Tarihyazımı ya da historiyografi, tarih hakkında eserlerin yazımı ve tarihçilik kuram ve geçmişini ifade eden terimdir. Terim Yunanca ἱστοριογράφος tarih yazanlar ifadesinden gelir (ἱστορία historia "tarih, araştırma" ve γράφος graphos "yazım", γράφειν grafein "yazmak" kökünden; tarih yazan (veya anlatan) kişi anlamında). Tarihçilik terimiyle sıklıkla aynı anlamda kullanılsa da, çağdaş dönemde ayrı bir disiplin olarak anılmaktadır. Tarihyazımı hem yazma sanatının, hem de tarih biliminin bir parçasıdır. Tarih alanının "sanat" (τέχνη tékhnē) ve "bilim" (ἐπιστήμη epistḗmē) özelliklerine yapılan vurgu, kültür temelinde, pek çok farklı alandan düşünürün üzerinde fikir belirttiği ve tarihçilerin yöntem açısından tartıştığı önemli bir konudur. Bazıları tek bir "tarih"ten değil, olayın koşulları ve sonuçları nedeniyle çoğul "tarihler"den bahseder. Çağdaş tarihçiler için tarihin bilimselliği ya da böyle bir bilimsellik durumu (yapılmakta olan bilim) vazgeçilemezdir. Hatta birbirlerinden tamamen ayrı iki uyumsuz özellik olarak görmek yerine birbirlerini tamamlayıcı olduklarına dair görüş daha yaygındır.
Belirli bir konunun tarihyazımı o konunun tarihçi tarafından nasıl çalışıldığını belirli kaynaklar, yöntemler ve kuramsal yaklaşımların kullanımıyla ortaya konmasıdır. Tarihçiler tarihyazımını konusal olarak - "Britanya İmparatorluğu'nun tarihyazımı", "Erken Dönem İslam tarihyazımı" veya "Çin tarihyazımı" gibi - ya da yaklaşım ve türlerine göre - "siyasi tarih", "sosyal tarih" gibi - incelerler. 19. yüzyıldan başlayarak akademik tarihin yükselmesiyle tarihyazımı adında bir bilimsel yazın doğmuştur. Ne dereceye kadar tarihçilerin kendi aidiyet ve kimliklerinden etkilendikleri de - milliyetçilik/ulus devlet veya din gibi - sıkça tartışılan bir konudur.
Tarihçilerin araştırma konuları değişiklik gösterebilir, özellikle son yıllarda geleneksel diplomatik, iktisadi ve siyasi tarihten yeni yaklaşımlara, toplumsal ve kültürel alanlara doğru bir değişim söz konusudur. 1975'ten 1995'e, Amerikan üniversitelerindeki sosyal tarihle ilgilenen tarih profesörlerinin oranı %31'den %41'e yükselmişken siyasi tarihle ilgilenenlerin oranı %40'tan %30'a düşmüştür.Britanya'daki üniversitelerin tarih bölümlerinde 2007 yılında 5.723 öğretim görevlisinden 1.644'ü (%29) kendisini sosyal tarihle ilişkilendirmişken bu sayı siyasi tarihle ilgilenenlerde 1.425'tir (%25).
Terminoloji
Avrupa'da Erken Modern dönemde "historiyografi" terimi daha temel anlamda, "tarihyazımı" olarak kullanılmaktaydı. "Historiyograf", "tarihçi" demekti ve bu anlamda İsveç'te (Rikshistoriograf, 1618'den beri), İngiltere'de (Historiographer Royal, 1660'tan beri) ve İskoçya'da (Historiographer Royal, 1681'den beri) vakanüvislere "kraliyet tarihçisi" unvanı verilmekteydi. İskoçya'da bu makam hâlâ mevcuttur. Furay ve Salevouris (1988) historiyografyayı "yazılmış ve yazılan tarihin araştırılması - tarihyazımının tarihi... Historiyografya araştırmalarında olayları ya da doğrudan geçmişi değil tek bir tarihçinin eserlerindeki bu olaylara dair değişen yorumları araştırırsınız" diyerek tanımlamışlardır.
Türkçede "historiyografi" terimine karşılık olarak kullanılan "taihyazımı" ve "tarih yazıcılığı" ifadeleri mevcuttur. Kavramların yazımında bir standart mevcut değildir. Farklı kaynaklarda "tarihyazımı," "tarih yazımı," "tarih yazıcılığı," "tarihyazıcılığı" ifadeleri geçmektedir. Genel olarak kavramlar birbirinin yerine kullanılsa da "tarihyazımı" kuramsal ve metodolojik olarak tarihin yazım biçim ve yöntemlerinin tarihini, tarihsel bir perspektif içinde karşılaştırmalı olarak vermeyi ifade ederken "tarih yazıcılığı" tarihin yazılış biçimlerinin tarihini ve yöntemlerini ifade eder.
Meta-tarih olarak tarihyazımı
Eğer tarih, tarihçilerin çoğu tarafından kabul edildiği gibi, insanlığın geçmişini inceleyen bir bilimse bilimsel yöntemlere başvurmanız gerekir. Doğa bilimlerinin uygulamaları takip edilemese de toplum bilimlerininkilere göre, karşılaştırmalı olarak hareket edilebilir.
Tarihi bir bilgi türü olarak gören bir diğer düşünce Historiyoloji olarak da adlandırılabilecek olan ""dır (Jose Ortega y Gasset tarafından bulunmuştur). Bu yaklaşımın amacı "tarihsel gerçekliğin yapısını, yasalarını ve koşullarını" incelemektir; "tarihyazımı" ise, tarihte olduğu gibi, yazma sanatı, kaynaklarının bilimsel araştırması ve yazarların çalışmalarıdır.[]
Her ne kadar şu üç terimim örtüşmelerini ve çok anlamlılıklarını gidermek mümkün olmasa da en olası tanımlamaları şöyledir:
- Yaşanmış olaylar olarak "tarih"
- Tarih bilimi olarak "tarihyazımı"
- Epistemolojisi olarak "historiyoloji"
Tarih felsefesi, eğer varsa, insanlık tarihinin anlamıyla ilgilenen felsefe dalıdır. Gelişmesine teleolojik bir son kurgulayarak, yani, insanlık tarihi sürecine etki eden bir tasarım, gaye veya yönlendirici ilkeler olup olmadığını inceler. Tamamen ayrı olan önceki üç kavramla karıştırılmaması gerekir. Eğer amacınız gerçekliği ya da olduğu varsayılanı, zamanın doğrusal mı döngüsel mi olduğunu veya ilerleme düşüncesini barındırıp barındırmadığını bulmaksa bu sorular disiplinin ilgilendiği konular olan tarihe ve tarihyazımına yabancıdır. Entelektüel bir yaklaşım tarih biliminin nasıl anlaşıldığı meselesine çok fazla katkı sağlamaz. Bu felsefi bakış açısının tüm gerçeklikleri tarihsel sürecin bir ürünü olarak gören tarihselciliğe üstün tutulmasıdır.
Yüzeysel sorunları kazıdığımızda, tarihyazımı kaydedilmiş tarihin tahlili, geçmişin tasviri -özellikle anlatı, yorumlama ve bakış açıları ve tarihçilerce delillerin ve belgelerin kullanımı ile sunma şekilleri- ve bunların araştırılmasıdır; bilimin tarihsel nesne ve felsefi öznesiyle beraber. Tarihyazımı, basit hâliyle, tarihin yazılış biçimidir. Geniş anlamıyla tarihin yazılış pratiği ve yöntemine atıfta bulunur. Daha kesin olarak hikâyenin kendisinin yazılışını ifade eder.
Tarihyazımında kaynaklar ve değerlendirme
Tarihçinin çalışmalarının ham maddesiyle (birincil kaynak) yarı tamamlanmış veya tamamlanmış çalışmalarını ( hatta "üçüncül kaynak") ayırt etmek önemlidir. Ayrıca kaynak ve belge ile çalışılması arasındaki farkları belirlemek ciddi bir konudur: sınıflandırma, öncelik ve tür (yazılı, sözlü, arkeolojik); değerlendirme (derleme, eleştiri, karşılaştırma) ve özellikle bağlılıkla kaynaklara itibar göstermek. Tarihçilerin çalışmalarının özgünlüğü titiz bir meseledir.
Modern dönem öncesi tarih
Geçmişi anlamak insanlığın evrensel bir ihtiyacı olarak görülmektedir ve tarihin anlatısı dünya çapında uygarlıklardan bağımsız bir biçimde ortaya çıkmıştır. Tarih nedir sorusu felsefi bir sorudur (tarih felsefesi). En erken kronolojiler Mezopotamya'ya ve Antik Mısır'a uzanır ancak bu dönemdeki tarihçilerin adları bilinmemektedir. Tarihyazımı bağlamında tarih, gelecek nesilleri geçmiş olaylar hakkında bilgilendirmek için hikâye edilen yazılı tarih kayıtları anlamındadır. Bazı uzmanlar gelecek tahminlerine uymayan tarihsel örüntüler bulma eğilimlerine yönelik çıkarımsal düşüncelere karşı çıkmaktadır.
Yunan uygarlığı
Bilinen en eski düzenli tarihyazımı Antik Yunan'da ortaya çıkmıştır. Bu gelişme Akdeniz bölgesindeki tüm tarihyazımını etkileyen önemli bir etkiye sahiptir. Yunan tarihçiler tarihsel metodolojiye önemli katkılarda bulunmuşlardır. Bilinen en eski eleştirel tarih eseri "tarihin babası" olarak bilinen Heredot (MÖ 484–425) tarafından derlenen Herodot Tarihi'dir. Herodot güvenilir kaynaklar arasında değerlendirmede bulunarak ve kişisel olarak gerçekleştirilmiş seyahat kayıtlarına dayanarak çeşitli Akdeniz kültürlerine ait yazılı kaynaklara atıflar yapmıştır. Herdot'un ana odağı insanların kişilikleri ve eylemleri olsa da tarihsel olayların gelişiminde ilahi gücün belirleyiciliğine de değinmiştir.
Herdot'u takip eden nesil yerel tarihler ve tekil şehir devletlerinin tarihlerine, kent ve tapınak arşivlerinde çalışan yerel tarihçilerin tarihyazımlarına tanık olmuşlardır. Halikarnaslı Dionysos bu tarihçileri Tukidides'in müjdecileri olarak nitelemiş, ve bu tarihler şehir devletleri devam etiği müddetçe Geç Antik Çağ'a kadar yazılmaya devam etmiştir. Klasik pagan geleneği boyunca gerçekleştirilen Olimpiyat Oyunlarında kazananların listelerini tutarak temel kronolojik çerçeve sağlayan Elisli Hippias ve şu anda var olmayan sivil kayıtlardan yirminin üzerinde tarih derleyen bu dönemin iki önemli figürüdür.
Tukidides, Atina ve Sparta arasında gerçekleşmiş bir savaşa dair yazısında "ilahi nedenselliği" geniş oranda terk ederek sonraki Batılı tarihyazımlarında yer edecek olan mantıksal açıklama geleneğini başlatmıştır. O, aynı zamanda bir olayın doğrudan nedenleri ve sonuçları arasında ayrıma giden ilk kişiyken ardıllarından Xenophon (MÖ 431-355) Anabasis adlı eserinde otobiyografik ve karakter çözümlemelerine dayalı çalışmalar yapmıştır.
Atinalı hatip Demosthenes'in (MÖ 384-322) II. Filip'e yönelik ağır eleştirileri antik çağın politik kışkırtıcılığının zirvesi olmuştur. Günümüze ulaşamamış olan I. Ptolemaios Soter'in (MÖ 367-283) Büyük İskender'in seferlerini anlattığı tarihi, bir hükümdar tarafından derlenen ilk tarih çalışmasıdır. Polibios (MÖ 203-120), Roma'nın dünyaya egemen oluşunu Yunan ve Romalı bakış açılarını bağdaştırarak yazmayı denemiştir.
Kaldeli rahip (MÖ 3.yy) Selevkos Hükümdarı I. Selevkos için derlediği Yunanca "Babil Tarihi" eserinde özgün bir tarih ortaya koymak için Helenistik tarihyazımı yöntemlerini ve Mezopotamya kaynaklarını kullanmıştır. Yakın Doğu tarihine dair bilgiler de vardır, Fenikeli tarihçi 'unkiler gibi; ancak bunlar yarı efsanevi ve bölük pörçük olarak değerlendirilir ki bunların Truva Savaşlarından önce bile yazılmış olabileceği sonraki tarihçiler Bibloslu Philo ve Eusebius tarafından iddia edilmiştir.
Roma uygarlığı
Romalılar Yunan geleneğini Yunanca yazmak için kullanmışlardır ancak sonrasında Yunanca dışında da yazmışlardır. Erken Roma tarihi yazıları hâlâ Yunanca yazılırken Romalı devlet adamı Bilge Cato (MÖ 234-149) tarafından derlenen "Kökenler" Yunancanın kültürel etkisine karşı koymak için bilinçli bir şekilde Latince yazılmıştır. Bu, Latin tarihyazımının başlangıcını oluşturur. Anlaşılır biçemiyle bilinen Julius Caesar'ın (MÖ 100–44) Bellum Gallicum'u otobiyografik savaş anılarını anlatır. Politikacı ve hatip Cicero (MÖ 106-43) siyasi yazılarına retorik ögeler katmıştır.
Strabo (MÖ 63-MS 24) tarihi coğrafyayla birleştiren Greko-Romen geleneğin önemli bir yorumlayıcısıdır ve kendi dönemine ait yerlerin ve kişilerin tarihini tasvir eder. Livy (MÖ 59-MS 17) Roma İmparatorluğu'nun şehir devletinden imparatorluğa yükselişini anlatır. "Eğer Büyük İskender Roma'ya yürüseydi ne olabilirdi" diye düşünmesi bilinen ilk alternatif tarih denemesidir.
Biyografi, Antik Dönem boyunca yaygın olmasına rağmen Plutarch'ın (MS 46-127) çalışmalarıyla ayrı bir tarih dalı olarak yazılmaya başlanmış ve Suetonius (MS 69-130) o dönemin insanlarının karakterlerini ve eylemlerini insani yanlarını vurgulayarak tasvir etmiştir. Tacitus (56-117) Romanın ahlaksızlığını eleştirerek Cermen erdemlerini, "soylu yabanıl" kavramını detaylandırarak över.
Doğu Asya
Antik Çin
Çin'de "Tarihi Klasikler", Çin klasik metinlerinden "Beş Klasik"in ve Çin'in en eski tarih hikâyeciliğinden biridir. Lu Devleti'nin resmi kayıtları olan ve MÖ 722-481 arasını kapsayan Bahar ve Güz Yıllıkları, yıllık tarzında düzenlenmiş günümüze kalan ilk Çin tarihi metnidir. Bunlar genellikle Konfüçyüs'e atfedilir. 'e atfedilen MÖ 5. yüzyılden kalan Zuo Zhuan MÖ 722-468 arasını kapsayan ilk Çin tarih hikâyeciliğinin örneklerindendir. Zhan Guo Ce, MÖ 3. ve 1. yüzyıllar arasında geçen Savaşan Devletler Dönemi'nde nadir eserlerden derlenmiş meşhur bir metindir.
Sima Qian (MÖ 100 civarında) ilk profesyonel Çin tarihyazımının temelini atan kişidir. Shiji adlı çalışması (Büyük Tarihçinin Kayıtları), edebiyattaki yaşam boyu derlenmiş bir başyapıttır. Kapsamı, MÖ 16. yüzyıla kadar gider ve önemli kişilerin yaşam öyküleriyle belli konular hakkında bilimsel incelemeler içerir. Ayrıca zamanının ve önceki dönemlerin sıradan insanlarının hayatlarıyla eylemlerine de ışık tutar. Eseri sonraki Çinli tarihçilerin hepsini, Erken Han Hanedanı döneminden saygın Ban ailesi dahil etkilemiştir.
Geleneksel Çin tarihyazımı, tarihi olayları hanedan dönemleri açısından tasvir eder. Bu bakış açısına göre her yeni hanedan ahlaken güçlü kişiler tarafından kurulmuştur. Zamanla hanedanlıklar ahlaki olarak yozlaşır ve zayıflar. Sonunda yeni bir hanedanın kendi yerine geçmesini engelleyemez.
Kore
Kore tarihyazımı geleneği Samguk Sagi tarafından Kore'nin efsanevi ilk dönemlerinden başlayan tarihini anlattığı eseriyle kurulmuştur. Bu eser, Goryeo vakanüvisi Kim Busik tarafından Kral 'un (1122 - 1146) isteği üzerine derlemiştir. 1145'te tamamlanmasının ardından yalnızca Çin'de tarihi kaynak olarak değil, 8. yüzyılda tarihçi tarafından yazılan 'de de kullanılmıştır. Derlediği diğer eseri kayıptır.
Japonya
Japonya'da yazılmış ilk tarihî eser Japonya'nın efsanevi başlangıcından 9. yüzyıla kadar olan dönemi anlatan altı ulusal tarihî eseri içeren külliyat 'dir. Bu eserlerin ilki 720 yılında tarafından derlenen Nihon Shoki'dir.
Hristiyanlık
Hristiyan tarihyazımı tahminen ilk olarak tarihi gerçekliği tartışmalı olduğu düşünülen Luka İncili ile Resullerin İşleri'ni Havariler Dönemi için birincil kaynak olarak inceleyen Hristiyan din adamları ve araştırmacılarının yazılarıyla başlamıştır. Yeni Ahit metinleri Hristiyanlığın ilk dönemlerinde oluşmaya başladı. Hristiyanlığın gelişimi ve Roma İmparatorluğu'nda I. Konstantin'den sonra Hristiyan dinbilimi ve İncil'in doğasının etkisiyle yeni çalışma alanları ve bakış açılarıyla çevrelenmiş ayrık bir Hristiyan tarihyazımının oluşmasına katkı sağlamıştır. İncil'in Hristiyanlıktaki esas rolü klasik tarihçilerin sözlü kaynak tercihleriyle kıyaslandığında Hristiyan tarihçilerin yazılı kaynak tercihleriyle ve siyasi olarak önemli olmayan insanların dahil edilmesiyle ortaya çıkmıştır. Hristiyan tarihçiler aynı zamanda din ve toplumun gelişimiyle de ilgilenmişlerdir. Bu durum Caesarealı Eusebius'un 324'te yazdığı eserine ve içerdiği konulara yaptığı yoğun yazılı kaynak eklemesiyle görülebilir. Hristiyan dinbilimi tarihi doğrusal olarak kurgular, ilahi takdire göre ilerlediğini düşünür. Tanrı'nın takdiri herkesi kapsadığı için bu dönemin Hristiyan tarihçilerinin eserleri evrensel bir yaklaşım içerir. Örneğin yazarlar kitaplarına kendi eserlerinden önceki zamanlara ait önemli olayların bir özetini de eklerler.
Orta Çağ'da tarihyazımı Hristiyan rahipleriyle ruhban üyeleri arasında yaygındı. İsa Mesih, kilise, kilise yöneticileri ve yerel yöneticilerin aile tarihleri üzerine yazdılar. Erken Orta Çağ'da tarihyazımı yıllıklar ya da yıl yıl kaydedilen kronikler hâlinde olmuştur, ancak bu durum olayların sebeplerinin ve sonuçlarının incelenmesini zorlaştırır. Bu eserlerin bir örneği farklı yazarların çeşitli eserlerinden geç 9. yüzyılda başlamış olan ve bir kopyası 1154'te hâlâ yazılmaya devam eden 'dir. Bu dönemin bazı yazarları hikâyeci bir tarih geliştirdiler. Bunlar Tours piskoposu Gregorius ve daha başarılı olan, laik ve dini tarihler yazmış 'nin yazarı olan Bede'dir.
Rönesans döneminde tarih devletler ve milletler üzerine yazılmıştır. Tarih araştırmaları Aydınlanma Çağı'nda ve Romantik dönemde değişmiştir. Voltaire, olayları kronolojik olarak anlatmak yerine önemli olarak değerlendirdiği belirli dönemlerin tarihlerini anlatmıştır. Böylece tarih ayrı bir alan hâline gelmiştir; artık tarih felsefesi olarak değil sadece tarih olarak adlandırılmıştır.
İslam dünyası
Müslüman tarihyazıcılığı 7. yüzyılda, Muhammed peygamberin hayatının ölümünden sonraki yıllarda yeniden yazımlarıyla gelişmeye başladı. Çeşitli kaynakların Muhammed ve sahabelerine dair pek çok çelişkili anlatımlarından dolayı kaynakların doğruluğu sınanmalıdır. Bu kaynak sınaması için çeşitli yöntemler geliştirilmiştir; , hadis ve gibi. Bu yöntemler daha sonra İslam'ın Altın Çağı'nın tarihi kişilikleri için de uygulanmıştır. Bu gelenekteki önemli tarihçiler (ö.712), (ö.728), İbni İshak (ö.761), Vâkidî (745-822), İbni Hişam (ö.834), Muhammed el-Buhari (810-870) ve İbn Hâcer el-Askalanî (1372-1449)'dir.Ortaçağ İslam Dünyası'nın tarihçileri insanlık tarihiyle de ilgilenmişlerdir.
İslami tarihyazımı Arap tarihçi İbn-i Haldun'un (1332-1406) çalışmalarıyla doruk noktasına ulaşmıştır. Tarihi çalışmalarını Mukaddime ve (Kitâbu'l-İber) eserlerinde yayınlamıştır. Eserleri 19. yüzyılda yeniden keşfedilene kadar unutulmuştur.
Aydınlanma
Aydınlanma Çağı boyunca tarihyazımının modern gelişimi titiz yöntemlerin uygulanmasıyla başladı.
Voltaire
Fransız filozof Voltaire (1694-1778) tarihyazımı sanatı üzerinde önemli bir etkiye sahiptir. Bilinen en önemli tarih eserleri XIV. Louis Dönemi (1751) ve Ulusların Gelenek ve Ruhları Üzerine Denemeler'idir (1756). "Birincil amacım," diye yazar 1739'da, "siyasi ya da askeri tarih değil; sanat, ticaret, uygarlık tarihidir: -kısacası- insan aklının tarihi." Diplomatik ve askeri olayları anlatan gelenekten kopmuş, âdetler, toplumsal tarihle bilim ve sanattaki gelişmeleri vurgulamıştır. "Âdetler Üzerine Bir Deneme"de dünya uygarlığının gelişimini evrensel bağlamda izlemiştir, dolayısıyla hem milliyetçiliği hem de geleneksel Hristiyan bakış açısını reddetmiştir. İnsanlık tarihi yazma üzerine gayretli bir çalışma yapmış ilk bilgin olan Bossuet'in dinbilimsel çerçevelerden uzaklaşarak iktisatı, kültürü ve siyasi tarihi önceleyen "Evrensel Tarih Üzerine Söylev"inden (1682) etkilenmiştir. Avrupa'ya uluslar topluluğu olarak değil bir bütün olarak yaklaşmıştır. Orta Çağ kültürünün Arap Uygarlığı'na borçlu olduğunu ilk söyleyen kişi olmuş, öte yandan Orta Çağ konusunda eksik kalmıştır. Tarihçinin siyasi taraflılığı konusunda sürekli uyarıda bulunmuş olsa da kendisi gördüklerinin Kilisenin tarih boyunca yaptığı sahtekarlıkları ve hoşgörüsüzlüğü olarak ifade etme imkanını kaçırmıştır. Voltaire bilginleri doğanın normal akışına aykırı olan hiçbir şeye inanmamalarını öğütlemiştir. Tarihsel kaynaklarda kötülüğü bulsa da o mantığın ve cahil kitlelerin eğitiminin ilerlemeye yol açacağına hararetli biçimde inanmıştır. Voltaire tarihyazımına olan bakışını Diderot'nun Encyclopédie'sindeki "Tarih" maddesinde şöyle açıklar: "Modern tarihçinin istediği daha çok detay, iyi biçimde saptanmış gerçekler, kesin tarihler, geleneklere, kanunlara, adetlere, ticarete, sermayeye, tarıma ve nüfusa daha fazla dikkattir."
Voltaire'in çalışmaları geçmişi incelemek için Aydınlanmanın değerlerini kullanmıştır. Tarihyazımını Antikçiliğe, Avrupamerkezciliğe, dini hoşgörüsüzlüğe, büyük adamlara, diplomasiye ve savaşa odaklanmaktan kurtarmaya çalışmıştır. Voltaire'in "çok iyi tarih" yazdığını "gerçeklik için titizliğe önem" verdiğini, "kanıtların sıkı incelenmesini", "neyin önemli olduğuna zekice karar vermeyi", "eylemlere yakın ilgiyi" ve "tüm uygarlığın tek bir çalışma alanı olduğu gerçeğini kavramayı" alıntılayarak ifade etmiştir.
David Hume
Aynı zamanda, filozof David Hume Büyük Britanya'da tarih üstüne benzer bir etkiye sahipti. 1754'te "Julius Caesar'ın İstilası"ndan "1688 Devrimi"ne kadar uzanan 6 ciltlik bir çalışma olan 'ni yayımladı. Hume tarihte Voltaire'e benzer bir alanın yanı sıra kralların tarihi, parlamentolar ve orduları çalıştı; kültür tarihini bilim de dahil olmak üzere inceledi. Onun öncü bilim adamları hakkında yazdığı kısa biyografileri bilimsel değişimin sürecini açıkladı ve bilim adamlarının birbirleriyle ve toplumla olan ilişkilerine kendi dönemlerinden bakmaya çalışarak onları incelemenin yeni yollarını geliştirdi – özellikle Francis Bacon, Robert Boyle, Isaac Newton ve William Harvey ile ilgilenmiştir.
Geçmişi yargılamanın en nitelikli yönteminin özgürlük arayışıyla mümkün olduğunu belirtmiş, epey dalgalanmadan sonra kendi yazdığı dönemde İngiltere'nin "insanoğlu tarafından bilinen en yüce özgürlük seviyesine" ulaşmış olduğunu söylemiştir.
William Robertson
, İskoç bir tarihçi ve Kraliyet tarihçisidir. 1759'da İskoçya'nın Tarihi 1542-1603'ü yayımlamış, 1769'da en bilinen eseri olan V. Karl'ın Hükümdarlık Tarihi'ni yayımlamıştır. Çalışmaları zamanına göre özenlidir ve daha önce çalışılmamış olan çok sayıda belgeye erişebilmiştir. Ayrıca genel ve evrensel olarak kabul edilebilir düşüncelerin tarihsel olayları şekillendirmedeki önemini kavramış olan ilk tarihçilerdendir.
Edward Gibbon
Aydınlanmacı tarihyazımının zirvesi Edward Gibbon'ın 6 ciltlik anıtsal eseri olan ve 17 Şubat 1776'da basılan Roma İmparatorluğu'nun Gerileyiş ve Çöküş Tarihi'dir. Görece eleştirel yaklaşımı ve yoğun birincil kaynak kullanımı, onun eserlerinin yönteminin sonraki tarihçilere örnek olmasını sağladı. Bu durum Gibbon'ın ilk "modern tarihçi" olarak anılmasına yolaçmıştır. Kitabı çok sayıda satmış ve yazarına toplam 9000£ kazandırmıştır. Biyografi yazarı sonrasında "Onun ünü çok hızlıydı ve hâlâ devam ediyor" demiştir.
Gibbon'ın çalışması biçemi, düşündüren taşlamaları ve etkileyici hicivleri nedeniyle övülmüştür. Winston Churchill hatırasında der ki "Gibbon'ın Roma İmparatorluğu'nun Gerileyiş ve Çöküş Tarihi'ni...okumaya koyulmuştum [ve] anında tarzı ve öyküsü beni etkisi altına aldı. ... bir çırpıda bitirdim. Baştan sona muzaffer bir edada okudum ve çok zevk aldım." Gibbon Hristiyanlığa karşı şiddetli saldırıları sayesinde tarihin laikleşmesi ve 'kutsiyetinden arındırılması' meselesinde öncü rol oynamıştır. Bir 18. yüzyıl tarihçisinin aksine Gibbon, birincil kaynaklara erişim mümkünken (bunların çoğu tanınan basılmış eserlerden alınmış olsa da) ikinci el kaynaklarla tatmin olmamasıyla bilinir. "Her zaman" der "pınarın başından beslenmeye çalışmışımdır. Merakım ve görev bilincim beni asıl olanı araştırmaya yönlendirmiştir; dahi, bazen çalışmalarımı geciktirmiş olsa bile ikincil kaynakları dikkatle incelemişimdir ki bir bölüm veya gerçeklik onların güvenli bilgilerine dayandırılmış olmasın." Bu birincil kaynaklara olan ısrarından dolayı Gibbon çokları tarafından tarihin yöntem çalışmalarında çığır açmış biri olarak görülür:
Doğrulukta, tamlıkta, açıklıkta ve geniş bir konunun etraflıca anlaşılmasında tarih geçilmezdir. Tek bir İngiliz tarihi belki kesin diye değerlendirilebilir. ... eksik yönleri ne olursa olsun bir kitap sanatsal olarak gösterişli olmasından ve tarihsel olarak uzun bir dönemin geniş bir panaroması olduğundan suçlanamaz.
19. Yüzyıl
Fransız İhtilali'ni çevreleyen çalkantılı olaylar erken 19. yüzyıl tarihyazımı ve incelemelerine ilham kaynağı oldu. The tumultuous events surrounding the inspired much of the historiography and analysis of the early 19th century. Ayrıca İngiltere'de 1688'deki Muhteşem Devrim'e ilgi 1832 tarihli Büyük Islahat Yasası ile tekrar canlanmıştır.
Thomas Carlyle
Thomas Carlyle üç ciltlik eseri 'i 1837'de yayımladı. İlk cilt kazara John Stuart Mill'in hizmetçisi tarafından yakılmıştır. Carlyle cildi notlarından tekrar yazmıştır. Carlyle'ın tarihyazım tarzı olayların aniliğini temel alır ve genelde geniş zaman kipi kullanır. O tarih ve düşüncede bulunan güçlerin mücadeleci unsurların toplumdaki çarpışmalarının üstesinden gelebilecek "kahramanlara" ihtiyaç duyan düzensizlik üzerindeki rollerine vurgu yapmıştır. Tarihteki dinamik güçleri, insanların düşünce hâline gelen ve sonra genellikle ideolojilere dönüşen umutları ve istekleri olarak görmüştür. Carlyle'ın Fransız Devrimi aşırı derecede aykırı biçimde yazılmıştır; Gibbon'ın geleneğinin yansız ve nesnel havasından hayli uzaktır. Carlyle tarihi, kendisi ve okuyucuları Paris sokaklarının meşhur olaylarında katılımcı olmalarına rağmen, sonrasında anlaşılabilen heyecanlı olaylar olarak sunmuştur. Carlyle'ın kurgusal biçemi destansı şiirin felsefi tezlerle birleşimi şeklindeydi. Geçen yüzyılda nadiren okunmuş ve atıfta bulunulmuştur.
Thomas Macaulay
, en bilinen eseri 'ni 1848'de yazdı. Çalışmaları çınlayan düz yazısı ve emin, bazen dogmatik, Britanya tarihinin ilerlemeci yaklaşımına vurgularıyla bilinir. Bu yaklaşıma göre ülke hurafelerden, mutlakiyetten ve dengeli bir anayasa hazırlama bunalımından vazgeçmiş, inanç ve ifade özgürlüğü ile bütünleşmiş ileriye dönük bir kültüre sahiptir. İnsan ilerleyişinin bu modeli olarak adlandırılır.
Onun mirası hakkında çeşitli tartışmalar vardır. , hakkında "Profesyonel tarihçilerin çoğu nicedir Maculay'ı okumayı bıraktılar, tarihi onun yazdığı gibi yazmayı ve düşündüğü gibi düşünmeyi bıraktıkları gibi" demiştir. Ancak J. R. Western "Yaşı ve kusurlarına rağmen Maculay'ın İngiltere Tarihi hâlâ dönemin tam ölçekli modern tarihinin yerini tutmaktadır" yorumunda bulunmuştur.
Fransız tarihçiler: Michelet ve Taine
Başyapıtı olan Histoire de France (1855) (Fransa Tarihi)'da, Fransız tarihçi Jules Michelet, Rönesans'ı (Fransızcada "yeniden doğuş" demektir) Avrupa kültür tarihinde Orta Çağ'dan kopuşu ifade eden ve insanlığın ve onun dünyadaki yerinin yeni bir anlayışı niteliğinde bir terim olarak ilk kullanan kişi olmuştur. Bu 19 ciltlik eser Şarlman'dan Fransız Devrimi'ne kadar olan dönemi kapsar.
Michelet tarihin odağını yöneticiler ve ülkelerin kurumlarından ilk kez sıradan insana kaydıranlardandır. Kendisini Orta Çağ'ın canlı bir tarihini yazmaya adamıştır ve bu çalışması hâlâ varolanların en canlısıdır. Elyazması ve basılı eserlere yönelik sorgulamaları çok zahmetle gerçekleştirilmiştir; ancak canlandırmacı hayal gücü ve güçlü dini ve siyasi önyargıları onun tüm olan bitenleri birincil kişi bakış açısıyla yorumlamasına neden olmuştur.
Hippolyte Taine (Fransız doğalcılığı)'nın en önemli kuramcılarından, toplumsal olguculuğun başlıca destekçilerinden ve eleştirinin ilk uygulayıcılarından biri olmuştur. Bu bağlamda Taine'nin belirli bir akademik alanı yoktur. Etkin bir tarihi güç olarak coğrafi, psikolojik ve toplumsal etmenlerin bileşimi anlamında "çevre" fikrinin yaratıcılarındandır. Onun için tarih araştırması doğa kanunlarının bulunması için bir uğraşıdır. Tarzının parlaklığıyla yazılarının kendi kuramlarının demode olmasının çok sonrasında bile döngü içerisinde kalmasını başarmıştır.
Kültürel ve anayasal tarih
Kültür ve sanat tarihi çalışmalarının kurucu babalarından biri İsviçreli tarihçi Jacob Burckhardt'tır. Burckhardt'ın kazanımlarını şöyle tanımlar: "Rönesan çağının büyük kaşifi, o bir dönemin bütünlüğü ile nasıl incelenmesi gerektiğini yalnızca tabloları, heykelleri ve mimarisi ile değil aynı zamanda gündelik yaşamının toplumsal kurumlarının da hesaba katılmasını sağlayarak ortaya koymuştur. Burckhardt'ın en bilinen eseri 'dır (1860).
En bilinen eseri İtalya'da Rönesans Uygarlığı 1860'ta basılmıştır ve İtalyan Rönesansı'nın 19. yüzyıldaki en etkili yorumudur ve hâlâ yaygın biçimde okunmaktadır. John Lukacs'a göre, belirli bir dönemin, insanın ve bölgenin ifade biçimini ve ruhunu tanımlamaya çalışan kültür tarihinin ilk ustasıdır. Tarihsel araştırmaya yönelik yenilikçi yaklaşımı sanatın ve onun paha biçilmez değerinin tarih araştırması için birincil önemini vurgulamıştır. 19. yüzyılın dar tarih kavramı olan "tarih geçmiş siyasalar ve şimdiki tarihin siyasetidir"in üzerine çıkabilmiş tarihçilerden biridir.
19. yüzyılın ortalarında, araştırmacılar kurumsal değişimleri, özellikle anayasal hükûmetlerin gelişimini incelemişlerdir. 'ın İngiltere'nin Anayasal Tarihi (3 cilt, 1874-78) bu gelişmekte olan alanda önemli bir etkiye sahiptir. Çalışma İngiliz anayasasının gelişimini Britanya'nın Töton İstilasından 1485'e kadar izlemiş ve İngiliz tarih öğreniminde önemli bir basamak oluşturmuştur. Tarihin birliği ve devamlılığı ilkesinin antik ve modern tarih arasındaki farkları ortadan kaldırmaması gerektiğini savunmuştur. Antik tarih üzerine çalışmanın modern tarih çalışması için önemli bir hazırlık olduğuna inansa da ona göre ikisi de faydalı biçimde ayrı ayrı çalışılabilir. İyi bir paleograf, metin ve yazarlık eleştirmeni olmasının yanı sıra geniş bilgi birikimi ve kuvvetli hafızası onun yorumlama ve ifade konularında üstat olmasını sağlamıştır.
Von Ranke ve Almanya'da profesyonelleşme
Modern tarih çalışmalarına ve tarihyazımı yöntemlerine 19. yüzyıl Alman üniversitelerinde, özellikle de Göttingen Üniversitesinde öncülük edilmiştir. Leopold von Ranke bu açıdan esasiyel öneme sahiptir ve modern kaynak temelli tarihçiliğin kurucusu sayılır. Caroline Hoefferle'e göre, “Ranke belki de tarih alanının 19. yüzyılın sonunda Avrupa'da ve Birleşik Devletler'de oluştuğu gibi şekillenmesindeki en önemli tarihçidir."
Özellikle, seminer tarzı eğitimi sınıflarında benimsedi ve arşiv taraması ile tarihî belgelerin incelenmesine yoğunlaştı. 1824'teki ilk kitabından, 1494'ten 1514'e Latin ve Tötonik Kavimler Tarihi, başlayarak Ranke döneminin tarihçilerine kıyasla alışılmışın dışında kaynaklardan, "hatıratlar, günlükler, şahsi ve resmi tezkereler, hükûmet belgeleri, diplomatik yazılar ve birincil elden tanıklıklar" dahil geniş bir yelpazeden yararlanmıştır. Yüzyılın çoğunu kapsayan kariyeri boyunca Ranke, birincil kaynaklara dayanmak, hikâyeci anlatıma ve özellikle uluslararası siyasete (aussenpolitik) yaptığı vurgular gibi yenilikleriyle geç tarihyazımının standartlarının çoğunu belirlemiştir. Kaynaklar sağlam olmalıdır; varsayımlar ve mantığa bürümeler olmamalıdır. Tarihi olduğu gibi yazmak onun amentüsüdür. Gerçekliği kanıtlanmış birincil kaynaklarda ısrarcı olmuştur.
Ranke ayrıca geleneksel olan ve her dönemi takip eden dönemden daha aşağı gören "erekbilimsel yaklaşımı" da reddetmiştir. Ranke'ye göre tarihçi her dönemi kendi koşullarında anlamlandırmalı ve sadece her döneme hayat veren genel düşünceleri aramalıdır. 1831'de Prusya hükûmetinin ısrarları üzerine dünyanın ilk tarih dergisi olan Historisch-Politische Zeitschrift'i yayınlamış ve yönetmiştir.
Bir başka önemli Alman düşünür Georg Wilhelm Friedrich Hegel'dir; tarih görüşü Ranke'ninkine taban tabana zıttır. Hegel'in kendi sözleriyle, "Dünya tarihi[ne dair felsefe kuramı] ruhun kendi özgür iradesine olan farkındalığının gelişmesini ve bu özgürlüğün tekrar tekrar kendini gerçekleştirmesini yansıtır." Bu gerçekleştirme binlerce yıl gelişim mücadelesi veren çeşitli kültürlerin araştırılmasıyla ve bu özgürlüğün kendi içlerinden dışa vurulma yollarının anlaşılmasıyla görülebilir:
Dünya tarihi ruhun kendi içinde ne olduğu bilgisini öğrenme mücadelesinin kaydıdır. Doğulular ruhun ya da bireyin kendileri gibi özgür olduğunu bilmezlerdi. Ve bunu bilmediklerinden özgür de değildiler. Onlar sadece bir "Tek"in özgürlüğünü bilirlerdi... Özgürlük bilinci ilk kez Yunanlarda uyandı ve bu yüzden özgürdüler; ancak, Romalılar gibi, sadece "Bazı"larının, tüm bireylerin değil, özgür olduğunu biliyorlardı... Almanlar, Hıristiyanlığın yükselişiyle, "Tüm" insanların doğası itibarıyla özgür olduğunu ve özünde ruhun özgürlüğünü fark etti.
Karl Marx tarihsel materyalizm kavramını tarihsel gelişim çalışmalarına soktu. Buna göre, ekonomik koşullar ve baskın üretim araçları toplumsal yapıyı belirlerdi. Ona göre Batı Avrupa'da materyal koşulların beş ardışık gelişimi tamamlanacaktır. İlk aşama ilkel komünizmdi, mülk ortak paylaşımdaydı ve "liderlik" kavramı yoktu. Bu yerini köle toplumuna bıraktı ve Sınıf ile Devlet oluştu. Feodalizm, ruhbanlıkla ortaklaşa işleyen aristokrasi ve Ulus devlet ile karakterize olmuştur. Kapitalizmi, kapitalistler (veya onların tüccar öncüleri) burjuva devrimi ile derebeylik düzenini yıkıp piyasa ekonomisini özel mülkiyet ve Parlamenter demokrasi ile kurmuştur. Marx sonrasında nihai proleter devrimi ile sosyalizmin kazanılmasını ve mülkiyetin komünal olarak kullanıldığı Komünizmin egemenliğini öngörmüştür.
Önceki tarihçiler yöneticilerin ve milletlerin yükseliş ve çöküşlerini döngüsel olarak incelemişlerdir. Tarihin ulusallaşması süreci 19. yüzyılda millî uyanışların bir parçası olarak "bir'in tarihi"nin genel evrensel tarihten geçmişin ulusun tarihi olarak inşa edilmesi olarak algılayıp anlayıp değerlendirerek ayrılmasıyla sonuçlanmıştır. 19. yüzyılda yeni bir disiplin, sosyoloji, ortaya çıkmış ve bu bakış açılarını daha geniş ölçekte ele alıp incelemiştir.
20. Yüzyıl
Macaulay ve Whig tarihi
terimi, tarafından 1931 yılında Tarihin Whig Yorumu adlı kısa kitabında ilk kez kullanıldığı şekliyle, tarihyazımının geçmişin daha büyük aydınlanmalara ve özgürlüklere doğru kaçınılmaz gelişiminin, liberal demokrasi ve anayasal monarşinin modern şekillerinde sonuçlanacağı yaklaşımını ifade eder. Genel olarak Whig tarihçiler , bireysel özgürlükler ve düşüncelerinin yükselişini savundular. Terim dışında (örneğin bilim tarihi) diğer tarih dallarına her türlü (ya da hedef amaçlı), kahraman temelli ve dönem tarihçiliği anlatılarına tepki olarak geniş biçimde uygulanmıştır.
'ın İngiltere Tarihi (1723), 18. yüzyılın ilk yarısı için "klasik bir whig tarihi" olmuştur. Daha sonra geniş kitlelerce okunacak olan David Hume'un İngiltere Tarihi'nin gölgesinde kalacaktır. Whig tarihçileri 1688 yılındaki Muhteşem Devrim'in kazanımlarını vurgulamışlardır. Bunlar 'un İngiltere'de 1688 Devriminin Tarihi, 'un 'ı ve 'ın İngiltere'nin Anayasal Tarihi'dir.
"Whigcilik"in en meşhur kişisi 'dı, 'nin 1848'de ilk cildini yayımlamıştı. Hızlı bir başarı gösterdi ve Hume'un tarihini geride bırakarak yeni bir otorite hâline geldi. Onun 'Whig kanaatleri' ilk bölümde şöyle dillendiriliyor:
- Yeni yerleşimin yabancı ve yerli düşmanlara karşı nasıl...başarılı biçimde savunulduğunu ifade etmem gerekiyor: nasıl...yasal idarenin ve mülkiyet güvenliğinin tartışma özgürlüğü ve daha önce bilinmeyen bireysel eylem ile uyumlu olduğu; nasıl, nizam-ı alem ve özgürlüğün kutlu birliğinden doğan nimetler, ki önceki beşeri faaliyetlerin kayıtlarında emaresi yoktur; nasıl vatanımız, rezil bir kulluktan Avrupa güçleri arasında muzaffer bir seviyeye yükselmiştir; nasıl ülkemizin refahı ve savaşçı onuru beraber güçlendi;...nasıl devasa bir ticaret büyük deniz kuvvetlerine olanak sağladı, eski veya yeni, anlamsızlığa gömüldü...ülkemizin tarihi son yüz altmış yılda maddi, ahlaki ve zihinsel ilerlemenin müthiş bir örneği olmuştur.
Bu mutabakat I. Dünya Savaşından sonra Avrupa tarihinin yeniden şekillenmesi sürecinde devamlı baltalanmıştır ve Butterfield'ın eleştirileri bu eğilimi kanıtlar niteliktedir. Düşünürler artık dünyanın sürekli daha iyiye yol aldığına inanmıyorlardı. Yeni akademik nesiller de benzer şekilde Whig tarihini geçmişi bugünün koşullarına yakınsayarak yorumladıkları ve tarihin bir çeşit emele doğru ilerlediği yönündeki nedenselci açıklamaları nedeniyle reddetmişlerdir. Diğerleri "Whig" varsayımlarını Britanya sistemini siyasi ilerlemenin zirvesi olarak gördükleri, geçmiş siyasilerin de bugünkü politik düşünceleri paylaştıklarını farz ettikleri (anakronizm), Britanya tarihini kaçınılmaz sonuçları ile bir ilerici yürüyüş olarak kabul ettikleri ve siyasi ilerlemenin sebepleri ya da acımasızlığı nedeniyle ilerleyen ve onun kaçınılmaz zaferine engel olmaya çalışan eskinin politik figürlerini kahramanca gösterdikleri için eleştirmişlerdir. J. Hart der ki "[Tarihin] Whig yorumu, bir kahramanlık ve acımasızlık hikâyesi olmalıdır."
Fransa: Annales Okulu
Fransız Annales Okulu, 20. yüzyılda Fransa'da tarih çalışmalarının odağını diplomatik ve siyasi konulardan uzun dönemli toplumsal tarihe yönelterek kökten değiştirdi. Okul nicellemeyi ve coğrafi konuma özel önem vermeyi esas almıştır.
Annales d'histoire économique et sociale dergisi (Toplumsal ve İktisadi Tarih Yıllığı) Marc Bloch ve Lucien Febvre tarafından 1929 yılında Strazburg'da kuruldu. Bu yazarlar, ilki Orta Çağ ve diğeri Yeni Çağ tarihçisi, hızla özgün Annales yaklaşımıyla özdeşleşmişlerdir. Bu yaklaşım coğrafya, tarih ve Année Sociologique (çoğu üyesi Strasbourg'dan çalışma arkadaşıdır) yaklaşımını birleştirerek Febvre tarafından "Les Sorbonnistes" (Sorbonnecular) olarak adlandırılan pek çok 19. ve 20. yüzyıl tarihçisince öncülüğü yapılan siyaset, diplomasi ve savaş konularına eğilen yaklaşımı reddetmektedir. Buna karşılık olaylar ve siyasi değişimler üzerine uzun dönem tarihsel yapıları (la longue durée uzun dönem) incelemek amaçlı yaklaşımı başlatmışlardır. Coğrafya, maddi kültür ve sonraki Annalcıların deyimiyle mentalités (zihniyet) ya da dönemin psikolojisi de önemli çalışma alanlarıdır. Annales okulunun amacı Sorbonncuların yaptıklarını geri almaktı; Fransız tarihçileri dar siyasi ve diplomatik olandan yeni toplumsal ve iktisadi manzaralara döndürmek.
Bu okulun seçkin üyelerinden biri, , tarih yaklaşımını
duygusallığı bir kenara bırakan ve olayların basit dökümünü sunmaya isteksiz, ama tersine sorular sormaya ve onları çözmeye çabalayan ve yüzeysel engelleri umursamadan uzun ve orta dönemli iktisadi, toplumsal ve uygarlık evrimini gözlemlemek.
olarak açıklamıştır. Annalcılar, özellikle Lucien Febvre, histoire totale veya histoire tout court, toplam ya da "sözün özü" tarzıyla tarih sorularının çözülmesini savunmuştur.
Okulun ikinci devresi Fernand Braudel tarafından başlatılmıştır ve 1960'lar ve 1970'ler boyunca etkili olmuş, özellikle II. Felipe zamanında Akdeniz bölgesini incelediği çalışmasıyla ünlenmiştir. Braudel, çoğunlukla Annalcılarla özdeşleşmiş olan, tarihsel zamanın farklı durumlarını konu alan tarihsel coğrafya, toplumsal, siyasi ve iktisadi tarih yapılarının (la longue durée) ve insanın ve olayların tarihini kendi yapıları ve bağlamı içinde değerlendiren l'histoire quasi immobile (durağan tarih) düşüncesini geliştirmiştir. Onun "longue durée" yaklaşımı, mekanın, iklimin ve teknolojinin geçmişte insanların üzerindeki yavaş ve genellikle hissedilemeyen etkisini vurgulamaktadır. Annales tarihçileri, iki dünya savaşı ve Fransa'daki sayısız siyasi çalkantıdan sonra, çoklu kopuşların ve devamsızlıkların tarihi yarattığı düşüncesinden soğudular. Süredurum ve logue durée'yi öncelemeyi tercih ettiler. Uzun dönem etmenler olarak coğrafya, iklim ve nüfus dikkate alındı. Derinlikli yapıların devamlılığının tarihe olan önemine inandılar ve toplum yaşantısının üst yapısındaki ve kurumlardaki dalgalanmaların önemsiz olduğunu, tarihin bilinçli kişilerin, özellikle de devrimcilerin iradesinin çok ötesinde olduğunu düşündüler.
1968 yılında Avrupa'daki ve özellikle Fransa'daki siyasi çalkantıları göz önünde bulundurarak, Eric Hobsbawm "Fransa'da Braudelci ve Annales yaklaşımların sanal egemenliği 1968'den sonra sona erdi ve derginin uluslararası etkisi aniden kesildi." yorumunda bulunmuştur. Okuldan çeşitli kopmalar gerçekleşti. Akademisyenler farklı taraflara dağıldı; dünyanın farklı bölgelerinin ve farklı dönemlerinin toplumsal, iktisadi ve kültürel tarihini kopuk kopuk tamamlamaya çalıştılar. Kriz zamanlarında okul, geniş bir yayın ve araştırma ağı oluşturarak Fransa ve Avrupa ötesine ulaşıyor, dünyayı kaplıyordu. Ana güç Paris'ten yayılıyor, ancak çok az yeni düşünce geri dönüyordu. İlginin çoğu niceliksel veriye, toplumsal tarihin sorunlarını çözecek anahtar olarak görülen yaklaşıma adanmıştır. Ancak okul, iktisadi, siyasi ve nüfus araştırmalarını şekillendiren ABD ve Britanya'daki niceliksel gelişmeleri görmezden gelmiştir.
Marksist tarihyazımı
Marksist düşüncenin ana öğretileri etkisinde gelişmiş olan, toplumsal sınıfların ve iktisadi sebeplerin temelinde tarihî olayları inceleyen bir okuldur. Friedrich Engels kitabını yazmış, Erken Protestan Almanya'da oluşmakta olan kapitalist sınıflar açısından toplumsal mücadeleyi irdelemiştir. Her ne kadar arşiv belgelerinin incelenmesi konusunda büyük eksiklikleri olsa da eser, aşağıdan tarih ve sınıf incelemesi konularında ilk çalışma niteliğinde olup diyalektik analiz kullanılmaya çalışılmıştır. Engels'in bir diğer çalışması, Britanya siyasetinde sosyalist bir itici güç oluşmasında etkili olmuştur (örneğin Fabian Derneği).
bu gelenek çerçevesinde çalışan ilk tarihçidir. On Altıncı Yüzyılda Tarımsal Sorunlar (1912) ve Din ve Kapitalizmin Yükselişi (1926), etik konulara olan ilgisini ve iktisadi tarihle meşguliyetini yansıtmaktadır. On altı ve on yedinci yüzyılda İngiltere kırsalında toprağın çitlenmesi meselesiyle derinden ilgilenmiş ve Max Weber'in kapitalizmin yükselişi ve Protestanlığın ortaya çıkışı ilişkisi üzerine tezine yoğunlaşmıştır. İngiltere'de İç Savaştan önceki yüzyılda seçkinler tabakasının yükselişine dair düşüncesi "seçkinler fırtınası"nı kışkırtmış ve Hugh Trevor-Roper ve John Cooper tarafından yöntemleri acımasızca eleştirilmiştir.
Büyük Britanya Komünist Partisindeki (CPGB) tarihçiler camiası 1946'da Britanya Marksist tarihçiliğinin en etkili topluluğunu oluşturmuş ve Aşağıdan Tarih ve erken kapitalist toplumda sınıf yapısı düşüncesine katkıda bulunmuşlardır. Grubun bazı üyeleri (özellikle Christopher Hill ve ) CPGB'yi Macar Devrimi'nden sonra terk etmiş, İngiliz Marksist tarihçiliğinin ortak noktalarına sadık kalarak çalışmışlardır. Bu tarihçiler tarihte öznel determinasyona özel yer ayırmışlardır.
Christopher Hill'in 17. yüzyıl İngiliz tarihine dair çalışmaları pek çok kesim tarafından tanınmış ve kendi okulunun temsilcisi olarak kabul edilmiştir. Kitapları arasında Püritenlik ve Devrim (1958), İngiliz Devriminin Fikri Temelleri (1965 ve 1996'da gözden geçirilmiş hâli), Devrim Asrı (1961), 17. Yüzyıl İngiltere'sinde Deccal (1971), Tersine Dünya (1972) ve daha fazlası bulunmaktadır.
1963'te yayımlanmış olan adlı eserinde Aşağıdan Tarih çalışmalarının öncülüğünü yapmıştır. Eser geç 18. yüzyıl ve erken 19. yüzyıl dünyasının ilk işçi sınıfı solunun unutulmuş tarihine dairdir. Kitabın ön sözünde Thompson kitabı yazarken dayandığı yaklaşımı şöyle ifade eder:
- Fakir çorapçıyı, işsiz kalacak marabayı, köhne el tezgâhı işçisini, "ütopyacı" zanaatkarı, hatta 'ın kandırılmış takipçisini gelecek neslin lütufkarlığından kurtarmak istiyorum. Onların zanaati ve gelenekleri ölmeye yüz tutmuş olabilir. Yeni sanayiye olan düşmanlıkları geri kafalıca olabilir. Onların toplumcu idealleri fantastik gelebilir. İsyankar tezgâhları gözüpek durabilir. Ama onlar bunca vahim toplumsal buhrandan geçtiler, bizse geçmedik. Özlemleri kendi hayat tecrübeleri ölçüsünde geçerliydi ve eğer onlar tarihin felaketzedeleriyse, onlar, hayatları boyunca, felaketzede olmaya mahkûm oldular.
Thompson'ın çalışması onun "sınıf" kavramını tanımlaması bakımından da ayrıca önemliydi. Sınıfın bir yapı değil zamanla değişen bir ilişki olduğunu savundu. İşçi tarihçiliği için yeni bir neslin öncüsü oldu; Amerikan işçi sınıfı üzerine benzer çalışmalar yapmış olan ve gibi.
Diğer önemli Marksist tarihçiler arasında Eric Hobsbawm, , , ve belirtilmelidir.
Marksist tarihçilik işçi sınıfı, bastırılmış uluslar ve Aşağıdan Tarih yöntemine önemli katkılar yapmış olsa da yaklaşımın başlıca sorunu tarihin doğasının belirlenmiş ya da diyalektik olarak kabul edilmesidir; bu aynı zamanda sonuçların tespitinde öznel ve nesnel etkenlerin görece etkisi olarak da ifade edilebilir. Yaklaşım 1960'lar ve 1970'lerde önemli ölçüde ilgi kaybetti. Marksist tarihyazımı için felaket bir durum doğurdu; Elton Marksizmin bozuk bir tarih yorumu sergilediğini savundu. Özellikle Elton, İngiliz İç Savaşı'na 16. ve 17. yüzyıldaki sosyoekonomik değişimlerin neden olduğu görüşüne karşı çıktı; Savaş'a Stuart Hanedanı krallarının başarısız yönetiminin yol açtığını iddia etti.
İkinci Dünya Savaşı ile ilgili Addison, 1990'lar Britanya'sında, işçi tarihçiliğinin büyük düşüşte olduğunu şöyle ifade eder:
- Artık beyaz, erkek işçi sınıfı tarihi konusuna fazla ilgi yoktu. Onun yerine "kültürel dönüş" tarihçileri savaş zamanı cinsiyet, ırk, yurttaşlık ve ulusal kimlik yapılarını incelemeye sevk etti.
Sovyet tarihyazımı
Sovyet tarihyazımı, Sovyetler Birliğindeki (SSCB) tarihçilerin tarih çalışmaları metodolojisidir. SSCB'de tarih çalışmaları, Sovyetler Birliği Komünist Partisi'nin dayattığı sınırlamalar çerçevesinde yapılmaktaydı. "Sovyet tarihyazımı" konusunun kendisi de modern çalışmaların başlı başına bir konusudur.
Teorik yaklaşımlar
George M. Enteen, Sovyet tarihyazımı çalışmasına yönelik iki yaklaşım belirlemiştir. Bunlardan biri Batı'nın Sovyetler Birliği'ni, Sovyetler Birliği Komünist Partisi Merkez Komitesi tarafından kontrol edilen totaliter bir toplum olarak değerlendirdiği analizle özdeşleşmiş totaliter bir yaklaşım. Bu ekole göre "huzursuzluk işaretleri nadiren yukarıdan gelen emirlerin yanlış okuması olarak temsil edilir."363 Enteen'e göre Sovyet tarihyazımı üzerine diğer ekol, "alandaki baskın güçlere aykırı olarak tarihçilerin aldığı önemli inisiyatif"e dikkat çeken sosyal tarih ekolüdür.363
Markwick'e göre, öncelleri 1920'ler ve 1930'larda olan çok sayıda savaş sonrası tarihyazımı hareketi mevcuttur. Şaşırtıcı olarak bunlar kültür ve psikoloji odaklı tarihlerdir. Geç 1920'lerde Stalinistler tarihe bireysel yaklaşımı sınırlamaya başladılar. Bu süreç 'nin (1938) yayınlanmasıyla zirveye ulaşmıştır. Bu piatichlenka veya göre tarihin beş kabuledilebilir anının, - ilkel komünizm, kölelik, derebeylik, kapitalizm ve sosyalizm, - kristalize olmasıdır.284 Kısa tarihin yayınlanmasından sonra 14 Kasım 1938'de Sovyetler Birliği Komünist Partisi Merkez Komitesi özel bir bildiri yayınlayarak kitap ve "Tüm Rusya Komünist Partisi'nin (Bolşevikler) ve Marksizm-Lenizmin temel tarihsel konularında başka keyfi yoruma izin vermeksizin Merkez Komitesi'nin resmi ve onaylı yorumunu" içeren "Diyalektik ve tarihsel materyalizm" bölümünün "Marksizm-Leninizm alanının felsefi bilgi ansiklopedisi" olduğunu duyurmuştur.
Stalinist tarihin zaferi empoze edilse de farklı tarih tarzları oluşmaya başlamıştır. Bunlar B. A. Romanov'un Antik Rus'ta Halk ve Ahlak (1947) ve 'nın zirvesinde bir mentalités çalışması içerir. Ancak Komünist Parti'nin 20. Kongresi'ne kadar, Stalinist dayatmadan kurtulan farklı tarih ekolleri oluşmamıştır. İlk olarak, Stalinist diyalektik materyalizme etkin sadakatte bir karşı çıkış olarak Leninist materyalizm içinde "yeni bir yön" oluştu. Sonrasında Leninist psikoloji okumasıyla oluşan bir psikolojik tarih bunu takip etti. "Kültürolojik" bir yönelim de ayrıca bu dönemde oluşmuştur.284–285
Biyografi
Biyografi, Plutarch'ın büyük Romalı ve Yunan yöneticilerin paralel yaşamlarını yazdığı günlerden beri tarihyazımının önemli tarzlarından biri olmuştur. Özellikle akademik olmayan tarihçilerin ve önemli kişilerin eşlerinin ve çocuklarının, sahip oldukları eşsiz mektup ve belge hazinesi sayesinde, ilgi duydukları bir alandır. Akademik tarihçilerse biyografiyi geniş toplumsal, kültürel, siyasi ve iktisadi odaklara çok az yer verdiği ve belki de popüler psikolojiyi çok fazla önemsediği gerekçesiyle önemsememektedir. Britanya'daki "Büyük Adam" geleneği Dictionary of National Biography (Ulusal Biyografi Sözlüğü; 1882'de başlamış ve yeni baskıları güncellenerek 1970'e dek sürmüştür) külliyatına kaynaklık etmiş, yeni hâli (Oxford Ulusal Biyografi Sözlüğü) olarak bugüne kadar gelmiştir. Birleşik Devletler'de, (Amerikan Biyografi Sözlüğü) geç 1920'lerde planlanmış ve 1980'lere dek çeşitli eklentilerle basılmaya devam etmiştir. Şimdilerde (Amerikan Ulusal Biyografisi) olarak değiştirilmiş ve Büyük Şahsiyetler hakkında daha doğru bilgiler veren küçük tarih ansiklopedileri de basılmıştır. Kitapçılar, postyapısalcı, kültürel, ırksal veya cinsiyet tarihi çalışmalarına dayanan azınlık monografilerinden daha fazla satan biyografiler üzerine büyüyen bir iş dünyası inşa etmişlerdir. geçen kırk yıl için "biyografinin altın çağı olarak değerlendirilebilir" demiş; ancak yine de biyografiyi "tarihin sığlaşan sonu" olarak adlandırmıştır. Nicolas Barker bu konuda "daha ve daha fazla biyografi daha geniş bir okuyucu kitlesi aramakta" iddiasında bulunmuştur, biyografilerin "çağımızın ruhunu yansıttığı" fikrini savunduğu gibi.
Britanya'daki tartışmalar
Marksist tarihçi E. H. Carr 1961 yılında çıkardığı ve mesele üzerinde yazılmış en iyi eser olarak kabul edilen kitabı (Tarih Nedir?) ile tartışmalı bir tarih kuramı geliştirdi. Deneysel ya da Rankeci tarih yaklaşımı ile R. G. Collingwood'un idealizmi arasında orta yollu bir duruş sergilemiş ve deneyci görüşü tarihçinin işini "gerçekleri" toplu olarak emri altında bulundurmak olarak gördüğü ve saçma bulduğu için reddetmiştir. O, tarihçinin kullanmaya karar verdiği "gerçeği" mevcut olan geniş bilgi havuzundan seçtiği görüşünü savunmuştur. Carr'ın meşhur örneğinde olduğu gibi, milyonlarca insan Rubicon Nehri'ni geçmiştir, ancak tarihçiler yalnızca Jül Sezar'ın MÖ 49'daki geçişini kayda değer bulmaktadır. Bu nedenle, Carr, Leopold von Ranke'nin bilinen wie es eigentlich gewesen (gerçekte ne olduğunu göster) sözünün yanlış olduğunu çünkü bununla tarihçinin hangi "geçmiş gerçeklikleri" "tarihî gerçekliklere" dönüştürmeyi seçtiği değil "gerçeklerin" tarihçinin yazdıklarını etkilediği varsayılmıştır. Aynı zamanda Carr gerçekleri araştırmanın tarihçinin düşüncelerini değiştirebileceğini ifade etmiştir. Böylece Carr tarihin "geçmiş ve gelecek arasında bitmeyen bir diyalog" olduğunu söylemiştir.
Bazı eleştirmenler Carr'ın tarihe determinist bir bakış açısı olduğu iddiasında bulunmuştur. Diğerleri bu "determinist" ifadesinin kullanımını değiştirdi ya da reddetti. Talih ve tesadüfün tarihin akışı üzerinde etkili olduğunu düşünen tarihçilere karşı hasmane bir tavır takınmıştır. Carr'ın görüşüne göre hiçbir birey yaşadığı toplumsal çevrede tamamen özgür değildir, ancak bu sınırlamalara karşı savaşmaktadır. Tarih üzerinde aldıkları kararlar etkili olacak kişiler için bir pay, ama çok küçük bir pay vardır. Carr kesin bir şekilde tarihin sanat değil bir sosyal bilim olduğunu savunmuştur, çünkü tarihçiler de bilimadamları gibi araştırmacının konusunu anlamasını kolaylaştıracak genellemeler aramaktadır.
Carr'ı en samimi eleştirenlerden biri olan Hugh Trevor-Roper Carr'ın tarihin "olsaydıları"nı reddini onun tarihsel nedenselciliğin araştırılmasına yönelik temel eksikliği olarak yorumlamıştır. Trevor-Roper tarihin olası ihtimallerini araştırmanın oyun oynamaktan öte tarihçinin temel işlerinden biri olduğunu iddia etmiş, bir dönemi anlamak için tarihçinin belirli bir durumun tüm olası sonuçlarını gözönünde bulundurması gerektiğini belirtmiştir.
Tartışma Sir 'ı Tarihin Pratiği (1967) adlı kitabını yazmaya sevk etmiştir. Elton, Carr'ı "tarihî gerçekler" ve "geçmişin gerçekleri" arasında yaptığı "saçma" ayrımı eleştirmiş, bunun "...hem geçmişe hem de onu çalışan tarihçinin yerine aşırı derecede küstahça" bir yaklaşım olduğunu savunmuştur. Aksine Elton geleneksel tarih yöntemlerini sıkı sıkıya savundu; ancak sonrasında postmodernizmin yarattığı açıklıklar onu sarstı. Elton tarihçinin görevini kanıtları deneyci biçimde derlemek ve kanıtların ne demek istediğini nesnel olarak irdelemek olarak görmüştür. Bir gelenekselci olarak soyut, kişisiz güçlerin yerine bireylerin tarihe olan etkisine büyük önem vermiştir. Elton siyaset tarihini tarihin en üst türü olarak görmüştür. Elton tarihi, mitler yaratmak için, geçmişi açıklayacak yasalar üretmek ya da Marksizm gibi kuramlar kurmak amacıyla kullanmamıştır.
Amerikan yaklaşımları
Birleşik Devletler'deki tarihyazımında 20. yüzyılda bir dizi büyük yaklaşım doğmuştur. 2009-2012 arasında, Birleşik Devletler'de her yıl ortalama 16.000 yeni akademik tarih kitabı basılmıştır.
İlerlemeci tarihçiler
1910'dan 1940'a kadar "İlerlemeci" tarihyazımı, özellikle siyasi çalışmalarda, baskındı. Yaklaşım, Amerikan tarihinde sınıf çatışmasının merkezi önemini vurgulamıştır. Önemli liderleri , , , John Hicks ve 'dır. Hareket Curtis Nettels, William Hesseltine, , , Merrill Jensen, Fred Harvey Harrington (sonrasında üniversite rektörü oldu), ve misafir yüksek lisans öğrencileri ile Wisconsin Üniversitesi Tarih Bölümünde güçlü bir temel inşa etti. Aralarından , kendi "Beardcı" yaklaşımıyla hem tarihçilere hem de halka ulaşabilmiş göz önünde bir temsilci olmuştur.
İç Savaş'ı irdelerken, Charles ve Mary Beard milliyetçiliği, birlikçiliği, eyaletler hukukunu, köleliği, savaşan askerlerin güdülerini ve lağvını incelemeyi gereksiz buldular. Bunun yerine, savaş için:
- Kuzey'in ve Batı'nın çiftçilerinin, işçilerinin, kapitalistlerinin Güney'in dikimci aristokrasisini ulusal hükûmetten düşürdüğü toplumsal bir afettir. Evrensel tarih ışığında, savaş geçici bir durumdur; toplumsal devrim ise mutlak olağanüstü sonuçtur.... İkinci Amerikan Devrimi, köle temelli soyluluğun iktisadi temellerini yıkmış olsa da ticari teşebbüslerin zaferini garantilemiştir" yorumunu getirmişlerdir.
Jackson Çağı'nı (1945), bu yaklaşımın son büyük yapıtlarından birini yazmıştır. Schlesinger, Jackson'ı 'e yaptığı başarılı saldırıları sonucu bir kahraman olarak yansıtmıştır. Kendi düşüncesi yeterince açıktı: "Tipik olarak kişisel ve sınıfsal, nadiren toplumsal, düşüncelerle hareket etmiş olan iş cemiyeti ulusal meseleleri değişmeyecek biçimde krize soktu ve halkın geri kalanını kızdırıp rahatsızlığa sürükleyerek devrimin eşiğine getirmiştir."
Uzlaşımcı tarih
Uzlaşımcı tarih temel olarak Amerikan değerlerinin birliğini savunur ve çatışmaları göz ardı ederek yüzeyselleştirir. Özellikle 1950'ler ve 1960'larda ilgi görmüştür. , Louis Hartz, , , , ve önde gelen isimlerdir. 1948'de Hofstadter Amerikan siyaset geleneğinin uzlaşmacı modeli üzerine çarpıcı bir açıklama yapmıştır:
- Siyasi çekişmelerin şiddeti çoğunlukla yanıltıcı olagelmiştir: büyük partilerin adaylarının benimsediği düşünceler her zaman mülkiyet ve sermaye sınırlarına bağlı kalmıştır. Her ne kadar çoğu, belirli konularda ayrılığa düşseler de büyük siyasi gelenekler mülkiyet hakları, iktisadi bireyselcilik felsefesi, rekabet değeri gibi konularda ortak düşünceleri paylaşmaktadırlar. Onlar sermayeci kültürün iktisadi erdemlerini insanlığın esasiyel niteliklerinden saymışlardır.
Yeni Sol tarihçiliği
Uzlaşımcı tarih, 1960'ların köktenci genç nesil tarihçilerin toplandığı Yeni Sol düşünürlerince reddedilmiştir. Onlara göre çatışma esastır ve sınıf, ırk ve cinsiyet rolleri merkezi öneme sahiptir. Muhalif olmak, azınlıkların deneyimleri ve ezilen sınıflar Yeni Sol tarihçilerinin oluşturduğu tarih anlatısının odağıdır.
Yeni toplumsal ve siyasi tarih
Toplumsal tarih, diğer adıyla yeni toplumsal tarih, tarihteki sıradan insanların deneyimlerini araştıran geniş bir daldır. "Altın Çağı"nda, 1960'lar ve 1970'lerde büyüyen bir alandı; hâlen tarih bölümlerinin prestijli kürsülerindendir. Ancak, 1980'den sonra "kültürel dönüş" yeni nesli farklı konulara yönlendirdi. 1975'ten 1995'e, Amerikan üniversitelerindeki toplumsal tarihle ilgilenen tarih profesörlerinin oranı %31'den %41'e yükselirken siyasi tarihle ilgilenenlerin oranı %40'tan %30'a düşmüştür. Bu büyüme sosyal bilimler, bilgisayar, istatistik, bireysel sayım gibi yeni veri kaynakları ve ve Michigan Üniversitesi'ndeki yaz çalışmaları programlarının etkisiyle olmuştur. Yeni Siyaset Tarihi toplumsal tarih yöntemlerinin siyasete uygulanmış hâli olarak odağını siyasiler ve yasalardan seçmenlere ve seçimlere kaydırmış bir yaklaşımdır.
Kültürel Dönüş
1980'ler ve 1990'ların "kültürel dönüş"ü tarihin pek çok alanından araştırmacıyı etkiledi. Özellikle antropolojiden esinlenerek yöneticiler, sıradan insanlar ve bilinen olaylardan toplumun değişen değerlerini yansıtmada dilin ve kültürel sembollerin kullanımına yönelmişlerdir.
Britanyalı tarihçi Peter Burke, kültür çalışmalarının sayısız yan ürünü olduğunu veya güçlü biçimde etkilendiği tartışmalı konuların varlığını vurgulamıştır. En önemli alanları , postkolonyalizm, anı çalışmaları ve 'dır.
Diplomasi tarihçisi "kültürel dönüş" hakkında kültür kavramının çok geniş olduğunu ve geniş yorumlara imkân vereceğini bir sorun olarak belirtmiş, bunu da:
- [Kültür] her yöne çekilebilir ve tamamen farklı ilkelere şekil verebilecek güçtedir; Birleşik Devletler'deki uluslararasılık ve yalnızlık politikası veya Japonya'daki müşterek uluslararasılık ve ırk nefreti gibi. Kültürün bu esnekliği beni onun politika üzerine olan etkilerini incelerken aynı zamanda siyasal ekonominin dinamiklerini, uluslararası sistemin evrimini ve teknoloji ve iletişimin rolünü de, pek çok farklı değişken arasında, araştırmaya sevk eder..
Anı çalışmaları
Anı çalışmaları milletlerin, toplumsal kesimlerin (ve tarihçilerin) mevcut değer ve inançları hakkında düşünce belirtmek amacıyla ana özellikleri yüceltmek veya küçümsemek için nasıl geçmişe dair anılarını seçip kurguladıklarını çalışan yeni bir alandır. Tarihçiler geçmiş anıların şekillenmesinde popüler tarih kitaplarında ve ders kitaplarında yayılmış olan çalışmaları neticesinde önemli bir rol oynadılar. Fransız sosyolog , bu alandaki çalışmaları La mémoire collective (Kollektif Hafıza; Paris: 1950) ile başlatmıştır.
Çoğu tarihçi anının nasıl kurgulandığını, bellendiğini ve çarpıtıldığını çalışmaktadır. Ayrıca efsanelerin nasıl yaratıldığını da incelemektedirler. Örneğin, II. Dünya Savaşı sırasında yaşanan mezalim hakkında, özellikle Avrupa'daki Holokost ve Asya'daki Japonların tutumu, sayısız anı çalışması vardır. Britanyalı tarihçi Heather Jones, I. Dünya Savaşı tarihyazımı hakkında kültürel dönüş sayesinde yeni bir canlanma olduğunu savunmuştur. Bilim insanları askeri işgaller, siyasilerin köktenleşmesi, ırk ve erkek bedeni konularında pek çok yeni soru geliştirdiler.
"Dynamics of Memory and Identity in Contemporary Europe" (Günümüz Avrupa'sında Anı ve Kimliğin Dinamikleri) çağdaş çalışmaların temsilcisi niteliğinde bir derlemedir. SAGE yayıncılık 2008'den beri Memory Studies (Anı Çalışmaları) adlı akdemik dergiyi yayınlamakta, aynı isimli kitap serisi ise tarafından 2010'dan beri her yıl 5-10 başlıkla çıkmaktadır.
İnsanlık tarihi
İnsanlık tarihi, ayrı bir tarih dalı olarak 1980'lerde oluşmaya başladı. İnsanlık tarihi küresel bir bakış açısıyla yaklaşmayı ve tüm kültürler arasında yaygın olan kültür örüntülerine odaklanmayı amaçlamaktadır. Bu alanın temel tematik yaklaşımı şu iki odak noktasını incelemek üzerinedir: senkretizm (nasıl insanlık tarihinin akışı tüm insanlığı bir araya getirmiştir?) ve farklılık (nasıl insanlık tarihi insanlar arasındaki farklılığı ortaya çıkarmıştır?)
Arnold J. Toynbee'nin on ciltlik A Study of History (Tarih Bilinci) eseri (1933-1954) gelişmekte olan saha için önemli bir etkiye sahiptir.26 ayrı uygarlık üzerinde karşılaştırmalı konu analizi yapmış ve bunların doğuş, büyüme ve çöküş dönemleri arasında çarpıcı benzerlikler bulunduğunu ortaya koymuştur. Bu uygarlıkların her birine hepsinin geçtiği aşamaları belirleyerek evrensel bir model uygulamıştır: doğuş, büyüme, çalkantılar, evrensel yönetim ve dağılma. Sayısız yazısı, makaleleri, konuşmaları ve sunumlarıyla, ayrıca pek çok farklı dile çevrilmiş kitaplarıyla Toynbee belki de 1940'lar ve 1950'lerde dünyanın en çok okunan ve tartışılan araştırmacısıydı. Lakin Toynbee'nin çalışmaları 1960'larda, eserlerinin çoğuna nüfuz eden dini ve ruhani hava nedeniyle hem toplum kesiminden hem de akademik çevrelerden sahip olduğu ilgiyi kaybetti. Son yıllarda çalışmaları nadiren okunmakta ve atıf yapılmaktadır.
Chicago tarihçisi William H. McNeill The Rise of the West (Batı'nın Yükselişi) adlı eserini (1965) Toynbee'nin çalışmaları üzerine koyarak Avrasya'nın ayrı uygarlıklarının nasıl tarihin başlangıcından beri birbirleriyle iletişime geçerek, birbirlerinden önemli yetenekleri devşirerek ve böylece geleneksel olanla gerekli bilgi ve beceriyi birbirlerine denk kılmak için değişimi hızlandırdıklarını göstermek için yazmıştır. Sonrasında geçen 500 yıl içinde Batı uygarlığının diğer kültürler üzerine olan belirgin etkisini anlatır. McNeill, küresel çaplı insan ilişkilerini esas alan bir yaklaşım sergilemiştir. Bu ilişkiler günümüze yaklaştıkça daha fazla, daha devamlı ve sürdürülebilir olmuştur. 1500 öncesinde, kültürler arası iletişim ağı Avrasya'yla sınırlıydı. Bu iletişim alanları için kullanılan ifade bir tarihçiden diğerine değişmekte, "dünya sistemi"nden "ecumene"e farklı adlar almaktadır. McNeill'in kültürel kaynaşmalara dair düşünceleri tarih kuramı üzerinde büyük etkiye sahiptir.
Akademik dergiler
Akademik tarihçilerin fikir alışverişinde bulundukları ve yeni bulunan bilgileri yayımladıkları bir mecra olan tarih araştırmalarına dair dergiler 19. yüzyılda ortaya çıktı. İlk dergiler fen bilimlerine ait dergilere benzerlik göstermekteydi ve tarihin daha profesyonel hâle getirilmesi için yayımlanmaya başlanmıştı. Dergiler ayrıca tarihçilerin farklı tarihyazımı yaklaşımlarını tanımalarına da olanak sağlıyordu. Bunların en bilinen örneği Fransa'daki Annales Okulu'nun bir yayını olan 'dı. Günümüz dergileri tipik olarak bir veya daha fazla editör, editör yardımcıları, yazı kurulu ve makaleleri güvenilirlik değerlendirmesine tabi tutulmuş olan akademisyenler topluluğundan oluşmaktadır. Editörler, tanınmış araştırmacılara 500 ile 1000 sözcük arasında değişen eleştiri yazıları yazmaları için kitaplar gönderirler. İnceleme ve yayımlama süreci aylar sürebilir. Saygın bir dergide (gönderilen makalelerin %10 veya daha azını yayımlayan) makale yayımlatmak bir araştırmacının kariyeri için bulunmaz bir nimettir. Bu yayın, yazarın akademik camianın erbabı olduğunu gösterir. Sayfa başı ücret ve fiyatlandırma tarih yayınları için nadirdir. Dergiler üniversitelerce, tarih cemiyetlerince, akademik derneklerce desteklenmekte ya da kütüphaneler ve akademisyenlerin ödedikleri abonelik ücretleri sayesinde mali imkân sağlamaktadırlar. Çevrimiçi sürümlerinin genel abonelik ile akademik kurumlara ulaştırıldığı kütüphane ağları artarak yaygınlaşmaktadır. Çoğu kütüphane, belirli makalelere erişim sağlayan kütüphanelerarası ödünç alma sistemine bağlıdır.
Bazı büyük tarih dergileri
- 1840 (Danimarka)
- 1859 (Almanya)
- 1866 , sonrasında Historiallinen arkisto (Finlandiya, Fince yayımlandı)
- 1867 (Macaristan)
- 1869 (Çek Cumhuriyeti – sonrasında Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'ın bir parçası)
- 1871 (Norveç)
- 1876 (Fransa)
- 1880 (İsveç)
- 1886 (İngiltere)
- 1892 (ABD)
- 1894 (Lüksemburg)
- 1895 (ABD)
- 1895 (Çek Cumhuriyeti – sonrasında Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'ın bir parçası)
- 1914 (1964'te isim değişikliğiyle ) (ABD)
- 1916 (ABD)
- 1916 (Finlandiya, İsveççe yayımlandı)
- 1918 (ABD)
- 1922 (SEER), (İngiltere)
- 1928 (İsveç)
- 1929 (Fransa)
- 1935 (ABD)
- 1941 (ABD)
- 1952 (İngiltere)
- 1953 (Almanya)
- 1956 (Nijerya)
- 1957 (ABD)
- 1960 (İngiltere)
- 1960 (ABD)
- 1967 (Hindistan) (önceden Bulletin of Church History Association of India adıyla)
- 1967 (ABD)
- 1969 (ABD)
- 1975 (Almanya)
- 1976 (ABD)
- 1978 (ABD)
- 1982 — History of Historiography — Histoire de l'Historiographie — Geschichte der Geschichtsschreibung
- 1982 (Oxford University Press, Oxford Üniversitesi Yayınları)
- 1986 , 2003'ten sonraki adı: Sozial.Geschichte. Zeitschrift für historische Analyse des 20. und 21. Jahrhunderts 28 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Almanya)
- 1990 (ABD)
- 1990 Journal of World History (ABD)
- 1990 (Avusturya)
- 1990 (ÖZG)
- 1992
Anlatı
'a göre anlatı, tarihçiler tarafından geleneksel olarak kullanılagelmiş bir retorik araçtır. 1979'da, Toplumsal Tarih çalışmaları sosyal bilimlere özgü bir araştırma modeli arayışındayken Stone, anlatı yöntemine yaklaşmıştır. Stone anlatıyı şöyle tarif etmiştir: kronolojik olarak kurulur, tek bir tutarlı olaya odaklanır, analitik değil tanımlayıcıdır, soyut koşullarla değil insanlarla ilgilenir, tümel ve istatistiksel olanla değil belirli ve özgün olanla uğraşır. Anlatı üzerine bir eserinde: "Şimdilerde daha ve daha fazla 'yeni tarihçi' eski insanların kafalarının içinde neler olup bittiğini keşfetmeye çalışıyor, geçmişte yaşamanın nasıl olduğu ve anlatının kullanımına uzanan kaçınılmaz sorularla."
Tarihçiler sosyal bilim yaklaşımına bağlandılar ancak anlatının sığlığını, analiz yerine hikâyenin yeğlenmesini ve istatistiksel olarak doğrulanmış deneysel ilkeler yerine akılcı örnekler sunmasını eleştirdiler.
Araştırma konuları
Tarihyazımının belli başlı araştırma konuları şunlardır:
- Kullanılan kaynakların yazarlık, yazara duyulan itibar, metnin özgünlüğü ya da sahteliği açısından güvenilirliği. (Ayrıca bakınız kaynak eleştirisi).
- Kullanılan çerçevenin tarihyazımındaki geleneği. Her tarihçi bir (veya daha fazla) gelenek kullanır; örneğin Marksist, Annales, "total tarih" veya siyasi tarih.
- Ahlaki konular, suçlama veya övgü.
- Revizyonist-Ortodoks yorumlar.
- Tarihsel .
Yaklaşımlar
Bir tarihçinin tarihi olaylara nasıl yaklaşacağı tarihyazımındaki önemli kararlardan biridir. Tarihçilerce kabul edildiği üzere, olaylardaki adlar, tarihler ve mekanlarla ilgilenen tekil tarihi gerçeklikler önemsizdir. Bu tarihî gerçeklikler ancak diğer tarihî gerçekliklerle birleştirildiğinde anlam kazanır ve bu birleştirme süreci de ayrı bir tarihyazımı yaklaşımı olarak kabul edilir.
En bilindik tarihyazımı yaklaşımları şunlardır:
- Kültür tarihi
- Ekonomi tarihi
- , görece yeni bir alan
- Soy bilimi
- Feminist tarih
- Dinler tarihi; dinbilim tarihi genellikle Dinbilim içerisinde incelenir
- ve Düşünce tarihi
- Yerel tarih ve Mikrotarih
- ve Tarihsel materyalizm
- Askeri tarih, deniz ve hava dahil
- Sözlü tarih
- Siyasi tarih
- , özellikle müzeler ve tarihsel koruma alanında
- , (Ekonomi tarihinde); , biyografileri çalışmak için istatistiki veriler kullanma
- ve ; Fransız Annales Okulu ve Alman ile beraber
- ve
- İnsanlık tarihi ve
Akademisyenler belirli bir alanda veya bölgede uzmanlaşırlar. Örneğin:
- Tarihsel revizyonizm
- Alman tarihyazımının "özel yol"u (Sonderweg)
- Bilim tarihi
- İsviçre tarihi
- Roma tarihyazımı
- , kaçınılmaz gelişmeyi vurgular
İlgili alanlar
Önemli ilgili alanlar:
- Antikacılık
- Soy bilimi
- Nümismatik
- Paleografya
- Tarih felsefesi
- , sahte tarih
Ayrıca bakınız
- Annales Okulu, Fransa'da
- , Almanya'da
-
- Birincil kaynak — belgeler, yazışmalar, günlükler
- — yorumlar, yazılı tarih
- — ders kitapları, ansiklopediler
- — yorumlar, yazılı tarih
- Birincil kaynak — belgeler, yazışmalar, günlükler
- Wikiversite'de Tarihyazımı, Tarih Okulu'nun bir parçası
- Tarihçiler listesi
- Tarih felsefesi
Kaynakça
- ^ Panayotis Tournikiotis, Prefacio 8 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde . a La historiografía de la arquitectura moderna, Reverte, 2001, , s. 17.
- ^ "Tarih sanatı" terimi yazında sıkça kullanılır ([1]), ancak bunun gibi belirsiz ifadelerin kullanımı değişkenlik gösterdiği gibi tarihsel bilginin veya tarihyazımı disiplininin niteliğini ya da adını belirtmek amacıyla kullanılmayabilir.
- ^ Tarih bilimi adlandırılmasına yazında sıkça rastlanır. ([1] [2] 23 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .)
- ^ Louis Althusser tarihin özgün bilimsel konumunu açıkça ifade etmiştir: Tarih bilimi bir bilimdir, ama diğerleri gibi değil. (La Soledad de Maquiavelo 8 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., pg. 151).
- ^ , Tarihlerin tarihi (Heredot'tan 20. yüzyıla) tarafından yapılan açıklaması El estilo de los historiadores (Tarihçilerin Tarzları) (El País, 17/07/2010):
- ^ , tarafından tekrar edildiği ve , ile tarafından Tuñón de Lara y la historiografía española 2 Mart 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .'da alıntılandığı üzere, s. 177.
- ^ Jacques Le Goff, Max Weber'in Tarihsel Düşünce: Modern zaman, şimdiki zaman ve ilerleme 2 Mart 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde . kitabında Raymond Aron'un geliştirdiği düşüncelerini alıntılar, s. 91. , Tarih meselesinin genel tanımı (bilim olarak) 2 Mart 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Tarih metodolojisi 'nde s. 53, alıntılar , R. G. Collingwood, R. Aron, M. Bloch, J. Huizinga, L. Febvre, ve diğerleri.
- ^ Isabel Gallardo, José Deleito y Piñuela y la renovación de la historia en España 2 Mart 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde . içinde, s. 117 ve devamı, atıflar , Berr, , , Benedetto Croce, , , , Camille Jullian, , , , vb. Ayrıca bakınız (Tarih#Bilim olarak tarih)
- ^ Marc Ferro, The Use and Abuse of History: Or How the Past Is Taught to Children (2003)
- ^ Diplomatik tarihle ilgilenenlerin oranı %5'ten %3'e, ekonomik tarihle ilgilenenlerin oranı %7'den %5'e düşmüş ve kültürel tarihle ilgilenenlerinki %14'ten %16'ya yükselmiştir. Tam zamanlı çalışan Birleşik Devletler tarih bölümü profesörlerine dayanır. , David M. Kennedy ve Stephen D. Krasner, "Brothers under the Skin: Diplomatic History and International Relations," International Security, C. 22, No. 1 (Yaz, 1997), ss. 34–43, s. 42'de online at JSTOR 2 Nisan 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Bakınız "Teachers of History in the Universities of the UK 2007 – araştırma alanlarına göre listelenmiştir." 30 Mayıs 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ (The Methods and Skills of History: A Practical Guide, 1988, p. 223, )
- ^ . 11 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2018.
- ^ . 22 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2018.
- ^ . 11 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2018.
- ^ Burke, Peter. Fransız Tarih Devrimi: Annales Okulu, 2002, Ankara, ss. 13-14
- ^ . 22 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2018.
- ^ Keyder, Çağlar-Tabak, Faruk. Osmanlı'da Toprak Mülkiyeti ve Ticari Tarım, Ekim 2013, İstanbul, s. 150
- ^ Jose Ortega y Gasset (1928): the "Philosophy of History" of Hegel and historiología . Complete Works 'de (Cilt IV). Madrid: Taurus, 2005.
- ^ J. Scott Armstrong and Fred Collopy (1993). (PDF). Journal of Forecasting. Cilt 12. ss. 103-115. doi:10.1002/for.3980120205. 17 Aralık 2010 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2015.
- ^ John L. Myres, Herodotus, Father of History (1953)
- ^ Dionysius, On Thucydides, 5.
- ^ Muljadi, Paul (2009). History. s. 20. 27 Haziran 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Şubat 2015.
- ^ . Mcadams.posc.mu.edu. 21 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2010.
- ^ Jörn Rüsen (2007). Time and History: The Variety of Cultures. Berghahn Books. ss. 54-55. ISBN . 21 Eylül 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Şubat 2015.
- ^ a b Historiography 18 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Concordia University Wisconsin, 2 Kasım 20072de erişildi
- ^ Warren, John (1998). The past and its presenters: an introduction to issues in historiography, Hodder & Stoughton, , ss. 67-68.
- ^ Warren, John (1998). The past and its presenters: an introduction to issues in historiography, Hodder & Stoughton, , ss. 78-79.
- ^ Chase F. Robinson, Islamic historiography (Cambridge University Press, 2003)
- ^ M. S. Khan (1976). "al-Biruni and the Political History of India", Oriens 25, ss. 86-115.
- ^ Khalidi, Tarif. Arabic historical thought in the classical period. Cambridge Univ Pr, 1996.
- ^ Warren E. Gates (Temmuz–Eylül 1967). "The Spread of Ibn Khaldun's Ideas on Climate and Culture". . 28 (3). ss. 415-422. doi:10.2307/2708627. JSTOR 2708627.
- ^ Charles Issawi, An Arab Philosophy of History: Selections from the Prolegomena of Ibn Khaldun of Tunis (1987).
- ^ E. Sreedharan (2004). A Textbook of Historiography: 500 BC to AD 2000. Orient Blackswan. s. 115. 21 Eylül 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Nisan 2015.
- ^ Paul Sakmann, "The Problems of Historical Method and of Philosophy of History in Voltaire", History and Theory, Aralık 1971, C. 11#4 ss 24-59
- ^ Peter Gay, "Carl Becker's Heavenly City," Political Science Quarterly (1957) 72.182-99
- ^ Peter Gay, Voltaire's Politics (2. basım 1988)
- ^ S. K. Wertz, "Hume and the Historiography of Science," Journal of the History of Ideas (1993) 54#3 ss. 411-436 JSTOR'da 27 Mayıs 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Hume c 6. s 531 cited in John Philipps Kenyon (1984). The history men: the historical profession in England since the Renaissance. U. of Pittsburgh Press. s. 42. ISBN . 17 Haziran 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Mayıs 2015.
- ^ . 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2015.
- ^ Sher, R. B., Church and Society in the Scottish Enlightenment: The Moderate Literati of Edinburgh, Princeton, 1985.
- ^ (PDF). 8 Ocak 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2012.
- ^ Deborah Parsons (2007). Theorists of the Modernist Novel: James Joyce, Dorothy Richardson and Virginia Woolf. Routledge. s. 94. 6 Ekim 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Mayıs 2015.
- ^ Winston Churchill, My Early Life: A Roving Commission (New York: Charles Scribner's Sons, 1958), s. 111.
- ^ "Edward Gibbon: And He Rose Again". 12 Eylül 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Aralık 2012.
- ^ e, Decline and Fall, C. 2, Gibbon'a Önsöz C. 4, s. 520.
- ^ Stephen, DNB, s. 1134.
- ^ John D. Rosenberg, Carlyle and the Burden of History (1985).
- ^ Alfred Cobban, "Carlyle's French Revolution," History (1963) 48#164 ss: 306-316.
- ^ Mark Cumming, A Disimprisoned Epic: Form and Vision in Carlyle's French Revolution (1988).
- ^ Macaulay, Thomas Babington, History of England. Philadelphia, Pennsylvania: J. B. Lippincott & Co., 1878. C. V, iç kapak ve önsöz yerine "Memoir of Lord Macaulay".
- ^ Gertrude Himmelfarb, ‘Who Now Reads Macaulay?’, Marriage and Morals Among The Victorians. And other Essays (London: , 1986), s. 163.
- ^ J. R. Western, Monarchy and Revolution. The English State in the 1680s (London: Blandford Press, 1972), s. 403.
- ^ Brotton, Jerry (2002). The Renaissance Bazaar. Oxford University Press. ss. 21-22.
- ^ (1968). "Hippolyte Taine, Historian of the French Revolution". History. 53 (179). ss. 331-41.
- ^ "Jakob Burckhardt Renaissance Cultural History". 4 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Haziran 2015.
- ^ , in Space, Time and Architecture (6th ed.), p 3.
- ^ John Lukacs, Remembered Past: John Lukacs on History, Historians, and Historical Knowledge, ed. Mark G Malvasi and Jeffrey O. Nelson, Wilmington, DE: ISI Books, 2004, 215.
- ^ s:A Short Biographical Dictionary of English Literature/Stubbs, William
- ^ Encyclopædia Britannica (11th ed.)
- ^ Frederick C. Beiser (2011) The German Historicist Tradition, p.254 15 Nisan 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Green and Troup (eds.), The Houses of History, s. 2: "Leopold von Ranke 1824 ve 1871 arasında Berlin Üniversitesinde tarih eğitiminin profesyonel standartlarını oturtmakta çok etkiliydi."
- ^ Caroline Hoefferle, Essential Historiography Reader (Boston: Pearson, 2011).68.
- ^ E. Sreedharan, A textbook of historiography, 500 BC to AD 2000 (2004) p 185
- ^ Lectures, p. 138.
- ^ Lectures, s. 54 7 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
- ^ Georgiy Kasianov, Philipp Terr (7 Nisan 2010). A Laboratory of Transnational History Ukraine and recent Ukrainian historiography. s. 7. ISBN . Erişim tarihi: 18 Ekim 2010.
Bu deneme, benim "milliyetçileşmiş tarih" dediğim geçmişi "birinin kendi" tarihini "herkesin" tarihinden ayırıp onu bir milletin tarihi olarak inşa etmeyi gerektiren algılama, anlama ve davranma ile ilgilidir.
- ^ Ernst Mayr, "When Is Historiography Whiggish?" Journal of the History of Ideas, Nisan 1990, C. 51 Baskı 2, ss 301-309 JSTOR'da
- ^ Hugh Trevor-Roper, 'Introduction', Lord Macaulay's History of England (Penguin Classics, 1979), s. 10.
- ^ The Nature of History (ikinci basım 1980), s. 47.
- ^ Trevor-Roper, ss. 25-6.
- ^ Victor Feske, From Belloc to Churchill: Private Scholars, Public Culture, and the Crisis of British Liberalism, 1900-1939 (1996), s. 2.
- ^ J. Hart, "Nineteenth-Century Social Reform: A Tory Interpretation of History", Past & Present (1965) 31#1 ss:39-61.
- ^ Bakınız Lucien Febvre, La Terre et l'évolution humaine (1922), A Geographical Introduction to History olarak çevrilmiştir (Londra, 1932).
- ^ . 28 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2015.
- ^ Colin Jones, "Olwen Hufton's 'Poor', Richard Cobb's 'People', and the Notions of the longue durée in French Revolutionary Historiography," Past & Present, 2006 Eki (Cilt 1), ss. 178-203 Project Muse'de
- ^ J.H. Hexter, "Fernand Braudel and the Monde Braudellien," Historians, ss. 61
- ^ Olivia Harris, "Braudel: Historical Time and the Horror of Discontinuity." History Workshop Journal (2004) (57): 161-174. Issn: 1363-3554 Fulltext: . Sadece Ariès gerçek bir muhafazakârdı—aslında kralcı.
- ^ Eric J. Hobsbawm (2003). Interesting times: a twentieth-century life. Pantheon Books. s. 295. 27 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 31 Temmuz 2015.
- ^ Niceliksel tarihe adanmış sayısız uyarlama dergiden biri Histoire & mesure (1986– )'dür.
- ^ Georg G. Iggers, Historiography in the Twentieth Century: From Scientific Objectivity to the Postmodern Challenge," 59-61.
- ^ (1988) s. 961
- ^ "Hill, (John Edward) Christopher (1912-2003)". Oxford Dictionary of National Biography. Oxford University Press. Ocak 2007. 28 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Haziran 2012.
- ^ G. R. Elton, Studies in Tudor and Stuart Politics and Government: Volume II (Cambridge University Press, 1974)'teki 'The Stuart Century', 'A High Road to Civil War?' and 'The Unexplained Revolution' denemelerine bakınız.
- ^ Paul Addison ve Harriet Jones, eds. A Companion to Contemporary Britain: 1939-2000 (2005) s. 4
- ^ a b Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>
etiketi;Enteen2002Recent
isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: ) - ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>
etiketi;Stalin1938Short
isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: ) - ^ a b Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>
etiketi;Markwick2006Cultural
isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: ) - ^ Ogurtsov, Aleksandr (1989). "Подавление философии" [Suppression of philosophy]. Суровая драма народа: Учёные и публицисты о природе сталинизма [The harsh drama of the people: Scientists and publicists about the nature of Stalinism] (Rusça). . s. 512.
- ^ Lucy Riall, "The Shallow End of History? The Substance and Future of Political Biography," Journal of Interdisciplinary History (2010) 40#3 ss. 375-397
- ^ Windshuttle, Keith (2001). . Sydney Line. 26 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2015.
- ^ a b Huges-Warrington, s. 26
- ^ Carr, What Is History?, s. 10;
- ^ Carr, What Is History?, ss. 8–13
- ^ Carr, What Is History?, s. 30
- ^ Huges-Warrington, s. 27. One of his first and most influential critics was the British philosopher, Michael Oakeshott, 'What is History?' (1961), in idem, What is History and Other Essays (Exeter, 2004), 325.
- ^ See M. Hewitson, History and Causality (Basingstoke, 2014), ss. 86-93.
- ^ a b Huges-Warrington, s. 28
- ^ Carr, What Is History?, s. 62
- ^ Trevor-Roper, ss. 72–73
- ^ Trevor-Roper, s. 73
- ^ Elton, Geoffrey The Practice of History, London: Methuen, 1967 ss. 56–57
- ^ Ó Tuathaigh,M. A. G., ‘Irish Historical “Revisionism”: State of the Art of Ideological Project?’ in, Brady, Ciaran (ed.), Interpreting Irish History (Dublin, 2006), s. 325.
- ^ See tablo IV-12b 24 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ John Higham, History: Professional Scholarship in America (1965) ss 171-211
- ^ Paul Buhle, ed., History and the New Left: Madison, Wisconsin, 1950-1970 (1990)
- ^ Richard Hofstadter, The Progressive Historians: Turner, Beard, Parrington (1968)
- ^ Charles A. Beard and Mary R. Beard, The Rise of American Civilization (1927) c. 2 ss 54, 166
- ^ Schlesinger, Age of Jackson (1945) s 521.
- ^ Dwight W. Hoover, "Some Comments on Recent United States Historiography," American Quarterly (1965) 17#2 2. Kısım: Ek ss. 299-318 JSTOR'da 17 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Peter Novick, That noble dream: The 'objectivity question' and the American historical profession (Cambridge University Press, 1988) ss 320-60
- ^ Richard Hofstadter (1948). The American Political Tradition: And the Men Who Made it. Knopf. ss. xxxvi-xxxvii. 17 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Ağustos 2015.
- ^ John Higham, "Changing paradigms: The collapse of consensus history." Journal of American History (1989): 460-466. online 3 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Novick, That noble dream: The 'objectivity question' and the American historical profession (1988) ss 415-68
- ^ Irwin Unger, "The 'New Left' and American History: Some Recent Trends in United States Historiography." American Historical Review (1967): 1237-1263. JSTOR'da 5 Kasım 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ "eski"toplumsal tarih okul ve kilise gibi kurumları incelerken "yeni" öğrenciler, öğretmenler ve inananları konu alır.
- ^ Diplomatik alanındakiler %5'ten %3'e, iktisat tarihi %7'den %5'e düşerken kültürel tarih %14'ten %16'ya yükselmiştir. Tam zamanlı çalışan ABD profesörleri üzerinden araştırma yapılmıştır. Stephen H. Haber, David M. Kennedy ve Stephen D. Krasner, "Brothers under the Skin: Diplomatic History and International Relations," International Security, C. 22, No. 1 (Summer, 1997), ss. 34-43 at s. 4 2; JSTOR'da çevrimiçi 2 Nisan 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Allan G. Bogue, "The new political history in the 1970s." Michael G. Kammen, ed., The Past Before Us: Contemporary Historical Writing in the United States (1980) ss: 231-251'de.
- ^ Paula Baker, "The Midlife Crisis of the New Political History," Journal of American History (1999) 86#1 ss. 158-166 JSTOR'da 22 Aralık 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Bazı alanları etkilememiştir. Kevin W. Martin, "Middle East Historiography: Did We Miss the Cultural Turn?" History Compass (2014) 12#2 ss 178-186
- ^ Ronald Grigor Suny, "Back and Beyond: Reversing the Cultural Turn?" American Historical Review (2002) 107#5 ss: 1476-1499 JSTOR'da 11 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
- ^ Peter Burke, What is Cultural History? (2. basım 2008), s 140
- ^ Melvyn P. Leffler," New Approaches, Old Interpretations, and Prospective Reconfigurations," Diplomatic History (1995) 19#1 ss 173-196, Söz alıntısı s 185
- ^ S. Berger ve C. Lorenz, eds., Nationalizing the Past: Historians as Nation Builders in Modern Europe (Palgrave Macmillan, 2010).
- ^ Çevirisi On collective memory (University of Chicago Press, 1992)
- ^ Richard Jensen, "'No Irish Need Apply': A Myth of Victimization," Journal of Social History (2002) 36#2 ss 405-429 online 8 Şubat 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Howard Schuman, Barry Schwartz ve Hannah d’Arcy. "Elite Revisionists and Popular Beliefs Christopher Columbus, Hero or Villain?." Public Opinion Quarterly (2005) 69#1 ss: 2-29 online 22 Ocak 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Alon Confino, "Collective memory and cultural history: problems of method." American Historical Review (1997): 1386-1403. JSTOR'da 23 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .; başka bir çevrimiçi kopya 24 Aralık 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Vaka analizlerine dair çalışmalar için Jeffrey K. Olick, et al. ed. The Collective Memory Reader (2011) parça ve metin araması 16 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Heather Jones, "As the centenary approaches: the regeneration of First World War historiography." Historical Journal (2013) 56#3 ss: 857-878
- ^ Eric Lagenbacher, Bill Niven and Ruth Wittlinger, ed., Dynamics of Memory and Identity in Contemporary Europe (Berghahn, 2012) 248 ss. online 2014 review in H-FRANCE 24 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ For an overview of the field see Marek Tamm, “Beyond History and Memory: New Perspectives in Memory Studies,” History Compass 11/6 (2013): 458-473 online 21 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
- ^ William H. McNeill, Arnold J. Toynbee a Life (1989)
- ^ Marvin Perry, Arnold Toynbee and the Western tradition (Lang, 1996).
- ^ William H. McNeill, "The Changing Shape of World History." History and Theory 1995 34(2): 8–26.
- ^ Margaret F. Stieg, The Origin and Development of Scholarly Historical Periodicals (1986)
- ^ Stieg, The Origin and Development of Scholarly Historical Periodicals (1986) ss 20-39
- ^ Stieg, The Origin and Development of Scholarly Historical Periodicals (1986)
- ^ a b Stieg, The Origin and Development of Scholarly Historical Periodicals (1986) bölüm 4
- ^ a b Stieg, The Origin and Development of Scholarly Historical Periodicals (1986) ss 127-47
- ^ . Cisi.unito.it. 16 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2010.
- ^ "Univie.ac.at". Univie.ac.at. 27 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Ağustos 2010.
- ^ "Univie.ac.at". Univie.ac.at. 17 Ocak 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Ağustos 2010.
- ^ Lawrence Stone, "The Revival of Narrative: Reflections on a New Old History," Past and Present 85 (Nov 1979) ss 3-24, alıntı s. 13'te
- ^ J. Morgan Kousser, “The Revivalism of Narrative: A Response to Recent Criticisms of Quantitative History,” Social Science History c. 8, no. 2 (Bahar 1984): 133–49; Eric H. Monkkonen, “The Dangers of Synthesis,” American Historical Review 91, no. 5 (December 1986): 1146–57.
Bibliyografya
Kuram
- Appleby, Joyce, Lynn Hunt & Margaret Jacob, Telling the Truth About History. New York: W. W. Norton & Company, 1994.
- Bentley, Michael. Modern Historiography: An Introduction, 1999
- Marc Bloch, The Historian's Craft [1940]
- History and Social Theory, Polity Press, Oxford, 1992
- (editor), What is History Now, Palgrave Macmillan, 2002
- E. H. Carr, 1961,
- R.G. Collingwood, The Idea of History, 1936,
- Doran, Robert. ed. Philosophy of History After Hayden White. London: Bloomsbury, 2013.
- , The Practice of History, 1969,
- In Defence of History, 1997,
- Historians' Fallacies: Towards a Logic of Historical Thought, Harper & Row, 1970
- Gardiner, Juliet (ed) What is History Today...? London: MacMillan Education Ltd., 1988.
- Harlaftis, Gelina, ed. The New Ways of History: Developments in Historiography (I.B. Tauris, 2010) 260 pages; trends in historiography since 1990
- Hewitson, Mark, History and Causality, Palgrave Macmillan, 2014
- Jenkins, Keith ed. The Postmodern History Reader (2006)
- Rethinking History, 1991,
- , The New Nature of History: knowledge, evidence, language, Basingstoke: Palgrave, 2001,
- . The Routledge Companion to Historical Studies (2000), an encyclopedia of concepts, methods and historians
- Spalding, Roger & Christopher Parker, Historiography: An Introduction, 2008,
- The Pursuit of History, 2002,
- Tucker, Aviezer, ed. A Companion to the Philosophy of History and Historiography Malden: Blackwell, 2009
- White, Hayden. The Fiction of Narrative: Essays on History, Literature, and Theory, 1957–2007, Johns Hopkins, 2010. Ed. Robert Doran
Akademik rehber kitaplar
- Allison, William Henry. A guide to historical literature (1931) comprehensive bibliography for scholarship to 1930. online edition 6 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Boyd, Kelly, ed. Encyclopedia of Historians and Historical Writers (2 Vol 1999), 1600 pp covering major historians and themes
- Gray, Wood. Historian's Handbook, 2nd ed. (Houghton-Miffin Co., cop. 1964), vii, 88 p.; a primer
- Loades, David, ed. Reader's Guide to British History (Routledge; 2 vol 2003) 1760pp; highly detailed guide to British historiography excerpt and text search 2 Nisan 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- , ed. The American Historical Association's guide to historical literature (Oxford University Press, 1995) vol 1 online, vol 2 online
- Parish, Peter, ed. Reader's Guide to American History (Routledge, 1997), 880 pp; detailed guide to historiography of American topics excerpt and text search 2 Nisan 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Woolf, Daniel, et al. The Oxford History of Historical Writing (5 vol 2011-12), covers all major historians since AD 600; see listings
Tarihyazımı tarihi kitapları
- Barnes, Harry Elmer. A history of historical writing (1962)
- Barraclough, Geoffrey. History: Main Trends of Research in the Social and Human Sciences, (1978)
- Bentley, Michael. ed., Companion to Historiography, Routledge, 1997, : 39 chapters by experts
- Breisach, Ernst. Historiography: Ancient, Medieval and Modern, 3rd edition, 2007,
- Budd, Adam, ed. The Modern Historiography Reader: Western Sources. London: Routledge, 2009.
- Cohen, H. Floris The Scientific Revolution: A Historiographical Inquiry, Chicago, 1994,
- Conrad, Sebastian. The Quest for the Lost Nation: Writing History in Germany and Japan in the American Century (2010)
- Gilderhus, Mark T. History an Historiographical Introduction, 2002,
- Iggers, Georg G. Historiography in the 20th Century: From Scientific Objectivity to the Postmodern Challenge (2005)
- Kramer, Lloyd, and Sarah Maza, eds. A Companion to Western Historical Thought Blackwell 2006. 520pp; .
- . The Classical Foundation of Modern Historiography, 1990,
- The Oxford History of Historical Writing (5 vol 2011), Volume 1: Beginnings to AD 600; Volume 2: 600-1400; Volume 3: 1400-1800; Volume 4: 1800-1945; Volume 5: Historical Writing since 1945 catalog 7 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Rahman, M. M. ed. Encyclopaedia of Historiography (2006) Excerpt and text search 4 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Soffer, Reba. History, Historians, and Conservatism in Britain and America: From the Great War to Thatcher and Reagan (2009) excerpt and text search 17 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Thompson, James Westfall. A History of Historical Writing. vol 1: From the earliest Times to the End of the 17th Century (1942) online edition 17 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .; A History of Historical Writing. vol 2: The 18th and 19th Centuries (1942) online edition 30 Mart 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- , ed. A Global Encyclopedia of Historical Writing (2 vol. 1998)
- . "Historiography", in New Dictionary of the History of Ideas, ed. M.C. Horowitz, (2005), vol. I.
- . A Global History of History (Cambridge University Press, 2011)
- , ed. The Oxford History of Historical Writing. 5 vols. (Oxford University Press, 2011–12).
Feminist tarihyazımı
- Bonnie G. Smith, The Gender of History: Men, Women, and Historical Practice, Harvard University Press 2000
- , The Majority Finds its Past: Placing Women in History, New York: Oxford University Press 1979
- Judith M. Bennett, History Matters: Patriarchy and the Challenge of Feminism, , 2006
- Julie Des Jardins, Women and the Historical Enterprise in America, , 2002
- , Woman as force in history: A study in traditions and realities
- Mary Spongberg, Writing women's history since the Renaissance, , 2002
- Clare Hemmings, "Why Stories Matter: The Political Grammar of Feminist Theory", 2011
Ulusal ve bölgesel çalışmalar
- Berger, Stefan et al., eds. Writing National Histories: Western Europe Since 1800 (1999) excerpt and text search 17 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .; how history has been used in Germany, France & Italy to legitimize the nation-state against socialist, communist and Catholic internationalism
- Iggers, Georg G. A new Directions and European Historiography (1975)
- LaCapra, Dominic, and Stephen L. Kaplan, eds. Modern European Intellectual History: Reappraisals and New Perspective (1982)
Birleşik Devletler
- Hofstadter, Richard. The Progressive Historians: Turner, Beard, Parrington (1968)
- That Noble Dream: The "Objectivity Question" and the American Historical Profession (1988),
- Palmer, William W. "All Coherence Gone? A Cultural History of Leading History Departments in the United States, 1970–2010," Journal of The Historical Society (2012), 12: 111–153. doi: 10.1111/j.1540-5923.2012.00360.x
- Palmer, William. Engagement with the Past: The Lives and Works of the World War II Generation of Historians (2001)
- Parish, Peter J., ed. Reader's Guide to American History (1997), historiographical overview of 600 topics
- Wish, Harvey. The American Historian (1960), covers pre-1920
Britanya
- Bann, Stephen. Romanticism and the Rise of History (Twayne Publishers, 1995)
- Bentley, Michael. Modernizing England's Past: English Historiography in the Age of Modernism, 1870-1970 (2006) excerpt and text search 14 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Cannadine, David. In Churchill’s Shadow: Confronting the Passed in Modern Britain (2003)
- Furber, Elizabeth, ed. Changing Views on British History; Essays on Historical Writing Since 1939 (1966); 418pp; essays by scholars
- Goldstein, Doris S. "The origins and early years of the English Historical Review." English Historical Review (1986) 101#398 pp: 6-19.
- Goldstein, Doris S. "The Organizational Development of the British Historical Profession, 1884–1921." Historical Research (1982) 55#132 pp: 180-193.
- Hale, John Rigby, ed. The evolution of British historiography: from Bacon to Namier (1967).
- Howsam, Leslie. "Academic Discipline or Literary Genre?: The Establishment of Boundaries in Historical Writing." Victorian Literature and Culture (2004) 32#2 pp: 525-545. online 5 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Hexter, J. H. On Historians: Reappraisals of some of the makers of modern history (1979); covers Carl Becker, Wallace Ferguson, Fernan Braudel, Lawrence Stone, Christopher Hill, and J.G.A. Pocock
- Howsam, Leslie. "Academic Discipline or Literary Genre?: The Establishment of Boundaries in Historical Writing." Victorian Literature and Culture 32.02 (2004): 525-545. online 5 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Jann, Rosemary. The Art and Science of Victorian History (1985)
- Jann, Rosemary. "From Amateur to Professional: The Case of the Oxbridge Historians." Journal of British Studies (1983) 22#2 pp: 122–47.
- Kenyon, John. The History Men: The Historical Profession in England since the Renaissance (1983)
- Loades, David. Reader's Guide to British History (2 vol. 2003) 1700pp; 1600-word-long historiographical essays on about 1000 topics
- Mitchell, Rosemary. Picturing the Past: English History in Text and Image 1830–1870 (Oxford: Clarendon Press, 2000)
- Philips, Mark Salber. Society and Sentiment: Genres of Historical Writing in Britain, 1740–1820 (Princeton University Press, 2000).
- Richardson, Roger Charles, ed. The debate on the English Revolution (2nd ed. Manchester University Press, 1998)
- Schlatter, Richard, ed. Recent Views on British History: Essays on Historical Writing Since 1966 (1984) 525 pp; 13 topics essays by scholars
Britanya İmparatorluğu
- Berger, Carl. Writing Canadian History: Aspects of English Canadian Historical Writing since 1900, (2nd ed. 1986)
- Bhattacharjee, J. B. Historians and Historiography of North East India (2012)
- Davison, Graeme. The Use and Abuse of Australian History, (2000) online edition
- Farrell, Frank. Themes in Australian History: Questions, Issues and Interpretation in an Evolving Historiography (1990)
- Gare, Deborah. "Britishness in Recent Australian Historiography," The Historical Journal, Vol. 43, No. 4 (Dec., 2000), pp. 1145–1155 in JSTOR 17 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- . Dominance Without Hegemony: History and Power in Colonial India (Harvard UP, 1998)
- Granatstein, J. L. Who Killed Canadian History? (2000)
- Mittal, S. C India distorted: A study of British historians on India (1995), on 19th century writers
- Saunders, Christopher. The making of the South African past: major historians on race and class, (1988)
- Winks, Robin, ed. The Oxford History of the British Empire: Volume V: Historiography (2001)
Asya ve Afrika
- Cohen, Paul. Discovering History in China: American Historical Writing on the Recent Chinese Past. New York, London:: Columbia University Press, Studies of the East Asian Institute, 1984. 237p. Reprinted: 2010, with a New Introduction by the Author. . [3] 4 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Marcinkowski, M. Ismail. Persian Historiography and Geography: Bertold Spuler on Major Works Produced in Iran, the Caucasus, Central Asia, India and Early Ottoman Turkey (Singapore: Pustaka Nasional, 2003)
- Martin, Thomas R. Herodotus and Sima Qian: The First Great Historians of Greece and China: A Brief History with Documents (2009)
- Yerxa, Donald A. Recent Themes in the History of Africa and the Atlantic World: Historians in Conversation (2008) excerpt and text search 16 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Fransa
- Revel, Jacques, and Lynn Hunt, eds. Histories: French Constructions of the Past, (1995). 654pp; 65 essays by French historians
- Stoianovich, Traian. French Historical Method: The Annales Paradigm (1976)
Almanya
- Iggers, Georg G. The German Conception of History: The National Tradition of Historical Thought from Herder to the Present (2nd ed. 1983)
Konular, kuruluşlar ve eğitim
- Carlebach, Elishiva, et al. eds. Jewish History and Jewish Memory: Essays in Honor of Yosef Hayim Yerushalmi (1998) excerpt and text search 2 Nisan 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Charlton, Thomas L. History of Oral History: Foundations and Methodology (2007)
- Darcy, R. and Richard C. Rohrs, A Guide to Quantitative History (1995)
- Dawidowicz, Lucy S. The Holocaust and Historians. (1981).
- Ernest, John. Liberation Historiography: African American Writers and the Challenge of History, 1794–1861. (2004)
- Evans, Ronald W. The Hope for American School Reform: The Cold War Pursuit of Inquiry Learning in Social Studies(Palgrave Macmillan; 2011) 265 pages
- , Cinema and History (1988)
- . History by Numbers: An Introduction to Quantitative Approaches (2002)
- Keita, Maghan. Race and the Writing of History. Oxford UP (2000)
- Leavy, Patricia. Oral History: Understanding Qualitative Research (2011) excerpt and text search 27 Kasım 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Loewen, James W. Lies My Teacher Told Me: Everything Your American History Textbook Got Wrong, (1996)
- Manning, Patrick, ed. World History: Global And Local Interactions (2006)
- Morris-Suzuki, Tessa. The Past Within Us: Media, Memory, History (2005),
- Ritchie, Donald A. The Oxford Handbook of Oral History (2010) excerpt and text search 16 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Dergiler
- History and Theory
Dış bağlantılar
- Philosophy of History5 Eylül 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde . introduced at The Galilean Library
- 'Postcolonial Historiographies' group at Cambridge University 23 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Includes online reading & video archive
- Scientific Historiography23 Mart 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., explained in an interview with Aviezer Tucker at the Galilean Library
- Series of accessible, interactive online lectures
- Web Portal on Historiography and Historical Culture22 Ağustos 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Tarihyazimi ya da historiyografi tarih hakkinda eserlerin yazimi ve tarihcilik kuram ve gecmisini ifade eden terimdir Terim Yunanca ἱstoriografos tarih yazanlar ifadesinden gelir ἱstoria historia tarih arastirma ve grafos graphos yazim grafein grafein yazmak kokunden tarih yazan veya anlatan kisi anlaminda Tarihcilik terimiyle siklikla ayni anlamda kullanilsa da cagdas donemde ayri bir disiplin olarak anilmaktadir Tarihyazimi hem yazma sanatinin hem de tarih biliminin bir parcasidir Tarih alaninin sanat texnh tekhne ve bilim ἐpisthmh epistḗme ozelliklerine yapilan vurgu kultur temelinde pek cok farkli alandan dusunurun uzerinde fikir belirttigi ve tarihcilerin yontem acisindan tartistigi onemli bir konudur Bazilari tek bir tarih ten degil olayin kosullari ve sonuclari nedeniyle cogul tarihler den bahseder Cagdas tarihciler icin tarihin bilimselligi ya da boyle bir bilimsellik durumu yapilmakta olan bilim vazgecilemezdir Hatta birbirlerinden tamamen ayri iki uyumsuz ozellik olarak gormek yerine birbirlerini tamamlayici olduklarina dair gorus daha yaygindir Jacob de Wit in tarihyazimi uzerine alegorik eseri 1754 Yari ciplak durumdaki Gercek tarihyazicisina yukaridan bakmaktadir Athena bilgelik tanricasi solunda tavsiye vermektedir Belirli bir konunun tarihyazimi o konunun tarihci tarafindan nasil calisildigini belirli kaynaklar yontemler ve kuramsal yaklasimlarin kullanimiyla ortaya konmasidir Tarihciler tarihyazimini konusal olarak Britanya Imparatorlugu nun tarihyazimi Erken Donem Islam tarihyazimi veya Cin tarihyazimi gibi ya da yaklasim ve turlerine gore siyasi tarih sosyal tarih gibi incelerler 19 yuzyildan baslayarak akademik tarihin yukselmesiyle tarihyazimi adinda bir bilimsel yazin dogmustur Ne dereceye kadar tarihcilerin kendi aidiyet ve kimliklerinden etkilendikleri de milliyetcilik ulus devlet veya din gibi sikca tartisilan bir konudur Tarihcilerin arastirma konulari degisiklik gosterebilir ozellikle son yillarda geleneksel diplomatik iktisadi ve siyasi tarihten yeni yaklasimlara toplumsal ve kulturel alanlara dogru bir degisim soz konusudur 1975 ten 1995 e Amerikan universitelerindeki sosyal tarihle ilgilenen tarih profesorlerinin orani 31 den 41 e yukselmisken siyasi tarihle ilgilenenlerin orani 40 tan 30 a dusmustur Britanya daki universitelerin tarih bolumlerinde 2007 yilinda 5 723 ogretim gorevlisinden 1 644 u 29 kendisini sosyal tarihle iliskilendirmisken bu sayi siyasi tarihle ilgilenenlerde 1 425 tir 25 TerminolojiAvrupa da Erken Modern donemde historiyografi terimi daha temel anlamda tarihyazimi olarak kullanilmaktaydi Historiyograf tarihci demekti ve bu anlamda Isvec te Rikshistoriograf 1618 den beri Ingiltere de Historiographer Royal 1660 tan beri ve Iskocya da Historiographer Royal 1681 den beri vakanuvislere kraliyet tarihcisi unvani verilmekteydi Iskocya da bu makam hala mevcuttur Furay ve Salevouris 1988 historiyografyayi yazilmis ve yazilan tarihin arastirilmasi tarihyaziminin tarihi Historiyografya arastirmalarinda olaylari ya da dogrudan gecmisi degil tek bir tarihcinin eserlerindeki bu olaylara dair degisen yorumlari arastirirsiniz diyerek tanimlamislardir Turkcede historiyografi terimine karsilik olarak kullanilan taihyazimi ve tarih yaziciligi ifadeleri mevcuttur Kavramlarin yaziminda bir standart mevcut degildir Farkli kaynaklarda tarihyazimi tarih yazimi tarih yaziciligi tarihyaziciligi ifadeleri gecmektedir Genel olarak kavramlar birbirinin yerine kullanilsa da tarihyazimi kuramsal ve metodolojik olarak tarihin yazim bicim ve yontemlerinin tarihini tarihsel bir perspektif icinde karsilastirmali olarak vermeyi ifade ederken tarih yaziciligi tarihin yazilis bicimlerinin tarihini ve yontemlerini ifade eder Meta tarih olarak tarihyazimiEger tarih tarihcilerin cogu tarafindan kabul edildigi gibi insanligin gecmisini inceleyen bir bilimse bilimsel yontemlere basvurmaniz gerekir Doga bilimlerinin uygulamalari takip edilemese de toplum bilimlerininkilere gore karsilastirmali olarak hareket edilebilir Tarihi bir bilgi turu olarak goren bir diger dusunce Historiyoloji olarak da adlandirilabilecek olan dir Jose Ortega y Gasset tarafindan bulunmustur Bu yaklasimin amaci tarihsel gercekligin yapisini yasalarini ve kosullarini incelemektir tarihyazimi ise tarihte oldugu gibi yazma sanati kaynaklarinin bilimsel arastirmasi ve yazarlarin calismalaridir kaynak belirtilmeli Her ne kadar su uc terimim ortusmelerini ve cok anlamliliklarini gidermek mumkun olmasa da en olasi tanimlamalari soyledir Yasanmis olaylar olarak tarih Tarih bilimi olarak tarihyazimi Epistemolojisi olarak historiyoloji Tarih felsefesi eger varsa insanlik tarihinin anlamiyla ilgilenen felsefe dalidir Gelismesine teleolojik bir son kurgulayarak yani insanlik tarihi surecine etki eden bir tasarim gaye veya yonlendirici ilkeler olup olmadigini inceler Tamamen ayri olan onceki uc kavramla karistirilmamasi gerekir Eger amaciniz gercekligi ya da oldugu varsayilani zamanin dogrusal mi dongusel mi oldugunu veya ilerleme dusuncesini barindirip barindirmadigini bulmaksa bu sorular disiplinin ilgilendigi konular olan tarihe ve tarihyazimina yabancidir Entelektuel bir yaklasim tarih biliminin nasil anlasildigi meselesine cok fazla katki saglamaz Bu felsefi bakis acisinin tum gerceklikleri tarihsel surecin bir urunu olarak goren tarihselcilige ustun tutulmasidir Yuzeysel sorunlari kazidigimizda tarihyazimi kaydedilmis tarihin tahlili gecmisin tasviri ozellikle anlati yorumlama ve bakis acilari ve tarihcilerce delillerin ve belgelerin kullanimi ile sunma sekilleri ve bunlarin arastirilmasidir bilimin tarihsel nesne ve felsefi oznesiyle beraber Tarihyazimi basit haliyle tarihin yazilis bicimidir Genis anlamiyla tarihin yazilis pratigi ve yontemine atifta bulunur Daha kesin olarak hikayenin kendisinin yazilisini ifade eder Tarihyaziminda kaynaklar ve degerlendirmeTarihcinin calismalarinin ham maddesiyle birincil kaynak yari tamamlanmis veya tamamlanmis calismalarini hatta ucuncul kaynak ayirt etmek onemlidir Ayrica kaynak ve belge ile calisilmasi arasindaki farklari belirlemek ciddi bir konudur siniflandirma oncelik ve tur yazili sozlu arkeolojik degerlendirme derleme elestiri karsilastirma ve ozellikle baglilikla kaynaklara itibar gostermek Tarihcilerin calismalarinin ozgunlugu titiz bir meseledir Modern donem oncesi tarihGecmisi anlamak insanligin evrensel bir ihtiyaci olarak gorulmektedir ve tarihin anlatisi dunya capinda uygarliklardan bagimsiz bir bicimde ortaya cikmistir Tarih nedir sorusu felsefi bir sorudur tarih felsefesi En erken kronolojiler Mezopotamya ya ve Antik Misir a uzanir ancak bu donemdeki tarihcilerin adlari bilinmemektedir Tarihyazimi baglaminda tarih gelecek nesilleri gecmis olaylar hakkinda bilgilendirmek icin hikaye edilen yazili tarih kayitlari anlamindadir Bazi uzmanlar gelecek tahminlerine uymayan tarihsel oruntuler bulma egilimlerine yonelik cikarimsal dusuncelere karsi cikmaktadir Yunan uygarligi Tukidides in Pelopponnes Savaslarinin Tarihi nin onuncu yuzyila ait bir kopyasi Bilinen en eski duzenli tarihyazimi Antik Yunan da ortaya cikmistir Bu gelisme Akdeniz bolgesindeki tum tarihyazimini etkileyen onemli bir etkiye sahiptir Yunan tarihciler tarihsel metodolojiye onemli katkilarda bulunmuslardir Bilinen en eski elestirel tarih eseri tarihin babasi olarak bilinen Heredot MO 484 425 tarafindan derlenen Herodot Tarihi dir Herodot guvenilir kaynaklar arasinda degerlendirmede bulunarak ve kisisel olarak gerceklestirilmis seyahat kayitlarina dayanarak cesitli Akdeniz kulturlerine ait yazili kaynaklara atiflar yapmistir Herdot un ana odagi insanlarin kisilikleri ve eylemleri olsa da tarihsel olaylarin gelisiminde ilahi gucun belirleyiciligine de deginmistir Herdot u takip eden nesil yerel tarihler ve tekil sehir devletlerinin tarihlerine kent ve tapinak arsivlerinde calisan yerel tarihcilerin tarihyazimlarina tanik olmuslardir Halikarnasli Dionysos bu tarihcileri Tukidides in mujdecileri olarak nitelemis ve bu tarihler sehir devletleri devam etigi muddetce Gec Antik Cag a kadar yazilmaya devam etmistir Klasik pagan gelenegi boyunca gerceklestirilen Olimpiyat Oyunlarinda kazananlarin listelerini tutarak temel kronolojik cerceve saglayan Elisli Hippias ve su anda var olmayan sivil kayitlardan yirminin uzerinde tarih derleyen bu donemin iki onemli figurudur Tukidides Atina ve Sparta arasinda gerceklesmis bir savasa dair yazisinda ilahi nedenselligi genis oranda terk ederek sonraki Batili tarihyazimlarinda yer edecek olan mantiksal aciklama gelenegini baslatmistir O ayni zamanda bir olayin dogrudan nedenleri ve sonuclari arasinda ayrima giden ilk kisiyken ardillarindan Xenophon MO 431 355 Anabasis adli eserinde otobiyografik ve karakter cozumlemelerine dayali calismalar yapmistir Atinali hatip Demosthenes in MO 384 322 II Filip e yonelik agir elestirileri antik cagin politik kiskirticiliginin zirvesi olmustur Gunumuze ulasamamis olan I Ptolemaios Soter in MO 367 283 Buyuk Iskender in seferlerini anlattigi tarihi bir hukumdar tarafindan derlenen ilk tarih calismasidir Polibios MO 203 120 Roma nin dunyaya egemen olusunu Yunan ve Romali bakis acilarini bagdastirarak yazmayi denemistir Kaldeli rahip MO 3 yy Selevkos Hukumdari I Selevkos icin derledigi Yunanca Babil Tarihi eserinde ozgun bir tarih ortaya koymak icin Helenistik tarihyazimi yontemlerini ve Mezopotamya kaynaklarini kullanmistir Yakin Dogu tarihine dair bilgiler de vardir Fenikeli tarihci unkiler gibi ancak bunlar yari efsanevi ve boluk porcuk olarak degerlendirilir ki bunlarin Truva Savaslarindan once bile yazilmis olabilecegi sonraki tarihciler Bibloslu Philo ve Eusebius tarafindan iddia edilmistir Roma uygarligi Romalilar Yunan gelenegini Yunanca yazmak icin kullanmislardir ancak sonrasinda Yunanca disinda da yazmislardir Erken Roma tarihi yazilari hala Yunanca yazilirken Romali devlet adami Bilge Cato MO 234 149 tarafindan derlenen Kokenler Yunancanin kulturel etkisine karsi koymak icin bilincli bir sekilde Latince yazilmistir Bu Latin tarihyaziminin baslangicini olusturur Anlasilir bicemiyle bilinen Julius Caesar in MO 100 44 Bellum Gallicum u otobiyografik savas anilarini anlatir Politikaci ve hatip Cicero MO 106 43 siyasi yazilarina retorik ogeler katmistir Strabo MO 63 MS 24 tarihi cografyayla birlestiren Greko Romen gelenegin onemli bir yorumlayicisidir ve kendi donemine ait yerlerin ve kisilerin tarihini tasvir eder Livy MO 59 MS 17 Roma Imparatorlugu nun sehir devletinden imparatorluga yukselisini anlatir Eger Buyuk Iskender Roma ya yuruseydi ne olabilirdi diye dusunmesi bilinen ilk alternatif tarih denemesidir Biyografi Antik Donem boyunca yaygin olmasina ragmen Plutarch in MS 46 127 calismalariyla ayri bir tarih dali olarak yazilmaya baslanmis ve Suetonius MS 69 130 o donemin insanlarinin karakterlerini ve eylemlerini insani yanlarini vurgulayarak tasvir etmistir Tacitus 56 117 Romanin ahlaksizligini elestirerek Cermen erdemlerini soylu yabanil kavramini detaylandirarak over Dogu Asya Antik Cin Shiji nin ilk sayfasi Cin de Tarihi Klasikler Cin klasik metinlerinden Bes Klasik in ve Cin in en eski tarih hikayeciliginden biridir Lu Devleti nin resmi kayitlari olan ve MO 722 481 arasini kapsayan Bahar ve Guz Yilliklari yillik tarzinda duzenlenmis gunumuze kalan ilk Cin tarihi metnidir Bunlar genellikle Konfucyus e atfedilir e atfedilen MO 5 yuzyilden kalan Zuo Zhuan MO 722 468 arasini kapsayan ilk Cin tarih hikayeciliginin orneklerindendir Zhan Guo Ce MO 3 ve 1 yuzyillar arasinda gecen Savasan Devletler Donemi nde nadir eserlerden derlenmis meshur bir metindir Sima Qian MO 100 civarinda ilk profesyonel Cin tarihyaziminin temelini atan kisidir Shiji adli calismasi Buyuk Tarihcinin Kayitlari edebiyattaki yasam boyu derlenmis bir basyapittir Kapsami MO 16 yuzyila kadar gider ve onemli kisilerin yasam oykuleriyle belli konular hakkinda bilimsel incelemeler icerir Ayrica zamaninin ve onceki donemlerin siradan insanlarinin hayatlariyla eylemlerine de isik tutar Eseri sonraki Cinli tarihcilerin hepsini Erken Han Hanedani doneminden saygin Ban ailesi dahil etkilemistir Geleneksel Cin tarihyazimi tarihi olaylari hanedan donemleri acisindan tasvir eder Bu bakis acisina gore her yeni hanedan ahlaken guclu kisiler tarafindan kurulmustur Zamanla hanedanliklar ahlaki olarak yozlasir ve zayiflar Sonunda yeni bir hanedanin kendi yerine gecmesini engelleyemez Kore Kore tarihyazimi gelenegi Samguk Sagi tarafindan Kore nin efsanevi ilk donemlerinden baslayan tarihini anlattigi eseriyle kurulmustur Bu eser Goryeo vakanuvisi Kim Busik tarafindan Kral un 1122 1146 istegi uzerine derlemistir 1145 te tamamlanmasinin ardindan yalnizca Cin de tarihi kaynak olarak degil 8 yuzyilda tarihci tarafindan yazilan de de kullanilmistir Derledigi diger eseri kayiptir Japonya Japonya da yazilmis ilk tarihi eser Japonya nin efsanevi baslangicindan 9 yuzyila kadar olan donemi anlatan alti ulusal tarihi eseri iceren kulliyat dir Bu eserlerin ilki 720 yilinda tarafindan derlenen Nihon Shoki dir Hristiyanlik Bede nin Ingiliz Toplumunun Kilise Tarihi nden bir sayfa Hristiyan tarihyazimi tahminen ilk olarak tarihi gercekligi tartismali oldugu dusunulen Luka Incili ile Resullerin Isleri ni Havariler Donemi icin birincil kaynak olarak inceleyen Hristiyan din adamlari ve arastirmacilarinin yazilariyla baslamistir Yeni Ahit metinleri Hristiyanligin ilk donemlerinde olusmaya basladi Hristiyanligin gelisimi ve Roma Imparatorlugu nda I Konstantin den sonra Hristiyan dinbilimi ve Incil in dogasinin etkisiyle yeni calisma alanlari ve bakis acilariyla cevrelenmis ayrik bir Hristiyan tarihyaziminin olusmasina katki saglamistir Incil in Hristiyanliktaki esas rolu klasik tarihcilerin sozlu kaynak tercihleriyle kiyaslandiginda Hristiyan tarihcilerin yazili kaynak tercihleriyle ve siyasi olarak onemli olmayan insanlarin dahil edilmesiyle ortaya cikmistir Hristiyan tarihciler ayni zamanda din ve toplumun gelisimiyle de ilgilenmislerdir Bu durum Caesareali Eusebius un 324 te yazdigi eserine ve icerdigi konulara yaptigi yogun yazili kaynak eklemesiyle gorulebilir Hristiyan dinbilimi tarihi dogrusal olarak kurgular ilahi takdire gore ilerledigini dusunur Tanri nin takdiri herkesi kapsadigi icin bu donemin Hristiyan tarihcilerinin eserleri evrensel bir yaklasim icerir Ornegin yazarlar kitaplarina kendi eserlerinden onceki zamanlara ait onemli olaylarin bir ozetini de eklerler Orta Cag da tarihyazimi Hristiyan rahipleriyle ruhban uyeleri arasinda yaygindi Isa Mesih kilise kilise yoneticileri ve yerel yoneticilerin aile tarihleri uzerine yazdilar Erken Orta Cag da tarihyazimi yilliklar ya da yil yil kaydedilen kronikler halinde olmustur ancak bu durum olaylarin sebeplerinin ve sonuclarinin incelenmesini zorlastirir Bu eserlerin bir ornegi farkli yazarlarin cesitli eserlerinden gec 9 yuzyilda baslamis olan ve bir kopyasi 1154 te hala yazilmaya devam eden dir Bu donemin bazi yazarlari hikayeci bir tarih gelistirdiler Bunlar Tours piskoposu Gregorius ve daha basarili olan laik ve dini tarihler yazmis nin yazari olan Bede dir Ronesans doneminde tarih devletler ve milletler uzerine yazilmistir Tarih arastirmalari Aydinlanma Cagi nda ve Romantik donemde degismistir Voltaire olaylari kronolojik olarak anlatmak yerine onemli olarak degerlendirdigi belirli donemlerin tarihlerini anlatmistir Boylece tarih ayri bir alan haline gelmistir artik tarih felsefesi olarak degil sadece tarih olarak adlandirilmistir Islam dunyasi Musluman tarihyaziciligi 7 yuzyilda Muhammed peygamberin hayatinin olumunden sonraki yillarda yeniden yazimlariyla gelismeye basladi Cesitli kaynaklarin Muhammed ve sahabelerine dair pek cok celiskili anlatimlarindan dolayi kaynaklarin dogrulugu sinanmalidir Bu kaynak sinamasi icin cesitli yontemler gelistirilmistir hadis ve gibi Bu yontemler daha sonra Islam in Altin Cagi nin tarihi kisilikleri icin de uygulanmistir Bu gelenekteki onemli tarihciler o 712 o 728 Ibni Ishak o 761 Vakidi 745 822 Ibni Hisam o 834 Muhammed el Buhari 810 870 ve Ibn Hacer el Askalani 1372 1449 dir Ortacag Islam Dunyasi nin tarihcileri insanlik tarihiyle de ilgilenmislerdir Tunus taki Ibn i Haldun aniti tarihyaziminin kultur tarihinin ve tarih felsefesinin oncusu Islami tarihyazimi Arap tarihci Ibn i Haldun un 1332 1406 calismalariyla doruk noktasina ulasmistir Tarihi calismalarini Mukaddime ve Kitabu l Iber eserlerinde yayinlamistir Eserleri 19 yuzyilda yeniden kesfedilene kadar unutulmustur AydinlanmaAydinlanma Cagi boyunca tarihyaziminin modern gelisimi titiz yontemlerin uygulanmasiyla basladi Voltaire Voltaire in tarih uzerine yaptigi calismalari Aydinlanma doneminin tarih eserlerine mukemmel bir ornektir un tablosu Fransiz filozof Voltaire 1694 1778 tarihyazimi sanati uzerinde onemli bir etkiye sahiptir Bilinen en onemli tarih eserleri XIV Louis Donemi 1751 ve Uluslarin Gelenek ve Ruhlari Uzerine Denemeler idir 1756 Birincil amacim diye yazar 1739 da siyasi ya da askeri tarih degil sanat ticaret uygarlik tarihidir kisacasi insan aklinin tarihi Diplomatik ve askeri olaylari anlatan gelenekten kopmus adetler toplumsal tarihle bilim ve sanattaki gelismeleri vurgulamistir Adetler Uzerine Bir Deneme de dunya uygarliginin gelisimini evrensel baglamda izlemistir dolayisiyla hem milliyetciligi hem de geleneksel Hristiyan bakis acisini reddetmistir Insanlik tarihi yazma uzerine gayretli bir calisma yapmis ilk bilgin olan Bossuet in dinbilimsel cercevelerden uzaklasarak iktisati kulturu ve siyasi tarihi onceleyen Evrensel Tarih Uzerine Soylev inden 1682 etkilenmistir Avrupa ya uluslar toplulugu olarak degil bir butun olarak yaklasmistir Orta Cag kulturunun Arap Uygarligi na borclu oldugunu ilk soyleyen kisi olmus ote yandan Orta Cag konusunda eksik kalmistir Tarihcinin siyasi tarafliligi konusunda surekli uyarida bulunmus olsa da kendisi gorduklerinin Kilisenin tarih boyunca yaptigi sahtekarliklari ve hosgorusuzlugu olarak ifade etme imkanini kacirmistir Voltaire bilginleri doganin normal akisina aykiri olan hicbir seye inanmamalarini ogutlemistir Tarihsel kaynaklarda kotulugu bulsa da o mantigin ve cahil kitlelerin egitiminin ilerlemeye yol acacagina hararetli bicimde inanmistir Voltaire tarihyazimina olan bakisini Diderot nun Encyclopedie sindeki Tarih maddesinde soyle aciklar Modern tarihcinin istedigi daha cok detay iyi bicimde saptanmis gercekler kesin tarihler geleneklere kanunlara adetlere ticarete sermayeye tarima ve nufusa daha fazla dikkattir Voltaire in calismalari gecmisi incelemek icin Aydinlanmanin degerlerini kullanmistir Tarihyazimini Antikcilige Avrupamerkezcilige dini hosgorusuzluge buyuk adamlara diplomasiye ve savasa odaklanmaktan kurtarmaya calismistir Voltaire in cok iyi tarih yazdigini gerceklik icin titizlige onem verdigini kanitlarin siki incelenmesini neyin onemli olduguna zekice karar vermeyi eylemlere yakin ilgiyi ve tum uygarligin tek bir calisma alani oldugu gercegini kavramayi alintilayarak ifade etmistir David Hume Ayni zamanda filozof David Hume Buyuk Britanya da tarih ustune benzer bir etkiye sahipti 1754 te Julius Caesar in Istilasi ndan 1688 Devrimi ne kadar uzanan 6 ciltlik bir calisma olan ni yayimladi Hume tarihte Voltaire e benzer bir alanin yani sira krallarin tarihi parlamentolar ve ordulari calisti kultur tarihini bilim de dahil olmak uzere inceledi Onun oncu bilim adamlari hakkinda yazdigi kisa biyografileri bilimsel degisimin surecini acikladi ve bilim adamlarinin birbirleriyle ve toplumla olan iliskilerine kendi donemlerinden bakmaya calisarak onlari incelemenin yeni yollarini gelistirdi ozellikle Francis Bacon Robert Boyle Isaac Newton ve William Harvey ile ilgilenmistir Gecmisi yargilamanin en nitelikli yonteminin ozgurluk arayisiyla mumkun oldugunu belirtmis epey dalgalanmadan sonra kendi yazdigi donemde Ingiltere nin insanoglu tarafindan bilinen en yuce ozgurluk seviyesine ulasmis oldugunu soylemistir William Robertson Iskoc bir tarihci ve Kraliyet tarihcisidir 1759 da Iskocya nin Tarihi 1542 1603 u yayimlamis 1769 da en bilinen eseri olan V Karl in Hukumdarlik Tarihi ni yayimlamistir Calismalari zamanina gore ozenlidir ve daha once calisilmamis olan cok sayida belgeye erisebilmistir Ayrica genel ve evrensel olarak kabul edilebilir dusuncelerin tarihsel olaylari sekillendirmedeki onemini kavramis olan ilk tarihcilerdendir Edward Gibbon Edward Gibbon in Roma Imparatorlugu nun Gerileyis ve Cokus Tarihi 1776 gec 18 yuzyil tarihyaziminin saheserlerindendir Aydinlanmaci tarihyaziminin zirvesi Edward Gibbon in 6 ciltlik anitsal eseri olan ve 17 Subat 1776 da basilan Roma Imparatorlugu nun Gerileyis ve Cokus Tarihi dir Gorece elestirel yaklasimi ve yogun birincil kaynak kullanimi onun eserlerinin yonteminin sonraki tarihcilere ornek olmasini sagladi Bu durum Gibbon in ilk modern tarihci olarak anilmasina yolacmistir Kitabi cok sayida satmis ve yazarina toplam 9000 kazandirmistir Biyografi yazari sonrasinda Onun unu cok hizliydi ve hala devam ediyor demistir Gibbon in calismasi bicemi dusunduren taslamalari ve etkileyici hicivleri nedeniyle ovulmustur Winston Churchill hatirasinda der ki Gibbon in Roma Imparatorlugu nun Gerileyis ve Cokus Tarihi ni okumaya koyulmustum ve aninda tarzi ve oykusu beni etkisi altina aldi bir cirpida bitirdim Bastan sona muzaffer bir edada okudum ve cok zevk aldim Gibbon Hristiyanliga karsi siddetli saldirilari sayesinde tarihin laiklesmesi ve kutsiyetinden arindirilmasi meselesinde oncu rol oynamistir Bir 18 yuzyil tarihcisinin aksine Gibbon birincil kaynaklara erisim mumkunken bunlarin cogu taninan basilmis eserlerden alinmis olsa da ikinci el kaynaklarla tatmin olmamasiyla bilinir Her zaman der pinarin basindan beslenmeye calismisimdir Merakim ve gorev bilincim beni asil olani arastirmaya yonlendirmistir dahi bazen calismalarimi geciktirmis olsa bile ikincil kaynaklari dikkatle incelemisimdir ki bir bolum veya gerceklik onlarin guvenli bilgilerine dayandirilmis olmasin Bu birincil kaynaklara olan israrindan dolayi Gibbon coklari tarafindan tarihin yontem calismalarinda cigir acmis biri olarak gorulur Dogrulukta tamlikta aciklikta ve genis bir konunun etraflica anlasilmasinda tarih gecilmezdir Tek bir Ingiliz tarihi belki kesin diye degerlendirilebilir eksik yonleri ne olursa olsun bir kitap sanatsal olarak gosterisli olmasindan ve tarihsel olarak uzun bir donemin genis bir panaromasi oldugundan suclanamaz 19 YuzyilFransiz Ihtilali ni cevreleyen calkantili olaylar erken 19 yuzyil tarihyazimi ve incelemelerine ilham kaynagi oldu The tumultuous events surrounding the inspired much of the historiography and analysis of the early 19th century Ayrica Ingiltere de 1688 deki Muhtesem Devrim e ilgi 1832 tarihli Buyuk Islahat Yasasi ile tekrar canlanmistir Thomas Carlyle Thomas Carlyle in adli elyazmasinin yanmasindan duydugu korkuyu resmeden 1837 tarihli Japon baski Thomas Carlyle uc ciltlik eseri i 1837 de yayimladi Ilk cilt kazara John Stuart Mill in hizmetcisi tarafindan yakilmistir Carlyle cildi notlarindan tekrar yazmistir Carlyle in tarihyazim tarzi olaylarin aniligini temel alir ve genelde genis zaman kipi kullanir O tarih ve dusuncede bulunan guclerin mucadeleci unsurlarin toplumdaki carpismalarinin ustesinden gelebilecek kahramanlara ihtiyac duyan duzensizlik uzerindeki rollerine vurgu yapmistir Tarihteki dinamik gucleri insanlarin dusunce haline gelen ve sonra genellikle ideolojilere donusen umutlari ve istekleri olarak gormustur Carlyle in Fransiz Devrimi asiri derecede aykiri bicimde yazilmistir Gibbon in geleneginin yansiz ve nesnel havasindan hayli uzaktir Carlyle tarihi kendisi ve okuyuculari Paris sokaklarinin meshur olaylarinda katilimci olmalarina ragmen sonrasinda anlasilabilen heyecanli olaylar olarak sunmustur Carlyle in kurgusal bicemi destansi siirin felsefi tezlerle birlesimi seklindeydi Gecen yuzyilda nadiren okunmus ve atifta bulunulmustur Thomas Macaulay en bilinen eseri ni 1848 de yazdi Calismalari cinlayan duz yazisi ve emin bazen dogmatik Britanya tarihinin ilerlemeci yaklasimina vurgulariyla bilinir Bu yaklasima gore ulke hurafelerden mutlakiyetten ve dengeli bir anayasa hazirlama bunalimindan vazgecmis inanc ve ifade ozgurlugu ile butunlesmis ileriye donuk bir kulture sahiptir Insan ilerleyisinin bu modeli olarak adlandirilir Onun mirasi hakkinda cesitli tartismalar vardir hakkinda Profesyonel tarihcilerin cogu nicedir Maculay i okumayi biraktilar tarihi onun yazdigi gibi yazmayi ve dusundugu gibi dusunmeyi biraktiklari gibi demistir Ancak J R Western Yasi ve kusurlarina ragmen Maculay in Ingiltere Tarihi hala donemin tam olcekli modern tarihinin yerini tutmaktadir yorumunda bulunmustur Fransiz tarihciler Michelet ve Taine Jules Michelet 1798 1874 kariyerinin sonraki yillarinda Hippolyte Taine 1828 1893 Basyapiti olan Histoire de France 1855 Fransa Tarihi da Fransiz tarihci Jules Michelet Ronesans i Fransizcada yeniden dogus demektir Avrupa kultur tarihinde Orta Cag dan kopusu ifade eden ve insanligin ve onun dunyadaki yerinin yeni bir anlayisi niteliginde bir terim olarak ilk kullanan kisi olmustur Bu 19 ciltlik eser Sarlman dan Fransiz Devrimi ne kadar olan donemi kapsar Michelet tarihin odagini yoneticiler ve ulkelerin kurumlarindan ilk kez siradan insana kaydiranlardandir Kendisini Orta Cag in canli bir tarihini yazmaya adamistir ve bu calismasi hala varolanlarin en canlisidir Elyazmasi ve basili eserlere yonelik sorgulamalari cok zahmetle gerceklestirilmistir ancak canlandirmaci hayal gucu ve guclu dini ve siyasi onyargilari onun tum olan bitenleri birincil kisi bakis acisiyla yorumlamasina neden olmustur Hippolyte Taine Fransiz dogalciligi nin en onemli kuramcilarindan toplumsal olguculugun baslica destekcilerinden ve elestirinin ilk uygulayicilarindan biri olmustur Bu baglamda Taine nin belirli bir akademik alani yoktur Etkin bir tarihi guc olarak cografi psikolojik ve toplumsal etmenlerin bilesimi anlaminda cevre fikrinin yaraticilarindandir Onun icin tarih arastirmasi doga kanunlarinin bulunmasi icin bir ugrasidir Tarzinin parlakligiyla yazilarinin kendi kuramlarinin demode olmasinin cok sonrasinda bile dongu icerisinde kalmasini basarmistir Kulturel ve anayasal tarih Kultur ve sanat tarihi calismalarinin kurucu babalarindan biri Isvicreli tarihci Jacob Burckhardt tir Burckhardt in kazanimlarini soyle tanimlar Ronesan caginin buyuk kasifi o bir donemin butunlugu ile nasil incelenmesi gerektigini yalnizca tablolari heykelleri ve mimarisi ile degil ayni zamanda gundelik yasaminin toplumsal kurumlarinin da hesaba katilmasini saglayarak ortaya koymustur Burckhardt in en bilinen eseri dir 1860 En bilinen eseri Italya da Ronesans Uygarligi 1860 ta basilmistir ve Italyan Ronesansi nin 19 yuzyildaki en etkili yorumudur ve hala yaygin bicimde okunmaktadir John Lukacs a gore belirli bir donemin insanin ve bolgenin ifade bicimini ve ruhunu tanimlamaya calisan kultur tarihinin ilk ustasidir Tarihsel arastirmaya yonelik yenilikci yaklasimi sanatin ve onun paha bicilmez degerinin tarih arastirmasi icin birincil onemini vurgulamistir 19 yuzyilin dar tarih kavrami olan tarih gecmis siyasalar ve simdiki tarihin siyasetidir in uzerine cikabilmis tarihcilerden biridir 19 yuzyilin ortalarinda arastirmacilar kurumsal degisimleri ozellikle anayasal hukumetlerin gelisimini incelemislerdir in Ingiltere nin Anayasal Tarihi 3 cilt 1874 78 bu gelismekte olan alanda onemli bir etkiye sahiptir Calisma Ingiliz anayasasinin gelisimini Britanya nin Toton Istilasindan 1485 e kadar izlemis ve Ingiliz tarih ogreniminde onemli bir basamak olusturmustur Tarihin birligi ve devamliligi ilkesinin antik ve modern tarih arasindaki farklari ortadan kaldirmamasi gerektigini savunmustur Antik tarih uzerine calismanin modern tarih calismasi icin onemli bir hazirlik olduguna inansa da ona gore ikisi de faydali bicimde ayri ayri calisilabilir Iyi bir paleograf metin ve yazarlik elestirmeni olmasinin yani sira genis bilgi birikimi ve kuvvetli hafizasi onun yorumlama ve ifade konularinda ustat olmasini saglamistir Von Ranke ve Almanya da profesyonellesme Modern tarih calismalarina ve tarihyazimi yontemlerine 19 yuzyil Alman universitelerinde ozellikle de Gottingen Universitesinde onculuk edilmistir Leopold von Ranke bu acidan esasiyel oneme sahiptir ve modern kaynak temelli tarihciligin kurucusu sayilir Caroline Hoefferle e gore Ranke belki de tarih alaninin 19 yuzyilin sonunda Avrupa da ve Birlesik Devletler de olustugu gibi sekillenmesindeki en onemli tarihcidir Ozellikle seminer tarzi egitimi siniflarinda benimsedi ve arsiv taramasi ile tarihi belgelerin incelenmesine yogunlasti 1824 teki ilk kitabindan 1494 ten 1514 e Latin ve Totonik Kavimler Tarihi baslayarak Ranke doneminin tarihcilerine kiyasla alisilmisin disinda kaynaklardan hatiratlar gunlukler sahsi ve resmi tezkereler hukumet belgeleri diplomatik yazilar ve birincil elden tanikliklar dahil genis bir yelpazeden yararlanmistir Yuzyilin cogunu kapsayan kariyeri boyunca Ranke birincil kaynaklara dayanmak hikayeci anlatima ve ozellikle uluslararasi siyasete aussenpolitik yaptigi vurgular gibi yenilikleriyle gec tarihyaziminin standartlarinin cogunu belirlemistir Kaynaklar saglam olmalidir varsayimlar ve mantiga burumeler olmamalidir Tarihi oldugu gibi yazmak onun amentusudur Gercekligi kanitlanmis birincil kaynaklarda israrci olmustur Ranke Almanya da tarihi profesyonel bir akademik disiplin olarak kurmustur Ranke ayrica geleneksel olan ve her donemi takip eden donemden daha asagi goren erekbilimsel yaklasimi da reddetmistir Ranke ye gore tarihci her donemi kendi kosullarinda anlamlandirmali ve sadece her doneme hayat veren genel dusunceleri aramalidir 1831 de Prusya hukumetinin israrlari uzerine dunyanin ilk tarih dergisi olan Historisch Politische Zeitschrift i yayinlamis ve yonetmistir Bir baska onemli Alman dusunur Georg Wilhelm Friedrich Hegel dir tarih gorusu Ranke ninkine taban tabana zittir Hegel in kendi sozleriyle Dunya tarihi ne dair felsefe kurami ruhun kendi ozgur iradesine olan farkindaliginin gelismesini ve bu ozgurlugun tekrar tekrar kendini gerceklestirmesini yansitir Bu gerceklestirme binlerce yil gelisim mucadelesi veren cesitli kulturlerin arastirilmasiyla ve bu ozgurlugun kendi iclerinden disa vurulma yollarinin anlasilmasiyla gorulebilir Dunya tarihi ruhun kendi icinde ne oldugu bilgisini ogrenme mucadelesinin kaydidir Dogulular ruhun ya da bireyin kendileri gibi ozgur oldugunu bilmezlerdi Ve bunu bilmediklerinden ozgur de degildiler Onlar sadece bir Tek in ozgurlugunu bilirlerdi Ozgurluk bilinci ilk kez Yunanlarda uyandi ve bu yuzden ozgurduler ancak Romalilar gibi sadece Bazi larinin tum bireylerin degil ozgur oldugunu biliyorlardi Almanlar Hiristiyanligin yukselisiyle Tum insanlarin dogasi itibariyla ozgur oldugunu ve ozunde ruhun ozgurlugunu fark etti Karl Marx tarihsel materyalizm kavramini tarihsel gelisim calismalarina soktu Buna gore ekonomik kosullar ve baskin uretim araclari toplumsal yapiyi belirlerdi Ona gore Bati Avrupa da materyal kosullarin bes ardisik gelisimi tamamlanacaktir Ilk asama ilkel komunizmdi mulk ortak paylasimdaydi ve liderlik kavrami yoktu Bu yerini kole toplumuna birakti ve Sinif ile Devlet olustu Feodalizm ruhbanlikla ortaklasa isleyen aristokrasi ve Ulus devlet ile karakterize olmustur Kapitalizmi kapitalistler veya onlarin tuccar onculeri burjuva devrimi ile derebeylik duzenini yikip piyasa ekonomisini ozel mulkiyet ve Parlamenter demokrasi ile kurmustur Marx sonrasinda nihai proleter devrimi ile sosyalizmin kazanilmasini ve mulkiyetin komunal olarak kullanildigi Komunizmin egemenligini ongormustur Onceki tarihciler yoneticilerin ve milletlerin yukselis ve cokuslerini dongusel olarak incelemislerdir Tarihin ulusallasmasi sureci 19 yuzyilda milli uyanislarin bir parcasi olarak bir in tarihi nin genel evrensel tarihten gecmisin ulusun tarihi olarak insa edilmesi olarak algilayip anlayip degerlendirerek ayrilmasiyla sonuclanmistir 19 yuzyilda yeni bir disiplin sosyoloji ortaya cikmis ve bu bakis acilarini daha genis olcekte ele alip incelemistir 20 YuzyilMacaulay ve Whig tarihi terimi tarafindan 1931 yilinda Tarihin Whig Yorumu adli kisa kitabinda ilk kez kullanildigi sekliyle tarihyaziminin gecmisin daha buyuk aydinlanmalara ve ozgurluklere dogru kacinilmaz gelisiminin liberal demokrasi ve anayasal monarsinin modern sekillerinde sonuclanacagi yaklasimini ifade eder Genel olarak Whig tarihciler bireysel ozgurlukler ve dusuncelerinin yukselisini savundular Terim disinda ornegin bilim tarihi diger tarih dallarina her turlu ya da hedef amacli kahraman temelli ve donem tarihciligi anlatilarina tepki olarak genis bicimde uygulanmistir sembol isimlerindendir in Ingiltere Tarihi 1723 18 yuzyilin ilk yarisi icin klasik bir whig tarihi olmustur Daha sonra genis kitlelerce okunacak olan David Hume un Ingiltere Tarihi nin golgesinde kalacaktir Whig tarihcileri 1688 yilindaki Muhtesem Devrim in kazanimlarini vurgulamislardir Bunlar un Ingiltere de 1688 Devriminin Tarihi un i ve in Ingiltere nin Anayasal Tarihi dir Whigcilik in en meshur kisisi di nin 1848 de ilk cildini yayimlamisti Hizli bir basari gosterdi ve Hume un tarihini geride birakarak yeni bir otorite haline geldi Onun Whig kanaatleri ilk bolumde soyle dillendiriliyor Yeni yerlesimin yabanci ve yerli dusmanlara karsi nasil basarili bicimde savunuldugunu ifade etmem gerekiyor nasil yasal idarenin ve mulkiyet guvenliginin tartisma ozgurlugu ve daha once bilinmeyen bireysel eylem ile uyumlu oldugu nasil nizam i alem ve ozgurlugun kutlu birliginden dogan nimetler ki onceki beseri faaliyetlerin kayitlarinda emaresi yoktur nasil vatanimiz rezil bir kulluktan Avrupa gucleri arasinda muzaffer bir seviyeye yukselmistir nasil ulkemizin refahi ve savasci onuru beraber guclendi nasil devasa bir ticaret buyuk deniz kuvvetlerine olanak sagladi eski veya yeni anlamsizliga gomuldu ulkemizin tarihi son yuz altmis yilda maddi ahlaki ve zihinsel ilerlemenin muthis bir ornegi olmustur Bu mutabakat I Dunya Savasindan sonra Avrupa tarihinin yeniden sekillenmesi surecinde devamli baltalanmistir ve Butterfield in elestirileri bu egilimi kanitlar niteliktedir Dusunurler artik dunyanin surekli daha iyiye yol aldigina inanmiyorlardi Yeni akademik nesiller de benzer sekilde Whig tarihini gecmisi bugunun kosullarina yakinsayarak yorumladiklari ve tarihin bir cesit emele dogru ilerledigi yonundeki nedenselci aciklamalari nedeniyle reddetmislerdir Digerleri Whig varsayimlarini Britanya sistemini siyasi ilerlemenin zirvesi olarak gordukleri gecmis siyasilerin de bugunku politik dusunceleri paylastiklarini farz ettikleri anakronizm Britanya tarihini kacinilmaz sonuclari ile bir ilerici yuruyus olarak kabul ettikleri ve siyasi ilerlemenin sebepleri ya da acimasizligi nedeniyle ilerleyen ve onun kacinilmaz zaferine engel olmaya calisan eskinin politik figurlerini kahramanca gosterdikleri icin elestirmislerdir J Hart der ki Tarihin Whig yorumu bir kahramanlik ve acimasizlik hikayesi olmalidir Fransa Annales Okulu Fransiz Annales Okulu 20 yuzyilda Fransa da tarih calismalarinin odagini diplomatik ve siyasi konulardan uzun donemli toplumsal tarihe yonelterek kokten degistirdi Okul nicellemeyi ve cografi konuma ozel onem vermeyi esas almistir 20 yuzyil pek cok farkli historiyigrafik yaklasimin dogusuna sahit oldu Marc Bloch un alisilmis siyasi tarihten toplumsal tarihe yonelmesi muazzam bir oneme sahiptir Annales d histoire economique et sociale dergisi Toplumsal ve Iktisadi Tarih Yilligi Marc Bloch ve Lucien Febvre tarafindan 1929 yilinda Strazburg da kuruldu Bu yazarlar ilki Orta Cag ve digeri Yeni Cag tarihcisi hizla ozgun Annales yaklasimiyla ozdeslesmislerdir Bu yaklasim cografya tarih ve Annee Sociologique cogu uyesi Strasbourg dan calisma arkadasidir yaklasimini birlestirerek Febvre tarafindan Les Sorbonnistes Sorbonnecular olarak adlandirilan pek cok 19 ve 20 yuzyil tarihcisince onculugu yapilan siyaset diplomasi ve savas konularina egilen yaklasimi reddetmektedir Buna karsilik olaylar ve siyasi degisimler uzerine uzun donem tarihsel yapilari la longue duree uzun donem incelemek amacli yaklasimi baslatmislardir Cografya maddi kultur ve sonraki Annalcilarin deyimiyle mentalites zihniyet ya da donemin psikolojisi de onemli calisma alanlaridir Annales okulunun amaci Sorbonncularin yaptiklarini geri almakti Fransiz tarihcileri dar siyasi ve diplomatik olandan yeni toplumsal ve iktisadi manzaralara dondurmek Bu okulun seckin uyelerinden biri tarih yaklasiminiduygusalligi bir kenara birakan ve olaylarin basit dokumunu sunmaya isteksiz ama tersine sorular sormaya ve onlari cozmeye cabalayan ve yuzeysel engelleri umursamadan uzun ve orta donemli iktisadi toplumsal ve uygarlik evrimini gozlemlemek olarak aciklamistir Annalcilar ozellikle Lucien Febvre histoire totale veya histoire tout court toplam ya da sozun ozu tarziyla tarih sorularinin cozulmesini savunmustur Okulun ikinci devresi Fernand Braudel tarafindan baslatilmistir ve 1960 lar ve 1970 ler boyunca etkili olmus ozellikle II Felipe zamaninda Akdeniz bolgesini inceledigi calismasiyla unlenmistir Braudel cogunlukla Annalcilarla ozdeslesmis olan tarihsel zamanin farkli durumlarini konu alan tarihsel cografya toplumsal siyasi ve iktisadi tarih yapilarinin la longue duree ve insanin ve olaylarin tarihini kendi yapilari ve baglami icinde degerlendiren l histoire quasi immobile duragan tarih dusuncesini gelistirmistir Onun longue duree yaklasimi mekanin iklimin ve teknolojinin gecmiste insanlarin uzerindeki yavas ve genellikle hissedilemeyen etkisini vurgulamaktadir Annales tarihcileri iki dunya savasi ve Fransa daki sayisiz siyasi calkantidan sonra coklu kopuslarin ve devamsizliklarin tarihi yarattigi dusuncesinden sogudular Suredurum ve logue duree yi oncelemeyi tercih ettiler Uzun donem etmenler olarak cografya iklim ve nufus dikkate alindi Derinlikli yapilarin devamliliginin tarihe olan onemine inandilar ve toplum yasantisinin ust yapisindaki ve kurumlardaki dalgalanmalarin onemsiz oldugunu tarihin bilincli kisilerin ozellikle de devrimcilerin iradesinin cok otesinde oldugunu dusunduler 1968 yilinda Avrupa daki ve ozellikle Fransa daki siyasi calkantilari goz onunde bulundurarak Eric Hobsbawm Fransa da Braudelci ve Annales yaklasimlarin sanal egemenligi 1968 den sonra sona erdi ve derginin uluslararasi etkisi aniden kesildi yorumunda bulunmustur Okuldan cesitli kopmalar gerceklesti Akademisyenler farkli taraflara dagildi dunyanin farkli bolgelerinin ve farkli donemlerinin toplumsal iktisadi ve kulturel tarihini kopuk kopuk tamamlamaya calistilar Kriz zamanlarinda okul genis bir yayin ve arastirma agi olusturarak Fransa ve Avrupa otesine ulasiyor dunyayi kapliyordu Ana guc Paris ten yayiliyor ancak cok az yeni dusunce geri donuyordu Ilginin cogu niceliksel veriye toplumsal tarihin sorunlarini cozecek anahtar olarak gorulen yaklasima adanmistir Ancak okul iktisadi siyasi ve nufus arastirmalarini sekillendiren ABD ve Britanya daki niceliksel gelismeleri gormezden gelmistir Marksist tarihyazimi Marksist dusuncenin ana ogretileri etkisinde gelismis olan toplumsal siniflarin ve iktisadi sebeplerin temelinde tarihi olaylari inceleyen bir okuldur Friedrich Engels kitabini yazmis Erken Protestan Almanya da olusmakta olan kapitalist siniflar acisindan toplumsal mucadeleyi irdelemistir Her ne kadar arsiv belgelerinin incelenmesi konusunda buyuk eksiklikleri olsa da eser asagidan tarih ve sinif incelemesi konularinda ilk calisma niteliginde olup diyalektik analiz kullanilmaya calisilmistir Engels in bir diger calismasi Britanya siyasetinde sosyalist bir itici guc olusmasinda etkili olmustur ornegin Fabian Dernegi bu gelenek cercevesinde calisan ilk tarihcidir On Altinci Yuzyilda Tarimsal Sorunlar 1912 ve Din ve Kapitalizmin Yukselisi 1926 etik konulara olan ilgisini ve iktisadi tarihle mesguliyetini yansitmaktadir On alti ve on yedinci yuzyilda Ingiltere kirsalinda topragin citlenmesi meselesiyle derinden ilgilenmis ve Max Weber in kapitalizmin yukselisi ve Protestanligin ortaya cikisi iliskisi uzerine tezine yogunlasmistir Ingiltere de Ic Savastan onceki yuzyilda seckinler tabakasinin yukselisine dair dusuncesi seckinler firtinasi ni kiskirtmis ve Hugh Trevor Roper ve John Cooper tarafindan yontemleri acimasizca elestirilmistir Buyuk Britanya Komunist Partisindeki CPGB tarihciler camiasi 1946 da Britanya Marksist tarihciliginin en etkili toplulugunu olusturmus ve Asagidan Tarih ve erken kapitalist toplumda sinif yapisi dusuncesine katkida bulunmuslardir Grubun bazi uyeleri ozellikle Christopher Hill ve CPGB yi Macar Devrimi nden sonra terk etmis Ingiliz Marksist tarihciliginin ortak noktalarina sadik kalarak calismislardir Bu tarihciler tarihte oznel determinasyona ozel yer ayirmislardir Christopher Hill in 17 yuzyil Ingiliz tarihine dair calismalari pek cok kesim tarafindan taninmis ve kendi okulunun temsilcisi olarak kabul edilmistir Kitaplari arasinda Puritenlik ve Devrim 1958 Ingiliz Devriminin Fikri Temelleri 1965 ve 1996 da gozden gecirilmis hali Devrim Asri 1961 17 Yuzyil Ingiltere sinde Deccal 1971 Tersine Dunya 1972 ve daha fazlasi bulunmaktadir 1963 te yayimlanmis olan adli eserinde Asagidan Tarih calismalarinin onculugunu yapmistir Eser gec 18 yuzyil ve erken 19 yuzyil dunyasinin ilk isci sinifi solunun unutulmus tarihine dairdir Kitabin on sozunde Thompson kitabi yazarken dayandigi yaklasimi soyle ifade eder Fakir corapciyi issiz kalacak marabayi kohne el tezgahi iscisini utopyaci zanaatkari hatta in kandirilmis takipcisini gelecek neslin lutufkarligindan kurtarmak istiyorum Onlarin zanaati ve gelenekleri olmeye yuz tutmus olabilir Yeni sanayiye olan dusmanliklari geri kafalica olabilir Onlarin toplumcu idealleri fantastik gelebilir Isyankar tezgahlari gozupek durabilir Ama onlar bunca vahim toplumsal buhrandan gectiler bizse gecmedik Ozlemleri kendi hayat tecrubeleri olcusunde gecerliydi ve eger onlar tarihin felaketzedeleriyse onlar hayatlari boyunca felaketzede olmaya mahkum oldular Thompson in calismasi onun sinif kavramini tanimlamasi bakimindan da ayrica onemliydi Sinifin bir yapi degil zamanla degisen bir iliski oldugunu savundu Isci tarihciligi icin yeni bir neslin oncusu oldu Amerikan isci sinifi uzerine benzer calismalar yapmis olan ve gibi Diger onemli Marksist tarihciler arasinda Eric Hobsbawm ve belirtilmelidir Marksist tarihcilik isci sinifi bastirilmis uluslar ve Asagidan Tarih yontemine onemli katkilar yapmis olsa da yaklasimin baslica sorunu tarihin dogasinin belirlenmis ya da diyalektik olarak kabul edilmesidir bu ayni zamanda sonuclarin tespitinde oznel ve nesnel etkenlerin gorece etkisi olarak da ifade edilebilir Yaklasim 1960 lar ve 1970 lerde onemli olcude ilgi kaybetti Marksist tarihyazimi icin felaket bir durum dogurdu Elton Marksizmin bozuk bir tarih yorumu sergiledigini savundu Ozellikle Elton Ingiliz Ic Savasi na 16 ve 17 yuzyildaki sosyoekonomik degisimlerin neden oldugu gorusune karsi cikti Savas a Stuart Hanedani krallarinin basarisiz yonetiminin yol actigini iddia etti Ikinci Dunya Savasi ile ilgili Addison 1990 lar Britanya sinda isci tarihciliginin buyuk dususte oldugunu soyle ifade eder Artik beyaz erkek isci sinifi tarihi konusuna fazla ilgi yoktu Onun yerine kulturel donus tarihcileri savas zamani cinsiyet irk yurttaslik ve ulusal kimlik yapilarini incelemeye sevk etti Sovyet tarihyazimi Sovyet tarihyazimi Sovyetler Birligindeki SSCB tarihcilerin tarih calismalari metodolojisidir SSCB de tarih calismalari Sovyetler Birligi Komunist Partisi nin dayattigi sinirlamalar cercevesinde yapilmaktaydi Sovyet tarihyazimi konusunun kendisi de modern calismalarin basli basina bir konusudur Teorik yaklasimlar George M Enteen Sovyet tarihyazimi calismasina yonelik iki yaklasim belirlemistir Bunlardan biri Bati nin Sovyetler Birligi ni Sovyetler Birligi Komunist Partisi Merkez Komitesi tarafindan kontrol edilen totaliter bir toplum olarak degerlendirdigi analizle ozdeslesmis totaliter bir yaklasim Bu ekole gore huzursuzluk isaretleri nadiren yukaridan gelen emirlerin yanlis okumasi olarak temsil edilir 363 Enteen e gore Sovyet tarihyazimi uzerine diger ekol alandaki baskin guclere aykiri olarak tarihcilerin aldigi onemli inisiyatif e dikkat ceken sosyal tarih ekoludur 363 Markwick e gore oncelleri 1920 ler ve 1930 larda olan cok sayida savas sonrasi tarihyazimi hareketi mevcuttur Sasirtici olarak bunlar kultur ve psikoloji odakli tarihlerdir Gec 1920 lerde Stalinistler tarihe bireysel yaklasimi sinirlamaya basladilar Bu surec nin 1938 yayinlanmasiyla zirveye ulasmistir Bu piatichlenka veya gore tarihin bes kabuledilebilir aninin ilkel komunizm kolelik derebeylik kapitalizm ve sosyalizm kristalize olmasidir 284 Kisa tarihin yayinlanmasindan sonra 14 Kasim 1938 de Sovyetler Birligi Komunist Partisi Merkez Komitesi ozel bir bildiri yayinlayarak kitap ve Tum Rusya Komunist Partisi nin Bolsevikler ve Marksizm Lenizmin temel tarihsel konularinda baska keyfi yoruma izin vermeksizin Merkez Komitesi nin resmi ve onayli yorumunu iceren Diyalektik ve tarihsel materyalizm bolumunun Marksizm Leninizm alaninin felsefi bilgi ansiklopedisi oldugunu duyurmustur Stalinist tarihin zaferi empoze edilse de farkli tarih tarzlari olusmaya baslamistir Bunlar B A Romanov un Antik Rus ta Halk ve Ahlak 1947 ve nin zirvesinde bir mentalites calismasi icerir Ancak Komunist Parti nin 20 Kongresi ne kadar Stalinist dayatmadan kurtulan farkli tarih ekolleri olusmamistir Ilk olarak Stalinist diyalektik materyalizme etkin sadakatte bir karsi cikis olarak Leninist materyalizm icinde yeni bir yon olustu Sonrasinda Leninist psikoloji okumasiyla olusan bir psikolojik tarih bunu takip etti Kulturolojik bir yonelim de ayrica bu donemde olusmustur 284 285 Biyografi Biyografi Plutarch in buyuk Romali ve Yunan yoneticilerin paralel yasamlarini yazdigi gunlerden beri tarihyaziminin onemli tarzlarindan biri olmustur Ozellikle akademik olmayan tarihcilerin ve onemli kisilerin eslerinin ve cocuklarinin sahip olduklari essiz mektup ve belge hazinesi sayesinde ilgi duyduklari bir alandir Akademik tarihcilerse biyografiyi genis toplumsal kulturel siyasi ve iktisadi odaklara cok az yer verdigi ve belki de populer psikolojiyi cok fazla onemsedigi gerekcesiyle onemsememektedir Britanya daki Buyuk Adam gelenegi Dictionary of National Biography Ulusal Biyografi Sozlugu 1882 de baslamis ve yeni baskilari guncellenerek 1970 e dek surmustur kulliyatina kaynaklik etmis yeni hali Oxford Ulusal Biyografi Sozlugu olarak bugune kadar gelmistir Birlesik Devletler de Amerikan Biyografi Sozlugu gec 1920 lerde planlanmis ve 1980 lere dek cesitli eklentilerle basilmaya devam etmistir Simdilerde Amerikan Ulusal Biyografisi olarak degistirilmis ve Buyuk Sahsiyetler hakkinda daha dogru bilgiler veren kucuk tarih ansiklopedileri de basilmistir Kitapcilar postyapisalci kulturel irksal veya cinsiyet tarihi calismalarina dayanan azinlik monografilerinden daha fazla satan biyografiler uzerine buyuyen bir is dunyasi insa etmislerdir gecen kirk yil icin biyografinin altin cagi olarak degerlendirilebilir demis ancak yine de biyografiyi tarihin siglasan sonu olarak adlandirmistir Nicolas Barker bu konuda daha ve daha fazla biyografi daha genis bir okuyucu kitlesi aramakta iddiasinda bulunmustur biyografilerin cagimizin ruhunu yansittigi fikrini savundugu gibi Britanya daki tartismalar Marksist tarihci E H Carr 1961 yilinda cikardigi ve mesele uzerinde yazilmis en iyi eser olarak kabul edilen kitabi Tarih Nedir ile tartismali bir tarih kurami gelistirdi Deneysel ya da Rankeci tarih yaklasimi ile R G Collingwood un idealizmi arasinda orta yollu bir durus sergilemis ve deneyci gorusu tarihcinin isini gercekleri toplu olarak emri altinda bulundurmak olarak gordugu ve sacma buldugu icin reddetmistir O tarihcinin kullanmaya karar verdigi gercegi mevcut olan genis bilgi havuzundan sectigi gorusunu savunmustur Carr in meshur orneginde oldugu gibi milyonlarca insan Rubicon Nehri ni gecmistir ancak tarihciler yalnizca Jul Sezar in MO 49 daki gecisini kayda deger bulmaktadir Bu nedenle Carr Leopold von Ranke nin bilinen wie es eigentlich gewesen gercekte ne oldugunu goster sozunun yanlis oldugunu cunku bununla tarihcinin hangi gecmis gerceklikleri tarihi gercekliklere donusturmeyi sectigi degil gerceklerin tarihcinin yazdiklarini etkiledigi varsayilmistir Ayni zamanda Carr gercekleri arastirmanin tarihcinin dusuncelerini degistirebilecegini ifade etmistir Boylece Carr tarihin gecmis ve gelecek arasinda bitmeyen bir diyalog oldugunu soylemistir Bazi elestirmenler Carr in tarihe determinist bir bakis acisi oldugu iddiasinda bulunmustur Digerleri bu determinist ifadesinin kullanimini degistirdi ya da reddetti Talih ve tesadufun tarihin akisi uzerinde etkili oldugunu dusunen tarihcilere karsi hasmane bir tavir takinmistir Carr in gorusune gore hicbir birey yasadigi toplumsal cevrede tamamen ozgur degildir ancak bu sinirlamalara karsi savasmaktadir Tarih uzerinde aldiklari kararlar etkili olacak kisiler icin bir pay ama cok kucuk bir pay vardir Carr kesin bir sekilde tarihin sanat degil bir sosyal bilim oldugunu savunmustur cunku tarihciler de bilimadamlari gibi arastirmacinin konusunu anlamasini kolaylastiracak genellemeler aramaktadir Carr i en samimi elestirenlerden biri olan Hugh Trevor Roper Carr in tarihin olsaydilari ni reddini onun tarihsel nedenselciligin arastirilmasina yonelik temel eksikligi olarak yorumlamistir Trevor Roper tarihin olasi ihtimallerini arastirmanin oyun oynamaktan ote tarihcinin temel islerinden biri oldugunu iddia etmis bir donemi anlamak icin tarihcinin belirli bir durumun tum olasi sonuclarini gozonunde bulundurmasi gerektigini belirtmistir Tartisma Sir i Tarihin Pratigi 1967 adli kitabini yazmaya sevk etmistir Elton Carr i tarihi gercekler ve gecmisin gercekleri arasinda yaptigi sacma ayrimi elestirmis bunun hem gecmise hem de onu calisan tarihcinin yerine asiri derecede kustahca bir yaklasim oldugunu savunmustur Aksine Elton geleneksel tarih yontemlerini siki sikiya savundu ancak sonrasinda postmodernizmin yarattigi acikliklar onu sarsti Elton tarihcinin gorevini kanitlari deneyci bicimde derlemek ve kanitlarin ne demek istedigini nesnel olarak irdelemek olarak gormustur Bir gelenekselci olarak soyut kisisiz guclerin yerine bireylerin tarihe olan etkisine buyuk onem vermistir Elton siyaset tarihini tarihin en ust turu olarak gormustur Elton tarihi mitler yaratmak icin gecmisi aciklayacak yasalar uretmek ya da Marksizm gibi kuramlar kurmak amaciyla kullanmamistir Amerikan yaklasimlari Birlesik Devletler deki tarihyaziminda 20 yuzyilda bir dizi buyuk yaklasim dogmustur 2009 2012 arasinda Birlesik Devletler de her yil ortalama 16 000 yeni akademik tarih kitabi basilmistir Ilerlemeci tarihciler 1910 dan 1940 a kadar Ilerlemeci tarihyazimi ozellikle siyasi calismalarda baskindi Yaklasim Amerikan tarihinde sinif catismasinin merkezi onemini vurgulamistir Onemli liderleri John Hicks ve dir Hareket Curtis Nettels William Hesseltine Merrill Jensen Fred Harvey Harrington sonrasinda universite rektoru oldu ve misafir yuksek lisans ogrencileri ile Wisconsin Universitesi Tarih Bolumunde guclu bir temel insa etti Aralarindan kendi Beardci yaklasimiyla hem tarihcilere hem de halka ulasabilmis goz onunde bir temsilci olmustur Ic Savas i irdelerken Charles ve Mary Beard milliyetciligi birlikciligi eyaletler hukukunu koleligi savasan askerlerin gudulerini ve lagvini incelemeyi gereksiz buldular Bunun yerine savas icin Kuzey in ve Bati nin ciftcilerinin iscilerinin kapitalistlerinin Guney in dikimci aristokrasisini ulusal hukumetten dusurdugu toplumsal bir afettir Evrensel tarih isiginda savas gecici bir durumdur toplumsal devrim ise mutlak olaganustu sonuctur Ikinci Amerikan Devrimi kole temelli soylulugun iktisadi temellerini yikmis olsa da ticari tesebbuslerin zaferini garantilemistir yorumunu getirmislerdir Jackson Cagi ni 1945 bu yaklasimin son buyuk yapitlarindan birini yazmistir Schlesinger Jackson i e yaptigi basarili saldirilari sonucu bir kahraman olarak yansitmistir Kendi dusuncesi yeterince acikti Tipik olarak kisisel ve sinifsal nadiren toplumsal dusuncelerle hareket etmis olan is cemiyeti ulusal meseleleri degismeyecek bicimde krize soktu ve halkin geri kalanini kizdirip rahatsizliga surukleyerek devrimin esigine getirmistir Uzlasimci tarih Uzlasimci tarih temel olarak Amerikan degerlerinin birligini savunur ve catismalari goz ardi ederek yuzeysellestirir Ozellikle 1950 ler ve 1960 larda ilgi gormustur Louis Hartz ve onde gelen isimlerdir 1948 de Hofstadter Amerikan siyaset geleneginin uzlasmaci modeli uzerine carpici bir aciklama yapmistir Siyasi cekismelerin siddeti cogunlukla yaniltici olagelmistir buyuk partilerin adaylarinin benimsedigi dusunceler her zaman mulkiyet ve sermaye sinirlarina bagli kalmistir Her ne kadar cogu belirli konularda ayriliga dusseler de buyuk siyasi gelenekler mulkiyet haklari iktisadi bireyselcilik felsefesi rekabet degeri gibi konularda ortak dusunceleri paylasmaktadirlar Onlar sermayeci kulturun iktisadi erdemlerini insanligin esasiyel niteliklerinden saymislardir Yeni Sol tarihciligi Uzlasimci tarih 1960 larin koktenci genc nesil tarihcilerin toplandigi Yeni Sol dusunurlerince reddedilmistir Onlara gore catisma esastir ve sinif irk ve cinsiyet rolleri merkezi oneme sahiptir Muhalif olmak azinliklarin deneyimleri ve ezilen siniflar Yeni Sol tarihcilerinin olusturdugu tarih anlatisinin odagidir Yeni toplumsal ve siyasi tarih Toplumsal tarih diger adiyla yeni toplumsal tarih tarihteki siradan insanlarin deneyimlerini arastiran genis bir daldir Altin Cagi nda 1960 lar ve 1970 lerde buyuyen bir alandi halen tarih bolumlerinin prestijli kursulerindendir Ancak 1980 den sonra kulturel donus yeni nesli farkli konulara yonlendirdi 1975 ten 1995 e Amerikan universitelerindeki toplumsal tarihle ilgilenen tarih profesorlerinin orani 31 den 41 e yukselirken siyasi tarihle ilgilenenlerin orani 40 tan 30 a dusmustur Bu buyume sosyal bilimler bilgisayar istatistik bireysel sayim gibi yeni veri kaynaklari ve ve Michigan Universitesi ndeki yaz calismalari programlarinin etkisiyle olmustur Yeni Siyaset Tarihi toplumsal tarih yontemlerinin siyasete uygulanmis hali olarak odagini siyasiler ve yasalardan secmenlere ve secimlere kaydirmis bir yaklasimdir Kulturel Donus 1980 ler ve 1990 larin kulturel donus u tarihin pek cok alanindan arastirmaciyi etkiledi Ozellikle antropolojiden esinlenerek yoneticiler siradan insanlar ve bilinen olaylardan toplumun degisen degerlerini yansitmada dilin ve kulturel sembollerin kullanimina yonelmislerdir Britanyali tarihci Peter Burke kultur calismalarinin sayisiz yan urunu oldugunu veya guclu bicimde etkilendigi tartismali konularin varligini vurgulamistir En onemli alanlari postkolonyalizm ani calismalari ve dir Diplomasi tarihcisi kulturel donus hakkinda kultur kavraminin cok genis oldugunu ve genis yorumlara imkan verecegini bir sorun olarak belirtmis bunu da Kultur her yone cekilebilir ve tamamen farkli ilkelere sekil verebilecek guctedir Birlesik Devletler deki uluslararasilik ve yalnizlik politikasi veya Japonya daki musterek uluslararasilik ve irk nefreti gibi Kulturun bu esnekligi beni onun politika uzerine olan etkilerini incelerken ayni zamanda siyasal ekonominin dinamiklerini uluslararasi sistemin evrimini ve teknoloji ve iletisimin rolunu de pek cok farkli degisken arasinda arastirmaya sevk eder Ani calismalari Ani calismalari milletlerin toplumsal kesimlerin ve tarihcilerin mevcut deger ve inanclari hakkinda dusunce belirtmek amaciyla ana ozellikleri yuceltmek veya kucumsemek icin nasil gecmise dair anilarini secip kurguladiklarini calisan yeni bir alandir Tarihciler gecmis anilarin sekillenmesinde populer tarih kitaplarinda ve ders kitaplarinda yayilmis olan calismalari neticesinde onemli bir rol oynadilar Fransiz sosyolog bu alandaki calismalari La memoire collective Kollektif Hafiza Paris 1950 ile baslatmistir Cogu tarihci aninin nasil kurgulandigini bellendigini ve carpitildigini calismaktadir Ayrica efsanelerin nasil yaratildigini da incelemektedirler Ornegin II Dunya Savasi sirasinda yasanan mezalim hakkinda ozellikle Avrupa daki Holokost ve Asya daki Japonlarin tutumu sayisiz ani calismasi vardir Britanyali tarihci Heather Jones I Dunya Savasi tarihyazimi hakkinda kulturel donus sayesinde yeni bir canlanma oldugunu savunmustur Bilim insanlari askeri isgaller siyasilerin koktenlesmesi irk ve erkek bedeni konularinda pek cok yeni soru gelistirdiler Dynamics of Memory and Identity in Contemporary Europe Gunumuz Avrupa sinda Ani ve Kimligin Dinamikleri cagdas calismalarin temsilcisi niteliginde bir derlemedir SAGE yayincilik 2008 den beri Memory Studies Ani Calismalari adli akdemik dergiyi yayinlamakta ayni isimli kitap serisi ise tarafindan 2010 dan beri her yil 5 10 baslikla cikmaktadir Insanlik tarihi Insanlik tarihi ayri bir tarih dali olarak 1980 lerde olusmaya basladi Insanlik tarihi kuresel bir bakis acisiyla yaklasmayi ve tum kulturler arasinda yaygin olan kultur oruntulerine odaklanmayi amaclamaktadir Bu alanin temel tematik yaklasimi su iki odak noktasini incelemek uzerinedir senkretizm nasil insanlik tarihinin akisi tum insanligi bir araya getirmistir ve farklilik nasil insanlik tarihi insanlar arasindaki farkliligi ortaya cikarmistir Arnold J Toynbee nin on ciltlik A Study of History Tarih Bilinci eseri 1933 1954 gelismekte olan saha icin onemli bir etkiye sahiptir 26 ayri uygarlik uzerinde karsilastirmali konu analizi yapmis ve bunlarin dogus buyume ve cokus donemleri arasinda carpici benzerlikler bulundugunu ortaya koymustur Bu uygarliklarin her birine hepsinin gectigi asamalari belirleyerek evrensel bir model uygulamistir dogus buyume calkantilar evrensel yonetim ve dagilma Sayisiz yazisi makaleleri konusmalari ve sunumlariyla ayrica pek cok farkli dile cevrilmis kitaplariyla Toynbee belki de 1940 lar ve 1950 lerde dunyanin en cok okunan ve tartisilan arastirmacisiydi Lakin Toynbee nin calismalari 1960 larda eserlerinin coguna nufuz eden dini ve ruhani hava nedeniyle hem toplum kesiminden hem de akademik cevrelerden sahip oldugu ilgiyi kaybetti Son yillarda calismalari nadiren okunmakta ve atif yapilmaktadir Chicago tarihcisi William H McNeill The Rise of the West Bati nin Yukselisi adli eserini 1965 Toynbee nin calismalari uzerine koyarak Avrasya nin ayri uygarliklarinin nasil tarihin baslangicindan beri birbirleriyle iletisime gecerek birbirlerinden onemli yetenekleri devsirerek ve boylece geleneksel olanla gerekli bilgi ve beceriyi birbirlerine denk kilmak icin degisimi hizlandirdiklarini gostermek icin yazmistir Sonrasinda gecen 500 yil icinde Bati uygarliginin diger kulturler uzerine olan belirgin etkisini anlatir McNeill kuresel capli insan iliskilerini esas alan bir yaklasim sergilemistir Bu iliskiler gunumuze yaklastikca daha fazla daha devamli ve surdurulebilir olmustur 1500 oncesinde kulturler arasi iletisim agi Avrasya yla sinirliydi Bu iletisim alanlari icin kullanilan ifade bir tarihciden digerine degismekte dunya sistemi nden ecumene e farkli adlar almaktadir McNeill in kulturel kaynasmalara dair dusunceleri tarih kurami uzerinde buyuk etkiye sahiptir Akademik dergilerAkademik tarihcilerin fikir alisverisinde bulunduklari ve yeni bulunan bilgileri yayimladiklari bir mecra olan tarih arastirmalarina dair dergiler 19 yuzyilda ortaya cikti Ilk dergiler fen bilimlerine ait dergilere benzerlik gostermekteydi ve tarihin daha profesyonel hale getirilmesi icin yayimlanmaya baslanmisti Dergiler ayrica tarihcilerin farkli tarihyazimi yaklasimlarini tanimalarina da olanak sagliyordu Bunlarin en bilinen ornegi Fransa daki Annales Okulu nun bir yayini olan di Gunumuz dergileri tipik olarak bir veya daha fazla editor editor yardimcilari yazi kurulu ve makaleleri guvenilirlik degerlendirmesine tabi tutulmus olan akademisyenler toplulugundan olusmaktadir Editorler taninmis arastirmacilara 500 ile 1000 sozcuk arasinda degisen elestiri yazilari yazmalari icin kitaplar gonderirler Inceleme ve yayimlama sureci aylar surebilir Saygin bir dergide gonderilen makalelerin 10 veya daha azini yayimlayan makale yayimlatmak bir arastirmacinin kariyeri icin bulunmaz bir nimettir Bu yayin yazarin akademik camianin erbabi oldugunu gosterir Sayfa basi ucret ve fiyatlandirma tarih yayinlari icin nadirdir Dergiler universitelerce tarih cemiyetlerince akademik derneklerce desteklenmekte ya da kutuphaneler ve akademisyenlerin odedikleri abonelik ucretleri sayesinde mali imkan saglamaktadirlar Cevrimici surumlerinin genel abonelik ile akademik kurumlara ulastirildigi kutuphane aglari artarak yayginlasmaktadir Cogu kutuphane belirli makalelere erisim saglayan kutuphanelerarasi odunc alma sistemine baglidir Bazi buyuk tarih dergileri 1840 Danimarka 1859 Almanya 1866 sonrasinda Historiallinen arkisto Finlandiya Fince yayimlandi 1867 Macaristan 1869 Cek Cumhuriyeti sonrasinda Avusturya Macaristan Imparatorlugu in bir parcasi 1871 Norvec 1876 Fransa 1880 Isvec 1886 Ingiltere 1892 ABD 1894 Luksemburg 1895 ABD 1895 Cek Cumhuriyeti sonrasinda Avusturya Macaristan Imparatorlugu in bir parcasi 1914 1964 te isim degisikligiyle ABD 1916 ABD 1916 Finlandiya Isvecce yayimlandi 1918 ABD 1922 SEER Ingiltere 1928 Isvec 1929 Fransa 1935 ABD 1941 ABD 1952 Ingiltere 1953 Almanya 1956 Nijerya 1957 ABD 1960 Ingiltere 1960 ABD 1967 Hindistan onceden Bulletin of Church History Association of India adiyla 1967 ABD 1969 ABD 1975 Almanya 1976 ABD 1978 ABD 1982 History of Historiography Histoire de l Historiographie Geschichte der Geschichtsschreibung 1982 Oxford University Press Oxford Universitesi Yayinlari 1986 2003 ten sonraki adi Sozial Geschichte Zeitschrift fur historische Analyse des 20 und 21 Jahrhunderts 28 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Almanya 1990 ABD 1990 Journal of World History ABD 1990 Avusturya 1990 OZG 1992Anlati a gore anlati tarihciler tarafindan geleneksel olarak kullanilagelmis bir retorik aractir 1979 da Toplumsal Tarih calismalari sosyal bilimlere ozgu bir arastirma modeli arayisindayken Stone anlati yontemine yaklasmistir Stone anlatiyi soyle tarif etmistir kronolojik olarak kurulur tek bir tutarli olaya odaklanir analitik degil tanimlayicidir soyut kosullarla degil insanlarla ilgilenir tumel ve istatistiksel olanla degil belirli ve ozgun olanla ugrasir Anlati uzerine bir eserinde Simdilerde daha ve daha fazla yeni tarihci eski insanlarin kafalarinin icinde neler olup bittigini kesfetmeye calisiyor gecmiste yasamanin nasil oldugu ve anlatinin kullanimina uzanan kacinilmaz sorularla Tarihciler sosyal bilim yaklasimina baglandilar ancak anlatinin sigligini analiz yerine hikayenin yeglenmesini ve istatistiksel olarak dogrulanmis deneysel ilkeler yerine akilci ornekler sunmasini elestirdiler Arastirma konulariTarihyaziminin belli basli arastirma konulari sunlardir Kullanilan kaynaklarin yazarlik yazara duyulan itibar metnin ozgunlugu ya da sahteligi acisindan guvenilirligi Ayrica bakiniz kaynak elestirisi Kullanilan cercevenin tarihyazimindaki gelenegi Her tarihci bir veya daha fazla gelenek kullanir ornegin Marksist Annales total tarih veya siyasi tarih Ahlaki konular suclama veya ovgu Revizyonist Ortodoks yorumlar Tarihsel YaklasimlarBir tarihcinin tarihi olaylara nasil yaklasacagi tarihyazimindaki onemli kararlardan biridir Tarihcilerce kabul edildigi uzere olaylardaki adlar tarihler ve mekanlarla ilgilenen tekil tarihi gerceklikler onemsizdir Bu tarihi gerceklikler ancak diger tarihi gercekliklerle birlestirildiginde anlam kazanir ve bu birlestirme sureci de ayri bir tarihyazimi yaklasimi olarak kabul edilir En bilindik tarihyazimi yaklasimlari sunlardir Kultur tarihi Ekonomi tarihi gorece yeni bir alan Soy bilimi Feminist tarih Dinler tarihi dinbilim tarihi genellikle Dinbilim icerisinde incelenir ve Dusunce tarihi Yerel tarih ve Mikrotarih ve Tarihsel materyalizm Askeri tarih deniz ve hava dahil Sozlu tarih Siyasi tarih ozellikle muzeler ve tarihsel koruma alaninda Ekonomi tarihinde biyografileri calismak icin istatistiki veriler kullanma ve Fransiz Annales Okulu ve Alman ile beraber ve Insanlik tarihi ve Akademisyenler belirli bir alanda veya bolgede uzmanlasirlar Ornegin Tarihsel revizyonizm Alman tarihyaziminin ozel yol u Sonderweg Bilim tarihi Isvicre tarihi Roma tarihyazimi kacinilmaz gelismeyi vurgularIlgili alanlar Onemli ilgili alanlar Antikacilik Soy bilimi Numismatik Paleografya Tarih felsefesi sahte tarihAyrica bakinizAnnales Okulu Fransa da Almanya da Birincil kaynak belgeler yazismalar gunlukler yorumlar yazili tarih ders kitaplari ansiklopediler Wikiversite de Tarihyazimi Tarih Okulu nun bir parcasi Tarihciler listesi Tarih felsefesiKaynakca Panayotis Tournikiotis Prefacio 8 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde a La historiografia de la arquitectura moderna Reverte 2001 ISBN 8482113437 s 17 Tarih sanati terimi yazinda sikca kullanilir 1 ancak bunun gibi belirsiz ifadelerin kullanimi degiskenlik gosterdigi gibi tarihsel bilginin veya tarihyazimi disiplininin niteligini ya da adini belirtmek amaciyla kullanilmayabilir Tarih bilimi adlandirilmasina yazinda sikca rastlanir 1 2 23 Eylul 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Louis Althusser tarihin ozgun bilimsel konumunu acikca ifade etmistir Tarih bilimi bir bilimdir ama digerleri gibi degil La Soledad de Maquiavelo 8 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde pg 151 Tarihlerin tarihi Heredot tan 20 yuzyila tarafindan yapilan aciklamasi El estilo de los historiadores Tarihcilerin Tarzlari El Pais 17 07 2010 tarafindan tekrar edildigi ve ile tarafindan Tunon de Lara y la historiografia espanola 2 Mart 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde da alintilandigi uzere s 177 Jacques Le Goff Max Weber in Tarihsel Dusunce Modern zaman simdiki zaman ve ilerleme 2 Mart 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde kitabinda Raymond Aron un gelistirdigi dusuncelerini alintilar s 91 Tarih meselesinin genel tanimi bilim olarak 2 Mart 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Tarih metodolojisi nde s 53 alintilar R G Collingwood R Aron M Bloch J Huizinga L Febvre ve digerleri Isabel Gallardo Jose Deleito y Pinuela y la renovacion de la historia en Espana2 Mart 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde icinde s 117 ve devami atiflar Berr Benedetto Croce Camille Jullian vb Ayrica bakiniz Tarih Bilim olarak tarih Marc Ferro The Use and Abuse of History Or How the Past Is Taught to Children 2003 Diplomatik tarihle ilgilenenlerin orani 5 ten 3 e ekonomik tarihle ilgilenenlerin orani 7 den 5 e dusmus ve kulturel tarihle ilgilenenlerinki 14 ten 16 ya yukselmistir Tam zamanli calisan Birlesik Devletler tarih bolumu profesorlerine dayanir David M Kennedy ve Stephen D Krasner Brothers under the Skin Diplomatic History and International Relations International Security C 22 No 1 Yaz 1997 ss 34 43 s 42 de online at JSTOR 2 Nisan 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Bakiniz Teachers of History in the Universities of the UK 2007 arastirma alanlarina gore listelenmistir 30 Mayis 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde The Methods and Skills of History A Practical Guide 1988 p 223 ISBN 0 88295 982 4 11 Subat 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Agustos 2018 22 Eylul 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Agustos 2018 11 Subat 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Agustos 2018 Burke Peter Fransiz Tarih Devrimi Annales Okulu 2002 Ankara ss 13 14 22 Eylul 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Agustos 2018 Keyder Caglar Tabak Faruk Osmanli da Toprak Mulkiyeti ve Ticari Tarim Ekim 2013 Istanbul s 150 Jose Ortega y Gasset 1928 the Philosophy of History of Hegel and historiologia Complete Works de Cilt IV Madrid Taurus 2005 ISBN 84 306 0592 4 J Scott Armstrong and Fred Collopy 1993 PDF Journal of Forecasting Cilt 12 ss 103 115 doi 10 1002 for 3980120205 17 Aralik 2010 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 21 Subat 2015 John L Myres Herodotus Father of History 1953 Dionysius On Thucydides 5 Muljadi Paul 2009 History s 20 27 Haziran 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Subat 2015 Mcadams posc mu edu 21 Kasim 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Agustos 2010 Jorn Rusen 2007 Time and History The Variety of Cultures Berghahn Books ss 54 55 ISBN 978 1 84545 349 7 21 Eylul 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Subat 2015 a b Historiography 18 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Concordia University Wisconsin 2 Kasim 20072de erisildi Warren John 1998 The past and its presenters an introduction to issues in historiography Hodder amp Stoughton ISBN 0 340 67934 4 ss 67 68 Warren John 1998 The past and its presenters an introduction to issues in historiography Hodder amp Stoughton ISBN 0 340 67934 4 ss 78 79 Chase F Robinson Islamic historiography Cambridge University Press 2003 M S Khan 1976 al Biruni and the Political History of India Oriens 25 ss 86 115 Khalidi Tarif Arabic historical thought in the classical period Cambridge Univ Pr 1996 Warren E Gates Temmuz Eylul 1967 The Spread of Ibn Khaldun s Ideas on Climate and Culture 28 3 ss 415 422 doi 10 2307 2708627 JSTOR 2708627 Charles Issawi An Arab Philosophy of History Selections from the Prolegomena of Ibn Khaldun of Tunis 1987 E Sreedharan 2004 A Textbook of Historiography 500 BC to AD 2000 Orient Blackswan s 115 21 Eylul 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Nisan 2015 Paul Sakmann The Problems of Historical Method and of Philosophy of History in Voltaire History and Theory Aralik 1971 C 11 4 ss 24 59 Peter Gay Carl Becker s Heavenly City Political Science Quarterly 1957 72 182 99 Peter Gay Voltaire s Politics 2 basim 1988 S K Wertz Hume and the Historiography of Science Journal of the History of Ideas 1993 54 3 ss 411 436 JSTOR da 27 Mayis 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Hume c 6 s 531 cited in John Philipps Kenyon 1984 The history men the historical profession in England since the Renaissance U of Pittsburgh Press s 42 ISBN 9780822959007 17 Haziran 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Mayis 2015 3 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Mayis 2015 Sher R B Church and Society in the Scottish Enlightenment The Moderate Literati of Edinburgh Princeton 1985 PDF 8 Ocak 2014 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 17 Aralik 2012 Deborah Parsons 2007 Theorists of the Modernist Novel James Joyce Dorothy Richardson and Virginia Woolf Routledge s 94 6 Ekim 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Mayis 2015 Winston Churchill My Early Life A Roving Commission New York Charles Scribner s Sons 1958 s 111 Edward Gibbon And He Rose Again 12 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Aralik 2012 e Decline and Fall C 2 Gibbon a Onsoz C 4 s 520 Stephen DNB s 1134 John D Rosenberg Carlyle and the Burden of History 1985 Alfred Cobban Carlyle s French Revolution History 1963 48 164 ss 306 316 Mark Cumming A Disimprisoned Epic Form and Vision in Carlyle s French Revolution 1988 Macaulay Thomas Babington History of England Philadelphia Pennsylvania J B Lippincott amp Co 1878 C V ic kapak ve onsoz yerine Memoir of Lord Macaulay Gertrude Himmelfarb Who Now Reads Macaulay Marriage and Morals Among The Victorians And other Essays London 1986 s 163 J R Western Monarchy and Revolution The English State in the 1680s London Blandford Press 1972 s 403 Brotton Jerry 2002 The Renaissance Bazaar Oxford University Press ss 21 22 1968 Hippolyte Taine Historian of the French Revolution History 53 179 ss 331 41 Jakob Burckhardt Renaissance Cultural History 4 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Haziran 2015 in Space Time and Architecture 6th ed p 3 John Lukacs Remembered Past John Lukacs on History Historians and Historical Knowledge ed Mark G Malvasi and Jeffrey O Nelson Wilmington DE ISI Books 2004 215 s A Short Biographical Dictionary of English Literature Stubbs William Encyclopaedia Britannica 11th ed Frederick C Beiser 2011 The German Historicist Tradition p 254 15 Nisan 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Green and Troup eds The Houses of History s 2 Leopold von Ranke 1824 ve 1871 arasinda Berlin Universitesinde tarih egitiminin profesyonel standartlarini oturtmakta cok etkiliydi Caroline Hoefferle Essential Historiography Reader Boston Pearson 2011 68 E Sreedharan A textbook of historiography 500 BC to AD 2000 2004 p 185 Lectures p 138 Lectures s 54 7 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Georgiy Kasianov Philipp Terr 7 Nisan 2010 A Laboratory of Transnational History Ukraine and recent Ukrainian historiography s 7 ISBN 978 1 84545 621 4 Erisim tarihi 18 Ekim 2010 Bu deneme benim milliyetcilesmis tarih dedigim gecmisi birinin kendi tarihini herkesin tarihinden ayirip onu bir milletin tarihi olarak insa etmeyi gerektiren algilama anlama ve davranma ile ilgilidir Ernst Mayr When Is Historiography Whiggish Journal of the History of Ideas Nisan 1990 C 51 Baski 2 ss 301 309 JSTOR da Hugh Trevor Roper Introduction Lord Macaulay s History of England Penguin Classics 1979 s 10 The Nature of History ikinci basim 1980 s 47 Trevor Roper ss 25 6 Victor Feske From Belloc to Churchill Private Scholars Public Culture and the Crisis of British Liberalism 1900 1939 1996 s 2 J Hart Nineteenth Century Social Reform A Tory Interpretation of History Past amp Present 1965 31 1 ss 39 61 Bakiniz Lucien Febvre La Terre et l evolution humaine 1922 A Geographical Introduction to History olarak cevrilmistir Londra 1932 28 Eylul 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 31 Temmuz 2015 Colin Jones Olwen Hufton s Poor Richard Cobb s People and the Notions of the longue duree in French Revolutionary Historiography Past amp Present 2006 Eki Cilt 1 ss 178 203 Project Muse de J H Hexter Fernand Braudel and the Monde Braudellien Historians ss 61 Olivia Harris Braudel Historical Time and the Horror of Discontinuity History Workshop Journal 2004 57 161 174 Issn 1363 3554 Fulltext Sadece Aries gercek bir muhafazakardi aslinda kralci Eric J Hobsbawm 2003 Interesting times a twentieth century life Pantheon Books s 295 27 Mayis 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 31 Temmuz 2015 Niceliksel tarihe adanmis sayisiz uyarlama dergiden biri Histoire amp mesure 1986 dur Georg G Iggers Historiography in the Twentieth Century From Scientific Objectivity to the Postmodern Challenge 59 61 1988 s 961 Hill John Edward Christopher 1912 2003 Oxford Dictionary of National Biography Oxford University Press Ocak 2007 28 Mayis 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Haziran 2012 G R Elton Studies in Tudor and Stuart Politics and Government Volume II Cambridge University Press 1974 teki The Stuart Century A High Road to Civil War and The Unexplained Revolution denemelerine bakiniz Paul Addison ve Harriet Jones eds A Companion to Contemporary Britain 1939 2000 2005 s 4 a b Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi Enteen2002Recent isimli refler icin metin saglanmadi Bkz Kaynak gosterme Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi Stalin1938Short isimli refler icin metin saglanmadi Bkz Kaynak gosterme a b Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi Markwick2006Cultural isimli refler icin metin saglanmadi Bkz Kaynak gosterme Ogurtsov Aleksandr 1989 Podavlenie filosofii Suppression of philosophy Surovaya drama naroda Uchyonye i publicisty o prirode stalinizma The harsh drama of the people Scientists and publicists about the nature of Stalinism Rusca s 512 Lucy Riall The Shallow End of History The Substance and Future of Political Biography Journal of Interdisciplinary History 2010 40 3 ss 375 397 Windshuttle Keith 2001 Sydney Line 26 Nisan 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Agustos 2015 a b Huges Warrington s 26 Carr What Is History s 10 Carr What Is History ss 8 13 Carr What Is History s 30 Huges Warrington s 27 One of his first and most influential critics was the British philosopher Michael Oakeshott What is History 1961 in idem What is History and Other Essays Exeter 2004 325 See M Hewitson History and Causality Basingstoke 2014 ss 86 93 a b Huges Warrington s 28 Carr What Is History s 62 Trevor Roper ss 72 73 Trevor Roper s 73 Elton Geoffrey The Practice of History London Methuen 1967 ss 56 57 o Tuathaigh M A G Irish Historical Revisionism State of the Art of Ideological Project in Brady Ciaran ed Interpreting Irish History Dublin 2006 s 325 See tablo IV 12b 24 Eylul 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde John Higham History Professional Scholarship in America 1965 ss 171 211 Paul Buhle ed History and the New Left Madison Wisconsin 1950 1970 1990 Richard Hofstadter The Progressive Historians Turner Beard Parrington 1968 Charles A Beard and Mary R Beard The Rise of American Civilization 1927 c 2 ss 54 166 Schlesinger Age of Jackson 1945 s 521 Dwight W Hoover Some Comments on Recent United States Historiography American Quarterly 1965 17 2 2 Kisim Ek ss 299 318 JSTOR da 17 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Peter Novick That noble dream The objectivity question and the American historical profession Cambridge University Press 1988 ss 320 60 Richard Hofstadter 1948 The American Political Tradition And the Men Who Made it Knopf ss xxxvi xxxvii 17 Temmuz 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Agustos 2015 John Higham Changing paradigms The collapse of consensus history Journal of American History 1989 460 466 online 3 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Novick That noble dream The objectivity question and the American historical profession 1988 ss 415 68 Irwin Unger The New Left and American History Some Recent Trends in United States Historiography American Historical Review 1967 1237 1263 JSTOR da 5 Kasim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde eski toplumsal tarih okul ve kilise gibi kurumlari incelerken yeni ogrenciler ogretmenler ve inananlari konu alir Diplomatik alanindakiler 5 ten 3 e iktisat tarihi 7 den 5 e duserken kulturel tarih 14 ten 16 ya yukselmistir Tam zamanli calisan ABD profesorleri uzerinden arastirma yapilmistir Stephen H Haber David M Kennedy ve Stephen D Krasner Brothers under the Skin Diplomatic History and International Relations International Security C 22 No 1 Summer 1997 ss 34 43 at s 4 2 JSTOR da cevrimici 2 Nisan 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Allan G Bogue The new political history in the 1970s Michael G Kammen ed The Past Before Us Contemporary Historical Writing in the United States 1980 ss 231 251 de Paula Baker The Midlife Crisis of the New Political History Journal of American History 1999 86 1 ss 158 166 JSTOR da 22 Aralik 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Bazi alanlari etkilememistir Kevin W Martin Middle East Historiography Did We Miss the Cultural Turn History Compass 2014 12 2 ss 178 186 Ronald Grigor Suny Back and Beyond Reversing the Cultural Turn American Historical Review 2002 107 5 ss 1476 1499 JSTOR da 11 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Peter Burke What is Cultural History 2 basim 2008 s 140 Melvyn P Leffler New Approaches Old Interpretations and Prospective Reconfigurations Diplomatic History 1995 19 1 ss 173 196 Soz alintisi s 185 S Berger ve C Lorenz eds Nationalizing the Past Historians as Nation Builders in Modern Europe Palgrave Macmillan 2010 Cevirisi On collective memory University of Chicago Press 1992 Richard Jensen No Irish Need Apply A Myth of Victimization Journal of Social History 2002 36 2 ss 405 429 online 8 Subat 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde Howard Schuman Barry Schwartz ve Hannah d Arcy Elite Revisionists and Popular Beliefs Christopher Columbus Hero or Villain Public Opinion Quarterly 2005 69 1 ss 2 29 online 22 Ocak 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Alon Confino Collective memory and cultural history problems of method American Historical Review 1997 1386 1403 JSTOR da 23 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde baska bir cevrimici kopya 24 Aralik 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Vaka analizlerine dair calismalar icin Jeffrey K Olick et al ed The Collective Memory Reader 2011 parca ve metin aramasi 16 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Heather Jones As the centenary approaches the regeneration of First World War historiography Historical Journal 2013 56 3 ss 857 878 Eric Lagenbacher Bill Niven and Ruth Wittlinger ed Dynamics of Memory and Identity in Contemporary Europe Berghahn 2012 248 ss online 2014 review in H FRANCE 24 Eylul 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde For an overview of the field see Marek Tamm Beyond History and Memory New Perspectives in Memory Studies History Compass 11 6 2013 458 473 online 21 Eylul 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde William H McNeill Arnold J Toynbee a Life 1989 Marvin Perry Arnold Toynbee and the Western tradition Lang 1996 William H McNeill The Changing Shape of World History History and Theory 1995 34 2 8 26 Margaret F Stieg The Origin and Development of Scholarly Historical Periodicals 1986 Stieg The Origin and Development of Scholarly Historical Periodicals 1986 ss 20 39 Stieg The Origin and Development of Scholarly Historical Periodicals 1986 a b Stieg The Origin and Development of Scholarly Historical Periodicals 1986 bolum 4 a b Stieg The Origin and Development of Scholarly Historical Periodicals 1986 ss 127 47 Cisi unito it 16 Aralik 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Agustos 2010 Univie ac at Univie ac at 27 Mayis 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Agustos 2010 Univie ac at Univie ac at 17 Ocak 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Agustos 2010 Lawrence Stone The Revival of Narrative Reflections on a New Old History Past and Present 85 Nov 1979 ss 3 24 alinti s 13 te J Morgan Kousser The Revivalism of Narrative A Response to Recent Criticisms of Quantitative History Social Science History c 8 no 2 Bahar 1984 133 49 Eric H Monkkonen The Dangers of Synthesis American Historical Review 91 no 5 December 1986 1146 57 BibliyografyaKuram Appleby Joyce Lynn Hunt amp Margaret Jacob Telling the Truth About History New York W W Norton amp Company 1994 Bentley Michael Modern Historiography An Introduction 1999 ISBN 0 415 20267 1 Marc Bloch The Historian s Craft 1940 History and Social Theory Polity Press Oxford 1992 editor What is History Now Palgrave Macmillan 2002 E H Carr 1961 ISBN 0 394 70391 X R G Collingwood The Idea of History 1936 ISBN 0 19 285306 6 Doran Robert ed Philosophy of History After Hayden White London Bloomsbury 2013 The Practice of History 1969 ISBN 0 631 22980 9 In Defence of History 1997 ISBN 1 86207 104 7 Historians Fallacies Towards a Logic of Historical Thought Harper amp Row 1970 Gardiner Juliet ed What is History Today London MacMillan Education Ltd 1988 Harlaftis Gelina ed The New Ways of History Developments in Historiography I B Tauris 2010 260 pages trends in historiography since 1990 Hewitson Mark History and Causality Palgrave Macmillan 2014 Jenkins Keith ed The Postmodern History Reader 2006 Rethinking History 1991 ISBN 0 415 30443 1 The New Nature of History knowledge evidence language Basingstoke Palgrave 2001 ISBN 0 333 96447 0 The Routledge Companion to Historical Studies 2000 an encyclopedia of concepts methods and historians Spalding Roger amp Christopher Parker Historiography An Introduction 2008 ISBN 0 7190 7285 9 The Pursuit of History 2002 ISBN 0 582 77254 0 Tucker Aviezer ed A Companion to the Philosophy of History and Historiography Malden Blackwell 2009 White Hayden The Fiction of Narrative Essays on History Literature and Theory 1957 2007 Johns Hopkins 2010 Ed Robert DoranAkademik rehber kitaplar Allison William Henry A guide to historical literature 1931 comprehensive bibliography for scholarship to 1930 online edition 6 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Boyd Kelly ed Encyclopedia of Historians and Historical Writers 2 Vol 1999 1600 pp covering major historians and themes Gray Wood Historian s Handbook 2nd ed Houghton Miffin Co cop 1964 vii 88 p a primer Loades David ed Reader s Guide to British History Routledge 2 vol 2003 1760pp highly detailed guide to British historiography excerpt and text search 2 Nisan 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde ed The American Historical Association s guide to historical literature Oxford University Press 1995 vol 1 online vol 2 online Parish Peter ed Reader s Guide to American History Routledge 1997 880 pp detailed guide to historiography of American topics excerpt and text search 2 Nisan 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Woolf Daniel et al The Oxford History of Historical Writing 5 vol 2011 12 covers all major historians since AD 600 see listingsTarihyazimi tarihi kitaplari Barnes Harry Elmer A history of historical writing 1962 Barraclough Geoffrey History Main Trends of Research in the Social and Human Sciences 1978 Bentley Michael ed Companion to Historiography Routledge 1997 ISBN 0415285577 39 chapters by experts Breisach Ernst Historiography Ancient Medieval and Modern 3rd edition 2007 ISBN 0 226 07278 9 Budd Adam ed The Modern Historiography Reader Western Sources London Routledge 2009 Cohen H Floris The Scientific Revolution A Historiographical Inquiry Chicago 1994 ISBN 0 226 11280 2 Conrad Sebastian The Quest for the Lost Nation Writing History in Germany and Japan in the American Century 2010 Gilderhus Mark T History an Historiographical Introduction 2002 ISBN 0 13 044824 9 Iggers Georg G Historiography in the 20th Century From Scientific Objectivity to the Postmodern Challenge 2005 Kramer Lloyd and Sarah Maza eds A Companion to Western Historical Thought Blackwell 2006 520pp ISBN 978 1 4051 4961 7 The Classical Foundation of Modern Historiography 1990 ISBN 978 0 226 07283 8 The Oxford History of Historical Writing 5 vol 2011 Volume 1 Beginnings to AD 600 Volume 2 600 1400 Volume 3 1400 1800 Volume 4 1800 1945 Volume 5 Historical Writing since 1945 catalog 7 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Rahman M M ed Encyclopaedia of Historiography 2006 Excerpt and text search 4 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Soffer Reba History Historians and Conservatism in Britain and America From the Great War to Thatcher and Reagan 2009 excerpt and text search 17 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Thompson James Westfall A History of Historical Writing vol 1 From the earliest Times to the End of the 17th Century 1942 online edition 17 Agustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde A History of Historical Writing vol 2 The 18th and 19th Centuries 1942 online edition 30 Mart 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde ed A Global Encyclopedia of Historical Writing 2 vol 1998 Historiography in New Dictionary of the History of Ideas ed M C Horowitz 2005 vol I A Global History of History Cambridge University Press 2011 ed The Oxford History of Historical Writing 5 vols Oxford University Press 2011 12 Feminist tarihyazimi Bonnie G Smith The Gender of History Men Women and Historical Practice Harvard University Press 2000 The Majority Finds its Past Placing Women in History New York Oxford University Press 1979 Judith M Bennett History Matters Patriarchy and the Challenge of Feminism 2006 Julie Des Jardins Women and the Historical Enterprise in America 2002 Woman as force in history A study in traditions and realities Mary Spongberg Writing women s history since the Renaissance 2002 Clare Hemmings Why Stories Matter The Political Grammar of Feminist Theory 2011Ulusal ve bolgesel calismalar Berger Stefan et al eds Writing National Histories Western Europe Since 1800 1999 excerpt and text search 17 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde how history has been used in Germany France amp Italy to legitimize the nation state against socialist communist and Catholic internationalism Iggers Georg G A new Directions and European Historiography 1975 LaCapra Dominic and Stephen L Kaplan eds Modern European Intellectual History Reappraisals and New Perspective 1982 Birlesik Devletler Hofstadter Richard The Progressive Historians Turner Beard Parrington 1968 That Noble Dream The Objectivity Question and the American Historical Profession 1988 ISBN 0 521 34328 3 Palmer William W All Coherence Gone A Cultural History of Leading History Departments in the United States 1970 2010 Journal of The Historical Society 2012 12 111 153 doi 10 1111 j 1540 5923 2012 00360 x Palmer William Engagement with the Past The Lives and Works of the World War II Generation of Historians 2001 Parish Peter J ed Reader s Guide to American History 1997 historiographical overview of 600 topics Wish Harvey The American Historian 1960 covers pre 1920Britanya Bann Stephen Romanticism and the Rise of History Twayne Publishers 1995 Bentley Michael Modernizing England s Past English Historiography in the Age of Modernism 1870 1970 2006 excerpt and text search 14 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Cannadine David In Churchill s Shadow Confronting the Passed in Modern Britain 2003 Furber Elizabeth ed Changing Views on British History Essays on Historical Writing Since 1939 1966 418pp essays by scholars Goldstein Doris S The origins and early years of the English Historical Review English Historical Review 1986 101 398 pp 6 19 Goldstein Doris S The Organizational Development of the British Historical Profession 1884 1921 Historical Research 1982 55 132 pp 180 193 Hale John Rigby ed The evolution of British historiography from Bacon to Namier 1967 Howsam Leslie Academic Discipline or Literary Genre The Establishment of Boundaries in Historical Writing Victorian Literature and Culture 2004 32 2 pp 525 545 online 5 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Hexter J H On Historians Reappraisals of some of the makers of modern history 1979 covers Carl Becker Wallace Ferguson Fernan Braudel Lawrence Stone Christopher Hill and J G A Pocock Howsam Leslie Academic Discipline or Literary Genre The Establishment of Boundaries in Historical Writing Victorian Literature and Culture 32 02 2004 525 545 online 5 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Jann Rosemary The Art and Science of Victorian History 1985 Jann Rosemary From Amateur to Professional The Case of the Oxbridge Historians Journal of British Studies 1983 22 2 pp 122 47 Kenyon John The History Men The Historical Profession in England since the Renaissance 1983 Loades David Reader s Guide to British History 2 vol 2003 1700pp 1600 word long historiographical essays on about 1000 topics Mitchell Rosemary Picturing the Past English History in Text and Image 1830 1870 Oxford Clarendon Press 2000 Philips Mark Salber Society and Sentiment Genres of Historical Writing in Britain 1740 1820 Princeton University Press 2000 Richardson Roger Charles ed The debate on the English Revolution 2nd ed Manchester University Press 1998 Schlatter Richard ed Recent Views on British History Essays on Historical Writing Since 1966 1984 525 pp 13 topics essays by scholarsBritanya Imparatorlugu Berger Carl Writing Canadian History Aspects of English Canadian Historical Writing since 1900 2nd ed 1986 Bhattacharjee J B Historians and Historiography of North East India 2012 Davison Graeme The Use and Abuse of Australian History 2000 online edition Farrell Frank Themes in Australian History Questions Issues and Interpretation in an Evolving Historiography 1990 Gare Deborah Britishness in Recent Australian Historiography The Historical Journal Vol 43 No 4 Dec 2000 pp 1145 1155 in JSTOR 17 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Dominance Without Hegemony History and Power in Colonial India Harvard UP 1998 Granatstein J L Who Killed Canadian History 2000 Mittal S C India distorted A study of British historians on India 1995 on 19th century writers Saunders Christopher The making of the South African past major historians on race and class 1988 Winks Robin ed The Oxford History of the British Empire Volume V Historiography 2001 Asya ve Afrika Cohen Paul Discovering History in China American Historical Writing on the Recent Chinese Past New York London Columbia University Press Studies of the East Asian Institute 1984 237p Reprinted 2010 with a New Introduction by the Author ISBN 023152546X 3 4 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Marcinkowski M Ismail Persian Historiography and Geography Bertold Spuler on Major Works Produced in Iran the Caucasus Central Asia India and Early Ottoman Turkey Singapore Pustaka Nasional 2003 Martin Thomas R Herodotus and Sima Qian The First Great Historians of Greece and China A Brief History with Documents 2009 Yerxa Donald A Recent Themes in the History of Africa and the Atlantic World Historians in Conversation 2008 excerpt and text search 16 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Fransa Revel Jacques and Lynn Hunt eds Histories French Constructions of the Past 1995 654pp 65 essays by French historians Stoianovich Traian French Historical Method The Annales Paradigm 1976 Almanya Iggers Georg G The German Conception of History The National Tradition of Historical Thought from Herder to the Present 2nd ed 1983 Konular kuruluslar ve egitim Carlebach Elishiva et al eds Jewish History and Jewish Memory Essays in Honor of Yosef Hayim Yerushalmi 1998 excerpt and text search 2 Nisan 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Charlton Thomas L History of Oral History Foundations and Methodology 2007 Darcy R and Richard C Rohrs A Guide to Quantitative History 1995 Dawidowicz Lucy S The Holocaust and Historians 1981 Ernest John Liberation Historiography African American Writers and the Challenge of History 1794 1861 2004 Evans Ronald W The Hope for American School Reform The Cold War Pursuit of Inquiry Learning in Social Studies Palgrave Macmillan 2011 265 pages Cinema and History 1988 History by Numbers An Introduction to Quantitative Approaches 2002 Keita Maghan Race and the Writing of History Oxford UP 2000 Leavy Patricia Oral History Understanding Qualitative Research 2011 excerpt and text search 27 Kasim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Loewen James W Lies My Teacher Told Me Everything Your American History Textbook Got Wrong 1996 Manning Patrick ed World History Global And Local Interactions 2006 Morris Suzuki Tessa The Past Within Us Media Memory History 2005 ISBN 1 85984 513 4 Ritchie Donald A The Oxford Handbook of Oral History 2010 excerpt and text search 16 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Dergiler History and TheoryDis baglantilarPhilosophy of History5 Eylul 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde introduced at The Galilean Library Postcolonial Historiographies group at Cambridge University 23 Eylul 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Includes online reading amp video archive Scientific Historiography23 Mart 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde explained in an interview with Aviezer Tucker at the Galilean Library Series of accessible interactive online lectures Web Portal on Historiography and Historical Culture22 Agustos 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde