Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Türkiye'de komünizm, 1920 yılında Türkiye Komünist Partisi ile partileşme sürecine giren ve günümüzde devam eden siyasi hareket.
Tarihçe
Erken tarih
Bir akım olarak komünizm, Osmanlı İmparatorluğu ve Anadolu içerisinde ilk kez 19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren bir dizi işçi hareketi ve cemiyeti olarak ortaya çıktı; ancak bu örgütlenmeler, doğalarında komünizm ve sosyalizmden etkilenmelerine rağmen, ideolojik oluşumlardan ziyade işçi haklarına odaklı oluşumlar olarak kaldılar ve böylece büyük bir etkiye sahip olmadılar.Osmanlı Türkçesi'nde sosyalizm ve komünizm kelimelerinin kullanımı ilk kez bu dönemde, Avrupa'dan çeviri yayın yapan Cerîde-i Havâdis gazetesinde görüldü.
1908'de meşrutiyetin restorasyonu ile başlayan İkinci Meşrutiyet (1908-1920) dönemi ile, Osmanlı İmparatorluğu'nda ifade ve basın özgürlüğünde görülen rahatlamalar sayesinde, özellikle (imparatorluk içerisindeki azınlıklar) arasında, komünizmin de dahil olduğu yeni toplumsal ve ideolojik akımlar yükselişe geçti. Daha önce en kaydadeğerleri Sosyal Demokrat Hınçak Fırkası ve Ermeni Devrimci Federasyonu olmak üzere çeşitli komünist ve sosyalist partiler azınlıklar arasında zaten kurulmuş olsa da, ilk Türk komünist siyasi partisi, 1910 yılında Hüseyin Hilmi tarafından kurulan Osmanlı Sosyalist Fırkası (OSF) oldu. OSF Meclis-i Mebûsan içindeki desteğinin önemli bir bölümünü Bulgar ve Ermenilerden alıyordu ve modern anlamda siyasi bir oluşum olmaktan ziyade bir aydınlar topluluğuydu. Eylül 1911'de uluslararası işçi hareketi ile irtibat içinde bulunabilmek için partinin uluslararası örgütü, tarafından Paris'te kuruldu; fakat parti, İkinci Enternasyonal'e kabul edilmeyi başaramadı. 1913 yılında Bâb-ı Âli Baskını ile İttihat ve Terakki'nin mutlak iktidarı sağlaması ve kısa süre sonra Mahmud Şevket Paşa'nın suikaste uğraması üzerine muhalefete yönelik başlatılan tasfiye ile Hüseyin Hilmi tutuklandı ve Sinop'a sürgün edildi. Böylece OSF'nin sonu geldi.
1913'te Hüseyin Hilmi'nin sürgününden 1918'deki Mondros Mütarekesi'ne kadar, yani I. Dünya Savaşı boyunca, ne siyasi ne de toplumsal alanda etki gösterememiş bir dizi parti haricinde ciddi bir komünist örgütlenme gerçekleşmedi. Bu yıllar sırasında birçok Türk sosyalisti Almanya'daydı ve Spartaküs Birliği ile yakın bağlar kurdu. Diğer bir grup Türk sosyalistleri ise Rusya'daydı ve Bolşevik İhtilali'ne yakından tanıklık ettiler.
Kurtuluş Savaşı Dönemi
Bu alt başlığın genişletilmesi gerekiyor. Sayfayı düzenleyerek yardımcı olabilirsiniz. |
10 Eylül 1920'de Mustafa Suphi tarafından kurulan Türkiye Komünist Partisi, Türkiye'de kurulan ilk komünist siyasi oluşumdur. Aynı yıl, 18 Ekim 1920'de Mustafa Kemal'in talimatıyla kurulan Türk Komünist Fırkası (TKF) ise daha çok Sovyetler Birliği'nden yardım almak amacıyla kurulmuş ve üç ay içinde kapatılmış bir partiydi.
TKF'nin önde gelen 14 yöneticisi ve Mustafa Suphi 28 Ocak 1921'de Trabzon açıklarında öldürüldü. Aynı yıl Ankara’da Türkiye Halk İştirakiyyun Fırkası ve Yeşil Ordu davasında tutuklamalar oldu ve parti kapatıldı.
Türkiye Sosyalist Fırkası Başkanı Hüseyin Hilmi, İstanbul’da eski bir polis olan Kalkandereli Ali Haydar tarafından 1922’de vurularak öldürüldü.
Ankara’da ikinci Türkiye Halk İştirakiyyun Fırkası davası 1922’de açıldı ve parti kapatıldı.
1 Mayıs 1923’te İstanbul’da dağıtılan 1 Mayıs bildirileri nedeniyle Türkiye Komünist Partisi mensupları tutuklandı, haklarında “vatana ihanet” suçlamasıyla dava açıldı.
Cumhuriyet dönemi
Cumhuriyetin kuruluşundan çok partili siyasi hayata geçilen döneme kadar Türkiye'de komünist siyasi partiler yasal olarak faaliyet gösteremedi.
1925’te Şeyh Said İsyanı gerekçesiyle çıkarılan Takrir-i Sükun Kanunu ile komünistler de yargılandı, 38 sanıklı TKP davasında sanıklara 7 ila 15 yıl hapis cezası verildi.
1927 Ekim’inde İstanbul, İzmir ve Adana’da TKP’ye karşı başlatılan operasyonlarda aralarında Nâzım Hikmet ve İsmail Bilen’in de olduğu 30 kişi yargılandı ve gizli örgüt kurmaktan hüküm giydi.
1929’da Dr. Hikmet Kıvılcımlı, ve İsmail Bilen’in de aralarında olduğu 34 kişi tutuklandı.
1929’da İzmir Ağır Ceza Mahkemesi’ndeki davada 24 kişi çeşitli hapis cezalarına çarptırıldı.
1930’da 1 Mayıs öncesinde İstanbul, İzmir ve Adana’da bildiri dağıtan TKP’liler tutuklandı, 1 Ağustos günü yeni tutuklamalar yapıldı.
1931’de Nâzım Hikmet’in “komünizm propagandası” yaptığı gerekçesiyle yargılanmasına başlandı.
1932’deki TKP 5. Kongresi’nden sonra İstanbul, İzmir, Edirne ve Samsun’da geniş çaplı tutuklamalar yapıldı.
1933’te İstanbul ve Bursa’da yapılan operasyonlar sonrasında 30’dan fazla kişi yargılandı, 1934 başında sonuçlanan davada Nâzım Hikmet ve Şair Nail V. Çakırhan da ceza aldı.
1935’te aralarında Hasan İzzettin Dinamo ve Ruşen Zeki’nin de bulunduğu TKP’ye yönelik operasyonda “Genç Komünistler Federasyonu” davası açıldı, birçok kişi tutuklandı.
1938’deki Donanma ve Harp Okulu davalarında Nâzım Hikmet, Kemal Tahir, Dr. Hikmet Kıvılcımlı, Kerim Korcan, Hamdi Şamilov gibi isimlerin de aralarında bulunduğu TKP’liler ağır hapis cezalarına çarptırıldı.
1944 Mart ayında TKP’ye yönelik operasyonlarda 65 kişi tutuklandı, sanıklar 1 No’lu Askeri Mahkeme’de yargılandı, 3 Mart 1945’te sonuçlanan davada 32 kişi hapis cezası aldı.
1945’te TKP’nin gençlik örgütlenmesine yönelik operasyonlarda İlerici Gençlik Birliği üyeleri tutuklandı, dava sonunda 1 numaralı sanık Mihri Belli başta olmak üzere 28 kişi çeşitli hapis ve sürgün cezalarına çarptırıldı. 4 Aralık 1945 tarihinde sol eğilimli, günlük Tan gazetesinin bir grup tarafından yağmalanmasıyla vuruldu.
1946’da kurulan iki yasal sosyalist parti, Türkiye Sosyalist Partisi ve Türkiye Sosyalist Emekçi Köylü Partisi altı ay faaliyet gösterdikten sonra İstanbul Sıkıyönetim Komutanlığı tarafından "komünist gaye ve maksatlara hizmet ettikleri" gerekçesiyle 16 Aralık 1946’da kapatıldı, yöneticileri tutuklandı ve aralarında Dr. Şefik Hüsnü Değmer’in de bulunduğu 45 kişi çeşitli hapis cezalarına çarptırıldı.
Toplumda ve basında artan komünizm tartışmaları üzerine Pertev Naili Boratav, Niyazi Berkes ve Behice Boran hakkında 14 Mart 1947 tarihinde soruşturma başlatıldı ve bu kişiler çok geçmeden üniversitedeki görevlerinden uzaklaştırıldılar.
1960'lı yıllar
1960'lı yıllarda sosyalist devrim yapılmasını savunan İstanbul Üniversitesi öğrencisi Deniz Gezmiş, arkadaşlarıyla birlikte THKO'yu kurdu. Deniz Gezmiş o sırada Türkiye İşçi Partisi İstanbul sekreteri oldu. Bu dernek birçok illerden destek gördü. Örgüt çok kısa zaman sonra eylemlerine başladı. Örgüt, İstanbul Üniversitesi' ni işgal gibi birçok eylemlere başvurdu. Bu eylemlerin en büyüğü ise 6. Filo'yu protesto eylemidir. Bu eylemlerde devrimci gençler, radikal İslamcılarla karşılaşmamıştır.Bu olaylarda birçok öğrenci yaralanmış ve öldürülmüştür. Bu eylemlerden sonra 1972'de Deniz Gezmiş, Hüseyin İnan ve Yusuf Aslan idam edilmiştir.
1970'li yıllar
Bu alt başlığın genişletilmesi gerekiyor. Sayfayı düzenleyerek yardımcı olabilirsiniz. |
Bu yıllarda 12 Mart muhtırasından sonra Türk soluna büyük bir darbe vuruldu ve her yerde komünist avı başladı.Daha sonra Ecevit hükûmetinin yaptığı aflarla Türk solu eski gücüne dönse de milliyetçi cephenin iktidara gelmesiyle tekrar sol güç kaybetmiştir.Bu yıllarda solcular ve ülkücüler arasında sokak kavgaları ve yer işgalleri görülmüştür.
12 Eylül sonrası
Bu alt başlığın genişletilmesi gerekiyor. Sayfayı düzenleyerek yardımcı olabilirsiniz. |
2000'li yıllar
Bu alt başlığın genişletilmesi gerekiyor. Sayfayı düzenleyerek yardımcı olabilirsiniz. |
2001 yılında Türkiye Komünist Partisi tekrar kuruldu. Ancak 13 Temmuz 2014'te Erkan Baş, Metin Çulhaoğlu ve de bulunduğu 11 kişilik komite üyesi grup, TKP'nin Gezi Parkı Olayları'nda gerekli örgütsel dönüşümleri yapmadığı sebebiyle Haliç'te TKP 12. Kongresi'ni düzenledi. Ardından 14 Temmuz 2014'te Aydemir Güler ve Kemal Okuyan'ın bulunduğu 12 kişilik merkez komite üyesi TKP Atılım Kongresi'ni düzenledi. Aynı tarihte iki kongreyi de temsil eden delegasyonlar toplanmış ve TKP'yi kendilerinin temsil ettiğini öne sürdüklerinde bir uzlaşmaya varamamışlardı. Bu olaydan sonra Atılım Kongresi Komünist Parti'yi (KP), 12. Kongre ise Halkın Türkiye Komünist Partisi'ni (HTKP) kurarak partiyi ikiye böldü. 18 Ağustos 2015'te de 'in de bulunduğu bir grup HTKP'den ayrılarak Türkiye Komünist Hareketi’ni (TKH) kurdu.
Komünist Parti aynı zamanda Gelenek, Boyun Eğme, Komünist ve adlı dergilerini yayımladı. 2006'da kurulmuş olan soL Haber Portalı'nın faaliyetini de sürdürdü.
27 Aralık 2016'da TKP'nin yeniden siyasete dönmesi için 3 tarafa da bir çağrıda bulundu. KP bu çağrıya olumlu karşılık verdi, ancak HTKP ve TKH bu çağrıya şiddetli tepkiler verdi. HTKP ve TKH, 22 Ocak 2017'de KP, TKP ismini alınca bu duruma karşı çıktılar. 7 Kasım 2017'de de Erkan Baş, HTKP'yi kapatıp Türkiye İşçi Partisi'ni (TİP) kurarak yoluna devam etmiştir. 2018 genel seçimleri sırasında TİP'in HDP listelerinden seçime girmesi üzerine çıkan tartışmalar sonucu o zamana kadar TİP'i destekleyen FKF, ayrı bir yoldan gitme kararı almış ve 18 Kasım 2020'de Devrim Hareketi'ni kurmuştur.
Türkiye Halk Kurtuluş Ordusu (THKO) kurucularından Mustafa Yalçıner'in de yazılarının yayımlandığı 2016 kuruluşlu Teori ve Eylem adında bir dergi de vardır.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ a b Gökay, Bülent (2019). "The Communist Party of Turkey: An instrument of 'Soviet eastern policy'?". Feliu, Laura (Ed.). Communist Parties in the Middle East: 100 Years of History (İngilizce). Routledge. ss. 60-73. ISBN .
- ^ a b Sipahi, Serhat (31 Aralık 2021). "Türkiye Komünist Partisi öncülerinden Şefik Hüsnü'nün Moskova'ya gönderdiği rapor çerçevesinde, İkinci Dünya Savaşı yıllarında Türkiye'de Komünizm". Avrasya Beşeri Bilim Araştırmaları Dergisi. 1 (2). DergiPark. ss. 111-133. 1 Ekim 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Ekim 2022.
- ^ Cesur, Ertuğrul (2017). "Osmanlı Dönemi Sosyalizm Tartışmaları ve "İştirâk" Kavramı". Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 5, Sayı: 3. s. 867. 24 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Temmuz 2018.
- ^ Tevetoğlu, Fethi (1 Ocak 1967). Türkiye'de Sosyalist ve Komünist Faaliyetler. Ankara: Ayyıldız Matbaası. s. 15. 1 Ekim 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Ekim 2022.
- ^ Hür, Ayşe (April 24, 2008). ", Taraf. 21 Mayıs 2009'da orijinalinden arşivlenmiştir.
- ^ Tunaya, Tarık Zafer (1984). Türkiye'de Siyasal Partiler. 1. İstanbul: İletişim Yayınları. s. 248.
- ^ a b Çapanoğlu, Süleyman (1964). Türkiye'de Sosyalizm Hareketleri ve Sosyalist Hilmi. İstanbul: Pınar Yayınevi. ss. 83-84.
- ^ . 19 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi.
Dış bağlantılar
- , En Son Haber
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Turkiye de komunizm 1920 yilinda Turkiye Komunist Partisi ile partilesme surecine giren ve gunumuzde devam eden siyasi hareket Turkiye Komunist Partisi kuruculari Mustafa Suphi sag Genel sekreter Ethem Nejat orta ve Ismail Hakki sol TarihceErken tarih Huseyin Hilmi Bir akim olarak komunizm Osmanli Imparatorlugu ve Anadolu icerisinde ilk kez 19 yuzyilin ikinci yarisindan itibaren bir dizi isci hareketi ve cemiyeti olarak ortaya cikti ancak bu orgutlenmeler dogalarinda komunizm ve sosyalizmden etkilenmelerine ragmen ideolojik olusumlardan ziyade isci haklarina odakli olusumlar olarak kaldilar ve boylece buyuk bir etkiye sahip olmadilar Osmanli Turkcesi nde sosyalizm ve komunizm kelimelerinin kullanimi ilk kez bu donemde Avrupa dan ceviri yayin yapan Ceride i Havadis gazetesinde goruldu 1908 de mesrutiyetin restorasyonu ile baslayan Ikinci Mesrutiyet 1908 1920 donemi ile Osmanli Imparatorlugu nda ifade ve basin ozgurlugunde gorulen rahatlamalar sayesinde ozellikle imparatorluk icerisindeki azinliklar arasinda komunizmin de dahil oldugu yeni toplumsal ve ideolojik akimlar yukselise gecti Daha once en kaydadegerleri Sosyal Demokrat Hincak Firkasi ve Ermeni Devrimci Federasyonu olmak uzere cesitli komunist ve sosyalist partiler azinliklar arasinda zaten kurulmus olsa da ilk Turk komunist siyasi partisi 1910 yilinda Huseyin Hilmi tarafindan kurulan Osmanli Sosyalist Firkasi OSF oldu OSF Meclis i Mebusan icindeki desteginin onemli bir bolumunu Bulgar ve Ermenilerden aliyordu ve modern anlamda siyasi bir olusum olmaktan ziyade bir aydinlar topluluguydu Eylul 1911 de uluslararasi isci hareketi ile irtibat icinde bulunabilmek icin partinin uluslararasi orgutu tarafindan Paris te kuruldu fakat parti Ikinci Enternasyonal e kabul edilmeyi basaramadi 1913 yilinda Bab i Ali Baskini ile Ittihat ve Terakki nin mutlak iktidari saglamasi ve kisa sure sonra Mahmud Sevket Pasa nin suikaste ugramasi uzerine muhalefete yonelik baslatilan tasfiye ile Huseyin Hilmi tutuklandi ve Sinop a surgun edildi Boylece OSF nin sonu geldi 1913 te Huseyin Hilmi nin surgununden 1918 deki Mondros Mutarekesi ne kadar yani I Dunya Savasi boyunca ne siyasi ne de toplumsal alanda etki gosterememis bir dizi parti haricinde ciddi bir komunist orgutlenme gerceklesmedi Bu yillar sirasinda bircok Turk sosyalisti Almanya daydi ve Spartakus Birligi ile yakin baglar kurdu Diger bir grup Turk sosyalistleri ise Rusya daydi ve Bolsevik Ihtilali ne yakindan taniklik ettiler Kurtulus Savasi Donemi Bu alt basligin genisletilmesi gerekiyor Sayfayi duzenleyerek yardimci olabilirsiniz 10 Eylul 1920 de Mustafa Suphi tarafindan kurulan Turkiye Komunist Partisi Turkiye de kurulan ilk komunist siyasi olusumdur Ayni yil 18 Ekim 1920 de Mustafa Kemal in talimatiyla kurulan Turk Komunist Firkasi TKF ise daha cok Sovyetler Birligi nden yardim almak amaciyla kurulmus ve uc ay icinde kapatilmis bir partiydi TKF nin onde gelen 14 yoneticisi ve Mustafa Suphi 28 Ocak 1921 de Trabzon aciklarinda olduruldu Ayni yil Ankara da Turkiye Halk Istirakiyyun Firkasi ve Yesil Ordu davasinda tutuklamalar oldu ve parti kapatildi Turkiye Sosyalist Firkasi Baskani Huseyin Hilmi Istanbul da eski bir polis olan Kalkandereli Ali Haydar tarafindan 1922 de vurularak olduruldu Ankara da ikinci Turkiye Halk Istirakiyyun Firkasi davasi 1922 de acildi ve parti kapatildi 1 Mayis 1923 te Istanbul da dagitilan 1 Mayis bildirileri nedeniyle Turkiye Komunist Partisi mensuplari tutuklandi haklarinda vatana ihanet suclamasiyla dava acildi Cumhuriyet donemi Turkiye Isci Partisi etkinligi Cumhuriyetin kurulusundan cok partili siyasi hayata gecilen doneme kadar Turkiye de komunist siyasi partiler yasal olarak faaliyet gosteremedi 1925 te Seyh Said Isyani gerekcesiyle cikarilan Takrir i Sukun Kanunu ile komunistler de yargilandi 38 sanikli TKP davasinda saniklara 7 ila 15 yil hapis cezasi verildi 1927 Ekim inde Istanbul Izmir ve Adana da TKP ye karsi baslatilan operasyonlarda aralarinda Nazim Hikmet ve Ismail Bilen in de oldugu 30 kisi yargilandi ve gizli orgut kurmaktan hukum giydi 1929 da Dr Hikmet Kivilcimli ve Ismail Bilen in de aralarinda oldugu 34 kisi tutuklandi 1929 da Izmir Agir Ceza Mahkemesi ndeki davada 24 kisi cesitli hapis cezalarina carptirildi 1930 da 1 Mayis oncesinde Istanbul Izmir ve Adana da bildiri dagitan TKP liler tutuklandi 1 Agustos gunu yeni tutuklamalar yapildi 1931 de Nazim Hikmet in komunizm propagandasi yaptigi gerekcesiyle yargilanmasina baslandi 1932 deki TKP 5 Kongresi nden sonra Istanbul Izmir Edirne ve Samsun da genis capli tutuklamalar yapildi 1933 te Istanbul ve Bursa da yapilan operasyonlar sonrasinda 30 dan fazla kisi yargilandi 1934 basinda sonuclanan davada Nazim Hikmet ve Sair Nail V Cakirhan da ceza aldi 1935 te aralarinda Hasan Izzettin Dinamo ve Rusen Zeki nin de bulundugu TKP ye yonelik operasyonda Genc Komunistler Federasyonu davasi acildi bircok kisi tutuklandi 1938 deki Donanma ve Harp Okulu davalarinda Nazim Hikmet Kemal Tahir Dr Hikmet Kivilcimli Kerim Korcan Hamdi Samilov gibi isimlerin de aralarinda bulundugu TKP liler agir hapis cezalarina carptirildi 1944 Mart ayinda TKP ye yonelik operasyonlarda 65 kisi tutuklandi saniklar 1 No lu Askeri Mahkeme de yargilandi 3 Mart 1945 te sonuclanan davada 32 kisi hapis cezasi aldi 1945 te TKP nin genclik orgutlenmesine yonelik operasyonlarda Ilerici Genclik Birligi uyeleri tutuklandi dava sonunda 1 numarali sanik Mihri Belli basta olmak uzere 28 kisi cesitli hapis ve surgun cezalarina carptirildi 4 Aralik 1945 tarihinde sol egilimli gunluk Tan gazetesinin bir grup tarafindan yagmalanmasiyla vuruldu 1946 da kurulan iki yasal sosyalist parti Turkiye Sosyalist Partisi ve Turkiye Sosyalist Emekci Koylu Partisi alti ay faaliyet gosterdikten sonra Istanbul Sikiyonetim Komutanligi tarafindan komunist gaye ve maksatlara hizmet ettikleri gerekcesiyle 16 Aralik 1946 da kapatildi yoneticileri tutuklandi ve aralarinda Dr Sefik Husnu Degmer in de bulundugu 45 kisi cesitli hapis cezalarina carptirildi Toplumda ve basinda artan komunizm tartismalari uzerine Pertev Naili Boratav Niyazi Berkes ve Behice Boran hakkinda 14 Mart 1947 tarihinde sorusturma baslatildi ve bu kisiler cok gecmeden universitedeki gorevlerinden uzaklastirildilar 1960 li yillar 1960 li yillarda sosyalist devrim yapilmasini savunan Istanbul Universitesi ogrencisi Deniz Gezmis arkadaslariyla birlikte THKO yu kurdu Deniz Gezmis o sirada Turkiye Isci Partisi Istanbul sekreteri oldu Bu dernek bircok illerden destek gordu Orgut cok kisa zaman sonra eylemlerine basladi Orgut Istanbul Universitesi ni isgal gibi bircok eylemlere basvurdu Bu eylemlerin en buyugu ise 6 Filo yu protesto eylemidir Bu eylemlerde devrimci gencler radikal Islamcilarla karsilasmamistir Bu olaylarda bircok ogrenci yaralanmis ve oldurulmustur Bu eylemlerden sonra 1972 de Deniz Gezmis Huseyin Inan ve Yusuf Aslan idam edilmistir 1970 li yillar Bu alt basligin genisletilmesi gerekiyor Sayfayi duzenleyerek yardimci olabilirsiniz Bu yillarda 12 Mart muhtirasindan sonra Turk soluna buyuk bir darbe vuruldu ve her yerde komunist avi basladi Daha sonra Ecevit hukumetinin yaptigi aflarla Turk solu eski gucune donse de milliyetci cephenin iktidara gelmesiyle tekrar sol guc kaybetmistir Bu yillarda solcular ve ulkuculer arasinda sokak kavgalari ve yer isgalleri gorulmustur 12 Eylul sonrasi Bu alt basligin genisletilmesi gerekiyor Sayfayi duzenleyerek yardimci olabilirsiniz 2000 li yillar Bu alt basligin genisletilmesi gerekiyor Sayfayi duzenleyerek yardimci olabilirsiniz 2001 yilinda Turkiye Komunist Partisi tekrar kuruldu Ancak 13 Temmuz 2014 te Erkan Bas Metin Culhaoglu ve de bulundugu 11 kisilik komite uyesi grup TKP nin Gezi Parki Olaylari nda gerekli orgutsel donusumleri yapmadigi sebebiyle Halic te TKP 12 Kongresi ni duzenledi Ardindan 14 Temmuz 2014 te Aydemir Guler ve Kemal Okuyan in bulundugu 12 kisilik merkez komite uyesi TKP Atilim Kongresi ni duzenledi Ayni tarihte iki kongreyi de temsil eden delegasyonlar toplanmis ve TKP yi kendilerinin temsil ettigini one surduklerinde bir uzlasmaya varamamislardi Bu olaydan sonra Atilim Kongresi Komunist Parti yi KP 12 Kongre ise Halkin Turkiye Komunist Partisi ni HTKP kurarak partiyi ikiye boldu 18 Agustos 2015 te de in de bulundugu bir grup HTKP den ayrilarak Turkiye Komunist Hareketi ni TKH kurdu Komunist Parti ayni zamanda Gelenek Boyun Egme Komunist ve adli dergilerini yayimladi 2006 da kurulmus olan soL Haber Portali nin faaliyetini de surdurdu 27 Aralik 2016 da TKP nin yeniden siyasete donmesi icin 3 tarafa da bir cagrida bulundu KP bu cagriya olumlu karsilik verdi ancak HTKP ve TKH bu cagriya siddetli tepkiler verdi HTKP ve TKH 22 Ocak 2017 de KP TKP ismini alinca bu duruma karsi ciktilar 7 Kasim 2017 de de Erkan Bas HTKP yi kapatip Turkiye Isci Partisi ni TIP kurarak yoluna devam etmistir 2018 genel secimleri sirasinda TIP in HDP listelerinden secime girmesi uzerine cikan tartismalar sonucu o zamana kadar TIP i destekleyen FKF ayri bir yoldan gitme karari almis ve 18 Kasim 2020 de Devrim Hareketi ni kurmustur Turkiye Halk Kurtulus Ordusu THKO kurucularindan Mustafa Yalciner in de yazilarinin yayimlandigi 2016 kuruluslu Teori ve Eylem adinda bir dergi de vardir Ayrica bakinizTurkiye deki etkin yasal komunist partilerin uye sayilariKaynakca a b Gokay Bulent 2019 The Communist Party of Turkey An instrument of Soviet eastern policy Feliu Laura Ed Communist Parties in the Middle East 100 Years of History Ingilizce Routledge ss 60 73 ISBN 978 1032092584 a b Sipahi Serhat 31 Aralik 2021 Turkiye Komunist Partisi onculerinden Sefik Husnu nun Moskova ya gonderdigi rapor cercevesinde Ikinci Dunya Savasi yillarinda Turkiye de Komunizm Avrasya Beseri Bilim Arastirmalari Dergisi 1 2 DergiPark ss 111 133 1 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Ekim 2022 Cesur Ertugrul 2017 Osmanli Donemi Sosyalizm Tartismalari ve Istirak Kavrami Mus Alparslan Universitesi Sosyal Bilimler Dergisi Cilt 5 Sayi 3 s 867 24 Temmuz 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Temmuz 2018 Tevetoglu Fethi 1 Ocak 1967 Turkiye de Sosyalist ve Komunist Faaliyetler Ankara Ayyildiz Matbaasi s 15 1 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Ekim 2022 Hur Ayse April 24 2008 Taraf 21 Mayis 2009 da orijinalinden arsivlenmistir Tunaya Tarik Zafer 1984 Turkiye de Siyasal Partiler 1 Istanbul Iletisim Yayinlari s 248 a b Capanoglu Suleyman 1964 Turkiye de Sosyalizm Hareketleri ve Sosyalist Hilmi Istanbul Pinar Yayinevi ss 83 84 19 Ocak 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Dis baglantilar En Son Haber