Demokrasi ve Atılım Partisi

Demokrasi ve Atılım Partisi, 9 Mart 2020 tarihinde Ali Babacan liderliğinde kurulan ve Türkiye'de faaliyet gösteren bir siyasi partidir. Parti tüzüğüne göre resmî kısaltması "DEVA PARTİSİ" şeklindedir. Simgesi, içinde fidan silueti olan su damlasıdır. TBMM'de 15 milletvekili ile temsil edilmektedir. Genel başkanı Ali Babacan'dır.

Demokrasi ve Atılım Partisi
Kısaltma	DEVA PARTİSİ
Genel başkan	Ali Babacan
(Genel sekreter)	İdris Şahin
Kurucu	Ali Babacan
Parti sözcüsü	İdris Şahin
Slogan(lar)	Türkiye'nin DEVA'sı hazır
Kuruluş tarihi	9 Mart 2020 (4 yıl önce) (2020-03-09)
Önceli	Adalet ve Kalkınma Partisi
Merkez	Mustafa Kemal, Çankaya, Ankara
Üyelik (2024)	146.820
İdeoloji	Liberal muhafazakârlık Neoliberalizm Sosyal adaletçilik Sivil milliyetçilik Azınlık hakları Pro-Avrupacılık Parlamenterizm
Siyasi pozisyon	Büyük çadır Merkez ve merkez sağ
Ulusal üyelik	Millet İttifakı (2023)
Resmî renkler	Mavi ve beyaz
TBMM	15 / 600 Tüm Liste
İlçe Belediye Başkanlığı	1 / 922 Tüm Liste
Belde Belediye Başkanlığı	3 / 388 Tüm Liste
İl Genel Meclisleri	1 / 1.282
Belediye Meclisleri	40 / 20.953
İnternet sitesi
devapartisi.org
Parti bayrağı
Türkiye

Parti, dünya görüşünü "politikalarını gerçekleştirerek kuvvetler ayrılığı prensibine ve hukukun üstünlüğüne dayanan, tarafsız ve bağımsız bir yargı sistemiyle hukuk güvenliğini en üst düzeyde sağlayan, katılımcı ve çoğulcu demokrasiye önem veren olarak" tanımlar. Üçüncü taraf kaynaklar genellikle partiyi liberal muhafazakârlık ideolojisini benimseyen ve merkez sağa yaslanan bir parti olarak değerlendirmiştir. Parti siyasi yelpazede kendisini yelpazenin tam ortasında her ideolojiden insanı barındırmayı amaçlayan 'ana akım' parti olarak tanımlamaktadır.

Bazı yorumcular, partinin 2002'deki Adalet ve Kalkınma Partisi'ni (AK Parti) anımsattığını belirtmektedir. Eleştirmenlere göre, parti stratejisini AK Parti tabanı içindeki iki gruptan destek almaya dayandırmıştır: orta gelirli sınıf ve dindar Kürt seçmenler. Eleştirmenler AK Parti'nin Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) ile ittifak halinde olması ve Kürtlere güvenlikçi bir yaklaşım benimsemesi nedeniyle, dindar Kürt seçmenlerin gerçekten yeni bir parti arayışı içinde olduğunu belirterek partinin bu seçmenlere alternatif oluşturduğunu düşünmektedir. Ayrıca Anavatan Partisi'nin (ANAP) devamı olduğu da iddia edilmiştir.

Parti, 2021'den bu yana ekonomiden sağlığa, eğitimden çevreye geniş bir yelpazeyi kapsayan 23 tane eylem planı yayınladı. Planlar, parti web sitesi, sosyal medya ve basın yoluyla kamuoyuna duyuruldu.

Parti gireceği ilk seçimler olan 2023 genel seçimlerine Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) listelerinden 24 adayla, İYİ Parti listelerinden 1 adayla seçimlere katıldı ve bu adaylardan 15'i seçildi.

Tarihçe

Kuruluşu: 2019–2020

Ali Babacan'ın ekonomi yaklaşımı, AK Parti ile ayrışmasıyla 2010 yılında belirgin hale geldi. Hazine'den Sorumlu Başbakan Yardımcısı olarak görev yaptığı dönemde, uzun vadeli öngörülebilirlik ve mali kuralların önemini vurguladı. Kamu maliyesini kontrol altına almak için "milli bir çıpa"ya ihtiyaç duyduğunu savundu. Erdoğan ise Mali Kural uygulamasından vazgeçerek büyümeyi önceliklendirdi.

Babacan, yaptığı açıklamada "Aklen ve kalben bir ayrışma yaşadım" diyerek Temmuz 2019'da AK Parti'den istifa etti. Babacan, 2019'da Teke Tek programında partisinin siyasi ve ideolojik yapısı hakkında şeffaflık, hesap verilebilirlik, liyakat gibi ilkelerin temel olacağını ve bu ilkelere bağlılık gösteren herkesin partiye katılabileceğini belirtti. Din, etnik köken veya mezhep ayrımı yapmayacaklarını vurguladı. Parlamenter sistemi destekledi ve güçler ayrılığına dayalı, güçlü ve merkezi bir parlamentoyu savundu. Parti kurucularından biri, bir dizi ajans ve çalışma grubuyla birlikte isim belirleme sürecini yoğun bir şekilde yürüttüklerini, 200'den fazla isim üzerinde günlerce düşünüldüğünü ve olumlu çağrışımlar uyandıran bir ismin seçildiğini belirtti.

Demokrasi ve Atılım Partisi, 13 yıl Türkiye Cumhuriyeti dışişleri ve ekonomi bakanlığı yapmış olan Ali Babacan liderliğinde 9 Mart 2020 tarihinde kuruldu. Partinin kurucuları arasında ayrıca, uzun yıllar Erdoğan kabinelerinde görev yapan eski Adalet Bakanı Sadullah Ergin, eski Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Nihat Ergün, eski Devlet Bakanı Selma Aliye Kavaf ve AK Parti'nden eski Balıkesir Büyükşehir Belediye Başkanı Ahmet Edip Uğur da yer aldı.

DEVA Partisi Kurucular Kurulu, ilk toplantısını 10 Mart 2020 tarihinde gerçekleştirdi. Toplantıda Babacan oy birliğiyle genel başkan seçildi. Babacan, 11 Mart 2020 tarihinde partisinin tanıtım toplantısını Ankara'da Bilkent Otel'de yaptı.

Parti, il ve ilçelerdeki teşkilatlanma için genel merkezden atama usulü yerine bir komisyon kurarak adaylarla mülakat yöntemini tercih etti. Partinin Ankara'nın Çankaya ilçesi Mustafa Kemal Mahallesi'ndeki dijital altyapısı tamamlanmış olan genel merkezi, 7 Temmuz 2020'de internet üzerinden yapılan canlı yayınla açıldı. Binanın açılmasıyla Türkiye'nin ilk dijital açılışı yapılmış oldu.

İlk dönemi: 2020–2023

Babacan, partisinin toplantısında konuşuyor, 2020

22 Haziran 2021 tarihinden itibaren çeşitli alanlarda eylem planları yayınlayan DEVA Partisi, günümüze kadar: Ekonomi ve Finans, Tarım, Afet Yönetimi, Sosyal Politikalar, Demokrasiye Geçiş, Yarına Atılım, Adil Yargı, Temel Haklar, Sağlıkta Atılım, Yükseköğretim, Eğitim, KHK Mağduriyetleri, Çevre ve İklim Değişikliği, Sığınmacı Sorununun Çözümü ve Düzensiz Göçün Önlenmesi, Dış Politika ve Güvenlik, Madencilik ve Enerji, Kalkınma Seferberliği, Kültürel Atılım, Turizmde Dönüşüm, Gençlik, Kadın ve son olarak Yurt Dışı Vatandaşlar başlıklarında toplamda 23 tane Eylem Planı yayınlamıştır. 19 Nisan 2023 itibarıyla 23 eylem planının hepsi DEVA Partisi web sitesinde, Twitter sayfalarında, YouTube kanallarında ve çeşitli basın kuruluşları aracılığıyla açıklanmış ve yayınlanmıştır. Parti, Gaziantep Demokrasi Meydanı'nda yapılması valilik tarafından engellenen ilk mitingini 21 Mayıs 2022 tarihinde Gaziantep Kalealtı'nda yaptı. Babacan, miting sırasında Cumhurbaşkanı Erdoğan'a seslenerek "Engellemeye rağmen Gaziantep burada, ey Beştepe görüyor musun" dedi.

Altılı Masa liderleri, 2022

7 Kasım 2021 tarihinde Babacan ile Hukuk ve Adalet Politikaları Başkanı Yeneroğlu, Partinin Genel Merkezi’nde düzenlenen basın toplantısıyla partinin Güçlendirilmiş parlamenter sistem önerisini açıkladı. Altı muhalefet partisi, ekim ayı başından bu yana üzerinde çalıştıkları "Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem" ile ilgili ortak metne 14 Aralık'ta son biçimini verdi. Hazırlanan ortak metin, 6 partinin genel başkanlarına sunduktan sonra 12 Şubat 2022 tarihinde 6 muhalefet partisi lideri Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem mutabakat metnine bağlılıklarını tesis ederek ortak irade beyannamesini imzaladılar. Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem Mutabakat Metni 28 Şubat günü kamuoyuna duyuruldu.

{{Tweet|kullanıcıadı=alibabacan|tarih=27 Nisan 2022|metin=Demokrasi ve Atılım Partisi, önümüzdeki seçimlere kendi adıyla, kendi şanıyla, kendi logosuyla girme kararını almıştır.

Ülkemiz için, demokrasimiz için hayırlı olsun.|kimlik=alibabacan|ad=Ali Babacan|resim=Ali Babacan, May 21, 2022.jpg|onaylanmış=evet|kaynak= 27 Nisan 2022'de Babacan tarafından DEVA Partisi'nin seçimlere kendi adı ve logosuyla gireceğinin açıklanması DEVA Partisi'nin 6'lı Masa'yı devirdiğine dair söylentilere neden olmuş ancak sonrasında 6'lı Masa ile çalışılmaya devam edileceği açıklaması yapılmıştır. 26 Ocak 2023'te Altılı Masa yaptığı 11. toplantısı sonrası kendini ilk defa "Millet İttifakı" olarak tanımladı.

Daha sonraki süreçte İYİ Parti'nin ittifaktan ayrılma kararı üzerine Kılıçdaroğlu, Altılı Masa’da kalan 4 siyasi parti lideri ile telefonda görüştü.Ekrem İmamoğlu ve 4 CHP'li belediye başkanı, Ankara’ya gelerek Mansur Yavaş ve Kılıçdaroğlu ile görüştü. Altılı Masa, bunun akabinde 6 Mart 2023’te yeniden toplanacağını açıkladı. İmamoğlu ve Yavaş, Meral Akşener’i ikna edebilmek görüşmelerde bulundu. Ardından İmamoğlu ve Yavaş cumhurbaşkanı yardımcısı adayı olarak duyuruldu ve İYİ Parti ittifaka geri döndü.

Kılıçdaroğlu, 2023 cumhurbaşkanlığı seçimi için Millet İttifakı'nın ortak adayı olarak gösterildi. İstanbul ve Ankara büyükşehir belediye başkanları İmamoğlu ve Yavaş, Millet İttifakı'ndaki diğer parti liderleriyle birlikte cumhurbaşkanı yardımcısı adaylığıyla kampanyaya dahil oldu. 2023 seçimlerini Millet İttifakı parlamentoda ve cumhurbaşkanlığında kaybetti.

Millet İttifakı liderlerinin kampanya görseli

DEVA Partisi 2023 genel seçimlerine ittifak dahilinde girmek için YSK'ya ittifak protokolünü teslim etti.Saadet Partisi ve Gelecek Partisi "ittifak içi ittifak" önerisi yaptı. Ancak DEVA Partisi bunu kabul etmedi. Bunun yerine, diğer siyasi partiler CHP listelerinden seçime katılma kararı aldı. DEVA Partisi ise CHP listelerinden 25, İYİ Parti listelerinden 1 aday gösterdi. Seçimler sonucunda 15 DEVA Partili aday milletvekili seçildi.

Davutoğlu ve Babacan, 2022

Karamollaoğlu, Davutoğlu ve Babacan'ın bir araya gelerek seçim sonuçlarını değerlendirdiği iddia edildi. Üç parti ortak bir açıklama yaparak TBMM'de ortak grup kurma ve siyasi işbirliği modellerini görüştüklerini belirttikleri iddia edildi. Bu birleşmenin merkez sağdaki boşluğu doldurmayı ve AK Parti'den oy alabilecek bir merkez sağ partisi oluşturmayı hedeflediği iddia ediliyordu.

Saadet Partisi, ayrı bir parti kurulmasına karşı çıkarak kendi çatısı altında birleşme önerisinde bulundu. Gelecek Partisi bu öneriye sıcak baktı, ancak DEVA Partisi kabul etmedi. Partiler arasında AB'ye bakış açısı, İstanbul Sözleşmesi ve 6284 sayılı yasa konularında görüş ayrılıkları bulunmaktadır. Partili Yeneroğlu, "Bu modelin parti kimliğinin ön plana çıkması noktasında sorunlara yol açabileceğini düşündük" şeklinde konuştu. Görüşmelere katılan bir parti yöneticisi DEVA Partisi teşkilatlarının çoğunluğunun tüzel kişiliğin dışında grup kurma fikrine sıcak bakmadığını söyledi.

Gelecek Partisi, grup kurma konusunda anlaşamayınca tamamen birleşerek grup kurma seçeneğini değerlendirdi, ancak Babacan, "parti yönetiminde çift başlılık olmaz" gerekçesiyle teklifi uygun bulmadı. Babacan, katıldığı bir televizyon programında yerel seçimlerle ilgili ittifak konularında "Şuanki ana senaryo her partinin kendi logosuyla seçime girmesidir." dedi.

Politika değişiklikleri: 2023–günümüz

3 Aralık 2023'te Babacan, yerel seçim hazırlıkları kapsamında 51 il ve ilçe belediye başkanı adayını açıkladı ve bu seçim sonuçlarının genel seçimlere etki edeceğini belirtti. 28 Aralık 2023'te DEVA Partisi ise 75 belediye başkan adayını duyurdu. Babacan, seçim zaferini birincil hedef olarak belirlerken, DEVA belediyelerinin demokrasiye katkılarını vurguladı. 31 Ocak 2024'te DEVA Partisi, 14 il ve 100 ilçede 31 Mart yerel seçimleri için adaylarını açıkladı.

18 Şubat 2024'te Babacan, belediyelerin kaynak kullanımı konusunu vurgulayarak İzmir, İstanbul ve Ankara Büyükşehir Belediye Başkan adaylarını açıkladı ve bu kentlerdeki hedeflerini belirledi. "1 lira ile yapabildiklerimiz" teması altında ekonomik istikrarsızlığa dikkat çekerken, yerel seçimlerin haksız rant kaygısıyla ilişkilendirildiğini ve muhalefetin ideolojik zıtlıklarla birlikte habis bir zihniyeti benimsediğini ifade etti. 24 Şubat 2024'te parti, İstanbul'daki belediye başkan adaylarını tanıttı.İdris Şahin, İstanbul'un sorunlarını ele alarak umutsuzluğa yer olmadığını belirtti. Ulaşımın zaman alıcı olmasıyla ilgili endişeleri dile getirdi ve İstanbul'un çözümsüz olmadığını vurguladı. Toplantıda "Âlem Buysa DEVA sensin" sloganı benimsendi.

31 Mart 2024 yerel seçimlerinde Demokrasi ve Atılım Partisi bir ilçe, üç belde belediye başkanlığı kazandı ve %0,45'lik bir oy oranına sahip oldu. Seçimlerin ardından Genel Merkez Başkanlık Kurulu toplandı. Toplantının ardından yapılan açıklamada, DEVA Partisi'nin seçimlerde elde ettiği sonucun, kamuoyu ve partililerin beklentilerinin altında kaldığı kabul edilerek, 3 ay içinde kongreye gidileceği duyuruldu.

Politikalar

Anayasal reform

Ali Babacan ve eşi Zeynep Babacan, partinin 1. Olağan Kongresi'nde

"İnsan Onurunu Koruma ve Anayasal Devleti Güçlendirme" konusunda parti, Türkiye'nin anayasal bir devlet olma ilkesini vurgulamaktadır. Temel hak ve özgürlüklerin korunmasını ve güvence altına alınmasın ve insan onurunun, devletin öncelikli ilkesi olduğunu belirterek, devletin görevinin insan onuruna saygı ve koruma yükümlülüğünü taşıdığını vurgular. Bu bağlamda, temel hakların bir bütün olarak ele alınmasını, yasama, yürütme ve yargı organlarını bağlayacak düzenlemeleri içeren bir anayasa değişikliği önerir. "Yargı Bağımsızlığını Teminat Altına Alma" konusunda parti, yargı bağımsızlığının güvence altına alınmasını hedeflemektedir. Yargı bağımsızlığının zayıfladığı bir sistemi yeniden yapılandırmayı ve temel hakların güvence altına alınabilmesini sağlamayı amaçladığını programında aktarmaktadır. HSK'nın ikiye ayrılması, AYM'nin güçlendirilmesi, YSK'nın yapısının değiştirilmesi ve yargı organlarının siyasi etkilerden arındırılması bu çerçevede düşünülür.

Güçlendirilmiş parlamenter sistem önerilerini "demokrasiye geçiş eylem planı" olarak adlandıran parti, önerdikleri sistemin Türkiye'yi çoklu kriz ortamından çıkaracak en önemli araçlardan biri olduğunu belirtmektedir. Partinin parlamenter sistem önerisinde Cumhurbaşkanının kanunları veto yetkisine son verme, Cumhurbaşkanı'na bir dönem, yedi yıl kuralı, HYK, HSK ve AYM üye adaylarına kamuya açık mülakat konuları da yer aldı.

2023 seçimlerinin ardından Babacan, mevcut durumda Cumhur İttifakı ve Millet İttifakı'nın tek başına anayasa değişikliği yapamayacağını ve bu değişiklik için uzlaşma gerektiğini belirtti. Babacan, Cumhur İttifakı'nın yeni bir anayasa teklif etmesi durumunda işbirliği yapmaya açık olduklarını ifade ederek mevcut anayasada değişiklikler yapılması gerektiğini dile getirdi. Ayrıca "Yeni anayasa"nın hayata geçirilmesinin zorlu bir süreç olduğunu, ancak DEVA Partisi'nin bu konuda bir teklifi olduğunu belirtti. Parti sözcüsü İdris Şahin, mevcut iktidarın sunduğu teklifin samimiyetsiz olduğunu vurgulayarak, "Eğer samimi bir girişim olursa, katkı sağlamaya hazırız" şeklinde konuştu.

Ekonomik politika

Babacan ve Ekmen deprem sonrası Gaziantep'te

Partinin lideri Babacan, 2002-2015 yılları arasında 13 yıl Türkiye dışişleri ve ekonomi bakanlığı yapmıştır. Görev süresinde Türkiye ekonomisi yaşanan iki ciddi ekonomik krizden sonra kayda değer bir toparlanma kaydetmiştir. Parti, ekonomi politikalarını beyan ettiği programında kısa bir liberal manifestoyla başlamıştır. Parti, mülkiyet hakkı, serbest piyasa ve tüm temel hak ve özgürlükleri güvence altına alan bir hukuk sisteminin ekonomik gelişme ve refahın temel koşulu olduğunu savunmaktadır.

Parti, sosyal refah, adalet, fırsat eşitliği, insani çalışma koşulları, doğa ve çevrenin korunması, temel kamu hizmetlerinin eşit şekilde sunulması gibi ilkelere bağlı kalarak politika oluşturduğunu ifade etmektedir. Parti, rekabeti bozucu kamu müdahalesinin olmadığı, düzenleyici ve denetleyici kurumların bağımsız ve etkin çalıştığı bir piyasa ekonomisini esas almaktadır.

Daktilo1984'ün raporuna göre partinin iktisadi görüşü, klasik liberalizmin temel özellikleriyle uyumludur. Parti, üretken sektörlere odaklanarak güçlü, sürdürülebilir ve kapsayıcı bir büyüme modelini benimsemeyi hedeflemektedir. Makroekonomik politikaların enflasyonu kontrol altında tutma ve kamu maliyesini sürdürülebilir hale getirme amacına yönelik olarak yeniden şekillendirileceği belirtilmektedir.

Para politikalarında liberal bir yaklaşım benimseyen parti, döviz kurlarının serbestçe belirlendiği ve dalgalı kur rejimini desteklemektedir. Ayrıca, siyasi baskılardan uzak bir Para Politikası Kurulu oluşturarak kamu iktisadi kuruluşlarının piyasa dengelerini korumasını amaçlamaktadır. Parti, devletin ekonomideki girişimci rolünü en aza indirgeyerek yeni devlet kuruluşlarının oluşturulmasından kaçınmayı planlamaktadır.

Sosyal politika

Parti programında, parti aileyi toplumun temeli olarak kabul ediyor ve toplumun düzeni, huzuru, barışı, refahı ve mutluluğunun güçlü aile kurumuna dayandığına inanıyor. Parti, barışçıl, özgürlükçü, eşitlikçi, demokratik, evrensel insani ve ahlaki değerleri benimsemiş, kültürel ve geleneksel değerlerin bilincinde, hak ve sorumluluklarını bilen sağlıklı ve mutlu bireylerin, ancak güçlü bir aile kurumunda yetiştirilebileceğini kabul etmektedir.^[]

Birçok siyasi eleştirmenin partiyi liberal muhafazakâr olarak görmesinin yanında parti kendisini merkezci ve demokrat olarak olarak görmektedir. Aynı zamanda partinin içinde liberal, ülkücü, sosyal demokrat ve milliyetçi kişiler de bulunmaktadır.

Partinin diğer sosyal programları, "ekonomik açıdan zayıf durumda olan ve özel bakım, gözetim ve destek ihtiyacı olan kesimleri, karşılaştıkları veya karşılaşabilecekleri risklere veya olumsuzluklara karşı koruma ve zararlarını giderme amacıyla" oluşturulmuştur. Bu çerçevede, sosyal alandaki programları devlet, sivil toplum ve aile kurumu arasında güçlü iş birliği ve koordinasyonla yürüteceklerini öngörmektedirler.

Dış politika

Babacan, Dünya Ekonomik Forumu, 2023

Parti, Atatürk’ün “Yurtta Barış, Dünyada Barış” yönlendirici ilkesini benimsemektedir. Parti, dış politika alanında "içişlerine karışmama ilkesine dayanan yapıcı ve dengeli diyaloglar kurmayı" hedeflemektedir. Dışişleri Bakanlığı'nı etkin unsurlar haline getirmeyle beraber dış politika yapımı, karar alma süreçlerinin çoğulcu olması gerektiğine inanılmakta ve bu nedenle Türkiye'nin uluslararası ilişkilerini sivil toplum, medya, düşünce kuruluşları ve ekonomik-sosyal aktörlerle iş birliği içinde, geniş ve şeffaf bir istişare sürecine dayandırılması planlanmaktadır.

Parti, güvenlik konularında İsveç ve Finlandiya gibi ülkelerin üyeliği gibi somut konuların müzakerelerinin detaylarına erişim imkanının olmadığını, iktidara geldiklerinde bu bilgilere dayanarak kararlar alacaklarını ifade etmektedir. Sonraki dönemde parti İsveç'in NATO üyeliğini TBMM'de desteklemiştir.

Programda PKK'nın bir terör örgütü olduğu gerçeği göz önünde bulundurulmasını ve NATO müttefiklerinin güvenlik endişelerine dikkat edilmesi gerektiği dile getirilmektedir. 2023 yılında Babacan, Davos Zirvesi'nde jeopolitik sorunların G20 masasına taşınması gerektiğini savunarak, Batı Balkan ülkelerinin başbakanlarıyla gerçekleştirdiği toplantıda bu ülkelerin Avrupa-Atlantik kurumlarına entegrasyonunun önemini vurgulamıştır.

Avrupa Birliği üyeliği

Parti, Türkiye'nin AB tam üyelik sürecinin tamamlanması için uzun vadede çalışmaları desteklemekle beraber küresel düzeyde, özellikle bazı Avrupa ülkelerinde yükselen ve bu ülkelerde yaşayan Türk vatandaşlarını da etkileyen ırkçılık, göçmen ve yabancı düşmanlığı, islamofobi, antisemitizm ve negrofobi gibi eğilimlere karşı mücadelenin inşası için, AB Komisyonu ve AB ülkelerindeki siyasi, sivil ve kültürel aktörlerle eşgüdüm içinde olmayı hedeflemektedir.

Savunma politikası

2021 yılında Gaziantep'te düzenlenen kongrede "Uluslararası düzensiz göçün yol açtığı olayları dikkatle takip ettiklerini" belirten Babacan, "Türkiye'nin Suriyeliler sorununun ardından Afgan meselesinin de hızla büyüdüğünü" ifade etti. Mevcut hükûmetin diğer ülkelerin iç meselelerine sürekli olarak taraf olduğunu belirten Babacan, "dış ilişkilerde politikanın olmadığını ve sadece tek bir kişinin duyguları ve dürtülerinin belirleyici olduğunu" söyledi. Babacan, "Türkiye'nin dış ilişkilerde kendi menfaatlerinin oyuncağı haline getirildiğini" ifade etti. "Afganistan'daki askeri varlığın ülkeye ne fayda sağlayacağını" sorgulayan Babacan, bu kararların millete danışılarak ve diğer siyasi partilerle istişare edilerek alınması gerektiğini vurguladı. Ayrıca, Türkiye'nin itibarının sıfırlandığını ve dış politikanın "kaybet-kaybet" bir oyun haline dönüştüğünü ifade etti.

Güvenlik ve göç politikaları

Partiye göre "güvenli bir yaşam, insan hakları açısından" temel bir gerekliliktir. Parti programında vatandaşların güven içinde yaşamalarını önemseyen bir yaklaşım benimsenmektedir. Partinin temel prensipleri arasında, demokratik hukuk devleti ilkesine bağlılık, insan haklarına saygı, özgürlük ile güvenlik arasındaki denge ve hassasiyet yer almaktadır. Parti, düzensiz göçün oluşturduğu sorunlarla mücadele etmek için düzensiz göçü engellemeyi birincil öncelik olarak gözetmektedir. Her yıl, güvenlik kurumlarının temsilcileri, akademisyenler, sivil toplum kuruluşları, meslek odaları ve ilgili tarafların katılımıyla kapsamlı bir Güvenlik Şûrası düzenleyeceklerini, bu şûranın, iç, dış, teknik, savunma ve emniyet istihbarat fonksiyonlarını gözden geçirerek tartışacak bir platform sağlayacağını programında belirtmiştir. Parti, İstihbarata Karşı Koyma kapasitesini geliştirmeyi vadederek terörle mücadelede ve yurtdışındaki yapılanmalara yönelik kamu diplomasisi faaliyetleri gerçekleştireceklerini ifade etmektedirler.

"Çete, mafya ve benzeri organize suç örgütleriyle kararlılıkla mücadele edecek, bu yapıların devlete sızmasını engelleyecek ve bunun ardından devletin gücünü kullanarak ağır yaptırımlar uygulayacağız."

Babacan, Kasım 2021'de Suriyelilerle alakalı ekonominin, Türkiye'nin ekonomisiyle ilgili olmadığını dile getirdi. Mart 2022'de ise, diğer siyasi partilerin Suriyelilerin gönderilmesi vaadinde bulunulabileceğini ancak uluslararası hukukun buna izin vermeyeceğini belirtti. Zorla binlerce kişinin evlerinden çıkarılıp sınıra götürülmesinin mümkün olmadığını vurguladı ve bu tür vaatlerin gerçekleştirilemeyeceğini ifade ederek bu tür açıklamaları "popülizm" olarak tanımladı.

Ağustos 2022'de Parti "Geçmişte geçici çözümlerle yönetilmeye çalışılan sığınmacı ve düzensiz göç konusunu etkili bir yönetim anlayışıyla ele almaya yönelik politikalarımızı" açıklıyoruz diyerek sığınmacı eylem planını duyurdu. Partinin "öncelikli olarak, ülkemizin her bir köşesinde etkin ve güçlü bir sınır güvenliğini sağlama hedefi" bulunmaktadır. Parti, "Sığınma hakkı olmayan düzensiz göçmenleri kaynak ülkelerine veya Türkiye'ye giriş yaptıkları güvenli ülkelere iade ederek sınır dışı etmeyi" amaçlamaktadır. Geçici koruma altındaki Suriyeliler konusunda, "Suriye'deki sorunun değil çözümün bir parçası olarak ulusal ve uluslararası düzeyde, bölgesel ve ikili iş birliklerini güçlendirerek Suriye'yi güvenli bir ülke haline getirme çabası" göstereceklerini belirtmektedirler. Parti "Geçici koruma altındakilerin üçüncü ülkelere yerleştirilme süreçlerini etkinleştirmek ve diğer ülkelerle külfet paylaşımını gerçekleştirmek politikasını" hayata geçirmeyi vadediyor. "Geçici koruma statüsü sona erdiğinde, üçüncü bir ülkeden kabul alanlar ve Türkiye'de ikamet izni alanlar dışındakilerin kendi ülkelerine dönüşünü sağlamayı" hedeflediklerini eklemektedir.

NATO

Parti, Türkiye'nin güvenliği açısından NATO'nun sağladığı caydırıcılığın kritik önem taşıdığına inanmaktadır. Bu nedenle, Türkiye'yi NATO içinde sorunlu bir müttefik olmaktan kurtarma konusunda taahhütte bulunmaktadır. Partinin önceliği, "NATO ülkelerinin Türkiye'nin karşı karşıya olduğu tehditlere karşı koşulsuz dayanışma içinde olmalarını" sağlamak olarak belirtilmektedir. Ayrıca parti, ABD ile Türkiye ilişkilerinde "S-400 yaptırımları, F-16/35 alımları ve bölgesel konular üzerinde yeni bir diyalog kurmayı" hedeflemektedir. "Terör örgütlerine bazı ABD makamları tarafından sağlanan desteğin kesilmesi" için ısrarcı olacaklarını belirtmektedirler.

Zorunlu askerlik

Parti, zorunlu askerliğin ve bedelli askerliğin bir arada uygulanmasını sona erdirerek, zorunlu askerliğin olmadığı tam profesyonel orduya geçilmesini hedeflemektedir.

Sağlık politikası

Parti, sağlık alanındaki sorunları çözmek için "sağlığın temel bir insan hakkı olduğu bilinci ve sorumluluğuyla hareket ederek ülkemizi ileriye taşımayı" vadetmektedir. Koruyucu sağlık hizmetlerini ön planda tutan ve tüm sağlık sistemi unsurlarını uyumlu bir şekilde çalıştıran yeni bir sağlık yönetim modeli oluşturmayı planlamaktadır.

COVID-19 salgınında, Milletvekili Yeneroğlu, tedbirlerin cumhurbaşkanı kararıyla alınmasının hukuki açıdan yanlış olduğunu belirterek, "Bu kararlar çoğunlukla pandemiyle mücadele için gerekli ve zorunlu olsa da, anayasaya göre yasal dayanağa sahip olmalıdır" dedi. Parti sözcüsü Şahin ise COVID-19 vaka ve ölüm oranlarındaki artışa dikkat çekerek, "Kış aylarını göz önünde bulundurarak ciddi önlemler alınmalı. Kamu yönetimi aşıyı teşvik eden net bir duruş sergilemelidir" şeklinde konuştu. Partinin Sağlık Politikaları Başkanı Aysun Hatipoğlu ise hükûmetin açıkladığı önlemlerin COVID-19 vaka sayısındaki artışı durduramayacağını belirterek, "Zorunlu olmayan işletmeler en az iki hafta süreyle kapatılmalıdır. Nüfusun %70'i 3-4 ay içinde aşılanmalı, vatandaşlara ve işletmelere ekonomik destek sağlanmalıdır" şeklinde görüşlerini dile getirdi.

Babacan'ın Türkiye'de kapalı mekanlara giriş için aşı zorunluluğu getirilmesi önerisine tepki gösteren bazı insanlar, Babacan'ın önerisine karşı çıkarak #AliBabacanHaddiniBil etiketi altında tepki tweetleri paylaştı. Kısa sürede popülerlik kazanan etiket, Twitter trendler listesinde üst sıralara yerleşti.

Tartışmalar

• Bazı eleştirmenlere göre Babacan, kurduğu partinin bazı üyelerini eski AK Partili isimler arasından seçerken, AK Parti'nin geçmişindeki eksiklikleri de beraberinde getiriyor. Eleştirmenlere göre ayrıca, AK Parti'nin ilk dönemleri, Babacan'ın iddia ettiği başarı hikâyesiyle tam olarak örtüşmüyor. İlk dönemde, ordu ve yargının otoriter müdahalelerine karşı çıkmak doğru bir adım olarak görülse de, AK Parti'nin gücü eline geçtikten sonra demokratik hakları artırmak yerine otoriter bir yönelime kaydığı görülüyor.
• Bazı eleştirmenler tarafından Babacan ve parti yönetiminin eski dönemlere dair samimi bir özeleştiri yapmadığı eleştirisi getirilmektedir. Eleştirmenlere göre Babacan, bu ikilemi aşabilmek için sürekli olarak kendi bakanlık dönemindeki başarılarına ve AK Parti'nin 2002-2007 arasında karşılaştığı otoriter müdahalelere vurgu yapmaktadır. Eleştirmenlere göre parti yönetiminin AK Parti dönemi hakkındaki seçici değerlendirmeleri ve zayıf eleştirileri, seküler-muhalif seçmenler arasında partiye olan güveni sarsmaktadır.
• İBB'nin Yenikapı'daki 30 Ağustos Kutlamaları'nda belediye personeli vals gösterisi yaptı. Partisinin Avcılar ilçe binasının açılışında konuşan Babacan, "Kimse kusura bakmasın, milli günlerimiz üzerinden bu ülkenin dindar vatandaşlarına göndermeler yapmasına biz izin vermeyiz. Biz bu zihniyete pabuç bırakmayız." ifadeleri çeşitli kaynaklarda İBB'nin hazırlamış olduğu vals gösterimine nispetle söylediği şeklinde yorumlanmıştır.

Yapılanma

Demokrasi ve Atılım Partisi Kurucular Kurulu, 2020

Parti yapısı

Demokrasi ve Atılım Partisi'nin parti yapısı, parti üyelerinin amaçları ve ilkeleri hayata geçirmek için oluşturdukları bir yapıdır. Bu teşkilat, tabandan Genel Merkeze kadar tüm parti üyelerini kapsar. Parti teşkilatı, belde, ilçe, il ve Genel Merkez düzeylerinde yer alan yapıları içerir. Ayrıca, belediye meclisi, il genel meclisi ve TBMM'deki parti grubu da teşkilatın bir parçasıdır. Kadın ve gençlik kolları ise GMYK tarafından belirlenen il ve ilçelerde, ilgili kuruluşun onayıyla oluşturulabilir.

Büyük Kongre, partinin en üst ve yetkili organıdır. Kongre, seçilmiş üyelerden oluşur ve toplanma süresi iki yıldan az veya üç yıldan fazla olamaz. Kongre, gündem sırasına göre çalışmalarını yürütür. Gündemdeki maddelerin sırasının değiştirilmesi veya yeni madde eklenmesi için hazır bulunan üyelerin beşte biri tarafından teklif sunulmalı ve salt çoğunluğun kabulü ile karar verilir.

Büyük Kongre sonrasında, partinin en üst karar ve yönetim organı olan GYMK, Genel Başkan ve Büyük Kongre tarafından gizli oyla seçilen 50 üyeden oluşur. Ayrıca, yarısı kadar yedek üye de seçilir. Kurul üyelerinden bir boşalma olduğunda, Genel Başkan tarafından sıradaki yedek üye davet edilir.

YSK'nın 2021'de seçime girebilecek partileri açıkladığı listede yer almıştır. Bu tarihten itibaren yapılacak seçimlere katılmaya hak kazanmıştır.

Üyelik

2020-2023 yılları arasında partinin üye artışını gösteren bir grafik

Demokrasi ve Atılım Partisi (DEVA Partisi), Kasım 2020'de siyasal yaşama katılarak 5,157 üyeye ulaştı. Nisan 2021'de ise son 2.5 ayda %90'lık bir artışla üye sayısını 30,088'e çıkardı. DEVA Partisi, Mayıs 2022'de 11,693 yeni üye kazanarak en hızlı büyüyen siyasi parti oldu. Mayıs 2022'de DEVA'nın üye sayısı 153,596'ya ulaştı. Ocak 2023'te ise parti, 23,858 üye daha kazanarak toplamda 177,596 üyeye ulaştı. Ocak 2024 tarihi itibarıyla partinin üye sayısı 30,776 düşüşle 146,820 olarak kaydedildi.

Partinin ekonomisi

Partinin mevcut finansmanı sadece üye aidatlarıyla ve vatandaşlardan gelen bağışlarla sağlanmaktadır.

Partinin amblemi

YouTube'da paylaşılan 140journos tarafından hazırlanan "Sakın kader deme" adlı videoda, birçok gönüllünün isim ve logo tasarımları sunduğunu belirtildi. Partinin logosundaki su damlası saf ve temiz olmak, filizin ise yenilik, umut çağrışımları ile ilişkilendirilmektedir.

Genel başkanlar

#	İsim	Resim	Görev Başlangıcı	Görev Bitişi	Görev Süresi
1	Ali Babacan 4 Nisan 1967 (57 yaşında)		10 Mart 2020	Görevde	4 yıl, 95 gün

Genel sekreterler

9 Mart 2020'de açılan Demokrasi ve Atılım Partisi'nin bugüne kadar genel sekreterliğini yapan kişilerin listesi.

#	Adı	Görev Başlangıcı	Görev Bitişi
1	Sadullah Ergin	10 Mart 2020	29 Aralık 2020
2	Medeni Yılmaz	29 Aralık 2020	1 Temmuz 2023
3	Sanem Oktar	1 Temmuz 2023	19 Aralık 2023
—	İdris Şahin (vekil)	19 Aralık 2023	Görevde

Genel Merkez Başkanlık Kurulu üyeleri

Demokrasi ve Atılım Partisi'nde, mevcut olarak 17 GMBK üyesi bulunmaktadır.

#	Adı	Görevi	Şehir
1	Ali Babacan	Genel Başkan	Ankara
2	Medeni Yılmaz	Genel Başkan Yardımcısı (İdari ve Mali İşler Başkanı) ve Genel Muhasip	Muş
3	Burak Dalgın	Genel Başkan Yardımcısı (Sanayi, Girişimcilik ve Dijital Dönüşüm Politikaları Başkanı)	Bursa
4	Evrim Rızvanoğlu	Genel Başkan Yardımcısı (Doğa Hakları ve Çevre Politikaları Başkanı)	Van
5		Genel Başkan Yardımcısı (Eğitim Politikaları Başkanı)	Konya
6	İbrahim Çanakcı	Genel Başkan Yardımcısı (Ekonomi Politikaları ve Siyasi İşler Başkanı)	Elazığ
7	Doğa Şanlıoğlu	Genel Başkan Yardımcısı (Gençlik Politikaları Başkanı)	İstanbul
8	Elif Esen	Genel Başkan Yardımcısı (Kadın Politikaları Başkanı)
9	Mehmet Emin Ekmen	Genel Başkan Yardımcısı (Halkla İlişkiler Başkanı)	Batman
10	Mustafa Yeneroğlu	Genel Başkan Yardımcısı (Hukuk ve Adalet Politikaları Başkanı)	Bayburt
11	Candan Karlıtekin	Genel Başkan Yardımcısı (Tarım, Enerji ve Ulaştırma Politikaları Başkanı)	Ankara
12	Aysun Hatipoğlu Potgieter	Genel Başkan Yardımcısı (Sağlık Politikaları Başkanı)
13	İdris Şahin	Genel Başkan Yardımcısı (Seçim İşleri Başkanı) ve Parti Sözcüsü	Çankırı
14	Hasan Karal	Genel Başkan Yardımcısı (Sivil Toplumla İlişkiler Başkanı)	Rize
15	Selma Aliye Kavaf	Genel Başkan Yardımcısı (Sosyal Politikalar Başkanı)	Denizli
16	Sadullah Ergin	Genel Başkan Yardımcısı (Teşkilat İşleri Başkanı)	Hatay
17	Cem Avşar	Genel Başkan Yardımcısı (Yerel Yönetimler ve Şehircilik Politikaları Başkanı)	Malatya

Genel Merkez Yönetim Kurulu üyeleri

Partinin en üst karar ve yönetim organı Genel Merkez Yönetim Kuruludur (GMYK). Büyük Kongrede gizli oyla seçilen 50 üyeden oluşur.

#	Üye
1	Ali Babacan
2	Medeni Yılmaz
3	Hava Aksu
4	Bekir Sıtkı Aslan
5	Gülçin Avşar
6	Cem Avşar
7	Duygu Aydın
8	Furkan Aydoğan
9	Baran Deniz Bağatur
10	İbrahim Halil Çanakcı
11	Burak Dalgın
12	Mehmet Emin Ekmen
13	Bahar Ekşi
14	Tunahan Elmas
15	Mustafa Ergen
16	Sadullah Ergin
17	Nihat Ergün
18	Elif Esen
19	İbrahim Gezer
20	Gülay Göktürk
21	Sedat Kadıoğlu
22	Deniz Karakullukçu
23	Hasan Karal
24	Candan Karlıtekin
25	Selma Aliye Kavaf
26	Ali İhsan Merdanoğlu
27	Özge İrem Morkoç
28	Hüseyin Nalbantoğlu
29	Ferai Ökmen
30	Rojhat Ölmez
31	Hatice Dudu Özkal
32	Aysun Hatipoğlu Potgieter
33	Evrim Rızvanoğlu
34	İdris Şahin
35	Doğa Şanlıoğlu
36	Tuğba Tapsız
37	Zeynep Tatar
38	Mustafa Uçak
39	Bünyamin Ünlü
40	Ali Ufuk Yaşar
41	Mustafa Yeneroğlu
42	Ahmet Burçin Yereli
43	Ayşe Ezgi Yıldırım

Merkez Disiplin Kurulu üyeleri

Merkez Disiplin Kurulu (MDK) partinin en üst disiplin kuruludur. Büyük Kongrede gizli oyla seçilen yedi asıl ve üç yedek üyeden oluşur. Asil üyelerden üç, yedek üyelerden bir kişinin hukukçu olması gerekmektedir.

#	Adı	Görevi	Şehir
1	Mustafa Nuri Akbulut	MDK Başkanı	Erzurum
2	Abdurrahim Aksoy	MDK Üyesi	Bitlis
3	Haldun Hakçı		Ankara
4	Hüseyin Kaderoğlu
5	Yusuf Türkmen		Erzurum
Kaynak:

Kurucular Kurulu üyeleri

Demokrasi ve Atılım Partisi, 90 kişilik kurucu üyeyle kuruluşunu gerçekleştirmiştir.

Kurucu üyeler

Ali Babacan Abdurrahim Aksoy Abdurrahman Bilgiç Abdurrahman Müfit Yetkin Ahmet Burçin Yereli Ahmet Ergin Ahmet Faruk Ünsal Ali İhsan Merdanoğlu Ali Rıza Babaoğlan Ali Ufuk Yaşar Altuğ Ankaralı Arzu Kılıçlar Ayşe Ezgi Yıldırım Bahar Ekşi Baran Deniz Bağatur Bekir Sıtkı Aslan

Bilgehan Çetiner Birol Aydemir Burak Dalgın Burcu Yağan Bünyamin Ünlü Canberk Demirci Cavit Dağdaş Cem Avşar Cennet Uslu Deniz Karakullukçu Doğa Şanlıoğlu Elif Esen Essum Aslan Evrim Rızvanoğlu Fahriye Oya Kuyumcu Fazıl Hüsnü Erdem Ferai Ökmen Furkan Aydoğan

Gül Didem Pekuz Gülay Göktürk Gülçin Avşar Haldun Hakcı Hasan Canpolat Hasan Karal Hatice Dudu Özkal Hatice Selvi Demirel Hüseyin Nalbantoğlu İbrahim Alper Akalın İbrahim Dönertaş İbrahim Gezer İbrahim Halil Çanakcı İdris Şahin İhsan Günaydın İlker Çelik Kadircan Köşdere Kadriye Esra Aygün

Kemal Can Gür Kerem Altun Kerem Yavaşça Medeni Yılmaz Mehmet Avcı Mehmet Emin Ekmen Mehmet Şanver Meltem Gürler Merve Mollahmetoğlu Keleş Metin Gürcan Metin Kaşıkoğlu Muhammed İkbal Seyda Mustafa Nuri Akbulut Mustafa Satıcı Mustafa Uçak Mustafa Yeneroğlu Musa Malik Yıldırım

Münevver Helün Fırat Nazlı Seda Vural Nevim Bilici Nihat Ergün Oğuzhan Aygören Ömer Rıfat Gencal Ramiz Ongun Rojhat Ölmez Sadullah Ergin Sanem Oktar Sedat Kadıoğlu Selma Aliye Kavaf Seyit Halil Özsoy Tuğba Tapsız Tunahan Elmas Yasemin Bilgel Zehra Zeynep Dereli Zeynep Tatar

Kongreler

Kongre	Tarih	Genel başkan	Seçim Nedeni
1. Olağan Kongre	29 Aralık 2020	Ali Babacan	Başkanlık (Tüzük ve Siyasi Partiler Kanunu Gereği)
1. Olağanüstü Kongre	29-30 Eylül 2023		Genel başkanın çağrısı
	Planlanıyor (2024)		Başkanlık (Tüzük ve Siyasi Partiler Kanunu Gereği)

Demokrasi ve Atılım Partisi ve seçimler

Demokrasi ve Atılım Partisi kuruluşundan bu yana bir genel seçim ve bir yerel seçime katılmıştır.

Genel seçimler

Seçim	Lider	Seçim sonuçları			Sandalye		Hükûmet
		Oy sayısı	%	±	#	±
2023	Ali Babacan	Millet İttifakının ek protokolü gereğince seçimlere CHP ve İYİ Parti listelerinden katıldı.			15 / 600	Yeni	Muhalefet

Cumhurbaşkanlığı seçimleri

Seçim	Aday	Birinci tur			İkinci tur		Sonuç
		Oy sayısı	%	±	Oy sayısı	%
(2023)	Kemal Kılıçdaroğlu Millet İttifakı ortak adayı	24.595.178	44,88% (#2)	—	25.504.724	47,8% (#2)	Seçilemedi

Yerel seçimler

Seçim	Lider	Belediye Meclisleri			Belediye Başkanlığı
		Oy sayısı	%	±	Oy sayısı	%	#	±
2024	Ali Babacan	207.861	0,45 (#12)	Yeni	150.600	0,33 (#11)	4 / 1.389	Yeni

Seçim sloganları

• İlk dönemi: Hepimizin DEVA'sı, Korkma Türkiye, Biz hazırız, Umut damla damla yayılıyor, Türkiye konuşacak, herkes kazanacak
• 2023 genel seçimleri: 'Çalışan Türkiye'nin sesi, Türkiye konuşacak, herkes kazanacak, Kadrolar hazır. Çözümler hazır. Bu Pazar Seçim Olsa Deva Hazır!, Demokrasi. Atılım. Derhal. Bugün.', Demokrasi ve Atılım Partisi'nin kullandığı sloganlardır.
• 100. yıl: Birlikte Yüz Yüze Nice Yüzlere
• 2024 yerel seçimleri: Âlem buysa DEVA sensin, Türkiye'ye DEVA

Milletvekilleri

Ali Babacan, 27 Haziran 2023 tarihinde partinin milletvekillerinin sorumlu olduğu illeri duyurmuştur.

#	Adı	Seçim Bölgesi	Sorumlu olduğu iller	Görevi
1	Sadullah Kısacık	Adana	Adana Karaman Konya Osmaniye
2	Sadullah Ergin	Ankara (I)	Ankara	Genel Başkan Yardımcısı GMYK üyesi
3	İdris Şahin	Ankara (II)	Amasya Ankara Çankırı Çorum Kayseri Kırıkkale Kırşehir Nevşehir Tokat Yozgat	Genel Başkan Yardımcısı Genel Sekreter (vekil) Parti Sözcüsü GMYK üyesi
4	Burak Dalgın	Balıkesir	Balıkesir Bursa Çanakkale Kocaeli	Genel Başkan Yardımcısı GMYK üyesi
5	Ertuğrul Kaya	Gaziantep	Gaziantep Kilis Şanlıurfa
6	Elif Esen	İstanbul (I)	Bilecik Eskişehir İstanbul Yalova	Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu Üyesi Genel Başkan Yardımcısı GMYK üyesi
7	Hasan Karal		Artvin Bayburt Giresun Gümüşhane İstanbul Ordu Rize Samsun Sinop Trabzon	Genel Başkan Yardımcısı GMYK üyesi
8	Evrim Rızvanoğlu	İstanbul (II)	Ağrı Ardahan Kars Iğdır İstanbul	Genel Başkan Yardımcısı GMYK üyesi
9	Mustafa Yeneroğlu	İstanbul (III)	Bartın Bolu Düzce İstanbul Karabük Kastamonu Sakarya Zonguldak	Genel Başkan Yardımcısı GMYK üyesi
10	Medeni Yılmaz		Bingöl Bitlis Erzurum Hakkari İstanbul Muş Van	Genel Başkan Yardımcısı Genel Muhasip GMYK üyesi
11	Seda Kaya Ösen	İzmir (I)	Antalya Aydın İzmir Muğla
12	İrfan Karatutlu	Kahramanmaraş	Adıyaman Aksaray Elazığ Hatay Kahramanmaraş Niğde
13	Selma Aliye Kavaf	Manisa	Afyonkarahisar Burdur Denizli Isparta Kütahya Manisa Uşak	GMYK üyesi
14	Mehmet Emin Ekmen	Mersin	Batman Diyarbakır Mardin Mersin Siirt Şırnak	Genel Başkan Yardımcısı GMYK üyesi
15	Cem Avşar	Tekirdağ	Edirne Erzincan Kırklareli Sivas Tekirdağ Tunceli	Genel Başkan Yardımcısı GMYK üyesi
Kaynak:

Belediye başkanları

#	İsim	İl	İlçe	Belde
1	Mahmut Şahin	Adıyaman	Çelikhan
2	Haydar Sert		Besni	Suvarlı
3	Abit Özdemir	Muş	Bulanık	Rüstemgedik
4	Maşuk Ataş			Sarıpınar

Logolar

• Partinin günümüzde kullanılan logosu
• Partinin günümüzde kullanılan logosu (yatay)

Kaynakça

1. ^ ^{a b} "Demokrasi ve Atılım Partisi". Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı. 27 Mart 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Mart 2020. 
2. ^ . 27 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
3. ^ ^{a b c} "Özal'ın dört eğiliminden Babacan'ın ana akımına: DEVA arayışı…". Independent Türkçe. 16 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Ekim 2021. 
4. ^ "Partizanlığın 'DEVA'sı var mı?". Independent Türkçe. 26 Eylül 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Ekim 2021. 
5. ^ "Foreign Policy Vision in AK Party, DEVA Party and Gelecek Partisi Party Programs with a Comparative Perspective". Akif ÇARKÇI. 21 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Haziran 2023. 
6. ^ "Siyaset Bilimciler DEVA'yı değerlendirdi: Ali Babacan liberal restorasyon vadediyor". 15 Mart 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Haziran 2023. 
7. ^ "Ahmet Davutoğlu ve Ali Babacan Figürleri Üzerine Notlar - Hüseyin Padır". birikimdergisi.com. 20 Haziran 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Haziran 2023. 
8. ^ "Ali Babacan: 'Sosyal yardımlar devletin lütfu değil, vatandaşın hakkıdır'". Demokrasi ve Atılım Partisi Resmi Web Sitesi. 24 Şubat 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Ekim 2021. 
9. ^ "Babacan 'Sosyal Koruma ve Güvenlik Sistemi'ni açıkladı: Sosyal yardımları tek bir merkezde toplayacağız". Independent Türkçe. 15 Eylül 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Ekim 2021. 
10. ^ "sakın kader deme - 21. dakika 13. saniye". 140journos. YouTube. 18 Mayıs 2020. 19 Haziran 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Haziran 2023. 
11. ^ . 18 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
12. ^ . 15 Ocak 2023. 15 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
13. ^ "DEVA'dan AB raporu değerlendirmesi: 'Hükûmetin bir kenara bıraktığı Avrupa Birliği üyeliği hedefi bizim için vazgeçilmezdir'". 20 Haziran 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Haziran 2023. 
14. ^ ""Rotamız Avrupa Birliği'ne tam üyelik"". Görünüm Gazetesi. 28 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Ekim 2021. 
15. ^ ""Ekonomiyi batırınca AB'den söz etmeye başladılar"". bianet. Erişim tarihi: 4 Ekim 2021. 
16. ^ "DEVA Partisi, güçlendirilmiş parlamenter sistem önerisini açıkladı: Asla eski sistemin eksik demokrasisi ile yetinmeyeceğiz". T24. 4 Ekim 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Ekim 2021. 
17. ^ "Arşivlenmiş kopya". 24 Ocak 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ocak 2024. 
18. ^ "DEVA Partisi'ni siyasi yelpazenin neresinde konumlandırıyorsunuz?". Deva Partisi. 10 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Kasım 2021. 
19. ^ "Arşivlenmiş kopya". 21 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Eylül 2022. 
20. ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Ocak 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Eylül 2022. 
21. ^ ^{a b c d} . devapartisi.org. 11 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2021. 
22. ^ . Ali Babacan, özgeçmişi. Demokrasi ve Atılım Partisi. 21 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2020. 
23. ^ "Ali Babacan, oy birliği ile DEVA Partisi'nin Genel Başkanı seçildi". Sputnik. 12 Mart 2020. 11 Mart 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Mart 2020. 
24. ^ "DEVA PARTİ PROGRAMI". 11 Mart 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Haziran 2023. 
25. ^ ^{a b} . PolitikYol Haber Sitesi. 14 Nisan 2022. 14 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2022. 
26. ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Ocak 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Eylül 2022. 
27. ^ "DEVA Partisi'ni siyasi yelpazenin neresinde konumlandırıyorsunuz?". Deva Partisi. 10 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Kasım 2021. 
28. ^ ^{a b} "DEVA'nın zor sınavı". PolitikYol.com | Yorum, Analiz, Haber Sitesi. 29 Nisan 2022. 19 Haziran 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Haziran 2023. 
29. ^ https://www.indyturk.com/article-author/do%C3%A7-dr-tercan-y%C4%B1ld%C4%B1r%C4%B1m (16 Mart 2020). "Doç. Dr. Tercan Yıldırım | Özal'ın dört eğiliminden Babacan'ın ana akımına: DEVA arayışı…". Independent Türkçe. 16 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Haziran 2023. 
30. ^ "Millet İttifakı partilerinden 39 aday, CHP listesinden Meclis'e girdi". NTV. 16 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Haziran 2023. 
31. ^ "Ali Babacan: Ekonomi yönetiminden yeni partiye". BBC News Türkçe. 20 Ekim 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Temmuz 2023. 
32. ^ "Ali Babacan: Çalışmaları başlatmış bulunmaktayız". BBC News Türkçe. 9 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Mayıs 2024. 
33. ^ ^{a b c d} "DEVA PARTİSİ RAPORU" (PDF). Nurettin Kalkan. daktilo1984. 7 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 19 Haziran 2023. 
34. ^ "Teke Tek - 26 Kasım 2019 (Ali Babacan AK Parti'den neden istifa etti?) | Video". Habertürk. 26 Mayıs 2023. 19 Haziran 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Haziran 2023. 
35. ^ https://www.indyturk.com/article-author/cihat-arpac%C4%B1k (11 Mart 2020). "İZLENİM | DEVA Partisi'nin ilk gününden izlenimler: İslamcı değil merkez sağcı". Independent Türkçe. 1 Ocak 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Haziran 2023. 
36. ^ ^{a b} . Amerika'nin Sesi | Voice of America - Turkish. 29 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2021. 
37. ^ . Amerika'nin Sesi | Voice of America - Turkish. 1 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2021. 
38. ^ . Cumhuriyet. 10 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2021. 
39. ^ "Demokrasi ve Atılım Partisi'nde Ali Babacan oy birliği ile genel başkan seçildi". Haber Türk. 10 Mart 2020. 11 Mart 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Temmuz 2020. 
40. ^ "DEVA Partisi'nin yol haritasında ne var, Ali Babacan hangi vaatlerde bulundu?". BBC News Türkçe. 16 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Eylül 2021. 
41. ^ . Gazete Duvar. 11 Mayıs 2020. 16 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2020. 
42. ^ . Medyascope. 12 Haziran 2020. 8 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2020. 
43. ^ . Sözcü. 7 Temmuz 2020. 7 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2020. 
44. ^ . Medyafaresi. 7 Temmuz 2020. 27 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2020. 
45. ^ . Deva Hazır. 2 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2023. 
46. ^ ^{a b} "DEVA Partisi, ilk mitingini Antep'te yaptı". 31 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Mayıs 2022. 
47. ^ "DEVA Partisi'nden 'Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem' önerisi: 'Davetimiz özgürlükçü, katılımcı ve çoğulcu demokrasi içindir'". 2021. 25 Aralık 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Nisan 2023. 
48. ^ "6 muhalefet partisinin Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem çalışması hangi düzenlemeleri öngörüyor?". BBC News Türkçe. 3 Aralık 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Nisan 2023. 
49. ^ "Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem Mutabakat Metni İmzalandı". chp.org.tr. 28 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Haziran 2022. 
50. ^ "Ali Babacan Twitter". Twitter. 27 Nisan 2022. 9 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Mayıs 2024. 
51. ^ . T24. 28 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2022. 
52. ^ "DEVA Partisi genel seçime adıyla ve logosuyla girecek, cumhurbaşkanlığı seçiminde 'A planı ortak aday'". BBC News Türkçe. 29 Nisan 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Nisan 2022. 
53. ^ "Altılı Masa, Millet İttifakı oldu: Meclis karar almadıkça Erdoğan aday olamaz". birgun.net. 27 Ocak 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Ocak 2023. 
54. ^ "Kılıçdaroğlu, 4 partinin lideriyle görüştü: Ortak açıklama bekleniyor". Halk TV. 5 Mart 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Mart 2023. 
55. ^ "SON DAKİKA HABERİ: Ekrem İmamoğlu ve Mansur Yavaş'tan Akşener'in çağrısına yanıt". NTV. 4 Mart 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Mart 2023. 
56. ^ "SON DAKİKA: Altılı Masa Pazartesi günü yeniden toplanıp nihai açıklamayı yapacak". m.haberturk.com. 3 Mart 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Mart 2023. 
57. ^ "Meral Akşener yeniden masaya oturuyor – DW – 06.03.2023". dw.com. 6 Mart 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Mart 2023. 
58. ^ "İmamoğlu ve Yavaş ziyaret etti, Akşener formülü bulundu". 3 Haziran 2023. 6 Mart 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Mart 2023. 
59. ^ "Meral Akşener masaya nasıl geri döndü? İşte perde arkası…". Sözcü. 6 Mart 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Mart 2023. 
60. ^ "Millet İttifakı, ittifak protokolünü YSK'ye sundu". BirGün. 22 Mart 2023. 22 Mart 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Mart 2023. 
61. ^ "Millet İttifakı'nın protokol değişikliği YSK'ye sunuldu". 7 Nisan 2023. 10 Nisan 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Nisan 2023. 
62. ^ "CHP'nin aday listesinde Millet İttifakı'ndaki diğer 5 partiden 76 aday da yer aldı". 9 Nisan 2023. 10 Nisan 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Nisan 2023. 
63. ^ . www.rudaw.net. 26 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2023. 
64. ^ Bayır, Berfin (16 Haziran 2023). "Saadet, DEVA ve Gelecek Partisi Meclis'te grup kuracak | Yeni bir merkez sağ partisi kurulmak isteniyor". Medyascope. 26 Haziran 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Haziran 2023. 
65. ^ ^{a b c} Bayır, Berfin (23 Haziran 2023). "Üç parti grup kuramadı | Anlaşmazlık konuları: Saadet Partisi'nin 'Çatı benim' ısrarı, İstanbul Sözleşmesi, Avrupa Birliği". Medyascope. 26 Haziran 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Haziran 2023. 
66. ^ "DEVA Partisi, TBMM'de ortak grup kurmayı reddetti". gazeteduvar.com.tr. 23 Haziran 2023. 23 Haziran 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Haziran 2023. 
67. ^ "DEVA, Gelecek ve Saadet Partileri arasında yapılan görüşmelere dair bilgilendirme". DEVA Partisi. 26 Haziran 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Haziran 2023. 
68. ^ "KRT TV'de Stüdyo Ankara programına konuk oluyorum - Ali Babacan". 19 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Temmuz 2023. 
69. ^ "DEVA Partisi 51 belediye başkan adayını açıkladı: Yerel seçimlerde sarı kartı gösterelim". Independent Türkçe. 3 Aralık 2023. 25 Şubat 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Şubat 2024. 
70. ^ "DEVA Partisi 75 belediye başkan adayını tanıttı". Cumhuriyet. 28 Aralık 2023. 25 Şubat 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Şubat 2024. 
71. ^ Duvar, Gazete (31 Ocak 2024). "DEVA Partisi, 14 il belediye başkan adayını açıkladı". 31 Ocak 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Şubat 2024. 
72. ^ "DEVA Partisi'nin İstanbul, Ankara ve İzmir adayları belli oldu « PolitikYol.com | Yorum, Analiz, Haber Sitesi". 18 Şubat 2024. 25 Şubat 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Şubat 2024. 
73. ^ "DEVA Partisi aday tanıtım toplantısı | Ali Babacan: Bu iktidar, kendisine emanet edilen her hakka ihanet ediyor!". T24. 25 Şubat 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Şubat 2024. 
74. ^ ^{a b} Duvar, Gazete (24 Şubat 2024). . 25 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2024. 
75. ^ . NTV. 3 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2024. 
76. ^ ^{a b c} emre (2 Ocak 2023). . DEVA Hazır. 2 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2023. 
77. ^ . T24. 4 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2021. 
78. ^ ^{a b} . Cumhuriyet. 28 Eylül 2023. 29 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2023. 
79. ^ "Türkiye ekonomik kriz korkusunu atlattı: Ali Babacan". haberler.com. 20 Eylül 2012. 19 Ekim 2021 tarihinde kaynağından . 
80. ^ . Tercan Yıldırım. INDEPENDENT. 6 Mart 2020. 16 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2023. 
81. ^ ardakaanaydilek (4 Aralık 2022). "Sosyal Politikalar Eylem Planı". DEVA Hazır. 20 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Haziran 2023. 
82. ^ "DIŞ POLİTİKA VE GÜVENLİK EYLEM PLANI" (PDF). 19 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 26 Haziran 2023. 
83. ^ "Ali Babacan: 'Türkiye'de demokrasinin bir kez daha galip gelmesi için ne gerekiyorsa yapacağız'". 26 Haziran 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Haziran 2023. 
84. ^ "Babacan Davos'ta kritik toplantılara katıldı: Krizlerden çıkış yollarını anlattı". 26 Haziran 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Haziran 2023. 
85. ^ "PARTİ PROGRAMI". devapartisi.org. 11 Mart 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Eylül 2021. 
86. ^ ""Suriyeliler'den Sonra Afganlar Sorunu Hızla Büyüyor". VOA Türkçe. 12 Temmuz 2021. 21 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Haziran 2023. 
87. ^ ^{a b} ardakaanaydilek (30 Ekim 2022). "Dış Politika Eylem Planı". DEVA Hazır. 27 Haziran 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Haziran 2023. 
88. ^ "Ali Babacan: Suriyelerle ilgili harcamalar çok büyük değil". 29 Kasım 2021. 20 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Temmuz 2023. 
89. ^ "Uluslararası hukuk buna izin vermez". Yeniçağ. 17 Mart 2022. 20 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Temmuz 2023. 
90. ^ ardakaanaydilek (2 Aralık 2022). "Sığınmacı Sorunu ve Düzensiz Göçün Engellenmesi Eylem Planı". DEVA Hazır. 27 Haziran 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Haziran 2023. 
91. ^ . 11 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2023. 
92. ^ "Zorunlu askerlik kaldırılacak". Twitter. 4 Nisan 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Nisan 2023. 
93. ^ "SAĞLIK POLİTİKALARI EYLEM PLANI" (PDF). 19 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 27 Haziran 2023. 
94. ^ "DEVA Partisi'nden pandemi önlemlerinde hukukilik çağrısı". 23 Ağustos 2021. 27 Haziran 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Haziran 2023. 
95. ^ "DEVA: Kamu, aşı karşıtı komploculara karşı net duruş sergilemeli". 15 Eylül 2021. 27 Haziran 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Haziran 2023. 
96. ^ "DEVA'dan salgına önlem açıklaması: 'Tek çare yoğun kapanma ve aşılama'". 27 Haziran 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Haziran 2023. 
97. ^ "Ali Babacan'dan 'aşı zorunluluğu' zorbalığı! Vatandaşlardan "#AliBabacanHaddiniBil" tepkisi geldi - Yeni Akit". www.yeniakit.com.tr. 27 Haziran 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Haziran 2023. 
98. ^ "Vals Gösterisi yaptılar!". İBB. Sputnik. 30 Ağustos 2021. 20 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Temmuz 2023. 
99. ^ "İzin vermeyiz!". Birgün. 5 Eylül 2021. 20 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Temmuz 2023. 
100. ^ "Nevşin Mengü Vals". Nevşin Mengü. 5 Eylül 2021. 20 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Temmuz 2023. 
101. ^ . T24. 30 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2021. 
102. ^ "Sayılar belli oldu... AKP'de büyük artış - article - ODATV". www.odatv4.com. 26 Haziran 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Haziran 2023. 
103. ^ "Siyasi partilerin üye sayıları güncellendi". Milliyet. 4 Nisan 2021. 26 Haziran 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Haziran 2023. 
104. ^ https://www.facebook.com/Haberler (13 Mayıs 2022). "Partilerin üye sayıları 2022: Yargıtay siyasi partilerin üye sayılarını açıkladı! Siyasi partilerin üye sayıları kaç?". Haberler. 26 Haziran 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Haziran 2023. 
105. ^ "Siyasi partilerin üye sayıları güncellendi: Sadece MHP ve Saadet düştü". Cumhuriyet. 1 Nisan 2023. 26 Haziran 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Haziran 2023. 
106. ^ "Siyasi partilerin üye sayıları açıklandı". Independent Türkçe. 4 Ocak 2024. 28 Nisan 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Nisan 2024. 
107. ^ "DEVA Partisi'nin finansal kaynağı nedir? - SSS". devapartisi. 10 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Kasım 2021. 
108. ^ ^{a b} . web.archive.org. 6 Kasım 2020. 6 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2021. 
109. ^ . DEVA Genel Merkez Başkanlık Kurulu Üyeleri. Demokrasi ve Atılımı Partisi. 21 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2022. 
110. ^ "DEVA Partisi". devapartisi.org. 19 Haziran 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Haziran 2023. 
111. ^ . DEVA Partisi Kurucu Üyeleri. Demokrasi ve Atılım Partisi. 21 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2020. 
112. ^ ^{a b} "Ali Babacan, kampanyasını başlattı: "Korkma Türkiye"". www.cumhuriyet.com.tr. 14 Kasım 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Şubat 2021. 
113. ^ "DEVA Partisi sloganını belirledi". www.dogrusu.com. 7 Ekim 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Ekim 2021. 
114. ^ "DEVA Partisi'nden özgün kongre sloganı: Umut damla damla yayılıyor!". www.medyanotu.com. 21 Ekim 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Ekim 2021. 
115. ^ "Ali Babacan DEVA Partisi Genel Başkanlığına seçildi". www.aa.com.tr. 7 Ekim 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Ekim 2021. 
116. ^ . web.archive.org. 20 Nisan 2022. 20 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2022. 
117. ^ . 30 Nisan 2022. 30 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2022. 
118. ^ ""En etkili muhalefet partisi biz olacağız." 15 milletvekilimiz ile TBMM'de 81 ilimizin sesi olacağız. Milletvekillerimizin sorumlu olduğu illerin listesi kamuoyuna saygıyla duyurulur". Twitter. Erişim tarihi: 28 Haziran 2023. 
119. ^ "DEVA Partisi Milletvekilleri". devapartisi.org. 30 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Mayıs 2023. 

Notlar

1. ^ DEVA Partisi Tüzüğü Madde 2 (2) (2) (Değişik: 27.11.2020 günlü KKK.m.1)

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Demokrasi ve Atılım Partisi ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

• Demokrasi ve Atılım Partisi, Resmî site
• Facebook'da Demokrasi ve Atılım Partisi 22 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
• Instagram'da Demokrasi ve Atılım Partisi
• X'te Demokrasi ve Atılım Partisi
• LinkedIn'da Demokrasi ve Atılım Partisi
• YouTube'da Demokrasi ve Atılım Partisi 16 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .