Azərbaycanca AzərbaycancaБеларускі БеларускіDansk DanskDeutsch DeutschEspañola EspañolaFrançais FrançaisIndonesia IndonesiaItaliana Italiana日本語 日本語Қазақ ҚазақLietuvos LietuvosNederlands NederlandsPortuguês PortuguêsРусский Русскийසිංහල සිංහලแบบไทย แบบไทยTürkçe TürkçeУкраїнська Українська中國人 中國人United State United StateAfrikaans Afrikaans
Destek
www.wikipedia.tr-tr.nina.az
  • Vikipedi

Koordinatlar 35 10 N 33 21 E Kuzey Kıbrıs resmî adıyla Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti KKTC Akdeniz deki Kıbrıs a

Kuzey Kıbrıs

Kuzey Kıbrıs
www.wikipedia.tr-tr.nina.azhttps://www.wikipedia.tr-tr.nina.az

Koordinatlar: 35°10′N, 33°21′E

Kuzey Kıbrıs, resmî adıyla Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC), Akdeniz'deki Kıbrıs adasının kuzey kısmında yer alan, de facto devlet. Varlığı Türkiye dışında hiçbir ülke tarafından tanınmamaktadır.Birleşmiş Milletler ve Avrupa Birliği gibi kuruluşlar ve uluslararası toplum tarafından 1974'te Türkiye'nin gerçekleştirdiği Kıbrıs Harekâtı'ndan beri Kıbrıs Cumhuriyeti'nin Akdeniz'de bulunan toprağı olarak nitelendirilmektedir.

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti
image
Bayrak
image
Arma
Millî marş
İstiklâl Marşı
image
Başkent
ve en büyük şehir
Kuzey Lefkoşa
Resmî dil(ler)Türkçe
Etnik gruplar
(2020)
Türkler (%99,2)
Rumlar (%0,3)
İngilizler (%0,2)
Maruniler (%0,2)
Diğer (%0,1)
DemonimKıbrıs Türkü, Kıbrıslı Türk
HükûmetÜniter yarı başkanlık sistemli anayasal cumhuriyet
• Cumhurbaşkanı
Ersin Tatar
• Başbakan
Ünal Üstel
• Meclis Başkanı
Zorlu Töre
Yasama organıCumhuriyet Meclisi
Tarihçe 
• Kıbrıs Türk Genel Komitesi
21 Aralık 1963-27 Aralık 1967
• Kıbrıs Geçici Türk Yönetimi
27 Aralık 1967-1 Ekim 1974
• Kıbrıs Harekâtı
20 Temmuz 1974-18 Ağustos 1974
• Otonom Kıbrıs Türk Yönetimi
1 Ekim 1974-13 Şubat 1975
• Kıbrıs Türk Federe Devleti
13 Şubat 1975-15 Kasım 1983
• Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti
15 Kasım 1983-günümüz
Yüzölçümü
• Toplam
3.355 km2 (167.)
• Su (%)
2,7
Nüfus
• 2022 sayımı
382.836
• Yoğunluk
114/km2 (102.)
GSYİH (SAGP)2016 tahminî
• Toplam
$3,735 milyar
• Kişi başına
$13.428
GSYİH (nominal)2020 tahminî
• Toplam
$21,407 milyar
• Kişi başına
$10.055
Para birimiTürk Lirası (₺) (TRY)
Zaman dilimiUTC+2 ()
• Yaz (YSU)
UTC+3 ()
Tarih formatıMiladi Takvim
Trafik akışısol
Telefon kodu+90 392
İnternet alan adı.ct.tr ve .tr

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ne uluslararası toplum tarafından ekonomi, ulaşım, spor gibi alanlarda ambargolar uygulanmaktadır. Ambargolardan dolayı ekonomik olarak Türkiye'ye bağımlı hâle gelmiştir. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, Türkiye tarafından ekonomik, siyasi ve askerî olarak desteklenmektedir. Ülke 2000'li yılların başlarından itibaren ekonomik sıkıntılar yaşamaya başlamıştır fakat 2001 yılından itibaren ekonomide hızlı bir büyüme yaşanmıştır.

Tarihçe

Bu madde kapsamında Kıbrıs Sorunu çerçevesindeki tarihçe incelenmektedir. Genel Kıbrıs tarihi için (Kıbrıs) sayfasına bakınız.
image
Büyük Han, Lefkoşa

Venedikliler dönemi

Kıbrıs'ta Venedik Cumhuriyeti hâkimiyeti, 26 Şubat 1489'da başladı. O dönemde adanın hâkimi olan Lüzinyan kralı, Katerina Kornaro adlı bir Venedik soylusuyla evlendi. Kral ölünce ada Venediklilere kaldı.

Adayı yöneten Venedikli, Mağusa'da ikamet etmekteydi. Venedikliler döneminde askeriyeye önem verilmiş, Mağusa'nınki başta olmak üzere kaleler sağlamlaştırılmıştı. Lefkoşa Surları ise 8 milden 3 mile indirilerek yeniden yapılmıştır.

Osmanlı dönemi

image
Kıbrıs'ın, Osmanlı İmparatorluğu'nda denizci olan Piri Reis tarafından oluşturulmuş tarihî haritası.

Fetihten önce Kıbrıs, Doğu Akdeniz'deki Osmanlı Devleti'ne ait gemilerine akın yapan Hristiyan korsanlarının sığınağı hâline gelmiştir. Bu korsanlar genellikle deniz ticaret gemilerine ve hacca giden yolculara saldırarak buradaki yol güvenliğini yok etmektedir. Bunun gibi nedenlerden dolayı Kıbrıs'ın alınması gerekli görülmüştür.

Kıbrıs, II. Selim'in hükümdarlığı esnasında, Lala Mustafa Paşa komutasındaki ordu ve Piyale Paşa komutasındaki donanma tarafından, 1 Temmuz 1570'te başlayıp 1 Ağustos 1571'de Mağusa'nın fethedilmesiyle Osmanlı idaresine girdi. Kıbrıs'ın fethiyle Osmanlı Devleti, Doğu Akdeniz'e tamamen hâkim olmuştur.

15 Eylül 1570 tarihinde Lala Mustafa Paşa, tören ile Lefkoşa şehrine girmiştir. Kıbrıs fethedildiği tarihte adada çok az sayıda Ortodoks Rum vardı. Çünkü Venedikliler Katolik idi ve Ortodoks Kilisesi'ne yaşama hakkı tanımıyordu. Osmanlı Devleti Ortodokslara serbestçe kilise kurma ve gelişme imkânı sağladı. Böylece adada Ortodoks Kilisesi gelişti ve Katolik Kilisesi etkinliğini kaybetti.

1571 yılında Kıbrıs'ta yapılmış bulunan nüfus sayımında yerli halkın nüfusu 150.000'dir. Burada bulunan Türk askeri ise 30.000 kadardır. Fethin ardından Karaman'dan adaya göç ettirilen Türkler, adanın ilk Türk sakinleridir. Bugün adada yaşayan Kıbrıs Türkleri'nin (Kıbrıs Harekâtı'ndan sonra Türkiye Cumhuriyeti'nden gelenler hariç) soyu bu Osmanlı idaresinde adaya gönderilen Türklerden gelmektedir.

Birleşik Krallık dönemi

image
1931 yılında Enosis taraftarı Rum gösterileri

93 Harbi'nde Rus İmparatorluğu karşısında yenilen Osmanlı, Ruslara karşı fazla ödün vermemek amacıyla,Birleşik Krallık'ın isteği üzerine ada 92.799 sterline kiralanmıştır. Osmanlı mülkiyeti devam ediyor sayılmakla birlikte, yönetim tamamen Birleşik Krallık'a geçti.Birleşik Krallık adayı "Komiser" diye tabir ettiği yüksek rütbeli yöneticilerle idare etmiştir. 1914'te başlayan I. Dünya Savaşı'nda Osmanlı'nın Birleşik Krallık karşısındaki Almanya'nın yanında savaşa girmesi üzerine Birleşik Krallık adayı ilhak edip adaya vali tayin etti. 1923'te imzalanan Lozan Barış Antlaşması’nın 21. Maddesi gereğince, Birleşik Krallık'a ilhakı tanındı. 1925 yılında Kıbrıs kraliyet kolonisi olarak ilan edildi ve adaya ilk Türkiye Cumhuriyeti konsolosu atandı.

Ekim 1931'de itibaren Rumlar Enosis isteğiyle ayaklandı, Rumlar'ın Birleşik Krallık yönetimine karşı ayaklanması sonucu Birleşik Krallık'ın politikası sertleşti. Yunan ve Türk tarihinin okutulması, iki ülkenin bayraklarının kullanılması ve Yunan ya da Türk ulusal kahramanlarının resimlerinin sergilenmesi yasaklandı. Türk topluluğu Enosis’e karşı olduğunu açıkladı. 1943 yılında Kıbrıs Adası Türk Azınlığı Kurumu (KATAK) kuruldu. Fakat KATAK'ın faaliyetini yetersiz bulan Fazıl Küçük KATAK'tan ayrılmış ve 23 Nisan 1944'te Kıbrıs Millî Türk Halk Partisi (KMTHP)'ni kurmuştur.

II. Dünya Savaşı’nın ardından kolonilerin tasfiyesi eğilimi yaygınlaşınca, Yunanistan Hükûmeti 1954'te Birleşmiş Milletler’e ulusların kendi kaderlerini tayin haklarının (Self-determinasyon) Kıbrıs için de uygulanması yolunda başvuruda bulundu. Türkiye'nin karşı çıktığı bu istek Birleşmiş Milletler'ce reddedildi.

EOKA 1 Nisan 1955’te adada faaliyete geçti. Rumlar arasında Enosisçi-Anti Enosisçi çatışması başladı. Türkiye ilk kez sorunda taraf olmayı kabul etti[] ve 29 Ağustos’ta Londra’da Birleşik Krallık ve Yunanistan’ın katıldığı toplantıda, Türkiye de temsil edildi. 15 Kasım 1957'de Türk Mukavemet Teşkilatı (TMT) kuruldu. 1958 yılında gündeme gelen 'na göre Kıbrıs’ın İngiliz Milletler Topluluğu içinde kalmasına ama Türkiye ve Yunanistan'la da bağlara sahip olmasına karar verildi.

1960'tan 1974'e

image
Kıbrıs Fatihi olarak bilinen Bülent Ecevit

1960'ta kurulan Kıbrıs Cumhuriyetinde her iki toplum da %70 Rum-%30 Türk oranında her kurumda temsil hakkına sahipti. Fakat Kıbrıs Cumhuriyeti cumhurbaşkanı III. Makarios 30 Kasım 1963’te 13 maddeden oluşan anayasa değişikliği önerilerini sundu. Bunlar arasında anayasanın değişmez maddeleri, Kıbrıs Türk'ü olan Başkan Yardımcısının veto hakkının ortadan kaldırılması, Temsilciler Meclisinde ayrı çoğunluklar ilkesinin ortadan kaldırılarak kararların basit çoğunlukla alınması, ayrı belediyelerin ortadan kaldırılması gibi maddeler de bulunmaktaydı.

ABD Başkanı Kennedy, Makarios’a bundan vazgeçmesini önerdi ve Türkiye değişiklikleri kabul etmeyeceğini bildirdi. Kıbrıs Türkleri'nin de reddi üzerine Kıbrıs Rumlarıyla Kıbrıs Türkleri arasında 21 Aralık 1963’te Kanlı Noel adı verilen toplumlararası çatışmalar patlak verdi. Bu çatışmalarla birlikte Kıbrıs Türklerinin hükûmetteki temsiliyeti sona ererken, yer yer Türklere karşı katliamlar yaşandı, 25.000 civarında Kıbrıslı Türk göçmen oldu ve enklavlarda yaşamaya başladı. Bu dönemdeki yönetimin adayı Yunanistan'a ilhak planı olan Akritas Planı daha sonraları basına sızdı.

1967’de Rum saldırıları tekrar başladı. Yunanistan Ordusu'nun 15 bin askeri, gayri resmî olarak adaya yerleştirildi. Türklere karşı sürdürülen sindirme politikasının durdurulması için Türkiye ve Yunanistan başbakanları arasında düzenlenen toplantı bir sonuç vermeyince, Türkiye askerî müdahalede bulunacağını açıkladı.

TBMM hükûmete müdahale yetkisi verdi. Türk uçakları Kıbrıs üzerinde uçmaya başladı. Donanma ve çıkarma birlikleri harekete geçti. ABD’nin arabuluculuğuyla Yunanistan birliklerinin geri çekilmesi sağlanınca, Türkiye harekâtı durdurdu. Yunanistan'ın askerleri üç Türk köyünden geri çekilirken arkalarında 24 ölü bıraktılar.[] 1964’ten beri Türkiye’de bulunan Rauf Denktaş gizlice adaya gitti. Denktaş, Yunanlarca tutuklandı ama Türkiye ve ABD’nin itirazı üzerine iade edildi.

1970'li yılların başlarında Yunanistan'ı kontrol eden askerî cunta yönetimi, III. Makarios'un tutumları ve enosisin yolunda ilerleme olmamasından dolayı memnun değildi. Cunta, 15 Temmuz 1974 tarihinde Kıbrıs Ulusal Muhafız Birliği'ne emir vererek bu birliğin komutanının görevinden alınmasını ve adanın kontrolünü Yunan subayların bulunduğu bu birliğin almasını istedi. Birlik aynı gün Lefkoşa'daki Başkanlık Sarayı'nı bastı ve III. Makarios görevden alındı.Nikos Sampson yeni hükûmetin devlet başkanı olduğu dünyaya ilan edildi. Her ne kadar milliyetçi Rumlar tarafından darbe yapılsa da Yunanistan ile birleşmedi, Kıbrıs'ın bağımsızlığı devam etti ve bağımlı bir yönetim olmadı.Türkiye Cumhuriyeti, gerçekleştirilen darbe nedeniyleZürih ve Londra Antlaşması'nın IV. maddesine istinaden gerçekleştirdiğini savunarak 20 Temmuz 1974 tarihinde Kıbrıs'a karadan ve havadan harekât başlattı. Türk birlikleri, adaya indikten kısa bir süre sonra adanın büyük şehirlerinden bir olan Girne'ye girdi. Başkent Lefkoşa'ya doğru ilerlemeye başladı. 22 Temmuz'da taarruz sonucunda Türk birlikleri önce Girne’ye girdi, daha sonra da başkent Lefkoşa’ya yöneldi. Ateşkes başlamadan Girne-Lefkoşa hattı birleşti.

Geçici ateşkes ilan edildiyse de Rum birliklerinin bu ateşkes kurallarına uymaması sonucu Türkiye Dışişleri Bakanı Turan Güneş’in “Ayşe tatile çıksın” parolasıyla 13 Ağustos'ta Türk birlikleri tekrar ilerlemeye başladı. Türk birlikleri 14 Ağustos'ta başkent Lefkoşa'ya, 15 Ağustos'ta Lefke ve Mağusa'ya girdi. Uluslararası baskılar sonucunda ateşkes ilan edildi ve adanın %37'si Türkler'in kontrolüne geçti. 170.000 civarındaki Kıbrıslı Rum kuzeyde bulunan evlerinden göç ettirildi, 50.000 Kıbrıslı Türk ve daha sonra da Türkiye'nin teşviki ile Türkiye'den gelen göçmenler ise bu evlere yerleştirildi.

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin ilanı

image
Rauf Denktaş kurucu cumhurbaşkanı

Kıbrıs Harekâtı sonrasında 1976'da Kıbrıs Türk Federe Devleti kurulmuştur.

15 Kasım 1983'te Kıbrıs Türk Federe Devleti meclisi self-determinasyon hakkını kullanarak oy birliği ile aldığı bir kararla, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ni ilan etmiştir. KKTC'nin kuruluş bildirgesini kurucu cumhurbaşkanı Rauf Denktaş okudu. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin kurulması, Kıbrıs Cumhuriyeti, Yunanistan’ın ve pek çok devletin yanı sıra Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin de tepkisini çekti.

Güvenlik Konseyi, 18 Kasım’da aldığı bir kararla bağımsızlık kararını kınadı. 13 Mayıs 1984’te de Güvenlik Konseyi 550 sayılı kararı ile Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin ilanını ayrılıkçı bir hareket olarak tanımladı.

Görüşmeler ve Çözüm Arayışları

Kıbrıs Sorunu, dünyanın gündemine girdiğinden beri başta Birleşmiş Milletler bünyesindeki çalışmalar olmak üzere adanın birleştirilmesi gayesi ile birçok faaliyet yürütülmüştür. Fakat bunlardan bir sonuç alınmamıştır. Bunlardan biri olan 2004 Annan Planı referandumu da Kıbrıslı Türklerin "kabulü" ve Rumların "hayırı" ile gerçekleşmemiştir. 1 Mayıs 2004’te Kıbrıs Cumhuriyeti tüm adayı temsilen Avrupa Birliği’ne girmişlerdir.

Coğrafya

image
Girne Dağları'nda Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti bayrağı ve Mustafa Kemal Atatürk'ün "Ne Mutlu Türküm Diyene" sözü.

Toprakları kuzeyde Dipkarpaz, batıda Güzelyurt, güneyde de Akıncılar'a doğru yayılır. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ile Kıbrıs Cumhuriyeti toprakları arasında Birleşmiş Milletler'in kontrolünde tampon bölge bulunmaktadır.

KKTC'nin önemli yerleşim yerleri, başkent Lefkoşa, Girne, Gazimağusa, Güzelyurt ve İskele'dir. KKTC, etkisinde bulunduğu Akdeniz ikliminden dolayı fazla yağış almaz. Genellikle sıcak ve kuraktır.

Kıbrıs'ın sahil kıyıları, aşağı yukarı yüz milyon senedir Chelonia mydas ve Caretta caretta kaplumbağaları tarafından ziyaret edilmektedir. Bu canlılar yumurtlamak için Mayıs ve Ağustos ayları arasında Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin kumsallarına gelmektedirler. Adanın kuzeyinde doğal mağaralar da bulunmaktadır. Sarkıt ve dikitleri ile İncirli Mağarası, İnönü’deki Sütünlu Mağara, olmak üzere 85 adet civarındaki doğal mağara bulunmaktadır.

KKTC'nin karasal ve denizaşırı komşuları yönlerine göre aşağıda gösterilmiştir:

KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURIYETI'nden yönler
Akdeniz
daha kuzeybatıda image Türkiye 		Akdeniz
daha kuzeyde image Türkiye
  		Akdeniz
daha kuzeydoğuda image Türkiye
Akdeniz
image K image
B image D
image G image
Akdeniz
daha doğuda image Suriye
image Kıbrıs Cumhuriyeti image Kıbrıs Cumhuriyeti
  		Akdeniz
daha güneydoğuda image Lübnan ve
image İsrail

Yönetim ve politika

image
Ersin Tatar
Cumhurbaşkanı
2020'den beri

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti yarı başkanlık sistemi ile yönetilmektedir. Cumhurbaşkanı aynı zamanda devlet başkanı, başbakan ise hükümetin başkanıdır. Ülkede çok partili demokratik bir rejim vardır. Yürütme yetkisi Cumhurbaşkanı ve hükümet tarafından kullanılmaktadır. Yasama yetkisi ise KKTC Cumhuriyet Meclisi'ne aittir.

KKTC Cumhurbaşkanı halk tarafından, 5 yıllık süre için seçilir. Bu görevi 23 Ekim 2020'den beri Ersin Tatar yürütmektedir. 50 kişiden oluşan Cumhuriyet Meclisi halkın oylarıyla seçilmektedir. 2022 genel seçimlerinde Ulusal Birlik Partisi (UBP) birinci parti çıkmıştır.

ABD merkezli Freedom House kuruluşu Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ni "özgür" olarak nitelemektedir.

İdari yapılanma

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti idari olarak altı ilçeye (Lefkoşa, Gazimağusa, Girne, Güzelyurt, İskele ve Lefke) bölünmüş olup, bu ilçelerin alt bölümü olarak da 12 bucak bulunur. İlçe yönetimindeki en üst düzey yönetici kaymakamdır, kaymakamlar İçişleri Bakanlığına bağlı olarak görev yapar; İçişleri Bakanı, Başbakan ve Cumhurbaşkanı'nın onayıyla atanır. En küçük yüz ölçümüne ve nüfusa sahip ilçe Lefke'yken, en büyük nüfus Lefkoşa, en büyük yüz ölçümüyse Gazimağusa ilçesinde bulunur. Yerel yönetim olarak yirmi sekiz belediye bulunur.

Uluslararası statü ve dış ilişkiler

image
ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton ve dönemin KKTC Cumhurbaşkanı Mehmet Ali Talat, Washington, 15 Nisan 2009.
image
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin temsilcilik ofisi, Londra, Birleşik Krallık.

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, Türkiye haricinde tanınmamaktadır.

1992’de Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti Meclisi'nin yetkisi olmadığı halde KKTC’nin tanınmasına ilişkin karar aldığına dair bilgi aktarılmaktadır.Azerbaycan-Kuzey Kıbrıs arasındaki ilişkiler aralarına Türkiye'yi de katarak "bir millet, üç devlet" anlayışının gelişmesine ve bu anlayışın söz konusu ilişkilere yön vermesine yol açmış olsa da Azerbaycan Dağlık Karabağ sorunu yüzünden KKTC'yi resmen tanımamaktadır.

Haziran 2004'te İslam Konferansı Örgütü dışişleri bakanları "Kıbrıs Türk Toplumu" sıfatıyla gözlemci olarak katılan KKTC'nin Annan Planı'nda kullanılan "Kıbrıs Türk Devleti" tanımıyla katılmasını kararlaştırmışlardır.

29 Nisan 2004 tarihinde Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi tarafından kabul edilen 1376 sayılı kararda Kıbrıs Türk toplumu seçilmiş temsilcilerinin AKPA çalışmalarına katılabilmelerine imkân verilmesine karar verilmiştir. Bu karar doğrultusunda Kıbrıslı Türkler AKPA'da temsil edilmeye başlamış ve asamble toplantılarına 2 temsilci ile gözlemci statüsünde katılmaktadır.

2005'te Gambiya, Batı Afrika ülkesinin Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ni diplomatik ilişkiler kurmaya hazır olduğunu açıklamıştır. 2008'de Katar'da "KKTC Ticaret ve Turizm Ofisi" adıyla temsilciliğini açmıştır.

2004 Nisan'ında yapılan Annan Planı referandumundan bugüne uluslararası camia KKTC ile var olan ilişkilerini iyileştirmeye başladı. Avrupa Birliği'nin genişlemesi'nden sorumlu üyesi raporunda bu şartlar göz önünde tutulursa AB ülkelerinin KKTC'de temsilcilikler açabileceklerini söyledi. AB KKTC'ye 259 Milyon Euro yardım taahhüt etti. Kıbrıs Cumhuriyeti tarafından engellenmeye çalışan bu yardımı KKTC direkt olarak almak istemektedir.

Ordu

KKTC'nin Güvenlik Kuvvetleri Komutanlığı (G.K.K.) adında tümen seviyesinde bir askerî birliği vardır ve 4 Alaydan oluşmaktadır. G.K.K.'nda 18 ile 40 yaşları arasında zorunlu askerliğe alınmış 5000 kadar personel bulunmaktadır. Bunun yanında Türk Silahlı Kuvvetleri'nin 11. Kolordu'su Kıbrıs Türk Barış Kuvvetleri Komutanlığı (K.T.B.K.) yerleşmiş durumdadır.

Ekonomi

image
Girne, Kuzey Kıbrıs'ın başlıca turizm merkezlerinden biridir. Turizm, Kuzey Kıbrıs ekonomisindeki baskın sektörlerinden biridir.

Kuzey Kıbrıs ekonomisine kamu sektörü, ticaret, turizm ve eğitimi içeren hizmet sektörü (2007'de GSYİH'nin %69'luk bir bölümü) hakimdir. Eğitim sektörünün 2011 yılında kazandığı gelir 400 milyon dolar olmakla beraber sanayi GSYİH'nin %22'sine ve tarım %9'una katkıda bulunur. Kuzey Kıbrıs ekonomisi serbest piyasaya dayanmaktadır ve 2014 yılında yeni iş kurma alanında ülke, Avrupa'da birinci sırada yer almıştır.

Devam eden Kıbrıs sorunu ülke ekonomisini olumsuz etkilemektedir. Kıbrıs Cumhuriyeti, uluslararası alanda tanınan otorite olarak, bölgedeki havaalanlarının ve limanlarının kendi kontrolü altında olmadığını ilan ettiği için Kuzey Kıbrıs uluslararası ambargo altındadır. Türkiye dışındaki tüm BM üyesi devletler bu liman ve havalimanlarının etkinliğini tanımamaktadır. Bu durumun bir sonucu olarak Kuzey Kıbrıs büyük ölçüde Türkiye'nin ekonomik desteğine bağımlıdır ve Türk hükûmetinden para yardımı almaktadır.

Kuzey Kıbrıs para birimi olarak Türk lirasını kullanmaktadır. İhracat ve ithalat Türkiye üzerinden yapılmaktadır. Avrupa Birliği, Annan planından sonra limanların açılması sözünü verse de Kıbrıs Cumhuriyeti bunu engelledi ve her ne kadar pratik olmasa da ihracat ve ithalatın güneydeki limanla üzerinden yapılmasına izin verdi.

Uluslararası alanda tanımamanın getirdiği birtakım kısıtlamalara rağmen ekonominin büyüme oranları 2001 ve 2005 yılları arasında %5,4, %6,9, %11,4, %15,4 ve %10,6 idi. 2007'de GSYİH büyüme oranı %2 civarlarındaydı. Bu büyüme, Türk Lirası'nın göreli istikrarı ile doğru orantılı olarak ilerledi. 2002'de 4.409 ABD doları olan kişi başına düşen gayrisafi millî hasıla, 2007'de üç katından daha fazla artarak 16.158 ABD dolarına kadar yükseldi. Büyüme oranı 2010-2013 döneminde sırasıyla %3,7, %3,9, %1,8 ve %1,1 olarak devam etti.

2011 yılında Kuzey Kıbrıs, adanın güney kesiminde meydana gelen ve elektrik santralini etkileyen bir ardından Kıbrıs Cumhuriyeti'ne elektrik satmıştır. 2015 yılında tamamlanan Kuzey Kıbrıs Su Temin Projesi, Akdeniz'in altından geçen bir boru hattıyla Türkiye'nin güneyindeki içme ve sulama suyunu Kuzey Kıbrıs'a temin etmeyi amaçlamaktadır.

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde asgari maaş 1 Ocak 2023 tarihinden itibaren, brüt 13.563 Türk Lirası, net 11.800 Türk Lirası olacak şekilde belirlendi.

Altyapı

image
Ercan Uluslararası Havalimanı, Kuzey Kıbrıs'ın sivil havacılık maksatlı kullanılan tek havalimanıdır.

Uluslararası telefon kodu +90 392'dir. İnternet alan adı .ct.tr'dir. Dünya Posta Birliği Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ni müstakil bir devlet olarak tanımadığından postalarda "Mersin 10 Turkey" posta kodu ile gönderilir.

Kıbrıs Cumhuriyeti 1975 yılında yaptığı girişimlerle adanın kuzeyindeki deniz limanlarını yasal olarak kapalı ilan etti, kuzeyde yer alan hava ve deniz limanlarını "yasadışı sınır geçiş noktası" olarak gördüğünü uluslararası kamuoyuna bildirdi. Bu nedenle Kuzey Kıbrıs'a hava ve deniz yoluyla doğrudan ulaşım yalnızca Türkiye üzerinden mümkündür, adanın kuzeyine durmaksızın yapılacak uçuşlar Chicago Konvansiyonu ihlali olarak sınıflandırıldığından tüm uçuşlar Türkiye'de durmak zorundadır. Kuzey Kıbrıs'a adanın güneyinden Yeşil Hat aracılığıyla ulaşmak da mümkün olsa da, Avrupa Birliği vatandaşlığı olmayanlar adanın kuzeyinden giriş yaptıklarında güneye geçememekte, kuzeyde kalacaklarını beyan etmeleri durumunda güneye girmelerine izin verilmediği durumlar da yaşanmaktadır. Adaya ulaşımda havayolu daha fazla kullanılmakta olup, etkin tek havalimanı Ercan Uluslararası Havalimanı'dır. Deniz yolunda Gazimağusa Limanı Kuzey Kıbrıs'ın yük taşımacılığında ana kapısı pozisyonunda olup, Türkiye'ye yakınlığı dolayısıyla yolcu taşımacılığında daha ağırlıklı kullanılır. Ercan Havalimanı 2018 yılında 4 milyondan fazla yolcu trafiğine ev sahipliği yapmış olup, daha büyük kapasiteli yeni bir terminal inşası devam etmektedir.

Turizm

image
En solda Venedik döneminden kalma Girne Kalesi ve arka planda Girne Dağları ile Girne Limanı'nın panoramik bir manzarası
image
Bellapais Manastırı, Girne

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin en büyük gelirlerinden biri olan turizmin ülkede büyük bir yeri vardır. Ülke iklimi tüm yıl boyunca tatil için olanaklar sağlar. Yağışlar Aralık ve Ocak aylarında yoğunlaşıp ortalama deniz sıcaklığı altı ayı aşkın bir süre 20 °C dir. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti bahar aylarında saran yabani çiçekleriyle ve havayı dolduran portakal, limon ve greyfurt çiçeği kokularıyla ünlüdür.

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti sahilleri yüzmek için Akdeniz'in elverişli ve güvenli, mekânlarındandır. Çoğu tatil tesislerinin modern yüzme havuzları yanında, doğu Akdeniz'in serin suları için güzel sahilleri bulunur.

Adanın iç kesiminde Beşparmak Dağları,güneyinde geniş Mesarya ovası, Ercan Havalimanı ve ülkenin başkenti Lefkoşa bulunmaktadır. Lefkoşa şehrinin tarihi merkezi etrafı 5,5 km uzunluğunda şehir duvarı ile çevrilidir ve bu duvar hâlâ sağlamdır. Girişteki kapı Osmanlılar tarafından yapılmıştır. Doğu sahili boyunca tarihî, gelişmiş Gazimağusa kenti ve onun yanında Salamis Antik Kenti yer alır. Adanın en büyük yarımadası olan Karpaz Yarımadası, yeşil kaplumbağaların yumurtlama mekânıdır. Burada özel alanlar vardır ve giriş çıkış yasaktır.

8 Ekim 2020'de tampon bölge olarak bilinen Kapalı Maraş kısmının bir bölümü turistlere ve yerel halka açıldı.

Demografi

Nüfusu 2013 genel nüfus sayımına göre 286.257 olup yerli Kıbrıs Türkleri ve Türkiye'den gelen göçmenler olmak üzere iki esas zümreden oluşur. Bu zümreler dışında Türkiye'den ve kısmen diğer ülkelerden işçi statüsünde çalışmak üzere gelenler yaşamaktadır. Az sayıda Rum ve Maruni (Kıbrıs ağzında Maronit) doğuda Dipkarpaz, köyünde, kuzeyde Koruçam (Kormacit) ve Karpaşa köylerinde yaşamaktadır. Adadaki Latin kökenli Müslümanlara "Linobamvaki" denir.

Kıbrıs Türklerinin bir kısmı 1955 yılından itibaren siyasi ve ekonomik sebeplerle ülke dışına göç etmişlerdir. Özellikle Birleşik Krallık, Avustralya ve Türkiye Kıbrıs'tan büyük oranda göç almıştır. Ülkeye uygulanan ekonomik ambargolar nedeniyle üçüncü ülkelere yapılan ticarette büyük zorluklar çekilmesi ülke dışına yapılan göçlerin zaman içerisinde devamlılık kazanmasına yol açmıştır.

Yaz döneminde Türkiye ve diğer ülkelerden gelen turistler günlük nüfusun artmasına yol açmaktadır.

Dil

Resmî dili Türkçedir. Halk Türkçenin Kıbrıs ağzını konuşur. Yazı dilinde 1940'lardan itibaren Latin harfleri kullanılmaktadır.[] Kıbrıs ağzında Türkiye Türkçesinde kullanılmayan veya farklı anlam taşıyan bazı kelimeler bulunmaktadır. Örneğin ayakça (pedal) ve macun (reçel).

Din

Günümüzde Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti nüfusu 2014 yılı itibarıyla 313.000'dir. Çeşitli kaynaklarda Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ndeki Müslüman nüfus oranının %98,71 ile %99 oranında yer aldığı belirtilmektedir. %0,5 oranındaki halkın Ortodoks Hristiyan, %0,2 oranında halkın Maruni Hristiyan, geriye kalanların ise diğer dini inançlarının bulunduğu belirtilmiştir.[]

Müslüman nüfus geleneğe bağlı olarak Sünni inancın Hanefi mezhebine bağlıdır. Din İşleri Dairesi Müslümanların dinî ihtiyaçlarına cevap vermeye çalışmaktadır. Din hizmeti veren personelin bir kısmı Türkiye'den sağlanmaktadır. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde bir Alevi azınlığı bulunmaktadır.

Nüfusunun çok az kısmını oluşturan Ortodoks Rumlar ve Katolik Maruniler de bulunmaktadır.

Kıbrıs Türkleri Müslüman dünyası içerisinde yer alan en laik topluluklardan biri olarak tanımlanmıştır. 2006 yılında adlı dünya çapında gerçekleştirilmiş çalışmaya göre Kıbrıslı Türklerin %75'i Tanrı'nın hayatlarında çok önemli olduğunu belirtmiştir. Bu oran Kıbrıslı Rumlarda %91 olmuştur. Cami ve kilise gibi ibadet yerlerine ziyaret de Kıbrıs Türklerinde yaygın olmayıp, Kıbrıslı Rumlara kıyasla daha düşük oranlarda gözlemlenmektedir.

Eğitim

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti eğitim sistemi genel olarak üç bölüm olarak değerlendirilir; bunlar temel eğitim, orta eğitim ve yükseköğretimdir. Ülkede 5 yaşından 15 yaşına kadar süren zorunlu temel eğitim, ücretsizdir. Temel eğitim anaokulu, ilkokul ve ortaokul eğitimini kapsamaktadır. 5 yaş öncesi okul öncesi eğitim ise temel eğitime dahil olmasına rağmen zorunlu değildir.

Zorunlu temel eğitimi orta öğretim dönemi takip eder. Bu dönem zorunlu olmayıp süresi değişebilmektedir. Lise, lise kolej, meslek lisesi, fen lisesi ve pratik sanat okulunda eğitim üç yıldır. Güzel sanatlar lisesi, anadolu lisesi, teknik lise ve turizm otelcilik okullarında eğitim dört yıllıktır.

Orta eğitimden sonra yükseköğrenim dönemi gelmektedir. Bu dönemde ise ön lisans, lisans, lisansüstü ve doktora eğitimi verilir. 18 veya 19 yaşında orta eğitimi bitiren öğrenciler, isteğe bağlı olarak yükseköğrenime devam edebilirler.

Ülkede 2017-2018 öğretim yılı itibarıyla ilkokul ve ortaokul düzeyinde okullaşma oranı %100, lise düzeyinde okullaşma oranı %65'tir.

Yükseköğretim

Milli Eğitim Yasası’na göre yükseköğretim, orta öğretime dayalı en az iki yıllık yükseköğretim veren eğitimin tümünü kapsar. Liselerden herhangi birini başarı ile tamamlayan öğrenciler, yükseköğrenim kurumlarının koşullarına bağlı olmak kaydıyla bu kurumdan yararlanma hakkına sahiptirler. Ülkede yükseköğretim paralıdır.

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ndeki üniversitelerde öğrenim gören Kıbrıslı Türk öğrencilerin sayısı 13.396 iken Türkiye’de öğrenim gören Kıbrıslı Türk öğrenci sayısı 943 ve 3. Ülkelerde öğrenim gören öğrenci sayısı 331’dir.

Diğer taraftan yurt dışından Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti üniversitelerine başvuran öğrenci sayısında sürekli olarak artış görülmektedir.

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde öğrenim gören yabancı öğrencilerden 55.903 öğrenci gibi büyük çoğunluk Türkiye’den gelmekle birlikte, üçüncü ülkelerden ise 31.483 öğrenci gelmektedir. Üniversitelerin çoğu yüksek lisans ve doktora programları gibi yüksek lisans olanakları sağlamaktadır.

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ndeki Atatürk Öğretmen Akademisi, Akdeniz Karpaz Üniversitesi, Kıbrıs Amerikan Üniversitesi, İstanbul Teknik Üniversitesi Kuzey Kıbrıs, Uluslararası Final Üniversitesi, Kıbrıs Sosyal Bilimler Üniversitesi, Kıbrıs Bahçeşehir Üniversitesi, Ada Kent Üniversitesi, Yakın Doğu Üniversitesi, Girne Amerikan Üniversitesi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Kuzey Kıbrıs Kampüsü, Lefke Avrupa Üniversitesi, Uluslararası Kıbrıs Üniversitesi, Doğu Akdeniz Üniversitesi, Kıbrıs İlim Üniversitesi,Girne Üniversitesi, Kıbrıs Sağlık ve Toplum Bilimleri Üniversitesi'nde 2017-2018 öğretim yılı itibarıyla toplamda 101.026 öğrenci vardır.

Mevcut 17 üniversitenin Türkiye'deki YÖK tarafından denkliği onaylanmıştır. DAÜ ve YDÜ,Avrupa Üniversiteler Birliği'nin (EUA – European University Association) tam üyesidir. Bunun yanı sıra  KKTC’deki birçok üniversitenin Uluslararası Üniversiteler Birliği (IAU – International Association of Universities) ve  İslam Dünyası Üniversiteleri Federasyonu (FUIW – Federation of the Universities of the Islamic World) üyeliği başta olmak üzere birçok uluslararası üyelikleri ve akreditasyonları bulunmaktadır. Girne Amerikan Üniversitesi, Birleşik Krallık'ta Canterbury'de 2009 yılında kampüs açmıştır, bu kampüsün denkliği 2010 yılında tarafından kabul edilmiştir. Ayrıca Girne Amerikan Üniversitesi'nin, Amerika'da, Moldova'da, Türkiye ve Hong Kong'da ve Sri Lanka'da kampüsleri bulunmaktadır.

Kültür

Müzik

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde zamanla birçok müzik grubu ve sanatçı yetişmiştir. Bunlar genelde klasik müzik, opera, pop, Türk sanat müziği, Türk halk müziği, rap gibi müzik türlerini icra ederler.

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ve Türkiye'de faaliyet gösteren birçok Kıbrıslı Türk sanatçı vardır. Bunlardan önde gelenleri şunlardır: Cemaliye Gülten Kıyıcı, Ali İrfan Peksoylu, Kamran Aziz, Rüya Taner, Eylem Kızıl, Ziynet Sali, Işın Karaca, Babutsa, , , , Fikri Karayel, Buray Hoşsöz.

Mutfak kültürü

image
Hellim

Kıbrıs Türk mutfağı, Türk mutfağı ve Akdeniz mutfağı ile benzerlikler göstermektedir. Bu çerçevede şeftali kebabı ve pilavuna gibi yemekler, molehiya, pirohu, koyun sütünden yapılmış hellim ve hellim kızartması, hellimli, tatlı olarak da macun, gullurikya, şamişi ve ekmek kadayıfı anılabilir.

Sanat

Bu alt başlığın geliştirilmesi gerekiyor.

Özellikle fotoğrafçılık, heykelcilik (heykeltıraşlık), resim vb. görsel sanatlar gelişmiştir.[]

Spor

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, kendisine uygulanan ambargolar yüzünden spor alanında uluslararası organizasyonlara üye olamamaktadır. Ülkede kurulmuş olan , Uluslararası Olimpiyat Komitesi tarafından tanınmamaktadır. Başta futbol olmak üzere tüm dallarda KKTC takımlarının uluslararası arenada mücadele etmesi Kıbrıs Cumhuriyeti hükûmeti tarafından engellenmektedir. Bazı Kıbrıs Türk sporcular bu nedenle Türkiye ve Rum takımlarında forma giymektedir.Kıbrıs Türk Futbol Federasyonu, NF-Board'un kurucu üyelerindendir.

Basın

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde basın özgürlüğü, Anayasa’nın 26. maddesince garanti altına alınmıştır. Bu maddeye göre basın ve duyuru hakkı tüm vatandaşlar için serbesttir ve sansür uygulanamaz.

Bayrak Radyo Televizyon Kurumu (BRT) kamu yayıncılığı yapmakta olup Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin ilk televizyon kanalıdır. BRT 1 ve BRT 2 adında iki televizyon kanalının yanında beş adet de radyo ile kamusal yayıncılık yapmaktadır. Türk Ajansı Kıbrıs (TAK) bir devlet kurumu olarak haber ajansı faaliyeti yürütmektedir. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde altısı yerli üçü yabancı toplam dokuz haber ajansı, on üç günlük gazete, dört haftalık dergi, dört aylık dergi, altı televizyon kanalı ve yirmi bir radyo kanalı faaliyetlerine devam etmektedir. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde TRT de izlenebilmektedir.

Kaynakça

  1. ^ . Özgür Gazete. 21 Şubat 2021. 21 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ . Anadolu Ajansı. 10 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2023. 
  3. ^ . KKTC Devlet Planlama Enstitüsü. 21 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2017. 
  4. ^ "Arşivlenmiş kopya". 4 Eylül 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Eylül 2021. 
  5. ^ "Saatler geri alınıyor!". Yeni Düzen. 18 Ekim 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Ekim 2017. 
  6. ^ antiwar.com 16 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . "In Praise of 'Virtual States'" (16 Kasım 2005)
  7. ^ Simón Duke, United States military forces and installations in Europe, Stockholm International Peace Research Institute, Oxford University Press, 1989, , p. 274. (Turkey's occupation of Cyprus...)
  8. ^ Council of Europe, Parliamentary Assembly, Official Report of Debates, p. 212. (Cyprus is.....under Turkish military occupation.)
  9. ^ "Divided Cyprus begins to build bridges". The Guardian. 1 Haziran 2015. 26 Şubat 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Şubat 2017. 
  10. ^ "EU to ease north Cyprus trade ban". BBC. 23 Mayıs 2004 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Şubat 2017. 
  11. ^ a b Universities: Little accord on the island 26 Şubat 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (The Independent) Erişim tarihi: 22 Haziran 2012.
  12. ^ Ekonomiye 100 milyon TL 28 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Kıbrıs Gazetesi) Erişim tarihi: 22 Haziran 2012.
  13. ^ Son 60 yılın en karamsar zamanı 30 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Kıbrıs Gazetesi) Erişim tarihi: 22 Haziran 2012.
  14. ^ a b Hakeri, Bener Hakkı (4 Eylül 2010). "Kıbrıs'ta Venedikliler". Kıbrıs Gazetesi Ekran Eki. s. 6. 
  15. ^ Martin Sicker, "The Islamic world in ascendancy", sf. 213, Praeger Publishers (30 Haziran 2000).
  16. ^ Hacı Osman Yıldırım, Hasan Çağlar, Vahdettin Atik, "Osmanlı İdaresinde Kıbrıs", sf. 48, Başbakanlık Osmanlı Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü (2000).
  17. ^ Hacı Osman Yıldırım, Hasan Çağlar, Vahdettin Atik, a.g.e., s. 51.
  18. ^ "Hürriyet ansiklopedik yıllığı", sf. 198, Hürriyet (1975).
  19. ^ Ali Efdal Özkul, Aydın Özkul, "Kıbrıs'ın sosyo-ekonomik tarihi, 1726-1750", sf. 38, İletişim Yayınları (2005).
  20. ^ Erdinç Sancar, "21. yüzyıl stratejilerinde Türk denizcilik tarihi", sf. 174, IQ Kültür Sanat Yayıncılık (2006).
  21. ^ Yusuf Küçükdağ, "Türk tasavvuf araştırmaları", sf. 209, Çizgi Kitabevi (2005).
  22. ^ Halil Fikret Alasya, "Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ", sf. 2, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü (1987).
  23. ^ Pierre Oberling, Mehmet Erdoğan, "Bellapais'e giden yol", sf. 1, Genelkurmay Basımevi (1987).
  24. ^ Göyünç, Nejat. . Türk Federasyon. 11 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2009. 
  25. ^ Osmanlı İdaresinde Kıbrıs, s.21–22.
  26. ^ Eric Solsten (Derleyen), Cyprus, A Country Study, Washington, D.C.; GPO for the Library of Congress, 1993
  27. ^ . 15 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2009. 
  28. ^ (PDF). Türk Tarih Kurumu. 24 Temmuz 1923. 24 Kasım 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mart 2009. 
  29. ^ Hasgüler, Mehmet. Kıbrıs'ta Enosis ve Taksim Politikalarının Sonu; 37. sayfa, Alfa Yayınları, Şubat 2007, .
  30. ^ Eric Solsten (Derleyen), Cyprus - British Annexation 24 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Washington, D.C.; GPO for the Library of Congress, 1993.
  31. ^ İsmail Bozkurt, Hüseyin Mehmet Ateşin, (1999). Second International Congress for Cyprus Studies: 262. sayfa., Eastern Mediterranean University (Doğu Akdeniz Üniversitesi).
  32. ^ Osmanlı İdaresinde Kıbrıs, s.38.
  33. ^ Osmanlı İdaresinde Kıbrıs, s.40.
  34. ^ "Kıbrıslı Rumlara komünist başkan". Fox.com.tr. 25 Şubat 2008. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2009. []
  35. ^ O'Malley, Brendan (1999). Ian Craig (Ed.). The Cyprus Conspiracy: America, Espionage and the Turkish Invasion. I.B.Tauris. s. 170. ISBN . 25 Mart 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Haziran 2012. 
  36. ^ . Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Londra Temsilciliği. 9 Kasım 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2009. 
  37. ^ Turan, Sibel (15-16 Mayıs 2003). Keşan sempozyumu; 323. sayfa, Keşan Belediye Başkanlığı, 2006.
  38. ^ . 12 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2020. 
  39. ^ "Arşivlenmiş kopya". 21 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Ağustos 2020. 
  40. ^ Aydoğdu, Ahmet (2005). Kıbrıs Sorunu çözüm arayışları, 134. sayfa, Asil Yayın Dağıtım, .
  41. ^ a b c Münir, Metin (26 Ağustos 2004). . Vatan. 3 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2009. 
  42. ^ "Unlawfuk exploitationof the property of displaced persons" (PDF) (İngilizce). Kıbrıs hükûmeti. 28 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 4 Temmuz 2009. 
  43. ^ according to the United Nations Security Council, see Resolution 550 and 541 13 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce), Birleşmiş Milletler, Erişim Tarihi: 29 Eylül 2008.
  44. ^ www.Zypern.cc: United Nations Annan-Plan for Cyprus 2004 28 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (english, PDF)
  45. ^ a b Hakkında>>KKTC Hakkında 3 Mayıs 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., (Türkçe), Uluslararası Kıbrıs Üniversitesi, Erişim Tarihi: 29 Nisan 2009.
  46. ^ (İngilizce). Teksas Üniversitesi Austin. 15 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2010. 
  47. ^ Erhürman, Tufan (2011). "Yarı başkanlık sisteminin tanımlayıcı unsurları ve KKTC'deki hükümet sistemi". Çare Başkanlık Sistemi mi?. Lefkoşa: Işık Kitabevi Yayınları. ss. 24-40. 
  48. ^ Northern Cyprus - Freedom in the World 2011 7 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Freedom House) Erişim tarihi: 5 Haziran 2012.
  49. ^ Erengir, Pınar (2019), Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin yönetsel coğrafyası (Yüksek lisans tezi), Ankara: Ankara Üniversitesi, erişim tarihi: 14 Aralık 2020 
  50. ^ Sema Sezer, Hasan Kanbolat, 'Türkiye-Azerbaycan-KKTC: "Bir Millet, Üç devlet"', Stratejik Analiz, Kasım 2005, ASAM (PDF dosyası)[]
  51. ^ . 26 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2009. 
  52. ^ . 29 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2009. 
  53. ^ "Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi'nde (AKPM) KKTC'nin Temsiliyeti". 31 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Haziran 2014. 
  54. ^ . 1 Temmuz 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2009. 
  55. ^ ""KKTC Katar Temsilciliği açıldı", 25 Kasım 2008 tarihli NTV-MSNBC". 27 Ocak 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Nisan 2009. 
  56. ^ "Referandum Sonrası Kıbrıs-Nisan 2004". T.C. İÇİŞLERİ BAKANLIĞI. 2004. Erişim tarihi: 6 Ekim 2012. []
  57. ^ "'Türklere verilecek para benden geçer'". Milliyet. 28 Nisan 2004. 29 Ekim 2004 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Ekim 2012. 
  58. ^ . Zaman.com.tr. 7 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2020. 
  59. ^ a b c "The World Factbook". Cia.gov. 12 June 2007 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Aralık 2014. 
  60. ^ . TRNC Investment Development Agency. 21 March 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2020. 
  61. ^ Gallup, Inc. "Gallup World (01 October 2014)". 6 Ekim 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Aralık 2020. 
  62. ^ Frank Hoffmeister (2006). Legal Aspects of the Cyprus Problem: Annan Plan And EU Accession. Martinus Nijhoff Publishers. s. 218. ISBN . 
  63. ^ "Universities: Little accord on the island". The Independent. Londra. 8 Kasım 2007. 24 Ocak 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Aralık 2020. 
  64. ^ "Doing business in Cyprus: Cyprus trade and export guide". UK Trade and Investment. 17 Ekim 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Aralık 2020. 
  65. ^ Bryant, Rebecca. "The victory of Mustafa Akıncı in northern Cyprus gives hope to Turkish Cypriots of a better future". Greece at LSE. 17 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Aralık 2020. 
  66. ^ "Cyprus after Accession: Thinking Outside the Box – Background Documents, University of Oxford, European Studies Centre, Workshop on Cyprus 10–11 March 2006" (PDF). Tepav.org.tr. 12 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 7 Aralık 2020. 
  67. ^ "North Cyprus – TRNC information". Cyprus-properties.com. 18 Mart 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Aralık 2020. 
  68. ^ "Trnc State Planning Organization". Devplan.org. 8 Kasım 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Aralık 2020. 
  69. ^ "Tablo −3 Reel Growth Rate" (PDF). TRNC State Planning Organization. 7 Nisan 2015 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 7 Aralık 2020. 
  70. ^ . North Cyprus News (İngilizce). 24 Ağustos 2019. 14 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2020. 
  71. ^ "KKTC'ye Su Temin Projesi". DSİ. 3 Ekim 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Aralık 2020. 
  72. ^ . calisma.gov.ct.tr. 29 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2023. 
  73. ^ . KKTC Tanıtma Dairesi. 18 Ocak 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mart 2009. 
  74. ^ Stefan, Talmon (Mart 2005). "Luftverkehr mit nicht anerkannten Staaten: Der Fall Nordzypern". Archiv des Völkerrechts (Almanca). 43 (1). ss. 1-42. 
  75. ^ Halil, Eltan. (İngilizce). T-Vine. 7 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2019. 
  76. ^ (PDF). Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı. ss. 12-18. 23 Kasım 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2020. 
  77. ^ "Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanlığı, gazeteciler için yeni Ercan Havalimanı inşaatında bilgilendirme turu düzenlendi". Star Kıbrıs. 13 Nisan 2019. 29 Aralık 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Aralık 2020. 
  78. ^ . Anadolu Ajansı. 12 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2023. 
  79. ^ a b Nüfus sayımının sonuçları açıklandı 2 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Erişim: 7 Mart 2015.
  80. ^ "Kıbrıs'ı "görüşüyorlar"!". Yeni Dünya için Çağrı Dergisi, 52. sayı. 15 Aralık 2001. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2009. []
  81. ^ Eskioğlu, Faruk (24 Nisan 2009). . Açık Gazete. 26 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2009. 
  82. ^ (PDF). KKTC Devlet Planlama Örgütü. 6 Ağustos 2013. s. 22. 6 Kasım 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  83. ^ *İTO. "Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Ülke Raporu". 10 Haziran 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Ekim 2020.  (Türkçe) (13 Şubat 2012).
  84. ^ *islamansiklopedisi.org. . 27 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2012.  (Türkçe) (13 Şubat 2012).
  85. ^ . 23 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2020. 
  86. ^ Yeşilada, Birol (1 Mart 2009). "Islam and the Turkish Cypriots". Social Compass (İngilizce). 56 (1): 49-59. doi:10.1177/0037768608100341. ISSN 0037-7686. 
  87. ^ Yeşilada, Birol; Webster, Craig; Peristianis, Nicos; Anastasiou, Harry (2010). "World Values Survey in Cyprus 2006: A Research Note". The Cyprus Review (İngilizce). 22 (1): 153-167. ISSN 2547-8974. 
  88. ^ a b c . 14 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2020. 
  89. ^ a b . 18 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2017. 
  90. ^ a b c d (PDF). 23 Kasım 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2018. 
  91. ^ . 6 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2020. 
  92. ^ . GAU. 22 Temmuz 2020. 24 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2020. 
  93. ^ . Kıbrıs Gazetesi. 30 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2010. 
  94. ^ Erdem, Sinan. . KKTC Millî Olimpiyat Komitesi. 24 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2010. 
  95. ^ a b "Benzersiz Spor Ambargosu". Anka Haber Ajansı. Haberpan. Erişim tarihi: 10 Ocak 2011. []
  96. ^ . Star Kıbrıs. Kıbrıs Postası. 19 Mart 2010. 25 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ocak 2011. 
  97. ^ . KKTC Mahkemeleri. 9 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mart 2009. 

Dış bağlantılar

  • (Türkçe) (İngilizce) Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Başbakanlığı 18 Nisan 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
  • (Türkçe) (İngilizce) KKTC Dışişleri Bakanlığı 25 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
  • (Türkçe) (İngilizce) Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Cumhuriyet Meclisi20 Nisan 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .

KKTC tanıtım siteleri

  • (İngilizce) (Türkçe) Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Enformasyon Dairesi25 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
  • KKTC Cumhurbaşkanlığı 9 Ocak 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
  • Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Cumhuriyet Meclisi 8 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
  • KKTC Maliye Bakanlığı 9 Aralık 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
  • KKTC Milli Eğitim ve Kültür Bakanlığı 1 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
  • KKTC Turizm Bakanlığı 6 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
  • KKTC Polis Genel Müdürlüğü 29 Mayıs 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .

wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar

Koordinatlar 35 10 N 33 21 E Kuzey Kibris resmi adiyla Kuzey Kibris Turk Cumhuriyeti KKTC Akdeniz deki Kibris adasinin kuzey kisminda yer alan de facto devlet Varligi Turkiye disinda hicbir ulke tarafindan taninmamaktadir Birlesmis Milletler ve Avrupa Birligi gibi kuruluslar ve uluslararasi toplum tarafindan 1974 te Turkiye nin gerceklestirdigi Kibris Harekati ndan beri Kibris Cumhuriyeti nin Akdeniz de bulunan topragi olarak nitelendirilmektedir Kuzey Kibris Turk CumhuriyetiBayrak ArmaMilli mars Istiklal Marsi source source track track track track track track track track track track track track track track track Baskent ve en buyuk sehirKuzey LefkosaResmi dil ler TurkceEtnik gruplar 2020 Turkler 99 2 Rumlar 0 3 Ingilizler 0 2 Maruniler 0 2 Diger 0 1 DemonimKibris Turku Kibrisli TurkHukumetUniter yari baskanlik sistemli anayasal cumhuriyet CumhurbaskaniErsin Tatar BasbakanUnal Ustel Meclis BaskaniZorlu ToreYasama organiCumhuriyet MeclisiTarihce Kibris Turk Genel Komitesi21 Aralik 1963 27 Aralik 1967 Kibris Gecici Turk Yonetimi27 Aralik 1967 1 Ekim 1974 Kibris Harekati20 Temmuz 1974 18 Agustos 1974 Otonom Kibris Turk Yonetimi1 Ekim 1974 13 Subat 1975 Kibris Turk Federe Devleti13 Subat 1975 15 Kasim 1983 Kuzey Kibris Turk Cumhuriyeti15 Kasim 1983 gunumuzYuzolcumu Toplam3 355 km2 167 Su 2 7Nufus 2022 sayimi382 836 Yogunluk114 km2 102 GSYIH SAGP 2016 tahmini Toplam 3 735 milyar Kisi basina 13 428GSYIH nominal 2020 tahmini Toplam 21 407 milyar Kisi basina 10 055Para birimiTurk Lirasi TRY Zaman dilimiUTC 2 DAZD Yaz YSU UTC 3 DAYZD Tarih formatiMiladi TakvimTrafik akisisolTelefon kodu 90 392Internet alan adi ct tr ve tr Kuzey Kibris Turk Cumhuriyeti ne uluslararasi toplum tarafindan ekonomi ulasim spor gibi alanlarda ambargolar uygulanmaktadir Ambargolardan dolayi ekonomik olarak Turkiye ye bagimli hale gelmistir Kuzey Kibris Turk Cumhuriyeti Turkiye tarafindan ekonomik siyasi ve askeri olarak desteklenmektedir Ulke 2000 li yillarin baslarindan itibaren ekonomik sikintilar yasamaya baslamistir fakat 2001 yilindan itibaren ekonomide hizli bir buyume yasanmistir TarihceBu madde kapsaminda Kibris Sorunu cercevesindeki tarihce incelenmektedir Genel Kibris tarihi icin Kibris sayfasina bakiniz Buyuk Han LefkosaVenedikliler donemi Kibris ta Venedik Cumhuriyeti hakimiyeti 26 Subat 1489 da basladi O donemde adanin hakimi olan Luzinyan krali Katerina Kornaro adli bir Venedik soylusuyla evlendi Kral olunce ada Venediklilere kaldi Adayi yoneten Venedikli Magusa da ikamet etmekteydi Venedikliler doneminde askeriyeye onem verilmis Magusa ninki basta olmak uzere kaleler saglamlastirilmisti Lefkosa Surlari ise 8 milden 3 mile indirilerek yeniden yapilmistir Osmanli donemi Kibris in Osmanli Imparatorlugu nda denizci olan Piri Reis tarafindan olusturulmus tarihi haritasi Fetihten once Kibris Dogu Akdeniz deki Osmanli Devleti ne ait gemilerine akin yapan Hristiyan korsanlarinin siginagi haline gelmistir Bu korsanlar genellikle deniz ticaret gemilerine ve hacca giden yolculara saldirarak buradaki yol guvenligini yok etmektedir Bunun gibi nedenlerden dolayi Kibris in alinmasi gerekli gorulmustur Kibris II Selim in hukumdarligi esnasinda Lala Mustafa Pasa komutasindaki ordu ve Piyale Pasa komutasindaki donanma tarafindan 1 Temmuz 1570 te baslayip 1 Agustos 1571 de Magusa nin fethedilmesiyle Osmanli idaresine girdi Kibris in fethiyle Osmanli Devleti Dogu Akdeniz e tamamen hakim olmustur 15 Eylul 1570 tarihinde Lala Mustafa Pasa toren ile Lefkosa sehrine girmistir Kibris fethedildigi tarihte adada cok az sayida Ortodoks Rum vardi Cunku Venedikliler Katolik idi ve Ortodoks Kilisesi ne yasama hakki tanimiyordu Osmanli Devleti Ortodokslara serbestce kilise kurma ve gelisme imkani sagladi Boylece adada Ortodoks Kilisesi gelisti ve Katolik Kilisesi etkinligini kaybetti 1571 yilinda Kibris ta yapilmis bulunan nufus sayiminda yerli halkin nufusu 150 000 dir Burada bulunan Turk askeri ise 30 000 kadardir Fethin ardindan Karaman dan adaya goc ettirilen Turkler adanin ilk Turk sakinleridir Bugun adada yasayan Kibris Turkleri nin Kibris Harekati ndan sonra Turkiye Cumhuriyeti nden gelenler haric soyu bu Osmanli idaresinde adaya gonderilen Turklerden gelmektedir Birlesik Krallik donemi 1931 yilinda Enosis taraftari Rum gosterileri 93 Harbi nde Rus Imparatorlugu karsisinda yenilen Osmanli Ruslara karsi fazla odun vermemek amaciyla Birlesik Krallik in istegi uzerine ada 92 799 sterline kiralanmistir Osmanli mulkiyeti devam ediyor sayilmakla birlikte yonetim tamamen Birlesik Krallik a gecti Birlesik Krallik adayi Komiser diye tabir ettigi yuksek rutbeli yoneticilerle idare etmistir 1914 te baslayan I Dunya Savasi nda Osmanli nin Birlesik Krallik karsisindaki Almanya nin yaninda savasa girmesi uzerine Birlesik Krallik adayi ilhak edip adaya vali tayin etti 1923 te imzalanan Lozan Baris Antlasmasi nin 21 Maddesi geregince Birlesik Krallik a ilhaki tanindi 1925 yilinda Kibris kraliyet kolonisi olarak ilan edildi ve adaya ilk Turkiye Cumhuriyeti konsolosu atandi Ekim 1931 de itibaren Rumlar Enosis istegiyle ayaklandi Rumlar in Birlesik Krallik yonetimine karsi ayaklanmasi sonucu Birlesik Krallik in politikasi sertlesti Yunan ve Turk tarihinin okutulmasi iki ulkenin bayraklarinin kullanilmasi ve Yunan ya da Turk ulusal kahramanlarinin resimlerinin sergilenmesi yasaklandi Turk toplulugu Enosis e karsi oldugunu acikladi 1943 yilinda Kibris Adasi Turk Azinligi Kurumu KATAK kuruldu Fakat KATAK in faaliyetini yetersiz bulan Fazil Kucuk KATAK tan ayrilmis ve 23 Nisan 1944 te Kibris Milli Turk Halk Partisi KMTHP ni kurmustur II Dunya Savasi nin ardindan kolonilerin tasfiyesi egilimi yayginlasinca Yunanistan Hukumeti 1954 te Birlesmis Milletler e uluslarin kendi kaderlerini tayin haklarinin Self determinasyon Kibris icin de uygulanmasi yolunda basvuruda bulundu Turkiye nin karsi ciktigi bu istek Birlesmis Milletler ce reddedildi EOKA 1 Nisan 1955 te adada faaliyete gecti Rumlar arasinda Enosisci Anti Enosisci catismasi basladi Turkiye ilk kez sorunda taraf olmayi kabul etti kaynak belirtilmeli ve 29 Agustos ta Londra da Birlesik Krallik ve Yunanistan in katildigi toplantida Turkiye de temsil edildi 15 Kasim 1957 de Turk Mukavemet Teskilati TMT kuruldu 1958 yilinda gundeme gelen na gore Kibris in Ingiliz Milletler Toplulugu icinde kalmasina ama Turkiye ve Yunanistan la da baglara sahip olmasina karar verildi 1960 tan 1974 e Kibris Fatihi olarak bilinen Bulent Ecevit 1960 ta kurulan Kibris Cumhuriyetinde her iki toplum da 70 Rum 30 Turk oraninda her kurumda temsil hakkina sahipti Fakat Kibris Cumhuriyeti cumhurbaskani III Makarios 30 Kasim 1963 te 13 maddeden olusan anayasa degisikligi onerilerini sundu Bunlar arasinda anayasanin degismez maddeleri Kibris Turk u olan Baskan Yardimcisinin veto hakkinin ortadan kaldirilmasi Temsilciler Meclisinde ayri cogunluklar ilkesinin ortadan kaldirilarak kararlarin basit cogunlukla alinmasi ayri belediyelerin ortadan kaldirilmasi gibi maddeler de bulunmaktaydi ABD Baskani Kennedy Makarios a bundan vazgecmesini onerdi ve Turkiye degisiklikleri kabul etmeyecegini bildirdi Kibris Turkleri nin de reddi uzerine Kibris Rumlariyla Kibris Turkleri arasinda 21 Aralik 1963 te Kanli Noel adi verilen toplumlararasi catismalar patlak verdi Bu catismalarla birlikte Kibris Turklerinin hukumetteki temsiliyeti sona ererken yer yer Turklere karsi katliamlar yasandi 25 000 civarinda Kibrisli Turk gocmen oldu ve enklavlarda yasamaya basladi Bu donemdeki yonetimin adayi Yunanistan a ilhak plani olan Akritas Plani daha sonralari basina sizdi 1967 de Rum saldirilari tekrar basladi Yunanistan Ordusu nun 15 bin askeri gayri resmi olarak adaya yerlestirildi Turklere karsi surdurulen sindirme politikasinin durdurulmasi icin Turkiye ve Yunanistan basbakanlari arasinda duzenlenen toplanti bir sonuc vermeyince Turkiye askeri mudahalede bulunacagini acikladi TBMM hukumete mudahale yetkisi verdi Turk ucaklari Kibris uzerinde ucmaya basladi Donanma ve cikarma birlikleri harekete gecti ABD nin arabuluculuguyla Yunanistan birliklerinin geri cekilmesi saglaninca Turkiye harekati durdurdu Yunanistan in askerleri uc Turk koyunden geri cekilirken arkalarinda 24 olu biraktilar kaynak belirtilmeli 1964 ten beri Turkiye de bulunan Rauf Denktas gizlice adaya gitti Denktas Yunanlarca tutuklandi ama Turkiye ve ABD nin itirazi uzerine iade edildi 1970 li yillarin baslarinda Yunanistan i kontrol eden askeri cunta yonetimi III Makarios un tutumlari ve enosisin yolunda ilerleme olmamasindan dolayi memnun degildi Cunta 15 Temmuz 1974 tarihinde Kibris Ulusal Muhafiz Birligi ne emir vererek bu birligin komutaninin gorevinden alinmasini ve adanin kontrolunu Yunan subaylarin bulundugu bu birligin almasini istedi Birlik ayni gun Lefkosa daki Baskanlik Sarayi ni basti ve III Makarios gorevden alindi Nikos Sampson yeni hukumetin devlet baskani oldugu dunyaya ilan edildi Her ne kadar milliyetci Rumlar tarafindan darbe yapilsa da Yunanistan ile birlesmedi Kibris in bagimsizligi devam etti ve bagimli bir yonetim olmadi Turkiye Cumhuriyeti gerceklestirilen darbe nedeniyleZurih ve Londra Antlasmasi nin IV maddesine istinaden gerceklestirdigini savunarak 20 Temmuz 1974 tarihinde Kibris a karadan ve havadan harekat baslatti Turk birlikleri adaya indikten kisa bir sure sonra adanin buyuk sehirlerinden bir olan Girne ye girdi Baskent Lefkosa ya dogru ilerlemeye basladi 22 Temmuz da taarruz sonucunda Turk birlikleri once Girne ye girdi daha sonra da baskent Lefkosa ya yoneldi Ateskes baslamadan Girne Lefkosa hatti birlesti Gecici ateskes ilan edildiyse de Rum birliklerinin bu ateskes kurallarina uymamasi sonucu Turkiye Disisleri Bakani Turan Gunes in Ayse tatile ciksin parolasiyla 13 Agustos ta Turk birlikleri tekrar ilerlemeye basladi Turk birlikleri 14 Agustos ta baskent Lefkosa ya 15 Agustos ta Lefke ve Magusa ya girdi Uluslararasi baskilar sonucunda ateskes ilan edildi ve adanin 37 si Turkler in kontrolune gecti 170 000 civarindaki Kibrisli Rum kuzeyde bulunan evlerinden goc ettirildi 50 000 Kibrisli Turk ve daha sonra da Turkiye nin tesviki ile Turkiye den gelen gocmenler ise bu evlere yerlestirildi Kuzey Kibris Turk Cumhuriyeti nin ilani Rauf Denktas kurucu cumhurbaskani Kibris Harekati sonrasinda 1976 da Kibris Turk Federe Devleti kurulmustur 15 Kasim 1983 te Kibris Turk Federe Devleti meclisi self determinasyon hakkini kullanarak oy birligi ile aldigi bir kararla Kuzey Kibris Turk Cumhuriyeti ni ilan etmistir KKTC nin kurulus bildirgesini kurucu cumhurbaskani Rauf Denktas okudu Kuzey Kibris Turk Cumhuriyeti nin kurulmasi Kibris Cumhuriyeti Yunanistan in ve pek cok devletin yani sira Birlesmis Milletler Guvenlik Konseyi nin de tepkisini cekti Guvenlik Konseyi 18 Kasim da aldigi bir kararla bagimsizlik kararini kinadi 13 Mayis 1984 te de Guvenlik Konseyi 550 sayili karari ile Kuzey Kibris Turk Cumhuriyeti nin ilanini ayrilikci bir hareket olarak tanimladi Gorusmeler ve Cozum Arayislari Kibris Sorunu dunyanin gundemine girdiginden beri basta Birlesmis Milletler bunyesindeki calismalar olmak uzere adanin birlestirilmesi gayesi ile bircok faaliyet yurutulmustur Fakat bunlardan bir sonuc alinmamistir Bunlardan biri olan 2004 Annan Plani referandumu da Kibrisli Turklerin kabulu ve Rumlarin hayiri ile gerceklesmemistir 1 Mayis 2004 te Kibris Cumhuriyeti tum adayi temsilen Avrupa Birligi ne girmislerdir CografyaGirne Daglari nda Kuzey Kibris Turk Cumhuriyeti bayragi ve Mustafa Kemal Ataturk un Ne Mutlu Turkum Diyene sozu Topraklari kuzeyde Dipkarpaz batida Guzelyurt guneyde de Akincilar a dogru yayilir Kuzey Kibris Turk Cumhuriyeti ile Kibris Cumhuriyeti topraklari arasinda Birlesmis Milletler in kontrolunde tampon bolge bulunmaktadir KKTC nin onemli yerlesim yerleri baskent Lefkosa Girne Gazimagusa Guzelyurt ve Iskele dir KKTC etkisinde bulundugu Akdeniz ikliminden dolayi fazla yagis almaz Genellikle sicak ve kuraktir Kibris in sahil kiyilari asagi yukari yuz milyon senedir Chelonia mydas ve Caretta caretta kaplumbagalari tarafindan ziyaret edilmektedir Bu canlilar yumurtlamak icin Mayis ve Agustos aylari arasinda Kuzey Kibris Turk Cumhuriyeti nin kumsallarina gelmektedirler Adanin kuzeyinde dogal magaralar da bulunmaktadir Sarkit ve dikitleri ile Incirli Magarasi Inonu deki Sutunlu Magara olmak uzere 85 adet civarindaki dogal magara bulunmaktadir KKTC nin karasal ve denizasiri komsulari yonlerine gore asagida gosterilmistir KUZEY KIBRIS TURK CUMHURIYETI nden yonlerAkdeniz daha kuzeybatida Turkiye Akdeniz daha kuzeyde Turkiye Akdeniz daha kuzeydoguda TurkiyeAkdeniz KB DG Akdeniz daha doguda SuriyeKibris Cumhuriyeti Kibris Cumhuriyeti Akdeniz daha guneydoguda Lubnan ve IsrailYonetim ve politikaErsin Tatar Cumhurbaskani 2020 den beri Kuzey Kibris Turk Cumhuriyeti yari baskanlik sistemi ile yonetilmektedir Cumhurbaskani ayni zamanda devlet baskani basbakan ise hukumetin baskanidir Ulkede cok partili demokratik bir rejim vardir Yurutme yetkisi Cumhurbaskani ve hukumet tarafindan kullanilmaktadir Yasama yetkisi ise KKTC Cumhuriyet Meclisi ne aittir KKTC Cumhurbaskani halk tarafindan 5 yillik sure icin secilir Bu gorevi 23 Ekim 2020 den beri Ersin Tatar yurutmektedir 50 kisiden olusan Cumhuriyet Meclisi halkin oylariyla secilmektedir 2022 genel secimlerinde Ulusal Birlik Partisi UBP birinci parti cikmistir ABD merkezli Freedom House kurulusu Kuzey Kibris Turk Cumhuriyeti ni ozgur olarak nitelemektedir Idari yapilanma Kuzey Kibris Turk Cumhuriyeti idari olarak alti ilceye Lefkosa Gazimagusa Girne Guzelyurt Iskele ve Lefke bolunmus olup bu ilcelerin alt bolumu olarak da 12 bucak bulunur Ilce yonetimindeki en ust duzey yonetici kaymakamdir kaymakamlar Icisleri Bakanligina bagli olarak gorev yapar Icisleri Bakani Basbakan ve Cumhurbaskani nin onayiyla atanir En kucuk yuz olcumune ve nufusa sahip ilce Lefke yken en buyuk nufus Lefkosa en buyuk yuz olcumuyse Gazimagusa ilcesinde bulunur Yerel yonetim olarak yirmi sekiz belediye bulunur Uluslararasi statu ve dis iliskiler ABD Disisleri Bakani Hillary Clinton ve donemin KKTC Cumhurbaskani Mehmet Ali Talat Washington 15 Nisan 2009 Kuzey Kibris Turk Cumhuriyeti nin temsilcilik ofisi Londra Birlesik Krallik Kuzey Kibris Turk Cumhuriyeti Turkiye haricinde taninmamaktadir 1992 de Nahcivan Ozerk Cumhuriyeti Meclisi nin yetkisi olmadigi halde KKTC nin taninmasina iliskin karar aldigina dair bilgi aktarilmaktadir Azerbaycan Kuzey Kibris arasindaki iliskiler aralarina Turkiye yi de katarak bir millet uc devlet anlayisinin gelismesine ve bu anlayisin soz konusu iliskilere yon vermesine yol acmis olsa da Azerbaycan Daglik Karabag sorunu yuzunden KKTC yi resmen tanimamaktadir Haziran 2004 te Islam Konferansi Orgutu disisleri bakanlari Kibris Turk Toplumu sifatiyla gozlemci olarak katilan KKTC nin Annan Plani nda kullanilan Kibris Turk Devleti tanimiyla katilmasini kararlastirmislardir 29 Nisan 2004 tarihinde Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi tarafindan kabul edilen 1376 sayili kararda Kibris Turk toplumu secilmis temsilcilerinin AKPA calismalarina katilabilmelerine imkan verilmesine karar verilmistir Bu karar dogrultusunda Kibrisli Turkler AKPA da temsil edilmeye baslamis ve asamble toplantilarina 2 temsilci ile gozlemci statusunde katilmaktadir 2005 te Gambiya Bati Afrika ulkesinin Kuzey Kibris Turk Cumhuriyeti ni diplomatik iliskiler kurmaya hazir oldugunu aciklamistir 2008 de Katar da KKTC Ticaret ve Turizm Ofisi adiyla temsilciligini acmistir 2004 Nisan inda yapilan Annan Plani referandumundan bugune uluslararasi camia KKTC ile var olan iliskilerini iyilestirmeye basladi Avrupa Birligi nin genislemesi nden sorumlu uyesi raporunda bu sartlar goz onunde tutulursa AB ulkelerinin KKTC de temsilcilikler acabileceklerini soyledi AB KKTC ye 259 Milyon Euro yardim taahhut etti Kibris Cumhuriyeti tarafindan engellenmeye calisan bu yardimi KKTC direkt olarak almak istemektedir Ordu KKTC nin Guvenlik Kuvvetleri Komutanligi G K K adinda tumen seviyesinde bir askeri birligi vardir ve 4 Alaydan olusmaktadir G K K nda 18 ile 40 yaslari arasinda zorunlu askerlige alinmis 5000 kadar personel bulunmaktadir Bunun yaninda Turk Silahli Kuvvetleri nin 11 Kolordu su Kibris Turk Baris Kuvvetleri Komutanligi K T B K yerlesmis durumdadir EkonomiGirne Kuzey Kibris in baslica turizm merkezlerinden biridir Turizm Kuzey Kibris ekonomisindeki baskin sektorlerinden biridir Kuzey Kibris ekonomisine kamu sektoru ticaret turizm ve egitimi iceren hizmet sektoru 2007 de GSYIH nin 69 luk bir bolumu hakimdir Egitim sektorunun 2011 yilinda kazandigi gelir 400 milyon dolar olmakla beraber sanayi GSYIH nin 22 sine ve tarim 9 una katkida bulunur Kuzey Kibris ekonomisi serbest piyasaya dayanmaktadir ve 2014 yilinda yeni is kurma alaninda ulke Avrupa da birinci sirada yer almistir Devam eden Kibris sorunu ulke ekonomisini olumsuz etkilemektedir Kibris Cumhuriyeti uluslararasi alanda taninan otorite olarak bolgedeki havaalanlarinin ve limanlarinin kendi kontrolu altinda olmadigini ilan ettigi icin Kuzey Kibris uluslararasi ambargo altindadir Turkiye disindaki tum BM uyesi devletler bu liman ve havalimanlarinin etkinligini tanimamaktadir Bu durumun bir sonucu olarak Kuzey Kibris buyuk olcude Turkiye nin ekonomik destegine bagimlidir ve Turk hukumetinden para yardimi almaktadir Kuzey Kibris para birimi olarak Turk lirasini kullanmaktadir Ihracat ve ithalat Turkiye uzerinden yapilmaktadir Avrupa Birligi Annan planindan sonra limanlarin acilmasi sozunu verse de Kibris Cumhuriyeti bunu engelledi ve her ne kadar pratik olmasa da ihracat ve ithalatin guneydeki limanla uzerinden yapilmasina izin verdi Uluslararasi alanda tanimamanin getirdigi birtakim kisitlamalara ragmen ekonominin buyume oranlari 2001 ve 2005 yillari arasinda 5 4 6 9 11 4 15 4 ve 10 6 idi 2007 de GSYIH buyume orani 2 civarlarindaydi Bu buyume Turk Lirasi nin goreli istikrari ile dogru orantili olarak ilerledi 2002 de 4 409 ABD dolari olan kisi basina dusen gayrisafi milli hasila 2007 de uc katindan daha fazla artarak 16 158 ABD dolarina kadar yukseldi Buyume orani 2010 2013 doneminde sirasiyla 3 7 3 9 1 8 ve 1 1 olarak devam etti 2011 yilinda Kuzey Kibris adanin guney kesiminde meydana gelen ve elektrik santralini etkileyen bir ardindan Kibris Cumhuriyeti ne elektrik satmistir 2015 yilinda tamamlanan Kuzey Kibris Su Temin Projesi Akdeniz in altindan gecen bir boru hattiyla Turkiye nin guneyindeki icme ve sulama suyunu Kuzey Kibris a temin etmeyi amaclamaktadir Kuzey Kibris Turk Cumhuriyeti nde asgari maas 1 Ocak 2023 tarihinden itibaren brut 13 563 Turk Lirasi net 11 800 Turk Lirasi olacak sekilde belirlendi Altyapi Ercan Uluslararasi Havalimani Kuzey Kibris in sivil havacilik maksatli kullanilan tek havalimanidir Uluslararasi telefon kodu 90 392 dir Internet alan adi ct tr dir Dunya Posta Birligi Kuzey Kibris Turk Cumhuriyeti ni mustakil bir devlet olarak tanimadigindan postalarda Mersin 10 Turkey posta kodu ile gonderilir Kibris Cumhuriyeti 1975 yilinda yaptigi girisimlerle adanin kuzeyindeki deniz limanlarini yasal olarak kapali ilan etti kuzeyde yer alan hava ve deniz limanlarini yasadisi sinir gecis noktasi olarak gordugunu uluslararasi kamuoyuna bildirdi Bu nedenle Kuzey Kibris a hava ve deniz yoluyla dogrudan ulasim yalnizca Turkiye uzerinden mumkundur adanin kuzeyine durmaksizin yapilacak ucuslar Chicago Konvansiyonu ihlali olarak siniflandirildigindan tum ucuslar Turkiye de durmak zorundadir Kuzey Kibris a adanin guneyinden Yesil Hat araciligiyla ulasmak da mumkun olsa da Avrupa Birligi vatandasligi olmayanlar adanin kuzeyinden giris yaptiklarinda guneye gecememekte kuzeyde kalacaklarini beyan etmeleri durumunda guneye girmelerine izin verilmedigi durumlar da yasanmaktadir Adaya ulasimda havayolu daha fazla kullanilmakta olup etkin tek havalimani Ercan Uluslararasi Havalimani dir Deniz yolunda Gazimagusa Limani Kuzey Kibris in yuk tasimaciliginda ana kapisi pozisyonunda olup Turkiye ye yakinligi dolayisiyla yolcu tasimaciliginda daha agirlikli kullanilir Ercan Havalimani 2018 yilinda 4 milyondan fazla yolcu trafigine ev sahipligi yapmis olup daha buyuk kapasiteli yeni bir terminal insasi devam etmektedir Turizm En solda Venedik doneminden kalma Girne Kalesi ve arka planda Girne Daglari ile Girne Limani nin panoramik bir manzarasiBellapais Manastiri Girne Kuzey Kibris Turk Cumhuriyeti nin en buyuk gelirlerinden biri olan turizmin ulkede buyuk bir yeri vardir Ulke iklimi tum yil boyunca tatil icin olanaklar saglar Yagislar Aralik ve Ocak aylarinda yogunlasip ortalama deniz sicakligi alti ayi askin bir sure 20 C dir Kuzey Kibris Turk Cumhuriyeti bahar aylarinda saran yabani cicekleriyle ve havayi dolduran portakal limon ve greyfurt cicegi kokulariyla unludur Kuzey Kibris Turk Cumhuriyeti sahilleri yuzmek icin Akdeniz in elverisli ve guvenli mekanlarindandir Cogu tatil tesislerinin modern yuzme havuzlari yaninda dogu Akdeniz in serin sulari icin guzel sahilleri bulunur Adanin ic kesiminde Besparmak Daglari guneyinde genis Mesarya ovasi Ercan Havalimani ve ulkenin baskenti Lefkosa bulunmaktadir Lefkosa sehrinin tarihi merkezi etrafi 5 5 km uzunlugunda sehir duvari ile cevrilidir ve bu duvar hala saglamdir Giristeki kapi Osmanlilar tarafindan yapilmistir Dogu sahili boyunca tarihi gelismis Gazimagusa kenti ve onun yaninda Salamis Antik Kenti yer alir Adanin en buyuk yarimadasi olan Karpaz Yarimadasi yesil kaplumbagalarin yumurtlama mekanidir Burada ozel alanlar vardir ve giris cikis yasaktir 8 Ekim 2020 de tampon bolge olarak bilinen Kapali Maras kisminin bir bolumu turistlere ve yerel halka acildi DemografiNufusu 2013 genel nufus sayimina gore 286 257 olup yerli Kibris Turkleri ve Turkiye den gelen gocmenler olmak uzere iki esas zumreden olusur Bu zumreler disinda Turkiye den ve kismen diger ulkelerden isci statusunde calismak uzere gelenler yasamaktadir Az sayida Rum ve Maruni Kibris agzinda Maronit doguda Dipkarpaz koyunde kuzeyde Korucam Kormacit ve Karpasa koylerinde yasamaktadir Adadaki Latin kokenli Muslumanlara Linobamvaki denir Kibris Turklerinin bir kismi 1955 yilindan itibaren siyasi ve ekonomik sebeplerle ulke disina goc etmislerdir Ozellikle Birlesik Krallik Avustralya ve Turkiye Kibris tan buyuk oranda goc almistir Ulkeye uygulanan ekonomik ambargolar nedeniyle ucuncu ulkelere yapilan ticarette buyuk zorluklar cekilmesi ulke disina yapilan goclerin zaman icerisinde devamlilik kazanmasina yol acmistir Yaz doneminde Turkiye ve diger ulkelerden gelen turistler gunluk nufusun artmasina yol acmaktadir Dil Resmi dili Turkcedir Halk Turkcenin Kibris agzini konusur Yazi dilinde 1940 lardan itibaren Latin harfleri kullanilmaktadir kaynak belirtilmeli Kibris agzinda Turkiye Turkcesinde kullanilmayan veya farkli anlam tasiyan bazi kelimeler bulunmaktadir Ornegin ayakca pedal ve macun recel Din Gunumuzde Kuzey Kibris Turk Cumhuriyeti nufusu 2014 yili itibariyla 313 000 dir Cesitli kaynaklarda Kuzey Kibris Turk Cumhuriyeti ndeki Musluman nufus oraninin 98 71 ile 99 oraninda yer aldigi belirtilmektedir 0 5 oranindaki halkin Ortodoks Hristiyan 0 2 oraninda halkin Maruni Hristiyan geriye kalanlarin ise diger dini inanclarinin bulundugu belirtilmistir kaynak belirtilmeli Musluman nufus gelenege bagli olarak Sunni inancin Hanefi mezhebine baglidir Din Isleri Dairesi Muslumanlarin dini ihtiyaclarina cevap vermeye calismaktadir Din hizmeti veren personelin bir kismi Turkiye den saglanmaktadir Kuzey Kibris Turk Cumhuriyeti nde bir Alevi azinligi bulunmaktadir Nufusunun cok az kismini olusturan Ortodoks Rumlar ve Katolik Maruniler de bulunmaktadir Kibris Turkleri Musluman dunyasi icerisinde yer alan en laik topluluklardan biri olarak tanimlanmistir 2006 yilinda adli dunya capinda gerceklestirilmis calismaya gore Kibrisli Turklerin 75 i Tanri nin hayatlarinda cok onemli oldugunu belirtmistir Bu oran Kibrisli Rumlarda 91 olmustur Cami ve kilise gibi ibadet yerlerine ziyaret de Kibris Turklerinde yaygin olmayip Kibrisli Rumlara kiyasla daha dusuk oranlarda gozlemlenmektedir Egitim Kuzey Kibris Turk Cumhuriyeti egitim sistemi genel olarak uc bolum olarak degerlendirilir bunlar temel egitim orta egitim ve yuksekogretimdir Ulkede 5 yasindan 15 yasina kadar suren zorunlu temel egitim ucretsizdir Temel egitim anaokulu ilkokul ve ortaokul egitimini kapsamaktadir 5 yas oncesi okul oncesi egitim ise temel egitime dahil olmasina ragmen zorunlu degildir Zorunlu temel egitimi orta ogretim donemi takip eder Bu donem zorunlu olmayip suresi degisebilmektedir Lise lise kolej meslek lisesi fen lisesi ve pratik sanat okulunda egitim uc yildir Guzel sanatlar lisesi anadolu lisesi teknik lise ve turizm otelcilik okullarinda egitim dort yilliktir Orta egitimden sonra yuksekogrenim donemi gelmektedir Bu donemde ise on lisans lisans lisansustu ve doktora egitimi verilir 18 veya 19 yasinda orta egitimi bitiren ogrenciler istege bagli olarak yuksekogrenime devam edebilirler Ulkede 2017 2018 ogretim yili itibariyla ilkokul ve ortaokul duzeyinde okullasma orani 100 lise duzeyinde okullasma orani 65 tir Yuksekogretim Milli Egitim Yasasi na gore yuksekogretim orta ogretime dayali en az iki yillik yuksekogretim veren egitimin tumunu kapsar Liselerden herhangi birini basari ile tamamlayan ogrenciler yuksekogrenim kurumlarinin kosullarina bagli olmak kaydiyla bu kurumdan yararlanma hakkina sahiptirler Ulkede yuksekogretim paralidir Kuzey Kibris Turk Cumhuriyeti ndeki universitelerde ogrenim goren Kibrisli Turk ogrencilerin sayisi 13 396 iken Turkiye de ogrenim goren Kibrisli Turk ogrenci sayisi 943 ve 3 Ulkelerde ogrenim goren ogrenci sayisi 331 dir Diger taraftan yurt disindan Kuzey Kibris Turk Cumhuriyeti universitelerine basvuran ogrenci sayisinda surekli olarak artis gorulmektedir Kuzey Kibris Turk Cumhuriyeti nde ogrenim goren yabanci ogrencilerden 55 903 ogrenci gibi buyuk cogunluk Turkiye den gelmekle birlikte ucuncu ulkelerden ise 31 483 ogrenci gelmektedir Universitelerin cogu yuksek lisans ve doktora programlari gibi yuksek lisans olanaklari saglamaktadir Kuzey Kibris Turk Cumhuriyeti ndeki Ataturk Ogretmen Akademisi Akdeniz Karpaz Universitesi Kibris Amerikan Universitesi Istanbul Teknik Universitesi Kuzey Kibris Uluslararasi Final Universitesi Kibris Sosyal Bilimler Universitesi Kibris Bahcesehir Universitesi Ada Kent Universitesi Yakin Dogu Universitesi Girne Amerikan Universitesi Orta Dogu Teknik Universitesi Kuzey Kibris Kampusu Lefke Avrupa Universitesi Uluslararasi Kibris Universitesi Dogu Akdeniz Universitesi Kibris Ilim Universitesi Girne Universitesi Kibris Saglik ve Toplum Bilimleri Universitesi nde 2017 2018 ogretim yili itibariyla toplamda 101 026 ogrenci vardir Mevcut 17 universitenin Turkiye deki YOK tarafindan denkligi onaylanmistir DAU ve YDU Avrupa Universiteler Birligi nin EUA European University Association tam uyesidir Bunun yani sira KKTC deki bircok universitenin Uluslararasi Universiteler Birligi IAU International Association of Universities ve Islam Dunyasi Universiteleri Federasyonu FUIW Federation of the Universities of the Islamic World uyeligi basta olmak uzere bircok uluslararasi uyelikleri ve akreditasyonlari bulunmaktadir Girne Amerikan Universitesi Birlesik Krallik ta Canterbury de 2009 yilinda kampus acmistir bu kampusun denkligi 2010 yilinda tarafindan kabul edilmistir Ayrica Girne Amerikan Universitesi nin Amerika da Moldova da Turkiye ve Hong Kong da ve Sri Lanka da kampusleri bulunmaktadir KulturMuzik Kuzey Kibris Turk Cumhuriyeti nde zamanla bircok muzik grubu ve sanatci yetismistir Bunlar genelde klasik muzik opera pop Turk sanat muzigi Turk halk muzigi rap gibi muzik turlerini icra ederler Kuzey Kibris Turk Cumhuriyeti ve Turkiye de faaliyet gosteren bircok Kibrisli Turk sanatci vardir Bunlardan onde gelenleri sunlardir Cemaliye Gulten Kiyici Ali Irfan Peksoylu Kamran Aziz Ruya Taner Eylem Kizil Ziynet Sali Isin Karaca Babutsa Fikri Karayel Buray Hossoz Mutfak kulturu Hellim Kibris Turk mutfagi Turk mutfagi ve Akdeniz mutfagi ile benzerlikler gostermektedir Bu cercevede seftali kebabi ve pilavuna gibi yemekler molehiya pirohu koyun sutunden yapilmis hellim ve hellim kizartmasi hellimli tatli olarak da macun gullurikya samisi ve ekmek kadayifi anilabilir Sanat Bu alt basligin gelistirilmesi gerekiyor Ozellikle fotografcilik heykelcilik heykeltiraslik resim vb gorsel sanatlar gelismistir kaynak belirtilmeli Spor Kuzey Kibris Turk Cumhuriyeti kendisine uygulanan ambargolar yuzunden spor alaninda uluslararasi organizasyonlara uye olamamaktadir Ulkede kurulmus olan Uluslararasi Olimpiyat Komitesi tarafindan taninmamaktadir Basta futbol olmak uzere tum dallarda KKTC takimlarinin uluslararasi arenada mucadele etmesi Kibris Cumhuriyeti hukumeti tarafindan engellenmektedir Bazi Kibris Turk sporcular bu nedenle Turkiye ve Rum takimlarinda forma giymektedir Kibris Turk Futbol Federasyonu NF Board un kurucu uyelerindendir Basin Kuzey Kibris Turk Cumhuriyeti nde basin ozgurlugu Anayasa nin 26 maddesince garanti altina alinmistir Bu maddeye gore basin ve duyuru hakki tum vatandaslar icin serbesttir ve sansur uygulanamaz Bayrak Radyo Televizyon Kurumu BRT kamu yayinciligi yapmakta olup Kuzey Kibris Turk Cumhuriyeti nin ilk televizyon kanalidir BRT 1 ve BRT 2 adinda iki televizyon kanalinin yaninda bes adet de radyo ile kamusal yayincilik yapmaktadir Turk Ajansi Kibris TAK bir devlet kurumu olarak haber ajansi faaliyeti yurutmektedir Kuzey Kibris Turk Cumhuriyeti nde altisi yerli ucu yabanci toplam dokuz haber ajansi on uc gunluk gazete dort haftalik dergi dort aylik dergi alti televizyon kanali ve yirmi bir radyo kanali faaliyetlerine devam etmektedir Kuzey Kibris Turk Cumhuriyeti nde TRT de izlenebilmektedir Kaynakca Ozgur Gazete 21 Subat 2021 21 Subat 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Anadolu Ajansi 10 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Eylul 2023 KKTC Devlet Planlama Enstitusu 21 Kasim 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Eylul 2017 Arsivlenmis kopya 4 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Eylul 2021 Saatler geri aliniyor Yeni Duzen 18 Ekim 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Ekim 2017 antiwar com 16 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde In Praise of Virtual States 16 Kasim 2005 Simon Duke United States military forces and installations in Europe Stockholm International Peace Research Institute Oxford University Press 1989 ISBN 0 19 829132 9 p 274 Turkey s occupation of Cyprus Council of Europe Parliamentary Assembly Official Report of Debates p 212 Cyprus is under Turkish military occupation Divided Cyprus begins to build bridges The Guardian 1 Haziran 2015 26 Subat 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Subat 2017 EU to ease north Cyprus trade ban BBC 23 Mayis 2004 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Subat 2017 a b Universities Little accord on the island 26 Subat 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde The Independent Erisim tarihi 22 Haziran 2012 Ekonomiye 100 milyon TL 28 Kasim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kibris Gazetesi Erisim tarihi 22 Haziran 2012 Son 60 yilin en karamsar zamani 30 Kasim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kibris Gazetesi Erisim tarihi 22 Haziran 2012 a b Hakeri Bener Hakki 4 Eylul 2010 Kibris ta Venedikliler Kibris Gazetesi Ekran Eki s 6 Martin Sicker The Islamic world in ascendancy sf 213 Praeger Publishers 30 Haziran 2000 Haci Osman Yildirim Hasan Caglar Vahdettin Atik Osmanli Idaresinde Kibris sf 48 Basbakanlik Osmanli Devlet Arsivleri Genel Mudurlugu 2000 Haci Osman Yildirim Hasan Caglar Vahdettin Atik a g e s 51 Hurriyet ansiklopedik yilligi sf 198 Hurriyet 1975 Ali Efdal Ozkul Aydin Ozkul Kibris in sosyo ekonomik tarihi 1726 1750 sf 38 Iletisim Yayinlari 2005 Erdinc Sancar 21 yuzyil stratejilerinde Turk denizcilik tarihi sf 174 IQ Kultur Sanat Yayincilik 2006 Yusuf Kucukdag Turk tasavvuf arastirmalari sf 209 Cizgi Kitabevi 2005 Halil Fikret Alasya Kuzey Kibris Turk Cumhuriyeti sf 2 Turk Kulturunu Arastirma Enstitusu 1987 Pierre Oberling Mehmet Erdogan Bellapais e giden yol sf 1 Genelkurmay Basimevi 1987 Goyunc Nejat Turk Federasyon 11 Ocak 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Mayis 2009 Osmanli Idaresinde Kibris s 21 22 Eric Solsten Derleyen Cyprus A Country Study Washington D C GPO for the Library of Congress 1993 15 Eylul 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Eylul 2009 PDF Turk Tarih Kurumu 24 Temmuz 1923 24 Kasim 2011 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 15 Mart 2009 Hasguler Mehmet Kibris ta Enosis ve Taksim Politikalarinin Sonu 37 sayfa Alfa Yayinlari Subat 2007 ISBN 975 297 836 3 Eric Solsten Derleyen Cyprus British Annexation 24 Aralik 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Washington D C GPO for the Library of Congress 1993 Ismail Bozkurt Huseyin Mehmet Atesin 1999 Second International Congress for Cyprus Studies 262 sayfa Eastern Mediterranean University Dogu Akdeniz Universitesi Osmanli Idaresinde Kibris s 38 Osmanli Idaresinde Kibris s 40 Kibrisli Rumlara komunist baskan Fox com tr 25 Subat 2008 Erisim tarihi 27 Mayis 2009 olu kirik baglanti O Malley Brendan 1999 Ian Craig Ed The Cyprus Conspiracy America Espionage and the Turkish Invasion I B Tauris s 170 ISBN 9781860647376 25 Mart 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Haziran 2012 Kuzey Kibris Turk Cumhuriyeti Londra Temsilciligi 9 Kasim 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Temmuz 2009 Turan Sibel 15 16 Mayis 2003 Kesan sempozyumu 323 sayfa Kesan Belediye Baskanligi 2006 12 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Agustos 2020 Arsivlenmis kopya 21 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Agustos 2020 Aydogdu Ahmet 2005 Kibris Sorunu cozum arayislari 134 sayfa Asil Yayin Dagitim ISBN 975 98443 2 X a b c Munir Metin 26 Agustos 2004 Vatan 3 Ocak 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Temmuz 2009 Unlawfuk exploitationof the property of displaced persons PDF Ingilizce Kibris hukumeti 28 Temmuz 2011 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 4 Temmuz 2009 according to the United Nations Security Council see Resolution 550 and 541 13 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Birlesmis Milletler Erisim Tarihi 29 Eylul 2008 www Zypern cc United Nations Annan Plan for Cyprus 2004 28 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde english PDF a b Hakkinda gt gt KKTC Hakkinda 3 Mayis 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Turkce Uluslararasi Kibris Universitesi Erisim Tarihi 29 Nisan 2009 Ingilizce Teksas Universitesi Austin 15 Subat 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Eylul 2010 Erhurman Tufan 2011 Yari baskanlik sisteminin tanimlayici unsurlari ve KKTC deki hukumet sistemi Care Baskanlik Sistemi mi Lefkosa Isik Kitabevi Yayinlari ss 24 40 Northern Cyprus Freedom in the World 2011 7 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Freedom House Erisim tarihi 5 Haziran 2012 Erengir Pinar 2019 Kuzey Kibris Turk Cumhuriyeti nin yonetsel cografyasi Yuksek lisans tezi Ankara Ankara Universitesi erisim tarihi 14 Aralik 2020 Sema Sezer Hasan Kanbolat Turkiye Azerbaycan KKTC Bir Millet Uc devlet Stratejik Analiz Kasim 2005 ASAM PDF dosyasi olu kirik baglanti 26 Mayis 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Nisan 2009 29 Ocak 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Nisan 2009 Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi nde AKPM KKTC nin Temsiliyeti 31 Mayis 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Haziran 2014 1 Temmuz 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Nisan 2009 KKTC Katar Temsilciligi acildi 25 Kasim 2008 tarihli NTV MSNBC 27 Ocak 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Nisan 2009 Referandum Sonrasi Kibris Nisan 2004 T C ICISLERI BAKANLIGI 2004 Erisim tarihi 6 Ekim 2012 olu kirik baglanti Turklere verilecek para benden gecer Milliyet 28 Nisan 2004 29 Ekim 2004 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Ekim 2012 Zaman com tr 7 Kasim 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Aralik 2020 a b c The World Factbook Cia gov 12 June 2007 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Aralik 2014 TRNC Investment Development Agency 21 March 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Aralik 2020 Gallup Inc Gallup World 01 October 2014 6 Ekim 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Aralik 2020 Frank Hoffmeister 2006 Legal Aspects of the Cyprus Problem Annan Plan And EU Accession Martinus Nijhoff Publishers s 218 ISBN 90 04 15223 7 Universities Little accord on the island The Independent Londra 8 Kasim 2007 24 Ocak 2009 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Aralik 2020 Doing business in Cyprus Cyprus trade and export guide UK Trade and Investment 17 Ekim 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Aralik 2020 Bryant Rebecca The victory of Mustafa Akinci in northern Cyprus gives hope to Turkish Cypriots of a better future Greece at LSE 17 Temmuz 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Aralik 2020 Cyprus after Accession Thinking Outside the Box Background Documents University of Oxford European Studies Centre Workshop on Cyprus 10 11 March 2006 PDF Tepav org tr 12 Mayis 2013 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 7 Aralik 2020 North Cyprus TRNC information Cyprus properties com 18 Mart 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Aralik 2020 Trnc State Planning Organization Devplan org 8 Kasim 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Aralik 2020 Tablo 3 Reel Growth Rate PDF TRNC State Planning Organization 7 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 7 Aralik 2020 North Cyprus News Ingilizce 24 Agustos 2019 14 Eylul 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Aralik 2020 KKTC ye Su Temin Projesi DSI 3 Ekim 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Aralik 2020 calisma gov ct tr 29 Eylul 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Ocak 2023 KKTC Tanitma Dairesi 18 Ocak 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Mart 2009 Stefan Talmon Mart 2005 Luftverkehr mit nicht anerkannten Staaten Der Fall Nordzypern Archiv des Volkerrechts Almanca 43 1 ss 1 42 Halil Eltan Ingilizce T Vine 7 Mart 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Eylul 2019 PDF Turkiye Ekonomi Politikalari Arastirma Vakfi ss 12 18 23 Kasim 2018 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 15 Aralik 2020 Bayindirlik ve Ulastirma Bakanligi gazeteciler icin yeni Ercan Havalimani insaatinda bilgilendirme turu duzenlendi Star Kibris 13 Nisan 2019 29 Aralik 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Aralik 2020 Anadolu Ajansi 12 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Ocak 2023 a b Nufus sayiminin sonuclari aciklandi 2 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Erisim 7 Mart 2015 Kibris i gorusuyorlar Yeni Dunya icin Cagri Dergisi 52 sayi 15 Aralik 2001 Erisim tarihi 14 Mayis 2009 olu kirik baglanti Eskioglu Faruk 24 Nisan 2009 Acik Gazete 26 Subat 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Mayis 2009 PDF KKTC Devlet Planlama Orgutu 6 Agustos 2013 s 22 6 Kasim 2013 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi ITO Kuzey Kibris Turk Cumhuriyeti Ulke Raporu 10 Haziran 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Ekim 2020 Turkce 13 Subat 2012 islamansiklopedisi org 27 Mart 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Temmuz 2012 Turkce 13 Subat 2012 23 Subat 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Ekim 2020 Yesilada Birol 1 Mart 2009 Islam and the Turkish Cypriots Social Compass Ingilizce 56 1 49 59 doi 10 1177 0037768608100341 ISSN 0037 7686 Yesilada Birol Webster Craig Peristianis Nicos Anastasiou Harry 2010 World Values Survey in Cyprus 2006 A Research Note The Cyprus Review Ingilizce 22 1 153 167 ISSN 2547 8974 a b c 14 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Ekim 2020 a b 18 Eylul 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Eylul 2017 a b c d PDF 23 Kasim 2018 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 11 Aralik 2018 6 Aralik 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Ekim 2020 GAU 22 Temmuz 2020 24 Kasim 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Temmuz 2020 Kibris Gazetesi 30 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Eylul 2010 Erdem Sinan KKTC Milli Olimpiyat Komitesi 24 Ocak 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Eylul 2010 a b Benzersiz Spor Ambargosu Anka Haber Ajansi Haberpan Erisim tarihi 10 Ocak 2011 olu kirik baglanti Star Kibris Kibris Postasi 19 Mart 2010 25 Mayis 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Ocak 2011 KKTC Mahkemeleri 9 Aralik 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Mart 2009 Dis baglantilar Turkce Ingilizce Kuzey Kibris Turk Cumhuriyeti Basbakanligi 18 Nisan 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Turkce Ingilizce KKTC Disisleri Bakanligi 25 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Turkce Ingilizce Kuzey Kibris Turk Cumhuriyeti Cumhuriyet Meclisi20 Nisan 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde KKTC tanitim siteleri Ingilizce Turkce Kuzey Kibris Turk Cumhuriyeti Enformasyon Dairesi25 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde KKTC Cumhurbaskanligi 9 Ocak 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kuzey Kibris Turk Cumhuriyeti Cumhuriyet Meclisi 8 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde KKTC Maliye Bakanligi 9 Aralik 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde KKTC Milli Egitim ve Kultur Bakanligi 1 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde KKTC Turizm Bakanligi 6 Eylul 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde KKTC Polis Genel Mudurlugu 29 Mayis 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde

Yayın tarihi: Haziran 13, 2024, 16:23 pm
En çok okunan
  • Kasım 04, 2024

    Janey Godley

  • Kasım 11, 2024

    Jan Szczepański

  • Kasım 04, 2024

    Jameson Irish Whiskey

  • Kasım 14, 2024

    Jaisalmer

  • Kasım 07, 2024

    Jacqueline Saburido

Günlük

  • Poll Production

  • Sinan Akçıl

  • Dön Bana

  • Philip (Edinburgh dükü)

  • 1985

  • Windows 1.0

  • 19 Kasım

  • 21 Kasım

  • Yıldız Geçidi (film)

  • İsa

NiNa.Az - Stüdyo

  • Vikipedi

Bültene üye ol

Mail listemize abone olarak bizden her zaman en son haberleri alacaksınız.
Temasta ol
Bize Ulaşın
DMCA Sitemap Feeds
© 2019 nina.az - Her hakkı saklıdır.
Telif hakkı: Dadaş Mammedov
Üst