İnsanın çevre üzerindeki etkisi

İnsanın çevre üzerindeki etkisi veya çevre üzerindeki antropojenik etki, biyofiziksel ortamlarda ve ekosistemlerde, biyoçeşitlilikte ve doğal kaynaklarda doğrudan veya dolaylı olarak insanlar tarafından neden olunan küresel ısınma,,okyanusların asitlenmesi,kitlesel yok oluş,, , yasak avlanma ve gibi değişikliklerdir. Doğayı toplumun ihtiyaçlarına göre şekillendirmenin şiddetli etkileri, aşırı insan nüfusu artışı ile daha kötü bir hale gelmiştir. İnsanların çevrede hasara yol açan aktivitelerine ,, aşırı kullanma, çevre kirliliği ve ormansızlaşma örnek verilebilir. İnsanların yol açtığı bu sorunlardan bazıları, örnek olarak küresel ısınma ve , insanlık için bir varoluşsal risk teşkil etmektedir ve aşırı insan nüfusu artışı bu sorunlarla yakından ilişkilidir.

Antropojenik terimi insan aktivitesinden kaynaklanan bir etkiyi veya nesneyi belirtmek için kullanılır. Terim ilk olarak Rus jeolojist Aleksey Petrovich Pavlov tarafından, İngilizcede ise ilk kez İngiliz ekolog tarafından kullanılmıştı. Atmosferik bilim insanı Paul Crutzen 1970'lerin ortasında "Antroposen" terimini tanıttı. Terim genellikle Yeşil Devrim'in başlangıcından bu yana insan faaliyetlerinden kaynaklanan kirlilik emisyonları bağlamında kullanılır, ancak aynı zamanda çevre üzerindeki tüm önemli insan etkilerini izah etmek için de kullanılır.

Aşırı insan nüfusu artışı

MÖ 10.000 tarihinden 2000 yılına kadarki insan nüfusu. Grafik onsekizinci yüzyıldan itibaren dünya nüfusunda gerçekleşen nüfus patlamasını göstermektedir.

David Attenborough gezegendeki insan nüfusunun seviyesini diğer tüm çevre sorunlarının bir çarpanı olarak tanımlar. Kendisi 2013 yılında insanlığı, "nüfus artışını sınırlayarak kontrol edilmesi gereken, yeryüzündeki veba" olarak tanımladı.

Pentti Linkola gibi bazı ekolojistler, aşırı insan nüfusu artışını tüm biyosfer için bir tehdit olarak görüyor. 2017 yılında, dünya çapında 15.000'den fazla bilim insanı, insanlığa bir "uyarı" yayınladı ve aşırı insan nüfusu artışının "birçok ekolojik ve hatta toplumsal tehdidin arkasındaki ana itici güç" olduğunu iddia etti.

Aşırı tüketim

NASA tarafından yayınlanmış, son 400,000 yıl boyunca atmosferdeki karbondioksit oranlarını gösteren tablo.

, kaynak kullanımının ekosistemin sürdürülebilir yenilenme kapasitesinden fazla olması durumudur. ile ölçülür. Tahminler insanlığın mevcut talebinin, gezegenin tüm ekosistemlerinin toplamının yenilenme oranından %70 daha yüksek olduğunu gösteriyor. Uzun süreli bir aşırı tüketim modeli, çevresel bozulmaya ve nihayetinde kaynak temellerinin kaybına yol açar.

İnsanlığın gezegen üzerindeki genel etkisi, sadece insan nüfusundan değil, birçok faktörden etkilenir. İnsanların yaşam tarzları ve ürettikleri kirlilik eşit derecede önemlidir. 2008'de The New York Times, dünyanın gelişmiş uluslarının sakinlerinin petrol ve metal gibi kaynakları insan nüfusunun çoğunluğunu oluşturan gelişmekte olan ülkelerinkinden neredeyse 32 kat daha fazla tükettiğini belirtti.

Çeşitli eylemlere göre kişinin karbon ayak izinin azalma miktarı.

Aşırı nüfusun etkileri aşırı tüketimle birleşir. 2017'de Paul Ehrlich'in dediğine göre;

Zengin batı ülkeleri artık gezegenin kaynaklarını emiyor ve ekosistemlerini benzeri görülmemiş bir hızla yok ediyor. Biz (insanlık) cep telefonlarımız için daha çok nadir toprak mineralleri elde etmek için Serengeti boyunca otoyollar inşa etmek istiyoruz. Denizdeki tüm balıkları yakalıyor, mercan resiflerini mahvediyor ve atmosfere karbondioksit yerleştiriyoruz. Büyük bir yok olma olayını tetikledik [...] Yaklaşık bir milyarlık bir dünya nüfusu, genel bir yaşam yanlısı etkiye sahip olacaktır. Bu, binlerce yıl boyunca desteklenebilir ve mevcut kontrolsüz büyümemiz ve ani çöküş beklentimizle karşılaştırıldığında uzun vadede çok daha fazla insan hayatını sürdürebilir. [...] Eğer herkes ABD düzeyinde kaynakları tüketseydi - ki bu dünyanın arzuladığı şey - dört veya beş tane daha Dünyaya ihtiyacımız olacak. Gezegenimizin yaşam desteğini mahvediyoruz.

İnsan uygarlığı doğadaki tüm memelilerin %83'ünün ve bitkilerin yarısının yok olmasına sebep oldu. Dünyadaki tavukların toplam ağrılığı tüm yabani kuşların üç katı ağırlığındadır ve evcilleştirilmiş sığır ve domuzlar tüm vahşi memelilerden 14'e 1 oranla daha ağırdır. Dünya nüfusunun 9 milyara çıkması ile üresel et tüketiminin 2050'ye kadar iki kat, belki de %76'ya kadar çıkacağı tahmin ediliyor, bu da eğer yaşanırsa Biyoçeşitlilik kaybının ve artan sera gazı emisyonlarının önemli bir faktörü olacak.

Balıkçılık ve tarım

Tarımın çevreye olan etkisi, dünya çapında kullanılan çok çeşitli tarımsal uygulamalara bağlı olarak değişir. Nihayetinde bu çevresel etki çiftçiler tarafından kullanılan sistemin üretim uygulamalarına bağlıdır. Çevreye salınan emisyonlar ile tarım sistemi arasındaki bağlantı dolaylıdır, çünkü bu aynı zamanda yağış ve sıcaklık gibi diğer değişkenlere de bağlıdır.

Balıkçılık

Besin ağında balıkçılık

Balıkçılığın çevreye olan etkisi, aşırı avlanma, ve gibi yakalanacak balığın mevcudiyetini içeren konulara ve mercan resifleri gibi habitatların yanlışlıkla yakalanması ve tahrip edilmesi gibi balıkçılığın çevrenin diğer unsurları üzerindeki etkisini içeren sorunlara bölünebilir.

Bu sorunlar bir parçasıdır ve balıkçılık bilimi programlarında ele alınmaktadır. Balıkların sağlıklı bir şekilde nesillerine devam etmeleri için ne kadarının avlanabileceği ile insanlığın arzusu arasında gittikçe büyüyen bir uçurum vardır ve bu dünya nüfusu arttıkça daha da kötüleşen bir sorundur.

Diğer çevresel sorunlara benzer şekilde, geçim kaynakları için balıkçılığa bel bağlayan balıkçılar ve gelecekteki balık popülasyonlarının sürdürülebilir olması için balıkçılığın azalması veya hatta tamamen durması gerektiğini savunan bilim adamları arasında anlaşmazlık olabilir.

Science dergisi Kasım 2006'da dört yıllık bir çalışma yayınladı ve bu çalışma, günümüzdeki tüketim trendlerine göre dünyada 2048'de doğadan yakalanmış deniz ürünlerinin tükeneceğini öngördü. Bilim adamları düşüşün ekosistemleri bozulurken aynı zamanda balıkçılık popülasyonunu azaltan aşırı avlanma, kirlilik ve diğer çevresel faktörlerin bir sonucu olduğunu belirtti. Ancak çalışma birçok balıkçılık yönetimi yetkilisi, endüstri temsilcisi ve bilim insanı tarafından kusurlu olduğu gerekçesiyle eleştirildi. Tonga, Amerika Birleşik Devletleri, Avustralya ve Yeni Zelanda gibi birçok ülke ve uluslararası yönetim organı deniz kaynaklarını uygun şekilde yönetmek için adımlar atmıştır.

Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) 2018'de, özellikle avlanmak için yetiştirilen balıkların üretiminin son yirmi yıldır sabit kaldığını, ancak sürdürülemez aşırı avlanmanın dünya balıkçılığının %33'üne yükseldiğini ve su ürünleri yetiştiriciliğinin 1990'da yıllık 120 milyon tondan 2018'de 170 milyon tonun üzerine çıktığını belirtti.

Sulama

Sulamanın çevreye olan etkisi, sulamanın bir sonucu olarak toprak ve su miktarındaki ve kalitesindeki değişiklikleri ve sulama planının sonundaki ve akış aşağısındaki doğal ve sosyal koşullar üzerinde ortaya çıkan etkileri içerir.

Sulamanın etkileri, sulama planının kurulması ve işletilmesi nedeniyle değişen hidrolojik koşullardan kaynaklanmaktadır.

Sulama planı genellikle nehirden su çeker ve sulanan alana dağıtır. Bunun hidrolojik sonuçları şöyle sıralanabilir;

• Nehrin akıntı yönündeki deşarjı azalır
• Nehirdeki buharlaşma artar
• Nehirdeki yenilenebilir yeraltı suları artar
• Su tablasının seviyesi yükselir
• Drenaj akışı artar

Bu etkiler, doğrudan etkiler olarak adlandırılabilir.

Sulamanın toprak ve su kalitesi üzerindeki etkileri dolaylı ve karmaşıktır ve doğal, ekolojik ve sosyoekonomik koşullar üzerinde müteakip etkileri bulunur. Sulama bazı durumlarda ve ile sonuçlanabilir. Bununla birlikte, toprak drenajı ile kullanıldığında toprak tuzlanmasının üstesinden de gelebilir.

Yeraltı suyunun kuyulardan çıkarılmasıyla da sulama yapılabilir. Bunun hidrolojik bir sonucu olarak su seviyesinin düştüğü bulunmuştur. Kuyu kullanarak yapılan sulamanın etkileri diğer şekillerde yapılan sulamadan farklı olabilir, ancak yine de zararlıdır.

Sulama projelerinin büyük faydaları olabilir, ancak olumsuz etkiler genellikle göz ardı edilir. Yüksek güçlü su pompaları, barajlar ve boru hatları gibi tarımsal sulama teknolojilerinin, akiferler, göller ve nehirler gibi tatlı su kaynaklarının tükenmesinde etkisi vardır. Tatlı suların, göllerin, nehirlerin ve derelerin yapısındaki bu değişikliğin bir sonucu olarak çevredeki ekosistemler ciddi şekilde değişir ve birçok su türü yok olur.

Teknolojinin etkileri

Teknolojinin gelişmesinin etkileri çevre üzerinde çeşitli etkilere neden olur. Teknolojinin uygulanmasının çevre üzerinde neden olduğu etkiler, genellikle birkaç nedenden dolayı kaçınılmaz olarak algılanmaktadır.

İklim değişikliğinin etkileri

Madencilik endüstrisi

İspanya'daki 'nde asit maden drenajı.

Madenciliğin çevresel etkileri arasında erozyon, dolinlerin oluşumu, biyoçeşitlilik kaybı ve madencilik süreçlerinden çıkan kimyasallar tarafından toprak, yer altı suyu ve yüzey sularının kirlenmesi yer almaktadır.

Bitkiler büyümeleri için bazı ağır metallere ihtiyaç duysalar da, bu metallerin fazlası genellikle onlar için zehirlidir. Madenciliğin ortaya çıkmasına sebep olduğu ağır metallerle kirlenmiş bitkiler genellikle düşük büyüme, verim ve performans göstermektedir. Ağır metallerin neden olduğu kirlilik, toprağın organik madde bileşimini azaltarak toprak besin maddelerinde düşüşe neden olur ve bu da bitkilerin büyümesinde bir düşüşe hatta ölümlerine neden olmaktadır.

Çevreye zarar vermesinin yanı sıra, kimyasalların sızmasından kaynaklanan kirlilik insan sağlığını da etkilemektedir. Bazı ülkelerde madencilik şirketlerinin çevre ve rehabilitasyon kurallarına uymaları ve madencilik yaptıkları alanın madencilikten önceki durumuna yakın hale getirilmesini sağlamaları bir yasal yükümlülük olsa da, dünyanın çoğunda bu yasalar mevcut değildir. Bazı madencilik yöntemlerinin önemli çevresel ve insan sağlığına etkileri olabilir. Ağır metaller genellikle toprak biyotasına karşı zehirli etkiler gösterir ve bu, mikrobiyal süreçlerin etkilenmesi ve toprak mikroorganizmalarının sayısının yanı sıra aktivitesini de azaltır. Düşük ağır metal konsantrasyonunun bitkilerin fizyolojik metabolizmasını engelleme şansı da yüksektir.

Enerji endüstrisi

Enerji üretiminin ve tüketiminin doğa üzerindeki etkileri türlü türlüdür. Son yıllarda, yenilenebilir enerji kaynaklarının artan kullanımının ticarileştirilmesine doğru bir eğilim vardır.

Fosil yakıtların tüketimi küresel ısınmaya ve iklim değişikliğine yol açmaktadır. Ancak, dünyanın çoğu yerinde durumu iyileştirmeye yönelik çok az ilerleme vardır. Buna rağmen hızla gelişen teknolojiler bir enerji dönüşümü devri başlatıp insanlığın yenilenebilir enerji kaynaklarına geçişini sağlayabilir.

Clinton, Massachusetts'taki Wachusett barajı

Barajlar

Dünya su ve enerji talebi arttıkça, barajların sayısı ve büyüklüğü de artmakta ve barajların çevresel etkisi giderek artan bir incelemeye tabi tutulmaktadır.

Barajlar ve rezervuarlar içme suyu sağlamak, hidroelektrik enerji üretmek, sulama için su kaynağı sağlamak, rekreasyonel fırsatlar sağlamak ve taşkın kontrolü sağlamak için kullanılabilir. Barajların çevresel etkisi farklı barajlar ve rezervuarlar arasında büyük farklılıklar gösterse de, ana etkiler arasında denizde akan balıkların tarihi çiftleşme alanlarına ulaşmasının engellenmesi, mansap suyuna daha az erişim ve bölgedeki balıkçı toplulukları için daha az avlanma yer alıyor. Teknolojideki gelişmeler, barajların birçok olumsuz etkisine çözüm sağlamıştır, ancak bu teknolojiler, yasalarca gerekli değilse veya para cezası tehdidi altında değilse genellikle yatırım yapmaya değer görülmemektedir.

Biyodizel

Biyodizel kullanımı ve üretimi doğayı enerji kullanımı, sera gazı salınımları ve kirlilik ile diğer enerji üretimi yöntemleriyle karşılaştırıldığında olumlu bir şekilde etkiler. ABD Tarım Bakanlığı ve ABD Enerji Bakanlığı tarafından yapılan ortak bir yaşam döngüsü analizi, otobüslerde petrol dizeli yerine %100 biyodizel kullanılmasının petrole oranla yaşam döngüsü tüketimini %95 azalttığını ortaya koymuştur. Biyodizel kullanımı karbondioksit salınımını da petrole oranla %78,45 azaltmaktadır.

Elektrik üretme

Elektrik üretmenin önemli bir çevresel etkisi vardır, çünkü modern toplum büyük miktarlarda elektrik enerjisi kullanır. Bu güç normalde başka türden enerjiyi elektriğe dönüştüren santrallerde üretilir. Bu tür sistemlerin her birinin avantajları ve dezavantajları vardır, ancak bu dezavantajların çoğunu önemli çevresel sorunlara sebep olmaları oluşturur.

Pekin'de dumanlı sis

Kömür

Kömür madenciliğinin ve tüketiminin doğaya etkisi çeşitlidir. Kömür tüketimi, cıva, uranyum, toryum, arsenik ve diğer ağır metaller içeren uçucu kül dahil olmak üzere her yıl yüz milyonlarca ton katı atık üretir. Atmosferdeki insan kaynaklı karbondioksitin en büyük sebebi kömürdür. Kömür, insan sağlığını da kötü etkiler.Dünya Sağlık Örgütü'nün 2008 yılında yayınladığı bir rapora göre, kömür partikülü kirliliğinin dünya çapında her yıl yaklaşık 10.000 yaşamı kısaltacağı tahmin edilmektedir.

Nükleer enerji

Almanya'daki bir nükleer atık imha merkezinin yakınında nükleer karşıtı protesto

Nükleer enerjinin çevresel etkisi, madencilik, işleme, taşıma ve radyoaktif yakıt atıklarını içeren sürecinden kaynaklanmaktadır. Radyasyon bir kanserojendir ve canlı organizmalar üzerinde çok sayıda etkiye neden olur. Çernobil Faciası, Fukuşima I Nükleer Santrali kazaları ve Three Mile adası kazası gibi nükleer santral felaketlerinin çevresel etkileri süresiz olarak devam eder. Radyoaktif parçacıkların bozulma ve tehlikeli hallerinden çıkma hızı büyük ölçüde değişir, örnek olarak nadiren de olsa nükleer santrallerde kullanılan Plütonyum-244'ün çözünmesi 161,1 milyon yıl alır.

Petrol

Petrolün çevreye olan etkisi genellikle olumsuzdur, çünkü petrol tüm yaşam formları için zehirlidir. Petrol, özellikle hem evler hem de ticari faaliyetler için ulaşım ve ısıtma olmak üzere günümüz toplumunun neredeyse tüm yönleriyle yakından bağlantılıdır.

Petrollü şeyl

Kiviõli Petrollü Şeyl İşleme Tesisi, Ida-Viru, Estonya

Petrollü şeyl endüstrisi çevreyi petrol şeylinin çıkarılması ve işlenmesinden kaynaklanan arazi kullanımı, atık yönetimi, su ve hava kirliliği ile etkiler. Petrollü şeyl yataklarının yüzey madenciliği, açık ocak madenciliğinin olağan ve beklenen negatif çevresel etkilerine yol açar. Ek olarak, petrollü şeylin yakılması, bertaraf edilmesi gereken atık maddeler ve karbondioksit dahil olmak üzere zararlı atmosferik emisyonlar üretir. Petrollü şeyl endüstrisinde kullanılacak yeni karbon tutma ve depolama teknolojileri gelecekte bu endişelerin bir kısmını azaltabilir, ancak yeraltı suyu kirliliği gibi bazı diğer sorunların boyutunu arttırabilir.

Rüzgâr gücü

Rüzgâr türbini ile aynı arazide besi hayvanı yetiştirme

Geleneksel enerji kaynaklarının çevresel etkileri ile karşılaştırıldığında, rüzgar enerjisinin çevresel etkisi nispeten küçüktür. Rüzgar enerjisiyle çalışan elektrik üretimi, fosil yakıtlı güç kaynaklarının aksine yakıt tüketmez ve hava kirliliği yaymaz. Bir rüzgar santrali inşa etmek için kullanılan malzemeleri üretmek ve taşımak için harcanan enerji, santral tarafından birkaç ay içinde üretilen yeni enerjiye eşittir.

Diğer yapay yapıların çevresinde olduğu gibi rüzgar türbinlerinde de kuş ve yarasa ölümlerine dair raporlar vardır, ancak bu ölümlerin çevreye önemli bir etkisinin olup olmadığı tartışmalıdır. Bunun gibi toplu hayvan ölümlerinin engellenmesi ve turbalıkların korunması için yapılacak girişimler rüzgar türbinlerinin konumunu ve çalışmasını etkileyecektir.

Rüzgar türbinlerinin çıkardığı gürültünün yakınında yaşayan insanlar üzerindeki etkileri hakkında çelişen raporlar vardır.

Üretim

Kişi başına günlük üretilen atık ölçüsünden ülkelere göre atık üretimi

Boya

Boyanın çevresel etkisi türlü türlüdür. Geleneksel boyama malzemeleri ve işlemleri, kurşun ve diğer katkı maddelerinin kullanımından kaynaklananlar dahil olmak üzere çevre üzerinde zararlı etkilere sahip olabilir. İsrafın en aza indirilmesi başta olmak üzere boyanın çevresel etkisini azaltmak için çeşitli önlemler alınabilir.

İlaçlar ve kişisel bakım ürünleri

İlaçların ve çevresel etkisi büyük ölçüde spekülatiftir. Kişisel bakım ürünleri, bireyler tarafından kişisel sağlık veya kozmetik nedenlerle kullanılan maddeler ve tarım işletmesi tarafından çiftlik hayvanlarının büyümesini veya sağlığını artırmak için kullanılan ürünlerdir. Dünyanın her yerindeki su kütlelerinde kişisel bakım ürünleri tespit edilmiştir. Bu kimyasalların insan ve çevre üzerindeki etkileri henüz bilinmemektedir, ancak bugüne kadar insan sağlığını etkilediklerine dair bilimsel bir kanıt yoktur.

Kağıt

Yeni Brunswick, Kanada'da bir kağıt hamuru ve kağıt fabrikası. Kağıt hamuru ve kağıt üretimi büyük miktarda enerji gerektirir.

Kağıdın büyük bir çevresel etkisi vardır. Baskı makinesi ve yüksek mekanize ağaç hasadı gibi modern teknolojinin kullanılmasıyla kağıt ucuz bir meta haline gelmiştir ve bu, yüksek düzeyde tüketime ve israfa yol açmıştır. Çevre örgütleri tarafından yapılan lobi faaliyetleri nedeniyle çevre bilincinin artması ve hükûmet düzenlemelerinin artmasıyla birlikte artık kağıt hamuru ve kağıt endüstrisinde sürdürülebilirliğe doğru bir eğilim var.

Nanoteknoloji

Nanoteknolojinin çevresel etkisi iki boyuta ayrılabilir: çevreyi iyileştirmeye yardımcı olacak nanoteknolojik yenilikler potansiyeli ve nanoteknolojik malzemelerin çevreye salındığında neden olabileceği olası bir yeni kirlilik türü. Nanoteknoloji gelişmekte olan bir alan olduğundan, nanomalzemelerin endüstriyel ve ticari kullanımının organizmaları ve ekosistemleri ne ölçüde etkileyeceği konusunda büyük tartışmalar vardır.

Pestisitler

Pestisitlerin çevresel etkisi genellikle onları kullananların amaçladığından çok daha büyüktür. Kullanılan pestisitlerin %98'inden fazlası hedef olmayan canlı türleri, hava, su, dip çökeltileri ve yiyecek dahil olmak üzere hedefleri dışında bir hedefe ulaşır. Pestisitler, üretim alanlarından ve depolama tanklarından döküldüğünde, atıldığında, havadan püskürtüldüğünde ve algleri öldürmek için suya püskürtüldüğünde toprağı ve suyu kirletmektedir.

Amaçlanan uygulama alanından kontrol dışı çıkan ve böylece istenmeyen yerlerde etki gösteren pestisit miktarı, kullanılan pestisitin belirli özelliklerinden etkilenir; toprağa bağlanma eğilimi, buhar basıncı, suda çözünürlüğü ve zamanla zayıflamaya karşı direnci gibi. Toprağın dokusu, suyu tutma yeteneği ve içerdiği organik madde miktarı gibi faktörler de bölgeden ayrılacak pestisit miktarını etkiler. Bazı pestisit türleri küresel ısınmaya ve ozon tabakasının incelmesine de katkıda bulunmaktadır.

Plastik

Büyük Pasifik çöp alanı

Bazı bilim adamlarına göre, 2050 yılında ağırlık olarak okyanuslarda balıktan daha çok plastik olacaktır. Aralık 2020'de yapılmış bir araştırma insan yapımı materyallerin veya antropojenik kütlenin, dünyadaki tüm canlı biyokütleyi aştığını ve tek başına dünyadaki tüm plastiğin tüm kara ve deniz hayvanlarının toplam kütlesinden daha ağır olduğunu bulmuştur.

Temizlik maddeleri

Temizlik maddelerinin çevreye olan etkisi türlü türlüdür. Son yıllarda bu etkileri kontrol altına almak için önlemler alınmaya başlanmıştır.

Ulaşım

Teksas'ın başkenti Houston yakınındaki Interstate 10 ve Interstate 45 karayolları, ABD.

Ulaşımın çevresel etkisi çok önemlidir, çünkü ulaşım önemli bir enerji tüketicisidir ve dünyada kullanılan petrolün çoğu ulaşım için kullanılır. Bu durum nitröz oksitler ve partiküller de dahil olmak üzere hava kirliliği yaratır. Buna ek olarak ulaşım karbondioksit emisyonuyla küresel ısınmada oldukça önemli bir paya sahip olduğundan emisyonları en hızlı artan sektördür. Karayolu ulaşımı havayı en çok kirleten ulaşım sektörüdür.

Gelişmiş ülkelerdeki çevresel düzenlemeler, bireysel araç emisyonlarını azaltmıştır; ancak bu, araç sayısındaki artış ve her aracın daha fazla kullanılmasıyla dengelenmiştir. Karayolu araçlarının karbon emisyonlarını önemli ölçüde azaltmaya yönelik bazı yollar üzerinde çalışılmıştır, ancak günümüze kadar önemli bir gelişme elde edilmemiştir. Enerji kullanımı ve emisyonlar ulaşım türleri arasında büyük ölçüde farklılık gösterdiğinden çevrecilerin hava ve karayolu ulaşımından demiryolu ve insan gücüyle çalışan taşımacılığa geçiş yapılmasını, ulaşımın elektrifikli hâle getirilmesini ve enerji verimliliğinin artırılmasını talep etmelerine neden olmaktadır.

Havacılık

Havacılığın çevresel etkisi, uçak motorlarının yaydığı, iklim değişikliğine ve küresel ısınmaya katkıda bulunan gürültü, partikül ve gazlar nedeniyle oluşur. Hem daha verimli hem de daha az kirletici turbofan ve turboprop motorların üretilmesine rağmen, son yıllarda hava yolculuğunun hızla büyümesi ve otomobillerin sebep olduğu emisyondaki azalış, havacılığa atfedilebilecek toplam kirlilik oranında bir artışa sebep olmaktadır. Avrupa Birliği'nde, havacılıktan kaynaklanan sera gazı emisyonları 1990 ile 2006 arasında %87 artmıştır. Bu fenomene yol açan diğer faktörler arasında artan hipermobil yolcu sayısı ve sık uçan yolcu programları gibi hava yolculuğunu sıradan hale getiren sosyal faktörler vardır.

Havacılığın toplam dış maliyetlerinin dikkate alınmasını sağlamak amacıyla, olası hava yolculuğunun vergilendirilmesi ve havacılığın bir sistemine dahil edilmesi hakkında devam eden bir politik tartışma bulunmaktadır.

Yollar

Yolların çevresel etkisi, gürültü, ışık kirliliği, su kirliliği, habitat tahribatı ve yerel hava kalitesi gibi otoyolların yerel etkilerini; ve araç emisyonlarından kaynaklanan iklim değişikliği gibi daha geniş etkileri içerir. Yolların ve diğer ilgili tesislerin tasarımı, inşası ve yönetimi ile araçların tasarımı ve düzenlenmesi, yolların çevresel etkisini değişen derecelerde iyileştirebilir.

Deniz ulaşımı

Deniz taşımacılığı ve ulaşımının çevresel etkisi; sera gazı emisyonlarını ve petrol kirliliğini içerir. 2007 yılında, deniz taşımacılığından kaynaklanan karbondioksit emisyonları küresel toplamın %4 ila 5'ini oluşturuyordu ve Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO) tarafından, herhangi bir önlem alınmazsa 2020 yılına kadar bu oranın %72 artacağı tahmin edilmiştir. Ayrıca, istilacı türlerin nakliye yoluyla, genellikle kendilerini geminin gövdesine saklayarak yeni alanlara sokma ve o alanın ekolojisini bozma potansiyeli de vardır.

IMO Gemilerin Sebep Olduğu Sera Gazı Emisyonları Çalışma Grubu'nun Birinci Oturumlararası Toplantısı 23-27 Haziran 2008 tarihlerinde Norveç'in Oslo kentinde gerçekleştirilmiştir. Toplantının amacı, geleceğin bir parçasını oluşturabilecek azaltma mekanizmaları için teknik temeli geliştirmekti.

Askeriye

Vietnam Savaşı'nda sırasında bir Amerikan uçağı tarafından püskürtülen Agent Orange

Genel askeri harcamalar ve askeri faaliyetler belirgin çevresel etkilere sahiptir.ABD ordusu, tehlikeli maddelerle kirletilmiş 39.000'den fazla alandan sorumludur ve bu kritere göre dünyadaki en kötü kirletici ordu olarak kabul edilmektedir. Birçok çalışma, daha yüksek askeri harcama ile daha yüksek karbon emisyonları arasında güçlü bir pozitif korelasyon bulmuştur. Askeri faaliyetler arazi kullanımını etkiler ve son derece yoğun kaynak gerektirir.

Ordunun çevre üzerinde yalnızca olumsuz etkileri yoktur. Bir bölgenin arazi yönetimine, korunmasına ve yeşillendirilmesine yardımcı olan birçok askeri örnek vardır. Ek olarak, bazı askeri teknolojilerin çevre bilimcileri için son derece yararlı olduğu kanıtlanmıştır.

İnsan yaşamına ve topluma maliyetinin yanı sıra, savaşın önemli bir çevresel etkisi vardır. Savaş sırasında veya sonrasındaki yakıp yıkma taktikleri, kayıtlı tarihin çok büyük bir kısmında kullanılmıştır, ancak modern teknolojiyle birlikte çevre üzerinde çok daha büyük bir yıkıma neden olabilecek hale gelmiştir. Patlatılmamış mühimmatlar, örnek olarak mayınlar, bir araziyi savaş sonrasında herhangi bir kullanım için kullanılamaz hale getirebilir veya o araziyi ulaşım için kullanıp üzerinden geçmeyi tehlikeli veya ölümcül hale getirebilir.

Işık kirliliği

Geceleri Dünya'dan gelen yapay ışıkların birleştirilmiş bir görüntüsü

Geceleri ortaya çıkan aşırı yapay ışık, insanların biyosferde yaptığı en bariz fiziksel değişikliklerden biridir ve uzaydan gözlemlenmesi en kolay kirlilik biçimidir. Yapay ışığın temel çevresel etkileri, ışığın hayvanlar tarafından genellikle yönlerini belirlemek için bir bilgi kaynağı olarak kullanılmasından kaynaklanmaktadır. Görsel avcıların avlanma verimliliği genellikle yapay ışık altında artar ve bu doğanın avcı-av dengesini bozar. Yapay ışık ayrıca , ve hormon seviyelerini de etkiler ve bu da biyolojik saatlerin bozulmasına neden olur.

Kaynakça

1. ^ ^{a b c d} . U.S. Global Change Research Program. 3 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. This assessment concludes, based on extensive evidence, that it is extremely likely that human activities, especially emissions of greenhouse gases, are the dominant cause of the observed warming since the mid-20th century. For the warming over the last century, there is no convincing alternative explanation supported by the extent of the observational evidence. In addition to warming, many other aspects of global climate are changing, primarily in response to human activities. Thousands of studies conducted by researchers around the world have documented changes in surface, atmospheric, and oceanic temperatures; melting glaciers; diminishing snow cover; shrinking sea ice; rising sea levels; ocean acidification; and increasing atmospheric water vapor. 
2. ^ Sahney, S., Benton, M.J. and Ferry, P.A. (2010). "Links between global taxonomic diversity, ecological diversity and the expansion of vertebrates on land". Biology Letters. 6 (4): 544-547. doi:10.1098/rsbl.2009.1024. (PMC) 2936204 $2. (PMID) 20106856. KB1 bakım: Birden fazla ad: yazar listesi ()
3. ^ Hawksworth, David L.; Bull, Alan T. (2008). Biodiversity and Conservation in Europe. Springer. s. 3390. ISBN . 
4. ^ Cook, John (13 Nisan 2016). "Consensus on consensus: a synthesis of consensus estimates on human-caused global warming". . 11 (4): 048002. Bibcode:2016ERL....11d8002C. doi:10.1088/1748-9326/11/4/048002 . The consensus that humans are causing recent global warming is shared by 90%–100% of publishing climate scientists according to six independent studies 
5. ^ . . United States Environmental Protection Agency. 30 Ağustos 2016. 23 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2017. Carbon dioxide is added to the atmosphere whenever people burn fossil fuels. Oceans play an important role in keeping the Earth's carbon cycle in balance. As the amount of carbon dioxide in the atmosphere rises, the oceans absorb a lot of it. In the ocean, carbon dioxide reacts with seawater to form carbonic acid. This causes the acidity of seawater to increase. 
6. ^ Leakey, Richard and Roger Lewin, 1996, The Sixth Extinction : Patterns of Life and the Future of Humankind, Anchor,
7. ^ Humans Are Causing the Sixth Mass Extinction in the Earth's History, Says Study 26 Haziran 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Vice. June 23, 2015. See also: Ceballos, Gerardo; Ehrlich, Paul R.; ; Garcia, Andrés; Pringle, Robert M.; Palmer, Todd M. (2015). "Accelerated modern human–induced species losses: Entering the sixth mass extinction". . 1 (5): e1400253. Bibcode:2015SciA....1E0253C. doi:10.1126/sciadv.1400253. (PMC) 4640606 $2. (PMID) 26601195. 
8. ^ Pimm, S. L.; Jenkins, C. N.; Abell, R.; Brooks, T. M.; Gittleman, J. L.; Joppa, L. N.; Raven, P. H.; Roberts, C. M.; Sexton, J. O. (30 Mayıs 2014). "The biodiversity of species and their rates of extinction, distribution, and protection" (PDF). Science. 344 (6187): 1246752. doi:10.1126/science.1246752. (PMID) 24876501. 7 Ocak 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 15 Aralık 2016. The overarching driver of species extinction is human population growth and increasing per capita consumption. 
9. ^ Ceballos, Gerardo; Ehrlich, Paul R; Dirzo, Rodolfo (23 Mayıs 2017). "Biological annihilation via the ongoing sixth mass extinction signaled by vertebrate population losses and declines". Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. 114 (30): E6089-E6096. doi:10.1073/pnas.1704949114. (PMC) 5544311 $2. (PMID) 28696295. 
10. ^ Stockton, Nick (22 Nisan 2015). "The Biggest Threat to the Earth? We Have Too Many Kids". . 18 Aralık 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Kasım 2017. 
11. ^ ; Wolf, Christopher; Newsome, Thomas M; Barnard, Phoebe; Moomaw, William R (5 Kasım 2019). "World Scientists' Warning of a Climate Emergency". . doi:10.1093/biosci/biz088. hdl:1808/30278. 3 Ocak 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Kasım 2019. Still increasing by roughly 80 million people per year, or more than 200,000 per day (figure 1a–b), the world population must be stabilized—and, ideally, gradually reduced—within a framework that ensures social integrity. There are proven and effective policies that strengthen human rights while lowering fertility rates and lessening the impacts of population growth on GHG emissions and biodiversity loss. These policies make family-planning services available to all people, remove barriers to their access and achieve full gender equity, including primary and secondary education as a global norm for all, especially girls and young women (Bongaarts and O’Neill 2018). 
12. ^ Perkins, Sid (11 Temmuz 2017). "The best way to reduce your carbon footprint is one the government isn't telling you about". Science. 1 Aralık 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Kasım 2017. 
13. ^ Nordström, Jonas; Shogren, Jason F.; Thunström, Linda (15 Nisan 2020). "Do parents counter-balance the carbon emissions of their children?". . 15 (4): e0231105. doi:10.1371/journal.pone.0231105 . (PMC) 7159189 $2. (PMID) 32294098. It is well understood that adding to the population increases CO2 emissions. 
14. ^ Phil Torres (11 Nisan 2016). . . . 13 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2017. 
15. ^ . . . 14 Eylül 2017. 15 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2017. A new study evaluating models of future climate scenarios has led to the creation of the new risk categories “catastrophic” and “unknown” to characterize the range of threats posed by rapid global warming. Researchers propose that unknown risks imply existential threats to the survival of humanity. 
16. ^ . . . 15 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2017. 
17. ^ . Center for Biological Diversity. 18 Ağustos 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
18. ^ Bampton, M. (1999) "Anthropogenic Transformation" 22 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . in Encyclopedia of Environmental Science, D. E. Alexander and R. W. Fairbridge (eds.), Kluwer Academic Publishers, Dordrecht, The Netherlands, .
19. ^ Crutzen, Paul and . "The 'Anthropocene'" in International Geosphere-Biosphere Programme Newsletter. 41 (May 2000): 17–18
20. ^ Scott, Michon (2014). . . 17 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2008. 
21. ^ Syvitski, Jaia; Waters, Colin N.; Day, John (2020). "Extraordinary human energy consumption and resultant geological impacts beginning around 1950 CE initiated the proposed Anthropocene Epoch". Communications Earth & Environment. 1 (32). doi:10.1038/s43247-020-00029-y. 
22. ^ ^{a b} Elhacham, Emily; Ben-Uri, Liad (2020). "Global human-made mass exceeds all living biomass". Nature. 588 (7838): 442-444. doi:10.1038/s41586-020-3010-5. (PMID) 33299177. 
23. ^ Trenberth, Kevin E (2 Ekim 2018). "Climate change caused by human activities is happening and it already has major consequences". Journal of Energy & Natural Resources Law (İngilizce). 36 (4): 463-481. doi:10.1080/02646811.2018.1450895. ISSN 0264-6811. 
24. ^ "Graphic: The relentless rise of carbon dioxide – Climate Change: Vital Signs of the Planet". Climate Change: Vital Signs of the Planet. 
25. ^ "People and Planet speech". Royal Society of Arts. 24 Şubat 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Ocak 2021. 
26. ^ David Attenborough – Humans are plague on Earth 20 Kasım 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. The Telegraph. 22 January 2013.
27. ^ Pentti Linkola, "Can Life Prevail?", Arktos Media, 2nd Revised ed. 2011. pp. 120–121. .
28. ^ Ripple WJ, Wolf C, Newsome TM, Galetti M, Alamgir M, Crist E, Mahmoud MI, Laurance WF (13 Kasım 2017). "World Scientists' Warning to Humanity: A Second Notice". . 67 (12): 1026-1028. doi:10.1093/biosci/bix125 . 
29. ^ "Graphic: The relentless rise of carbon dioxide – Climate Change: Vital Signs of the Planet". Climate Change: Vital Signs of the Planet. 31 Mart 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Kasım 2018. 
30. ^ . Data.footprintnetwork.org. 16 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2018. 
31. ^ Diamond, Jared: (2008-01-02). "What's Your Consumption Factor?" 26 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . The New York Times
32. ^ McKie, Robin. Biologists say half of all species could be extinct by end of century 15 Ocak 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (February 2017), The Guardian
33. ^ Carrington, Damian (21 Mayıs 2018). . . 21 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2018. 
34. ^ Seth Borenstein (21 Mayıs 2018). . . 22 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2018. 
35. ^ Pennisi, Elizabeth (21 Mayıs 2018). "Plants outweigh all other life on Earth". 23 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Mayıs 2018. 
36. ^ (2014). The Politics of Total Liberation: Revolution for the 21st Century. . s. 160. ISBN . By 2050 the human population will top 9 billion, and world meat consumption will likely double. 
37. ^ Devlin, Hannah (19 Temmuz 2018). "Rising global meat consumption 'will devastate environment'". The Guardian. 9 Ekim 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Ağustos 2018. 
38. ^ Oppenlander, Richard (2013). Food Choice and Sustainability. Minneapolis, MN: Langdon Street Press. ss. 120-123. ISBN . 
39. ^ Myers, R. A.; Worm, B. (2003). "Rapid worldwide depletion of predatory fish communities". Nature. 423 (6937): 280-283. Bibcode:2003Natur.423..280M. doi:10.1038/nature01610. (PMID) 12748640. 
40. ^ Worm, Boris; Barbier, E. B.; Beaumont, N.; Duffy, J. E.; Folke, C.; Halpern, B. S.; Jackson, J. B. C.; Lotze, H. K.; Micheli, F.; Palumbi, S. R.; Sala, E.; Selkoe, K. A.; Stachowicz, J. J.; Watson, R. (3 Kasım 2006). "Impacts of Biodiversity Loss on Ocean Ecosystem Services". Science. 314 (5800): 787-790. Bibcode:2006Sci...314..787W. doi:10.1126/science.1132294. (PMID) 17082450. 13 Nisan 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Ocak 2021. 
41. ^ Juliet Eilperin (2 Kasım 2009). "Seafood Population Depleted by 2048, Study Finds". The Washington Post. 14 Eylül 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Ocak 2021. 
42. ^ . Fao.org (İngilizce). 13 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2018. 
43. ^ . Sustainable Fisheries UW (İngilizce). 10 Temmuz 2018. 14 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2018. 
44. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 25 Eylül 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 8 Ocak 2021. 
45. ^ van Hoorn, J. W. and J.G. van Alphen. 2006. Salinity control. In: H.P. Ritzema (ed.), Drainage Principles and Applications. Publication 16, International Institute for Land Reclamation and Improvement (ILRI), Wageningen, The Netherlands. pp. 533–600.
46. ^ Effectiveness and Social/Environmental Impacts of Irrigation Projects: a Review. In: Annual Report 1988, International Institute for Land Reclamation and Improvement (ILRI), Wageningen, The Netherlands, pp. 18–34. Download from [1] 7 Kasım 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., under nr. 6, or directly as PDF 11 Temmuz 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
47. ^ Thakkar, Himanshu (8 Kasım 1999). (PDF). Dams.org. 10 Ekim 2003 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
48. ^ Pearce, R. (2006). When the rivers run dry: Water – the defining crisis of the twenty-first century, Beacon Press, .
49. ^ Logging of forests and debris dumping 1 Temmuz 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Ngm.nationalgeographic.com (2002-10-17). Retrieved on 2012-05-11.
50. ^ Chibuike, G. U., & Obiora, S. C. (2014). Heavy metal polluted soils: effect on plants and bioremediation methods. Applied and environmental soil science, 2014.
51. ^ Poisoning by mines 26 Temmuz 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Ngm.nationalgeographic.com (2002-10-17). Retrieved on 2012-05-11.
52. ^ Jiwan, S., & Ajah, K. S. (2011). Effects of heavy metals on soil, plants, human health and aquatic life. International Journal of Research in Chemistry and Environment, 1(2), 15-21.
53. ^ Kay, J. (2002). , pp. 72–107 in: Kibert C., Sendzimir J., Guy, B. (eds.) Construction Ecology: Nature as the Basis for Green Buildings, London: Spon Press, .
54. ^ Baksh, B.; Fiksel J. (2003). (PDF). AIChE Journal. 49 (6): 1350-1358. doi:10.1002/aic.690490602. 20 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2011. 
55. ^ Mann, Charles C; Mark L. Plummer (August 2000). "Can Science Rescue Salmon?". Science. New Series. 289 (5480): 716-719. doi:10.1126/science.289.5480.716. (PMID) 10950712. 
56. ^ Schmutz, Stefan; Moog, Otto (2018), Schmutz, Stefan; Sendzimir, Jan (Ed.), "Dams: Ecological Impacts and Management", Riverine Ecosystem Management (İngilizce), Cham: Springer International Publishing, ss. 111-127, doi:10.1007/978-3-319-73250-3_6, ISBN , erişim tarihi: 29 Eylül 2020 
57. ^ USDA-USDoE. (1998). Life cycle inventory of biodiesel and petroleum diesel in an urban bus. NREL/SR-580-24089 UC Category 1503.
58. ^ Huo, H.; Wang, M.; Bloyd, C.; Putsche, V. (2009). "Life-cycle assessment of energy use and greenhouse gas emissions of soybean-derived biodiesel and renewable fuels". Environ. Sci. Technol. 43 (3): 750-756. Bibcode:2009EnST...43..750H. doi:10.1021/es8011436. (PMID) 19245012. 
59. ^ Atadashi, I. M; Arou, M. K.; Aziz, A. A. (2010). "High quality biodiesel and its diesel engine application: a review". Renewable and Sustainable Energy Reviews. 14 (7): 1999-2008. doi:10.1016/j.rser.2010.03.020. 
60. ^ . Ucsusa.org. 11 Kasım 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
61. ^
62. ^ (PDF). American Lung Association. March 2011. 15 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2012. 
63. ^ . . 11 Kasım 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2012. 
64. ^ Deaths per TWH by Energy Source 24 Temmuz 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Next Big Future, March 2011. Quote: "The World Health Organization and other sources attribute about 1 million deaths/year to coal air pollution."
65. ^ Smith, G. (2012). Nuclear roulette: The truth about the most dangerous energy source on earth, Chelsea Green Publishing, .
66. ^ Bartis, Jim (26 Ekim 2006). (PDF). World Oil Conference. Boston: Association for the Study of Peak Oil and Gas. 21 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2007. 
67. ^ Diesendorf, Mark (Yaz 2004). (PDF). Dissent. 13: 43-48. 6 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
68. ^ Eilperin, Juliet; Mufson, Steven (16 Nisan 2009). "Renewable Energy's Environmental Paradox". The Washington Post. 3 Ekim 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Nisan 2009. 
69. ^ . . 14 Eylül 2005. 5 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2008. 
70. ^ Lindsay, Richard (October 2004). (PDF). The Derrybrien Development Cooperatve Ltd. 18 Aralık 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2009. 
71. ^ (PDF). 19 Ekim 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2011. 
72. ^ . 20 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
73. ^ U.S. EPA. Pharmaceuticals and Personal Care Products 24 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Accessed 16 March 2009.
74. ^ . Reach for Unbleached Foundation, Comox, BC. 1 Ocak 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2008. 
75. ^ . Epat.org. 22 Haziran 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2018. 
76. ^ Paper Profile, 2008. Manual for an environmental product declaration for the pulp and paper industry – Paper Profile, Valid from January 2008
77. ^ EPA,OEI,OIAA,TRIPD, US (16 Temmuz 2015). . US EPA. 23 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2018. KB1 bakım: Birden fazla ad: yazar listesi ()
78. ^ . 16 Eylül 2010. 19 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2019. 
79. ^ Formoso, P; Muzzalupo, R; Tavano, L; De Filpo, G; Nicoletta, FP (2016). "Nanotechnology for the Environment and Medicine". Mini Reviews in Medicinal Chemistry. 16 (8): 668-75. doi:10.2174/1389557515666150709105129. (PMID) 26955878. 
80. ^ . 22 Ocak 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2011. 
81. ^ What is Green Engineering 24 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., US Environmental Protection Agency
82. ^ Miller GT (2004), Sustaining the Earth, 6th edition. Thompson Learning, Inc. Pacific Grove, California. Chapter 9, pp. 211–216, .
83. ^ . Biodiversity Conservation National Strategy and Action Plan of Republic of Uzbekistan. Prepared by the National Biodiversity Strategy Project Steering Committee with the Financial Assistance of The (GEF) and Technical Assistance of United Nations Development Programme (UNDP, 1998). Retrieved on September 17, 2007.
84. ^ Kellogg RL, Nehring R, Grube A, Goss DW, and Plotkin S (February 2000), . United States Department of Agriculture Natural Resources Conservation Service. Retrieved on 2007-10-03.
85. ^ Reynolds, JD (1997), International pesticide trade: Is there any hope for the effective regulation of controlled substances? 27 Mayıs 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Florida State University Journal of Land Use & Environmental Law, Volume 131. Retrieved on 2007-10-16.
86. ^ Sutter, John D. (12 Aralık 2016). . Cnn.com. 13 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2017. 
87. ^ Laville, Sandra (9 Aralık 2020). "Human-made materials now outweigh Earth's entire biomass – study". The Guardian. 10 Aralık 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Aralık 2020. 
88. ^ Swan, S.H. (2005). "Decrease in Anogenital Distance Among Male Infants with Prenatal Phthalate Exposure". Environmental Health Perspectives. 113. Environmental Health Perspectives (8): 1056-1061. doi:10.1289/ehp.8100. (PMC) 1280349 $2. (PMID) 16079079. 
89. ^ Warhurst, A. Michael (January 1995). "An Environmental Assessment of Alkylphenol Ethoxylates and Alkylphenols". 
90. ^ (16 Ocak 2008). . 13 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2011. 
91. ^ ^{a b c} Fuglestvedt, J.; Berntsen, T.; Myhre, G.; Rypdal, K.; Skeie, R. B. (2008). "Climate forcing from the transport sectors". Proceedings of the National Academy of Sciences. 105 (2): 454-458. Bibcode:2008PNAS..105..454F. doi:10.1073/pnas.0702958104. (PMC) 2206557 $2. (PMID) 18180450. 
92. ^ Carbon Pathways Analysis – Informing Development of a Carbon Reduction Strategy for the Transport Sector | Claverton Group 18 Mart 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Claverton-energy.com (2009-02-17). Retrieved on 2012-05-11.
93. ^ International Civil Aviation Organization, Air Transport Bureau (ATB). . 1 Haziran 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2008. 
94. ^ . Enviro.aero. 30 Haziran 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2008. 
95. ^ Carleton, Andrew M.; Lauritsen, Ryan G (2002). (PDF). Nature. 418 (6898): 601. Bibcode:2002Natur.418..601T. doi:10.1038/418601a. (PMID) 12167846. 3 Mayıs 2006 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
96. ^ "Climate change: Commission proposes bringing air transport into EU Emissions Trading Scheme" (Basın açıklaması). EU press release. 20 Aralık 2006. 19 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Ocak 2008. 
97. ^ Gössling S, Ceron JP, Dubois G, Hall CM, Gössling S, Upham P, Earthscan L (2009). "Hypermobile travellers" 15 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., pp. 131–151 (Chapter 6) in: Climate Change and Aviation: Issues, Challenges and Solutions, London, .
98. ^ . ICF Consulting for DEFRA, February 2006.
99. ^ Vidal, John (3 March 2007) CO2 output from shipping twice as much as airlines 25 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. The Guardian. Retrieved on 2012-05-11.
100. ^ Greenhouse gas emissions 7 Temmuz 2009 tarihinde Portuguese Web Archive sitesinde arşivlendi. Imo.org. Retrieved on 2012-05-11.
101. ^ SustainableShipping: (S) News – IMO targets greenhouse gas emissions (17 Jun 2008) – The forum dedicated to marine transportation and the environment ^[]. sustainableshipping.com
102. ^ ^{a b} Jorgenson, Andrew K.; Clark, Brett (1 Mayıs 2016). "The temporal stability and developmental differences in the environmental impacts of militarism: the treadmill of destruction and consumption-based carbon emissions". Sustainability Science (İngilizce). 11 (3): 505-514. doi:10.1007/s11625-015-0309-5. ISSN 1862-4065. 
103. ^ "The US Department of Defense Is One of the World's Biggest Polluters". Newsweek.com (İngilizce). 17 Temmuz 2014. 12 Haziran 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Mayıs 2018. 
104. ^ Bradford, John Hamilton; Stoner, Alexander M. (11 Ağustos 2017). "The Treadmill of Destruction in Comparative Perspective: A Panel Study of Military Spending and Carbon Emissions, 1960-2014". Journal of World-Systems Research (İngilizce). 23 (2): 298-325. doi:10.5195/jwsr.2017.688 . ISSN 1076-156X. 
105. ^ (PDF). 29 Mart 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2020. 
106. ^ (PDF). 29 Ekim 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2020. 
107. ^ . www.fao.org. 6 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2020. 
108. ^ Lawrence, Michael J.; Stemberger, Holly L.J.; Zolderdo, Aaron J.; Struthers, Daniel P.; Cooke, Steven J. (2015). "The effects of modern war and military activities on biodiversity and the environment". Environmental Reviews. 23 (4): 443-460. doi:10.1139/er-2015-0039. hdl:1807/69913. 
109. ^ Gledistch, Nils (1997). Conflict and the Environment. Kluwer Academic Publishers.
110. ^ Kyba, Christopher; Garz, Stefanie; Kuechly, Helga; de Miguel, Alejandro; Zamorano, Jaime; Fischer, Jürgen; Hölker, Franz (23 Aralık 2014). "High-Resolution Imagery of Earth at Night: New Sources, Opportunities and Challenges". Remote Sensing. 7 (1): 1-23. Bibcode:2014RemS....7....1K. doi:10.3390/rs70100001. 
111. ^ Hölker, Franz; Wolter, Christian; Perkin, Elizabeth K.; Tockner, Klement (December 2010). "Light pollution as a biodiversity threat". Trends in Ecology & Evolution. 25 (12): 681-682. doi:10.1016/j.tree.2010.09.007. (PMID) 21035893.