Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Na-Dene Kızılderilileri ya da Na-Dene halkları, Na-Dene dilli halklar (İngilizce: Na-Dene Indians, Na-Dene peoples), Kuzey Amerika'da ABD (Alaska, Washington, Oregon, Kaliforniya, Utah, Kolorado, Arizona, New Mexico, Oklahoma, Teksas), Kanada (Yukon, Kuzeybatı Toprakları, Nunavut, Britanya Kolombiyası, Alberta, Saskatchewan, Manitoba) ve ufak bir kısmı da Meksika’da yaşayan, Na-Dene dilleri ailesinden dilleri konuşan, avcı ve toplayıcı, yarı göçebe, anasoylu, animist ve şamanist Kızılderili halkları. Toplam nüfusları yaklaşık 200.000 kişidir ve çoğunluğu Atabasklar oluşturur. Asya kökenli olduğu 2008 yılında Edward Vajda başta olmak üzere uzmanlarınca kabul edilen tek Kızılderili grubudur. Bunların dışındaki diğer bütün Kızılderililer İngilizcede Amerindians olarak da adlandırılır ve dilleri Amerind dilleri olarak tek grupta da toplanır.
 Na-Dene coğrafyası | |
| Önemli nüfusa sahip bölgeler | |
|---|---|
| Kanada, ABD (Alaska ve Kıta ABD'si) | |
| Diller | |
| Din | |
Sınıflandırma
Diline göre
- Tlingitler
- Eyak-Atabasklar
Kültürüne göre
- Subarktik Kızılderilileri: Tsutinalar (Sarsiler) ve Nikolalar hariç Kuzey Atabaskları
- Ova Kızılderilileri: Tsutinalar, Ova Apaçileri (Kiyova Apaçileri), Lipanlar
- Güneybatı Kızılderilileri: Ova Apaçileri hariç Güney Atabask dillerini konuşanlar (Apaçiler ile Navaholar)
- Plato Kızılderilileri: Nikola Atabaskları
- Pasifik Kuzeybatısı Kızılderilileri: Tlingitler, Eyaklar, Tsetsautlar
- Kaliforniya Kızılderilileri: Pasifik Atabaskları
Tarih
Na-Dene halklarının ve Proto-Atabaskların Amerika'daki anayurdu (Urheimat) olarak doğu Alaska ya da batı Yukon gibi Pasifik Okyanusuna akan ırmaklardan oluşan havzaya sahip kuzey bölgesi olduğu düşünülmektedir. Na-Dene dillerinin Sibirya'daki Ketçe başta olmak üzere Yenisey dilleri ile akraba olduğu 2008 yılında Edward Vajda tarafından ortaya atılmış ve kabul görmüştür. Dil verilerine göre Asya'daki bir gruba bağlanan ilk ve tek Kızılderili grubudur.
Coğrafi dağılım
- Kanada
- Yukon Toprakları: Tlingitler, Guçinler, Hanlar, Kaskalar, Tagişler, Kuzey Tuçonları, Güney Tuçonları, Yukarı Tananalar
- Kuzeybatı Toprakları: Denesulineler, Guçinler, Sahtular, Denetalar, Tlınçonlar
- Britanya Kolombiyası: Tlingitler, , Çilkotinler, , Kaskalar, Nikolalar, Sekaniler, Danezalar, Denetalar, Tagişler, Tahltanlar, Tsetsautlar
- Alberta: Denetalar, Denesulineler, Tsutinalar
- Saskatchewan: Denesulineler
- Manitoba: Denesulineler
- Nunavut: Denesulineler
- Amerika Birleşik Devletleri
- Alaska: Tlingitler, Eyaklar, Ahtnalar, , , Guçinler, Hanlar, Holikaçuklar, Koyukonlar, Aşağı Tananalar, Tanakroslar, Tsetsautlar, , Yukarı Tananalar
- Washington: Çilkotinler, Kwalhioqua, Nikolalar
- Oregon: Tlatskanie, Applegate, Galice, Tututni, Upper Coquille, Tolowa, Upper Umpqua
- Kaliforniya: Eel River, Hupalar, Mattole-Bear River, Tolowa
- Utah: Navaholar
- Kolorado: , Navaholar
- Arizona: , Navaholar,
- New Mexico: , , , , Navaholar
- Teksas: ,
- Oklahoma: , ,
- Meksika
Kaynakça
- ^ . 29 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2012.
- ^ "MtDNA Diversity in Amerindians and Na-Dene Indians (1993)". 14 Haziran 2010 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Aralık 2012.
- ^ "Encyclopædia Britannica : Athabaskan language family". 23 Aralık 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Aralık 2012.
- ^ Dene–Yeniseic Symposium 15 Kasım 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., University of Alaska Fairbanks, February 2008, accessed 30 Mar 2010
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Na Dene Kizilderilileri ya da Na Dene halklari Na Dene dilli halklar Ingilizce Na Dene Indians Na Dene peoples Kuzey Amerika da ABD Alaska Washington Oregon Kaliforniya Utah Kolorado Arizona New Mexico Oklahoma Teksas Kanada Yukon Kuzeybati Topraklari Nunavut Britanya Kolombiyasi Alberta Saskatchewan Manitoba ve ufak bir kismi da Meksika da yasayan Na Dene dilleri ailesinden dilleri konusan avci ve toplayici yari gocebe anasoylu animist ve samanist Kizilderili halklari Toplam nufuslari yaklasik 200 000 kisidir ve cogunlugu Atabasklar olusturur Asya kokenli oldugu 2008 yilinda Edward Vajda basta olmak uzere uzmanlarinca kabul edilen tek Kizilderili grubudur Bunlarin disindaki diger butun Kizilderililer Ingilizcede Amerindians olarak da adlandirilir ve dilleri Amerind dilleri olarak tek grupta da toplanir Na Dene Kizilderilileri Na Dene Indians Na Dene cografyasiOnemli nufusa sahip bolgelerKanada ABD Alaska ve Kita ABD si DillerNa Dene dilleriDinHristiyanlik Animizm SamanizmSiniflandirmaDiline gore Tlingitler Eyak Atabasklar Eyaklar Atabasklar Kuzey Atabasklari Alaska Atabasklari Kanada Atabasklari Pasifik Atabasklari Hupalar Guney Atabasklari Apaciler NavaholarKulturune gore Subarktik Kizilderilileri Tsutinalar Sarsiler ve Nikolalar haric Kuzey Atabasklari Ova Kizilderilileri Tsutinalar Ova Apacileri Kiyova Apacileri Lipanlar Guneybati Kizilderilileri Ova Apacileri haric Guney Atabask dillerini konusanlar Apaciler ile Navaholar Plato Kizilderilileri Nikola Atabasklari Pasifik Kuzeybatisi Kizilderilileri Tlingitler Eyaklar Tsetsautlar Kaliforniya Kizilderilileri Pasifik AtabasklariTarihNa Dene halklarinin ve Proto Atabasklarin Amerika daki anayurdu Urheimat olarak dogu Alaska ya da bati Yukon gibi Pasifik Okyanusuna akan irmaklardan olusan havzaya sahip kuzey bolgesi oldugu dusunulmektedir Na Dene dillerinin Sibirya daki Ketce basta olmak uzere Yenisey dilleri ile akraba oldugu 2008 yilinda Edward Vajda tarafindan ortaya atilmis ve kabul gormustur Dil verilerine gore Asya daki bir gruba baglanan ilk ve tek Kizilderili grubudur Cografi dagilimKanada Yukon Topraklari Tlingitler Gucinler Hanlar Kaskalar Tagisler Kuzey Tuconlari Guney Tuconlari Yukari Tananalar Kuzeybati Topraklari Denesulineler Gucinler Sahtular Denetalar Tlinconlar Britanya Kolombiyasi Tlingitler Cilkotinler Kaskalar Nikolalar Sekaniler Danezalar Denetalar Tagisler Tahltanlar Tsetsautlar Alberta Denetalar Denesulineler Tsutinalar Saskatchewan Denesulineler Manitoba Denesulineler Nunavut Denesulineler Amerika Birlesik Devletleri Alaska Tlingitler Eyaklar Ahtnalar Gucinler Hanlar Holikacuklar Koyukonlar Asagi Tananalar Tanakroslar Tsetsautlar Yukari Tananalar Washington Cilkotinler Kwalhioqua Nikolalar Oregon Tlatskanie Applegate Galice Tututni Upper Coquille Tolowa Upper Umpqua Kaliforniya Eel River Hupalar Mattole Bear River Tolowa Utah Navaholar Kolorado Navaholar Arizona Navaholar New Mexico Navaholar Teksas Oklahoma Meksika Sonora ve Chihuahua Kaynakca 29 Ekim 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Aralik 2012 MtDNA Diversity in Amerindians and Na Dene Indians 1993 14 Haziran 2010 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Aralik 2012 Encyclopaedia Britannica Athabaskan language family 23 Aralik 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Aralik 2012 Dene Yeniseic Symposium 15 Kasim 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde University of Alaska Fairbanks February 2008 accessed 30 Mar 2010