Hamburger ilk olarak 19. veya 20. yüzyılın başlarında ortaya çıktı. Modern hamburger, sanayileşme, işçi sınıfının ve orta sınıfın ortaya çıkması nedeniyle hızla değişen bir toplumun mutfak ihtiyaçlarının bir ürünüydü ve bunun sonucunda ev dışında tüketilebilecek, seri üretim, uygun fiyatlı gıda talebi ortaya çıktı.
Önemli kanıtlar, Amerika Birleşik Devletleri veya Almanya'nın (Hamburg şehri), iki dilim ekmek ve bifteğinin bir "hamburger sandviçi" haline getirilip satıldığı ilk ülke olduğunu gösteriyor. Hamburgerin kökeni konusunda bazı tartışmalar var, çünkü iki temel bileşeni olan ekmek ve sığır eti, kombinasyonlarından önce farklı ülkelerde uzun yıllar ayrı ayrı hazırlanıp tüketildi. Yaratılışından kısa bir süre sonra, hamburger, soğan, marul ve dilimlenmiş turşu dahil olmak üzere, şu anda tipik olarak karakteristik olan tüm süslemelerini hızla içeriyordu.
1990'ların sonlarında bir beslenme tartışması da dahil olmak üzere 20. yüzyıldaki çeşitli tartışmalardan sonra, burger artık Amerika Birleşik Devletleri ve belirli bir mutfak tarzı, yani fast food ile tanımlanıyor.Kızarmış tavuk ve elmalı turta ile birlikte hamburger, Amerika Birleşik Devletleri'nde bir mutfak simgesi haline geldi.
Hamburgerin uluslararası popülaritesi, İtalyan pizzası, Çin ve Japon suşisi dahil olmak üzere diğer ulusal yemeklerin küresel popülaritesindeki artışı da içeren gıdanın daha geniş küreselleşmesini göstermektedir. Hamburger belki de farklı mutfak kültürlerindeki tanıdık unsurlarla eşleştiği için kıtadan kıtaya yayıldı. Bu küresel mutfak kültürü, kısmen 1920'lerde restoran zinciri ve kurucusu Edgar Waldo "Billy" Ingram tarafından başlatılan ve daha sonra 1940'larda McDonald's tarafından rafine edilen işlenmiş gıda satışı konseptiyle üretildi. Bu küresel genişleme, Big Mac hamburgerinin satıldığı farklı ülkelerin satın alma gücünün karşılaştırılabileceği Big Mac Endeksi gibi ekonomik karşılaştırma noktaları sağlar.
Başlangıç
Amerika Birleşik Devletleri'nde hamburgerin tartışmalı icadından önce, benzer yiyecekler Avrupa'nın mutfak geleneğinde zaten mevcuttu. 4. yüzyılın başlarına tarihlenebilecek antik Roma tariflerinin bir koleksiyonu olan Apicius yemek kitabı, isicia omentata adlı sığır etinin hazırlanmasını detaylandırıyor; Çam fıstıklı sığır etinin çam taneleri, siyah ve yeşil biber ve beyaz şarapla karıştırıldığı pişmiş bir köfte olarak servis edilen isicia omentata, hamburgerin ilk habercisi olabilir.
Biftek tartarının ilk restoran tarifinin ne zaman ortaya çıktığı bilinmiyor. Net bir isim vermemekle birlikte, biftek tartarının ilk tanımı Jules Verne tarafından 1875 yılında adlı romanında yapılmıştır. Biftek tartarı ile Alman yemekleri ve arasında bazı benzerlikler var. Diğer benzer çiğ, doğranmış etler 20. yüzyılda ortaya çıktı. Hamburgh [sic] Sosis'e yapılan en eski referanslardan biri 1763'te yer aldı. Hamburgh Sosis kıyılmış et ve hindistan cevizi, karanfil, karabiber, sarımsak ve tuz gibi çeşitli baharatlarla yapılır ve tipik olarak tost ile servis edilir. Köfte,Sırp , Arap köftesi ve gibi diğer yemekler de kıyma ile yapılır.
Sandviç kelimesi 18. yüzyıla kadar kaydedilmedi. Pek çok kültür sandviçin icat edildiğini iddia ediyor, ancak adı, parmaklarını kirletmeden kağıt oynayabilmek için sandviç yemeyi tercih eden İngiliz aristokrat onuruna 1765 yılı civarında verildi. Ancak, Elizabeth Leslie Cook'un yemek kitabına bir sandviç tarifi eklemesi , Amerika Birleşik Devletleri'nin yerel mutfağında ortaya çıkması 1840 yılına kadar değildi.
Hamburg ve limanı
Kıyma, ortaçağ mutfağında bir incelikti, kırmızı et genellikle üst sınıflarla sınırlıydı. Orta Çağ kasapları tarafından çok az kıyma yapıldı veya belki de eti koruyan sosis yapım sürecinin bir parçası olmadığı için zamanın yemek kitaplarına kaydedildi.
19. yüzyılın ilk yarısında, Yeni Dünya'ya göç eden Avrupalıların çoğu Hamburg'dan yola çıktı ve New York şehri en yaygın varış yerleriydi. New York'taki restoranlar Hamburg usulü Amerikan filetosu, ve hatta à la Hambourgeoise dana bifteği sunuyordu. Bu nedenle, erken Amerikan kıyılmış sığır eti hazırlıkları, Avrupalı göçmenlerin zevklerine uyacak şekilde yapıldı ve Hamburg limanına ve geride bıraktıkları dünyaya dair anıları çağrıştırdı.
Hamburg bifteği
19. yüzyılın sonlarında, Hamburg bifteği birçok restoranın menülerinde popüler oldu. Bu, doğranmış dana eti, yumurta, soğan ve baharattan oluşan kızarmış bir köfteden oluşabilir veya hafif tuzlanmış, sıklıkla tütsülenmiş olabilir, soğan ve galeta unu ile birlikte bir tabakta çiğ olarak servis edilebilir. Hamburg bifteğine atıfta bulunan en eski belge, müşterilere Amerikalı şef (1836-1899) tarafından geliştirilmiş 11 sentlik bir Hamburg bifteği tabağı sunan 1873 tarihli bir menüsüdür. Bu fiyat o zamanlar için yüksekti, basit bir dana biftek filetosunun fiyatının iki katıydı. Bununla birlikte, yüzyılın sonunda Hamburg bifteği, maliyeti düşüren hazırlık kolaylığı nedeniyle popülerlik kazanıyordu. Bu, günün en popüler yemek kitaplarından bazılarındaki ayrıntılı açıklamasından açıkça görülmektedir. Belgeler, bu hazırlama tarzının 1887'de bazı ABD restoranlarında kullanıldığını ve hastanelerde hastaları beslemek için de kullanıldığını gösteriyor; Hamburg bifteği çiğ veya hafif pişmiş olarak servis edilir ve yanında çiğ yumurta bulunur.
19. yüzyılda birçok Amerikan restoranının menüleri, genellikle kahvaltıda satılan bir Hamburg biftek içeriyordu. Hamburg bifteğinin bir çeşidi, genellikle doku olarak benzer bir sos ile servis edilen Salisbury bifteğidir. Dr. (1823–1905) tarafından icat edilen Salisbury bifteği terimi, Amerika Birleşik Devletleri'nde 1897'den beri kullanılmaktadır. Bugünlerde Hamburg şehrinde ve bazı bölgelerinde bu tür yemeğe , Frikandelle veya köfteye benzeyen Bulette deniyor. Hamburger biftek terimi 1930'da hamburger ile değiştirildi, bu da daha basit bir terim olan burger ile biraz yer değiştirdi. İkinci terim şimdi, çizburger, domuz burger, domuz pastırmalı burger ve mus burger dahil olmak üzere hamburgerin farklı çeşitleri için yeni kelimeler oluşturmak için yaygın olarak bir sonek olarak kullanılmaktadır. Amerikan İngilizcesinde farklı şekillerde kısaltılan Alman şehirlerinden türetilen isimlere sahip başka yiyecekler de var. Bir örnek, genellikle frank olarak kısaltılan frankfurter'dir.
Buluş
Birçok tarif ve yemek, transatlantik göçmenlerle birlikte Yeni Dünya'daki varış noktalarına gitti. Bazı yazarlar, hamburgerin Yeni Dünya'daki göçmenler arasında ortaya çıkan ihtiyaçları karşılamak için yaratıldığını öne sürerek bunun bir parçası olup olmadığını sorguluyor. Ancak diğerleri, Hamburg America Hattı'nın Avrupa'dan Amerika'ya ilk Hamburger bifteğini getirdiği tezini destekliyor. Bugün bilindiği gibi hamburger, 1885 ile 1904 arasında değişen birden fazla buluş iddiasına sahiptir, ancak 20. yüzyılın başlarında iyi bir şekilde kurulmuştur. Takip eden 100 yıl boyunca, ortaya çıkan fast food kavramı ve yeni bir iş modeli olan sayesinde hamburger dünyaya yayıldı.
Kuzey Amerika
Mekanik et parçalamanın endüstriyel kullanımı, Hamburg bifteğinin popülerleşmesine yardımcı olan teknik ilerlemeydi. İlk et kıyma makinesi 19. yüzyılın başlarında Alman mühendis Karl Drais tarafından icat edildi. Makine, kıymanın pazarda büyük miktarlarda makul fiyatlarla satılmasını mümkün kıldı. 1845'e gelindiğinde, Amerika Birleşik Devletleri'nde gelişmiş et öğütücüler için çok sayıda patent mevcuttu. Bu makinelerin tümü eti hayal bile edilemeyecek boyutlarda parçalayabilirdi. Bundan önce, kıyma evde özel keskiler, üretilebilecek miktarı ciddi şekilde sınırlayan yoğun el emeği kullanılarak elle hazırlanırdı. Et kıyma makinesinin icadı, Hamburg bifteğinin popülerleşmesine doğrudan katkıda bulunurken, biftek, birçok Amerikalı'nın zihninde Alman köklerinden yavaş yavaş uzaklaştı. Kıyma, sosisli sandviç ve gibi diğer popüler Amerikan yemeklerinde de kullanılmaya başlandı.
Proto-hamburgerin icadını ve popülerleşmesini kolaylaştıran bir diğer gelişme, hayvancılığın yoğunlaştırılması yoluyla sığır eti üretiminin artmasıydı. 19. yüzyılın sonlarında, sığırlara artan miktarda toprak ayrıldı ve artan sayıda insan kovboy olarak istihdam edildi, bu da Amerika Birleşik Devletleri'nin dünyanın en büyük sığır eti üreticilerinden ve tüketicilerinden biri haline gelmesine neden oldu. 1880'ler, kırsal sığır eti üretiminin bolluğunun tarımdan kentsel alanlara demiryolu ile ulaşımını hayati hale getirdiği Sığır Eti Altın Çağı olarak ilan edildi. Bu, (1839-1903) gibi sanayiciler tarafından teşvik edilen buzdolabı arabaları ve farklı et paketleme yöntemleri (konserve sığır eti gibi) arasında kentsel ve sanayileşmiş bölgelerde taze et tüketimini mümkün kılmak için çeşitli et muhafaza yöntemlerine yol açtı. Bu süre zarfında, Chicago şehri, Doğu Kıyısındaki diğer şehirlerle birlikte, sığır etinin büyük ölçekli işlenmesi için bir odak noktası haline geldi. Sığır eti o zamanlar zaten ucuzdu ve işçi sınıfı için mevcuttu. Bu, Hamburg bifteğini nüfusun büyük çoğunluğunun ulaşabileceği bir yere getirdi ve bazı yazarların şaka yollu "Amerikan sığır eti rüyası" dediği şeye yol açtı. Bu dönemde, steakhouse konusunda uzmanlaşmış et lokantalarının sayısı önemli ölçüde arttı; Hatta bazı restoranlarda deniz ürünleriyle birlikte olarak bilinen bir yemekte biftek servis ediliyordu.
Amerika Birleşik Devletleri'nde besi sığırlarının yüksek üretimi ve tüketimi, 19. yüzyılın sonunda giderek daha güçlü hale getirdi. Et endüstrisinde kısa sürede sorunları ortaya çıktı, hem kaliteyi hem de hijyeni tehlikeye atan sorunlar. 20. yüzyılın başında, Upton Sinclair, Amerikan et endüstrisindeki komplolar ve yolsuzluk hakkında bir roman olan Chicago Mezbahaları'nı yayınladı ve endüstrinin kendisine yönelik örtülü bir eleştiriyi amaçladı. Kitap, et işlemenin güvenliği konusunda popüler farkındalığı artırdı ve Gıda ve İlaç İdaresi tarafından desteklenen oluşturulmasına yardımcı oldu. Chicago Mezbahaları, Amerikan halkını restoran zincirlerini pişmiş etlerinin güvenliğini kanıtlamaya zorlamaya yönlendirdiği için, hamburgerin sonraki tarihinde bir kilometre taşıydı. 1933'te Arthur Kallett, 100 milyon kobay başlıklı benzer bir kitap yayınladı; Tüketicileri özellikle hamburgerlerdeki koruyucu maddeler konusunda uyaran Gündelik gıdalar, ilaçlar ve kozmetiklerdeki tehlikeler.
Tartışmalı kökenler
Hamburgerin kesin kökeni hiçbir zaman kesin olarak bilinemeyebilir. Çoğu tarihçi, bunun Teksas'ta küçük bir kasabada iki dilim ekmek arasına bir Hamburg bifteği koyan bir aşçı tarafından icat edildiğine inanıyor ve diğerleri, "Hamburger Sandviçi"ni geliştirmek için White Castle'ın kurucusuna güveniyor. Ancak o döneme ait kayıtlar çok azdır.
Buluşla ilgili tüm iddialar 1885 ile 1904 yılları arasında ortaya çıkıyor ve bu da hamburgerin bu yirmi yılda bir zamanda yaratılmış olabileceğini gösteriyor. Çeşitliliklere rağmen, tüm anlatılarda ortak unsurlar vardır, en önemlisi hamburgerin , fuarlar, konferanslar ve festivaller gibi büyük etkinliklerle ilişkili bir yemek olarak doğduğudur. Tüm hipotezler aynı zamanda sokak satıcılarının varlığını da paylaşıyor.
İlk "burgerin doğuşu" hikâyelerinden biri, Hamburg Fuarı olarak da bilinen Buffalo, New York'un dışındaki 1885 Erie County Fuarında gıda satıcıları olan Canton, Ohio, yerliler Frank ve Charles Menches'e aittir. Efsaneye göre, Mencheler, Fuar süresince kendilerine özel menü öğeleri olan domuz sosisli sandviçlerini tükettiler. Yerel tedarikçileri Hamburglu kasap Andrew Klein, mevsimsiz yaz sonları sıcağında daha fazla domuz kesmeye isteksizdi ve bunun yerine kıyma kullanılmasını önerdi. Kardeşler biraz pişirdi, ancak ikisi de tarifi kuru ve yumuşak buldu. Eşsiz bir tat yaratmak için kahve, esmer şeker ve diğer malzemeleri eklediler. Orijinal sandviçler sadece ketçap ve dilimlenmiş soğan ile satıldı. Etli sandviçleriyle yeni buldukları başarı ile Erie County Fuarı'nın memleketi sonra onu “hamburger” olarak vaftiz ettiler. Hamburg Fuarı'nda 1885 yılında burgerin icadını onurlandırmak için 18 Eylül'de "Burger Günü'nün Ulusal Doğumu" kutlanır. 1920'lerde karnaval tarihçisi John C. Kunzog, Frank Menches ile Erie İlçe Fuarı'ndaki deneyimi hakkında röportaj yaptı. Ayrıntılı hamburger hikâyesi 1970 yılında yayınlanan “Tanbark & Tinsel” adlı kitapta yayınlandı.
Hamburgerin olası babalarından biri, Charlie Nagreen (1871–1951) 15 yaşında her yıl düzenlenen Outagamie İlçe Fuarı'nda bir sokak tezgahından Hamburg bifteği sattı. Nagreen, işe Hamburg bifteği satarak başladığını, ancak bunların pek başarılı olmadığını çünkü insanların festivalde kendi standında yemeye gerek kalmadan serbestçe dolaşmak istediklerini söyledi. Buna cevaben 1885'te Nagreen, hamburger bifteğini düzleştirmeye ve iki dilim ekmek arasına yerleştirmeye karar verdi, böylece halk sandviçini yerken kabinden kabine serbestçe hareket edebildi, bu, müşterileri tarafından iyi karşılanan bir yenilikti. "Hamburger Charlie" olarak tanındı ve Nagreen'in eseri 1951'deki ölümüne kadar festivalde satıldı. Bu güne kadar, başarısı memleketi Seymour'da onuruna her yıl bir "Burger Fest" ile kutlanmaktadır.
Hamburgerin bir başka mucidi olduğu iddia edilen aşçı Fletcher Davis (daha çok "Yaşlı Dave" olarak bilinir), müşterilerinden birinin yemek için oturamayacak kadar çok acelesi olduğunda iki parça Teksas Tost arasına kıyma koyma fikrine sahip olduğunu iddia etti. Müşteri Hamburger Biftek ile uzaklaştı ve o kadar memnun görünüyordu ki Yaşlı Dave, 1880'in sonunda Atina, Teksas'ta yeni el yapımı yemeğini temel bir menü öğesi olarak sundu. Fletcher'ın 1904 eşiyle birlikte bir tezgahı vardı. Teksaslı gazeteci , 1880'lerin sonlarında Atina'daki 115 Tyler Caddesi'ndeki bir kafede hamburger servisi yapan Fletcher Davis adında bir satıcıdan bahseder. Yerliler, Davis'in bu süre zarfında icadı için net bir isim olmadan dana eti sandviçleri sattığını iddia ediyor. 1980'lerde, Dairy Queen dondurma zinciri, hamburgerin doğum yeri hakkında Davis'in hikâyesini içeren bir belgesel çekti. "Yaşlı Dave'in Hamburger Sandviçi" hikâyesinden Ronald L. McDonald's'ın The Complete Hamburger adlı kitabında da bahsedilmiştir.
Charlie Nagreen'in "Hamburger Charlie"sini geliştirdiğini iddia ettiği aynı yıl, Ohio, Akron'dan kardeşler ve sokak aşçıları Frank ve Charles Menches, kıymalı bir sandviç sattıklarını iddia ettiler. Hamburger adının, satıldığı ilk yer olan Erie County'deki , New York kasabasından geldiğini iddia ediyorlar. Bu ifade çok zayıf bir şekilde belgelenmiştir veya doğrulanmıştır ve sözlü gelenek söz konusu olduğunda, çelişkileri yoktur. Kahve veya esmer şeker gibi tariflerde kullanılan ünlü açıklaması ilkeldir.
Hamburgerin yaratılışının bir başka versiyonu da, 1891'de iki kızarmış ekmeğin arasında, sahanda yumurta ile servis edilen, tereyağında kızartılmış dana pirzola filetosundan yapılmış çok popüler bir denizci sandviçi yaratan Alman aşçı Otto Kuasw'a ait. Sandviçe Almanca "Alman bifteği" anlamına gelen "Deutsches Beefsteak" adı verildi. Hamburg ve New York arasındaki gemilerde seyahat eden denizcilerin çoğu, Amerikan et lokantalarında benzer bir "Hamburg tarzı" sandviç istedi.
Hamburgerin kökeni hakkında birçok ek iddia var. Bazı meraklılar hamburgerin Brezilya'nın Rio de Janeiro eyaletinde bulunan bir belediye olan São Gonçalo'da 18. yüzyılda Sauerbrown "Little" Victor adlı bir şef tarafından yapılmış olabileceğini iddia ediyor, ancak bu iddianın bu görüşü destekleyecek hiçbir destekleyici kanıtı yok. Yerel bir gazete, 1880'de Amerika'ya gelen Danimarkalı bir göçmen olan Louis Lassen'in sokak satıcısı olarak tereyağı ve yumurta sattığını iddia ediyor. 1974'te The New York Times ile yaptığı bir röportajda, olarak bilinen bir restoran için küçük dana eti şeritleriyle nasıl bir hamburger biftekli sandviç yarattığını anlattı. Lassen'in ailesi, 1900'ün icat yılı olduğunu iddia ediyor. Louis'in torunu Kenneth Davis Lassen Fletch ve amcası arasında halka açık bir çatışmada ortaya çıkan, 1900 yılında noter tarafından imzalanan belgeler, "hamburger bifteği" ile "hamburger sandviçi" arasındaki farkı vurguladığı için hamburgerin gelişimini göstermektedir. Louis' Öğle Yemeği alevi, hamburgerleri 1898'de Bridge and Beach, Co., St. Louis, Missouri tarafından üretilen orijinal dikey dökme demir gaz sobalarında pişiriyor. Sobalar, hamburgerleri her iki tarafta aynı anda pişirirken yerinde tutmak için menteşeli çelik tel kullanır. Izgaralar Luigi Pieragostini tarafından yapıldı ve 1938'de patenti alındı.
Malzemeler
Bir zamanlar iki dilim ekmek arasında servis edilen Hamburg bifteği, sandviçin içinde veya bir tabakta garnitür olarak kullanılan çeşitli malzemelerle hazırlanmaya başlandı. Bugünün burgerinde hala yaygın olan bu eşliklerden biri, 1869 yılında girişimci ve şef tarafından ticari olarak ilk kez üretilen, ve ekşi arasındaki tatların karışımı olan bir domates sosu türü olan ketçaptır. Şirketi başlangıçta Çapa Turşu ve Sirke İşleri olarak adlandırıldı, ancak 1888'de F. & J. Heinz olarak yeniden adlandırıldı. Amerikalı tüketiciler tarafından ketçap kullanımı bu tarihten sonra hızla arttı ve on dokuzuncu yüzyılın sonunda ve 20. yüzyılın başlarında hamburgerlere neredeyse evrensel olarak ketçap eşlik etti.Hardal, eski Romalıların "mustum ardens" olarak bilinen fermente edilmemiş üzüm ve üzüm çekirdeklerinden yapılan bir sos kullandığı düşünüldüğünden, çok daha eski bir çeşnidir. Burgere eklenen başka bir bileşen olan mayonez, 1756 civarında Minorka'daki Maó limanında kazandığı deniz zaferinden sonra 18. yüzyıl Fransa'sında mevcut gibi görünüyor.
Hamburgerin yanında gelen sebzeler arasında tarihi konusunda literatürde ilk anlatılan soğan, genellikle halka şeklinde ince ince dilimlenmiş soğandır. Böylece hamburger, marul ( olduğu gibi), ( olduğu gibi), veya turşu olsun, bir tür bitki ürünü içeren uzun Amerikan sandviç geleneğini sürdürmeye geldi. Biftek ile ekmek birleştirilerek hamburger oluşturulduktan sonra, bitmiş ürüne daha "doğal" bir görünüm ve tat vermek için sebzelerin eklenmesi mümkündür. Tüm bu çeşniler, 1940'larda altın çağı olan hamburgerin klasik görüntüsüne dahil edildi. Bazı durumlarda, hamburger, bir tarafı chili con carne ile servis edilen Tex-Mex tarzı burgerlerde olduğu gibi, bölgesel lezzet eklemek için farklı ve belirgin bir şekilde hazırlanır.
Patates kızartması, Aşağı Ülkelerin bir icadıdır ve Belçikalı tarihçi Jo Gerard, bunların 1680 civarında hem Belçika'da hem de İspanyol Hollanda'sında, özellikle "Dinant ve Liège arasındaki Maas vadisi" bölgesinde ortaya çıktıklarından bahseder. Bu yöre halkı yemeklerini az miktarda hazırlar, ancak nehir donup balık avlamak imkansız hale gelince patatesleri kesip hayvansal yağda kızartırlardı. Patates kızartması, 19. yüzyılın başlarında Amerikan kafelerinde atıştırmalık olarak tanıtıldı, ancak McDonald's ve Burger King gibi büyük fast food şirketleri 20. yüzyılın ortalarında onları menülerine dahil edene kadar popüler olmadılar. 1953'te tarafından patates dondurma teknolojisindeki gelişmeler, büyük ölçekli patates kızartması üretimini mümkün kıldı. Bununla birlikte, patatesler dondurulmadan önce, kızartma sırasında hala lezzetlerinin bir kısmını kaybetmişlerdi, ancak daha da geliştirilmiş bir Simplot buluşu gibi yeni işlemler, büyük ölçüde inek donyağı ve karışımının kullanılması sayesinde 1967 yılına kadar bu rahatsızlıktan kaçındı. Bu, Simplot ve McDonald's'ın kurucusu Ray Kroc'un işbirliği yapmasına yol açtı ve Simplot'un çiftliklerinden gelen hazır soyulmuş patateslerin doğrudan McDonald's mutfaklarına teslim edilmesini sağladı, orada kızartıldı ve müşterilere servis edildi. Bununla birlikte, başlangıçta, bazı patates kızartmaları ve hazırlandıkları mutfaklar hakkında artan güvenlik endişeleri vardı ve 1950'lerde gibi bazı şirketler bunları menülerinden çıkarmaya yöneltti.
19. yüzyılın sonunda, hamburgerin yanında servis edilen en geleneksel içecekler olarak biraya yakında katılacak olan yeni nesil kola ortaya çıktı. Coca-Cola'nın ilk tarifi 1885'te Georgia, Columbus'ta bakkal John Pemberton tarafından icat edildi. Başlangıçta (ticari marka "Pemberton's French Wine Coca" idi) olarak adlandırılan bu şarap, bir Avrupa kola şarabı olan müthiş başarısından ilham almış olabilir. 19. yüzyılın sonlarında, Amerika Birleşik Devletleri'nin çoğunda şişelenmiş bir meşrubat olarak satıldı. 20. yüzyılın başlarında, başka bir içecek olan Pepsi, eczacı tarafından yaratıldı ve hızla Coca-Cola'nın satışlarına rakip oldu. Büyük burger restoran zincirleri ile bu iki meşrubat şirketi arasındaki , içeceklerin genel halka arzını büyük ölçüde artırdı.
Ticarileştirme
20. yüzyılın şafağı, yüksek nüfus yoğunluğuna sahip, yüksek verimli kentsel merkezlerde yaşayan insanlara yiyecek sağlama ihtiyacına tanık oldu. İşçi sınıfının emeklerini ve endüstriyel üretimlerini sürdürebilmeleri için gıdanın da ekonomik olarak karşılanabilir olması gerekiyordu. Burger, insanların hem "hızlı" hem de "ucuz" yemeye ihtiyaç duyduğu bir zamanda doğdu. alanındaki teknolojik gelişmeler, tarımsal üretim ve ulaşımdaki gelişmelerin yanı sıra, hamburgerlerin yaratılışlarından bu yana şehir sakinleri için pratik bir gıda seçimi olmasını mümkün kılmıştır. Amerika Birleşik Devletleri'nin burgerin popülerlik kazandığı dönemdeki sosyo-ekonomik ortamı, 1. Dünya Savaşı'nın sonu ve 1929 Büyük Buhranı'nın başlangıcına denk geldi. Bu ortam, ucuz yiyecekleri teşvik etmek için özellikle elverişliydi, bu da beş sentlik hamburgerlerin bu kadar popüler olmasının bir nedeniydi. 20. yüzyılın ilk on yılındaki icadından sonra, hamburger, "vizyonerlerin" seri üretim sürecinden büyük fayda sağlayacağını fark etmesiyle büyük ölçekte pazarlanmaya başlandı.
İlk otomobil üretim hattı, 1888'de Almanya'da Karl Benz tarafından kuruldu. Telefonların yaygın görünümü, 20. yüzyılın başında, radyo da dahil olmak üzere diğer modern iletişim araçlarıyla birlikte gerçekleşti. Hayatı boyunca bir restoranda yemek yememiş ortalama bir Amerikalı için şehirlerde ortaya çıkan fast food zincirleri, yemek yemenin büyük ölçüde kamusal bir faaliyet olduğu alternatif bir restoran biçimi sunuyordu. "Yağlı kaşık" kavramı böylece daha ucuz yiyecekler karşılığında hijyenin bozulduğu bu restoranlarda doğdu. Öte yandan, araba, otobüs ve demiryolu ile seyahatlerin giderek daha erişilebilir hale geldiği, birbirine bağlı, büyüyen bir dünya vardı. O zamanlar tüm bu ulaşım araçları gelişiyordu ve kısa süre sonra, sıklıkla farklı şehirlerden geçen, "kalıcı transitte" olan büyüyen bir nüfusu beslemek gerekliydi., 1870'lerde bu insanların ihtiyaçlarına yanıt olarak yataklı arabayı ve icat etti. Benzer şekilde, İngiliz göçmen , tren istasyonlarının yakınında bulunan bir otel zincirinin patronlarına hizmet veren, trenlerde kaliteli ürünler kullanan ve aynı zamanda yiyecek ve içecek hizmetleri sunan restore etmek için "dinamik kitle hareketini" kullanan ilk kişiydi.
Çağdaş Amerikan toplumu, dünyanın dört bir yanından çeşitli etnik grupların geleneksel mutfağından kaynaklanan yeni hızlı yiyeceklerin yaratılmasına da tanık oldu. Örneğin, Charles Feltman, sosisli sandviçi 1867'de New York'taki Coney Adası'ndaki tezgahında bir baharatlı alman sosisini ekmekle eşleştirerek icat etti. Harry Magley ve Charles Stevens gibi taklitçiler kısa süre sonra New York Polo Grounds beyzbol oyunlarında sosisli sandviç satmaya başladılar. Benzer şekilde, İtalyan göçmenler de sokaklardaki otomatlardan dondurma ya da restoranlarında makarna sattılar. Çinli göçmenler başlangıçta diğer Çinli-Amerikalılara hitap etmek için restoranlar açtılar, ancak yavaş yavaş Amerikan müşterileri tarafından kabul edildiler ve bazen gibi gerçek Çin-Amerikan mutfağına yol açtılar. Etnik gıdaların bu çeşitli dünyasında, hamburger ana akım popülerliğe yükselmeyi başardı ve Amerika Birleşik Devletleri'nin ulusal yemeği haline geldi.
Beyaz Kale Sistemi
16 Kasım 1916'da şef ve girişimci Walter "Walt" Anderson, Kansas'ın Wichita kentinde ızgaralar ve spatulalar da dahil olmak üzere hijyenik pişirme yöntemleri kullanan bir hamburger standı açtı ve Wichita müşterilerini o kadar etkiledi ki birçoğu düzenli müşteri olacaktı. O zamanda hamburger hala Amerikan halkı tarafından yaygın olarak bilinmiyordu. Anderson, ızgara yaparken burgerlere soğan halkaları ekledi ve onlara farklı bir lezzet verdi. Talep arttıkça, müşteriler genellikle hamburgerlerini bir düzine kadar satın aldılar ve şirketin daha sonra popüler sloganına yol açtılar: "onları çuvaldan satın al". Bir miktar büyümeye rağmen, Anderson şehrin en işlek bölgelerinde sadece dört stant açmıştı. 1926'da Edgar Waldo "Billy" Ingram, Wichita'daki ilk açmak için Anderson ile işbirliği yaptı. Restoran, hızlı bir şekilde hamburger pişirme fikri üzerine kuruldu ve ilk fast food restoranı olma onurunu verdi.
Ingram kısa süre sonra burger kelimesinin Amerikan halkının ortak zihninde canlı hayvan pazarlarındaki sirk gösterilerini ve şehrin en fakir bölgelerinde yenen yağlı et parçalarını çağrıştırdığını fark etti. Beyaz Kale'nin ilk günlerinden gelen bu çağrışımları değiştirmeye çalıştı. Aynı zamanda bazıları tarafından hamburgerin Henry Ford'u olarak tanınırken, "Beyaz Kale Sistemi" adını verdiği ve hamburgerin ün kazanmasına yardımcı olan bir restoran konsepti icat etti. 1923 ve 1931 yılları arasında, "Beyaz Kale Sistemi" Ortabatı Amerika Birleşik Devletleri'ndeki şehirlerde neredeyse yüz restoran kurdu. Beyaz Kale çalışanları arasında farkındalık yaratmak için, şirket genelinde "Sıcak hamburger" başlıklı bir haber bülteni dağıtıldı ve bu bülten, çalışanları hamburger satışını iyileştirmeye basit bir fikirle davet etti: herkesin kolayca erişebileceği şekilde hamburgerleri hızlı bir şekilde hazırlayabilmek. Geleneksel bir restoranda servis etmek için yarım saat beklemek yerine, Beyaz Kale Sistemi hızlı servis ve hamburger merkezli bir menü sağladı. O zamanlar hamburger genellikle kahve ile servis edilirdi.Upton Sinclair'in Chicago Mezbahaları filmi, işlenmiş etin güvenliği konusunda halkın öfkesine neden olmuştu, bu nedenle 1920'lere gelindiğinde, genel halk temiz ve hijyenik bir hamburger beklemeye başlamıştı. Beyaz Kale, temiz ve güvenli yemek sunmanın yanı sıra düzenlilik ve standardizasyon sunarak her restoranda her köftenin aynı şekilde sunulmasını sağladı. O zamanlar bu, fast food olarak bilinecek bir tarzla gıda satışında devrim yaratacak tamamen yeni bir fikirdi. Beyaz Kale, ilk yıllarında kaliteli kahve sağlamaya vurgu yaptı ve hamburgerlerinin besin kalitesine ilişkin çalışmaları yayınlamak için üniversitelerle işbirliği yaptı.
Beyaz Kale zincirinin başarısı büyük ölçüde, hem orijinal bir yenilik olan hem de halkın hamburger hakkındaki olumsuz algısını değiştirmek için gerekli olan propagandanın gücüne dayanıyordu. 1931'de eski "çuvalla satın al" sloganını kullanarak gazetelere reklam veren ilk restoran oldu. Beyaz Kale ayrıca paket servis konseptine de öncülük etti ve restoran, 1940'larda beş sente satılan " " adı verilen hamburgerleri pazarlayan ilk restoran olarak biliniyor. Beyaz Kale, Mart 1921'de Wichita, Kansas'ta Billy Ingram ve iş ortağı aşçı Walter Anderson tarafından kuruldu ve 1924'te Kansas City'de ikinci bir restoran açtılar. 1932'de Beyaz Kale yiyeceklerin servis edildiği kartonları ve ambalaj kağıtlarını ve ayrıca mutfak personelinin giydiği şapkaları sağlayan Paperlynen Şirketini kurdu. Benzer şekilde porselen şirketlerini satın aldı ve onları beyaz porselen cepheler kullanan küçük Beyaz Kale restoranları inşa etmekten sorumlu tuttu.
Walter Anderson, ilk yıllarında, özel bir spatula ve burgerler için özel bir ekmek yaratılması da dahil olmak üzere, Beyaz Kale'ye bir dizi yeni fikirle katkıda bulundu. 1949'da Earl Howell adında bir çalışan, hamburgerleri prezentabl bir şekilde parçalamak için geçen süreyi hesapladı ve bu onu delikli burgeri yaratmaya yönlendirdi. 1951'de Beyaz Kale, burgerlerine beş delik eklemişti. Anderson'dan önce hamburgerler sınırsız bir süre ızgarada pişirilir ve kıyılmış köfteler sandviç gibi geleneksel "ezilirdi". Etler donduruldu ve hamburgerler taze et yerine donmuş halde pişirilmeye başlandı. Beyaz Kale, bitmiş ürünleri düzenli hale getirerek ve müşterilerin net bir şekilde görebileceği hijyenik hazırlama tekniklerini kullanarak burger yapım sürecinde devrim yarattı.
Beyaz Kale çok büyük bir satış ilerlemesine sahipti ve başarısı o kadar büyüktü ki, 1926'ya kadar, gelişmekte olan hamburger işinde rakipler ve yaratmıştı. Bu taklitçilerden biri de oldukça benzer bir isme sahipti, John E. ve Thomas E. Saxe'nin baba ve oğul ikilisi tarafından kurulan Milwaukee, Wisconsin'deki . Beyaz Kule'nin yaratılması, 1930'larda Beyaz Kale ile arasında sayısız yasal savaşa yol açtı. 1930'a gelindiğinde, Beyaz Kale'nin halihazırda 2,300 kilometre (1,429 mi) mesafeye yayılmış 116 restoranı vardı ve hepsi Amerika Birleşik Devletleri'nde bulunuyordu. Şirket sonunda büyük bir restoran zinciri haline geldi, ancak Amerika Birleşik Devletleri dışında hiçbir zaman bir restoran olmadı. İkinci Dünya Savaşı sırasında Amerikan sığır eti sıkıntısı, dikey entegrasyonun etkisi ve yatay entegrasyonu vurgulayan bir franchise modeli üzerinde çalışan fast food zincirlerinin ortaya çıkması nedeniyle Beyaz Kale'deki satışlar üzerinde çok az etkiye sahipti.
McDonald's dönemi
1937'de Patrick McDonald ve iki oğlu Richard ve Maurice, Huntington Drive'da (Route 66) Amerikan Monrovia, Kaliforniya'daki havaalanının yakınındaki basit restoran "Airdrome"un açılışını yaptı. Satışlarının başarısı sonunda 15 Mayıs 1940'ta San Bernardino, Kaliforniya'daki US Route 66 boyunca McDonald's adlı bir restoranın açılmasına yol açtı. Satışlarını analiz ettikten sonra kardeşler, sürpriz bir şekilde gelirlerinin %80'inin hamburger satışından geldiğini keşfettiler. Menü başlangıçta, çoğu mangalda pişirilmiş 25 farklı yemek içeriyordu. McDonald kardeşler, yeni restoranları aracılığıyla 1948 yılına kadar Batı Amerika Birleşik Devletleri'nin bazı bölgelerine fast food kavramını tanıttı. McDonald's en başından beri, sosisli sandviç ve hamburgerleri mümkün olduğunca verimli ve hızlı bir şekilde yapmaya odaklandı. 1940'larda, McDonald's'ta hamburgerlerin sadece bir dakikada hazırlanması, servisi ve müşterilerin kendi arabalarında yemek yeme tarzında yemek yemeleri de dahil olmak üzere basit ve biçimlendirici kavramlar kök saldı. Bu arada restoran, çoğu Amerikalı'nın ekonomik erişimi dahilinde olacak kadar ucuz bir hamburger geliştirmeye çalışıyordu. 1950'lere gelindiğinde, arabalı servis konsepti sağlam bir şekilde yerleşmiş ve birçok Amerikalı'nın zihninde hamburgerler ve arabalar birbirine sıkı sıkıya bağlı hale gelmişti. Artık sadece bir müşterinin arabadan inmeden hamburger satın alması mümkün olmakla kalmadı, aynı zamanda müşterinin servis için beklemesine de gerek kalmadı. McDonald kardeşler, 1953'te Phoenix, Arizona ve Downey, Kaliforniya'dan başlayarak (ikincisi olan) şu anda ünlü zincir restoranlarını franchising vermeye başladıklarında, orijinal San Bernardino restoranlarının başarıları üzerine inşa ettiler. Daha sonra Ray Kroc, 15 Nisan 1955'te Illinois, Des Plaines'in kuzeybatı Chicago banliyösünde bir tane açtı ve şu an dönüştürüldü. Orijinal McDonald's maskotunun, 1963'te palyaço Ronald McDonald tarafından değiştirilene kadar şirketin ikonografik kimliği olarak hizmet edecek olan " Speedee" adlı hamburger yüzlü bir aşçı olması dikkat çekicidir.
McDonald kardeşler, restoranlarını geliştirmek için mevcut mutfak protokolünü yoğun bir şekilde incelediler. Hamburger pişirme hızını artırabilecek farklı seçeneklere baktılar, daha yüksek randımanlı özel ızgaralar tasarlayıp patentlerini aldılar, çatal bıçak takımlarını ve diğer tek kullanımlık hale getirdiler ve su, sabun ve işçilik maliyetlerini azaltan bulaşık makinelerini tanıttılar. Kardeşler ayrıca franchise boyunca her mutfağı benzer ve büyük ölçüde standartlaştırılmış bir şekilde çalıştırmak ve ergenleri mutfaklarda çalışan olarak işe almak için ayrıntılı bir sistem oluşturdu.
52 yaşındaki dondurma makinesi satıcısı Ray Kroc CEO olarak devraldığında şirket çok daha hızlı bir şekilde büyümeye başladı. Kroc, hem McDonald's'ın Amerika Birleşik Devletleri'ndeki genişlemesinin hem de burgerlerinin kesin standardizasyonunun başlatıcısıydı. Ancak, iş arkadaşlarının bazıları da çok üretken ve yenilikçi olduğu için yalnız değildi. McDonald's yöneticisi ve gıda bilimcisi , 1972'de McMuffin'i icat etti ve aynı zamanda şu anda ünlü olan "Siparişinizi alabilir miyim lütfen?"i buldu. Bir başka önemli gelişmede, Pittsburgh franchise'ından , 1967'de Big Mac'i icat etti. McDonald's'ın başarılı genişlemesi, esas olarak, bir dikiş makinesi üreticisi olan Singer Corporation'dan ödünç alınan bir yenilik olan franchise sistemini kullanmasından kaynaklanıyordu. Singer bunu 19. yüzyılın sonlarında geliştirmişti ve o kadar başarılıydı ki kısa sürede rakipleri tarafından benimsendi. Bugünlerde McDonald's'ın personelini eğitmek için kendi üniversitesi bile var: bulunan Hamburger Üniversitesi. Mezunlar, "Hamburgeroloji alanında yan dal patates kızartması" başlıklı bir derece alırlar. McDonald's diğer ülkelere yayıldıkça, 1996'da Hint liderlerin tepkisi üzerine Yeni Delhi'de bir restoran açtığında olduğu gibi, daha fazla muhalefet ve genel zorluklarla karşılaştı. 1995 yılında, (Amerika Birleşik Devletleri dışında) en fazla McDonald's restoranına sahip ülke Japonya olurken, onu Kanada ve Almanya takip etti ve şirketin kendisi 100'den fazla ülkede restorana sahipti. Şirket, tarihi boyunca küreselleşmenin ve simgesi haline gelmiş, zaman zaman dünyanın çeşitli yerlerinde öfke ve protestolara konu olmuştur.
Yıllar içinde hamburgerin birçok farklı çeşidi yaratıldı ve bunlardan bazıları çok popüler hale geldi. Bu çeşitliliğin çoğu, McDonald's ve Beyaz Kale'nin başarısını yeniden üretmeye çalışan diğer restoran zincirlerinin ürünüyken, diğerleri McDonald's'ı etkilemeye hizmet etti. McDonald's ve taklitçilerini etkileyen bir restoran örneği, ilk olarak 1936'da tarafından Glendale, Kaliforniya'da açılan ve o bölgede Bob's Big Boy olarak bilinen Big Boy'dur. Büyük bir hamburger çeşidi olan çift katlı çizburger, iki dana köfteli olarak ilk kez bu restoranda yapıldı. Wian'ın kreasyonu, ekmeğin iki kez dilimlendiği, orta dilim iki köfteyi ayıran Big Boy restoranları tarafından belirgin bir şekilde sunuldu. Zincir ayrıca McDonald's tipi fast food işletmecileri tarafından alınan ve basitleştirilen arabalı restoran formatını da popüler hale getirdi. 1960'larda Big Boy, Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada'da genişledi. Wian'a sağladığı faydalara rağmen, zincir, 1967'de imzalı Big Boy hamburger haklarıyla birlikte satıldı. McDonald's ve Beyaz Kale taklitçilerinin çoğuna bir örnek, 1923'te Michigan, Flint'te Samuel V. Blair tarafından " " olarak kurulan bir fast-food zinciri olan .
Hamburgerin icadı gibi, çizburgerin de kökeni tam olarak bilinmiyor. Birkaç şef, bir hamburgere bir dilim peynir ekleyen ilk kişi olduğunu iddia ediyor. Kaliforniya, Pasadena'daki Rite Spot'tan , çizburgeri 1924 ile 1926 yılları arasında icat ettiğini iddia ederek, çizburgerin itibarını alıyor. Los Angeles'taki O'Dell Restaurant'ın 1928 tarihli bir menüsünden bir açıklama, o sırada peynir dilimleri ile hamburger servis ettiğini ortaya koyuyor. Colorado, Denver'daki arabalı Humpty Dumpty restoranının sahibi Luis Ballast, 1935'te "yellow burger" olarak bilinen tescilli bir ticari markaya sahip bir çizburger yaratma girişiminde bulundu. 1932'den 1984'e kadar Güney Kaliforniya'da bir barın işletmecisi olan JC Reynolds, pimento burgerini popüler hale getirdi. Çizburgerlerde en çok kullanılan peynir türü olan işlenmiş peynir, 1911'de İsviçre Thun'dan Walter Gerber tarafından icat edildi, ancak bunun için verilen ilk ABD patenti 1916'da verildi.Kraft Foods, 1950'de piyasaya sürülen dilimlenmiş işlenmiş peynirin ilk ticari versiyonunu yaratmaya devam etti.
İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra, InstaBurger King (daha sonra Burger King) olarak bilinen bir dizi hamburger restoranı ortaya çıkmaya başladı ve bunlardan ilki 4 Aralık 1954'te Miami, Florida'nın bir banliyösünde açıldı. Her ikisi de öğrenci olan ve tarafından kurulmuştur. McLamore, San Bernardino,Kaliforniyaa'daki orijinal McDonald's'ı henüz McDonald kardeşlere aitken ziyaret etmişti ve hamburgerlerin seri üretimi için var olan potansiyeli gördü. Bu ziyaretten o kadar ilham aldı ki, kendisi de benzer bir burger zinciri oluşturmaya karar verdi. 1959'da Burger King'in zaten beş restoranı vardı ve erken başarısı McLamore ve Edgerton'ı işi nispeten düşük bir maliyetle büyütmelerine izin veren bir franchise sistemi kullanarak Amerika Birleşik Devletleri'nde genişletmeye teşvik etti. Amerika Birleşik Devletleri'nde sattıkları franchise'ların ana şirketi olarak Burger King Corporation'ı kurdular. Burger King Corporation 1967'de Pillsbury Company tarafından satın alındı ve 1970'lerde Amerika Birleşik Devletleri dışında, özellikle Güney Amerika ve Avrupa'da genişlemeye başladı. Burger King'in ana ürünü uzun zamandır 1957'de kurucu James McLamore tarafından yaratılan ve başlangıçta 37 sente satılan Whopper olmuştur.
Wendy's, ve tarafından 15 Kasım 1969'da Columbus, Ohio'da kuruldu. 1970'lerin sonunda, Amerika Birleşik Devletleri'ndeki en büyük üçüncü hamburger şirketi haline gelmişti. Wendy's, burgerlerini donmuş değil, taze sığır eti kullanarak yaptığı iddiasıyla sürekli olarak diğer hamburger restoranlarından ayrılmaya çalıştı. Wendy's bir tartışmaya yol açtı ve 1980'lerde "" reklam sloganı ve buna eşlik eden dana köftesinin hamburgerin diğer malzemelerine göre önceliğini vurgulayan bir kampanya ile Amerikan pop kültürüne girdi.
Küresel fenomen
Modern hamburger Amerika Birleşik Devletleri'nde geliştirildi, ancak II. Dünya Savaşı'nın sonunda, 20. yüzyılın ortalarında, fast food küreselleştikçe diğer ülkelere yayılmaya başladı. Bu kademeli küreselleşmenin temel nedeni büyük başarılarıydı. İşlerini büyütme ve karlarını artırma arzuları, dünya çapında oluşturmalarına neden oldu.McDonald's, markasının dünya çapında kuruluşunu ciddiye alan ilk burger zincirleri arasında yer aldı, ancak tek değildi. , McDonald's'ın ülkede faaliyete geçmesinden 20 yıl önce, 1954'te Birleşik Krallık'ta faaliyet göstermeye başladı ve 1970'e gelindiğinde 23 ülkede binden fazla restorana ulaştı. 21 Ağustos 1971'de Hollanda'nın Amsterdam yakınlarındaki Zaandam'da ilk Avrupa bayiliğini açtı. 1970'lerde McDonald's Avrupa ve Avustralya'ya yayılmaya başladı. Asya'da, Japonya 1972'de kendi fast food zincirinin kuruluşunu gördü: MOS Burger (モスバーガー Mosu bāgā), "Mountain, Ocean, Sun"ın kısaltması ve sonunda McDonald's'ın doğrudan rakibi haline geldi. Bununla birlikte, tüm ürünleri, teriyaki burger, burger ve pirinç burger dahil olmak üzere Asya dünyasına uyarlanmış burger çeşitleriydi. Hong Kong'da , Asya'ya hızla yayılmadan önce büyük zincirlerle rekabet etti. İlk hamburger otomatlarından biri, 1941 yılında Amsterdam'da markası altında piyasaya sürüldü ve adı, orijinal yaratılış yeri olan türetildi.
Aynı zamanda hamburger dünya çapında popülerlik kazanırken, farklı yerlerde çeşitli yerel özellikler kazandı. Bunun gibi örnekleri arasında Avustralya'daki kangurular gibi yerel hayvanlardan yapılan kıyma veya chili con carne gibi TeksasMeksika tarzı yemekler sayılabilir.
Hamburgerin genişlemesi ve standardizasyonu, Big Mac Endeksi olarak bilinen farklı ülkeler arasında ekonomik bir referans olarak kullanılabilecek bir fiyat endeksinin oluşturulmasına yol açmıştır. McDonald's'ın iş yaptığı 120 ulusal ekonominin satın alma gücü paritesinin karşılaştırılmasına izin vererek, dünyanın farklı yerlerinde bir burgerin değerini (ABD doları cinsinden) ölçer. Amerikalı sosyolog , 1995 tarihli "Toplumun McDonaldlaşması" adlı kitabında ilgili " McDonaldlaşma" kavramını ortaya attı. Fast food'un küreselleşmesinin bir başka yan ürünü, birçok farklı ülkeden yarışmacıların katıldığı uluslararası yarışmalarının yaratılmasıydı. En iyi bilinenlerden biri, fast-food zinciri tarafından yürütülen ve 2004'ten beri her yıl düzenlenen (IFOC) sponsorluğunda düzenlenen .
Günümüz
20. yüzyılda hamburger, mutfak konularıyla ilgili literatürdeki bazı kitapların ana konusu olarak ortaya çıktı. Buna bir örnek, 2001 yılında tarafından yayınlanan ve Amerikan fast food endüstrisinin yerel ve küresel etkisini inceleyen . Hamburgerin modern bir varyasyonunun bir örneği, şefleri tarafından lüks malzemeler içeren köftelerle yapılan sözde gurme burgerdir. Bu tür ilk burgerlerden biri Haziran 2001'de New York'ta şef tarafından pişirildi ve daha sonra fileto, kaburga Bres, konserve siyah yer mantarı ve bir sebze ile 29 ABD dolarına satıldı. Ülkenin en eski et lokantalarından biri olan Manhattan restoranı "Old Homestead", sığır eti yetiştirilmiş Japon wagyū ile 44 dolarlık bir hamburger sunuyor. 1993 yılında Max Schondor soyadan bir hamburger yaptı. SpongeBob SquarePants'ın 2005'teki bir bölümünde, maceracı baş karakter, Bay Yengeç'in hamburgerlerin hikâyede belirgin bir şekilde yer aldığı popüler Yengeç Burgerlerini ziyaret ediyor.
Kaynakça
- ^ a b Prof. Giovanni Ballarini, "The Origin of Hamburgers and Ketchup"
- ^ a b c The Complete Hamburger: The History of America's Favorite Sandwich (İngilizce). Carol Publishing Group. 1997. ISBN . 11 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Mayıs 2022. Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>
etiketi: "rlmcdonald" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: ) - ^ a b Hamburger Heaven: The Illustrated History of the Hamburger (İngilizce). Hyperion. 1993. ISBN . 11 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Mayıs 2022. Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>
etiketi: "ilustra" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: ) - ^ a b c d Hamburgers and Fries: An American Story. 1st. New York: Putnam Adult. 2005. ISBN .
- ^ Food in the USA. 1st. New York: Routledge. July 2002. ISBN .
- ^ a b c The Globalization of Food. 1st. Berg Publishers. 2009. ISBN .
- ^ a b c d The McDonaldization of Society 5. 5th. Pine Forge Press. 2007. ISBN .
- ^ a b Hamburger: A Global History. 1st. Reaktion Books. November 2008. ISBN .
- ^ a b c d e McDonald's: Behind The Arches. 1st. New York: Bantam; Rev Sub edition. 1995. ISBN .
- ^ a b Modern Japanese Cuisine: Food, Power and National Identity. 1st. Reaktion Books (illustrated version). May 2007. ISBN .
- ^ . . Carnegie Mellon University. 17 Nisan 1999 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Eylül 2014.
- ^ Prosper Montagné (1938), "Larousse gastronomique"
- ^ a b Boston Cooking-School Cookbook. Gramercy (ed. 1997). 1896. ISBN .
- ^ The Insatiable Earl: A Life of John Montagu, Fourth Earl of Sandwich 1718–1792. 1st. W W Norton & Co Inc. 1994. s. 480. ISBN .
- ^ Directions for Cookery, in its Various Branches. E. L. Carey & A. Hart. 1840. 11 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Aralık 2008.
- ^ Alan Beardsworth, Teresa Keil, (1997), "Sociology on the Menu: An Invitation to the Study of Food and Society", Ed. Routledge
- ^ The Epicurean: A Complete Treatise of Analytical & Practical Studies. 1st. 1894. B00085H6PE.
- ^ a b c d e f The Hamburger: A History (Icons of America). 1st. Londra: Yale University Press. 2008. ISBN .
- ^ Moving Europeans: Migration in Western Europe Since 1650. 2nd. Indiana University Press. 2003. ISBN .
- ^ Oxford English Dictionary, 1916, [https://www.oed.com/view/Entry/189457 s.v. 'steak' 2c
- ^ a b The Food of the Western World: An Encyclopedia of Food from North America and Europe. 1st. Londra: Random House Inc. January 1976. ISBN .
- ^ Food in American History, Part 6 – Beef (Part 1): Reconstruction and Growth into the 20th Century (1865–1910), by Louis E. Grivetti, PhD, Jan L. Corlett, PhD, Bertram M. Gordon, PhD, and Cassius T. Lockett, PhD
- ^ "Eating Before Sleeping". Cookery for Invalids (PDF). 1st. New York City: White Stokes & Allen. 1887. ss. 30-33. 23 Aralık 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Aralık 2013.
- ^ Roger M. Grace, "Old Menus Tell the History of Hamburgers", Los Angeles, CA Metropolitan New-Enterprise newspaper
- ^ . Merriam-Webster Online. 22 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2009.
- ^ a b The Merriam-Webster New Book of Word Histories. I. Merriam-Webster. 1995. ss. 210-211. ISBN .
- ^ a b Fast Food, Fast Track: Immigrants, Big Business, and the American Dream (İngilizce). Westview Press. 2009. ISBN . 11 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Mayıs 2022 – Google books vasıtasıyla. Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>
etiketi: ":0" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: ) - ^ Hamburger for America and the World: A Handbook of the Transworld Hamburger Culture. 1st. 3. Eurolingua. 1984. ISBN .
- ^ E. Wade registered Patent Number x5348 on January 26, 1829 for an instrument entitled "Meat Cutter"
- ^ G. A. Coffman of Virginia received Patent Number 3935 on February 28, 1845 for an "Improvement in Machines for Cutting Sausage-Meat"
- ^ a b c Food in the United States, 1820s–1890. 1st. New York: Greenwood Press. August 2006. ISBN .
- ^ The American and His Food (The Rise of urban America). 1st. Ayer Co Pub. June 1970. ISBN .
- ^ . Howard Lake Herald & Winsted-Lester Prairie Journal. 12 Ekim 1999. 2 Mart 1999 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2017.
- ^ "The Henderson county hamburger". Tolbert's Texas (İngilizce). Doubleday. 1983. ss. 130-136. ISBN . 11 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Mayıs 2022 – Google books vasıtasıyla.
- ^ The New Food Lover's Companion: More Than 6,700 A-to-Z Entries Describe Foods, Cooking Techniques, Herbs, Spices, Desserts, Wines, and the Ingredients for Pleasurable Dining (İngilizce). Barron's snippet. 2007. ISBN . 11 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Mayıs 2022 – Google books vasıtasıyla.
- ^ Review Staff. Sept. 25, 1991. Can you believe some dispute us? Athens (TX) Daily Review, We won, now we celebrate – newspaper guide to hamburger cookoff.
- ^ "U.S. Patent #2,148,879". 23 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Aralık 2013.
- ^ Salt: A World History. Penguin. 2003. ISBN .
- ^ a b c d The Primal Cheeseburger: A Generous Helping of Food History Served On a Bun. 1st. New York: Penguin Books. 1994. ISBN .
- ^ On Food and Cooking: The Science and Lore of the Kitchen. rev. New York: Scribner. 2004. ISBN .
- ^ David, E. (1960). "French Provincial Cooking" (1999 edition) p. 120
- ^ a b c d All This from a 5-cent Hamburger! The Story of the White Castle System. 1st. New York: The Newcomen Society. 1964.
- ^ a b La Belgique 1830–1980. 1st (Fransızca). Brüksel: Meddens. 1979. ISBN .
- ^ a b c d Encyclopedia of junk food and fast food. 1st. Greenwood Press. 2006. ISBN .
- ^ An unauthorized history traces the evolution of Coca-Cola from its quiet beginnings to the influential giant of today. 1st. New York: Collier Books. 1979. ISBN .
- ^ Food In Global History. 1st. New York: Westview Press. 2000. ISBN .
- ^ a b c d e f g h i Selling 'em by the Sack: White Castle and the Creation of American Food. 1st. New York: NYU Press. 1997. ISBN .
- ^ From Boarding House to Bistro: The American Restaurant Then and Now. 1st. Unwin Hyman. 1990. ISBN .
- ^ a b Fast Food, Fast Track: Immigrants, Big Business, And The American Dream. 1st. New York: Westview Press. July 2003. ISBN .
- ^ a b Fast Food Nation: The Dark Side of the All-American Meal. 2nd. New York: Harper Perennial. January 2002. ISBN .
- ^ All-American Frank: A History of the Hot Dog. 1st. New York: PublishAmerica. 2007. ISBN .
- ^ a b c Grinding it out. 2nd. New York: St.Martins Press. 1987. ISBN .
- ^ Orange Roofs, Golden Arches. 1st. New York: Knopf. 1986. ISBN .
- ^ Marketing Warfare. 1st. New York: McGraw-Hill. 1997. ISBN .
- ^ a b c Golden Arches East: McDonald's in East Asia. 2nd. Stanford University Press. 2006. ISBN .
- ^ Bob's Big Boy of Burbank menu, January 2007
- ^ . Emmi Fondue AG. 1 Temmuz 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2007.
- ^ . Kraft Foods. 9 Haziran 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2007.
- ^ The Burger King: Jim McLamore and the Building of an Empire. 1st. Mcgraw-Hill. October 1997. ISBN .
- ^ . Answers.com. 28 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2009.
- ^ . BizJournals on Bison.com. 8 Şubat 2002. 19 Ekim 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2009.
- ^ . answers.com. 24 Ağustos 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2009.
- ^ . 21 Mayıs 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2007.
- ^ . wimpy.uk.com. 9 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2010.
- ^ Capital Taste: the A-Z of Good Food in and around Canberra. 1st. Wakefield Press. 1997. ISBN .
- ^ The Big Mac Index: Applications of Purchasing Power Parity. 1st. Palgrave Macmillan. May 2003. ISBN .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Hamburger ilk olarak 19 veya 20 yuzyilin baslarinda ortaya cikti Modern hamburger sanayilesme isci sinifinin ve orta sinifin ortaya cikmasi nedeniyle hizla degisen bir toplumun mutfak ihtiyaclarinin bir urunuydu ve bunun sonucunda ev disinda tuketilebilecek seri uretim uygun fiyatli gida talebi ortaya cikti Tipik malzemeleri gosteren hamburger profili ekmek sebze ve kiyma Amerikan lokantasinda servis edilen peynirli ve patatesli acik hamburger Onemli kanitlar Amerika Birlesik Devletleri veya Almanya nin Hamburg sehri iki dilim ekmek ve bifteginin bir hamburger sandvici haline getirilip satildigi ilk ulke oldugunu gosteriyor Hamburgerin kokeni konusunda bazi tartismalar var cunku iki temel bileseni olan ekmek ve sigir eti kombinasyonlarindan once farkli ulkelerde uzun yillar ayri ayri hazirlanip tuketildi Yaratilisindan kisa bir sure sonra hamburger sogan marul ve dilimlenmis tursu dahil olmak uzere su anda tipik olarak karakteristik olan tum suslemelerini hizla iceriyordu 1990 larin sonlarinda bir beslenme tartismasi da dahil olmak uzere 20 yuzyildaki cesitli tartismalardan sonra burger artik Amerika Birlesik Devletleri ve belirli bir mutfak tarzi yani fast food ile tanimlaniyor Kizarmis tavuk ve elmali turta ile birlikte hamburger Amerika Birlesik Devletleri nde bir mutfak simgesi haline geldi Hamburgerin uluslararasi popularitesi Italyan pizzasi Cin ve Japon susisi dahil olmak uzere diger ulusal yemeklerin kuresel popularitesindeki artisi da iceren gidanin daha genis kuresellesmesini gostermektedir Hamburger belki de farkli mutfak kulturlerindeki tanidik unsurlarla eslestigi icin kitadan kitaya yayildi Bu kuresel mutfak kulturu kismen 1920 lerde restoran zinciri ve kurucusu Edgar Waldo Billy Ingram tarafindan baslatilan ve daha sonra 1940 larda McDonald s tarafindan rafine edilen islenmis gida satisi konseptiyle uretildi Bu kuresel genisleme Big Mac hamburgerinin satildigi farkli ulkelerin satin alma gucunun karsilastirilabilecegi Big Mac Endeksi gibi ekonomik karsilastirma noktalari saglar BaslangicFransiz Hamburg biftegi Almanya da en az 17 yuzyildan beri Frikadelle adiyla bilinmektedir Hamburger Rundstuck 1869 da zaten populerdi ve modern hamburgerin oncusu olduguna inaniliyor Amerika Birlesik Devletleri nde hamburgerin tartismali icadindan once benzer yiyecekler Avrupa nin mutfak geleneginde zaten mevcuttu 4 yuzyilin baslarina tarihlenebilecek antik Roma tariflerinin bir koleksiyonu olan Apicius yemek kitabi isicia omentata adli sigir etinin hazirlanmasini detaylandiriyor Cam fistikli sigir etinin cam taneleri siyah ve yesil biber ve beyaz sarapla karistirildigi pismis bir kofte olarak servis edilen isicia omentata hamburgerin ilk habercisi olabilir Biftek tartarinin ilk restoran tarifinin ne zaman ortaya ciktigi bilinmiyor Net bir isim vermemekle birlikte biftek tartarinin ilk tanimi Jules Verne tarafindan 1875 yilinda adli romaninda yapilmistir Biftek tartari ile Alman yemekleri ve arasinda bazi benzerlikler var Diger benzer cig dogranmis etler 20 yuzyilda ortaya cikti Hamburgh sic Sosis e yapilan en eski referanslardan biri 1763 te yer aldi Hamburgh Sosis kiyilmis et ve hindistan cevizi karanfil karabiber sarimsak ve tuz gibi cesitli baharatlarla yapilir ve tipik olarak tost ile servis edilir Kofte Sirp Arap koftesi ve gibi diger yemekler de kiyma ile yapilir Sandvic kelimesi 18 yuzyila kadar kaydedilmedi Pek cok kultur sandvicin icat edildigini iddia ediyor ancak adi parmaklarini kirletmeden kagit oynayabilmek icin sandvic yemeyi tercih eden Ingiliz aristokrat onuruna 1765 yili civarinda verildi Ancak Elizabeth Leslie Cook un yemek kitabina bir sandvic tarifi eklemesi Amerika Birlesik Devletleri nin yerel mutfaginda ortaya cikmasi 1840 yilina kadar degildi Hamburg ve limani 1890 larda Hamburg limani Kiyma ortacag mutfaginda bir incelikti kirmizi et genellikle ust siniflarla sinirliydi Orta Cag kasaplari tarafindan cok az kiyma yapildi veya belki de eti koruyan sosis yapim surecinin bir parcasi olmadigi icin zamanin yemek kitaplarina kaydedildi 19 yuzyilin ilk yarisinda Yeni Dunya ya goc eden Avrupalilarin cogu Hamburg dan yola cikti ve New York sehri en yaygin varis yerleriydi New York taki restoranlar Hamburg usulu Amerikan filetosu ve hatta a la Hambourgeoise dana biftegi sunuyordu Bu nedenle erken Amerikan kiyilmis sigir eti hazirliklari Avrupali gocmenlerin zevklerine uyacak sekilde yapildi ve Hamburg limanina ve geride biraktiklari dunyaya dair anilari cagristirdi Hamburg biftegi 19 yuzyilin sonlarinda Hamburg biftegi bircok restoranin menulerinde populer oldu Bu dogranmis dana eti yumurta sogan ve baharattan olusan kizarmis bir kofteden olusabilir veya hafif tuzlanmis siklikla tutsulenmis olabilir sogan ve galeta unu ile birlikte bir tabakta cig olarak servis edilebilir Hamburg biftegine atifta bulunan en eski belge musterilere Amerikali sef 1836 1899 tarafindan gelistirilmis 11 sentlik bir Hamburg biftegi tabagi sunan 1873 tarihli bir menusudur Bu fiyat o zamanlar icin yuksekti basit bir dana biftek filetosunun fiyatinin iki katiydi Bununla birlikte yuzyilin sonunda Hamburg biftegi maliyeti dusuren hazirlik kolayligi nedeniyle populerlik kazaniyordu Bu gunun en populer yemek kitaplarindan bazilarindaki ayrintili aciklamasindan acikca gorulmektedir Belgeler bu hazirlama tarzinin 1887 de bazi ABD restoranlarinda kullanildigini ve hastanelerde hastalari beslemek icin de kullanildigini gosteriyor Hamburg biftegi cig veya hafif pismis olarak servis edilir ve yaninda cig yumurta bulunur 19 yuzyilda bircok Amerikan restoraninin menuleri genellikle kahvaltida satilan bir Hamburg biftek iceriyordu Hamburg bifteginin bir cesidi genellikle doku olarak benzer bir sos ile servis edilen Salisbury biftegidir Dr 1823 1905 tarafindan icat edilen Salisbury biftegi terimi Amerika Birlesik Devletleri nde 1897 den beri kullanilmaktadir Bugunlerde Hamburg sehrinde ve bazi bolgelerinde bu tur yemege Frikandelle veya kofteye benzeyen Bulette deniyor Hamburger biftek terimi 1930 da hamburger ile degistirildi bu da daha basit bir terim olan burger ile biraz yer degistirdi Ikinci terim simdi cizburger domuz burger domuz pastirmali burger ve mus burger dahil olmak uzere hamburgerin farkli cesitleri icin yeni kelimeler olusturmak icin yaygin olarak bir sonek olarak kullanilmaktadir Amerikan Ingilizcesinde farkli sekillerde kisaltilan Alman sehirlerinden turetilen isimlere sahip baska yiyecekler de var Bir ornek genellikle frank olarak kisaltilan frankfurter dir BulusWilliam Davies Company Toronto Kanada daki St Lawrence Market te duruyor Bunun gibi sahneler et pazari hizla buyudukce Amerika Birlesik Devletleri ve Kanada da yirminci yuzyilin baslarinda yayginlasti Bircok tarif ve yemek transatlantik gocmenlerle birlikte Yeni Dunya daki varis noktalarina gitti Bazi yazarlar hamburgerin Yeni Dunya daki gocmenler arasinda ortaya cikan ihtiyaclari karsilamak icin yaratildigini one surerek bunun bir parcasi olup olmadigini sorguluyor Ancak digerleri Hamburg America Hatti nin Avrupa dan Amerika ya ilk Hamburger biftegini getirdigi tezini destekliyor Bugun bilindigi gibi hamburger 1885 ile 1904 arasinda degisen birden fazla bulus iddiasina sahiptir ancak 20 yuzyilin baslarinda iyi bir sekilde kurulmustur Takip eden 100 yil boyunca ortaya cikan fast food kavrami ve yeni bir is modeli olan sayesinde hamburger dunyaya yayildi Kuzey Amerika Mekanik et parcalamanin endustriyel kullanimi Hamburg bifteginin populerlesmesine yardimci olan teknik ilerlemeydi Ilk et kiyma makinesi 19 yuzyilin baslarinda Alman muhendis Karl Drais tarafindan icat edildi Makine kiymanin pazarda buyuk miktarlarda makul fiyatlarla satilmasini mumkun kildi 1845 e gelindiginde Amerika Birlesik Devletleri nde gelismis et ogutuculer icin cok sayida patent mevcuttu Bu makinelerin tumu eti hayal bile edilemeyecek boyutlarda parcalayabilirdi Bundan once kiyma evde ozel keskiler uretilebilecek miktari ciddi sekilde sinirlayan yogun el emegi kullanilarak elle hazirlanirdi Et kiyma makinesinin icadi Hamburg bifteginin populerlesmesine dogrudan katkida bulunurken biftek bircok Amerikali nin zihninde Alman koklerinden yavas yavas uzaklasti Kiyma sosisli sandvic ve gibi diger populer Amerikan yemeklerinde de kullanilmaya baslandi Proto hamburgerin icadini ve populerlesmesini kolaylastiran bir diger gelisme hayvanciligin yogunlastirilmasi yoluyla sigir eti uretiminin artmasiydi 19 yuzyilin sonlarinda sigirlara artan miktarda toprak ayrildi ve artan sayida insan kovboy olarak istihdam edildi bu da Amerika Birlesik Devletleri nin dunyanin en buyuk sigir eti ureticilerinden ve tuketicilerinden biri haline gelmesine neden oldu 1880 ler kirsal sigir eti uretiminin bollugunun tarimdan kentsel alanlara demiryolu ile ulasimini hayati hale getirdigi Sigir Eti Altin Cagi olarak ilan edildi Bu 1839 1903 gibi sanayiciler tarafindan tesvik edilen buzdolabi arabalari ve farkli et paketleme yontemleri konserve sigir eti gibi arasinda kentsel ve sanayilesmis bolgelerde taze et tuketimini mumkun kilmak icin cesitli et muhafaza yontemlerine yol acti Bu sure zarfinda Chicago sehri Dogu Kiyisindaki diger sehirlerle birlikte sigir etinin buyuk olcekli islenmesi icin bir odak noktasi haline geldi Sigir eti o zamanlar zaten ucuzdu ve isci sinifi icin mevcuttu Bu Hamburg biftegini nufusun buyuk cogunlugunun ulasabilecegi bir yere getirdi ve bazi yazarlarin saka yollu Amerikan sigir eti ruyasi dedigi seye yol acti Bu donemde steakhouse konusunda uzmanlasmis et lokantalarinin sayisi onemli olcude artti Hatta bazi restoranlarda deniz urunleriyle birlikte olarak bilinen bir yemekte biftek servis ediliyordu Amerika Birlesik Devletleri nde besi sigirlarinin yuksek uretimi ve tuketimi 19 yuzyilin sonunda giderek daha guclu hale getirdi Et endustrisinde kisa surede sorunlari ortaya cikti hem kaliteyi hem de hijyeni tehlikeye atan sorunlar 20 yuzyilin basinda Upton Sinclair Amerikan et endustrisindeki komplolar ve yolsuzluk hakkinda bir roman olan Chicago Mezbahalari ni yayinladi ve endustrinin kendisine yonelik ortulu bir elestiriyi amacladi Kitap et islemenin guvenligi konusunda populer farkindaligi artirdi ve Gida ve Ilac Idaresi tarafindan desteklenen olusturulmasina yardimci oldu Chicago Mezbahalari Amerikan halkini restoran zincirlerini pismis etlerinin guvenligini kanitlamaya zorlamaya yonlendirdigi icin hamburgerin sonraki tarihinde bir kilometre tasiydi 1933 te Arthur Kallett 100 milyon kobay baslikli benzer bir kitap yayinladi Tuketicileri ozellikle hamburgerlerdeki koruyucu maddeler konusunda uyaran Gundelik gidalar ilaclar ve kozmetiklerdeki tehlikeler Tartismali kokenler Big Mac hamburger imajinda bir evrimi populer hale getirdi Hamburgerin kesin kokeni hicbir zaman kesin olarak bilinemeyebilir Cogu tarihci bunun Teksas ta kucuk bir kasabada iki dilim ekmek arasina bir Hamburg biftegi koyan bir asci tarafindan icat edildigine inaniyor ve digerleri Hamburger Sandvici ni gelistirmek icin White Castle in kurucusuna guveniyor Ancak o doneme ait kayitlar cok azdir Bulusla ilgili tum iddialar 1885 ile 1904 yillari arasinda ortaya cikiyor ve bu da hamburgerin bu yirmi yilda bir zamanda yaratilmis olabilecegini gosteriyor Cesitliliklere ragmen tum anlatilarda ortak unsurlar vardir en onemlisi hamburgerin fuarlar konferanslar ve festivaller gibi buyuk etkinliklerle iliskili bir yemek olarak dogdugudur Tum hipotezler ayni zamanda sokak saticilarinin varligini da paylasiyor Ilk burgerin dogusu hikayelerinden biri Hamburg Fuari olarak da bilinen Buffalo New York un disindaki 1885 Erie County Fuarinda gida saticilari olan Canton Ohio yerliler Frank ve Charles Menches e aittir Efsaneye gore Mencheler Fuar suresince kendilerine ozel menu ogeleri olan domuz sosisli sandviclerini tukettiler Yerel tedarikcileri Hamburglu kasap Andrew Klein mevsimsiz yaz sonlari sicaginda daha fazla domuz kesmeye isteksizdi ve bunun yerine kiyma kullanilmasini onerdi Kardesler biraz pisirdi ancak ikisi de tarifi kuru ve yumusak buldu Essiz bir tat yaratmak icin kahve esmer seker ve diger malzemeleri eklediler Orijinal sandvicler sadece ketcap ve dilimlenmis sogan ile satildi Etli sandvicleriyle yeni bulduklari basari ile Erie County Fuari nin memleketi sonra onu hamburger olarak vaftiz ettiler Hamburg Fuari nda 1885 yilinda burgerin icadini onurlandirmak icin 18 Eylul de Burger Gunu nun Ulusal Dogumu kutlanir 1920 lerde karnaval tarihcisi John C Kunzog Frank Menches ile Erie Ilce Fuari ndaki deneyimi hakkinda roportaj yapti Ayrintili hamburger hikayesi 1970 yilinda yayinlanan Tanbark amp Tinsel adli kitapta yayinlandi Hamburgerin olasi babalarindan biri Charlie Nagreen 1871 1951 15 yasinda her yil duzenlenen Outagamie Ilce Fuari nda bir sokak tezgahindan Hamburg biftegi satti Nagreen ise Hamburg biftegi satarak basladigini ancak bunlarin pek basarili olmadigini cunku insanlarin festivalde kendi standinda yemeye gerek kalmadan serbestce dolasmak istediklerini soyledi Buna cevaben 1885 te Nagreen hamburger biftegini duzlestirmeye ve iki dilim ekmek arasina yerlestirmeye karar verdi boylece halk sandvicini yerken kabinden kabine serbestce hareket edebildi bu musterileri tarafindan iyi karsilanan bir yenilikti Hamburger Charlie olarak tanindi ve Nagreen in eseri 1951 deki olumune kadar festivalde satildi Bu gune kadar basarisi memleketi Seymour da onuruna her yil bir Burger Fest ile kutlanmaktadir Hamburgerin bir baska mucidi oldugu iddia edilen asci Fletcher Davis daha cok Yasli Dave olarak bilinir musterilerinden birinin yemek icin oturamayacak kadar cok acelesi oldugunda iki parca Teksas Tost arasina kiyma koyma fikrine sahip oldugunu iddia etti Musteri Hamburger Biftek ile uzaklasti ve o kadar memnun gorunuyordu ki Yasli Dave 1880 in sonunda Atina Teksas ta yeni el yapimi yemegini temel bir menu ogesi olarak sundu Fletcher in 1904 esiyle birlikte bir tezgahi vardi Teksasli gazeteci 1880 lerin sonlarinda Atina daki 115 Tyler Caddesi ndeki bir kafede hamburger servisi yapan Fletcher Davis adinda bir saticidan bahseder Yerliler Davis in bu sure zarfinda icadi icin net bir isim olmadan dana eti sandvicleri sattigini iddia ediyor 1980 lerde Dairy Queen dondurma zinciri hamburgerin dogum yeri hakkinda Davis in hikayesini iceren bir belgesel cekti Yasli Dave in Hamburger Sandvici hikayesinden Ronald L McDonald s in The Complete Hamburger adli kitabinda da bahsedilmistir Charlie Nagreen in Hamburger Charlie sini gelistirdigini iddia ettigi ayni yil Ohio Akron dan kardesler ve sokak ascilari Frank ve Charles Menches kiymali bir sandvic sattiklarini iddia ettiler Hamburger adinin satildigi ilk yer olan Erie County deki New York kasabasindan geldigini iddia ediyorlar Bu ifade cok zayif bir sekilde belgelenmistir veya dogrulanmistir ve sozlu gelenek soz konusu oldugunda celiskileri yoktur Kahve veya esmer seker gibi tariflerde kullanilan unlu aciklamasi ilkeldir Hamburgerin yaratilisinin bir baska versiyonu da 1891 de iki kizarmis ekmegin arasinda sahanda yumurta ile servis edilen tereyaginda kizartilmis dana pirzola filetosundan yapilmis cok populer bir denizci sandvici yaratan Alman asci Otto Kuasw a ait Sandvice Almanca Alman biftegi anlamina gelen Deutsches Beefsteak adi verildi Hamburg ve New York arasindaki gemilerde seyahat eden denizcilerin cogu Amerikan et lokantalarinda benzer bir Hamburg tarzi sandvic istedi Hamburgerin kokeni hakkinda bircok ek iddia var Bazi meraklilar hamburgerin Brezilya nin Rio de Janeiro eyaletinde bulunan bir belediye olan Sao Goncalo da 18 yuzyilda Sauerbrown Little Victor adli bir sef tarafindan yapilmis olabilecegini iddia ediyor ancak bu iddianin bu gorusu destekleyecek hicbir destekleyici kaniti yok Yerel bir gazete 1880 de Amerika ya gelen Danimarkali bir gocmen olan Louis Lassen in sokak saticisi olarak tereyagi ve yumurta sattigini iddia ediyor 1974 te The New York Times ile yaptigi bir roportajda olarak bilinen bir restoran icin kucuk dana eti seritleriyle nasil bir hamburger biftekli sandvic yarattigini anlatti Lassen in ailesi 1900 un icat yili oldugunu iddia ediyor Louis in torunu Kenneth Davis Lassen Fletch ve amcasi arasinda halka acik bir catismada ortaya cikan 1900 yilinda noter tarafindan imzalanan belgeler hamburger biftegi ile hamburger sandvici arasindaki farki vurguladigi icin hamburgerin gelisimini gostermektedir Louis Ogle Yemegi alevi hamburgerleri 1898 de Bridge and Beach Co St Louis Missouri tarafindan uretilen orijinal dikey dokme demir gaz sobalarinda pisiriyor Sobalar hamburgerleri her iki tarafta ayni anda pisirirken yerinde tutmak icin menteseli celik tel kullanir Izgaralar Luigi Pieragostini tarafindan yapildi ve 1938 de patenti alindi Malzemeler Tanidik haliyle patates kizartmasi ve icecegi ile modern hamburger Bir zamanlar iki dilim ekmek arasinda servis edilen Hamburg biftegi sandvicin icinde veya bir tabakta garnitur olarak kullanilan cesitli malzemelerle hazirlanmaya baslandi Bugunun burgerinde hala yaygin olan bu esliklerden biri 1869 yilinda girisimci ve sef tarafindan ticari olarak ilk kez uretilen ve eksi arasindaki tatlarin karisimi olan bir domates sosu turu olan ketcaptir Sirketi baslangicta Capa Tursu ve Sirke Isleri olarak adlandirildi ancak 1888 de F amp J Heinz olarak yeniden adlandirildi Amerikali tuketiciler tarafindan ketcap kullanimi bu tarihten sonra hizla artti ve on dokuzuncu yuzyilin sonunda ve 20 yuzyilin baslarinda hamburgerlere neredeyse evrensel olarak ketcap eslik etti Hardal eski Romalilarin mustum ardens olarak bilinen fermente edilmemis uzum ve uzum cekirdeklerinden yapilan bir sos kullandigi dusunuldugunden cok daha eski bir cesnidir Burgere eklenen baska bir bilesen olan mayonez 1756 civarinda Minorka daki Mao limaninda kazandigi deniz zaferinden sonra 18 yuzyil Fransa sinda mevcut gibi gorunuyor Hamburgerin yaninda gelen sebzeler arasinda tarihi konusunda literaturde ilk anlatilan sogan genellikle halka seklinde ince ince dilimlenmis sogandir Boylece hamburger marul oldugu gibi oldugu gibi veya tursu olsun bir tur bitki urunu iceren uzun Amerikan sandvic gelenegini surdurmeye geldi Biftek ile ekmek birlestirilerek hamburger olusturulduktan sonra bitmis urune daha dogal bir gorunum ve tat vermek icin sebzelerin eklenmesi mumkundur Tum bu cesniler 1940 larda altin cagi olan hamburgerin klasik goruntusune dahil edildi Bazi durumlarda hamburger bir tarafi chili con carne ile servis edilen Tex Mex tarzi burgerlerde oldugu gibi bolgesel lezzet eklemek icin farkli ve belirgin bir sekilde hazirlanir Patates kizartmasi Asagi Ulkelerin bir icadidir ve Belcikali tarihci Jo Gerard bunlarin 1680 civarinda hem Belcika da hem de Ispanyol Hollanda sinda ozellikle Dinant ve Liege arasindaki Maas vadisi bolgesinde ortaya ciktiklarindan bahseder Bu yore halki yemeklerini az miktarda hazirlar ancak nehir donup balik avlamak imkansiz hale gelince patatesleri kesip hayvansal yagda kizartirlardi Patates kizartmasi 19 yuzyilin baslarinda Amerikan kafelerinde atistirmalik olarak tanitildi ancak McDonald s ve Burger King gibi buyuk fast food sirketleri 20 yuzyilin ortalarinda onlari menulerine dahil edene kadar populer olmadilar 1953 te tarafindan patates dondurma teknolojisindeki gelismeler buyuk olcekli patates kizartmasi uretimini mumkun kildi Bununla birlikte patatesler dondurulmadan once kizartma sirasinda hala lezzetlerinin bir kismini kaybetmislerdi ancak daha da gelistirilmis bir Simplot bulusu gibi yeni islemler buyuk olcude inek donyagi ve karisiminin kullanilmasi sayesinde 1967 yilina kadar bu rahatsizliktan kacindi Bu Simplot ve McDonald s in kurucusu Ray Kroc un isbirligi yapmasina yol acti ve Simplot un ciftliklerinden gelen hazir soyulmus patateslerin dogrudan McDonald s mutfaklarina teslim edilmesini sagladi orada kizartildi ve musterilere servis edildi Bununla birlikte baslangicta bazi patates kizartmalari ve hazirlandiklari mutfaklar hakkinda artan guvenlik endiseleri vardi ve 1950 lerde gibi bazi sirketler bunlari menulerinden cikarmaya yoneltti 19 yuzyilin sonunda hamburgerin yaninda servis edilen en geleneksel icecekler olarak biraya yakinda katilacak olan yeni nesil kola ortaya cikti Coca Cola nin ilk tarifi 1885 te Georgia Columbus ta bakkal John Pemberton tarafindan icat edildi Baslangicta ticari marka Pemberton s French Wine Coca idi olarak adlandirilan bu sarap bir Avrupa kola sarabi olan muthis basarisindan ilham almis olabilir 19 yuzyilin sonlarinda Amerika Birlesik Devletleri nin cogunda siselenmis bir mesrubat olarak satildi 20 yuzyilin baslarinda baska bir icecek olan Pepsi eczaci tarafindan yaratildi ve hizla Coca Cola nin satislarina rakip oldu Buyuk burger restoran zincirleri ile bu iki mesrubat sirketi arasindaki iceceklerin genel halka arzini buyuk olcude artirdi TicarilestirmeHamburger yari islenmis gidalarin seri uretiminin teknik sorununu cozdu 20 yuzyilin safagi yuksek nufus yogunluguna sahip yuksek verimli kentsel merkezlerde yasayan insanlara yiyecek saglama ihtiyacina tanik oldu Isci sinifinin emeklerini ve endustriyel uretimlerini surdurebilmeleri icin gidanin da ekonomik olarak karsilanabilir olmasi gerekiyordu Burger insanlarin hem hizli hem de ucuz yemeye ihtiyac duydugu bir zamanda dogdu alanindaki teknolojik gelismeler tarimsal uretim ve ulasimdaki gelismelerin yani sira hamburgerlerin yaratilislarindan bu yana sehir sakinleri icin pratik bir gida secimi olmasini mumkun kilmistir Amerika Birlesik Devletleri nin burgerin populerlik kazandigi donemdeki sosyo ekonomik ortami 1 Dunya Savasi nin sonu ve 1929 Buyuk Buhrani nin baslangicina denk geldi Bu ortam ucuz yiyecekleri tesvik etmek icin ozellikle elverisliydi bu da bes sentlik hamburgerlerin bu kadar populer olmasinin bir nedeniydi 20 yuzyilin ilk on yilindaki icadindan sonra hamburger vizyonerlerin seri uretim surecinden buyuk fayda saglayacagini fark etmesiyle buyuk olcekte pazarlanmaya baslandi Ilk otomobil uretim hatti 1888 de Almanya da Karl Benz tarafindan kuruldu Telefonlarin yaygin gorunumu 20 yuzyilin basinda radyo da dahil olmak uzere diger modern iletisim araclariyla birlikte gerceklesti Hayati boyunca bir restoranda yemek yememis ortalama bir Amerikali icin sehirlerde ortaya cikan fast food zincirleri yemek yemenin buyuk olcude kamusal bir faaliyet oldugu alternatif bir restoran bicimi sunuyordu Yagli kasik kavrami boylece daha ucuz yiyecekler karsiliginda hijyenin bozuldugu bu restoranlarda dogdu Ote yandan araba otobus ve demiryolu ile seyahatlerin giderek daha erisilebilir hale geldigi birbirine bagli buyuyen bir dunya vardi O zamanlar tum bu ulasim araclari gelisiyordu ve kisa sure sonra siklikla farkli sehirlerden gecen kalici transitte olan buyuyen bir nufusu beslemek gerekliydi 1870 lerde bu insanlarin ihtiyaclarina yanit olarak yatakli arabayi ve icat etti Benzer sekilde Ingiliz gocmen tren istasyonlarinin yakininda bulunan bir otel zincirinin patronlarina hizmet veren trenlerde kaliteli urunler kullanan ve ayni zamanda yiyecek ve icecek hizmetleri sunan restore etmek icin dinamik kitle hareketini kullanan ilk kisiydi Cagdas Amerikan toplumu dunyanin dort bir yanindan cesitli etnik gruplarin geleneksel mutfagindan kaynaklanan yeni hizli yiyeceklerin yaratilmasina da tanik oldu Ornegin Charles Feltman sosisli sandvici 1867 de New York taki Coney Adasi ndaki tezgahinda bir baharatli alman sosisini ekmekle eslestirerek icat etti Harry Magley ve Charles Stevens gibi taklitciler kisa sure sonra New York Polo Grounds beyzbol oyunlarinda sosisli sandvic satmaya basladilar Benzer sekilde Italyan gocmenler de sokaklardaki otomatlardan dondurma ya da restoranlarinda makarna sattilar Cinli gocmenler baslangicta diger Cinli Amerikalilara hitap etmek icin restoranlar actilar ancak yavas yavas Amerikan musterileri tarafindan kabul edildiler ve bazen gibi gercek Cin Amerikan mutfagina yol actilar Etnik gidalarin bu cesitli dunyasinda hamburger ana akim populerlige yukselmeyi basardi ve Amerika Birlesik Devletleri nin ulusal yemegi haline geldi Beyaz Kale Sistemi Minneapolis Minnesota daki 1936 16 Kasim 1916 da sef ve girisimci Walter Walt Anderson Kansas in Wichita kentinde izgaralar ve spatulalar da dahil olmak uzere hijyenik pisirme yontemleri kullanan bir hamburger standi acti ve Wichita musterilerini o kadar etkiledi ki bircogu duzenli musteri olacakti O zamanda hamburger hala Amerikan halki tarafindan yaygin olarak bilinmiyordu Anderson izgara yaparken burgerlere sogan halkalari ekledi ve onlara farkli bir lezzet verdi Talep arttikca musteriler genellikle hamburgerlerini bir duzine kadar satin aldilar ve sirketin daha sonra populer sloganina yol actilar onlari cuvaldan satin al Bir miktar buyumeye ragmen Anderson sehrin en islek bolgelerinde sadece dort stant acmisti 1926 da Edgar Waldo Billy Ingram Wichita daki ilk acmak icin Anderson ile isbirligi yapti Restoran hizli bir sekilde hamburger pisirme fikri uzerine kuruldu ve ilk fast food restorani olma onurunu verdi Ingram kisa sure sonra burger kelimesinin Amerikan halkinin ortak zihninde canli hayvan pazarlarindaki sirk gosterilerini ve sehrin en fakir bolgelerinde yenen yagli et parcalarini cagristirdigini fark etti Beyaz Kale nin ilk gunlerinden gelen bu cagrisimlari degistirmeye calisti Ayni zamanda bazilari tarafindan hamburgerin Henry Ford u olarak taninirken Beyaz Kale Sistemi adini verdigi ve hamburgerin un kazanmasina yardimci olan bir restoran konsepti icat etti 1923 ve 1931 yillari arasinda Beyaz Kale Sistemi Ortabati Amerika Birlesik Devletleri ndeki sehirlerde neredeyse yuz restoran kurdu Beyaz Kale calisanlari arasinda farkindalik yaratmak icin sirket genelinde Sicak hamburger baslikli bir haber bulteni dagitildi ve bu bulten calisanlari hamburger satisini iyilestirmeye basit bir fikirle davet etti herkesin kolayca erisebilecegi sekilde hamburgerleri hizli bir sekilde hazirlayabilmek Geleneksel bir restoranda servis etmek icin yarim saat beklemek yerine Beyaz Kale Sistemi hizli servis ve hamburger merkezli bir menu sagladi O zamanlar hamburger genellikle kahve ile servis edilirdi Upton Sinclair in Chicago Mezbahalari filmi islenmis etin guvenligi konusunda halkin ofkesine neden olmustu bu nedenle 1920 lere gelindiginde genel halk temiz ve hijyenik bir hamburger beklemeye baslamisti Beyaz Kale temiz ve guvenli yemek sunmanin yani sira duzenlilik ve standardizasyon sunarak her restoranda her koftenin ayni sekilde sunulmasini sagladi O zamanlar bu fast food olarak bilinecek bir tarzla gida satisinda devrim yaratacak tamamen yeni bir fikirdi Beyaz Kale ilk yillarinda kaliteli kahve saglamaya vurgu yapti ve hamburgerlerinin besin kalitesine iliskin calismalari yayinlamak icin universitelerle isbirligi yapti Beyaz Kale zincirinin basarisi buyuk olcude hem orijinal bir yenilik olan hem de halkin hamburger hakkindaki olumsuz algisini degistirmek icin gerekli olan propagandanin gucune dayaniyordu 1931 de eski cuvalla satin al sloganini kullanarak gazetelere reklam veren ilk restoran oldu Beyaz Kale ayrica paket servis konseptine de onculuk etti ve restoran 1940 larda bes sente satilan adi verilen hamburgerleri pazarlayan ilk restoran olarak biliniyor Beyaz Kale Mart 1921 de Wichita Kansas ta Billy Ingram ve is ortagi asci Walter Anderson tarafindan kuruldu ve 1924 te Kansas City de ikinci bir restoran actilar 1932 de Beyaz Kale yiyeceklerin servis edildigi kartonlari ve ambalaj kagitlarini ve ayrica mutfak personelinin giydigi sapkalari saglayan Paperlynen Sirketini kurdu Benzer sekilde porselen sirketlerini satin aldi ve onlari beyaz porselen cepheler kullanan kucuk Beyaz Kale restoranlari insa etmekten sorumlu tuttu Walter Anderson ilk yillarinda ozel bir spatula ve burgerler icin ozel bir ekmek yaratilmasi da dahil olmak uzere Beyaz Kale ye bir dizi yeni fikirle katkida bulundu 1949 da Earl Howell adinda bir calisan hamburgerleri prezentabl bir sekilde parcalamak icin gecen sureyi hesapladi ve bu onu delikli burgeri yaratmaya yonlendirdi 1951 de Beyaz Kale burgerlerine bes delik eklemisti Anderson dan once hamburgerler sinirsiz bir sure izgarada pisirilir ve kiyilmis kofteler sandvic gibi geleneksel ezilirdi Etler donduruldu ve hamburgerler taze et yerine donmus halde pisirilmeye baslandi Beyaz Kale bitmis urunleri duzenli hale getirerek ve musterilerin net bir sekilde gorebilecegi hijyenik hazirlama tekniklerini kullanarak burger yapim surecinde devrim yaratti Beyaz Kale cok buyuk bir satis ilerlemesine sahipti ve basarisi o kadar buyuktu ki 1926 ya kadar gelismekte olan hamburger isinde rakipler ve yaratmisti Bu taklitcilerden biri de oldukca benzer bir isme sahipti John E ve Thomas E Saxe nin baba ve ogul ikilisi tarafindan kurulan Milwaukee Wisconsin deki Beyaz Kule nin yaratilmasi 1930 larda Beyaz Kale ile arasinda sayisiz yasal savasa yol acti 1930 a gelindiginde Beyaz Kale nin halihazirda 2 300 kilometre 1 429 mi mesafeye yayilmis 116 restorani vardi ve hepsi Amerika Birlesik Devletleri nde bulunuyordu Sirket sonunda buyuk bir restoran zinciri haline geldi ancak Amerika Birlesik Devletleri disinda hicbir zaman bir restoran olmadi Ikinci Dunya Savasi sirasinda Amerikan sigir eti sikintisi dikey entegrasyonun etkisi ve yatay entegrasyonu vurgulayan bir franchise modeli uzerinde calisan fast food zincirlerinin ortaya cikmasi nedeniyle Beyaz Kale deki satislar uzerinde cok az etkiye sahipti McDonald s donemi 1960 larda McDonald s bir musterinin Amerika Birlesik Devletleri nin herhangi bir yerinde ayni burgeri yeme yeteneginin reklamini yapti ve birkac on yil sonra ayni basariyi dunyanin bircok yerinde mumkun kildi 1937 de Patrick McDonald ve iki oglu Richard ve Maurice Huntington Drive da Route 66 Amerikan Monrovia Kaliforniya daki havaalaninin yakinindaki basit restoran Airdrome un acilisini yapti Satislarinin basarisi sonunda 15 Mayis 1940 ta San Bernardino Kaliforniya daki US Route 66 boyunca McDonald s adli bir restoranin acilmasina yol acti Satislarini analiz ettikten sonra kardesler surpriz bir sekilde gelirlerinin 80 inin hamburger satisindan geldigini kesfettiler Menu baslangicta cogu mangalda pisirilmis 25 farkli yemek iceriyordu McDonald kardesler yeni restoranlari araciligiyla 1948 yilina kadar Bati Amerika Birlesik Devletleri nin bazi bolgelerine fast food kavramini tanitti McDonald s en basindan beri sosisli sandvic ve hamburgerleri mumkun oldugunca verimli ve hizli bir sekilde yapmaya odaklandi 1940 larda McDonald s ta hamburgerlerin sadece bir dakikada hazirlanmasi servisi ve musterilerin kendi arabalarinda yemek yeme tarzinda yemek yemeleri de dahil olmak uzere basit ve bicimlendirici kavramlar kok saldi Bu arada restoran cogu Amerikali nin ekonomik erisimi dahilinde olacak kadar ucuz bir hamburger gelistirmeye calisiyordu 1950 lere gelindiginde arabali servis konsepti saglam bir sekilde yerlesmis ve bircok Amerikali nin zihninde hamburgerler ve arabalar birbirine siki sikiya bagli hale gelmisti Artik sadece bir musterinin arabadan inmeden hamburger satin almasi mumkun olmakla kalmadi ayni zamanda musterinin servis icin beklemesine de gerek kalmadi McDonald kardesler 1953 te Phoenix Arizona ve Downey Kaliforniya dan baslayarak ikincisi olan su anda unlu zincir restoranlarini franchising vermeye basladiklarinda orijinal San Bernardino restoranlarinin basarilari uzerine insa ettiler Daha sonra Ray Kroc 15 Nisan 1955 te Illinois Des Plaines in kuzeybati Chicago banliyosunde bir tane acti ve su an donusturuldu Orijinal McDonald s maskotunun 1963 te palyaco Ronald McDonald tarafindan degistirilene kadar sirketin ikonografik kimligi olarak hizmet edecek olan Speedee adli hamburger yuzlu bir asci olmasi dikkat cekicidir McDonald kardesler restoranlarini gelistirmek icin mevcut mutfak protokolunu yogun bir sekilde incelediler Hamburger pisirme hizini artirabilecek farkli seceneklere baktilar daha yuksek randimanli ozel izgaralar tasarlayip patentlerini aldilar catal bicak takimlarini ve diger tek kullanimlik hale getirdiler ve su sabun ve iscilik maliyetlerini azaltan bulasik makinelerini tanittilar Kardesler ayrica franchise boyunca her mutfagi benzer ve buyuk olcude standartlastirilmis bir sekilde calistirmak ve ergenleri mutfaklarda calisan olarak ise almak icin ayrintili bir sistem olusturdu 52 yasindaki dondurma makinesi saticisi Ray Kroc CEO olarak devraldiginda sirket cok daha hizli bir sekilde buyumeye basladi Kroc hem McDonald s in Amerika Birlesik Devletleri ndeki genislemesinin hem de burgerlerinin kesin standardizasyonunun baslaticisiydi Ancak is arkadaslarinin bazilari da cok uretken ve yenilikci oldugu icin yalniz degildi McDonald s yoneticisi ve gida bilimcisi 1972 de McMuffin i icat etti ve ayni zamanda su anda unlu olan Siparisinizi alabilir miyim lutfen i buldu Bir baska onemli gelismede Pittsburgh franchise indan 1967 de Big Mac i icat etti McDonald s in basarili genislemesi esas olarak bir dikis makinesi ureticisi olan Singer Corporation dan odunc alinan bir yenilik olan franchise sistemini kullanmasindan kaynaklaniyordu Singer bunu 19 yuzyilin sonlarinda gelistirmisti ve o kadar basariliydi ki kisa surede rakipleri tarafindan benimsendi Bugunlerde McDonald s in personelini egitmek icin kendi universitesi bile var bulunan Hamburger Universitesi Mezunlar Hamburgeroloji alaninda yan dal patates kizartmasi baslikli bir derece alirlar McDonald s diger ulkelere yayildikca 1996 da Hint liderlerin tepkisi uzerine Yeni Delhi de bir restoran actiginda oldugu gibi daha fazla muhalefet ve genel zorluklarla karsilasti 1995 yilinda Amerika Birlesik Devletleri disinda en fazla McDonald s restoranina sahip ulke Japonya olurken onu Kanada ve Almanya takip etti ve sirketin kendisi 100 den fazla ulkede restorana sahipti Sirket tarihi boyunca kuresellesmenin ve simgesi haline gelmis zaman zaman dunyanin cesitli yerlerinde ofke ve protestolara konu olmustur Hamburgerin vegan versiyonu Yillar icinde hamburgerin bircok farkli cesidi yaratildi ve bunlardan bazilari cok populer hale geldi Bu cesitliligin cogu McDonald s ve Beyaz Kale nin basarisini yeniden uretmeye calisan diger restoran zincirlerinin urunuyken digerleri McDonald s i etkilemeye hizmet etti McDonald s ve taklitcilerini etkileyen bir restoran ornegi ilk olarak 1936 da tarafindan Glendale Kaliforniya da acilan ve o bolgede Bob s Big Boy olarak bilinen Big Boy dur Buyuk bir hamburger cesidi olan cift katli cizburger iki dana kofteli olarak ilk kez bu restoranda yapildi Wian in kreasyonu ekmegin iki kez dilimlendigi orta dilim iki kofteyi ayiran Big Boy restoranlari tarafindan belirgin bir sekilde sunuldu Zincir ayrica McDonald s tipi fast food isletmecileri tarafindan alinan ve basitlestirilen arabali restoran formatini da populer hale getirdi 1960 larda Big Boy Amerika Birlesik Devletleri ve Kanada da genisledi Wian a sagladigi faydalara ragmen zincir 1967 de imzali Big Boy hamburger haklariyla birlikte satildi McDonald s ve Beyaz Kale taklitcilerinin coguna bir ornek 1923 te Michigan Flint te Samuel V Blair tarafindan olarak kurulan bir fast food zinciri olan Hamburgerin icadi gibi cizburgerin de kokeni tam olarak bilinmiyor Birkac sef bir hamburgere bir dilim peynir ekleyen ilk kisi oldugunu iddia ediyor Kaliforniya Pasadena daki Rite Spot tan cizburgeri 1924 ile 1926 yillari arasinda icat ettigini iddia ederek cizburgerin itibarini aliyor Los Angeles taki O Dell Restaurant in 1928 tarihli bir menusunden bir aciklama o sirada peynir dilimleri ile hamburger servis ettigini ortaya koyuyor Colorado Denver daki arabali Humpty Dumpty restoraninin sahibi Luis Ballast 1935 te yellow burger olarak bilinen tescilli bir ticari markaya sahip bir cizburger yaratma girisiminde bulundu 1932 den 1984 e kadar Guney Kaliforniya da bir barin isletmecisi olan JC Reynolds pimento burgerini populer hale getirdi Cizburgerlerde en cok kullanilan peynir turu olan islenmis peynir 1911 de Isvicre Thun dan Walter Gerber tarafindan icat edildi ancak bunun icin verilen ilk ABD patenti 1916 da verildi Kraft Foods 1950 de piyasaya surulen dilimlenmis islenmis peynirin ilk ticari versiyonunu yaratmaya devam etti Ikinci Dunya Savasi ndan sonra InstaBurger King daha sonra Burger King olarak bilinen bir dizi hamburger restorani ortaya cikmaya basladi ve bunlardan ilki 4 Aralik 1954 te Miami Florida nin bir banliyosunde acildi Her ikisi de ogrenci olan ve tarafindan kurulmustur McLamore San Bernardino Kaliforniyaa daki orijinal McDonald s i henuz McDonald kardeslere aitken ziyaret etmisti ve hamburgerlerin seri uretimi icin var olan potansiyeli gordu Bu ziyaretten o kadar ilham aldi ki kendisi de benzer bir burger zinciri olusturmaya karar verdi 1959 da Burger King in zaten bes restorani vardi ve erken basarisi McLamore ve Edgerton i isi nispeten dusuk bir maliyetle buyutmelerine izin veren bir franchise sistemi kullanarak Amerika Birlesik Devletleri nde genisletmeye tesvik etti Amerika Birlesik Devletleri nde sattiklari franchise larin ana sirketi olarak Burger King Corporation i kurdular Burger King Corporation 1967 de Pillsbury Company tarafindan satin alindi ve 1970 lerde Amerika Birlesik Devletleri disinda ozellikle Guney Amerika ve Avrupa da genislemeye basladi Burger King in ana urunu uzun zamandir 1957 de kurucu James McLamore tarafindan yaratilan ve baslangicta 37 sente satilan Whopper olmustur Wendy s ve tarafindan 15 Kasim 1969 da Columbus Ohio da kuruldu 1970 lerin sonunda Amerika Birlesik Devletleri ndeki en buyuk ucuncu hamburger sirketi haline gelmisti Wendy s burgerlerini donmus degil taze sigir eti kullanarak yaptigi iddiasiyla surekli olarak diger hamburger restoranlarindan ayrilmaya calisti Wendy s bir tartismaya yol acti ve 1980 lerde reklam slogani ve buna eslik eden dana koftesinin hamburgerin diger malzemelerine gore onceligini vurgulayan bir kampanya ile Amerikan pop kulturune girdi Kuresel fenomenVietnam hamburgerin kuresellesmesinin bir urunudur Modern hamburger Amerika Birlesik Devletleri nde gelistirildi ancak II Dunya Savasi nin sonunda 20 yuzyilin ortalarinda fast food kuresellestikce diger ulkelere yayilmaya basladi Bu kademeli kuresellesmenin temel nedeni buyuk basarilariydi Islerini buyutme ve karlarini artirma arzulari dunya capinda olusturmalarina neden oldu McDonald s markasinin dunya capinda kurulusunu ciddiye alan ilk burger zincirleri arasinda yer aldi ancak tek degildi McDonald s in ulkede faaliyete gecmesinden 20 yil once 1954 te Birlesik Krallik ta faaliyet gostermeye basladi ve 1970 e gelindiginde 23 ulkede binden fazla restorana ulasti 21 Agustos 1971 de Hollanda nin Amsterdam yakinlarindaki Zaandam da ilk Avrupa bayiligini acti 1970 lerde McDonald s Avrupa ve Avustralya ya yayilmaya basladi Asya da Japonya 1972 de kendi fast food zincirinin kurulusunu gordu MOS Burger モスバーガー Mosu baga Mountain Ocean Sun in kisaltmasi ve sonunda McDonald s in dogrudan rakibi haline geldi Bununla birlikte tum urunleri teriyaki burger burger ve pirinc burger dahil olmak uzere Asya dunyasina uyarlanmis burger cesitleriydi Hong Kong da Asya ya hizla yayilmadan once buyuk zincirlerle rekabet etti Ilk hamburger otomatlarindan biri 1941 yilinda Amsterdam da markasi altinda piyasaya suruldu ve adi orijinal yaratilis yeri olan turetildi Ayni zamanda hamburger dunya capinda populerlik kazanirken farkli yerlerde cesitli yerel ozellikler kazandi Bunun gibi ornekleri arasinda Avustralya daki kangurular gibi yerel hayvanlardan yapilan kiyma veya chili con carne gibi TeksasMeksika tarzi yemekler sayilabilir Hamburgerin genislemesi ve standardizasyonu Big Mac Endeksi olarak bilinen farkli ulkeler arasinda ekonomik bir referans olarak kullanilabilecek bir fiyat endeksinin olusturulmasina yol acmistir McDonald s in is yaptigi 120 ulusal ekonominin satin alma gucu paritesinin karsilastirilmasina izin vererek dunyanin farkli yerlerinde bir burgerin degerini ABD dolari cinsinden olcer Amerikali sosyolog 1995 tarihli Toplumun McDonaldlasmasi adli kitabinda ilgili McDonaldlasma kavramini ortaya atti Fast food un kuresellesmesinin bir baska yan urunu bircok farkli ulkeden yarismacilarin katildigi uluslararasi yarismalarinin yaratilmasiydi En iyi bilinenlerden biri fast food zinciri tarafindan yurutulen ve 2004 ten beri her yil duzenlenen IFOC sponsorlugunda duzenlenen GunumuzUluslararasi Uzay Istasyonu nda UUI saglanan tasarimi sayesinde uzayda hamburger yiyen astronotlar 20 yuzyilda hamburger mutfak konulariyla ilgili literaturdeki bazi kitaplarin ana konusu olarak ortaya cikti Buna bir ornek 2001 yilinda tarafindan yayinlanan ve Amerikan fast food endustrisinin yerel ve kuresel etkisini inceleyen Hamburgerin modern bir varyasyonunun bir ornegi sefleri tarafindan luks malzemeler iceren koftelerle yapilan sozde gurme burgerdir Bu tur ilk burgerlerden biri Haziran 2001 de New York ta sef tarafindan pisirildi ve daha sonra fileto kaburga Bres konserve siyah yer mantari ve bir sebze ile 29 ABD dolarina satildi Ulkenin en eski et lokantalarindan biri olan Manhattan restorani Old Homestead sigir eti yetistirilmis Japon wagyu ile 44 dolarlik bir hamburger sunuyor 1993 yilinda Max Schondor soyadan bir hamburger yapti SpongeBob SquarePants in 2005 teki bir bolumunde maceraci bas karakter Bay Yengec in hamburgerlerin hikayede belirgin bir sekilde yer aldigi populer Yengec Burgerlerini ziyaret ediyor Kaynakca a b Prof Giovanni Ballarini The Origin of Hamburgers and Ketchup a b c The Complete Hamburger The History of America s Favorite Sandwich Ingilizce Carol Publishing Group 1997 ISBN 9781559724074 11 Mayis 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Mayis 2022 Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi rlmcdonald adi farkli icerikte birden fazla tanimlanmis Bkz Kaynak gosterme a b Hamburger Heaven The Illustrated History of the Hamburger Ingilizce Hyperion 1993 ISBN 9781562829827 11 Mayis 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Mayis 2022 Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi ilustra adi farkli icerikte birden fazla tanimlanmis Bkz Kaynak gosterme a b c d Hamburgers and Fries An American Story 1st New York Putnam Adult 2005 ISBN 0 399 15274 1 Food in the USA 1st New York Routledge July 2002 ISBN 0 415 93232 7 a b c The Globalization of Food 1st Berg Publishers 2009 ISBN 978 1 84520 820 2 a b c d The McDonaldization of Society 5 5th Pine Forge Press 2007 ISBN 978 1 4129 5430 3 a b Hamburger A Global History 1st Reaktion Books November 2008 ISBN 978 1 86189 390 1 a b c d e McDonald s Behind The Arches 1st New York Bantam Rev Sub edition 1995 ISBN 0 553 34759 4 a b Modern Japanese Cuisine Food Power and National Identity 1st Reaktion Books illustrated version May 2007 ISBN 978 1 86189 298 0 Carnegie Mellon University 17 Nisan 1999 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Eylul 2014 Prosper Montagne 1938 Larousse gastronomique a b Boston Cooking School Cookbook Gramercy ed 1997 1896 ISBN 0 517 18678 0 The Insatiable Earl A Life of John Montagu Fourth Earl of Sandwich 1718 1792 1st W W Norton amp Co Inc 1994 s 480 ISBN 0 393 03587 5 Directions for Cookery in its Various Branches E L Carey amp A Hart 1840 11 Mayis 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Aralik 2008 Alan Beardsworth Teresa Keil 1997 Sociology on the Menu An Invitation to the Study of Food and Society Ed Routledge The Epicurean A Complete Treatise of Analytical amp Practical Studies 1st 1894 B00085H6PE a b c d e f The Hamburger A History Icons of America 1st Londra Yale University Press 2008 ISBN 978 0 300 11758 5 Moving Europeans Migration in Western Europe Since 1650 2nd Indiana University Press 2003 ISBN 0 253 21595 1 Oxford English Dictionary 1916 https www oed com view Entry 189457 s v steak 2c a b The Food of the Western World An Encyclopedia of Food from North America and Europe 1st Londra Random House Inc January 1976 ISBN 0 8129 0427 3 Food in American History Part 6 Beef Part 1 Reconstruction and Growth into the 20th Century 1865 1910 by Louis E Grivetti PhD Jan L Corlett PhD Bertram M Gordon PhD and Cassius T Lockett PhD Eating Before Sleeping Cookery for Invalids PDF 1st New York City White Stokes amp Allen 1887 ss 30 33 23 Aralik 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Aralik 2013 Roger M Grace Old Menus Tell the History of Hamburgers Los Angeles CA Metropolitan New Enterprise newspaper Merriam Webster Online 22 Nisan 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Ocak 2009 a b The Merriam Webster New Book of Word Histories I Merriam Webster 1995 ss 210 211 ISBN 0 87779 603 3 a b Fast Food Fast Track Immigrants Big Business and the American Dream Ingilizce Westview Press 2009 ISBN 978 0786751846 11 Mayis 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Mayis 2022 Google books vasitasiyla Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi 0 adi farkli icerikte birden fazla tanimlanmis Bkz Kaynak gosterme Hamburger for America and the World A Handbook of the Transworld Hamburger Culture 1st 3 Eurolingua 1984 ISBN 0 931922 15 1 E Wade registered Patent Number x5348 on January 26 1829 for an instrument entitled Meat Cutter G A Coffman of Virginia received Patent Number 3935 on February 28 1845 for an Improvement in Machines for Cutting Sausage Meat a b c Food in the United States 1820s 1890 1st New York Greenwood Press August 2006 ISBN 0 313 33245 2 The American and His Food The Rise of urban America 1st Ayer Co Pub June 1970 ISBN 0 405 02445 2 Howard Lake Herald amp Winsted Lester Prairie Journal 12 Ekim 1999 2 Mart 1999 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Ocak 2017 The Henderson county hamburger Tolbert s Texas Ingilizce Doubleday 1983 ss 130 136 ISBN 9780385085823 11 Mayis 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Mayis 2022 Google books vasitasiyla The New Food Lover s Companion More Than 6 700 A to Z Entries Describe Foods Cooking Techniques Herbs Spices Desserts Wines and the Ingredients for Pleasurable Dining Ingilizce Barron s snippet 2007 ISBN 9780764135774 11 Mayis 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Mayis 2022 Google books vasitasiyla Review Staff Sept 25 1991 Can you believe some dispute us Athens TX Daily Review We won now we celebrate newspaper guide to hamburger cookoff U S Patent 2 148 879 23 Mayis 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Aralik 2013 Salt A World History Penguin 2003 ISBN 978 0 8027 1373 5 a b c d The Primal Cheeseburger A Generous Helping of Food History Served On a Bun 1st New York Penguin Books 1994 ISBN 0 14 017843 0 On Food and Cooking The Science and Lore of the Kitchen rev New York Scribner 2004 ISBN 0 684 80001 2 David E 1960 French Provincial Cooking 1999 edition p 120 a b c d All This from a 5 cent Hamburger The Story of the White Castle System 1st New York The Newcomen Society 1964 a b La Belgique 1830 1980 1st Fransizca Bruksel Meddens 1979 ISBN 2 87013 035 X a b c d Encyclopedia of junk food and fast food 1st Greenwood Press 2006 ISBN 0 313 33527 3 An unauthorized history traces the evolution of Coca Cola from its quiet beginnings to the influential giant of today 1st New York Collier Books 1979 ISBN 0 684 82679 8 Food In Global History 1st New York Westview Press 2000 ISBN 0 8133 3884 0 a b c d e f g h i Selling em by the Sack White Castle and the Creation of American Food 1st New York NYU Press 1997 ISBN 0 8147 3566 5 From Boarding House to Bistro The American Restaurant Then and Now 1st Unwin Hyman 1990 ISBN 0 04 445680 8 a b Fast Food Fast Track Immigrants Big Business And The American Dream 1st New York Westview Press July 2003 ISBN 0 8133 4155 8 a b Fast Food Nation The Dark Side of the All American Meal 2nd New York Harper Perennial January 2002 ISBN 978 0 06 093845 1 All American Frank A History of the Hot Dog 1st New York PublishAmerica 2007 ISBN 978 1 4137 5062 1 a b c Grinding it out 2nd New York St Martins Press 1987 ISBN 0 312 92987 0 Orange Roofs Golden Arches 1st New York Knopf 1986 ISBN 0 394 74129 3 Marketing Warfare 1st New York McGraw Hill 1997 ISBN 0 07 052726 1 a b c Golden Arches East McDonald s in East Asia 2nd Stanford University Press 2006 ISBN 0 8047 4989 2 Bob s Big Boy of Burbank menu January 2007 Emmi Fondue AG 1 Temmuz 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Agustos 2007 Kraft Foods 9 Haziran 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Agustos 2007 The Burger King Jim McLamore and the Building of an Empire 1st Mcgraw Hill October 1997 ISBN 0 07 045255 5 Answers com 28 Ekim 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Mart 2009 BizJournals on Bison com 8 Subat 2002 19 Ekim 2006 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Mart 2009 answers com 24 Agustos 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Mart 2009 21 Mayis 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Agustos 2007 wimpy uk com 9 Mayis 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Temmuz 2010 Capital Taste the A Z of Good Food in and around Canberra 1st Wakefield Press 1997 ISBN 1 86254 416 6 The Big Mac Index Applications of Purchasing Power Parity 1st Palgrave Macmillan May 2003 ISBN 1 4039 0310 7