Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Atomun büyüklüğünün bir ölçüsü olan kovalent yarıçap, iki atomun dalga fonksiyonlarının üst üste binerek kovalent bağ oluşturdukları uzunluk olarak ifade edilir. Atomun çeşidi ve elektronegatifliğine göre değişen kovalent yarıçapın uzunluğu pikometre (pm) veya ångström (Å) cinsinden ölçülür, 1 Å = 100 pm.
Genel bir ifadeyle, iki atom arasındaki kovalent bağın uzunluğu, kovalent yarıçapların toplamı olarak verilir, R(AB) = r(A) + r(B). Kovalent yarıçaplar ve kovalent bağ arasındaki bu ilişki kesin olmayıp, atomun büyüklüğü oluşturduğu kimyasal bağlara göre değişiklik gösterdiği için, farklılıklar gösterebilir.
Linus Pauling, bir homonükleer A-A bağı için r(A) kovalent yarıçap uzunluğunu, bağ uzunluğunun yarısı olarak hesaplamıştır. Bununla beraber, atomun yaptığı bağ sayısına bağlı olarak farklı kovalent yarıçap uzunlukları hesaplanabilir. r1 ,r2 ve r3 olarak verilen bu yarıçaplar sırasıyla tekli, ikili ve üçlü bağlar oluşturan atomun kovalent yarıçap uzunluklarıdır. Bu yarıçaplar arasındaki ilişki, örneğin Karbon gibi çoklu bağlar oluşturan elementler için r1 > r2 > r3 şeklindedir. Ancak, sadece zayıf çoklu bağ oluşturan elementler bu kuralı takip etmeyebilir. Özellikle geçiş metallerinde (d ve f), r(A) kovalent yarıçap uzunluğu, koordinasyon sayısına, yani atoma komşu en yakın atomların sayısına bağlıdır. Aynı şekilde, tetrahedral kovalent yarıçapın ayarlanması için iç uyumlu alanlar teorisi kullanıldı.
Kovalent yarıçap tablosu
| Grup → | 1A | 2A | 3B | 4B | 5B | 6B | 7B | 8B | 8B | 8B | 1B | 2B | 3A | 4A | 5A | 6A | 7A | 8A | ||
| ↓ Periyot | ||||||||||||||||||||
| 1 | 1 H 32 - - | Kimyasal element r1(pm) r2(pm) r3(pm) | 2 He 46 - - | |||||||||||||||||
| 2 | 3 Li 133 124 - | 4 Be 102 90 85 | 5 B 85 78 73 | 6 C 75 67 60 | 7 N 71 60 54 | 8 O 63 57 53 | 9 F 64 59 53 | 10 Ne 67 96 - | ||||||||||||
| 3 | 11 Na 155 160 - | 12 Mg 139 132 127 | 13 Al 126 113 111 | 14 Si 116 107 102 | 15 P 111 102 94 | 16 S 103 94 95 | 17 Cl 99 95 93 | 18 Ar 96 107 96 | ||||||||||||
| 4 | 19 K 196 193 - | 20 Ca 171 147 133 | 21 Sc 148 116 114 | 22 Ti 136 117 108 | 23 V 134 112 106 | 24 Cr 122 111 103 | 25 Mn 119 105 103 | 26 Fe 116 109 102 | 27 Co 111 103 96 | 28 Ni 110 101 101 | 29 Cu 112 115 120 | 30 Zn 118 120 - | 31 Ga 124 117 121 | 32 Ge 124 117 121 | 33 As 121 114 106 | 34 Se 116 107 107 | 35 Br 114 109 110 | 36 Kr 117 121 108 | ||
| 5 | 37 Rb 210 202 - | 38 Sr 185 157 139 | 39 Y 163 130 124 | 40 Zr 154 127 121 | 41 Nb 147 125 116 | 42 Mo 138 121 113 | 43 Tc 128 120 110 | 44 Ru 125 114 103 | 45 Rh 125 110 106 | 46 Pd 120 117 112 | 47 Ag 128 139 137 | 48 Cd 136 144 - | 49 In 142 136 146 | 50 Sn 140 130 132 | 51 Sb 140 133 127 | 52 Te 136 128 121 | 53 I 133 129 125 | 54 Xe 131 135 122 | ||
| 6 | 55 Cs 232 209 - | 56 Ba 196 161 149 | * | 72 Hf 152 128 121 | 73 Ta 146 126 119 | 74 W 137 120 115 | 75 Re 131 119 110 | 76 Os 129 116 109 | 77 Ir 122 115 107 | 78 Pt 123 112 110 | 79 Au 124 121 123 | 80 Hg 133 142 - | 81 Tl 144 142 150 | 82 Pb 144 135 137 | 83 Bi 151 141 135 | 84 Po 145 135 129 | 85 At 147 138 138 | 86 Rn 142 145 133 | ||
| 7 | 87 Fr 223 218 - | 88 Ra 201 173 159 | ** | 104 Rf 157 140 131 | 105 Db 149 136 126 | 106 Sg 143 128 121 | 107 Bh 141 128 119 | 108 Hs 134 125 118 | 109 Mt 129 125 113 | 110 Ds 128 116 112 | 111 Rg 121 116 118 | 112 Uub 122 137 130 | 113 Uut 136 - - | 114 Uuq 143 - - | 115 Uup 162 - - | 116 Uuh 175 - - | 117 Uus 165 - - | 118 Uuo 157 - - | ||
| * Lantanitler | 57 La 180 139 139 | 58 Ce 163 137 131 | 59 Pr 176 138 128 | 60 Nd 174 137 | 61 Pm 173 135 | 62 Sm 172 134 | 63 Eu 168 134 | 64 Gd 169 135 132 | 65 Tb 168 135 | 66 Dy 167 133 | 67 Ho 166 133 | 68 Er 165 133 | 69 Tm 164 131 | 70 Yb 170 129 | 71 Lu 162 131 131 | |||||
| ** Aktinitler | 89 Ac 186 153 140 | 90 Th 175 143 136 | 91 Pa 169 138 129 | 92 U 170 134 118 | 93 Np 171 136 116 | 94 Pu 172 135 | 95 Am 166 135 | 96 Cm 166 136 | 97 Bk 166 139 | 98 Cf 168 140 | 99 Es 165 140 | 100 Fm 167 | 101 Md 173 139 | 102 No 176 159 | 103 Lr 161 141 | |||||
Kaynakça
- ^ P. Pyykkö Phys. Rev.B., 85 (2) ,2012 024115, 7 p DOI:10.1103/PhysRevB.85.024115
- ^ P. Pyykkö, M. Atsumi,Chem. Eur. J., 15, 2009,186-197 DOI:10.1002/chem.200800987.
- ^ P. Pyykkö, M. Atsumi,Chem. Eur. J., 15, 2009,12770–12779, DOI:10.1002/chem.200901472.
- ^ P. Pyykkö, S. Riedel, M. Patzschke,Chem. Eur. J., 11, 2005,3511–3520 DOI:10.1002/chem.200401299.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Atomun buyuklugunun bir olcusu olan kovalent yaricap iki atomun dalga fonksiyonlarinin ust uste binerek kovalent bag olusturduklari uzunluk olarak ifade edilir Atomun cesidi ve elektronegatifligine gore degisen kovalent yaricapin uzunlugu pikometre pm veya angstrom A cinsinden olculur 1 A 100 pm Genel bir ifadeyle iki atom arasindaki kovalent bagin uzunlugu kovalent yaricaplarin toplami olarak verilir R AB r A r B Kovalent yaricaplar ve kovalent bag arasindaki bu iliski kesin olmayip atomun buyuklugu olusturdugu kimyasal baglara gore degisiklik gosterdigi icin farkliliklar gosterebilir Linus Pauling bir homonukleer A A bagi icin r A kovalent yaricap uzunlugunu bag uzunlugunun yarisi olarak hesaplamistir Bununla beraber atomun yaptigi bag sayisina bagli olarak farkli kovalent yaricap uzunluklari hesaplanabilir r1 r2 ve r3 olarak verilen bu yaricaplar sirasiyla tekli ikili ve uclu baglar olusturan atomun kovalent yaricap uzunluklaridir Bu yaricaplar arasindaki iliski ornegin Karbon gibi coklu baglar olusturan elementler icin r1 gt r2 gt r3 seklindedir Ancak sadece zayif coklu bag olusturan elementler bu kurali takip etmeyebilir Ozellikle gecis metallerinde d ve f r A kovalent yaricap uzunlugu koordinasyon sayisina yani atoma komsu en yakin atomlarin sayisina baglidir Ayni sekilde tetrahedral kovalent yaricapin ayarlanmasi icin ic uyumlu alanlar teorisi kullanildi Kovalent yaricap tablosuGrup 1A 2A 3B 4B 5B 6B 7B 8B 8B 8B 1B 2B 3A 4A 5A 6A 7A 8A Periyot1 1 H 32 Atom numarasi Z Kimyasal element r1 pm r2 pm r3 pm 2 He 46 2 3 Li 133 124 4 Be 102 90 85 5 B 85 78 73 6 C 75 67 60 7 N 71 60 54 8 O 63 57 53 9 F 64 59 53 10 Ne 67 96 3 11 Na 155 160 12 Mg 139 132 127 13 Al 126 113 111 14 Si 116 107 102 15 P 111 102 94 16 S 103 94 95 17 Cl 99 95 93 18 Ar 96 107 964 19 K 196 193 20 Ca 171 147 133 21 Sc 148 116 114 22 Ti 136 117 108 23 V 134 112 106 24 Cr 122 111 103 25 Mn 119 105 103 26 Fe 116 109 102 27 Co 111 103 96 28 Ni 110 101 101 29 Cu 112 115 120 30 Zn 118 120 31 Ga 124 117 121 32 Ge 124 117 121 33 As 121 114 106 34 Se 116 107 107 35 Br 114 109 110 36 Kr 117 121 1085 37 Rb 210 202 38 Sr 185 157 139 39 Y 163 130 124 40 Zr 154 127 121 41 Nb 147 125 116 42 Mo 138 121 113 43 Tc 128 120 110 44 Ru 125 114 103 45 Rh 125 110 106 46 Pd 120 117 112 47 Ag 128 139 137 48 Cd 136 144 49 In 142 136 146 50 Sn 140 130 132 51 Sb 140 133 127 52 Te 136 128 121 53 I 133 129 125 54 Xe 131 135 1226 55 Cs 232 209 56 Ba 196 161 149 72 Hf 152 128 121 73 Ta 146 126 119 74 W 137 120 115 75 Re 131 119 110 76 Os 129 116 109 77 Ir 122 115 107 78 Pt 123 112 110 79 Au 124 121 123 80 Hg 133 142 81 Tl 144 142 150 82 Pb 144 135 137 83 Bi 151 141 135 84 Po 145 135 129 85 At 147 138 138 86 Rn 142 145 1337 87 Fr 223 218 88 Ra 201 173 159 104 Rf 157 140 131 105 Db 149 136 126 106 Sg 143 128 121 107 Bh 141 128 119 108 Hs 134 125 118 109 Mt 129 125 113 110 Ds 128 116 112 111 Rg 121 116 118 112 Uub 122 137 130 113 Uut 136 114 Uuq 143 115 Uup 162 116 Uuh 175 117 Uus 165 118 Uuo 157 Lantanitler 57 La 180 139 139 58 Ce 163 137 131 59 Pr 176 138 128 60 Nd 174 137 61 Pm 173 135 62 Sm 172 134 63 Eu 168 134 64 Gd 169 135 132 65 Tb 168 135 66 Dy 167 133 67 Ho 166 133 68 Er 165 133 69 Tm 164 131 70 Yb 170 129 71 Lu 162 131 131 Aktinitler 89 Ac 186 153 140 90 Th 175 143 136 91 Pa 169 138 129 92 U 170 134 118 93 Np 171 136 116 94 Pu 172 135 95 Am 166 135 96 Cm 166 136 97 Bk 166 139 98 Cf 168 140 99 Es 165 140 100 Fm 167 101 Md 173 139 102 No 176 159 103 Lr 161 141Kaynakca P Pyykko Phys Rev B 85 2 2012 024115 7 p DOI 10 1103 PhysRevB 85 024115 P Pyykko M Atsumi Chem Eur J 15 2009 186 197 DOI 10 1002 chem 200800987 P Pyykko M Atsumi Chem Eur J 15 2009 12770 12779 DOI 10 1002 chem 200901472 P Pyykko S Riedel M Patzschke Chem Eur J 11 2005 3511 3520 DOI 10 1002 chem 200401299