İnme (aynı zamanda serebrovasküler kaza (CVA) veya beyin atağı da denir), beyne giden zayıf kan akışının hücre ölümüne neden olduğu tıbbi bir durumdur. İnmenin iki ana türü vardır: kan akışının yetersizliğinden kaynaklanan iskemik ve kanamadan kaynaklanan hemorajik. Her ikisi de beynin bazı bölümlerinin düzgün çalışmamasına neden olur.
İnme | |
---|---|
Uzmanlık | Nöroloji, Beyin ve sinir cerrahisi |
İnme | |
---|---|
Bir arterin tıkanmasından önceki sağ taraflı iskemik felci gösteren beynin Bilgisayarlı tomografi. Bilgisayarlı tomografi taramasındaki değişiklikler erken dönemde görünmeyebilir. | |
Uzmanlık | Nöroloji, Beyin ve sinir cerrahisi, inme tıbbı |
Belirtiler | Vücudun bir tarafında hareket edememe veya hissedememe, anlama sorunları veya konuşma, baş dönmesi, bir tarafa bakışın kaybolması |
Komplikasyon | |
Nedenleri | İskemik (tıkanma) ve hemorajik (kanama) |
Risk faktörü | Yüksek tansiyon, tütün içme, obezite, yüksek kan kolesterolü, diyabet, önceki Geçici iskemik atak (TIA) , son dönem böbrek hastalığı, atriyal fibrilasyon |
Tanı | Genellikle kanamayı dışlamak için kullanılan tıbbi görüntüleme ile semptomlara dayalıdır |
Ayırıcı tanı | Düşük kan şekeri |
Tedavi | Türüne göre |
Prognoz | Ortalama yaşam beklentisi 1 yıldır |
Sıklık | 42.4 milyon (2015) |
Ölüm | 6.3 milyon (2015) |
İnmenin belirti ve semptomları arasında vücudun bir tarafında hareket edememe veya hissedememe, anlama sorunları veya konuşmada sorunlar, baş dönmesi veya bir tarafta görme kaybı yer alabilir. Belirtiler ve semptomlar genellikle felç meydana geldikten hemen sonra ortaya çıkar. Semptomlar bir veya iki saatten az sürerse felç, mini felç olarak da adlandırılan geçici iskemik ataktır (TIA).Hemorajik inme şiddetli baş ağrısıyla da ilişkili olabilir. İnme belirtileri kalıcı olabilir. Uzun vadeli komplikasyonlar arasında zatürre ve mesane kontrolünün kaybı yer alabilir.
Felç için en büyük risk faktörü yüksek tansiyondur. Diğer risk faktörleri arasında yüksek kolesterol, tütün içme, obezite, şeker hastalığı, geçirilmiş bir TIA, son dönem böbrek hastalığı ve atriyal fibrilasyon yer alır. İskemik inme genellikle bir kan damarının tıkanmasından kaynaklanır, ancak daha az görülen nedenler de vardır Hemorajik felç, ya doğrudan beyne ya da beyin zarları arasındaki boşluğa kanama nedeniyle oluşur.Beyin anevrizmasının yırtılmasına bağlı olarak kanama meydana gelebilir. Teşhis genellikle fiziksel muayeneye dayanır ve BT taraması veya MRI taraması gibi tıbbi görüntülemeyle desteklenir. BT taraması kanamayı dışlayabilir ancak iskemiyi mutlaka dışlamayabilir; iskemi genellikle erken dönemde BT taramasında görünmez. Risk faktörlerini belirlemek ve diğer olası nedenleri dışlamak için elektrokardiyogram Elektrokardiyografi (EKG) ve kan testleri gibi diğer testler yapılır.Düşük kan şekeri de benzer semptomlara neden olabilir.
Sınıflandırma
İnme iki ana kategoriye ayrılabilir: iskemik ve hemorajik. İskemik inme beyne kan akışının kesilmesinden kaynaklanırken, hemorajik inme bir kan damarının yırtılmasından veya anormal bir damar yapısından kaynaklanır. İnmenin yaklaşık %87'si iskemiktir, geri kalanı hemorajiktir. Kanama, "hemorajik dönüşüm" olarak bilinen bir durum olan iskemi bölgelerinde gelişebilir. Kaç hemorajik inme vakasının gerçekte iskemik inme olarak başladığı bilinmemektedir.
Tanım
1970'lerde Dünya Sağlık Örgütü "inme"yi "24 saatten uzun süren veya 24 saat içinde ölümle kesintiye uğrayan serebrovasküler nedenli nörolojik bir eksiklik" olarak tanımladı; ancak "inme" kelimesi yüzyıllar öncesine dayanır. Bu tanımın doku hasarının geri döndürülebilirliğini yansıtması gerekirdi ve 24 saatlik zaman dilimi keyfi olarak seçilerek bu amaç için tasarlandı. 24 saatlik sınır, felci 24 saat içinde tamamen düzelen inme belirtileriyle ilişkili bir sendrom olan geçici iskemik ataktan ayırır.
Erken yapıldığında felç şiddetini azaltabilecek tedavilerin bulunmasıyla birlikte, çoğu kişi artık felç semptomlarının aciliyetini ve hızlı hareket etme ihtiyacını yansıtmak için "beyin krizi" ve "akut iskemik serebrovasküler sendrom" (sırasıyla kalp krizi ve akut koroner sendromdan sonra modellenmiştir) gibi alternatif terminolojiyi tercih eder.
İnme veya iskemik beyin-damar hastalığı, merkezi sinir sistemine giden damarların hastalıkları sonucu gelişen tıkanıklıklar ya da damar dışına kanamaların yol açtığı ani ya da , fokal veya global nörolojik belirti gelişimidir. Belirtiler 24 saati geçmeden tamamen düzelirse geçici iskemik atak, 24 saati geçip 3 hafta içinde düzelme gösterirse geri dönücü iskemik nörolojik defisit şeklinde adlandırılır. Hafif belirtilerin gözden kaçabildiği ya da beynin nispeten sessiz kalan bir bölgesinin tutulduğu durumlarda tesadüfen görüntülemelerde tespit edilen inmelere sessiz enfarkt ya da sessiz inme denmektedir. İnmenin bu çeşidinde, birçok küçük lezyonun zamanla birikimiyle çeşitli sendrom ve özel klinik tablolar da gelişebilmektedir.
İskemik
İskemik inme sırasında beynin bir kısmına kan akışı azalır ve bu da o bölgedeki beyin dokusunun işlev bozukluğuna yol açar. Bunun dört nedeni olabilir:
- Tromboz (lokal olarak oluşan bir kan pıhtısı nedeniyle bir kan damarının tıkanması)
- Embolizm (vücudun başka bir yerindeki emboli nedeniyle tıkanma),
- Sistemik hipoperfüzyon (kan akışında genel azalma, örneğin şok)
- Venöz sinus trombozu.
Net bir açıklaması olmayan felç, kriptojenik felç (idiyopatik) olarak adlandırılır; bu tüm iskemik inme vakalarının %30-40'ıdır.
Akut iskemik inme için çeşitli sınıflandırma sistemleri vardır. Oxford Toplum İnme Projesi sınıflandırması (OCSP, aynı zamanda Bamford veya Oxford sınıflandırması da denir) öncelikle başlangıç semptomlarına dayanır; Semptomların derecesine bağlı olarak inme atağı, toplam ön dolaşım enfarktüsü (TACI), kısmi ön dolaşım enfarktüsü (PACI), Laküner felç (LACI) veya arka dolaşım enfarktüsü (POCI) olarak sınıflandırılır. Bu dört unsur inmenin boyutunu, etkilenen beyin alanını, altta yatan nedeni ve prognozu tahmin eder. TOAST (Akut İnme Tedavisinde Org 10172 Denemesi) sınıflandırması, klinik semptomların yanı sıra ileri araştırmaların sonuçlarına da dayanır; Buna dayanarak felç, (1) büyük bir arterin aterosklerozuna bağlı tromboz veya emboli, (2) kalpten kaynaklanan bir emboli, (3) küçük bir kan damarının tamamen tıkanması, (4) diğer nedenler, (5) belirlenemeyen neden (iki olası neden, belirlenemeyen neden veya eksik araştırma) olarak sınıflandırılır.Kokain ve metamfetamin gibi uyarıcıları kullananlar iskemik felç açısından yüksek risk altındadır.
Kanamalı
Hemorajik inmenin iki ana türü vardır:
- İntraserebral kanama, intraparankimal kanamaya (beyin dokusunda kanama) veya intraventriküler kanamaya (beynin ventriküler sisteminde kanama) bağlı olarak beynin kendi içinde kanamadır (beyindeki bir arter patlayıp çevredeki dokuyu kanla doldurduğunda).
- Subaraknoid kanama, beyin dokusunun dışında ama yine de kafatasının içinde ve tam olarak araknoid mater ile pia mater (beyni çevreleyen meninkslerin üç tabakasının en içteki hassas tabakası) arasında oluşan kanamadır.
Yukarıdaki iki ana hemorajik felç türü aynı zamanda kafatasının herhangi bir yerinde kan birikmesi olan beyin kanamasının da iki farklı biçimidir; ancak epidural hematom (Kafatası ile beyni çevreleyen meninkslerin en dıştaki kalın tabakalı dura mater arasında kanama) ve subdural hematom (subdural boşlukta kanama) gibi diğer kafa içi kanama türleri "hemorajik felç" olarak kabul edilmez.
Serebral amiloid anjiyopati, serebral arteriyovenöz malformasyon ve intrakraniyal anevrizma gibi beyindeki kan damarlarındaki değişikliklerin arka planında hemorajik felç oluşabilir ve intraparenkimal veya subaraknoid kanamaya neden olabilir.
Nörolojik bozukluğa ek olarak, hemorajik inme genellikle belirli semptomlara neden olur (örneğin, subaraknoid kanama klasik olarak gök gürültüsü baş ağrısı olarak bilinen şiddetli bir baş ağrısına neden olur) veya daha önce geçirilmiş bir kafa travmasının kanıtlarını ortaya çıkarır.
İnmenin erken tanınması
İnmenin tanınmasını artırmak için çeşitli sistemler önerilmiştir. Farklı bulgular, felç varlığını veya yokluğunu farklı derecelerde tahmin edebilir. Ani başlayan yüz zayıflığı, kol kayması (yani, bir kişiden her iki kolunu kaldırması istendiğinde istemsiz olarak bir kolunun aşağıya doğru kaymasına izin vermesi) ve anormal konuşma, bir felç vakasının doğru tanımlanmasına yol açması muhtemel bulgulardır; Bunlardan en az biri mevcut olduğunda olasılık 5,5'tir. Benzer şekilde bunların üçü de olmadığında felç geçirme olasılığı azalır (-olabilirlik oranı 0,39). İnmenin tanısı için mükemmel olmasa da nispeten hızlı ve kolay bir şekilde değerlendirilebilmeleri bu bulguları akut ortamda çok değerli kılar.
Birleşik Krallık Sağlık Bakanlığı ve İnme Derneği, Amerikan İnme Derneği, Ulusal İnme Derneği (ABD), Los Angeles Hastane Öncesi İnme Taraması (LAPSS) ve Cincinnati Hastane Öncesi İnme Ölçeği (CPSS) tarafından savunulduğu üzere Beyin krizi (serebrovasküler olay veya felç) için ilk yardım sürecinde, uyarı işaretlerini ve semptomlarını hatırlamak için F.A.S.T (İngilizce: facial droop, arm weakness, speech difficulty, and time to call emergency services) (yüz sarkması, kol zayıflığı, konuşma güçlüğü ve acil servisleri arama zamanı) denilen bir anımsatıcı kullanılır.
Bu kıstasların kullanılması profesyonel yönergeler tarafından tavsiye edilmektedir. FAST, posterior dolaşım felcinin tanınmasında daha az güvenilirdir.
Acil servise yönlendirilen kişiler için inmenin erken tanınmasının önemli olduğu düşünülür çünkü bu, teşhis testlerini ve tedavileri hızlandırabilir. Bu amaçla tıbbi öykü ve fizik muayeneden elde edilen özelliklere dayanan kısaca ROSIER (recognition of stroke in the emergency room) (Türkçe:acil serviste inmenin tanınması) denilen puanlama sistemi önerilir.
Önleme ve tedavi
Önleme, risk faktörlerini azaltmayı, , sorunlu olanlarda ve atriyal fibrilasyonu olan kişilerde warfarin içerir.Aspirin veya statin'ler hekimler tarafından korunma amacıyla önerilebilir. İnme veya GİA genellikle acil bakım gerektirir. Bir iskemik inme, üç ila dört buçuk saat içinde belirlenirse, bir ile tedavi edilebilir. Bazı hemorajik felçler yarar sağlar. Kaybedilen fonksiyonun geri kazanılmasına yönelik tedaviye denir ve ideal olarak bir inme ünitesinde yapılır; ancak bunlar dünyanın pek çok yerinde yoktur.
Patofizyoloji
Ortalama bir yetişkin beynine kan akımı olağan koşullarda dinlenme halinde dakikada 100 gram beyin dokusu başına 50-55 ml, aynı koşullarda oksijen tüketim miktarı da dakikada 100 gram beyin dokusu başına 165 mmol ölçülmüştür. Kan akımı dakikada 100 gram beyin dokusu başına 18 ml’nin altına düşerse beynin elektriksel etkinliği kaybolur. Kan akımı 100 gram beyin dokusu başına dakikada 8 ml’ye düşerse hücre zarı yetmezliği eşiği geçilmiş olur, geri dönüşümsüz hücre hasarı gelişmeye başlar. Beyin kan akımının bu derece bozulması, ilk 12-15 saniye içinde elektriksel aktivitenin baskılanmasına, 2-4 dakika içinde hücrelerin sinaptik uyarılabilirliklerinin engellenmesine, 4-6 dakika içinde de elektriksel uyarılabilirliğin bütünüyle yitmesine yol açmaktadır. Aerobik glikoliz yapılamayınca hücre içinde sodyum ve kalsiyum iyonları birikir, doku içine nörotransmiterler salınır, laktat düzeylerinde artmayla giden lokal asidoz, serbest radikal üretimi, hücre şişmesi, lipazların ve proteazların aşırı aktivasyonu ve sonuçta hücre ölümü gerçekleşir. Kan akımı yeniden sağlanır ve sinir hücrelerinin oksijen gereksinimi karşılanırsa, zarar geri çevrilebilir. gelişimi sırasında lokal , kan sütununun stazıyla beraber eritrositlerin segmentasyonu, ödem ve son olarak da beyin dokusunun nekrozu gözlenir. Enfarkt bir kez gelişince beyin dokusu önce yumuşar, ardından sıvılaşır ve ardından mikroglia hücreleri tarafından artıkların temizlenmesi sonucunda bir boşluk oluşur. Oluşan boşluğu doldurma amaçlı, çevreleyen beyin dokusundaki hücreleri çoğalırlar, boşalan alanı doldururlar ve yeni kılcal damar ağı oluşur.
Etiyoloji
Enfarkt gelişiminde birçok etmen rol oynar. Olağan perfüzyonun şiddetli arteriyel stenoz, ateroskleroz, bunlarla birlikte tromboz gelişimi gibi nedenlerle oluşan tıkanmalar sonucunda azalmasıyla hemodinamik enfarktlar gelişir. Kalp, alt ekstremite venleri gibi kaynaklardan gelen bir trombüs parçasının ileride bir kafaiçi dalı tıkadığı duruma embolizm adı verilir. Lokal ateroskleroz ya da sonucunda tıkanma oluyorsa denebilir. Arter diseksiyonu, birincil ya da ikincil vaskülitler, hiperkoagülabilite durumları, vazospazm, sistemik hipotansiyon, , , , ya da bir kitlenin damara basısı gibi durumlar ise iskemik inmenin daha nadir görünen nedenleridir.
Epidemiyoloji
Yalnız Amerika Birleşik Devletleri’nde yıllık 500.000 kişinin yeni ya da tekrarlayıcı inme nedeniyle hastaneye başvuruda bulunduğu bilinmektedir. Her ne kadar bilhassa gelişmiş ülkelerde yıllar içinde yeni tedavi edici ve önleyici yaklaşımlar geliştirilmesiyle inmeye bağlı ölüm oranlarında düşme izlenmişse de toplumların yaş ortalamalarının artmasından dolayı hâlen ölüm sebepleri arasında ikinci sırada yer almaktadır. İnme geliştikten sonraki 5 yıl içinde %45-61 oranında ölüm, %25-37 oranında yeni bir inme gelişmektedir. Mortalite ile sonuçlanmayan vakalarda da inme yüksek bir morbiditeye neden olmaktadır; hastaların yaklaşık %31’i günlük hayatını sürdürmekte yardıma muhtaçken, %20’si yardımsız yürüyememekte, %16’sı bir hastane ya da bakımevine yatırılmaktadır.
Risk faktörleri
Yapılan çalışmalarda bilhassa ileri yaşın, erkek olmanın, Afrika kökenli olmanın, sosyoekonomik seviyenin düşük olmasının, ailede inme öyküsü olmasının, yüksek seyreden kan basıncının, diyabetin, dislipidemilerin ve kalp hastalıklarının, sigara ve yüksek miktarda alkol kullanımının, şişmanlığın inme için önde gelen risk faktörleri olduğunu göstermiştir. Bu risk faktörlerinin sadece aterosklerozu hızlandırarak değil, aynı zamanda hemostatik ve mikrodolaşım bozuklukları, uyku uyanıklık düzenindeki bozulmalar ve çevresel bazı etmenlerin de araya girmesine bağlı değişikliklerle de inme görülme sıklığını arttırdıkları gözlenmiştir. Bu risk faktörlerinin bir kısmı sabittir, yani tedavisi mümkün değildir, kalan kısmı ise değişkendir, yani tedavi edilebilir.
Kaynakça
- ^ Gaillard, Frank. . radiopaedia.org (İngilizce). 28 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2018.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o Donnan GA, Fisher M, Macleod M, Davis SM (May 2008). "Stroke". The Lancet. 371 (9624): 1612-23. doi:10.1016/S0140-6736(08)60694-7. (PMID) 18468545.(abonelik gereklidir)
- ^ a b c d e f "What Are the Signs and Symptoms of a Stroke?". www.nhlbi.nih.gov. Mart 26, 2014. 27 Şubat 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Şubat 2015.
- ^ PhD, Gary Martin (2009). Palliative Care Nursing: Quality Care to the End of Life, Third Edition (İngilizce). Springer Publishing Company. s. 290. ISBN . 3 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından .
- ^ a b c d e f "What Is a Stroke?". www.nhlbi.nih.gov/. Mart 26, 2014. 18 Şubat 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Şubat 2015.
- ^ a b c "Who Is at Risk for a Stroke?". www.nhlbi.nih.gov. Mart 26, 2014. 27 Şubat 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Şubat 2015.
- ^ a b Hu A, Niu J, Winkelmayer WC (Kasım 2018). "Oral Anticoagulation in Patients With End-Stage Kidney Disease on Dialysis and Atrial Fibrillation". Seminars in Nephrology. 38 (6): 618-628. doi:10.1016/j.semnephrol.2018.08.006. (PMC) 6233322 $2. (PMID) 30413255.
- ^ a b c d e "How Is a Stroke Diagnosed?". www.nhlbi.nih.gov. Mart 26, 2014. 27 Şubat 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Şubat 2015.
- ^ a b Yew KS, Cheng E (Temmuz 2009). "Acute stroke diagnosis". American Family Physician. 80 (1): 33-40. (PMC) 2722757 $2. (PMID) 19621844.
- ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>
etiketi;GBD2015Pre
isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: ) - ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>
etiketi;GBD2015De
isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: ) - ^ a b c "Types of Stroke". www.nhlbi.nih.gov. Mart 26, 2014. 19 Mart 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Şubat 2015.
- ^ Roos KL (2012). Emergency Neurology (İngilizce). Springer Science & Business Media. s. 360. ISBN . 8 Ocak 2017 tarihinde kaynağından .
- ^ Wityk RJ, Llinas RH (2007). Stroke (İngilizce). ACP Press. s. 296. ISBN . 8 Ocak 2017 tarihinde kaynağından .
- ^ Feigin VL, Rinkel GJ, Lawes CM, Algra A, Bennett DA, van Gijn J, Anderson CS (Aralık 2005). "Risk factors for subarachnoid hemorrhage: an updated systematic review of epidemiological studies". Stroke. 36 (12): 2773-80. doi:10.1161/01.STR.0000190838.02954.e8. (PMID) 16282541.
- ^ "Brain Basics: Preventing Stroke". National Institute of Neurological Disorders and Stroke. 8 Ekim 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ekim 2009.
- ^ World Health Organisation (1978). Cerebrovascular Disorders (Offset Publications). Cenevre: Dünya Sağlık Örgütü. ISBN . OCLC 4757533.
- ^ Kidwell CS, Warach S (Aralık 2003). "Acute ischemic cerebrovascular syndrome: diagnostic criteria". Stroke. 34 (12): 2995-8. doi:10.1161/01.STR.0000098902.69855.A9. (PMID) 14605325.
- ^ a b c Rowland, LP, Merritt’s Textbook of Neurology Ninth Edition, Philadelphia, Williams & Wilkins, 1995
- ^ Shuaib A, Hachinski VC (Eylül 1991). "Mechanisms and management of stroke in the elderly". CMAJ. 145 (5): 433-43. (PMC) 1335826 $2. (PMID) 1878825.
- ^ Stam J (Nisan 2005). "Thrombosis of the cerebral veins and sinuses" (PDF). The New England Journal of Medicine. 352 (17): 1791-8. doi:10.1056/NEJMra042354. (PMID) 15858188. 25 Kasım 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 15 Mart 2024.
- ^ Guercini F, Acciarresi M, Agnelli G, Paciaroni M (Nisan 2008). "Cryptogenic stroke: time to determine aetiology". Journal of Thrombosis and Haemostasis. 6 (4): 549-54. doi:10.1111/j.1538-7836.2008.02903.x. (PMID) 18208534.
- ^ Bamford J, Sandercock P, Dennis M, Burn J, Warlow C (Haziran 1991). "Classification and natural history of clinically identifiable subtypes of cerebral infarction". Lancet. 337 (8756): 1521-6. doi:10.1016/0140-6736(91)93206-O. (PMID) 1675378. Later publications distinguish between "syndrome" and "infarct", based on evidence from imaging. "Syndrome" may be replaced by "hemorrhage" if imaging demonstrates a bleed. See Internet Stroke Center. "Oxford Stroke Scale". 25 Ekim 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Kasım 2008.
- ^ Bamford JM (2000). "The role of the clinical examination in the subclassification of stroke". Cerebrovascular Diseases. 10 (4): 2-4. doi:10.1159/000047582. (PMID) 11070389.
- ^ Adams HP, Bendixen BH, Kappelle LJ, Biller J, Love BB, Gordon DL, Marsh EE (Ocak 1993). "Classification of subtype of acute ischemic stroke. Definitions for use in a multicenter clinical trial. TOAST. Trial of Org 10172 in Acute Stroke Treatment". Stroke. 24 (1): 35-41. doi:10.1161/01.STR.24.1.35. (PMID) 7678184.
- ^ Osterweil N (26 Aralık 2006). "Methamphetamine May Trigger Ischemic Stroke". Medpage Today. 29 Mart 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Mart 2024.
- ^ Anonymous (29 Temmuz 2014). "Hemorrhagic stroke". National Stroke Association. 27 Haziran 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Haziran 2016.
- ^ Anonymous (6 Aralık 2013). "Types of Stroke". www.cdc.gov. Centers of Disease Control and Prevention. 27 Haziran 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Haziran 2016.
- ^ Al-Shahi Salman R, Labovitz DL, Stapf C (Temmuz 2009). "Spontaneous intracerebral haemorrhage". BMJ. 339 (jul24 1): b2586. doi:10.1136/bmj.b2586. (PMID) 19633038.
- ^ . Cedars-Sinai (İngilizce). 30 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2022.
- ^ Goldstein LB, Simel DL (Mayıs 2005). "Is this patient having a stroke?". JAMA. 293 (19): 2391-402. doi:10.1001/jama.293.19.2391. (PMID) 15900010.
- ^ Kidwell CS, Saver JL, Schubert GB, Eckstein M, Starkman S (1998). "Design and retrospective analysis of the Los Angeles Prehospital Stroke Screen (LAPSS)". Prehospital Emergency Care. 2 (4): 267-73. doi:10.1080/10903129808958878. (PMID) 9799012.
- ^ Kothari RU, Pancioli A, Liu T, Brott T, Broderick J (Nisan 1999). "Cincinnati Prehospital Stroke Scale: reproducibility and validity". Annals of Emergency Medicine. 33 (4): 373-8. doi:10.1016/S0196-0644(99)70299-4. (PMID) 10092713.
- ^ Harbison J, Massey A, Barnett L, Hodge D, Ford GA (Haziran 1999). "Rapid ambulance protocol for acute stroke". Lancet. 353 (9168): 1935. doi:10.1016/S0140-6736(99)00966-6. (PMID) 10371574.
- ^ a b
- ^ Merwick Á, Werring D (Mayıs 2014). "Posterior circulation ischaemic stroke" (PDF). BMJ. 348 (mayıs 19 33): g3175. doi:10.1136/bmj.g3175. (PMID) 24842277. 26 Kasım 2023 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 15 Mart 2024.
- ^ Nor AM, Davis J, Sen B, Shipsey D, Louw SJ, Dyker AG, Davis M, Ford GA (Kasım 2005). "The Recognition of Stroke in the Emergency Room (ROSIER) scale: development and validation of a stroke recognition instrument". The Lancet. Neurology. 4 (11): 727-34. doi:10.1016/S1474-4422(05)70201-5. (PMID) 16239179.
- ^ a b c Prencipe, M et al, Long Term Prognosis After a Minor Stroke, 10-Year Mortality and Major Stroke Recurrence Rates in a Hospital-Based Cohort, Stroke, 1998;29:126-132
- ^ Biller, J, Love, B, Ischemic Cerebrovascular Disease, in Bradley, WG et al. (eds.) , Neurology in Clinical Practice Third Edition, Butterworth-Heinemann, 2000;1125-1166
Dış bağlantılar
Sınıflandırma | D |
---|---|
Dış kaynaklar |
|
Wikimedia Commons'ta İnme ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Inme ayni zamanda serebrovaskuler kaza CVA veya beyin atagi da denir beyne giden zayif kan akisinin hucre olumune neden oldugu tibbi bir durumdur Inmenin iki ana turu vardir kan akisinin yetersizliginden kaynaklanan iskemik ve kanamadan kaynaklanan hemorajik Her ikisi de beynin bazi bolumlerinin duzgun calismamasina neden olur InmeUzmanlikNoroloji Beyin ve sinir cerrahisi InmeBir arterin tikanmasindan onceki sag tarafli iskemik felci gosteren beynin Bilgisayarli tomografi Bilgisayarli tomografi taramasindaki degisiklikler erken donemde gorunmeyebilir UzmanlikNoroloji Beyin ve sinir cerrahisi inme tibbiBelirtilerVucudun bir tarafinda hareket edememe veya hissedememe anlama sorunlari veya konusma bas donmesi bir tarafa bakisin kaybolmasiKomplikasyonNedenleriIskemik tikanma ve hemorajik kanama Risk faktoruYuksek tansiyon tutun icme obezite yuksek kan kolesterolu diyabet onceki Gecici iskemik atak TIA son donem bobrek hastaligi atriyal fibrilasyonTaniGenellikle kanamayi dislamak icin kullanilan tibbi goruntuleme ile semptomlara dayalidirAyirici taniDusuk kan sekeriTedaviTurune gorePrognozOrtalama yasam beklentisi 1 yildirSiklik42 4 milyon 2015 Olum6 3 milyon 2015 Inmenin belirti ve semptomlari arasinda vucudun bir tarafinda hareket edememe veya hissedememe anlama sorunlari veya konusmada sorunlar bas donmesi veya bir tarafta gorme kaybi yer alabilir Belirtiler ve semptomlar genellikle felc meydana geldikten hemen sonra ortaya cikar Semptomlar bir veya iki saatten az surerse felc mini felc olarak da adlandirilan gecici iskemik ataktir TIA Hemorajik inme siddetli bas agrisiyla da iliskili olabilir Inme belirtileri kalici olabilir Uzun vadeli komplikasyonlar arasinda zaturre ve mesane kontrolunun kaybi yer alabilir Felc icin en buyuk risk faktoru yuksek tansiyondur Diger risk faktorleri arasinda yuksek kolesterol tutun icme obezite seker hastaligi gecirilmis bir TIA son donem bobrek hastaligi ve atriyal fibrilasyon yer alir Iskemik inme genellikle bir kan damarinin tikanmasindan kaynaklanir ancak daha az gorulen nedenler de vardir Hemorajik felc ya dogrudan beyne ya da beyin zarlari arasindaki bosluga kanama nedeniyle olusur Beyin anevrizmasinin yirtilmasina bagli olarak kanama meydana gelebilir Teshis genellikle fiziksel muayeneye dayanir ve BT taramasi veya MRI taramasi gibi tibbi goruntulemeyle desteklenir BT taramasi kanamayi dislayabilir ancak iskemiyi mutlaka dislamayabilir iskemi genellikle erken donemde BT taramasinda gorunmez Risk faktorlerini belirlemek ve diger olasi nedenleri dislamak icin elektrokardiyogram Elektrokardiyografi EKG ve kan testleri gibi diger testler yapilir Dusuk kan sekeri de benzer semptomlara neden olabilir SiniflandirmaInmenin iki ana kategorisi vardir Iskemik ustte tipik olarak bir arterdeki 1a kan pihtisinin neden oldugu ve etkilenen bolgede beyin olumuyle sonuclanan 2a Hemorajik altta yirtilmis bir kan damarindan 1b beynin icine veya cevresine sizan kanin kanin etkilenen bolgede 2b birikmesine neden olmasi ve boylece beyin uzerindeki basincin artmasi nedeniyle olusur Akut orta serebral arter MCA felci geciren bir kisinin otopsisinden bir dilim beyin Inme iki ana kategoriye ayrilabilir iskemik ve hemorajik Iskemik inme beyne kan akisinin kesilmesinden kaynaklanirken hemorajik inme bir kan damarinin yirtilmasindan veya anormal bir damar yapisindan kaynaklanir Inmenin yaklasik 87 si iskemiktir geri kalani hemorajiktir Kanama hemorajik donusum olarak bilinen bir durum olan iskemi bolgelerinde gelisebilir Kac hemorajik inme vakasinin gercekte iskemik inme olarak basladigi bilinmemektedir Tanim 1970 lerde Dunya Saglik Orgutu inme yi 24 saatten uzun suren veya 24 saat icinde olumle kesintiye ugrayan serebrovaskuler nedenli norolojik bir eksiklik olarak tanimladi ancak inme kelimesi yuzyillar oncesine dayanir Bu tanimin doku hasarinin geri dondurulebilirligini yansitmasi gerekirdi ve 24 saatlik zaman dilimi keyfi olarak secilerek bu amac icin tasarlandi 24 saatlik sinir felci 24 saat icinde tamamen duzelen inme belirtileriyle iliskili bir sendrom olan gecici iskemik ataktan ayirir Erken yapildiginda felc siddetini azaltabilecek tedavilerin bulunmasiyla birlikte cogu kisi artik felc semptomlarinin aciliyetini ve hizli hareket etme ihtiyacini yansitmak icin beyin krizi ve akut iskemik serebrovaskuler sendrom sirasiyla kalp krizi ve akut koroner sendromdan sonra modellenmistir gibi alternatif terminolojiyi tercih eder Inme veya iskemik beyin damar hastaligi merkezi sinir sistemine giden damarlarin hastaliklari sonucu gelisen tikanikliklar ya da damar disina kanamalarin yol actigi ani ya da fokal veya global norolojik belirti gelisimidir Belirtiler 24 saati gecmeden tamamen duzelirse gecici iskemik atak 24 saati gecip 3 hafta icinde duzelme gosterirse geri donucu iskemik norolojik defisit seklinde adlandirilir Hafif belirtilerin gozden kacabildigi ya da beynin nispeten sessiz kalan bir bolgesinin tutuldugu durumlarda tesadufen goruntulemelerde tespit edilen inmelere sessiz enfarkt ya da sessiz inme denmektedir Inmenin bu cesidinde bircok kucuk lezyonun zamanla birikimiyle cesitli sendrom ve ozel klinik tablolar da gelisebilmektedir Iskemik Iskemik inme sirasinda beynin bir kismina kan akisi azalir ve bu da o bolgedeki beyin dokusunun islev bozukluguna yol acar Bunun dort nedeni olabilir Tromboz lokal olarak olusan bir kan pihtisi nedeniyle bir kan damarinin tikanmasi Embolizm vucudun baska bir yerindeki emboli nedeniyle tikanma Sistemik hipoperfuzyon kan akisinda genel azalma ornegin sok Venoz sinus trombozu Net bir aciklamasi olmayan felc kriptojenik felc idiyopatik olarak adlandirilir bu tum iskemik inme vakalarinin 30 40 idir Akut iskemik inme icin cesitli siniflandirma sistemleri vardir Oxford Toplum Inme Projesi siniflandirmasi OCSP ayni zamanda Bamford veya Oxford siniflandirmasi da denir oncelikle baslangic semptomlarina dayanir Semptomlarin derecesine bagli olarak inme atagi toplam on dolasim enfarktusu TACI kismi on dolasim enfarktusu PACI Lakuner felc LACI veya arka dolasim enfarktusu POCI olarak siniflandirilir Bu dort unsur inmenin boyutunu etkilenen beyin alanini altta yatan nedeni ve prognozu tahmin eder TOAST Akut Inme Tedavisinde Org 10172 Denemesi siniflandirmasi klinik semptomlarin yani sira ileri arastirmalarin sonuclarina da dayanir Buna dayanarak felc 1 buyuk bir arterin aterosklerozuna bagli tromboz veya emboli 2 kalpten kaynaklanan bir emboli 3 kucuk bir kan damarinin tamamen tikanmasi 4 diger nedenler 5 belirlenemeyen neden iki olasi neden belirlenemeyen neden veya eksik arastirma olarak siniflandirilir Kokain ve metamfetamin gibi uyaricilari kullananlar iskemik felc acisindan yuksek risk altindadir Kanamali Etrafindaki odemle ust ok birlikte intraparenkimal kanamanin alt ok BT taramasi Hemorajik inmenin iki ana turu vardir Intraserebral kanama intraparankimal kanamaya beyin dokusunda kanama veya intraventrikuler kanamaya beynin ventrikuler sisteminde kanama bagli olarak beynin kendi icinde kanamadir beyindeki bir arter patlayip cevredeki dokuyu kanla doldurdugunda Subaraknoid kanama beyin dokusunun disinda ama yine de kafatasinin icinde ve tam olarak araknoid mater ile pia mater beyni cevreleyen meninkslerin uc tabakasinin en icteki hassas tabakasi arasinda olusan kanamadir Yukaridaki iki ana hemorajik felc turu ayni zamanda kafatasinin herhangi bir yerinde kan birikmesi olan beyin kanamasinin da iki farkli bicimidir ancak epidural hematom Kafatasi ile beyni cevreleyen meninkslerin en distaki kalin tabakali dura mater arasinda kanama ve subdural hematom subdural boslukta kanama gibi diger kafa ici kanama turleri hemorajik felc olarak kabul edilmez Serebral amiloid anjiyopati serebral arteriyovenoz malformasyon ve intrakraniyal anevrizma gibi beyindeki kan damarlarindaki degisikliklerin arka planinda hemorajik felc olusabilir ve intraparenkimal veya subaraknoid kanamaya neden olabilir Norolojik bozukluga ek olarak hemorajik inme genellikle belirli semptomlara neden olur ornegin subaraknoid kanama klasik olarak gok gurultusu bas agrisi olarak bilinen siddetli bir bas agrisina neden olur veya daha once gecirilmis bir kafa travmasinin kanitlarini ortaya cikarir Inmenin erken taninmasi Inmenin taninmasini artirmak icin cesitli sistemler onerilmistir Farkli bulgular felc varligini veya yoklugunu farkli derecelerde tahmin edebilir Ani baslayan yuz zayifligi kol kaymasi yani bir kisiden her iki kolunu kaldirmasi istendiginde istemsiz olarak bir kolunun asagiya dogru kaymasina izin vermesi ve anormal konusma bir felc vakasinin dogru tanimlanmasina yol acmasi muhtemel bulgulardir Bunlardan en az biri mevcut oldugunda olasilik 5 5 tir Benzer sekilde bunlarin ucu de olmadiginda felc gecirme olasiligi azalir olabilirlik orani 0 39 Inmenin tanisi icin mukemmel olmasa da nispeten hizli ve kolay bir sekilde degerlendirilebilmeleri bu bulgulari akut ortamda cok degerli kilar source source source ABD Hastalik Kontrol ve Korunma Merkezleri nin 2021 den itibaren felc sonrasi veya felc sirasinda acil tibbi tedaviye iliskin kamu hizmeti duyurusu Birlesik Krallik Saglik Bakanligi ve Inme Dernegi Amerikan Inme Dernegi Ulusal Inme Dernegi ABD Los Angeles Hastane Oncesi Inme Taramasi LAPSS ve Cincinnati Hastane Oncesi Inme Olcegi CPSS tarafindan savunuldugu uzere Beyin krizi serebrovaskuler olay veya felc icin ilk yardim surecinde uyari isaretlerini ve semptomlarini hatirlamak icin F A S T Ingilizce facial droop arm weakness speech difficulty and time to call emergency services yuz sarkmasi kol zayifligi konusma guclugu ve acil servisleri arama zamani denilen bir animsatici kullanilir Bu kistaslarin kullanilmasi profesyonel yonergeler tarafindan tavsiye edilmektedir FAST posterior dolasim felcinin taninmasinda daha az guvenilirdir Acil servise yonlendirilen kisiler icin inmenin erken taninmasinin onemli oldugu dusunulur cunku bu teshis testlerini ve tedavileri hizlandirabilir Bu amacla tibbi oyku ve fizik muayeneden elde edilen ozelliklere dayanan kisaca ROSIER recognition of stroke in the emergency room Turkce acil serviste inmenin taninmasi denilen puanlama sistemi onerilir Onleme ve tedaviOnleme risk faktorlerini azaltmayi sorunlu olanlarda ve atriyal fibrilasyonu olan kisilerde warfarin icerir Aspirin veya statin ler hekimler tarafindan korunma amaciyla onerilebilir Inme veya GIA genellikle acil bakim gerektirir Bir iskemik inme uc ila dort bucuk saat icinde belirlenirse bir ile tedavi edilebilir Bazi hemorajik felcler yarar saglar Kaybedilen fonksiyonun geri kazanilmasina yonelik tedaviye denir ve ideal olarak bir inme unitesinde yapilir ancak bunlar dunyanin pek cok yerinde yoktur PatofizyolojiOrtalama bir yetiskin beynine kan akimi olagan kosullarda dinlenme halinde dakikada 100 gram beyin dokusu basina 50 55 ml ayni kosullarda oksijen tuketim miktari da dakikada 100 gram beyin dokusu basina 165 mmol olculmustur Kan akimi dakikada 100 gram beyin dokusu basina 18 ml nin altina duserse beynin elektriksel etkinligi kaybolur Kan akimi 100 gram beyin dokusu basina dakikada 8 ml ye duserse hucre zari yetmezligi esigi gecilmis olur geri donusumsuz hucre hasari gelismeye baslar Beyin kan akiminin bu derece bozulmasi ilk 12 15 saniye icinde elektriksel aktivitenin baskilanmasina 2 4 dakika icinde hucrelerin sinaptik uyarilabilirliklerinin engellenmesine 4 6 dakika icinde de elektriksel uyarilabilirligin butunuyle yitmesine yol acmaktadir Aerobik glikoliz yapilamayinca hucre icinde sodyum ve kalsiyum iyonlari birikir doku icine norotransmiterler salinir laktat duzeylerinde artmayla giden lokal asidoz serbest radikal uretimi hucre sismesi lipazlarin ve proteazlarin asiri aktivasyonu ve sonucta hucre olumu gerceklesir Kan akimi yeniden saglanir ve sinir hucrelerinin oksijen gereksinimi karsilanirsa zarar geri cevrilebilir gelisimi sirasinda lokal kan sutununun staziyla beraber eritrositlerin segmentasyonu odem ve son olarak da beyin dokusunun nekrozu gozlenir Enfarkt bir kez gelisince beyin dokusu once yumusar ardindan sivilasir ve ardindan mikroglia hucreleri tarafindan artiklarin temizlenmesi sonucunda bir bosluk olusur Olusan boslugu doldurma amacli cevreleyen beyin dokusundaki hucreleri cogalirlar bosalan alani doldururlar ve yeni kilcal damar agi olusur EtiyolojiEnfarkt gelisiminde bircok etmen rol oynar Olagan perfuzyonun siddetli arteriyel stenoz ateroskleroz bunlarla birlikte tromboz gelisimi gibi nedenlerle olusan tikanmalar sonucunda azalmasiyla hemodinamik enfarktlar gelisir Kalp alt ekstremite venleri gibi kaynaklardan gelen bir trombus parcasinin ileride bir kafaici dali tikadigi duruma embolizm adi verilir Lokal ateroskleroz ya da sonucunda tikanma oluyorsa denebilir Arter diseksiyonu birincil ya da ikincil vaskulitler hiperkoagulabilite durumlari vazospazm sistemik hipotansiyon ya da bir kitlenin damara basisi gibi durumlar ise iskemik inmenin daha nadir gorunen nedenleridir EpidemiyolojiYalniz Amerika Birlesik Devletleri nde yillik 500 000 kisinin yeni ya da tekrarlayici inme nedeniyle hastaneye basvuruda bulundugu bilinmektedir Her ne kadar bilhassa gelismis ulkelerde yillar icinde yeni tedavi edici ve onleyici yaklasimlar gelistirilmesiyle inmeye bagli olum oranlarinda dusme izlenmisse de toplumlarin yas ortalamalarinin artmasindan dolayi halen olum sebepleri arasinda ikinci sirada yer almaktadir Inme gelistikten sonraki 5 yil icinde 45 61 oraninda olum 25 37 oraninda yeni bir inme gelismektedir Mortalite ile sonuclanmayan vakalarda da inme yuksek bir morbiditeye neden olmaktadir hastalarin yaklasik 31 i gunluk hayatini surdurmekte yardima muhtacken 20 si yardimsiz yuruyememekte 16 si bir hastane ya da bakimevine yatirilmaktadir Risk faktorleriYapilan calismalarda bilhassa ileri yasin erkek olmanin Afrika kokenli olmanin sosyoekonomik seviyenin dusuk olmasinin ailede inme oykusu olmasinin yuksek seyreden kan basincinin diyabetin dislipidemilerin ve kalp hastaliklarinin sigara ve yuksek miktarda alkol kullaniminin sismanligin inme icin onde gelen risk faktorleri oldugunu gostermistir Bu risk faktorlerinin sadece aterosklerozu hizlandirarak degil ayni zamanda hemostatik ve mikrodolasim bozukluklari uyku uyaniklik duzenindeki bozulmalar ve cevresel bazi etmenlerin de araya girmesine bagli degisikliklerle de inme gorulme sikligini arttirdiklari gozlenmistir Bu risk faktorlerinin bir kismi sabittir yani tedavisi mumkun degildir kalan kismi ise degiskendir yani tedavi edilebilir Kaynakca Gaillard Frank radiopaedia org Ingilizce 28 Kasim 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Haziran 2018 a b c d e f g h i j k l m n o Donnan GA Fisher M Macleod M Davis SM May 2008 Stroke The Lancet 371 9624 1612 23 doi 10 1016 S0140 6736 08 60694 7 PMID 18468545 abonelik gereklidir a b c d e f What Are the Signs and Symptoms of a Stroke www nhlbi nih gov Mart 26 2014 27 Subat 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Subat 2015 PhD Gary Martin 2009 Palliative Care Nursing Quality Care to the End of Life Third Edition Ingilizce Springer Publishing Company s 290 ISBN 978 0 8261 5792 8 3 Agustos 2017 tarihinde kaynagindan a b c d e f What Is a Stroke www nhlbi nih gov Mart 26 2014 18 Subat 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Subat 2015 a b c Who Is at Risk for a Stroke www nhlbi nih gov Mart 26 2014 27 Subat 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Subat 2015 a b Hu A Niu J Winkelmayer WC Kasim 2018 Oral Anticoagulation in Patients With End Stage Kidney Disease on Dialysis and Atrial Fibrillation Seminars in Nephrology 38 6 618 628 doi 10 1016 j semnephrol 2018 08 006 PMC 6233322 2 PMID 30413255 a b c d e How Is a Stroke Diagnosed www nhlbi nih gov Mart 26 2014 27 Subat 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Subat 2015 a b Yew KS Cheng E Temmuz 2009 Acute stroke diagnosis American Family Physician 80 1 33 40 PMC 2722757 2 PMID 19621844 Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi GBD2015Pre isimli refler icin metin saglanmadi Bkz Kaynak gosterme Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi GBD2015De isimli refler icin metin saglanmadi Bkz Kaynak gosterme a b c Types of Stroke www nhlbi nih gov Mart 26 2014 19 Mart 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Subat 2015 Roos KL 2012 Emergency Neurology Ingilizce Springer Science amp Business Media s 360 ISBN 978 0 387 88584 1 8 Ocak 2017 tarihinde kaynagindan Wityk RJ Llinas RH 2007 Stroke Ingilizce ACP Press s 296 ISBN 978 1 930513 70 9 8 Ocak 2017 tarihinde kaynagindan Feigin VL Rinkel GJ Lawes CM Algra A Bennett DA van Gijn J Anderson CS Aralik 2005 Risk factors for subarachnoid hemorrhage an updated systematic review of epidemiological studies Stroke 36 12 2773 80 doi 10 1161 01 STR 0000190838 02954 e8 PMID 16282541 Brain Basics Preventing Stroke National Institute of Neurological Disorders and Stroke 8 Ekim 2009 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Ekim 2009 World Health Organisation 1978 Cerebrovascular Disorders Offset Publications Cenevre Dunya Saglik Orgutu ISBN 978 92 4 170043 6 OCLC 4757533 Kidwell CS Warach S Aralik 2003 Acute ischemic cerebrovascular syndrome diagnostic criteria Stroke 34 12 2995 8 doi 10 1161 01 STR 0000098902 69855 A9 PMID 14605325 a b c Rowland LP Merritt s Textbook of Neurology Ninth Edition Philadelphia Williams amp Wilkins 1995 Shuaib A Hachinski VC Eylul 1991 Mechanisms and management of stroke in the elderly CMAJ 145 5 433 43 PMC 1335826 2 PMID 1878825 Stam J Nisan 2005 Thrombosis of the cerebral veins and sinuses PDF The New England Journal of Medicine 352 17 1791 8 doi 10 1056 NEJMra042354 PMID 15858188 25 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 15 Mart 2024 Guercini F Acciarresi M Agnelli G Paciaroni M Nisan 2008 Cryptogenic stroke time to determine aetiology Journal of Thrombosis and Haemostasis 6 4 549 54 doi 10 1111 j 1538 7836 2008 02903 x PMID 18208534 Bamford J Sandercock P Dennis M Burn J Warlow C Haziran 1991 Classification and natural history of clinically identifiable subtypes of cerebral infarction Lancet 337 8756 1521 6 doi 10 1016 0140 6736 91 93206 O PMID 1675378 Later publications distinguish between syndrome and infarct based on evidence from imaging Syndrome may be replaced by hemorrhage if imaging demonstrates a bleed See Internet Stroke Center Oxford Stroke Scale 25 Ekim 2008 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Kasim 2008 Bamford JM 2000 The role of the clinical examination in the subclassification of stroke Cerebrovascular Diseases 10 4 2 4 doi 10 1159 000047582 PMID 11070389 Adams HP Bendixen BH Kappelle LJ Biller J Love BB Gordon DL Marsh EE Ocak 1993 Classification of subtype of acute ischemic stroke Definitions for use in a multicenter clinical trial TOAST Trial of Org 10172 in Acute Stroke Treatment Stroke 24 1 35 41 doi 10 1161 01 STR 24 1 35 PMID 7678184 Osterweil N 26 Aralik 2006 Methamphetamine May Trigger Ischemic Stroke Medpage Today 29 Mart 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Mart 2024 Anonymous 29 Temmuz 2014 Hemorrhagic stroke National Stroke Association 27 Haziran 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Haziran 2016 Anonymous 6 Aralik 2013 Types of Stroke www cdc gov Centers of Disease Control and Prevention 27 Haziran 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Haziran 2016 Al Shahi Salman R Labovitz DL Stapf C Temmuz 2009 Spontaneous intracerebral haemorrhage BMJ 339 jul24 1 b2586 doi 10 1136 bmj b2586 PMID 19633038 Cedars Sinai Ingilizce 30 Mayis 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Nisan 2022 Goldstein LB Simel DL Mayis 2005 Is this patient having a stroke JAMA 293 19 2391 402 doi 10 1001 jama 293 19 2391 PMID 15900010 Kidwell CS Saver JL Schubert GB Eckstein M Starkman S 1998 Design and retrospective analysis of the Los Angeles Prehospital Stroke Screen LAPSS Prehospital Emergency Care 2 4 267 73 doi 10 1080 10903129808958878 PMID 9799012 Kothari RU Pancioli A Liu T Brott T Broderick J Nisan 1999 Cincinnati Prehospital Stroke Scale reproducibility and validity Annals of Emergency Medicine 33 4 373 8 doi 10 1016 S0196 0644 99 70299 4 PMID 10092713 Harbison J Massey A Barnett L Hodge D Ford GA Haziran 1999 Rapid ambulance protocol for acute stroke Lancet 353 9168 1935 doi 10 1016 S0140 6736 99 00966 6 PMID 10371574 a b Merwick A Werring D Mayis 2014 Posterior circulation ischaemic stroke PDF BMJ 348 mayis 19 33 g3175 doi 10 1136 bmj g3175 PMID 24842277 26 Kasim 2023 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 15 Mart 2024 Nor AM Davis J Sen B Shipsey D Louw SJ Dyker AG Davis M Ford GA Kasim 2005 The Recognition of Stroke in the Emergency Room ROSIER scale development and validation of a stroke recognition instrument The Lancet Neurology 4 11 727 34 doi 10 1016 S1474 4422 05 70201 5 PMID 16239179 a b c Prencipe M et al Long Term Prognosis After a Minor Stroke 10 Year Mortality and Major Stroke Recurrence Rates in a Hospital Based Cohort Stroke 1998 29 126 132 Biller J Love B Ischemic Cerebrovascular Disease in Bradley WG et al eds Neurology in Clinical Practice Third Edition Butterworth Heinemann 2000 1125 1166Dis baglantilarSiniflandirmaDICD 10 I61 I64nerICD 9 CM 434 91OMIM 601367MeSH D020521DiseasesDB 2247Dis kaynaklarMedlinePlus 000726eMedicine neuro 9 emerg 558 emerg 557 pmr 187Patient UK Inme Wikimedia Commons ta Inme ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir