon alanlarindan Altinpark Diger modern eglence alanlari arasinda Etimesgut taki Goksu Parki ve Kecioren deki Aqua Park sayilabilir Elmadag Kayak Merkezi kis aylarinda kayak yapma olanagi saglayan tesislere sahip olup korunmus tabiat alanlari arasinda Kizilcahamam da Soguksu Milli Parki Bala da Beynam Ormanlari ve Camkoru Tabiat Parki bulunmaktadir Diger korunan alanlar arasinda Nallihan ilcesindeki Nallihan Davutlar Kus Cenneti Hosebe Mesire Yeri Ardic Ormanlari Anit Agac Kaba Ardic Yaban Koyunu Yerlestirme Sahasi Yaban Hayati Gelistirme Sahasi ve Asarlik Tepeler Tabiat Aniti vardir Ilin cesitli yerlerindeki mesire alanlari piknik ve dinlenme olanaklari sunar Bala daki Kesikkopru barajinda piknik alanlari yuzme ve kayik gezinti olanaklari Beynam Ormanlarinda da piknik alanlari cocuk parki restoran ve benzeri olanaklar temin edilmistir Cubuk taki Cubuk 2 Baraji da dogal guzellikleri ile populer bir ziyaret yeridir Etimesgut taki Goksu Parki ve Ataturk Orman Ciftligi de birer dinlenme piknik ve gezi alanidir Goksu parkinda cesitli modern spor ve rekreasyon tesisleri bulunmaktadir Golbasi ilcesindeki Mogan Parki ve Golu ile Eymir Golu baskente yakin bir mesire ve turizm bolgesi sayilir Eymir Golu nde bisiklete binmek yuruyus yapmak ve oradaki restaurantlardan yararlanmak mumkundur Kizilcahamam daki Soguksu Parki bir diger mesire parkidir Nallihan daki ardic ormanlarinda Hosebe mesire yeri bulunmaktadir Beypazari Egriova Yaylasi ndaki mesire yerinde gol ve orman manzaralari bulunur ve ziyaretcilerin doga sporlari doga yuruyusleri izcilik faaliyetleri yapmasi mumkundur Camlidere deki Alucdagi mesire yeri Alucdag Festivali ve yagli guresleri ile bilinir Resmen mesire yeri olarak tanimlanmamis olmakla beraber ilin cesitli yerlerindeki vadi ve yaylalar doga yuruyusleri kamping su olan yerlerde balikcilik gibi faaliyetlere olanak saglamaktadir Kamp ve karavan etkinlikleri icin Soguksu Milli Parki Cubuk Karagol Orman Ici Dinlenme Yeri Bayindir Baraji Egriova Yaylasi ve Benli Yaylasi uygundur Kaynakca Arsivlenmis kopya PDF 19 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 25 Ekim 2022 2014 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 10 Subat 2015 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 10 Subat 2015 Dosya Ankara districts png Dosya Kirikkale districts png ve Dosya Cankiri districts png ve Sablon Turkiye etiketli iller haritasi incelendiginde cikan sonuc artunbeg 11 Mayis 2022 Ansiklopedika Viki 2 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Temmuz 2022 Il ve Ilce Yuz Olcumleri PDF Harita Genel Mudurlugu 24 Ekim 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi PDF Erisim tarihi 24 Ekim 2019 a b 18 Haziran 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Mayis 2009 8 Subat 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Mayis 2009 16 Mart 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Mayis 2009 30 Ocak 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Mayis 2009 14 Temmuz 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Haziran 2009 27 Aralik 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Haziran 2009 a b 15 Mart 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Haziran 2009 Weatherbase Turkey 14 Ekim 2013 tarihinde kaynagindan 10 Eylul 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Arsivlenmis kopya 7 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Subat 2016 PDF 15 Subat 2010 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 13 Ekim 2009 8 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Ekim 2009 a b Ankara nin dogal sembolleri 20 Temmuz 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Il Kultur ve Turizm Mudurlugu 5 Haziran 2009 tarihinde erisilmistir 29 Agustos 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Ekim 2009 Alpagut B Andrews P Fortelius M Kappelman J Temizsoy I Celebi H Lindsay W Temmuz 1996 A new specimen of Ankarapithecus meteai from the Sinap Formation of central Anatolia Nature 382 6589 ss 349 51 doi 10 1038 382349a0 PMID 8684462 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link Atabey E Sarac G PDF 28 Subat 2013 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 13 Ekim 2009 a b c 17 Kasim 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Ekim 2009 PDF 24 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 15 Nisan 2016 22 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Ekim 2009 Atici T 1997 PDF ss 28 32 11 Nisan 2012 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 16 Ekim 2009 Baran BOZOGLU Ankara nin Cevre Sorunlarinda Neden Sonuc Baglantilari ve Acil Cikis Kapisi Erisim tarihi 16 Ekim 2009 olu kirik baglanti Hurriyet 12 Haziran 2006 Mogan mezarligi 6 Subat 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Ekim 2009 28 Ekim 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Ekim 2009 Adrese Dayali Nufus Kayit Sistemi Sonuclari 2023 8 Subat 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Subat 2024 Adrese Dayali Nufus Kayit Sistemi ADNKS Nufus Sayimi Sonuclari Illerin aldigi goc 2007 2008 donemi Ankara Erisim tarihi 2 Ekim 2009 olu kirik baglanti a b 20 Eylul 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Kasim 2009 Adrese Dayali Nufus Kayit Sistemi ADNKS Nufus Sayimi Sonuclari Bitirilen egitim duzeyi cinsiyet ve yas grubuna gore nufus 2008 Ankara Erisim tarihi 2 Ekim 2009 olu kirik baglanti Fasikul I Mufassal Neticeler Icmal Tablolari PDF 28 Tesrinevvel 1927 Umumi Nufus Tahriri DIE 2 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 28 Mayis 2021 PDF 20 Ilktesrin 1935 Genel Nufus Sayimi DIE 2 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 21 Subat 2021 PDF 20 Ilktesrin 1940 Genel Nufus Sayimi DIE 20 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 20 Ekim 2016 PDF 21 Ekim 1945 Genel Nufus Sayimi DIE 15 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 21 Subat 2021 PDF 22 Ekim 1950 Umumi Nufus Sayimi DIE 15 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 21 Subat 2021 PDF 23 Ekim 1955 Genel Nufus Sayimi DIE 2 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 21 Subat 2021 PDF 23 Ekim 1960 Genel Nufus Sayimi DIE 15 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 19 Subat 2021 1965 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1970 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1975 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1980 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1985 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1990 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2000 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2007 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2008 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2009 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2010 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2011 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2012 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 20 Subat 2013 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 8 Mart 2013 2013 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 15 Subat 2014 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 15 Subat 2014 2014 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 10 Subat 2015 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 10 Subat 2015 a b c d e f g h i Adrese Dayali Nufus Kayit Sistemi Sonuclari html Dogrudan bir kaynak olmayip ilgili veriye ulasmak icin sorgulama yapilmalidir Turkiye Istatistik Kurumu Erisim tarihi 13 Nisan 2016 Ankara Nufusu nufusu com Erisim tarihi 5 Subat 2021 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Ankara Nufusu nufusune com Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Ankara Nufusu nufusubu com Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Arsivlenmis kopya 21 Aralik 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Subat 2024 Arsivlenmis kopya PDF 24 Ekim 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi PDF Erisim tarihi 4 Subat 2020 Icisleri Bakanligi Iller Idaresi Genel Mudurlugu a b Karayollari Genel Mudurlugu a b c Hurriyet Gazetesi arsivi Iste rakamlarla Ankara ekonomisi sayfasi 19 Ocak 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Haziran 2009 Iller itibari ile iktisadi faaliyet kollarina gore Gayri Safi Yurt ici Hasila Ankara Erisim tarihi 2 Ekim 2009 olu kirik baglanti Mimdap org Ankara ekonomide en buyuk 100 dunya sehri arasinda sayfasi Erisim tarihi 2 Haziran 2009 Pricewaterhouse Coopers resmi web sitesi Istanbul ve Ankara PwC nin en buyuk sehir ekonomileri listesinde sayfasi 27 Mayis 2007 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Haziran 2009 4 Turk sehri dunya zirvesinde Milliyet 23 Ocak 2015 30 Haziran 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Ocak 2015 Anadolu nun Sesi 2006 30 Haziran 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Ekim 2009 Hurriyet 19 Mart 2007 Savunma sanayi ve yazilim sektorlerinde bir numarayiz 29 Eylul 2008 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Ekim 2009 10 Eylul 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Ekim 2009 Deloitte Turkiye Ocak 2009 PDF 19 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 19 Temmuz 2020 a b Ankara Il tarim mudurlugu 1 Eylul 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Ekim 2009 Ankara Sanayi Odasi 5 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Ekim 2009 Haymana Ziraat Odasi 26 Nisan 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Ekim 2009 Polatli Ticaret Odasi Erisim tarihi 2 Ekim 2009 olu kirik baglanti Hayvanciligin Sorunlari ve Ankara Hayvanciligi Erisim tarihi 2 Ekim 2009 olu kirik baglanti 20 Agustos 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Ekim 2009 a b Turkiye nin Beseri ve Ekonomik Cografyasi Turkiye Cumhuriyeti Milli Egitim Bakanligi ss 197 198 200 201 ISBN 975 11 2170 1 24 Ekim 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Kasim 2009 Yuksek Secim Kurulu Kararlari 3 Temmuz 2014 8 Temmuz 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Temmuz 2014 25 Eylul 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Agustos 2014 15 Nisan 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Nisan 2019 30 Temmuz 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Ekim 2009 13 Aralik 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Ekim 2009 Mustafa Bektasoglu Dunden Bugune Ankara Erisim tarihi 1 Ekim 2009 olu kirik baglanti 26 Nisan 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Ekim 2009 26 Nisan 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Ekim 2009 Mamak Ilce Milli Egitim Mudurlugu 25 Mart 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Ekim 2009 4 Mayis 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Ekim 2009 2 Nisan 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Ekim 2009 19 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi 22 Haziran 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi 16 Mart 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi 24 Ocak 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Temmuz 2009 4 Il ve 5 Ilce Kurulmasi Hakkinda Kanun olu kirik baglanti Scramble Magazine 16 Ekim 2004 4 Mayis 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Ekim 2009 Radikal 16 Ekim 2004 Turkiye nin havadaki gozu 26 Nisan 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Ekim 2009 Okullarimiz 31 Mayis 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Il Milli Egitim Mudurlugu 8 Haziran 2009 tarihinde erisilmistir 11 Ocak 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Mayis 2009 E Yagci nin konuya iliskin makalesi PDF Erisim tarihi 21 Mayis 2009 olu kirik baglanti 2 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Mayis 2009 Hurriyet Gazetesi konuya iliskin sayfasi 2 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Nisan 2009 Ornek olarak ODTU dunyanin en iyi 438 universitesi secilmistir Hurriyet Gazetesinin konuya iliskin sayfasi 2 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Mayis 2009 TUIK Bitirilen egitim duzeyi ve cinsiyete gore nufus 6 yas 2008 Ankara Erisim tarihi 3 Haziran 2009 olu kirik baglanti ILETISIM 19 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Aralik 2009 20 Aralik 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Mayis 2009 16 Mayis 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Mayis 2009 14 Haziran 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Mayis 2009 27 Kasim 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Mayis 2009 Arsivlenmis kopya 4 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Mart 2015 4 Ekim 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Mayis 2013 mgu edu tr 27 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Ekim 2020 www ankarabilim edu tr 8 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Ekim 2020 Ankara Medipol Univ 28 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi 6 Mart 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Mayis 2009 17 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Mayis 2009 2 Subat 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Mayis 2009 26 Ekim 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Mayis 2009 Lokman Hekim Universitesi 24 Mart 2019 13 Eylul 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Ekim 2020 www ostimteknik edu tr 11 Kasim 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Ekim 2020 26 Nisan 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Mayis 2009 22 Agustos 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Mayis 2009 Yuksekogretim Kurumu resmi sitesi Universiteler Harita bolumu 21 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Mayis 2009 26 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Mayis 2013 13 Mart 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Mayis 2012 14 Mart 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Mayis 2011 20 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Mayis 2011 Kara Harp Okulu tanitim filmi 11 Haziran 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde KHO edu tr 8 Haziran 2009 tarihinde erisilmistir Kara Harp Okulu akademik programi 20 Haziran 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde KHO edu tr 8 Haziran 2009 tarihinde erisilmistir 9 Kasim 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Ekim 2009 8 Ekim 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Ekim 2009 Antara Ticaret Odasi 29 Ocak 2008 Genel Mudurumuz Patron Patrona Kosesinin Konugu Oldu Erisim tarihi 20 Ekim 2009 olu kirik baglanti 10 Eylul 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Ekim 2009 NTVMSNBC 29 Ocak 2008 Bilimsel yayin siralamasinda Ankara birinci 8 Subat 2009 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Ekim 2009 25 Temmuz 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Mayis 2009 14 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Haziran 2009 Ankara Rehberi T C Ankara Valiligi Il Kultur ve Turizm Bakanligi 2004 s 48 ISBN 975 298 173 9 Turkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryollari resmi sitesi Ankara Istanbul Hizli Tren Projesinde Son Durum Sayfasi 23 Ocak 2009 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Haziran 2009 25 Temmuz 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Haziran 2009 14 Eylul 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Haziran 2009 Gul Gursoy PDF 6 Aralik 2015 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi 2 Nisan 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi 9 Kasim 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi 10 Eylul 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Ekim 2009 T C Saglik Bakanligi Ankara Numune Egitim ve Arastirma Hastanesi Hastanemizin tarihcesi olu kirik baglanti 12 Ekim 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Agustos 2014 11 Aralik 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Ekim 2009 7 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Ekim 2009 13 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Agustos 2014 24 Mayis 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Haziran 2009 Ankara Il Kultur ve Turizm Mudurlugu 3 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Ekim 2009 Ankara Il Kultur ve Turizm Mudurlugu 3 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Ekim 2009 Ankara Il Kultur ve Turizm Mudurlugu 6 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Ekim 2009 Dis baglantilarT C Ankara Valiligi

Yayın tarihi: Haziran 13, 2024, 06:02 am
En çok okunan
  • Kasım 06, 2024

    Spiraea nipponica

  • Kasım 06, 2024

    Spiraea ningshiaensis

  • Kasım 06, 2024

    Spiraea nayarii

  • Kasım 06, 2024

    Spiraea nanojaponica

  • Kasım 06, 2024

    Spiraea muliensis

Günlük

  • 1896 Yaz Olimpiyatları

  • 2015 Türkiye Süper Kupası

  • 2014-15 Süper Lig

  • Varşova Üniversitesi

  • Mısır

  • Enver Sedat

  • İsrail

  • Pakistan

  • Mazda

  • Örümcek

NiNa.Az - Stüdyo

  • Vikipedi

Bültene üye ol

Mail listemize abone olarak bizden her zaman en son haberleri alacaksınız.
Temasta ol
Bize Ulaşın
DMCA Sitemap Feeds
© 2019 nina.az - Her hakkı saklıdır.
Telif hakkı: Dadaş Mammedov
Üst