Bakü (Azerice: Bakı), Azerbaycan'ın, Hazar Denizi'nin batı kıyısında yer alan başkentidir. Kafkasya’nın en büyük şehri, en önemli kültür ve ticaret merkezidir. Ülkenin en doğusundaki ve en önemli sanayi, ticaret ve kültür merkezi olmanın yanı sıra bir liman kenti olarak da önemlidir. Şehirde yaşayanların büyük çoğunluğunu Azerbaycanlılar oluşturur.
Bakü Azerice: Bakı | |
---|---|
Başkent & Büyükşehir | |
Bayrak Arma | |
Bakü Bakü'nün Azerbaycan'daki konumu | |
Ülke | Azerbaycan |
Büyükşehir | Bakü |
Alt idari birimler | |
Yüzölçümü | |
• Toplam | 2.140 km² |
Rakım | -28 m |
Nüfus (2020) | |
• Toplam | >3,000,000 |
Zaman dilimi | () |
Resmî site www.baku-ih.gov.az/ |
2006 yılında faaliyete geçen Bakü Tiflis Ceyhan Petrol Boru Hattı'nın (BTC) çıkış noktasıdır. Bakü Limanı, Hazar Denizi'nin en önemli limanıdır. Şehirde tiyatro, kütüphane, sinema ve diğer kültürel mekânlara sık rastlanır. Lonely Planet'in sıralamasına göre, Bakü, gece hayatı için dünyanın en önemli on gidilecek yerinden biridir.
Azerbaycan ekonomisinin gelişmesiyle, 2000'li yılların başından itibaren şehrin dört bir köşesinde, birçok yeni alan inşa edilmiştir. Yeni altyapılarıyla (binalar, mahalleler, sokaklar, restoranlar ve diğer mağazalar) Bakü hızla değişmektedir.
Resmî istatistiklere göre 2023'teki Bakü şehir nüfusu 2.336.600'dür. Kentin banliyöleri de dahil olduğu zaman şehrin toplam nüfusu yaklaşık 3.125.000 kişiye ulaşmaktadır, yani Azerbaycan nüfusunun üçte biri bu şehirde yaşamaktadır. Bakü 2015 Avrupa Olimpiyat Oyunları'na ev sahipliği yapmıştır. 2017'de ise 2017 İslami Dayanışma Oyunları'na ev sahipliği yapmıştır. Hem de Formula 1'e ev sahipliği yapmaktadır.
Tarih
Bakü'nün tarihi eski devirlere uzanır. Abşeron arazisinde bulunmuş arkeolojik buluntular buranın eski yaşama yeri olduğunu ispatlar. , etrafı, , , Binegedi, ve benzeri yerlerde milattan önce 3-1’inci bin yıllara ait arkeolojik malzemeler bulunmuştur.
Bakü şehrinin ne zaman kurulduğu tam olarak bilinmemektedir. Bazı araştırıcılar Bakü'yü (Kankara), , v.b. ile özdeşleştirirler. Bakü'de bulunmuş 5-7. yüzyıllara ait Sasani hazinesi o devirde buranın yaşama yeri olduğunu gösterir. 5-6. yüzyıllarda Bakü, Bağavan ve Ateş-i Bakvan diye adlandırılır. Arap kaynaklarında (10. yüzyıl) "Bakuye", "Bakuh", "Baku", Rus kaynaklarında (15. yüzyıl) "Baka", Safeviler devri Farsça kaynaklarda "Badükübe" olarak geçiyor.
Coğrafya
İklim
Bakü'nün iklimi karasal iklimdir. Kışları soğuk ve yağmurlu veya kar yağışlıdır, yazları ise sıcak ve kuraktır. Fakat güney kısımlarında hava yazın serin, kışın ise ılık ve yağışlıdır. Bu nedenle güney bölümünün bir kısmı ormanlıktır.
Ay | Ocak | Şubat | Mart | Nisan | Mayıs | Haziran | Temmuz | Ağustos | Eylül | Ekim | Kasım | Aralık | Yıl | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Ortalama (°C) | 3 | 3 | 6 | 11 | 17 | 22 | 25 | 25 | 21 | 16 | 11 | 6 | 13 | |
Ortalama (°F) | 37 | 37 | 42 | 51 | 62 | 71 | 77 | 77 | 69 | 60 | 51 | 42 | 55 | |
Ortalama Yağış (cm) | 3.6 | 2.0 | 2.0 | 2.0 | 1.3 | 0.8 | 0.3 | 0.8 | 2.0 | 3.3 | 3.0 | 3.3 | 23.9 | |
Ortalama Yağış (in) | 1.4 | 0.8 | 0.8 | 0.8 | 0.5 | 0.3 | 0.1 | 0.3 | 0.8 | 1.3 | 1.2 | 1.3 | 9.4 | |
Kaynak: Weatherbase 23 Haziran 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde . |
Siyaset
İdari Yapı
Bakü’nün 11 idari bölgesi (rayon) vardır. Azerbaycan Cumhuriyeti Devlet İstatistik Komitesi verilerine göre bu bölgeler ve bilgileri şu şekildedir:
Bölge ("Rayon") | Nüfus (13 Nisan 2009 Nüfus Sayımı) | Alan (km²) | Nüfus Yoğunluğu (km²) (01.01.2010) | |||
---|---|---|---|---|---|---|
Bakü şehri içindeki idari bölgeler: | ||||||
Binegedi (Binəqədi) | 238.000 | 170 | 1416 | |||
Karadağ (Qaradağ) | 108.200 | 1080 | 101 | |||
Hazar (Xəzər) | 169.100 | 400 | 426 | |||
Sebail (Səbail) | 90.300 | 30 | 3040 | |||
Sabuncu (Sabunçu) | 220.100 | 240 | 928 | |||
Surahanı (Suraxanı) | 195.000 | 100 | 1967 | |||
Nerimanov (Nərimanov) | 161.100 | 30 | 5417 | |||
Nesimi (Nəsimi) | 208.300 | 10 | 20970 | |||
Nizami (Nizami) | 178.100 | 20 | 8985 | |||
Hatai (Xətai) | 245.200 | 30 | 8277 | |||
Yasamal (Yasamal) | 232.100 | 20 | 11680 |
Demografi
Bakü şehrinin resmî şehir nüfusu 2.092.400'dür (2011), metropoliten nüfusu ise 3.000.000'dur. Bakü nüfusunun % 90'ını Azeriler oluşturur. Diğer milletler ise Ruslar % 5,3, Tatarlar %1,2, Lezgiler %1,2, Ukraynalılar %1 ve Yahudiler %0,3
Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği'nin dağılması'ndan önce, 1970'lerde şehir nüfusunun çoğunluğu Azerilerden oluştu ve oranları hızla arttı. Tüm diğer milletlerin sayıları ise çok önceden azalmaya başlamıştı ve bu azalma, dağılma ve bağımsızlık döneminde çok hızlandı ve devam etmektedir. 1988 ve 1994 arasındaki Karabağ Savaşı dolayısıyla artan gerilim yüzünden,1990'da Ermenilerin hemen hemen hepsi şehri terk etti.
Kafkasya'daki üç başkent arasında, Bakü en yüksek nüfusa sahip şehirdir ve nüfusu Tiflis ve Erivan'ın toplamından fazladır.
Nüfus
Yıl | Azeriler | % | Ruslar | % | Ermeniler | % | Yahudiler | % | Diğer | % | Toplam |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1886 | 37.530 | 43,3 | 21.390 | 24,7 | 24.490 | 28,3 | 391 | 0,5 | 2.810 | 3,2 | 86.611 |
1897 | 40.341 | 36 | 37.399 | 33,4 | 19.099 | 17,1 | 3.369 | 3 | 11.696 | 10,5 | 111.904 |
1926 | 118.737 | 26,2 | 167.373 | 36,9 | 76.656 | 16,9 | 19.589 | 4,3 | 70.978 | 15,7 | 453.333 |
1939 | 215.482 | 27,4 | 343.064 | 43,6 | 118.650 | 15,1 | 31.050 | 3,9 | 79.377 | 10,1 | 787.623 |
1959 | 211.372 | 32,9 | 223.242 | 34,7 | 137.111 | 21,3 | 24.057 | 3,7 | 56.725 | 8,7 | 652.507 |
1970 | 586.052 | 46,3 | 351.090 | 27,7 | 207.464 | 16,4 | 29.716 | 2,3 | 88.193 | 6,9 | 1.262.515 |
1979 | 530.556 | 52,4 | 229.873 | 22,7 | 167.226 | 16,5 | 22.916 | 2,3 | 62.865 | 6,2 | 1.013.436 |
1999 | 1.574.252 | 88 | 119.371 | 6,7 | 378 | 0,02 | 5.164 | 0,3 | 89.689 | 5 | 1.788.854 |
2009 | 1.848.107 | 90,3 | 108.525 | 5,3 | 104 | 0 | 6.056 | 0,6 | 83.023 | 4,1 | 2.045.815 |
Dil
Nüfusun çoğunluğun anadili Azerice'dir. Rusçayı Rus azınlık anadil olarak, Azeriler ikinci dil olarak, diğer etnik kökenli Azerbaycanlılarsa ikinci ya da üçüncü dil olarak konuşur.
Din
Bakü'de halkın %94'ü Müslümandır (çoğunluğu Şii Caferi). Halkın geri kalanı ise (yaklaşık %4'ü) Hristiyan’dır (çoğunluğu Rus Ortodoks Kilisesi, Gürcü Ortodoks Kilisesi ve Malakan). Çok küçük bir bölümü ise Yahudidir (çoğunluğu Aşkenaz ve Dağ Yahudisi).
Ekonomi
Bakü şehri, Kafkasya'nın en büyük şehridir. Eski zamanlar ekonomisinde petrol ve tuz esas yer tutardı. Arap seyyahı 'in (10. asır) bildirdiğine göre, Bakü'deki iki petrol kaynağından yılda takriben 720 bin dirhem gelir elde ediliyordu. Feodal ilişkilerinin, ticaret ve sanatkârlığın gelişimi şehrin ilerlemesine imkân veriyordu. Uluslararası ticaret yolları sınırında olan Bakü Doğu ve Batı ülkeleri arasındaki ticarette başlıca öneme sahipti. Bakü'ye Hazar, Slav, Bizans, Çin, Irak, Suriye, Cenova, Venedik, İran, Hindistan tacirleri geliyordu. Bakü'den İran, Irak ve sair ülkelere petrol ihraç ediliyordu.
9. asrın ikinci yarısında Abbasiler hilafetinin zayıflaması ve merkezi hâkimiyetten uzaklaşma meyillerinin kuvvetlenmesi hilafete tabi ülkelerde bağımsız devletlerin kurulmasına sebep oldu. Bu devletlerden biri de Şirvanşahlar Devleti'ydi.
Ulaşım
Metro
Bakü metrosu (Azerice: Bakı Metropoliteni) 25 istasyona sahip 34,6 kilometre uzunluğunda iki hat içermektedir. Bu istasyonların 25 giriş lobisi bulunmaktadır. İstasyonların yedisi büyük derinliktedir. Bakü metrosu, Kafkasya'nın en uzun, en çok istasyona sahip olan ve en kalabalık metrosudur. Metroda merdiven kısmının toplam uzunluğu 4000 metreden fazla olan beş tür 39 yürüyen merdiven yapılmıştır. Tünel yapımlarının toplam uzunluğu 17,1 kilometreden fazladır. Bakü metrosunun diğerlerinden seçilme özelliği, onun hatlarının tepelik bölgede bulunan kentin birbiriyle kesişen rölyefe göre yapılmıştır, burada %60 ve %40’binlik eğimliliği ve küçük yarıçaplı birçok eğrinin mevcut olmasıdır.
Şehrin kuzey batıdasında yeni bir hat (Hat 3) ve 8 yeni istasyon da inşaat halindedir Daha uzun vadeli projelerin içerisinde iki yeni metro hattının inşaat edilmesi vardır ve ve metro ağının Haydar Aliyev Uluslararası Havalimanı'na da bağlanması planlanmaktadır.
Otobüs ve minibüs
1928 yılında otobüs hatları açıldı ve şehirde hizmet etmeye başladı. Şehrin her mahallesinde otobüs hatları vardır.
2010 yılına göre, Bakü 310 otobüs hattına sahiptir ve minibüsler bu hatları da kullanır, şehirde 1.130 belediye otobüsü ve 3.300 minibüs hizmet etmektedir, ek olarak 1.496 adet otobüs satın alıp hitmete sokulması ve 664 otobüs durağı kurulması planlanmaktadır.
Şehirde dolaşan belediye otobüslere ek olarak şehir kenarında bulunan Bakü Uluslararası Otobüs Terminalinden, hem Azerbaycan'ın her şehri hem de yurt dışında birçok şehirlere (örneğin, Tiflis, Tahran, Tebriz, Kars, Astrahan, Volgograd, Moskova) giden otobüsler seferleri yapılır. Dünya'nın en büyük otobüs terminallerinden bir olan Bakü Uluslararası Otobüs Terminali, her gün 20.000 yolcuya, yurt içi ve uluslararası rotalar boyunca çevresinde hizmet verip, her gün 950 otobüs hareket eder. Terminal 4 katlıdır ve 14 yürüyen merdiven ve 10 asansör işlemektedir. Ayrıca 93 yataklı bir otel, 700 araçlık kapalı otopark, 800 mağazalı bir alışveriş merkezi, 500 kişilik kantin, banka, sağlık merkezi, posta ofisi ve VIP bekleme odası bulunmaktadır. Ayrıca istasyon danışmanı'nın ofisi ve otobüs şoförleri için dinlenme odaları da bulunmaktadır. Terminal kendi elektrik enerjisini 35 kV'lık yardımcı elektrik santrali ve beş transformatör ile sağlar.
Troleybüs
1941 yılında troleybüs hatları açıldı ve şehirde hizmet etmeye başladı. 1989 yılında troleybüs sisteminin, 110 km'si şebeke hatlarında olmak üzere, toplam 300 km yol uzunluğuna ve 32 hatta sahipti ve 359 troleybüs hizmetdeydi. Fakat 1999 yılına gelindiğinde hat sayısı 5'e düşmüştü ve troleybüs sayısı da 65'e inmişti. 30 Haziran 2006'da son troleybüs seferleri yapıldı ve sona erdirildi. Tüm troleybüs hatları tamamıyla söküldü.
Tramvay
1889'de Bakü'nün şehir ulaşımı için Bakü'de atlı tramvay hatları inşa edilmişti. Fakat atlı tramvaylar başkentinin yoğun ulaşım ihtiyaçlarını karşılıyamadı. 1903'te Bakü'de elektrik tramvay hatlarının bağlanması konusunda Şehir Dumasına teklif geldi. Bu önerinin gerçekleşmesi 20 yıl sonra oldu. Ancak, 1922 yılında Bakü Sovyeti projeyi gerçekleştirebildi. Şehirde elektrikli tramvay hatlarının inşasına başlandı. Önce gerekli malzeme olmadığından, raylar Rusya'nın birkaç fabrikasında sipariş edildi. Şehirde ilk kez Şubat 8, 1924 elektrikli tramvay kullanıma açıldı. Bu Tramvay hatları şehrin tren istasyonlarına da bağlandı. 1966 yılında tramvay yollarının uzunluğu 102,5 km'ye ulaşmıştı.
1924'ten beri Bakü'de servis yapan tramvay, 2004'te son yolculuğunu yapmıştır ve istasyonlar ile hatlar söküldü. Tramvay hatları sökülmüş olsa bile, 2012'de Bakü'de yeniden tramvay hatlarının inşa edilmesine ve tramvayın tekrar hizmete konulmasına kara verildi. Fakat bu yeni tramvay hatları, eskiden tramvay hatlarının yer aldığı ana kavşaklara yerleştirilmeyip, sahil boyunca inşa edilecek.
Füniküler
Bakü füniküleri, 5 Mayıs, 1960'ta da hizmete açılmıştır. SSCB zamanında füniküler trenleri özel siparişle Ukrayna'nın Harkiv kentinde hazırlanarak Bakü'ye getirilmiştir. Bakü fünikülerin 2 istasyonu vardır: bunlar "Behram Gür" ve "Şehitler Hiyabanı" istasyonları. İstasyonlar arası mesafe 455 metredir. Toplam 2 vagonu olan fünikülerler, saniyede 2,5 metre hızla hareket ederek bir istasyondan diğerine 4 dakikaya ulaşıyor. Vaqonlararası bekleme süresi 10 dakika ve gidi-geliş ücreti ise 20 kepik olmuştur. Füniküler saatte ortalama 2 bin yolcu taşıma olanağına sahiptir.
1980'li yılların sonlarında kötü durumunda olduğu için geçici olarak kapatılmıştır ve büyük bir onarımdan sonra 2001 yılının sonunda yeniden kullanıma açılmıştır. Bakü füniküleri 2001'de ve 2007'de iki kez esaslı tekrar tamir edilmiştir. 2007 yılındaki onarımdan sonra vagonların hareketi sırasında oluşan gürültü en aza indirilmiştir. 2011 yılının Nisan ayında itibaren ise vagonlar ve istasyonlar yenilenerek, 23 Mayıs 2012'de yeniden hizmete sunulmuştur.
Demiryolu Ulaşımı
Bakü Garı, Bakü'nün tek merkez garıdır ve hem ülkenin ve ayrıca şehrin tüm banliyö tren istasyonların ana demiryolu terminalidir. Bakü Garı çok faaldir ve yerel (banliyö), ulusal ve uluslararası tren seferleri yapılır. Bakü Garı, 28 May metro istasyonu ile metro ağına bağlanır.
Bakü Garından, Rusya (Bakü-Moskova, Bakü-Sankt-Peterburg, Bakü-Rostov, Bakü-Tyumen, Bakü-Mahaçkala), Ukrayna (Bakü-Kiyev, Bakü-Harkiv), Gürcistan (Bakü-Tiflis) yönlerinde uluslararası tren seferleri ve Bakü-Köçerli-Balaken, Bakü-Astara-Horadiz, Bakü-Kazah-Böyük-Kesik, Bakü-Ağstafa, Bakü-Gence, Bakü-Mingeçevir, Bakü-Astara yönlerinde ulusal tren seferleri yapılmaktadır.
Azerbaycan topraklarının Ermeni işgali neticesinde savaş halinde olduğu Ermenistan'la ve Ermenistan üzerinden Azerbaycan'nın Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti'ne ve İran'a (ve ters yönde), Bakü'den doğru giden herhangi bir tren seferi yoktur. İran ile tren seferleri bu yüzden Nahçıvan ile sınırlıdır. İki ülkeyi doğrudan bağlayan yeni bir ağın inşa edilmesi için, şu anda bir proje üzerinde düşünülmektedir.
Bakü-Tiflis-Kars demiryolu'nun açılmasıyla, Bakü'den, Gürcistan'ın Tiflis ve Ahılkelek şehirleri üzerinden, Türkiye'nin Kars şehrine ve diğer Türk şehirlerine tren seferleri ile ulaşmak mümkün olacaktır.
Deniz Ulaşımı
Azerbaycan'ın su ulaşımında, Azerbaycan Devlet Hazar Deniz Gemiciliği ve Bakü Deniz Ticaret Limanı büyük bir öneme sahiptir.
Su ulaşımı, Azerbaycan'ın ve Hazar Denizi'nin en büyük limanı olan Bakü'den başlamaktadır. Bakü'den Rusya'nın Astrahan ve Mahaçkale limanlarına, Kazakistan'nın Aktau limanına, Türkmenistan'nın Türkmenbaşı limanına ve İran'ın Bender-i Enzeli limanına ulaşılır. Azerbaycan'dan, Hazar Denizi'nden, İdil Nehri, Volga-Don Kanalı, Don Nehri üzerinden Azak Denizi'ne ve dünya okyanuslarına açılmak mümkündür; ya da İdil Nehri, Volga-Baltık Suyolu, üzerinden de Baltık Denizi'ne ve dünya okyanuslarına da açılmak mümkündür.
, 1970 yılında açılmıştır. Yenilenen garda, Kazakistan, Türkmenistan ve Rusya'ya seyahat eden gemi ve feribot seferleri düzenlenmektedir. Ayrıca dünya'nın ilk petrol platformu ve yüzen bir şehir olan Petrol Taşlarına, petrol işçileri için seferler yapılır. Garda 120 kişilik yemek, 400 kişilik konferans salonu, misafir ve diğer hizmet odaları bulunmaktadır.
Hava Ulaşımı
Bakü'nün uluslararası havalimanı, şehir merkezinden yaklaşık 25 kilometre doğuda bulunan Haydar Aliyev Havalimanı'dır. Bu havalimanı, Azerbaycan Hava Yolları şirketinin merkezidir.
Haydar Aliyev Uluslararası Havalimanı'nın (Heydər Əliyev adına beynəlxalq aeroport) eski adı "Binə Uluslararası Havalimanı" idi. Bu havalimanı 1998'in başından Haziran 1999'a kadar restore edildi. Bu restorasyonun iki bölümü vardı. İlk bölüm, kuzey terminali oluşturan iki alanın inşaatı (Mart 1999'da bitti) ve ikinci bölüm, yönetim ve hava trafiği merkezi olarak Azerbaycan Hava Yolları tarafından kullanılan bir merkezî alanın inşaat edilmesi ve güney terminali oluşturan geri kalan iki alanın inşaatıdır (bu bölüm aynı senede Haziran ayında bitti) içerdi.
Haydar Aliyev Havalimanı, Azerbaycan'nın ana havalimanı olması yanı sıra ve bütün Kafkasya bölgesinin en büyük ve en işlek havalimanıdır ve uçuş merkezdir. Günümüzde, Almanya, Avusturya, Belarus, Birleşik Arap Emirlikleri, Birleşik Krallık, Çekya, Çin, Fransa, Hollanda, Gürcistan, İsrail, İran, Katar, Kazakistan, Letonya, Lübnan, Özbekistan, Rusya, Türkiye, Ukrayna, Ürdün gibi ülkelere giden ve bu ülkelerden gelen birçok uçuş vardır.
Bundan dolayı öngörülen yıllık yaklaşık 3 milyon yolcu kapasiteli 53,000m2 yolcu terminali tasarlanmıştır ve yapımına 2011'de başlanmıştır ve 2013'te açılması hedeflenmiştir. Ayrıca inşaatına başlanılan yeni terminalin tasarımıyla uyuşması için, 2012'de eski terminalin dışı ve içi tamamıyla yenilenmiştir ve yeni bir pist daha açıldı.
Eğitim
Bakü, ülkenin başkenti olması dışında aynı zamanda ülkenin eğitim merkezidir. Okulların hepsi Azerbaycan'ın Millî Eğitim Bakanlığı (Millî Təhsil Nazirliyi) tarafından idare edilmektedir. Ayrıca arasında üniversiteler (universitet) ve akademilerin (akademiya) bulunduğu 38 tane yükseköğretim mekânı bulunmaktadır.
Devlet Üniversiteleri
- Bakü Devlet Üniversitesi (1919)
- Azerbaycan Devlet Petrol Akademisi (1920)
- Azerbaycan Devlet Deniz Akademisi (1996)
- Ulusal Havacılık Akademisi (1992)
- (1999)
- Azerbaycan Teknik Üniversitesi (1950)
- Azerbaycan Mimarlık ve İnşaat Üniversitesi (1975)
- Azerbaycan Tıp Üniversitesi (1930)
- (1930)
- (1921)
- Azerbaycan Diller Üniversitesi (1973)
- Bakü Slavyan Üniversitesi (1946)
- (1945)
- Bakü Müzik Akademisi (1920)
- (2002)
- Haydar Aliyev Azerbaycan Yüksek Harp Okulu (1971)
- Azerbaycan Diplomatik Akademisi (2007)
- (2014)
- Bakü Mühendislik Üniversitesi (2016)
Vakıf Üniversiteleri
- Hazar Üniversitesi (1991)
- (1995)
- Batı Üniversitesi (1991)
Azerbaycan'da eğitim, tüm diğer Türk devlet ve topluluklarına göre ileri düzeyde sayılabilir. 1991 yılı istatistiksel verilerine göre 4.775 okulda 1.503.000 öğrenci okumaktadır. Bugün okul sayısı 5.000'e, öğrenci sayısı 1.600.000'e ulaşmıştır.
Azerbaycan'da 6.500 kültür tesisi, 4.605 kütüphane, 125 müze, 125 müzik okulu, 43 halk tiyatro salonu, 3.680 kültür evi bulunmaktadır. Okuma yazma oranı %99,5'tir.
Bakü-Azerbaycan Devlet Üniversitesi ve bağlı enstitüleri bütün Uygulamalı Matematik ve Ekonomik Sibernetik, Kimya, Jeoloji, Biyoloji, Tarih, Filoloji, İlahiyat, Coğrafya, Gazetecilik, Hukuk, Mekanik ve Matematik, Fizik, Felsefe, Sosyal Bilimler ve Psikoloji, Kütüphane Çalışmaları, Uygulamalı Matematik Bilimsel Araştırma Enstitüsü, Doğu Çalışmaları, kollarında eğitim-öğretim yapmaktadır.
Özel ve devlet olmak üzere toplam 49 tane kanuni üniversite mevcuttur ve bu üniversiteler de birçok Türk ve yabancı öğrenciye eğitim vermekle birlikte eski Doğu Bloku ülkeler arasında kaliteli eğitim veren ülkeler arasında sayılmaktadır.
Azerbaycan üniversiteleri iyi eğitim vermesinin yanı sıra yabancı öğrenciler tarafından maddi anlamda tercih sebebi olabiliyor.
Kültür ve eğlence
Bakü, Azerbaycan'ın kültür merkezidir. Ülkenin ilk operası, ilk ulusal tiyatrosu ve ilk millî kütüphanesi bu kentte açılmıştır. Bakü, çok sayıda müze, tiyatro, konser salonu, kütüphane, sanat galerisi ve sinema salonlarına ev sahipliği yapar.
Müzeler ve kütüphaneler
Azerbaycan Ulusal Güzel Sanatlar Müzesi, Azerbaycan Ulusal Tarih Müzesi, Azerbaycan Ulusal Edebiyat Müzesi, Azerbaycan Halı Müzesi, Arkeoloji ve Etnografya Müzesi, Bakü Modern Sanat Müzesi, Azerbaycan İstiklal Müzesi, Azerbaycan Müzik Kültürü Devlet Müzesi, Azerbaycan Devlet Din Tarihi Müzesi, Azerbaycan Devlet Tarım Müzesi, Azerbaycan Jeoloji Müzesi Bakü'de bulunan başlıca müzelerdendir.
1920 yılında kurulan Azerbaycan Ulusal Tarih Müzesi, Bakü'deki en büyük müzedir. İçerişehir'de yer alan bu müze, iki ayrı bölümden oluşur. İlki, Azerbaycan’ın en eski dönemlerinden itibaren elde edilen arkeolojik ve etnografik malzemelerin sergilendiği Millî Müze; diğeri ise ünlü petrol zenginlerinden Hacı Zeynelabidin’in yaşadığı ev ve mekanlar. Arkeolojik malzemeler Manna, Med, Skif, Atropatene, Albanlar, Hürremiler, Şırvanşahlar, Selçuklular, İldenizliler, Safeviler dönemlerine aittir. Bunlardan başka Azerbaycan coğrafyasından derlenmiş değerli etnografik malzemer de bulunur.
Azerbaycan Millî Kütüphanesi, 4 milyon 513 bin tane, başta kitap olmak üzere, basılı ürün bulunmaktadır. Antik Çağ ve Orta Çağ'dan kalma birçok eski el yazısı ve birçok Kitab-ı Mukaddes de içermektedir ve Millî Kütüphane hakkında bir müze de bulunmaktadır. Şehrin merkezinde, Xaqani Caddesi'nin üstünde yer alır ve halka açıktır.
Diğer başlıca kütüphaneler, Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı İşleri Müdürlüğünü Kütüphanesi, Azerbaycan Millî Bilimler Akademisinin Merkezi Bilim Kütüphanesi, Bakü Devlet Üniversitesi Bilim Kütüphanesi, Cumhuriyet Bilim-Teknik Kütüphanesi, Azerbaycan Devlet Cumhuriyet Bilimsel Tıbbi Kütüphanesi, Cumhuriyet Bilim-Pedagoji Kütüphanesi, Azerbaycan Cumhuriyeti Tarım Bilimi Kütüphanesi, Firudinbey Köçerli adına Azerbaycan Devlet Çocuk Kütüphanesi, Cafer Cabbarlı adına Cumhuriyet Gençler Kütüphanesi ve Azerbaycan Tıp Üniversitesi Kütüphanesi.
1915-1971 tarihleri arasında yaşamış Azeri heykeltıraş ve ressam Fuad Abdurrahmanov adına bir hatıra müzesi bulunmaktadır.
Sinemalar, tiyatrolar, opera ve konser salonları
Bakü, ülkenin en önemli tiyatro kentidir. Devlet Akademik Millî Dram Tiyatrosu, Devlet Müzikal Komedi Tiyatrosu, Devlet Kukla Tiyatrosu, Devlet Genç Seyirciler Tiyatrosu ve Devlet Rus Dram Tiyatrosu kentin başlıca tiyatrolarıdır.
Bakü Devlet Filarmonik Salonu ve Azerbaycan Devlet Akademik Opera ve Bale Tiyatrosu'na ev sahipliği yapmaktadır. Bakü Caz Merkezi, Haydar Aliyev Sarayı, Shakhriyar Bakü Kültür Merkezi ve Bakü Müzik Akademisi Büyük Salonu, kentin en faal konser mekanlarındandır.
Absheron Sanat Galerisi, Giz Galasy Galerisi, Gala Sanat Galerisi ve Smirnova Sanat Galerisi, Bakü'nün önemli sanat merkezlerindendir.
Başkent, aynı zamanda önemli kültürel etkinliklere ev sahipliği yapar. Bu faaliyetlerden biri olan Bakü Uluslararası Caz Festivali, kentin önemli caz müziği birikimini yansıtan en iyi etkinliklerdendir.
Bakü şehri birçok sinemaya sahiptir ve bunlardan biri de meşhur Nizami sinemasıdır. Bakü'de sinemalarda filmlerin büyük çoğunluğu Azerice dublajlıdır ve daha seyrek olarak da Rusça veya İngilizce dublajlıdır ve bazı sinemalarda filmler bu iki dilin altyazılarıyla gösterilmektedir.
Ünlü Azeri drama yazarı, senaryocusu ve film yönetmeni Rüstem İbrahimbeyov tarafından kurulan 1998'den beri her yıl düzenlenmektedir.
Eğlence ve alışveriş
Bakü, çok çeşitli eğlence alternatifleri sunan bir kenttir. Bakü Hayvanat Bahçesi 1928 yılında, Sovyetler Birliği döneminde kuruldu. Bakü Hayvanat Bahçesinde hem Dünya'nın çeşitli yerlerinde bulunan, hem de Azerbaycan'ın faunasına ait olan yaygın bulunan ve soyu tükenmekte olan hayvan türlerini barındırır. Hayvanat bahçesinde yaklaşık 1.193 hayvan ve 168 tür bulunmaktadır.
Bakü'nün merkezinde yer alan Fıskiye Meydanı, kentin en iyi alışveriş alanıdır. Meydan ve etrafındaki araçlara kapalı olan alışveriş caddeleri, çok sayıda lüks alışveriş mekanlarına ev sahipliği yapar. Nizami Caddesi, kentin en önemli alışveriş caddesidir. Bu yayalara ayrılmış alışveriş merkezi, her kategoriden dükkâna sahiptir. Bakü'de çeşitli alışveriş merkezleri vardır; ve en ünlü iki alışveriş merkezleri Park Bulvar, 28 Mall, Metropark, Aygun City, Af Mall'dır. Burada otantik halılar, elektronik eşyalar ve mücevherler satılıyor. Hediyelik eşya dükkânlarının büyük çoğunluğu, kentin tarihi bölümü olan İçerişehir'de toplanmıştır.
Bakü Bulvarı, Bakü Körfezi boyunca ve uzunluğu 3 kilometre 750 metreden oluşan sahil yolu ve açık hava alanıdır Azerbaycan'ın ayrı ayrı bölgelerinden ve Avrupa'dan çeşitli ülkelerinden ender bitkiler getirilerek parka dönüştürülmüştür. Bulvarda “Mirvari”, “Bahar” kafeleri, Samed Vurgun adına açık hava sineması, “Venedik” küçük su kenti ve çok sayıda farklı dinlenme alanları yapılmıştır. Sahilden Neftçiler Caddesine kadar bazı yerlerin genişliği 350 metre, bazı yerlerin genişliği ise 500 metredir.
Sahilde, Millî Park yer alır ve parkın içinde Devlet Bayrağı Meydanı yer alır ve bu meydanda dev bir Azerbaycan bayrağının dalgalandığı dünyanın en yüksek bayrak direği bulunmaktadır. 2012 Eurovision Şarkı Yarışması için inşa edilen Baku Crystal Hall yanındadır.
Turizm
Azerbaycan'da turizm her yıl biraz daha gelişmektedir ve bundan en çok yararlanan da Bakü'dür, çünkü Bakü Azerbaycan turizminin ana merkezidir ve ülkenin otelleri, restoranları, barları ve gece kulüplerinin çoğu Bakü'de bulunmaktadır. Belediye, şehirde birçok geliştirme çalışması yapmaktadır; ve bu sayede zaman geçtikçe şehrin altyapısı hızla gelişmektedir. Bakü'de yapılan 2012 Eurovision Şarkı Yarışması kapsamında inşaatlar özellikle çoğalıp hızlanmıştır.
Spor
Bakü'de başta futbol ve futbol stadyumları olmak üzere, tüm diğer spor faaliyetlerine ve tesislerine çok sayıda yatırım yapılmaktadır. Bağımsızlık ilanı ve UEFA'nın Azerbaycan'ı kendi kontenjanına almasının ardından bu ülkede futbola olan ilgi artmıştır. Bakü'de yedi futbol kulübü bulunmaktadır; bunların beşi birinci ligde, geri kalan ikisi ise ikinci ligde oynamaktadır. Ayrıca Ermeni işgali altında bulunan Ağdam kentinin birinci ligde oynayan futbol takımı Karabağ'ın ve diğer işgal edilmiş Azeri kentlerinin futbol takımlarının geçici merkezleri de Bakü'de bulunmaktadır.
Özellikle son 5 yıl içerisinde hem kurulan spor kulüp sayısında hem de tesisleşme faaliyetlerinde hızlı bir gelişme yaşanmıştır. Birçok spor çeşidi için, örneğin boks, judo, karate, buz pateni salonları, basketbol, voleybol, hentbol, tenis kortları içeren, birçok spor kompleksleri vardır.
Azerbaycan uzun zamandır satranç yarışı tablolarının zirvesindedir ve satranç Azerbaycan'ın millî sporlarındandır.Azerbaycan Satranç Federasyonu'nun merkezi Bakü'de bulunmaktadır. Ayrıca şehrin dört bir köşesinde birçok satranç kulübü vardır ve okullarda da satranç dersleri verilir. 2007'de Dünya Satranç Federasyonu Grand Prix turneleri Bakü'de yapıldı.
Bakü'den Teymur Recebov, Şehriyar Memmedyarov ve dünyanın tanınmış satranç oyuncuları arasındadır.FIDE'nin listesinde Teymur Recebov, Şehriyar Memmedyarov ve Vügar Heşimov dünyanın en güçlü 20 satranç oyuncusu arasında yer almaktadır. 2007 yılı sonunda erkek takımı Yunanistan'ın Girit adasında düzenlenmiş Avrupa Şampiyonluk yarışmasında Azerbaycan’a bronz madalya ile dönmüştür.
Mevcut stadyumlar
Bakü'de sekiz büyük stadyum bulunmaktadır. Bakü'nün en büyük stadyumu olan Tevfik Behramov Stadyumu ayrıca Azerbaycan'ın da en büyük stadyumudur. Bakü'de son yapılan stadyum ise 2011 yılında açılan Dalga Arena'dır. Ayrıca bu stadyumların bazılarında, spor faaliyetleri futbol ile sınırlı kalmayıp, atletizm gibi diğer spor dallarına da ev sahipliği yapar.
Sayı | Stadyum | Kapasite | Takım |
---|---|---|---|
1 | Tevfik Behramov Stadyumu | 30,000 | |
2 | Tevfik İsmailov Stadyumu | 15,000 | |
3 | Şefa Stadı | 7,535 | |
4 | Dalga Arena | 6,500 | |
5 | İsmet Gayibov Stadyumu | 5,000 | |
6 | AZAL Stadyumu | 3,000 | |
7 | MOIK Stadyumu | 3,000 | |
8 | Zabrat Stadyumu | 3,000 |
Yapılacak stadyumlar
Bakü Olimpiyat Stadyumu'nun inşaatı başlamıştır. Diğer ikisi proje aşamasındadır.
Stadyum | Kapasite | Kulüp |
---|---|---|
Bakü Olimpiyat Stadyumu | 65,000 | Azerbaycan millî futbol takımı |
Sekizinci Kilometre İlçe Stadyumu | 12,000 | Belirsiz |
Bayil Stadyumu | 3,000 | Belirsiz |
Kardeş şehirler
Bakü'nün 17 şehirle kardeş şehir antlaşması ve 14 şehirle ile de "partner şehir" antlaşması vardır.
- Basra, Irak
- Bordeaux, Fransa
- Dakar, Senegal
- Honolulu, Amerika Birleşik Devletleri
- Houston, Amerika Birleşik Devletleri
- İzmir, Türkiye
- Cidde, Suudi Arabistan
- Kiev, Ukrayna
- Ljubljana, Slovenya
- Moskova, Rusya
- Napoli, İtalya
- Pretoria, Güney Afrika
- Rio de Janeiro, Brezilya
- Sankt-Peterburg, Rusya
- Saraybosna, Bosna-Hersek
- Tebriz, İran
- Partner şehirler
Bakü görüntüleri
- Bakü, 1796
- Aleksander Nevski Rus Ortodoks Katedrali
- Minare
- Bibi Heybet Camii
- Ticaret Koleji
- Mariinski Kadın Lisesi
- İstiqlaliyyat Caddesindeki Mirzabeyov apartmanı
- Bakü Demiryolu İstasyonu
- Bakü'de bir Lutheryan Kilisesi, 1900
- Bakü'de bir yangından sonra sokak görüntüleri, 1904
- Azeri-Ermeni Katliamları (1905-1907) sırasında bir Azeri kurban, 1905
- Bakü Baha'ileri, 1910
- Budagovski Ermeni Kilisesi, 1911
- Azerbaycan Devlet Kukla Tiyatrosu'nun 1912'de sinema olarak kullanıldığı dönem.
- 26 Komiser Anıtı alanı 1920
- Sovyet kadın işçiler silah kullanmayı öğrenirken, Bakü, 1929
- Bakü'deki Baha'iler, 1934
- Geceleyin Bakü
- Azerbaycan Devlet Filarmoni Salonu
- Eski Şehir surları
- Bakü panoraması
- İçerişehir
- Şirvanşahlar Sarayı'nın gece görünümü
- Bakü şehir trafiği
- Bakü’de yat kulübü
- Raşid Behbudov Caddesi
- Şehir merkezinde Nizami Sokağı
- Azerbaycan Devlet Akademik Opera ve Bale Tiyatrosu
- Azerbaycan Devlet Filarmoni Salonu
- Bakü’de gece
- Bibi Heybet Camii
- Kız Kalesi’nden şehrin görünümü
- Bir mimari yapı
- Bahçe
-
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Kasım 2020.
- ^ a b (Azerice) Bakı şəhəri 7 Şubat 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Bakı Şəhər Statistika İdarəsi
- ^ (İngilizce) Travel Picks: Top 10 cities to party the night away Reuters, 13 Kasım 2009 23 Kasım 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ "Bakı Şəhər Statistika idarəsi". 6 Kasım 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Kasım 2023.
- ^ a b c (Azerice) Azərbaycanda turizm və onun təbliğində kitabxanaların rolü 5 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Demografi verileri 24 Kasım 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Azerbaycan Cumhuriyeti Devlet İstatistik Komitesi - 04.12.2010 tarihinde erişildi. (İngilizce)
- ^ (Rusça) Свод статистических данных о населении Закавказского края, извлечённых из посемейных списков 1886 года, г. Тифлис, 1893
- ^ (Rusça) Первая всеобщая перепись населения Российской Империи 1897 г. – г. Баку 19 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ (Rusça) Всесоюзная перепись населения 1926 года, т. 14, Закавказская СФСР, г. Москва, 1929
- ^ Soviet 1939 census
- ^ Soviet 1959 census
- ^ Soviet 1970 census
- ^ Soviet 1979 census
- ^ "Ethnic composition of Azerbaijan 1999". 19 Eylül 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Haziran 2012.
- ^ "Ethnic composition of Azerbaijan 2009". 3 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2012.
- ^ "Administrative Department of the President of the Republic of Azerbaijan - Presidential Library - Religion" (PDF). 21 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 15 Mayıs 2013.
- ^ "Azerbaijan". Background Note (İngilizce). U.S. Department of State. Mart 2009. 9 Aralık 2015 tarihinde kaynağından .
Religion: Muslim 93.4% (majority Shi'a)
- ^ . 6 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mayıs 2013.
- ^ "American Jewish Year, Kitap 2002". 29 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Mayıs 2013.
- ^ (Rusça) Aze.az - В Баку будет сокращено число автобусных маршрутов 14 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ (Azerice) ArCon - Bakı Beynəlxalq Avtovoğzalı. 4 Eylül 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ (İngilizce) Trolleymotion.ch - Trolleybus city: Baku 29 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ (Azerice) Gündəlik Bakı - Qara Şəhərdə tramvay xəttinin çəkilməsi planlaşdırılır 20 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ (Azerice) Bakı tramvayı 9 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ (İngilizce) News.Az – Trams to Return to Baku 29 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ (Azerice) Bakı funikulyorunun rəngi dəyişdirilir. 28 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ (Azerice) Bakı Funikulyoru yenə də qəzalı vəziyyətdədir. 16 Mart 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ (Azerice) Bakı funikulyoru yenidən qurulur. 23 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ . 1 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2012.
- ^ (İngilizce) Logistics.ru - News > 9 Şubat 2011 - Russia, Iran, Azerbaijan sign agt on cooperation in railway projects 16 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b c . 1 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2012.
- ^ a b c (İngilizce) havalimani-technology.com[] - Heydar Aliyev International Havalimani
- ^ Flightglobal 29 Nisan 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . - Maintenance Directory - Company Details of Azerbaijan Airlines (İngilizce)
- ^ (İngilizce) Airport.az 24 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ . 31 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2012.
- ^ (İngilizce) OANA - Azerbaijan's President inaugurates new runway at Heydar Aliyev International Airport 14 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Bakucity.az - Bakı şəhərində ali təhsil ocaqları 21 Eylül 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Azerice)
- ^ a b c d e f g h i . 1 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2012.
- ^ . 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2012.
- ^ "Azərbaycan Millî Kitabxanası". 18 Haziran 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Haziran 2012.
- ^ Azembassy.it[]
- ^ . 1 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2012.
- ^ . 18 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2012.
- ^ . 22 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2012.
- ^ a b . 1 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2012.
- ^ . 21 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2012.
- ^ a b . 4 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2012.
- ^ a b c d e . 29 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2012.
- ^ . modern.az (Azerice). Modern.az. 16 Şubat 2016. 21 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2020.
- ^ . ljubljana.si. Mestna občina Ljubljana. 30 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2020.
- ^ (İngilizce) Azerbaijan.az Executive Power of the Baku City 25 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ "İzmir'in kardeş kentleri". 27 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . İzmir Büyükşehir Belediyesi. 28 Haziran 2012 tarihinde erişildi.
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta Bakü ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Resmî site (Azerice)
- Bakü şehir rehberi 13 Aralık 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Türkçe)
- (Türkçe)
- (İngilizce)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Koordinatlar 40 24 N 49 50 E Baku Azerice Baki Azerbaycan in Hazar Denizi nin bati kiyisinda yer alan baskentidir Kafkasya nin en buyuk sehri en onemli kultur ve ticaret merkezidir Ulkenin en dogusundaki ve en onemli sanayi ticaret ve kultur merkezi olmanin yani sira bir liman kenti olarak da onemlidir Sehirde yasayanlarin buyuk cogunlugunu Azerbaycanlilar olusturur Baku Azerice BakiBaskent amp BuyuksehirBayrakArmaBakuBaku nun Azerbaycan daki konumuUlkeAzerbaycanBuyuksehirBakuAlt idari birimlerListe BinegediKaradagHazarSebailSabuncuSurahaniNerimanovNesimiNizamiHataiYasamalYuzolcumu Toplam2 140 km Rakim 28 mNufus 2020 Toplam gt 3 000 000Zaman dilimiUTC 04 00 Resmi site www baku ih gov az 2006 yilinda faaliyete gecen Baku Tiflis Ceyhan Petrol Boru Hatti nin BTC cikis noktasidir Baku Limani Hazar Denizi nin en onemli limanidir Sehirde tiyatro kutuphane sinema ve diger kulturel mekanlara sik rastlanir Lonely Planet in siralamasina gore Baku gece hayati icin dunyanin en onemli on gidilecek yerinden biridir Azerbaycan ekonomisinin gelismesiyle 2000 li yillarin basindan itibaren sehrin dort bir kosesinde bircok yeni alan insa edilmistir Yeni altyapilariyla binalar mahalleler sokaklar restoranlar ve diger magazalar Baku hizla degismektedir Resmi istatistiklere gore 2023 teki Baku sehir nufusu 2 336 600 dur Kentin banliyoleri de dahil oldugu zaman sehrin toplam nufusu yaklasik 3 125 000 kisiye ulasmaktadir yani Azerbaycan nufusunun ucte biri bu sehirde yasamaktadir Baku 2015 Avrupa Olimpiyat Oyunlari na ev sahipligi yapmistir 2017 de ise 2017 Islami Dayanisma Oyunlari na ev sahipligi yapmistir Hem de Formula 1 e ev sahipligi yapmaktadir TarihKiz KalesiBaku nun tarihi bolgesi Eski Sehir Baku nun tarihi eski devirlere uzanir Abseron arazisinde bulunmus arkeolojik buluntular buranin eski yasama yeri oldugunu ispatlar etrafi Binegedi ve benzeri yerlerde milattan once 3 1 inci bin yillara ait arkeolojik malzemeler bulunmustur Baku sehrinin ne zaman kuruldugu tam olarak bilinmemektedir Bazi arastiricilar Baku yu Kankara v b ile ozdeslestirirler Baku de bulunmus 5 7 yuzyillara ait Sasani hazinesi o devirde buranin yasama yeri oldugunu gosterir 5 6 yuzyillarda Baku Bagavan ve Ates i Bakvan diye adlandirilir Arap kaynaklarinda 10 yuzyil Bakuye Bakuh Baku Rus kaynaklarinda 15 yuzyil Baka Safeviler devri Farsca kaynaklarda Badukube olarak geciyor CografyaIklim Baku nun iklimi karasal iklimdir Kislari soguk ve yagmurlu veya kar yagislidir yazlari ise sicak ve kuraktir Fakat guney kisimlarinda hava yazin serin kisin ise ilik ve yagislidir Bu nedenle guney bolumunun bir kismi ormanliktir Ay Ocak Subat Mart Nisan Mayis Haziran Temmuz Agustos Eylul Ekim Kasim Aralik YilOrtalama C 3 3 6 11 17 22 25 25 21 16 11 6 13Ortalama F 37 37 42 51 62 71 77 77 69 60 51 42 55Ortalama Yagis cm 3 6 2 0 2 0 2 0 1 3 0 8 0 3 0 8 2 0 3 3 3 0 3 3 23 9Ortalama Yagis in 1 4 0 8 0 8 0 8 0 5 0 3 0 1 0 3 0 8 1 3 1 2 1 3 9 4Kaynak Weatherbase 23 Haziran 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde SiyasetIdari Yapi Baku nun 11 idari bolgesi rayon vardir Azerbaycan Cumhuriyeti Devlet Istatistik Komitesi verilerine gore bu bolgeler ve bilgileri su sekildedir Bolge Rayon Nufus 13 Nisan 2009 Nufus Sayimi Alan km Nufus Yogunlugu km 01 01 2010 Baku sehri icindeki idari bolgeler Binegedi Bineqedi 238 000 170 1416Karadag Qaradag 108 200 1080 101Hazar Xezer 169 100 400 426Sebail Sebail 90 300 30 3040Sabuncu Sabuncu 220 100 240 928Surahani Suraxani 195 000 100 1967Nerimanov Nerimanov 161 100 30 5417Nesimi Nesimi 208 300 10 20970Nizami Nizami 178 100 20 8985Hatai Xetai 245 200 30 8277Yasamal Yasamal 232 100 20 11680DemografiBaku sehrinin resmi sehir nufusu 2 092 400 dur 2011 metropoliten nufusu ise 3 000 000 dur Baku nufusunun 90 ini Azeriler olusturur Diger milletler ise Ruslar 5 3 Tatarlar 1 2 Lezgiler 1 2 Ukraynalilar 1 ve Yahudiler 0 3 Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birligi nin dagilmasi ndan once 1970 lerde sehir nufusunun cogunlugu Azerilerden olustu ve oranlari hizla artti Tum diger milletlerin sayilari ise cok onceden azalmaya baslamisti ve bu azalma dagilma ve bagimsizlik doneminde cok hizlandi ve devam etmektedir 1988 ve 1994 arasindaki Karabag Savasi dolayisiyla artan gerilim yuzunden 1990 da Ermenilerin hemen hemen hepsi sehri terk etti Kafkasya daki uc baskent arasinda Baku en yuksek nufusa sahip sehirdir ve nufusu Tiflis ve Erivan in toplamindan fazladir Nufus Yil Azeriler Ruslar Ermeniler Yahudiler Diger Toplam1886 37 530 43 3 21 390 24 7 24 490 28 3 391 0 5 2 810 3 2 86 6111897 40 341 36 37 399 33 4 19 099 17 1 3 369 3 11 696 10 5 111 9041926 118 737 26 2 167 373 36 9 76 656 16 9 19 589 4 3 70 978 15 7 453 3331939 215 482 27 4 343 064 43 6 118 650 15 1 31 050 3 9 79 377 10 1 787 6231959 211 372 32 9 223 242 34 7 137 111 21 3 24 057 3 7 56 725 8 7 652 5071970 586 052 46 3 351 090 27 7 207 464 16 4 29 716 2 3 88 193 6 9 1 262 5151979 530 556 52 4 229 873 22 7 167 226 16 5 22 916 2 3 62 865 6 2 1 013 4361999 1 574 252 88 119 371 6 7 378 0 02 5 164 0 3 89 689 5 1 788 8542009 1 848 107 90 3 108 525 5 3 104 0 6 056 0 6 83 023 4 1 2 045 815Dil Nufusun cogunlugun anadili Azerice dir Ruscayi Rus azinlik anadil olarak Azeriler ikinci dil olarak diger etnik kokenli Azerbaycanlilarsa ikinci ya da ucuncu dil olarak konusur Din Baku de halkin 94 u Muslumandir cogunlugu Sii Caferi Halkin geri kalani ise yaklasik 4 u Hristiyan dir cogunlugu Rus Ortodoks Kilisesi Gurcu Ortodoks Kilisesi ve Malakan Cok kucuk bir bolumu ise Yahudidir cogunlugu Askenaz ve Dag Yahudisi EkonomiBaku sehri Kafkasya nin en buyuk sehridir Eski zamanlar ekonomisinde petrol ve tuz esas yer tutardi Arap seyyahi in 10 asir bildirdigine gore Baku deki iki petrol kaynagindan yilda takriben 720 bin dirhem gelir elde ediliyordu Feodal iliskilerinin ticaret ve sanatkarligin gelisimi sehrin ilerlemesine imkan veriyordu Uluslararasi ticaret yollari sinirinda olan Baku Dogu ve Bati ulkeleri arasindaki ticarette baslica oneme sahipti Baku ye Hazar Slav Bizans Cin Irak Suriye Cenova Venedik Iran Hindistan tacirleri geliyordu Baku den Iran Irak ve sair ulkelere petrol ihrac ediliyordu 9 asrin ikinci yarisinda Abbasiler hilafetinin zayiflamasi ve merkezi hakimiyetten uzaklasma meyillerinin kuvvetlenmesi hilafete tabi ulkelerde bagimsiz devletlerin kurulmasina sebep oldu Bu devletlerden biri de Sirvansahlar Devleti ydi Baku gece gorunumuUlasimMetro Baku metrosu Azerice Baki Metropoliteni 25 istasyona sahip 34 6 kilometre uzunlugunda iki hat icermektedir Bu istasyonlarin 25 giris lobisi bulunmaktadir Istasyonlarin yedisi buyuk derinliktedir Baku metrosu Kafkasya nin en uzun en cok istasyona sahip olan ve en kalabalik metrosudur Metroda merdiven kisminin toplam uzunlugu 4000 metreden fazla olan bes tur 39 yuruyen merdiven yapilmistir Tunel yapimlarinin toplam uzunlugu 17 1 kilometreden fazladir Baku metrosunun digerlerinden secilme ozelligi onun hatlarinin tepelik bolgede bulunan kentin birbiriyle kesisen rolyefe gore yapilmistir burada 60 ve 40 binlik egimliligi ve kucuk yaricapli bircok egrinin mevcut olmasidir Sehrin kuzey batidasinda yeni bir hat Hat 3 ve 8 yeni istasyon da insaat halindedir Daha uzun vadeli projelerin icerisinde iki yeni metro hattinin insaat edilmesi vardir ve ve metro aginin Haydar Aliyev Uluslararasi Havalimani na da baglanmasi planlanmaktadir Otobus ve minibus Baku belediye otobusleri 1928 yilinda otobus hatlari acildi ve sehirde hizmet etmeye basladi Sehrin her mahallesinde otobus hatlari vardir 2010 yilina gore Baku 310 otobus hattina sahiptir ve minibusler bu hatlari da kullanir sehirde 1 130 belediye otobusu ve 3 300 minibus hizmet etmektedir ek olarak 1 496 adet otobus satin alip hitmete sokulmasi ve 664 otobus duragi kurulmasi planlanmaktadir Sehirde dolasan belediye otobuslere ek olarak sehir kenarinda bulunan Baku Uluslararasi Otobus Terminalinden hem Azerbaycan in her sehri hem de yurt disinda bircok sehirlere ornegin Tiflis Tahran Tebriz Kars Astrahan Volgograd Moskova giden otobusler seferleri yapilir Dunya nin en buyuk otobus terminallerinden bir olan Baku Uluslararasi Otobus Terminali her gun 20 000 yolcuya yurt ici ve uluslararasi rotalar boyunca cevresinde hizmet verip her gun 950 otobus hareket eder Terminal 4 katlidir ve 14 yuruyen merdiven ve 10 asansor islemektedir Ayrica 93 yatakli bir otel 700 araclik kapali otopark 800 magazali bir alisveris merkezi 500 kisilik kantin banka saglik merkezi posta ofisi ve VIP bekleme odasi bulunmaktadir Ayrica istasyon danismani nin ofisi ve otobus soforleri icin dinlenme odalari da bulunmaktadir Terminal kendi elektrik enerjisini 35 kV lik yardimci elektrik santrali ve bes transformator ile saglar Troleybus 1941 yilinda troleybus hatlari acildi ve sehirde hizmet etmeye basladi 1989 yilinda troleybus sisteminin 110 km si sebeke hatlarinda olmak uzere toplam 300 km yol uzunluguna ve 32 hatta sahipti ve 359 troleybus hizmetdeydi Fakat 1999 yilina gelindiginde hat sayisi 5 e dusmustu ve troleybus sayisi da 65 e inmisti 30 Haziran 2006 da son troleybus seferleri yapildi ve sona erdirildi Tum troleybus hatlari tamamiyla sokuldu Tramvay Baku sehir merkezinde tramvaylar 1889 de Baku nun sehir ulasimi icin Baku de atli tramvay hatlari insa edilmisti Fakat atli tramvaylar baskentinin yogun ulasim ihtiyaclarini karsiliyamadi 1903 te Baku de elektrik tramvay hatlarinin baglanmasi konusunda Sehir Dumasina teklif geldi Bu onerinin gerceklesmesi 20 yil sonra oldu Ancak 1922 yilinda Baku Sovyeti projeyi gerceklestirebildi Sehirde elektrikli tramvay hatlarinin insasina baslandi Once gerekli malzeme olmadigindan raylar Rusya nin birkac fabrikasinda siparis edildi Sehirde ilk kez Subat 8 1924 elektrikli tramvay kullanima acildi Bu Tramvay hatlari sehrin tren istasyonlarina da baglandi 1966 yilinda tramvay yollarinin uzunlugu 102 5 km ye ulasmisti 1924 ten beri Baku de servis yapan tramvay 2004 te son yolculugunu yapmistir ve istasyonlar ile hatlar sokuldu Tramvay hatlari sokulmus olsa bile 2012 de Baku de yeniden tramvay hatlarinin insa edilmesine ve tramvayin tekrar hizmete konulmasina kara verildi Fakat bu yeni tramvay hatlari eskiden tramvay hatlarinin yer aldigi ana kavsaklara yerlestirilmeyip sahil boyunca insa edilecek Funikuler Baku funikuler istasyonu Baku funikuleri 5 Mayis 1960 ta da hizmete acilmistir SSCB zamaninda funikuler trenleri ozel siparisle Ukrayna nin Harkiv kentinde hazirlanarak Baku ye getirilmistir Baku funikulerin 2 istasyonu vardir bunlar Behram Gur ve Sehitler Hiyabani istasyonlari Istasyonlar arasi mesafe 455 metredir Toplam 2 vagonu olan funikulerler saniyede 2 5 metre hizla hareket ederek bir istasyondan digerine 4 dakikaya ulasiyor Vaqonlararasi bekleme suresi 10 dakika ve gidi gelis ucreti ise 20 kepik olmustur Funikuler saatte ortalama 2 bin yolcu tasima olanagina sahiptir 1980 li yillarin sonlarinda kotu durumunda oldugu icin gecici olarak kapatilmistir ve buyuk bir onarimdan sonra 2001 yilinin sonunda yeniden kullanima acilmistir Baku funikuleri 2001 de ve 2007 de iki kez esasli tekrar tamir edilmistir 2007 yilindaki onarimdan sonra vagonlarin hareketi sirasinda olusan gurultu en aza indirilmistir 2011 yilinin Nisan ayinda itibaren ise vagonlar ve istasyonlar yenilenerek 23 Mayis 2012 de yeniden hizmete sunulmustur Demiryolu Ulasimi Baku Gari Baku Gari Baku nun tek merkez garidir ve hem ulkenin ve ayrica sehrin tum banliyo tren istasyonlarin ana demiryolu terminalidir Baku Gari cok faaldir ve yerel banliyo ulusal ve uluslararasi tren seferleri yapilir Baku Gari 28 May metro istasyonu ile metro agina baglanir Baku Garindan Rusya Baku Moskova Baku Sankt Peterburg Baku Rostov Baku Tyumen Baku Mahackala Ukrayna Baku Kiyev Baku Harkiv Gurcistan Baku Tiflis yonlerinde uluslararasi tren seferleri ve Baku Kocerli Balaken Baku Astara Horadiz Baku Kazah Boyuk Kesik Baku Agstafa Baku Gence Baku Mingecevir Baku Astara yonlerinde ulusal tren seferleri yapilmaktadir Azerbaycan topraklarinin Ermeni isgali neticesinde savas halinde oldugu Ermenistan la ve Ermenistan uzerinden Azerbaycan nin Nahcivan Ozerk Cumhuriyeti ne ve Iran a ve ters yonde Baku den dogru giden herhangi bir tren seferi yoktur Iran ile tren seferleri bu yuzden Nahcivan ile sinirlidir Iki ulkeyi dogrudan baglayan yeni bir agin insa edilmesi icin su anda bir proje uzerinde dusunulmektedir Baku Tiflis Kars demiryolu nun acilmasiyla Baku den Gurcistan in Tiflis ve Ahilkelek sehirleri uzerinden Turkiye nin Kars sehrine ve diger Turk sehirlerine tren seferleri ile ulasmak mumkun olacaktir Deniz Ulasimi Baku Deniz Gari Azerbaycan in su ulasiminda Azerbaycan Devlet Hazar Deniz Gemiciligi ve Baku Deniz Ticaret Limani buyuk bir oneme sahiptir Su ulasimi Azerbaycan in ve Hazar Denizi nin en buyuk limani olan Baku den baslamaktadir Baku den Rusya nin Astrahan ve Mahackale limanlarina Kazakistan nin Aktau limanina Turkmenistan nin Turkmenbasi limanina ve Iran in Bender i Enzeli limanina ulasilir Azerbaycan dan Hazar Denizi nden Idil Nehri Volga Don Kanali Don Nehri uzerinden Azak Denizi ne ve dunya okyanuslarina acilmak mumkundur ya da Idil Nehri Volga Baltik Suyolu uzerinden de Baltik Denizi ne ve dunya okyanuslarina da acilmak mumkundur Baku metro gari 1970 yilinda acilmistir Yenilenen garda Kazakistan Turkmenistan ve Rusya ya seyahat eden gemi ve feribot seferleri duzenlenmektedir Ayrica dunya nin ilk petrol platformu ve yuzen bir sehir olan Petrol Taslarina petrol iscileri icin seferler yapilir Garda 120 kisilik yemek 400 kisilik konferans salonu misafir ve diger hizmet odalari bulunmaktadir Hava Ulasimi Baku nun uluslararasi havalimani sehir merkezinden yaklasik 25 kilometre doguda bulunan Haydar Aliyev Havalimani dir Bu havalimani Azerbaycan Hava Yollari sirketinin merkezidir Baku Sumqayit hiz treni Haydar Aliyev Uluslararasi Havalimani nin Heyder Eliyev adina beynelxalq aeroport eski adi Bine Uluslararasi Havalimani idi Bu havalimani 1998 in basindan Haziran 1999 a kadar restore edildi Bu restorasyonun iki bolumu vardi Ilk bolum kuzey terminali olusturan iki alanin insaati Mart 1999 da bitti ve ikinci bolum yonetim ve hava trafigi merkezi olarak Azerbaycan Hava Yollari tarafindan kullanilan bir merkezi alanin insaat edilmesi ve guney terminali olusturan geri kalan iki alanin insaatidir bu bolum ayni senede Haziran ayinda bitti icerdi Haydar Aliyev Havalimani Azerbaycan nin ana havalimani olmasi yani sira ve butun Kafkasya bolgesinin en buyuk ve en islek havalimanidir ve ucus merkezdir Gunumuzde Almanya Avusturya Belarus Birlesik Arap Emirlikleri Birlesik Krallik Cekya Cin Fransa Hollanda Gurcistan Israil Iran Katar Kazakistan Letonya Lubnan Ozbekistan Rusya Turkiye Ukrayna Urdun gibi ulkelere giden ve bu ulkelerden gelen bircok ucus vardir Bundan dolayi ongorulen yillik yaklasik 3 milyon yolcu kapasiteli 53 000m2 yolcu terminali tasarlanmistir ve yapimina 2011 de baslanmistir ve 2013 te acilmasi hedeflenmistir Ayrica insaatina baslanilan yeni terminalin tasarimiyla uyusmasi icin 2012 de eski terminalin disi ve ici tamamiyla yenilenmistir ve yeni bir pist daha acildi EgitimBaku ulkenin baskenti olmasi disinda ayni zamanda ulkenin egitim merkezidir Okullarin hepsi Azerbaycan in Milli Egitim Bakanligi Milli Tehsil Nazirliyi tarafindan idare edilmektedir Ayrica arasinda universiteler universitet ve akademilerin akademiya bulundugu 38 tane yuksekogretim mekani bulunmaktadir Devlet Universiteleri Baku Devlet Universitesi 1919 Azerbaycan Devlet Petrol Akademisi 1920 Azerbaycan Devlet Deniz Akademisi 1996 Ulusal Havacilik Akademisi 1992 1999 Azerbaycan Teknik Universitesi 1950 Azerbaycan Mimarlik ve Insaat Universitesi 1975 Azerbaycan Tip Universitesi 1930 1930 1921 Azerbaycan Diller Universitesi 1973 Baku Slavyan Universitesi 1946 1945 Baku Muzik Akademisi 1920 2002 Haydar Aliyev Azerbaycan Yuksek Harp Okulu 1971 Azerbaycan Diplomatik Akademisi 2007 2014 Baku Muhendislik Universitesi 2016 Vakif Universiteleri Hazar Universitesi 1991 1995 Bati Universitesi 1991 Azerbaycan da egitim tum diger Turk devlet ve topluluklarina gore ileri duzeyde sayilabilir 1991 yili istatistiksel verilerine gore 4 775 okulda 1 503 000 ogrenci okumaktadir Bugun okul sayisi 5 000 e ogrenci sayisi 1 600 000 e ulasmistir Azerbaycan da 6 500 kultur tesisi 4 605 kutuphane 125 muze 125 muzik okulu 43 halk tiyatro salonu 3 680 kultur evi bulunmaktadir Okuma yazma orani 99 5 tir Baku Azerbaycan Devlet Universitesi ve bagli enstituleri butun Uygulamali Matematik ve Ekonomik Sibernetik Kimya Jeoloji Biyoloji Tarih Filoloji Ilahiyat Cografya Gazetecilik Hukuk Mekanik ve Matematik Fizik Felsefe Sosyal Bilimler ve Psikoloji Kutuphane Calismalari Uygulamali Matematik Bilimsel Arastirma Enstitusu Dogu Calismalari kollarinda egitim ogretim yapmaktadir Ozel ve devlet olmak uzere toplam 49 tane kanuni universite mevcuttur ve bu universiteler de bircok Turk ve yabanci ogrenciye egitim vermekle birlikte eski Dogu Bloku ulkeler arasinda kaliteli egitim veren ulkeler arasinda sayilmaktadir Azerbaycan universiteleri iyi egitim vermesinin yani sira yabanci ogrenciler tarafindan maddi anlamda tercih sebebi olabiliyor Baku nun eski yerlesim bolgesi olan Eski Sehir deki Sirvansahlar SarayiKultur ve eglenceBaku Azerbaycan in kultur merkezidir Ulkenin ilk operasi ilk ulusal tiyatrosu ve ilk milli kutuphanesi bu kentte acilmistir Baku cok sayida muze tiyatro konser salonu kutuphane sanat galerisi ve sinema salonlarina ev sahipligi yapar Muzeler ve kutuphaneler Azerbaycan Ulusal Guzel Sanatlar Muzesi Azerbaycan Ulusal Tarih Muzesi Azerbaycan Ulusal Edebiyat Muzesi Azerbaycan Hali Muzesi Arkeoloji ve Etnografya Muzesi Baku Modern Sanat Muzesi Azerbaycan Istiklal Muzesi Azerbaycan Muzik Kulturu Devlet Muzesi Azerbaycan Devlet Din Tarihi Muzesi Azerbaycan Devlet Tarim Muzesi Azerbaycan Jeoloji Muzesi Baku de bulunan baslica muzelerdendir 1920 yilinda kurulan Azerbaycan Ulusal Tarih Muzesi Baku deki en buyuk muzedir Icerisehir de yer alan bu muze iki ayri bolumden olusur Ilki Azerbaycan in en eski donemlerinden itibaren elde edilen arkeolojik ve etnografik malzemelerin sergilendigi Milli Muze digeri ise unlu petrol zenginlerinden Haci Zeynelabidin in yasadigi ev ve mekanlar Arkeolojik malzemeler Manna Med Skif Atropatene Albanlar Hurremiler Sirvansahlar Selcuklular Ildenizliler Safeviler donemlerine aittir Bunlardan baska Azerbaycan cografyasindan derlenmis degerli etnografik malzemer de bulunur Azerbaycan Milli Kutuphanesi 4 milyon 513 bin tane basta kitap olmak uzere basili urun bulunmaktadir Antik Cag ve Orta Cag dan kalma bircok eski el yazisi ve bircok Kitab i Mukaddes de icermektedir ve Milli Kutuphane hakkinda bir muze de bulunmaktadir Sehrin merkezinde Xaqani Caddesi nin ustunde yer alir ve halka aciktir Diger baslica kutuphaneler Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaskanligi Isleri Mudurlugunu Kutuphanesi Azerbaycan Milli Bilimler Akademisinin Merkezi Bilim Kutuphanesi Baku Devlet Universitesi Bilim Kutuphanesi Cumhuriyet Bilim Teknik Kutuphanesi Azerbaycan Devlet Cumhuriyet Bilimsel Tibbi Kutuphanesi Cumhuriyet Bilim Pedagoji Kutuphanesi Azerbaycan Cumhuriyeti Tarim Bilimi Kutuphanesi Firudinbey Kocerli adina Azerbaycan Devlet Cocuk Kutuphanesi Cafer Cabbarli adina Cumhuriyet Gencler Kutuphanesi ve Azerbaycan Tip Universitesi Kutuphanesi 1915 1971 tarihleri arasinda yasamis Azeri heykeltiras ve ressam Fuad Abdurrahmanov adina bir hatira muzesi bulunmaktadir Sinemalar tiyatrolar opera ve konser salonlari Devlet Akademik Milli Dram Tiyatrosu Baku ulkenin en onemli tiyatro kentidir Devlet Akademik Milli Dram Tiyatrosu Devlet Muzikal Komedi Tiyatrosu Devlet Kukla Tiyatrosu Devlet Genc Seyirciler Tiyatrosu ve Devlet Rus Dram Tiyatrosu kentin baslica tiyatrolaridir Baku Devlet Filarmonik Salonu ve Azerbaycan Devlet Akademik Opera ve Bale Tiyatrosu na ev sahipligi yapmaktadir Baku Caz Merkezi Haydar Aliyev Sarayi Shakhriyar Baku Kultur Merkezi ve Baku Muzik Akademisi Buyuk Salonu kentin en faal konser mekanlarindandir Absheron Sanat Galerisi Giz Galasy Galerisi Gala Sanat Galerisi ve Smirnova Sanat Galerisi Baku nun onemli sanat merkezlerindendir Baskent ayni zamanda onemli kulturel etkinliklere ev sahipligi yapar Bu faaliyetlerden biri olan Baku Uluslararasi Caz Festivali kentin onemli caz muzigi birikimini yansitan en iyi etkinliklerdendir Baku sehri bircok sinemaya sahiptir ve bunlardan biri de meshur Nizami sinemasidir Baku de sinemalarda filmlerin buyuk cogunlugu Azerice dublajlidir ve daha seyrek olarak da Rusca veya Ingilizce dublajlidir ve bazi sinemalarda filmler bu iki dilin altyazilariyla gosterilmektedir Unlu Azeri drama yazari senaryocusu ve film yonetmeni Rustem Ibrahimbeyov tarafindan kurulan 1998 den beri her yil duzenlenmektedir Eglence ve alisveris Baku Hayvanat Bahcesi Baku cok cesitli eglence alternatifleri sunan bir kenttir Baku Hayvanat Bahcesi 1928 yilinda Sovyetler Birligi doneminde kuruldu Baku Hayvanat Bahcesinde hem Dunya nin cesitli yerlerinde bulunan hem de Azerbaycan in faunasina ait olan yaygin bulunan ve soyu tukenmekte olan hayvan turlerini barindirir Hayvanat bahcesinde yaklasik 1 193 hayvan ve 168 tur bulunmaktadir Baku nun merkezinde yer alan Fiskiye Meydani kentin en iyi alisveris alanidir Meydan ve etrafindaki araclara kapali olan alisveris caddeleri cok sayida luks alisveris mekanlarina ev sahipligi yapar Nizami Caddesi kentin en onemli alisveris caddesidir Bu yayalara ayrilmis alisveris merkezi her kategoriden dukkana sahiptir Baku de cesitli alisveris merkezleri vardir ve en unlu iki alisveris merkezleri Park Bulvar 28 Mall Metropark Aygun City Af Mall dir Burada otantik halilar elektronik esyalar ve mucevherler satiliyor Hediyelik esya dukkanlarinin buyuk cogunlugu kentin tarihi bolumu olan Icerisehir de toplanmistir Baku Bulvari Baku Korfezi boyunca ve uzunlugu 3 kilometre 750 metreden olusan sahil yolu ve acik hava alanidir Azerbaycan in ayri ayri bolgelerinden ve Avrupa dan cesitli ulkelerinden ender bitkiler getirilerek parka donusturulmustur Bulvarda Mirvari Bahar kafeleri Samed Vurgun adina acik hava sinemasi Venedik kucuk su kenti ve cok sayida farkli dinlenme alanlari yapilmistir Sahilden Neftciler Caddesine kadar bazi yerlerin genisligi 350 metre bazi yerlerin genisligi ise 500 metredir Sahilde Milli Park yer alir ve parkin icinde Devlet Bayragi Meydani yer alir ve bu meydanda dev bir Azerbaycan bayraginin dalgalandigi dunyanin en yuksek bayrak diregi bulunmaktadir 2012 Eurovision Sarki Yarismasi icin insa edilen Baku Crystal Hall yanindadir Turizm Azerbaycan da turizm her yil biraz daha gelismektedir ve bundan en cok yararlanan da Baku dur cunku Baku Azerbaycan turizminin ana merkezidir ve ulkenin otelleri restoranlari barlari ve gece kuluplerinin cogu Baku de bulunmaktadir Belediye sehirde bircok gelistirme calismasi yapmaktadir ve bu sayede zaman gectikce sehrin altyapisi hizla gelismektedir Baku de yapilan 2012 Eurovision Sarki Yarismasi kapsaminda insaatlar ozellikle cogalip hizlanmistir Spor Sefa Stadi Baku de basta futbol ve futbol stadyumlari olmak uzere tum diger spor faaliyetlerine ve tesislerine cok sayida yatirim yapilmaktadir Bagimsizlik ilani ve UEFA nin Azerbaycan i kendi kontenjanina almasinin ardindan bu ulkede futbola olan ilgi artmistir Baku de yedi futbol kulubu bulunmaktadir bunlarin besi birinci ligde geri kalan ikisi ise ikinci ligde oynamaktadir Ayrica Ermeni isgali altinda bulunan Agdam kentinin birinci ligde oynayan futbol takimi Karabag in ve diger isgal edilmis Azeri kentlerinin futbol takimlarinin gecici merkezleri de Baku de bulunmaktadir Ozellikle son 5 yil icerisinde hem kurulan spor kulup sayisinda hem de tesislesme faaliyetlerinde hizli bir gelisme yasanmistir Bircok spor cesidi icin ornegin boks judo karate buz pateni salonlari basketbol voleybol hentbol tenis kortlari iceren bircok spor kompleksleri vardir Baku Olimpiyat Stadyumu Azerbaycan uzun zamandir satranc yarisi tablolarinin zirvesindedir ve satranc Azerbaycan in milli sporlarindandir Azerbaycan Satranc Federasyonu nun merkezi Baku de bulunmaktadir Ayrica sehrin dort bir kosesinde bircok satranc kulubu vardir ve okullarda da satranc dersleri verilir 2007 de Dunya Satranc Federasyonu Grand Prix turneleri Baku de yapildi Baku den Teymur Recebov Sehriyar Memmedyarov ve dunyanin taninmis satranc oyunculari arasindadir FIDE nin listesinde Teymur Recebov Sehriyar Memmedyarov ve Vugar Hesimov dunyanin en guclu 20 satranc oyuncusu arasinda yer almaktadir 2007 yili sonunda erkek takimi Yunanistan in Girit adasinda duzenlenmis Avrupa Sampiyonluk yarismasinda Azerbaycan a bronz madalya ile donmustur Mevcut stadyumlar Tevfik Behramov Stadyumu Baku de sekiz buyuk stadyum bulunmaktadir Baku nun en buyuk stadyumu olan Tevfik Behramov Stadyumu ayrica Azerbaycan in da en buyuk stadyumudur Baku de son yapilan stadyum ise 2011 yilinda acilan Dalga Arena dir Ayrica bu stadyumlarin bazilarinda spor faaliyetleri futbol ile sinirli kalmayip atletizm gibi diger spor dallarina da ev sahipligi yapar Sayi Stadyum Kapasite Takim1 Tevfik Behramov Stadyumu 30 000 Neftci Baki2 Tevfik Ismailov Stadyumu 15 0003 Sefa Stadi 7 535 Samahi Bakili Baku4 Dalga Arena 6 500 Ravan Baku5 Ismet Gayibov Stadyumu 5 0006 AZAL Stadyumu 3 0007 MOIK Stadyumu 3 0008 Zabrat Stadyumu 3 000 YokYapilacak stadyumlar Baku Olimpiyat Stadyumu nun insaati baslamistir Diger ikisi proje asamasindadir Stadyum Kapasite KulupBaku Olimpiyat Stadyumu 65 000 Azerbaycan milli futbol takimiSekizinci Kilometre Ilce Stadyumu 12 000 BelirsizBayil Stadyumu 3 000 BelirsizKardes sehirlerBaku nun 17 sehirle kardes sehir antlasmasi ve 14 sehirle ile de partner sehir antlasmasi vardir Basra Irak Bordeaux Fransa Dakar Senegal Honolulu Amerika Birlesik Devletleri Houston Amerika Birlesik Devletleri Izmir Turkiye Cidde Suudi Arabistan Kiev Ukrayna Ljubljana Slovenya Moskova Rusya Napoli Italya Pretoria Guney Afrika Rio de Janeiro Brezilya Sankt Peterburg Rusya Saraybosna Bosna Hersek Tebriz IranPartner sehirlerAberdeen Birlesik Krallik Mainz Almanya Stavanger Norvec Berlin Almanya Paris Fransa Moskova Rusya Viyana Avusturya Tiflis Gurcistan Volgograd Rusya Minsk Belarus Astana Kazakistan Taskent Ozbekistan Kizilyar Rusya Cengdu Cin Askabat TurkmenistanBaku goruntuleriEski Goruntuler Baku 1796 Aleksander Nevski Rus Ortodoks Katedrali Minare Bibi Heybet Camii Ticaret Koleji Mariinski Kadin Lisesi Istiqlaliyyat Caddesindeki Mirzabeyov apartmani Baku Demiryolu Istasyonu Baku de bir Lutheryan Kilisesi 1900 Baku de bir yangindan sonra sokak goruntuleri 1904 Azeri Ermeni Katliamlari 1905 1907 sirasinda bir Azeri kurban 1905 Baku Baha ileri 1910 Budagovski Ermeni Kilisesi 1911 Azerbaycan Devlet Kukla Tiyatrosu nun 1912 de sinema olarak kullanildigi donem 26 Komiser Aniti alani 1920 Sovyet kadin isciler silah kullanmayi ogrenirken Baku 1929 Baku deki Baha iler 1934 Cagdas Goruntuler Geceleyin Baku Azerbaycan Devlet Filarmoni Salonu Eski Sehir surlari Baku panoramasi Icerisehir Sirvansahlar Sarayi nin gece gorunumu Baku sehir trafigi Baku de yat kulubu Rasid Behbudov Caddesi Sehir merkezinde Nizami Sokagi Azerbaycan Devlet Akademik Opera ve Bale Tiyatrosu Azerbaycan Devlet Filarmoni Salonu Baku de gece Bibi Heybet Camii Kiz Kalesi nden sehrin gorunumu Bir mimari yapi Bahce Mikail Arhangel KilisesiAyrica bakinizMart Olaylari Baku Tiflis Ceyhan Petrol Boru Hatti 2015 Avrupa OyunlariKaynakca Arsivlenmis kopya 27 Agustos 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Kasim 2020 a b Azerice Baki seheri 7 Subat 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Baki Seher Statistika Idaresi Ingilizce Travel Picks Top 10 cities to party the night away Reuters 13 Kasim 2009 23 Kasim 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Baki Seher Statistika idaresi 6 Kasim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Kasim 2023 a b c Azerice Azerbaycanda turizm ve onun tebliginde kitabxanalarin rolu 5 Kasim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Demografi verileri 24 Kasim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Azerbaycan Cumhuriyeti Devlet Istatistik Komitesi 04 12 2010 tarihinde erisildi Ingilizce Rusca Svod statisticheskih dannyh o naselenii Zakavkazskogo kraya izvlechyonnyh iz posemejnyh spiskov 1886 goda g Tiflis 1893 Rusca Pervaya vseobshaya perepis naseleniya Rossijskoj Imperii 1897 g g Baku 19 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Rusca Vsesoyuznaya perepis naseleniya 1926 goda t 14 Zakavkazskaya SFSR g Moskva 1929 Soviet 1939 census Soviet 1959 census Soviet 1970 census Soviet 1979 census Ethnic composition of Azerbaijan 1999 19 Eylul 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Haziran 2012 Ethnic composition of Azerbaijan 2009 3 Subat 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Haziran 2012 Administrative Department of the President of the Republic of Azerbaijan Presidential Library Religion PDF 21 Agustos 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi PDF Erisim tarihi 15 Mayis 2013 Azerbaijan Background Note Ingilizce U S Department of State Mart 2009 9 Aralik 2015 tarihinde kaynagindan Religion Muslim 93 4 majority Shi a 6 Haziran 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Mayis 2013 American Jewish Year Kitap 2002 29 Mayis 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Mayis 2013 Rusca Aze az V Baku budet sokrasheno chislo avtobusnyh marshrutov 14 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Azerice ArCon Baki Beynelxalq Avtovogzali 4 Eylul 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Trolleymotion ch Trolleybus city Baku 29 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Azerice Gundelik Baki Qara Seherde tramvay xettinin cekilmesi planlasdirilir 20 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Azerice Baki tramvayi 9 Aralik 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce News Az Trams to Return to Baku 29 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Azerice Baki funikulyorunun rengi deyisdirilir 28 Agustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Azerice Baki Funikulyoru yene de qezali veziyyetdedir 16 Mart 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Azerice Baki funikulyoru yeniden qurulur 23 Agustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde 1 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Haziran 2012 Ingilizce Logistics ru News gt 9 Subat 2011 Russia Iran Azerbaijan sign agt on cooperation in railway projects 16 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde a b c 1 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Haziran 2012 a b c Ingilizce havalimani technology com olu kirik baglanti Heydar Aliyev International Havalimani Flightglobal 29 Nisan 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Maintenance Directory Company Details of Azerbaijan Airlines Ingilizce Ingilizce Airport az 24 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde 31 Mayis 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Haziran 2012 Ingilizce OANA Azerbaijan s President inaugurates new runway at Heydar Aliyev International Airport 14 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Bakucity az Baki seherinde ali tehsil ocaqlari 21 Eylul 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Azerice a b c d e f g h i 1 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Haziran 2012 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Haziran 2012 Azerbaycan Milli Kitabxanasi 18 Haziran 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Haziran 2012 Azembassy it olu kirik baglanti 1 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Haziran 2012 18 Haziran 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Haziran 2012 22 Haziran 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Haziran 2012 a b 1 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Haziran 2012 21 Agustos 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Haziran 2012 a b 4 Agustos 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Haziran 2012 a b c d e 29 Haziran 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Haziran 2012 modern az Azerice Modern az 16 Subat 2016 21 Mart 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Haziran 2020 ljubljana si Mestna obcina Ljubljana 30 Ekim 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Haziran 2020 Ingilizce Azerbaijan az Executive Power of the Baku City 25 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Izmir in kardes kentleri 27 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Izmir Buyuksehir Belediyesi 28 Haziran 2012 tarihinde erisildi Dis baglantilarWikimedia Commons ta Baku ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Resmi site Azerice Baku sehir rehberi 13 Aralik 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Turkce Turkce Ingilizce