Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddede birçok sorun bulunmaktadır. Lütfen sayfayı geliştirin veya bu sorunlar konusunda bir yorum yapın.
|
Almanya tarihi, Cermenlerin ilk olarak Roma İmparatorluğu döneminde devlet kurmalarıyla başlar. Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu dönemiyle 1806 yılına kadar devam eder. Bu dönemde ulaştığı en geniş sınırlar günümüzdeki Almanya, Avusturya, Slovenya, İsviçre, Çekya, Polonya'nın batısı, Hollanda, doğu Fransa ve kuzey İtalya'yı kapsamaktaydı.
Bu dönemden sonra sırasıyla Alman Konfederasyonu (1815-1866), Alman İmparatorluğu (1871-1918), Weimar Cumhuriyeti (1919-1933) ve Nazi Almanyası (1933-1945) kuruldu. II. Dünya Savaşı'ndan sonra Almanya Batı Almanya ve Doğu Almanya olarak iki parçaya ayrıldı. 1990 yılında bu iki parça birleşerek günümüzdeki Almanya Federal Cumhuriyeti'ni oluşturdu.
Tarih Öncesi
11 milyon yıl önce Almanya'da bulunan insan öncesi ataların, iki ayak üzerinde yürüyen en eski atalar arasında olduğu öne sürülmektedir. 1907'de Homo heidelbergensis çene kemiğinin keşfi, en az 600.000 yıl önce Almanya'daki arkaik insan varlığını doğrular. Dünyanın herhangi bir yerinde bulunan en eski av silahları seti, Aşağı Saksonya'daki Schöningen'deki bir kömür madeninden çıkarıldı. 1994 ile 1998 arasında, 182 ve 225 metre (597,11 ve 738,19 ft) arasında 380.000 yıllık sekiz tahta cirit m (5.97 ve 7.38) ft) uzunluğunda sonunda ortaya çıkarılmıştır.
1856'da, Kuzey Ren-Vestfalya'daki Düsseldorf yakınlarındaki Neander vadisindeki bir kireçtaşı mağarasından soyu tükenmiş bir insan türünün fosilleşmiş kemikleri kurtarıldı. Şu anda yaklaşık 40.000 yaşında olduğu bilinen fosillerin arkaik doğası, 1858'de Hermann Schaaffhausen tarafından yapılan ilk paleoantropolojik tür tanımlamasında tanındı ve özellikleri yayınlandı. Tür, 1864'te Homo neanderthalensis - Neandertal adamı olarak adlandırıldı.
Swabian Jura'daki çeşitli mağaralarda ortaya çıkarılan ve belgelenen paleolitik erken modern insan işgalinin kalıntıları arasında, tartışmasız en eski sanat eserleri arasında yer alan çeşitli mamut fildişi heykelleri ve şimdiye kadar bulunan en eski müzik aletleri olduğu doğrulanan kuş kemiği ve mamut fildişinden yapılmış birkaç flüt bulunmaktadır. 40.000 yıllık Löwenmensch heykelciği, tartışmasız en eski figüratif sanat eserini temsil ediyor ve 35.000 yıllık Hohle Fels Venüsü'nün şimdiye kadar keşfedilen en eski tartışmasız insan figüratif sanat nesnesi olduğu iddia ediliyor.
12.900 ila 11.700 yıl önce, kuzey-orta Almanya Ahrensburg kültürünün bir parçasıydı (Ahrensburg'un adı).
Erken kültürler
Avrupa'ya göç eden yerli avcı-toplayıcılardan farklı ilk çiftçi grupları, Neolitik dönemin başlangıcında 10.000 ila 8.000 yıl önce batı Anadolu'daki bir nüfustan geldi.
Orta Almanya, Danimarka ve kuzey Almanya'nın Ertebølle kültürü (M.Ö. 5300 - M.Ö. 3950) ile kısmen çağdaş olan Doğrusal Çömlek kültürünün (M.Ö. 5500 - M.Ö. 4500) başlıca alanlarından biriydi. Daha sonra, kuzeydoğu Almanya, Polonya ve Danimarka'nın büyük bölümleriyle birlikte, Huni kültürünün bir parçasıydı (M.Ö. 4300'den M.Ö. 2800'e kadar).
Geç Neolitik dönemde Orta Avrupa'nın verimli ovalarına yayılmış olan Kablolu Eşya kültürünün yerleşimcileri (M.Ö. 2900 - M.Ö. 2350) Hint-Avrupa kökenlidir. Hint-Avrupalılar kitlesel göç yoluyla yaklaşık 4.500 yıl önce Avrupa'nın kalbine ulaşmışlardı.
Geç Tunç Çağı'na gelindiğinde, Urnfield kültürü (M.Ö. 1300'den M.Ö. 750'ye kadar) orta Avrupa'daki Çan Kabı, Unetice ve Tümülüs kültürlerinin yerini almıştı. Urnfield kültüründen gelişen Hallstatt kültürü, M.Ö. 12. yüzyıldan 8. yüzyıla ve erken Demir Çağı'nda (M.Ö. 8. yüzyıldan 6. yüzyıla) baskın Batı ve Orta Avrupa kültürüydü. Bu kültürel özellikleri benimseyen insanlar Keltler olarak kabul edilir. Keltlerin Urnfield kültürüyle nasıl ve ne şekilde ilişkili olduğu tartışmalıdır. Ancak orta Avrupa'da geç Tunç Çağı'nda Kelt kültür merkezleri gelişmiştir (M.Ö. 1200'den M.Ö. 700'e kadar). Bazıları, Tuna'daki Heuneburg gibi, Orta Avrupa'daki Demir Çağı'nın Akdeniz'e giden ticaret yollarını koruyan önemli kültür merkezleri haline geldi. M.Ö. 5. yüzyılda Yunan tarihçi Herodot, tarihçilerin Heuneburg'a atfettiği Tuna - Pirene'de bir Kelt kentinden bahsetti. M.Ö. 700 yıllarından başlayarak, güney İskandinavya ve kuzey Almanya'dan gelen Germen halkları güneye doğru genişledi ve yavaş yavaş Orta Avrupa'daki Kelt halklarının yerini aldı.
Cermen Kabileleri (MÖ 100–MS 300)
Cermen kabilelerin MÖ 1800-MÖ 500 yılları arasında ya da MÖ 4/5 yüzyıl, 1. yüzyılda ortaya çıktığı sanılmaktadır. Cermen kabileleri 1. yüzyılda Güney İskandinavya ve 'dan güneye, batıya ve doğuya yayılarak en fazla Galyalılar olmak üzere Baltık, İran ve Slav kabileleri ile ilişki haline girdiler. Arkeolojik araştırmalarda Cermen kabilelerinin Roma İmparatorluğu'nun dışında olduğu kanıtlanmıştır.
Romalı General Publius Quinctilius Varus Cermanya'ya saldırılara başladı. Cermen kabileleri bu sırada Romalıların savaş taktiklerini öğrendiler. Bu esnada kimliklerini muhafaza etmeyi başardılar. MS 9 yılında Cheruscan (Cermen) lideri Arminius, Varus'u yendi. Böylece Almanya, Tuna ve Ren nehirleri arasında Roma İmparatorluğu sınırlarına kadar genişledi. MS 100'lerde Cermen kabileleri Tuna, Ren Nehirleri arasına yerleşip adapte oldular. 3. yüzyılda görünen en geniş cermen kabileleri şunlardır: Alamanlar, Franklar, , Saksonlar, , ve .
Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu (962-1806)
962 yılında bir Cermen sülalesi olan Ottolar (919-1024), Saksonya, Bavyera, , Türingiya, Loren ve düklerini bir çatı altında topladı ve Alman İmparatorluğu'nu ilan ettiler. Bu krallığın adı Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu idi.
Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu, Salian sülalesinin (1024-1125) yönetimindeyken devlet İtalya ve Burgonya'yı topraklarına kattı fakat daha sonra buralardaki güçlerini kaybettiler.
Hohenstaufen Hanedanının yönetimi altında, Alman prensleri, güney ve doğudaki Slav topraklarındaki etkilerini arttırdılar. Kuzey Alman şehirlerinin Kuzey Avrupa şehirleri arasında zenginliklerini arttırdı.
İlan edilen fermanla imparatorluğun temel yapısını genişletti. Bu, hükümdar seçimini sistemleştirdi. Buna göre imparator, 7 prens tarafından seçilecekti. 15. yüzyılın başlarında imparatorlar yalnızca Avusturya'nın Habsburg Sülalesi'nden seçilmeye başlandı.
Papaz Martin Luther, Katolik Kilisesi'ne 95 adet soru yazdı. Bunlar Protestan Reformları'nın temelini oluşturdu. Lutheran Kilisesi'nin öğrenilmeye başlanmasıyla, birçok eyalet tarafından bu kilise yasaklandı. Bu, din savaşları olan 30 Yıl Savaşları'na neden oldu. Bu savaş Alman ülkesini harap etti. Bu savaş hali Vestfalya Antlaşması ile son buldu. 1740'ların ardından Prusya Krallığı ve Habsburg Sülalesi Almanya'da iki önemli güç oldu. 1806'da İmparatorluk Napolyon Savaşları sonunda yıkıldı.
Rönesans ve Reform (1814-1871)
Napolyon Savaşları'nın ardından Avrupa'da düzeni yeniden sağlamak adına Viyana Kongresi yapıldı ve 1814'te Alman Konfederasyonu kuruldu. Fakat özgürlük, liberal sistemin arttırılması ve zahmetli işlerin yapılması konusunda anlaşmazlıklar çıktı. Bu konferansta Almanya'nın yönetimi Avusturya yöneticilerine bırakılmıştı. Vergilendirme sistemi eyalet ekonomilerini geliştirmişti. Bu sırada birçok Alman, Fransız İhtilali ve milliyetçilik akımının etkisiyle daha fazla kanun hakkı istediler, özellikle de genç aydınlar. İlk zamanlar bu hareketi temsil eden siyah, kırmızı ve altın sarısı renkler daha sonra Almanya Bayrağı'na renk vermiştir.
Alman aydın ve halk, özellikle Fransa'da yerleşen inkılaplar çerçevesinde Avrupa'da meydana gelen yenilikleri kendi yurtlarında uygulamaya başladılar. Hükümdar yenilikçilerin liberal taleplerine karşı koyamadı. Kral IV. Wilhelm seçildi fakat birçok gücü elinden alındı. Bunun üzerine kral tacı reddetti ve yenilikçilere anayasayı önerdi,geçici düzenlemelerin başında oldu ve hareketi geriletti. Bu esnada Prusya Kralı I. Wilhelm ile yaşanan çekişme savaşa dönüştü. I. William'ın başbakan olarak atadığı Otto von Bismarck 1864 'nı başarıyla sürdürdü. Prusya'nın Avusturya karşısındaki galibiyeti ile Kuzey Almanya Konfederasyonu kuruldu ve Avusturya bu konfederasyonun dışında bırakıldı.
Alman İmparatorluğu (1871-1918)
Bilinen modern Almanya 18 Ocak 1871'de Prusya'nın düzenlemeleriyle, Versay'da kuruldu. Yeni İmparatorluğu Hohenzollern Hanedanı yönetti, başkent Berlin yapıldı. Yeni İmparatorluk, Avusturya'yı toprakları dışında bıraktı. 1884'ten itibaren Almanya, Avrupa dışında sömürgeler kurmaya başladı.
Birleşik Almanya, İmparator I. William zamanında dış politikasını Almanya'nın güvenli bir pozisyonda durması, güçlü ülkelerle dostluk kurulması, Fransa ile dış politikada uzak durulmaması ve Fransa ile savaştan kaçınılması üzerine kurmuştu. II. William zamanında sömürge konusunda diğer Avrupa ülkeleriyle çekişmeye girildi. Bu Almanya'nın ittifaklarını yenileyememesine neden oldu. Bu esnada Fransa ise Birleşik Krallık ve Rusya ile ittifak kurdu. Almanya ise sadece Avusturya-Macaristan İmparatorluğu ile ittifak kurabildi.
Almanya, sömürgecilik politikası gereği, Afrika'nın diğer Avrupa ülkeleri tarafından paylaşımına katılmak istedi. Berlin Konferansı ile Avrupa'nın önemli güçleri Afrika'yı paylaştılar. Almanya'nın payına Alman Doğu Afrikası, Alman Kuzey-Batı Afrikası, Togo ve Kamerun düştü. Afrika'yı paylaşma mücadelesi I. Dünya Savaşı'nı tetikledi.
Avusturya Arşidükü Ferdinand'ın 28 Haziran 1914'te suikaste uğraması ile I. Dünya Savaşı patlak verdi. Savaşta Almanya'nın içinde olduğu İttifak Devletleri savaşı kaybetti. Kasım 1918'de, Alman Devrimi patlak verdi; II. Wilhelm ve tüm prensler tahttaki tüm haklarında vazgeçtiler. Almanya'nın savaş hali Haziran 1919'da imzalanan Versailles Antlaşması ile sona erdi. Bu ittifak devletlerinin de mağlubiyeti anlamına geliyordu. Bu antlaşmanın Almanya'yı aşağıladığı düşünülüyordu. Bu, daha sonra Almanya'da nasyonal sosyalizmin yayılmasını hızlandırdı.
Weimar Cumhuriyeti (1918-1933)
Alman Devrimi'nin başarısının ardından cumhuriyet ilan edildi. 11 Ağustos 1919'da Friedrich Ebert devlet başkanı olarak hükûmeti kurdu. Daha önce Rosa Luxemburg ve Karl Liebknecht 1918 yılında Almanya Komünist Partisi'ni kurmuşlardı. Alman İşçi Partisi ise Ocak 1919'da kuruldu. Parti daha sonra adını Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi'ne dönüştürecekti.
Tarih yazımı için kullanılan “Weimar Cumhuriyeti” isminin kaynağı, I. Dünya Savaşı’ndan yenilgiyle ayrılınması sonucu, lağvedilen Alman monarşisi yerine, millî meclisin yeni anayasayı oluşturmak için 1919 yılında toplandığı Weimar kentidir. Devlet o dönemde kendini “Deutsches Reich” yani Alman İmparatorluğu olarak adlandırıyordu.
Almanya’da liberal bir demokrasiyi yerleştirmek için yapılan bu ilk girişim, yoğun sivil antlaşmazlıkların olduğu bir döneme rast geldi ve Adolf Hitler’in Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi'nin iktidara gelmesiyle sona erdi. Aslında teknik olarak 1919 Anayasası II. Dünya Savaşı'nın sonuna kadar yürürlükten kaldırılmadı. Ancak 1933 yılı itibarı ile nasyonal sosyalist hükümetin politik düzenlemeleri, tipik “demokratik” sistemin mekanizmalarını tahrip etti, o yüzden 1933 Weimar döneminin sonu olarak kabul edilir.
Nazi Almanyası (1933-1945)
27 Şubat 1933'te Reichstag ateşe verildi. Bazı temel demokratik haklar hızlı bir şekilde insanların elinden alındı. Meclis, Hitler hükûmetine yasama ile ilgili tam yetki verdi. Bununla ilgili tasarıyı sadece Almanya Sosyal Demokrat Partisi reddetti; komünistlerin geçerli bir tepki vermeleri mümkün değildi çünkü milletvekillerinin çoğu ya öldürülmüş ya da hapse atılmıştı. Yapılan bu seri değişiklikler tek parti iktidarının doğmasına yol açtı. Bütün endüstri alanları temel ihtiyaçlar dışında savaş ana ve yan sanayisine hizmet verecek şekilde düzenlendi. 1936'da Alman askerleri daha önce silahsızlandırılmış Ren-Ruhr Bölgesi'ne girdi. İngiltere başbakanı Neville Chamberlain, bu harekete karşı pasif kaldı. Hitler, bundan sonra Büyük Almanya'yı kurmak için hazırlıklara başladı. İki cephede birden savaşmanın zor olacağını anladığı için Sovyetler Birliği ile 'nı imzaladı. Fakat bu antlaşma daha sonra Almanya tarafında bozulacaktı.
Artan karışıklık ortamında Almanya 1 Eylül 1939'da Polonya'ya girdi. Bunu izleyen iki günde İngiltere ve Fransa tarafından savaş deklorasyonları yayınlandı ki bu II. Dünya Savaşı'nın başlaması anlamına geliyordu. Almanya Avrupa'yı dolaylı veya dolaysız yoldan işgal etti.
22 Haziran 1941'de Hitler, Ruslarla yapılan antlaşmayı fesh etti, Doğu cephesini açtı ve Rusya'ya saldırdı. Hemen ardından Japonlar, Amerika Birleşik Devletleri'nin Pearl Harbor üssüne saldırdı. Alman askerleri hızlı bir şekilde Rus topraklarına girdi. Fakat Stalingrad Savaşı savaşın seyrini değiştirdi. Alman askerleri geri çekilmeye başladı ve Almanya savaşı kaybetti. 8 Mayıs 1945'te Almanya teslimiyetini ilan etti. Hemen ardından Kızıl Ordu, Berlin'e girdi.
Holokost 11 milyon insanı ölümüne neden oldu. Bunların 6 milyonu Yahudi, 3 milyonu Polonyalı idi. Geriye kalan 2 milyon insan ise II. Dünya Savaşı sırasında öldürülen siviller oldu. Savaş sonunda ise toplam 35 milyon insan öldü.
Bölünme ve Birleşme (1945-1990)
Savaş, on milyona yakın sivil ve asker Alman'ın ölümü ile sonuçlandı. Almanya ve Berlin savaşı kazanan dört büyük devlet tarafından dört işgal bölgesine ayrıldı. Birleşik Krallık, Amerika Birleşik Devletleri ve Fransa işgal bölgelerini birleştirerek 23 Mayıs 1949'da Federal Almanya Cumhuriyeti'ni kurdular. 7 Ekim 1949'da ise Sovyetler Birliği, kendi işgal bölgesinde Doğu Almanya'nı kurdu. Bu ülkelerden birincisi genellikle Batı Almanya, diğeri ise Doğu Almanya olarak bilinir.
Batı Almanya'da liberal parlamenter cumhuriyet kuruldu. Fransa, Amerika Birleşik Devletleri ve İngiltere ile işbirliğine gidilerek pazar ekonomisine ağırlık verildi. 1950'lerden itibaren ekonomisi hızla gelişti. 1955 yılında NATO'ya katıldı. 1958 yılında Avrupa Ekonomik Topluluğu'nun kurucuları arasında yer aldı. Doğu Almanya ise Sovyetler Birliği ile ilişkilerini geliştirdi. Ekonomi Sovyet sistemine dayanıyordu. Çok geçmeden Doğu Almanya da ekonomik bakımdan güçlendi. Fakat birçok vatandaş Batı Almanya'nın politik serbestliğine ve güçlü ekonomisine hayrandı. 1961'de inşa edilen Berlin Duvarı ile Doğu Almanya'dan Batı Almanya'ya kaçışlar durduruldu. Berlin Duvarı, Soğuk Savaş'ın simgesi haline geldi. Her nasılsa Batı ve Doğu Almanya arasındaki gerilim, Batı Almanya Başbakanı Willy Brandt'ın doğudaki Almanların batıya göç etmesi ile ilgili yasayı çıkarması ile, 1970'lerde azalmaya başladı.
Özellikle 1989'un yazında, Doğu Almanya'dan Batı Almanya'ya göç arttı. Bu yeniden birleşmeyi hızlandırdı. Sonuçta iki ülke birleşti. Başkent Berlin oldu. Birleşmeden beri Almanya, NATO ve Avrupa Birliği içinde oldukça önemli rol üstlenmeye başladı.
Kaynakça
- Genel
- Fulbrook, Mary (2011). "Almanya’nın Kısa Tarihi". Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddede bircok sorun bulunmaktadir Lutfen sayfayi gelistirin veya bu sorunlar konusunda tartisma sayfasinda bir yorum yapin Bu maddedeki bilgilerin dogrulanabilmesi icin ek kaynaklar gerekli Lutfen guvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Kaynaksiz icerik itiraz konusu olabilir ve kaldirilabilir Kaynak ara Almanya tarihi haber gazete kitap akademik JSTOR Kasim 2022 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Bu maddede kaynak listesi bulunmasina karsin metin ici kaynaklarin yetersizligi nedeniyle bazi bilgilerin hangi kaynaktan alindigi belirsizdir Lutfen kaynaklari uygun bicimde metin icine yerlestirerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Kasim 2022 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Almanya tarihi Cermenlerin ilk olarak Roma Imparatorlugu doneminde devlet kurmalariyla baslar Kutsal Roma Cermen Imparatorlugu donemiyle 1806 yilina kadar devam eder Bu donemde ulastigi en genis sinirlar gunumuzdeki Almanya Avusturya Slovenya Isvicre Cekya Polonya nin batisi Hollanda dogu Fransa ve kuzey Italya yi kapsamaktaydi Bu donemden sonra sirasiyla Alman Konfederasyonu 1815 1866 Alman Imparatorlugu 1871 1918 Weimar Cumhuriyeti 1919 1933 ve Nazi Almanyasi 1933 1945 kuruldu II Dunya Savasi ndan sonra Almanya Bati Almanya ve Dogu Almanya olarak iki parcaya ayrildi 1990 yilinda bu iki parca birleserek gunumuzdeki Almanya Federal Cumhuriyeti ni olusturdu Tarih Oncesi250 000 yillik Steinheim kafatasi 11 milyon yil once Almanya da bulunan insan oncesi atalarin iki ayak uzerinde yuruyen en eski atalar arasinda oldugu one surulmektedir 1907 de Homo heidelbergensis cene kemiginin kesfi en az 600 000 yil once Almanya daki arkaik insan varligini dogrular Dunyanin herhangi bir yerinde bulunan en eski av silahlari seti Asagi Saksonya daki Schoningen deki bir komur madeninden cikarildi 1994 ile 1998 arasinda 182 ve 225 metre 597 11 ve 738 19 ft arasinda 380 000 yillik sekiz tahta cirit m 5 97 ve 7 38 ft uzunlugunda sonunda ortaya cikarilmistir 1856 da Kuzey Ren Vestfalya daki Dusseldorf yakinlarindaki Neander vadisindeki bir kirectasi magarasindan soyu tukenmis bir insan turunun fosillesmis kemikleri kurtarildi Su anda yaklasik 40 000 yasinda oldugu bilinen fosillerin arkaik dogasi 1858 de Hermann Schaaffhausen tarafindan yapilan ilk paleoantropolojik tur tanimlamasinda tanindi ve ozellikleri yayinlandi Tur 1864 te Homo neanderthalensis Neandertal adami olarak adlandirildi Swabian Jura daki cesitli magaralarda ortaya cikarilan ve belgelenen paleolitik erken modern insan isgalinin kalintilari arasinda tartismasiz en eski sanat eserleri arasinda yer alan cesitli mamut fildisi heykelleri ve simdiye kadar bulunan en eski muzik aletleri oldugu dogrulanan kus kemigi ve mamut fildisinden yapilmis birkac flut bulunmaktadir 40 000 yillik Lowenmensch heykelcigi tartismasiz en eski figuratif sanat eserini temsil ediyor ve 35 000 yillik Hohle Fels Venusu nun simdiye kadar kesfedilen en eski tartismasiz insan figuratif sanat nesnesi oldugu iddia ediliyor 12 900 ila 11 700 yil once kuzey orta Almanya Ahrensburg kulturunun bir parcasiydi Ahrensburg un adi Erken kulturler Heuneburg yakinlarindaki bir mezar alanindan Kelt comlek kaplari Avrupa ya goc eden yerli avci toplayicilardan farkli ilk ciftci gruplari Neolitik donemin baslangicinda 10 000 ila 8 000 yil once bati Anadolu daki bir nufustan geldi Orta Almanya Danimarka ve kuzey Almanya nin Ertebolle kulturu M O 5300 M O 3950 ile kismen cagdas olan Dogrusal Comlek kulturunun M O 5500 M O 4500 baslica alanlarindan biriydi Daha sonra kuzeydogu Almanya Polonya ve Danimarka nin buyuk bolumleriyle birlikte Huni kulturunun bir parcasiydi M O 4300 den M O 2800 e kadar Gec Neolitik donemde Orta Avrupa nin verimli ovalarina yayilmis olan Kablolu Esya kulturunun yerlesimcileri M O 2900 M O 2350 Hint Avrupa kokenlidir Hint Avrupalilar kitlesel goc yoluyla yaklasik 4 500 yil once Avrupa nin kalbine ulasmislardi Gec Tunc Cagi na gelindiginde Urnfield kulturu M O 1300 den M O 750 ye kadar orta Avrupa daki Can Kabi Unetice ve Tumulus kulturlerinin yerini almisti Urnfield kulturunden gelisen Hallstatt kulturu M O 12 yuzyildan 8 yuzyila ve erken Demir Cagi nda M O 8 yuzyildan 6 yuzyila baskin Bati ve Orta Avrupa kulturuydu Bu kulturel ozellikleri benimseyen insanlar Keltler olarak kabul edilir Keltlerin Urnfield kulturuyle nasil ve ne sekilde iliskili oldugu tartismalidir Ancak orta Avrupa da gec Tunc Cagi nda Kelt kultur merkezleri gelismistir M O 1200 den M O 700 e kadar Bazilari Tuna daki Heuneburg gibi Orta Avrupa daki Demir Cagi nin Akdeniz e giden ticaret yollarini koruyan onemli kultur merkezleri haline geldi M O 5 yuzyilda Yunan tarihci Herodot tarihcilerin Heuneburg a atfettigi Tuna Pirene de bir Kelt kentinden bahsetti M O 700 yillarindan baslayarak guney Iskandinavya ve kuzey Almanya dan gelen Germen halklari guneye dogru genisledi ve yavas yavas Orta Avrupa daki Kelt halklarinin yerini aldi Cermen Kabileleri MO 100 MS 300 Cermen kabilelerin MO 1800 MO 500 yillari arasinda ya da MO 4 5 yuzyil 1 yuzyilda ortaya ciktigi sanilmaktadir Cermen kabileleri 1 yuzyilda Guney Iskandinavya ve dan guneye batiya ve doguya yayilarak en fazla Galyalilar olmak uzere Baltik Iran ve Slav kabileleri ile iliski haline girdiler Arkeolojik arastirmalarda Cermen kabilelerinin Roma Imparatorlugu nun disinda oldugu kanitlanmistir Romali General Publius Quinctilius Varus Cermanya ya saldirilara basladi Cermen kabileleri bu sirada Romalilarin savas taktiklerini ogrendiler Bu esnada kimliklerini muhafaza etmeyi basardilar MS 9 yilinda Cheruscan Cermen lideri Arminius Varus u yendi Boylece Almanya Tuna ve Ren nehirleri arasinda Roma Imparatorlugu sinirlarina kadar genisledi MS 100 lerde Cermen kabileleri Tuna Ren Nehirleri arasina yerlesip adapte oldular 3 yuzyilda gorunen en genis cermen kabileleri sunlardir Alamanlar Franklar Saksonlar ve Kutsal Roma Cermen Imparatorlugu 962 1806 Kutsal Roma Cermen Imparatorlugu nda prens secimi 962 yilinda bir Cermen sulalesi olan Ottolar 919 1024 Saksonya Bavyera Turingiya Loren ve duklerini bir cati altinda topladi ve Alman Imparatorlugu nu ilan ettiler Bu kralligin adi Kutsal Roma Cermen Imparatorlugu idi Kutsal Roma Cermen Imparatorlugu Salian sulalesinin 1024 1125 yonetimindeyken devlet Italya ve Burgonya yi topraklarina katti fakat daha sonra buralardaki guclerini kaybettiler Martin Luther 1529 Hohenstaufen Hanedaninin yonetimi altinda Alman prensleri guney ve dogudaki Slav topraklarindaki etkilerini arttirdilar Kuzey Alman sehirlerinin Kuzey Avrupa sehirleri arasinda zenginliklerini arttirdi Ilan edilen fermanla imparatorlugun temel yapisini genisletti Bu hukumdar secimini sistemlestirdi Buna gore imparator 7 prens tarafindan secilecekti 15 yuzyilin baslarinda imparatorlar yalnizca Avusturya nin Habsburg Sulalesi nden secilmeye baslandi Papaz Martin Luther Katolik Kilisesi ne 95 adet soru yazdi Bunlar Protestan Reformlari nin temelini olusturdu Lutheran Kilisesi nin ogrenilmeye baslanmasiyla bircok eyalet tarafindan bu kilise yasaklandi Bu din savaslari olan 30 Yil Savaslari na neden oldu Bu savas Alman ulkesini harap etti Bu savas hali Vestfalya Antlasmasi ile son buldu 1740 larin ardindan Prusya Kralligi ve Habsburg Sulalesi Almanya da iki onemli guc oldu 1806 da Imparatorluk Napolyon Savaslari sonunda yikildi Ronesans ve Reform 1814 1871 Frankfurt Meclisi 1848 Napolyon Savaslari nin ardindan Avrupa da duzeni yeniden saglamak adina Viyana Kongresi yapildi ve 1814 te Alman Konfederasyonu kuruldu Fakat ozgurluk liberal sistemin arttirilmasi ve zahmetli islerin yapilmasi konusunda anlasmazliklar cikti Bu konferansta Almanya nin yonetimi Avusturya yoneticilerine birakilmisti Vergilendirme sistemi eyalet ekonomilerini gelistirmisti Bu sirada bircok Alman Fransiz Ihtilali ve milliyetcilik akiminin etkisiyle daha fazla kanun hakki istediler ozellikle de genc aydinlar Ilk zamanlar bu hareketi temsil eden siyah kirmizi ve altin sarisi renkler daha sonra Almanya Bayragi na renk vermistir Alman aydin ve halk ozellikle Fransa da yerlesen inkilaplar cercevesinde Avrupa da meydana gelen yenilikleri kendi yurtlarinda uygulamaya basladilar Hukumdar yenilikcilerin liberal taleplerine karsi koyamadi Kral IV Wilhelm secildi fakat bircok gucu elinden alindi Bunun uzerine kral taci reddetti ve yenilikcilere anayasayi onerdi gecici duzenlemelerin basinda oldu ve hareketi geriletti Bu esnada Prusya Krali I Wilhelm ile yasanan cekisme savasa donustu I William in basbakan olarak atadigi Otto von Bismarck 1864 ni basariyla surdurdu Prusya nin Avusturya karsisindaki galibiyeti ile Kuzey Almanya Konfederasyonu kuruldu ve Avusturya bu konfederasyonun disinda birakildi Alman Imparatorlugu 1871 1918 Versailles da Alman Imparatorlugu nun kurulmasi 1871 Bismarck ortadaki beyaz uniformali Bilinen modern Almanya 18 Ocak 1871 de Prusya nin duzenlemeleriyle Versay da kuruldu Yeni Imparatorlugu Hohenzollern Hanedani yonetti baskent Berlin yapildi Yeni Imparatorluk Avusturya yi topraklari disinda birakti 1884 ten itibaren Almanya Avrupa disinda somurgeler kurmaya basladi Alman Imparatorlugu 1871 1918 Birlesik Almanya Imparator I William zamaninda dis politikasini Almanya nin guvenli bir pozisyonda durmasi guclu ulkelerle dostluk kurulmasi Fransa ile dis politikada uzak durulmamasi ve Fransa ile savastan kacinilmasi uzerine kurmustu II William zamaninda somurge konusunda diger Avrupa ulkeleriyle cekismeye girildi Bu Almanya nin ittifaklarini yenileyememesine neden oldu Bu esnada Fransa ise Birlesik Krallik ve Rusya ile ittifak kurdu Almanya ise sadece Avusturya Macaristan Imparatorlugu ile ittifak kurabildi Almanya somurgecilik politikasi geregi Afrika nin diger Avrupa ulkeleri tarafindan paylasimina katilmak istedi Berlin Konferansi ile Avrupa nin onemli gucleri Afrika yi paylastilar Almanya nin payina Alman Dogu Afrikasi Alman Kuzey Bati Afrikasi Togo ve Kamerun dustu Afrika yi paylasma mucadelesi I Dunya Savasi ni tetikledi Avusturya Arsiduku Ferdinand in 28 Haziran 1914 te suikaste ugramasi ile I Dunya Savasi patlak verdi Savasta Almanya nin icinde oldugu Ittifak Devletleri savasi kaybetti Kasim 1918 de Alman Devrimi patlak verdi II Wilhelm ve tum prensler tahttaki tum haklarinda vazgectiler Almanya nin savas hali Haziran 1919 da imzalanan Versailles Antlasmasi ile sona erdi Bu ittifak devletlerinin de maglubiyeti anlamina geliyordu Bu antlasmanin Almanya yi asagiladigi dusunuluyordu Bu daha sonra Almanya da nasyonal sosyalizmin yayilmasini hizlandirdi Weimar Cumhuriyeti 1918 1933 1925 yilinda Almanya Haritasi Alman Devrimi nin basarisinin ardindan cumhuriyet ilan edildi 11 Agustos 1919 da Friedrich Ebert devlet baskani olarak hukumeti kurdu Daha once Rosa Luxemburg ve Karl Liebknecht 1918 yilinda Almanya Komunist Partisi ni kurmuslardi Alman Isci Partisi ise Ocak 1919 da kuruldu Parti daha sonra adini Nasyonal Sosyalist Alman Isci Partisi ne donusturecekti Tarih yazimi icin kullanilan Weimar Cumhuriyeti isminin kaynagi I Dunya Savasi ndan yenilgiyle ayrilinmasi sonucu lagvedilen Alman monarsisi yerine milli meclisin yeni anayasayi olusturmak icin 1919 yilinda toplandigi Weimar kentidir Devlet o donemde kendini Deutsches Reich yani Alman Imparatorlugu olarak adlandiriyordu Almanya da liberal bir demokrasiyi yerlestirmek icin yapilan bu ilk girisim yogun sivil antlasmazliklarin oldugu bir doneme rast geldi ve Adolf Hitler in Nasyonal Sosyalist Alman Isci Partisi nin iktidara gelmesiyle sona erdi Aslinda teknik olarak 1919 Anayasasi II Dunya Savasi nin sonuna kadar yururlukten kaldirilmadi Ancak 1933 yili itibari ile nasyonal sosyalist hukumetin politik duzenlemeleri tipik demokratik sistemin mekanizmalarini tahrip etti o yuzden 1933 Weimar doneminin sonu olarak kabul edilir Nazi Almanyasi 1933 1945 source source source source source source 1945 yilinin Temmuz ayinda BerlinHitler ABD ye savas ilani ediyor Reichstag 1941 27 Subat 1933 te Reichstag atese verildi Bazi temel demokratik haklar hizli bir sekilde insanlarin elinden alindi Meclis Hitler hukumetine yasama ile ilgili tam yetki verdi Bununla ilgili tasariyi sadece Almanya Sosyal Demokrat Partisi reddetti komunistlerin gecerli bir tepki vermeleri mumkun degildi cunku milletvekillerinin cogu ya oldurulmus ya da hapse atilmisti Yapilan bu seri degisiklikler tek parti iktidarinin dogmasina yol acti Butun endustri alanlari temel ihtiyaclar disinda savas ana ve yan sanayisine hizmet verecek sekilde duzenlendi 1936 da Alman askerleri daha once silahsizlandirilmis Ren Ruhr Bolgesi ne girdi Ingiltere basbakani Neville Chamberlain bu harekete karsi pasif kaldi Hitler bundan sonra Buyuk Almanya yi kurmak icin hazirliklara basladi Iki cephede birden savasmanin zor olacagini anladigi icin Sovyetler Birligi ile ni imzaladi Fakat bu antlasma daha sonra Almanya tarafinda bozulacakti II Dunya Savasi sonrasi Berlin Potsdam Meydani 1945 Artan karisiklik ortaminda Almanya 1 Eylul 1939 da Polonya ya girdi Bunu izleyen iki gunde Ingiltere ve Fransa tarafindan savas deklorasyonlari yayinlandi ki bu II Dunya Savasi nin baslamasi anlamina geliyordu Almanya Avrupa yi dolayli veya dolaysiz yoldan isgal etti 22 Haziran 1941 de Hitler Ruslarla yapilan antlasmayi fesh etti Dogu cephesini acti ve Rusya ya saldirdi Hemen ardindan Japonlar Amerika Birlesik Devletleri nin Pearl Harbor ussune saldirdi Alman askerleri hizli bir sekilde Rus topraklarina girdi Fakat Stalingrad Savasi savasin seyrini degistirdi Alman askerleri geri cekilmeye basladi ve Almanya savasi kaybetti 8 Mayis 1945 te Almanya teslimiyetini ilan etti Hemen ardindan Kizil Ordu Berlin e girdi Holokost 11 milyon insani olumune neden oldu Bunlarin 6 milyonu Yahudi 3 milyonu Polonyali idi Geriye kalan 2 milyon insan ise II Dunya Savasi sirasinda oldurulen siviller oldu Savas sonunda ise toplam 35 milyon insan oldu Bolunme ve Birlesme 1945 1990 1946 da isgal alanlari Saarland 1947 1956 yillari arasinda Fransa nin yonetimi altinda kaldi Savas on milyona yakin sivil ve asker Alman in olumu ile sonuclandi Almanya ve Berlin savasi kazanan dort buyuk devlet tarafindan dort isgal bolgesine ayrildi Birlesik Krallik Amerika Birlesik Devletleri ve Fransa isgal bolgelerini birlestirerek 23 Mayis 1949 da Federal Almanya Cumhuriyeti ni kurdular 7 Ekim 1949 da ise Sovyetler Birligi kendi isgal bolgesinde Dogu Almanya ni kurdu Bu ulkelerden birincisi genellikle Bati Almanya digeri ise Dogu Almanya olarak bilinir Bati Almanya da liberal parlamenter cumhuriyet kuruldu Fransa Amerika Birlesik Devletleri ve Ingiltere ile isbirligine gidilerek pazar ekonomisine agirlik verildi 1950 lerden itibaren ekonomisi hizla gelisti 1955 yilinda NATO ya katildi 1958 yilinda Avrupa Ekonomik Toplulugu nun kuruculari arasinda yer aldi Dogu Almanya ise Sovyetler Birligi ile iliskilerini gelistirdi Ekonomi Sovyet sistemine dayaniyordu Cok gecmeden Dogu Almanya da ekonomik bakimdan guclendi Fakat bircok vatandas Bati Almanya nin politik serbestligine ve guclu ekonomisine hayrandi 1961 de insa edilen Berlin Duvari ile Dogu Almanya dan Bati Almanya ya kacislar durduruldu Berlin Duvari Soguk Savas in simgesi haline geldi Her nasilsa Bati ve Dogu Almanya arasindaki gerilim Bati Almanya Basbakani Willy Brandt in dogudaki Almanlarin batiya goc etmesi ile ilgili yasayi cikarmasi ile 1970 lerde azalmaya basladi Ozellikle 1989 un yazinda Dogu Almanya dan Bati Almanya ya goc artti Bu yeniden birlesmeyi hizlandirdi Sonucta iki ulke birlesti Baskent Berlin oldu Birlesmeden beri Almanya NATO ve Avrupa Birligi icinde oldukca onemli rol ustlenmeye basladi Kaynakca Wagner 2010 GenelFulbrook Mary 2011 Almanya nin Kisa Tarihi Bogazici Universitesi Yayinevi ISBN 9786054238484