Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Avusturya (Almanca: ) veya resmî adıyla Avusturya Cumhuriyeti, (Almanca: ) Orta Avrupa'da denize kıyısı olmayan, dokuz eyaletten oluşan ülke. Batıda Lihtenştayn ve İsviçre, güneyde İtalya ve Slovenya, doğuda Macaristan ve Slovakya, kuzeyde ise Almanya ve Çekya ile komşudur. Avusturya'nın yüzölçümü 83.879 km2dir ve yaklaşık 9 milyonluk bir nüfusa sahiptir. Avusturya Almancası ülkenin resmi dili olsa da, birçok Avusturyalı gayri resmi olarak çeşitli Bavyera lehçelerinde konuşmaktadır.
Avusturya | |||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||||||||||||
| Başkent ve en büyük şehir | Viyana | ||||||||||||||||||||||
| Resmî dil(ler) | Almanca | ||||||||||||||||||||||
| Tanınan diller | |||||||||||||||||||||||
| Etnik gruplar (2012) |
| ||||||||||||||||||||||
| Demonim | Avusturyalı | ||||||||||||||||||||||
| Hükûmet | Federal parlamenter cumhuriyet | ||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||
| Yasama organı | |||||||||||||||||||||||
| Federal Konsey | |||||||||||||||||||||||
| Ulusal Konsey | |||||||||||||||||||||||
| Kuruluş tarihi | |||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||
| Yüzölçümü | |||||||||||||||||||||||
• Toplam | 83.879 km2 (115.) | ||||||||||||||||||||||
• Su (%) | 1,7 | ||||||||||||||||||||||
| Nüfus | |||||||||||||||||||||||
• 2018 tahminî | 8.979.894 (94..) | ||||||||||||||||||||||
• Yoğunluk | 101,4/km2 (106.) | ||||||||||||||||||||||
| GSYİH (SAGP) | 2021 tahminî | ||||||||||||||||||||||
• Toplam | 517,860 milyar $ (41.) | ||||||||||||||||||||||
• Kişi başına | 57.891 $ (14..) | ||||||||||||||||||||||
| GSYİH (nominal) | 2021 tahminî | ||||||||||||||||||||||
• Toplam | 481,796 milyar $ (27.) | ||||||||||||||||||||||
• Kişi başına | 53.859 $ (14.) | ||||||||||||||||||||||
| Gini (2019) | ▲ 27.5 düşük · 14. | ||||||||||||||||||||||
| İGE (2019) |  0.922çok yüksek · 18. | ||||||||||||||||||||||
| Para birimi | Euro (€, EUR) | ||||||||||||||||||||||
| Zaman dilimi | UTC+1 (OAS) | ||||||||||||||||||||||
| Telefon kodu | 43 | ||||||||||||||||||||||
| İnternet alan adı | .at³ | ||||||||||||||||||||||
Avusturya başlangıçta 976 yılı civarında Avusturya Markgraflığı olarak tarih sahnesine çıktı ve daha sonra bir dükalık ve arşidüklük haline geldi. 16. yüzyılda Avusturya, Habsburg Monarşisi'nin kalbi ve tarihin en etkili kraliyet hanedanlarından biri olan Habsburg Hanedanı'nın küçük bir kolu tarafından yönetilen bir devlet olarak hizmet vermeye başladı. Bir arşidüklük olarak, Kutsal Roma İmparatorluğu'nun önemli bir parçası ve idari merkeziydi. Avusturya, 19. yüzyılın başlarında büyük güçlerden biri olan ve Alman Konfederasyonu'nu yöneten kendi imparatorluğunu kurdu ancak 1866'da Avusturya-Prusya Savaşı'ndaki yenilginin ardından diğer Alman devletlerinden ayrılarak kendi yolunu izledi. 1867 yılında Macaristan ile anlaşmaya varılarak Avusturya-Macaristan İkili Monarşisi kuruldu.
Avusturya-Macaristan tahtının olası veliahtı Arşidük Franz Ferdinand'ın bir suikast sonucu öldürülmesinin ardından Avusturya, İmparator Franz Joseph yönetiminde bu olayın ardından başlayan I. Dünya Savaşına dahil oldu. Monarşinin yenilmesi ve dağılmasından sonra, Almanya ile birleşme niyetiyle Alman-Avusturya Cumhuriyeti ilan edildi. Ancak yeni kurulan devlet İtilaf Devletleri tarafından desteklenmedi ve tanınmadan kaldı. 1919'da Birinci Avusturya Cumhuriyeti, Avusturya'nın yasal halefi oldu. 1938'de, Alman Reich'ının Şansölyesi olan Avusturya doğumlu Adolf Hitler, Avusturya'nın ilhakını sağladı. 1945'te Nazi Almanyası'nın yenilgisi ve uzun bir Müttefik Devletler işgali döneminin ardından Avusturya, İkinci Cumhuriyet olarak bilinen egemen ve kendi kendini yöneten demokratik bir ulus olarak yeniden kuruldu.
Avusturya, devlet başkanı olarak doğrudan seçilmiş bir Federal Başkan ve federal hükûmetin başı olan bir Şansölye tarafından yönetilen bir parlamenter temsili demokrasidir. Avusturya'nın başlıca büyük kentleri arasında Viyana, Graz, Linz, Salzburg ve Innsbruck şehirleri gelmektedir. Avusturya, kişi başına düşen GSYİH açısından sürekli olarak dünyanın en zengin 20 ülkesi arasında yer almaktadır. Ülke yüksek bir yaşam standardına sahip olarak 2018'de İnsani Gelişme Endeksi açısından dünyada 20. sırada yer aldı. Viyana, yaşam kalitesi göstergelerinde sürekli olarak uluslararası alanda en üst sırada yer almaktadır.
İkinci Cumhuriyet, 1955'te dış siyasi meselelerde daimi tarafsızlığını ilan etti. Avusturya, 1955'ten beri Birleşmiş Milletler ve Avrupa Birliği üyesidir.AGİT ve OPEC'e ev sahipliği yapmakta ve OECD ve Interpol'ün kurucu üyesidir. Avusturya ayrıca 1995'te Schengen Anlaşması'nı imzalayan ülkelerden biri oldu ve 1999'da Euro para birimini kullanmaya başladı.
Etimoloji
Avusturya'nın yerel ismi olan Almanca Österreich ismi "doğu ülkesi" anlamına gelir ve ilk olarak 996 tarihli "Ostarrîchi belgesinde" yer alan Eski Yüksek Almanca Ostarrîchi kelimesinden türemiştir. Bu kelime muhtemelen 'nde Avusturya Markgraflığı anlamına gelen "Marchia orientalis" kelimesinin yerel (Bavyera) lehçeye çevrilmiş formudur.
Avusturya, Bavyera'nın 976 yılında kurulan bir vilayetidir. "Avusturya" kelimesi, Almanca isminin romanizasyonudur ve ilk olarak 12. yüzyılda kaydedilmiştir. O zamanlar, Avusturya'nın Tuna havzası (Yukarı ve Aşağı Avusturya) Bavyera Düklüğü'nün en doğusuydu.
Tarihçe
Orta Avrupa ülkesi olan Avusturya, Roma öncesi zamanlarda çeşitli Keltik kabileler tarafından kuruldu. Noricum Kelt krallığı daha sonra Roma İmparatorluğu’uncs sahiplenilip eyalet yapıldı. Doğu Avusturya'daki günümüz Petronell-Carnuntum, Yukarı Pannonia eyaleti denilen yerde başkente dönüşen önemli bir ordu kampıydı. Carnuntum’da yaklaşık 400 yıl boyunca 50.000 kişi yaşıyordu.
Orta Çağlar
Roma İmparatorluğu'nun yıkılmasından sonra bölge Bavyeralılar, Slavlar ve Avarlar tarafından işgal edildi. Frank Kralı Şarlman MS 788'de bölgeyi fethetti, kolonizasyonu teşvik etti ve Hristiyanlığı yaydı.Doğu Frank Krallığı'nın parçası olarak, günümüz Avusturya'sını kapsayan çekirdek bölgeler Babenberg'in evine miras bırakıldı.
Çok eski tarihlerden beri insanların yaşadığı bu ülke, M.Ö. 100 yıllarında Romalılar tarafından işgal edildi.
Bölge marchia Orientalis olarak bilinirdi ve 976'da Babenberg'li Leopold'a verildi.
Almanya ile beraber olan Avusturya'ya 803 senesinde Şarlman tarafından "Doğu Marklığı" unvanı verildi. Böylece Germen İmparatorluğu'nun bir parçası olarak kurulmuş oldu. Daha sonraları başa geçen Habsburg Hanedanı, ülkenin sınırlarını genişletmişlerdir. 15. yüzyılda Avrupa'nın ve Hristiyanların en güçlü devletlerinden biri haline gelen Avusturya, Osmanlılara karşı arkası kesilmeyen saldırılara liderlik etmiştir. 16. yüzyıl başlarında Osmanlı Devleti çeşitli seferler ile 1529'da Macaristan'ı, daha sonra 1540'ta Avusturya'yı yendi. İmparator I. Ferdinand, Macaristan'ın Osmanlı Devleti'ne bırakılması ve senede 30.000 duka altın vergi vermek şartları ile bir antlaşma imzaladı. Böylece Osmanlı saldırıları son buldu.
Osmanlı-Kutsal İttifak Savaşları sonucunda Osmanlı Devleti'nden ayrılan Macaristan ile birleşerek Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nu kurdular. I. Dünya Savaşı'nda parçalanan Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'ndan ayrılan Avusturya harp sonunda Almanya ile birleşmek istemesine rağmen, galip devletler buna müsaade etmediler. Bağımsız bir devlet olarak kurulan Avusturya Cumhuriyeti, Hitler tarafından 1938'de Almanya'ya katıldı. II. Dünya Savaşı'nın sonunda Almanya'nın yenilmesi ile Avusturya; Amerika Birleşik Devletleri, Sovyetler Birliği, İngiltere ve Fransa tarafından işgal edildi. 1955'te bu devletlerle bir antlaşma yapıldı ve Avusturya bağımsızlığını elde etti.
Coğrafya
Avusturya batıda Konstans Gölü'nden doğuda Neusiedl Gölü'ne kadar uzanır. En doğu noktasından en batı noktasının uzaklığı 570 kilometre, en kuzey noktasından en güney noktasının uzaklığı yaklaşık 300 kilometredir.
Doğu Alpler üzerinde kurulmuş bulunduğundan ülkenin aşağı yukarı dörtte üçü dağlık arazidir. Kuzeyde ülkeyi batıdan doğuya kateden Tuna Nehri'nin ülkedeki uzunluğu 350 kilometredir. Bu kısımlar en alçak yerlerdir. Alpler Avusturya'da ülkeyi batıdan doğuya doğru üç sıra halinde kaplamışlardır. Ülkenin en yüksek dağı 3798 m ile ""dir.
Göller bakımından çok zengin olmasına rağmen bu göller çok küçüktür. En büyük gölü Neusiedl Gölü'dür ki, yüzölçümü 320 km² dir. Bunun bir kısmı da Macaristan'a aittir.
İklim
Avusturya'nın büyük bölümü, karasal ve okyanus etkileri gösteren, Orta-Avrupa geçiş ikliminin etkisi altındadır. Yoğun yağış ve Batı rüzgarı iklimi etkileyen önemli etkenlerdir. Alp bölgesinin kendine ait bir iklim özelliği vardır. Bu bölgede yazlar serin, kışlar bol kar yağışlıdır. Burada yıllık yağış 3000 mm seviyesine ulaşır.
Ülkenin kuzey ve batısını etkisi altına alan okyanus etkisi nedeniyle bu bölgelerde yağışlar daha düşük (yıllık 2000 mm) ve yıl içinde sıcaklık farklılaşmaları daha stabildir. Kışlar bu bölgelerde göreceli olarak yumuşak ve yazlar da sıcak geçer. Salzburg'da ortalama sıcaklık Ocak ayında -2 °C Temmuz'da 18 °C'dir.
Ülkenin doğusunda karasal iklim egemendir. Bu bölgede kışlar çok sert ve yağışlı geçer. Yağışlar genellikle kar şeklinde olup, alçak yerlerde yağmur halinde olur. Hava sıcaklığı kışın genellikle 0 °C'ın altında bulunur. Bu zamanda dahi hava açık ve berrak olduğundan kış sporlarına elverişlidir. Ortalama sıcaklık Ocak ayında -4 °C, Temmuz ayında 18 °C'dir. Bu bölgede yıllık yağış oranı 600 mm civarındadır.
Tuna Nehri kış aylarında donduğundan, ulaşımın aksamaması için buz kırma çalışmaları devamlı yapılır. Yükseklerde fırtınalar bazen çok şiddetli olur. Kara iklimi özelliğinden dolayı yaz ayları sıcak geçer. Sıcaklık ortalaması 20 °C'ın üzerindedir. Bu mevsimde az miktarda da olsa yağış görülür.
Bitki örtüsü ve hayvanlar
Ülkenin toplam alanının yarıya yakını ormanlıktır. Kuzey Alpler'in ön bölgesini daha çok meşe ve kayın ağaçlarının hakim olduğu ormanlar kaplar. Waldviertel ve Hausruck bölgeleriyle merkezi Alpler'in doğu kısmı kayın, meşe, akçaağaç, ladin ağırlıklıdır.
Avusturya'nın en önemli çevre sorunu sanayi, turizmin yol açtığı yoğun trafik ve çevre ülkelerin çevre kirliliğinin büyük katkıda bulunduğu asit yağmurudur. Ormanlık alanın dörtte biri bu problemden etkilenmektedir ve kimi bölgelerde ağaç sayısında hızlı bir azalma gözlenmektedir. Yoğun tarım, elektrik enerjisi elde etmek üzere yapılan barajlar ve ormanların azalmasıyla ortaya çıkan erozyon ülkenin diğer önemli çevre sorunlarıdır.
Avusturya'nın hayvanlar dünyası Orta Avrupa'nın çeşitliliğini gösterir. Dağlık bölgelerin tipik türleri dağ keçileri ve dağ sıçanlarıdır. Ormanlarda ayrıca karaca, alageyik ve yaban domuzları da yaşar. Ülkede 1997 yılından beri koruma altında bulunan iki düzine kadar özgür kahverengi ayı yaşamaktadır. Ülkenin doğusunda tarla faresi ve tarla sincabına rastlanır.
Ülkenin toplam alanının %24'ü doğal koruma altındadır. Avusturya'da üç doğal park, yüzlerce de koruma alanı ve doğal park bulunur.
Doğal kaynaklar
Ülkenin aşağı yukarı %47'si ormanlarla kaplıdır. Orta Avrupa'nın en fazla ormana sahip ülkesidir. Alpler'in 2150 metreye kadar olan yüksekliklerinde mevcut olan ormanların büyük bir kısmı özel şahıslara aittir.
Madenler bakımından oldukça zengin sayılan Avusturya'da demir, magnezyum, grafit ve kömür elde edilir. Dünyada en çok grafit üreten ülkedir. Petrol ve doğal gaz üretiminde Avrupa'da dördüncü sıradadır. Bunlardan başka bakır, çinko, kurşun, antimon, boksit ve tungsten madenleri de kâfi miktarlarda üretilmektedir.
Nüfus
Etnik Yapı
8,60 milyon (2019) olan nüfusun yaklaşık %93'ü Avusturyalıdır. Türkler, Almanlar, Slavlar, Hırvatlar ve Macarlar (özellikle Burgenland'da), Slovenler (özellikle Karintiya'da), Çekler (özellikle Viyana'da) ve daha küçük sayıda da İtalyanlar, Sırplar ve Rumenler ülkenin diğer azınlık gruplarıdır. Nüfusun %18,6'sını 1-14 yaş grubu, %61,6'sını 15-59 yaş grubu, %19,8'ini de 60 yaşından yukarısı teşkil etmektedir. Halkın %68'i şehirlerde yaşar. Ülkenin nüfus yoğunluğu kilometrekare başına 99 kişidir. Bununla birlikte nüfus ülke geneline asimetrik dağılmıştır. Alplerin geniş bölgelerinde yerleşim yoktur. Yıllık nüfus artışı 2004 yılına göre yüzde 0,14 seviyesindedir. Ortalama yaşam süresi erkeklerde 76,4, kadınlarda 82,1 yıldır.
Din
2021 nüfus sayımında, ülke nüfusunun %67,2'si Hristiyan'dır. Katolik Kilisesi'nin kendisine göre, 2021 yılı itibarıyla, Katoliklerin sayısı nüfusun %55,2'sine düştü. Buna karşılık, göç nedeniyle Avusturya'da Müslümanların sayısı son yıllarda arttı; 2001 yılında nüfusun %4.2'si kendisini Müslüman olarak tanımlıyordu; 2010'da yaklaşık %5 ila %6.2'ye, 2021'de ise %8'1'e yükseldi.
Dil
Avusturya'da standart Avusturya Almancası konuşulur, ancak öncelikle eğitimde, yayınlarda, duyurularda ve web sitelerinde kullanılır. Çoğunlukla Almanya'nın Standart Almancası ile aynıdır, ancak bazı kelime farklılıkları vardır. Bu Standart Almanca dili, Almanya, Avusturya, İsviçre ve Lihtenştayn'ın yanı sıra Almanca konuşan önemli azınlıklara sahip olanlar arasında resmi bağlamlarda kullanılır: İtalya, Belçika ve Danimarka. Bununla birlikte, Avusturya'nın ortak konuşulan dili okullarda öğretilen Standart Almanca değil, Bavyera-Avusturya dilidir : bir Yukarı Almanca Avusturyalı olmayan Alman lehçelerini konuşanların yanı sıra kendi aralarında ve farklı derecelerde güçlükle anlaşılan yerel dil veya lehçeler topluluğu. Kolektif bir bütün olarak ele alındığında, Alman dilleri veya lehçeleri, Avusturya'da ikamet eden %2,5'lik Alman doğumlu vatandaşları içeren nüfusun %88,6'sı tarafından yerel olarak konuşulmaktadır, ardından Türkçe (%2,28), Sırpça (%2,21), Hırvatça (%1,63), İngilizce (%0,73), Macarca (%0,51), Boşnakça (%0,43), Lehçe (%0,35), Arnavutça (%0,35), Slovence (%0,31), Çekçe (%0,22), Arapça (%0,22) %) ve Rumence (%0,21) gelmektedir.
Avusturya'nın Karintiya ve Steiermark federal eyaletleri, Slovence konuşan önemli bir yerli azınlığa ev sahipliği yaparken, en doğudaki eyalet olan Burgenland'da (eskiden Avusturya-Macaristan'ın Macar kısmının bir parçasıydı ), Macarca ve Hırvatça konuşan önemli azınlıklar var ; Avusturya'nın bu eyaletlerinde Almancanın yanı sıra Hırvatça, Macarca ve Slovence de resmi dil olarak kabul edilmektedir.
Statistik Austria tarafından 2001 yılı için yayınlanan nüfus sayımı bilgilerine göre Avusturya'da toplam 710.926 yabancı uyruklu yaşıyordu. Bunların en büyüğü, açık farkla eski Yugoslavya'dan 283.334 yabancı uyrukludur (bunların 135.336'sı Sırpça; 105.487 Hırvatça; 31.591 Boşnakça – yani toplamda 272.414 Avusturya'da ikamet eden anadili, artı 6.902 Slovence ve 4.018 Makedonca konuşur).
İkinci en büyük dilsel ve etnik grup nüfusu, şu anda Avusturya'da yaşayan 200.000 ila 300.000 kişilik Türklerdir (azınlık Kürtler dahil).
Bir sonraki en büyük dilsel ve etnik grup nüfusu, Avusturya dışından gelmelerine rağmen anadili Almanca konuşan 124.392'dir (çoğunlukla Almanya'dan, bazıları İsviçre'den, İtalya'daki Güney Tirol'den, Romanya'dan veya eski Sovyetler Birliği'nden.)
| Nüfus 'ya göre | |
|---|---|
| Yıl | Nüfus |
| 1527 civarında | 1.500.000 |
| 1600 civarında | 1.800.000 |
| 1700 civarında | 2.100.000 |
| 1754 | 2.728.000 |
| 1780 | 2.970.000 |
| 1790 | 3.046.000 |
| 1800 | 3.064.000 |
| 1810 | 3.054.000 |
| 1821 | 3.202.000 |
| 1830 | 3.476.500 |
| 1840 | 3.649.700 |
| 1850 | 3.879.700 |
| 1857 | 4.075.500 |
| 1870 | 4.520.000 |
| 1880 | 4.941.000 |
| 1890 | 5.394.000 |
| 1900 | 5.973.000 |
| 1910 | 6.614.000 |
| 1913 | 6.767.000 |
| 1919 | 6.420.000 |
| 1923 | 6.535.000 |
| 1930 | 6.684.000 |
| 1939 | 6.653.000 |
| 1951 | 6.935.000 |
| 1961 | 7.086.000 |
| 1971 | 7.500.000 |
| 1981 | 7.569.000 |
| 1988 | 7.697.000 |
| 1991 | 7.755.000 |
| 2001 | 8.043.000 |
| 2017 | 8.810.000 |
| 2018 | 8.860.000 |
Eyaletler ve şehirler
Federal bir cumhuriyet olan Avusturya, dokuz eyaletten oluşur:
| Eyalet (Almanca: Bundesland) | Başkent | Yüzölçümü | Nüfus | ||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| 1 | Burgenland (9) | Eisenstadt | 3,966 km² | 280,350 | |
| 2 | Karintiya (Almanca: Kärnten) (6) | Klagenfurt | 9,536 km² | 560,753 | |
| 3 | Aşağı Avusturya (Almanca: Niederösterreich) (2) | St. Pölten | 19,174 km² | 1,588,545 | |
| 4 | Yukarı Avusturya (Almanca: Oberösterreich) (3) | Linz | 11,980 km² | 1,405,986 | |
| 5 | Salzburg (7) | Salzburg | 7,154 km² | 529,09 | |
| 6 | Steiermark (4) | Graz | 16,392 km² | 1,203,986 | |
| 7 | Tirol (5) | Innsbruck | 12,648 km² | 698,47 | |
| 8 | Vorarlberg (8) | Bregenz | 2,601 km² | 364,61 | |
| 9 | Viyana (Almanca: Wien) (1) | Viyana (Almanca: Wien) | 414.90 km² | 1,660,534 |
Avusturya'nın en büyük şehirleri Viyana (1,71 milyon), Graz (261 bin), Linz (189 bin), Salzburg (148 bin) ve Innsbruck'tur (120 bin). Tabiat şartları icabı kış sporlarının merkezi durumundadır. Dolayısıyla turizm ve kış sporları çok gelişmiştir.
Okuma-yazma oranı oldukça yüksektir [%98 (1983)]. Ülkedeki eğitim kurumları Avrupa'nın en eski eğitim kurumlarındandır. Meselâ Viyana Üniversitesi 1365'te kurulmuştur. Ülkede mevcut dört üniversite ve buna bağlı çeşitli fakülte ve üniversite seviyesinde akademiler vardır. Kilisenin eğitim ve öğretimde büyük bir ağırlığı vardır. Avrupa'nın kavşak noktası olduğu için taşımacılık ve ulaşım çok gelişmiştir.
Siyaset
Avusturya anayasasına göre ülke demokratik federal bir cumhuriyettir. Burgenland, Karintiya, Aşağı Avusturya, Yukarı Avusturya, Salzburg, Steiermark, Tirol, Vorarlberg ve Viyana olmak üzere dokuz eyaletten oluşmaktadır.
Yürütme
Devlet Başkanı, Federal Cumhurbaşkanı sıfatı taşır. Anayasa, altı yıllık bir devre için devlet başkanının halk tarafından seçilmesini şart koşmuştur. Federal Cumhurbaşkanı dış meselelerde devleti temsil eder. Anlaşma ve kanunları imzalar, şansölye, yardımcı şansölye, bakan ve diğer yetkilileri tayin eder. Başkan aynı zamanda meclisi toplar, fesheder ve tatile sokabilir.
Yasama
Parlamento iki kamaralıdır: Bundesrat (Eyaletler Meclisi), eyalet parlâmentoları tarafından seçilen 62 milletvekilinden; Nationalrat (Millî Meclis) ise nisbi temsil ile doğrudan seçilen 183 üyeden oluşmaktadır. Nationalrat adaylarının en az 19 yaşını doldurma şartı vardır. Bundesrat'ta hangi eyaletin kaç parlamenterle temsil edileceği, eyaletin nüfusuna bağlı olarak belirlenir. Bu meclis sadece danışman fonksiyonuna sahip olmasına karşın, kimi yasaların çıkmasını geciktirebilir.
Avusturya'da oy kullanma yaşı 16'dır.
Siyasî partiler ve başkanları
- Avusturya Sosyal Demokratik Partisi (SPÖ) - Pamela Rendi-Wagner
- Avusturya Halk Partisi (ÖVP) - Sebastian Kurz
- Avusturya Özgürlük Partisi (FPÖ) - Norbert Hofer
- Avusturya’nın Geleceğinin İttifakı (BZÖ) -
- Yeşiller (GRÜNE) - Werner Kogler
- Yeni Avusturya Partisi(NEOS) - Beate Meinl-Reisinger
- Avusturya Komünist Partisi (KPÖ) - Mirko Messner
Ekonomi
Avusturya ekonomisi, sanayi, turizm ve tarıma dayanmaktadır. Tarıma elverişli toprakları azdır. Bol ürün alabilmek için modern tarım II. Dünya Savaşı'ndan sonra hızla gelişmiştir. Ülkenin alçak bölgelerinde bulunan çayırlık alanlarda hayvancılık gelişmiştir.
Ekonomisinin ana kaynağını meydana getiren sanayi dalında, pik demir ve ham çelik, alüminyum üretimi ön sıralarda yer alır. Kağıt, kimyasal madde ve plastik diğer sanayi ürünleridir.
Avusturya, dünyanın önde gelen tabii magnezit üreticisidir. Schwechat'taki büyük petrol rafinerisi, ülkenin toplam petrol ve petrol ürünleri tüketiminin dörtte üçünü karşılar.
Geniş ormanlarından elde edilen sadece bir bölümü ülkede işlenir. İşlenmemiş kereste ülkenin başlıca ihraç ürünleri arasında yer alır.
En önemli ihraç ürünlerini; makineler, elektronik araçlar, maden ürünleri, kâğıt, elektrik enerjisi, gıda maddeleri meydana getirir.
Kültür
Sanat ve mimari
Avusturyalı sanatçılar ve tasarımcılar arasında ünlü ressamlar Ferdinand Georg Waldmüller, , , Gustav Klimt, Oskar Kokoschka, Egon Schiele, Carl Moll ve Friedensreich Hundertwasser, ünlü fotoğrafçılar Inge Morath ve Ernst Haas ve ünlü mimarlar , , Otto Wagner, ve Hans Hollein (1985 Pritzker Mimarlık Ödülü sahibi) gibi isimler yer alır. Çağdaş sanatçı önemli sanatçılardan biridir.
Edebiyat
Avusturya, sanatçılar ve bilim insanları ülkesi olarak tanınmasına uygun biçimde her zaman şairler, yazarlar ve romancılar ülkesi olmuştur. Roman yazarları Arthur Schnitzler, Stefan Zweig, Thomas Bernhard ve Robert Musil, şairler Georg Trakl, Franz Werfel, Franz Grillparzer, Rainer Maria Rilke, , ve çocuk edebiyatı yazarı Avusturya'nın ünlü edebiyatçıları arasında yer alır.
Ünlü çağdaş oyun yazarları ve romancılar arasında Nobel Edebiyat Ödülü bulunan Elfriede Jelinek, Peter Handke ve Daniel Kehlmann yer almaktadır.
Turizm
Avusturya'nın dağları, ormanları ve vadileri yaz ve kış aylarında ideal tatil yerleridir. Göller, dağlar ve vadiler, çeşitli sporları ile ünlüdür. Viyana ise müzik, güzel sanatlar ve tarihî eserlerin merkezidir. Operalar, sanat galerileri bale gösterilerinin verildiği salonlar başşehirde toplanmıştır. Kış aylarında binlerce ziyaretçi, kayak yapmaya Avusturya'ya gelmektedir.
Kaynakça
- ^ "Die verschiedenen Amtssprachen in Österreich". DemokratieWEBstatt.at. 24 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Mayıs 2018.
- ^ "Regional Languages of Austria". Rechtsinformationssystem des Bundes. 2013. 18 October 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 July 2013.
- ^ "Kommission für Migrations und Integrationsforschung der Österreichischen Akademie der Wissenschaften" (PDF). Statistik Austria. 2012. s. 27. 24 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 20 Aralık 2014.
- ^ "Population by Year-/Quarter-beginning". 1 Ocak 2021. 3 Nisan 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Temmuz 2016.
- ^ a b c d . International Monetary Fund. 1 Nisan 2018. 12 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2018.
- ^ "Gini coefficient of equivalised disposable income - EU-SILC survey". ec.europa.eu. Eurostat. 20 March 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 June 2020.
- ^ Human Development Report 2020 The Next Frontier: Human Development and the Anthropocene (PDF). United Nations Development Programme. 15 Aralık 2020. ss. 343-346. ISBN . 15 Aralık 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 16 Aralık 2020.
- ^ "Austria". Encyclopædia Britannica. 31 Mayıs 2009. 19 Nisan 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 31 Mayıs 2009.
- ^ "Die Bevölkerung nach Umgangssprache, Staatsangehörigkeit und Geburtsland" (PDF). Statistik Austria. 13 Kasım 2010 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 17 Kasım 2010.
- ^ . Stadt Wein (Almanca). 3 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2019.
- ^ Jelavich 267
- ^ . The World Factbook. Central Intelligence Agency. 14 Mayıs 2009. 10 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2009.
- ^ "Austria About". OECD. 6 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Mayıs 2009.
- ^ "Austria joins Schengen". Migration News. May 1995. 7 July 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Mayıs 2009.
- ^ "Austria and the euro". European Commission - European Commission. 8 January 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 January 2018.
- ^ . Archäologischer Park Carnuntum. Archäologische Kulturpark Niederösterreich Betriebsgesellschaft m.b.H. 16 January 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Şubat 2010.
- ^ a b Johnson 19
- ^ Johnson 20–21
- ^ a b (PDF). web.archive.org. 13 Kasım 2010. 30 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2023.
- ^ . DemokratieWEBstatt.at (Almanca). 16 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2023.
- ^ . www.ris.bka.gv.at. 11 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2023.
- ^ . 19 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2023.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Koordinatlar 47 13 N 13 27 E Avusturya Almanca veya resmi adiyla Avusturya Cumhuriyeti Almanca Orta Avrupa da denize kiyisi olmayan dokuz eyaletten olusan ulke Batida Lihtenstayn ve Isvicre guneyde Italya ve Slovenya doguda Macaristan ve Slovakya kuzeyde ise Almanya ve Cekya ile komsudur Avusturya nin yuzolcumu 83 879 km2dir ve yaklasik 9 milyonluk bir nufusa sahiptir Avusturya Almancasi ulkenin resmi dili olsa da bircok Avusturyali gayri resmi olarak cesitli Bavyera lehcelerinde konusmaktadir AvusturyaRepublik Osterreich Almanca Avusturya CumhuriyetiBayrak ArmaMilli mars Almanca Land der Berge Land am StromeDaglarin Ulkesi Nehirlerin Ulkesi source source track track track track track track track track track track track Baskent ve en buyuk sehirViyanaResmi dil ler AlmancaTaninan dillerMacarca Slovence Burgenland HirvatcasiEtnik gruplar 2012 81 1 Avusturyalilar 2 7 Almanlar 2 2 Turkler 8 9 digerleriDemonimAvusturyaliHukumetFederal parlamenter cumhuriyet CumhurbaskaniAlexander Van der Bellen Sansolye Basbakan Karl NehammerYasama organi Ust meclisFederal Konsey Alt meclisUlusal KonseyKurulus tarihi Markgrafliky 972 Dukalik17 Eylul 1156 Arsidukluk6 Ocak 1453 Imparatorluk11 Agustos 1804 Avusturya Macaristan30 Mart 1867 Alman Avusturya12 Kasim 1918 Birinci Cumhuriyet10 Eylul 1919 Federal Devlet1 Mayis 1934 Anschluss12 Mart 1938 Ikinci Cumhuriyet27 Nisan 1945 27 Temmuz 1955Yuzolcumu Toplam83 879 km2 115 Su 1 7Nufus 2018 tahmini8 979 894 94 Yogunluk101 4 km2 106 GSYIH SAGP 2021 tahmini Toplam517 860 milyar 41 Kisi basina57 891 14 GSYIH nominal 2021 tahmini Toplam481 796 milyar 27 Kisi basina53 859 14 Gini 2019 27 5 dusuk 14 IGE 2019 0 922 cok yuksek 18 Para birimiEuro EUR Zaman dilimiUTC 1 OAS Telefon kodu43Internet alan adi at Avusturya baslangicta 976 yili civarinda Avusturya Markgrafligi olarak tarih sahnesine cikti ve daha sonra bir dukalik ve arsidukluk haline geldi 16 yuzyilda Avusturya Habsburg Monarsisi nin kalbi ve tarihin en etkili kraliyet hanedanlarindan biri olan Habsburg Hanedani nin kucuk bir kolu tarafindan yonetilen bir devlet olarak hizmet vermeye basladi Bir arsidukluk olarak Kutsal Roma Imparatorlugu nun onemli bir parcasi ve idari merkeziydi Avusturya 19 yuzyilin baslarinda buyuk guclerden biri olan ve Alman Konfederasyonu nu yoneten kendi imparatorlugunu kurdu ancak 1866 da Avusturya Prusya Savasi ndaki yenilginin ardindan diger Alman devletlerinden ayrilarak kendi yolunu izledi 1867 yilinda Macaristan ile anlasmaya varilarak Avusturya Macaristan Ikili Monarsisi kuruldu Avusturya Macaristan tahtinin olasi veliahti Arsiduk Franz Ferdinand in bir suikast sonucu oldurulmesinin ardindan Avusturya Imparator Franz Joseph yonetiminde bu olayin ardindan baslayan I Dunya Savasina dahil oldu Monarsinin yenilmesi ve dagilmasindan sonra Almanya ile birlesme niyetiyle Alman Avusturya Cumhuriyeti ilan edildi Ancak yeni kurulan devlet Itilaf Devletleri tarafindan desteklenmedi ve taninmadan kaldi 1919 da Birinci Avusturya Cumhuriyeti Avusturya nin yasal halefi oldu 1938 de Alman Reich inin Sansolyesi olan Avusturya dogumlu Adolf Hitler Avusturya nin ilhakini sagladi 1945 te Nazi Almanyasi nin yenilgisi ve uzun bir Muttefik Devletler isgali doneminin ardindan Avusturya Ikinci Cumhuriyet olarak bilinen egemen ve kendi kendini yoneten demokratik bir ulus olarak yeniden kuruldu Avusturya devlet baskani olarak dogrudan secilmis bir Federal Baskan ve federal hukumetin basi olan bir Sansolye tarafindan yonetilen bir parlamenter temsili demokrasidir Avusturya nin baslica buyuk kentleri arasinda Viyana Graz Linz Salzburg ve Innsbruck sehirleri gelmektedir Avusturya kisi basina dusen GSYIH acisindan surekli olarak dunyanin en zengin 20 ulkesi arasinda yer almaktadir Ulke yuksek bir yasam standardina sahip olarak 2018 de Insani Gelisme Endeksi acisindan dunyada 20 sirada yer aldi Viyana yasam kalitesi gostergelerinde surekli olarak uluslararasi alanda en ust sirada yer almaktadir Ikinci Cumhuriyet 1955 te dis siyasi meselelerde daimi tarafsizligini ilan etti Avusturya 1955 ten beri Birlesmis Milletler ve Avrupa Birligi uyesidir AGIT ve OPEC e ev sahipligi yapmakta ve OECD ve Interpol un kurucu uyesidir Avusturya ayrica 1995 te Schengen Anlasmasi ni imzalayan ulkelerden biri oldu ve 1999 da Euro para birimini kullanmaya basladi EtimolojiAvusturya nin yerel ismi olan Almanca Osterreich ismi dogu ulkesi anlamina gelir ve ilk olarak 996 tarihli Ostarrichi belgesinde yer alan Eski Yuksek Almanca Ostarrichi kelimesinden turemistir Bu kelime muhtemelen nde Avusturya Markgrafligi anlamina gelen Marchia orientalis kelimesinin yerel Bavyera lehceye cevrilmis formudur Avusturya Bavyera nin 976 yilinda kurulan bir vilayetidir Avusturya kelimesi Almanca isminin romanizasyonudur ve ilk olarak 12 yuzyilda kaydedilmistir O zamanlar Avusturya nin Tuna havzasi Yukari ve Asagi Avusturya Bavyera Duklugu nun en dogusuydu TarihceOrta Avrupa ulkesi olan Avusturya Roma oncesi zamanlarda cesitli Keltik kabileler tarafindan kuruldu Noricum Kelt kralligi daha sonra Roma Imparatorlugu uncs sahiplenilip eyalet yapildi Dogu Avusturya daki gunumuz Petronell Carnuntum Yukari Pannonia eyaleti denilen yerde baskente donusen onemli bir ordu kampiydi Carnuntum da yaklasik 400 yil boyunca 50 000 kisi yasiyordu Orta Caglar Roma Imparatorlugu nun yikilmasindan sonra bolge Bavyeralilar Slavlar ve Avarlar tarafindan isgal edildi Frank Krali Sarlman MS 788 de bolgeyi fethetti kolonizasyonu tesvik etti ve Hristiyanligi yaydi Dogu Frank Kralligi nin parcasi olarak gunumuz Avusturya sini kapsayan cekirdek bolgeler Babenberg in evine miras birakildi Cok eski tarihlerden beri insanlarin yasadigi bu ulke M O 100 yillarinda Romalilar tarafindan isgal edildi Bolge marchia Orientalis olarak bilinirdi ve 976 da Babenberg li Leopold a verildi MO 28 000 25 000 Willendorf Venusu Viyana Doga Tarihi Muzesi nde Almanya ile beraber olan Avusturya ya 803 senesinde Sarlman tarafindan Dogu Markligi unvani verildi Boylece Germen Imparatorlugu nun bir parcasi olarak kurulmus oldu Daha sonralari basa gecen Habsburg Hanedani ulkenin sinirlarini genisletmislerdir 15 yuzyilda Avrupa nin ve Hristiyanlarin en guclu devletlerinden biri haline gelen Avusturya Osmanlilara karsi arkasi kesilmeyen saldirilara liderlik etmistir 16 yuzyil baslarinda Osmanli Devleti cesitli seferler ile 1529 da Macaristan i daha sonra 1540 ta Avusturya yi yendi Imparator I Ferdinand Macaristan in Osmanli Devleti ne birakilmasi ve senede 30 000 duka altin vergi vermek sartlari ile bir antlasma imzaladi Boylece Osmanli saldirilari son buldu Osmanli Kutsal Ittifak Savaslari sonucunda Osmanli Devleti nden ayrilan Macaristan ile birleserek Avusturya Macaristan Imparatorlugu nu kurdular I Dunya Savasi nda parcalanan Avusturya Macaristan Imparatorlugu ndan ayrilan Avusturya harp sonunda Almanya ile birlesmek istemesine ragmen galip devletler buna musaade etmediler Bagimsiz bir devlet olarak kurulan Avusturya Cumhuriyeti Hitler tarafindan 1938 de Almanya ya katildi II Dunya Savasi nin sonunda Almanya nin yenilmesi ile Avusturya Amerika Birlesik Devletleri Sovyetler Birligi Ingiltere ve Fransa tarafindan isgal edildi 1955 te bu devletlerle bir antlasma yapildi ve Avusturya bagimsizligini elde etti CografyaBurgenland Karintiya Asagi Avusturya Yukari Avusturya Salzburg Steiermark Tirol Tirol Vorarlberg ViyanaAvusturya nin eyaletleri Avusturya haritasi Avusturya batida Konstans Golu nden doguda Neusiedl Golu ne kadar uzanir En dogu noktasindan en bati noktasinin uzakligi 570 kilometre en kuzey noktasindan en guney noktasinin uzakligi yaklasik 300 kilometredir Dogu Alpler uzerinde kurulmus bulundugundan ulkenin asagi yukari dortte ucu daglik arazidir Kuzeyde ulkeyi batidan doguya kateden Tuna Nehri nin ulkedeki uzunlugu 350 kilometredir Bu kisimlar en alcak yerlerdir Alpler Avusturya da ulkeyi batidan doguya dogru uc sira halinde kaplamislardir Ulkenin en yuksek dagi 3798 m ile dir Goller bakimindan cok zengin olmasina ragmen bu goller cok kucuktur En buyuk golu Neusiedl Golu dur ki yuzolcumu 320 km dir Bunun bir kismi da Macaristan a aittir Iklim Avusturya nin buyuk bolumu karasal ve okyanus etkileri gosteren Orta Avrupa gecis ikliminin etkisi altindadir Yogun yagis ve Bati ruzgari iklimi etkileyen onemli etkenlerdir Alp bolgesinin kendine ait bir iklim ozelligi vardir Bu bolgede yazlar serin kislar bol kar yagislidir Burada yillik yagis 3000 mm seviyesine ulasir Ulkenin kuzey ve batisini etkisi altina alan okyanus etkisi nedeniyle bu bolgelerde yagislar daha dusuk yillik 2000 mm ve yil icinde sicaklik farklilasmalari daha stabildir Kislar bu bolgelerde goreceli olarak yumusak ve yazlar da sicak gecer Salzburg da ortalama sicaklik Ocak ayinda 2 C Temmuz da 18 C dir Ulkenin dogusunda karasal iklim egemendir Bu bolgede kislar cok sert ve yagisli gecer Yagislar genellikle kar seklinde olup alcak yerlerde yagmur halinde olur Hava sicakligi kisin genellikle 0 C in altinda bulunur Bu zamanda dahi hava acik ve berrak oldugundan kis sporlarina elverislidir Ortalama sicaklik Ocak ayinda 4 C Temmuz ayinda 18 C dir Bu bolgede yillik yagis orani 600 mm civarindadir Tuna Nehri kis aylarinda dondugundan ulasimin aksamamasi icin buz kirma calismalari devamli yapilir Yukseklerde firtinalar bazen cok siddetli olur Kara iklimi ozelliginden dolayi yaz aylari sicak gecer Sicaklik ortalamasi 20 C in uzerindedir Bu mevsimde az miktarda da olsa yagis gorulur Bitki ortusu ve hayvanlar Ulkenin toplam alaninin yariya yakini ormanliktir Kuzey Alpler in on bolgesini daha cok mese ve kayin agaclarinin hakim oldugu ormanlar kaplar Waldviertel ve Hausruck bolgeleriyle merkezi Alpler in dogu kismi kayin mese akcaagac ladin agirliklidir Avusturya nin en onemli cevre sorunu sanayi turizmin yol actigi yogun trafik ve cevre ulkelerin cevre kirliliginin buyuk katkida bulundugu asit yagmurudur Ormanlik alanin dortte biri bu problemden etkilenmektedir ve kimi bolgelerde agac sayisinda hizli bir azalma gozlenmektedir Yogun tarim elektrik enerjisi elde etmek uzere yapilan barajlar ve ormanlarin azalmasiyla ortaya cikan erozyon ulkenin diger onemli cevre sorunlaridir Avusturya nin hayvanlar dunyasi Orta Avrupa nin cesitliligini gosterir Daglik bolgelerin tipik turleri dag kecileri ve dag sicanlaridir Ormanlarda ayrica karaca alageyik ve yaban domuzlari da yasar Ulkede 1997 yilindan beri koruma altinda bulunan iki duzine kadar ozgur kahverengi ayi yasamaktadir Ulkenin dogusunda tarla faresi ve tarla sincabina rastlanir Ulkenin toplam alaninin 24 u dogal koruma altindadir Avusturya da uc dogal park yuzlerce de koruma alani ve dogal park bulunur Dogal kaynaklar Ulkenin asagi yukari 47 si ormanlarla kaplidir Orta Avrupa nin en fazla ormana sahip ulkesidir Alpler in 2150 metreye kadar olan yuksekliklerinde mevcut olan ormanlarin buyuk bir kismi ozel sahislara aittir Madenler bakimindan oldukca zengin sayilan Avusturya da demir magnezyum grafit ve komur elde edilir Dunyada en cok grafit ureten ulkedir Petrol ve dogal gaz uretiminde Avrupa da dorduncu siradadir Bunlardan baska bakir cinko kursun antimon boksit ve tungsten madenleri de kafi miktarlarda uretilmektedir Nufus1960 tan itibaren nufus gelisimiEtnik Yapi 8 60 milyon 2019 olan nufusun yaklasik 93 u Avusturyalidir Turkler Almanlar Slavlar Hirvatlar ve Macarlar ozellikle Burgenland da Slovenler ozellikle Karintiya da Cekler ozellikle Viyana da ve daha kucuk sayida da Italyanlar Sirplar ve Rumenler ulkenin diger azinlik gruplaridir Nufusun 18 6 sini 1 14 yas grubu 61 6 sini 15 59 yas grubu 19 8 ini de 60 yasindan yukarisi teskil etmektedir Halkin 68 i sehirlerde yasar Ulkenin nufus yogunlugu kilometrekare basina 99 kisidir Bununla birlikte nufus ulke geneline asimetrik dagilmistir Alplerin genis bolgelerinde yerlesim yoktur Yillik nufus artisi 2004 yilina gore yuzde 0 14 seviyesindedir Ortalama yasam suresi erkeklerde 76 4 kadinlarda 82 1 yildir Din 2021 nufus sayiminda ulke nufusunun 67 2 si Hristiyan dir Katolik Kilisesi nin kendisine gore 2021 yili itibariyla Katoliklerin sayisi nufusun 55 2 sine dustu Buna karsilik goc nedeniyle Avusturya da Muslumanlarin sayisi son yillarda artti 2001 yilinda nufusun 4 2 si kendisini Musluman olarak tanimliyordu 2010 da yaklasik 5 ila 6 2 ye 2021 de ise 8 1 e yukseldi Dil Avusturya da standart Avusturya Almancasi konusulur ancak oncelikle egitimde yayinlarda duyurularda ve web sitelerinde kullanilir Cogunlukla Almanya nin Standart Almancasi ile aynidir ancak bazi kelime farkliliklari vardir Bu Standart Almanca dili Almanya Avusturya Isvicre ve Lihtenstayn in yani sira Almanca konusan onemli azinliklara sahip olanlar arasinda resmi baglamlarda kullanilir Italya Belcika ve Danimarka Bununla birlikte Avusturya nin ortak konusulan dili okullarda ogretilen Standart Almanca degil Bavyera Avusturya dilidir bir Yukari Almanca Avusturyali olmayan Alman lehcelerini konusanlarin yani sira kendi aralarinda ve farkli derecelerde guclukle anlasilan yerel dil veya lehceler toplulugu Kolektif bir butun olarak ele alindiginda Alman dilleri veya lehceleri Avusturya da ikamet eden 2 5 lik Alman dogumlu vatandaslari iceren nufusun 88 6 si tarafindan yerel olarak konusulmaktadir ardindan Turkce 2 28 Sirpca 2 21 Hirvatca 1 63 Ingilizce 0 73 Macarca 0 51 Bosnakca 0 43 Lehce 0 35 Arnavutca 0 35 Slovence 0 31 Cekce 0 22 Arapca 0 22 ve Rumence 0 21 gelmektedir Avusturya nin Karintiya ve Steiermark federal eyaletleri Slovence konusan onemli bir yerli azinliga ev sahipligi yaparken en dogudaki eyalet olan Burgenland da eskiden Avusturya Macaristan in Macar kisminin bir parcasiydi Macarca ve Hirvatca konusan onemli azinliklar var Avusturya nin bu eyaletlerinde Almancanin yani sira Hirvatca Macarca ve Slovence de resmi dil olarak kabul edilmektedir Statistik Austria tarafindan 2001 yili icin yayinlanan nufus sayimi bilgilerine gore Avusturya da toplam 710 926 yabanci uyruklu yasiyordu Bunlarin en buyugu acik farkla eski Yugoslavya dan 283 334 yabanci uyrukludur bunlarin 135 336 si Sirpca 105 487 Hirvatca 31 591 Bosnakca yani toplamda 272 414 Avusturya da ikamet eden anadili arti 6 902 Slovence ve 4 018 Makedonca konusur Ikinci en buyuk dilsel ve etnik grup nufusu su anda Avusturya da yasayan 200 000 ila 300 000 kisilik Turklerdir azinlik Kurtler dahil Bir sonraki en buyuk dilsel ve etnik grup nufusu Avusturya disindan gelmelerine ragmen anadili Almanca konusan 124 392 dir cogunlukla Almanya dan bazilari Isvicre den Italya daki Guney Tirol den Romanya dan veya eski Sovyetler Birligi nden Nufus ya goreYil Nufus1527 civarinda 1 500 0001600 civarinda 1 800 0001700 civarinda 2 100 0001754 2 728 0001780 2 970 0001790 3 046 0001800 3 064 0001810 3 054 0001821 3 202 0001830 3 476 5001840 3 649 7001850 3 879 7001857 4 075 5001870 4 520 0001880 4 941 0001890 5 394 0001900 5 973 0001910 6 614 0001913 6 767 0001919 6 420 0001923 6 535 0001930 6 684 0001939 6 653 0001951 6 935 0001961 7 086 0001971 7 500 0001981 7 569 0001988 7 697 0001991 7 755 0002001 8 043 0002017 8 810 0002018 8 860 000Eyaletler ve sehirlerFederal bir cumhuriyet olan Avusturya dokuz eyaletten olusur Eyalet Almanca Bundesland Baskent Yuzolcumu Nufus1 Burgenland 9 Eisenstadt 3 966 km 280 3502 Karintiya Almanca Karnten 6 Klagenfurt 9 536 km 560 7533 Asagi Avusturya Almanca Niederosterreich 2 St Polten 19 174 km 1 588 5454 Yukari Avusturya Almanca Oberosterreich 3 Linz 11 980 km 1 405 9865 Salzburg 7 Salzburg 7 154 km 529 096 Steiermark 4 Graz 16 392 km 1 203 9867 Tirol 5 Innsbruck 12 648 km 698 478 Vorarlberg 8 Bregenz 2 601 km 364 619 Viyana Almanca Wien 1 Viyana Almanca Wien 414 90 km 1 660 53418 yuzyilda Viyana Avusturya nin en buyuk sehirleri Viyana 1 71 milyon Graz 261 bin Linz 189 bin Salzburg 148 bin ve Innsbruck tur 120 bin Tabiat sartlari icabi kis sporlarinin merkezi durumundadir Dolayisiyla turizm ve kis sporlari cok gelismistir Okuma yazma orani oldukca yuksektir 98 1983 Ulkedeki egitim kurumlari Avrupa nin en eski egitim kurumlarindandir Mesela Viyana Universitesi 1365 te kurulmustur Ulkede mevcut dort universite ve buna bagli cesitli fakulte ve universite seviyesinde akademiler vardir Kilisenin egitim ve ogretimde buyuk bir agirligi vardir Avrupa nin kavsak noktasi oldugu icin tasimacilik ve ulasim cok gelismistir SiyasetBaskent Viyana da bulunan parlamento binasi Avusturya anayasasina gore ulke demokratik federal bir cumhuriyettir Burgenland Karintiya Asagi Avusturya Yukari Avusturya Salzburg Steiermark Tirol Vorarlberg ve Viyana olmak uzere dokuz eyaletten olusmaktadir Yurutme Devlet Baskani Federal Cumhurbaskani sifati tasir Anayasa alti yillik bir devre icin devlet baskaninin halk tarafindan secilmesini sart kosmustur Federal Cumhurbaskani dis meselelerde devleti temsil eder Anlasma ve kanunlari imzalar sansolye yardimci sansolye bakan ve diger yetkilileri tayin eder Baskan ayni zamanda meclisi toplar fesheder ve tatile sokabilir Yasama Parlamento iki kamaralidir Bundesrat Eyaletler Meclisi eyalet parlamentolari tarafindan secilen 62 milletvekilinden Nationalrat Milli Meclis ise nisbi temsil ile dogrudan secilen 183 uyeden olusmaktadir Nationalrat adaylarinin en az 19 yasini doldurma sarti vardir Bundesrat ta hangi eyaletin kac parlamenterle temsil edilecegi eyaletin nufusuna bagli olarak belirlenir Bu meclis sadece danisman fonksiyonuna sahip olmasina karsin kimi yasalarin cikmasini geciktirebilir Avusturya da oy kullanma yasi 16 dir Siyasi partiler ve baskanlari Avusturya Sosyal Demokratik Partisi SPO Pamela Rendi Wagner Avusturya Halk Partisi OVP Sebastian Kurz Avusturya Ozgurluk Partisi FPO Norbert Hofer Avusturya nin Geleceginin Ittifaki BZO Yesiller GRUNE Werner Kogler Yeni Avusturya Partisi NEOS Beate Meinl Reisinger Avusturya Komunist Partisi KPO Mirko MessnerEkonomiAvusturya ekonomisi sanayi turizm ve tarima dayanmaktadir Tarima elverisli topraklari azdir Bol urun alabilmek icin modern tarim II Dunya Savasi ndan sonra hizla gelismistir Ulkenin alcak bolgelerinde bulunan cayirlik alanlarda hayvancilik gelismistir Ekonomisinin ana kaynagini meydana getiren sanayi dalinda pik demir ve ham celik aluminyum uretimi on siralarda yer alir Kagit kimyasal madde ve plastik diger sanayi urunleridir Avusturya dunyanin onde gelen tabii magnezit ureticisidir Schwechat taki buyuk petrol rafinerisi ulkenin toplam petrol ve petrol urunleri tuketiminin dortte ucunu karsilar Genis ormanlarindan elde edilen sadece bir bolumu ulkede islenir Islenmemis kereste ulkenin baslica ihrac urunleri arasinda yer alir En onemli ihrac urunlerini makineler elektronik araclar maden urunleri kagit elektrik enerjisi gida maddeleri meydana getirir KulturSanat ve mimari Belvedere Sarayi Barok mimarisinin bir ornegidir Avusturyali sanatcilar ve tasarimcilar arasinda unlu ressamlar Ferdinand Georg Waldmuller Gustav Klimt Oskar Kokoschka Egon Schiele Carl Moll ve Friedensreich Hundertwasser unlu fotografcilar Inge Morath ve Ernst Haas ve unlu mimarlar Otto Wagner ve Hans Hollein 1985 Pritzker Mimarlik Odulu sahibi gibi isimler yer alir Cagdas sanatci onemli sanatcilardan biridir Edebiyat Stefan Zweig Avusturya sanatcilar ve bilim insanlari ulkesi olarak taninmasina uygun bicimde her zaman sairler yazarlar ve romancilar ulkesi olmustur Roman yazarlari Arthur Schnitzler Stefan Zweig Thomas Bernhard ve Robert Musil sairler Georg Trakl Franz Werfel Franz Grillparzer Rainer Maria Rilke ve cocuk edebiyati yazari Avusturya nin unlu edebiyatcilari arasinda yer alir Unlu cagdas oyun yazarlari ve romancilar arasinda Nobel Edebiyat Odulu bulunan Elfriede Jelinek Peter Handke ve Daniel Kehlmann yer almaktadir TurizmAvusturya nin daglari ormanlari ve vadileri yaz ve kis aylarinda ideal tatil yerleridir Goller daglar ve vadiler cesitli sporlari ile unludur Viyana ise muzik guzel sanatlar ve tarihi eserlerin merkezidir Operalar sanat galerileri bale gosterilerinin verildigi salonlar bassehirde toplanmistir Kis aylarinda binlerce ziyaretci kayak yapmaya Avusturya ya gelmektedir Kaynakca Die verschiedenen Amtssprachen in Osterreich DemokratieWEBstatt at 24 Mayis 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Mayis 2018 Regional Languages of Austria Rechtsinformationssystem des Bundes 2013 18 October 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 July 2013 Kommission fur Migrations und Integrationsforschung der Osterreichischen Akademie der Wissenschaften PDF Statistik Austria 2012 s 27 24 Subat 2013 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 20 Aralik 2014 Population by Year Quarter beginning 1 Ocak 2021 3 Nisan 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Temmuz 2016 a b c d International Monetary Fund 1 Nisan 2018 12 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Temmuz 2018 Gini coefficient of equivalised disposable income EU SILC survey ec europa eu Eurostat 20 March 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 June 2020 Human Development Report 2020 The Next Frontier Human Development and the Anthropocene PDF United Nations Development Programme 15 Aralik 2020 ss 343 346 ISBN 978 92 1 126442 5 15 Aralik 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 16 Aralik 2020 Austria Encyclopaedia Britannica 31 Mayis 2009 19 Nisan 2009 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 31 Mayis 2009 Die Bevolkerung nach Umgangssprache Staatsangehorigkeit und Geburtsland PDF Statistik Austria 13 Kasim 2010 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 17 Kasim 2010 Stadt Wein Almanca 3 Eylul 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Ekim 2019 Jelavich 267 The World Factbook Central Intelligence Agency 14 Mayis 2009 10 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 31 Mayis 2009 Austria About OECD 6 Mayis 2009 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Mayis 2009 Austria joins Schengen Migration News May 1995 7 July 2009 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Mayis 2009 Austria and the euro European Commission European Commission 8 January 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 January 2018 Archaologischer Park Carnuntum Archaologische Kulturpark Niederosterreich Betriebsgesellschaft m b H 16 January 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Subat 2010 a b Johnson 19 Johnson 20 21 a b PDF web archive org 13 Kasim 2010 30 Agustos 2012 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 30 Mayis 2023 DemokratieWEBstatt at Almanca 16 Ocak 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Mayis 2023 www ris bka gv at 11 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Mayis 2023 19 Kasim 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Mayis 2023