Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kimya, maddenin yapısını, özelliklerini, birleşimlerini, , tepkimelerini araştıran ve uygulayan bilim dalıdır. Kimya bilmi daha kapsamlı bir ifadeyle maddelerin özellikleriyle, sınıflandırılmasıyla, atomlarla, atom teorisiyle, kimyasal bileşiklerle, kimyasal tepkimelerle, maddenin hâlleriyle, moleküller arası ve moleküler kuvvetlerle, kimyasal bağlarla, tepkime kinetiğiyle, kimyasal dengenin prensipleriyle vb konularla ilgilenir. Kimyanın en önemli dalları arasında analitik kimya, anorganik kimya, organik kimya, fizikokimya ve biyokimya sayılır.
Kimya sözcüğünün kökeni
"Kimya" sözcüğüyle simya sözcüğünün aynı kökten geldiği tahmin edilmektedir. On yedinci yüzyılda "kimya" ve "simya" sözcükleri aynı bilimsel disiplini tanımlamak için ayırt edilmeksizin kullanılmışlardır. Ancak 18'inci yüzyılda bu iki sözcük arasında bir ayrım gözetilmeye başlanmış, "simya" daha çok metalden altın yapmakla ilgili uğraşları tanımlamak için kullanılmıştır. "Simya" sözcüğünün Arapça "al kimya" (الكيمياء) sözcüğünden türediği, bu Arapça sözcüğün de Grekçe'de "himya" (metal eritmek anlamına gelen χημεία ya da χημία) sözcüğünden türetildiği de iddia edilmektedir.
Tarihi
| Element | Polihedron | Yüzey Sayısı | Üçgen Sayısı | |
|---|---|---|---|---|
| Ateş | Dört yüzlü |  | 4 | 24 |
| Hava | Sekiz yüzlü (Octahedron) |  | 8 | 48 |
| Su | (Icosahedron) |  | 20 | 120 |
| Toprak | Küp |  | 6 | 24 |
Kimyanın tarihi "simya öncesi dönem", "simya dönemi", "geleneksel kimya ve "modern kimya" dönemleri olmak üzere 4 ana başlık altında toplanarak incelenir.
Simya öncesi
Kimyanın bilinen tarihi Antik Mısır döneminde başlamıştır. M.Ö. 2000'li yıllarda Mısırlılar'ın kimyasal yöntemler kullanarak kozmetik tozlar ürettikleri iddia edilmektedir. Kral Hammurabi döneminde (MÖ 1792-1750) Babiller altın, gümüş, cıva, kurşun, demir ve bakır gibi metalleri tanımlamış ve bu metallere semboller vermiştir. Erken Yunan felsefeciler (Sokrates öncesi düşünürler) doğal olayları doğaüstü olmayan nedenlerle açıklamaya çalışmışlar, bunun sonucunda da bu dönemde simya öncesi kimya biliminin temelleri atılmıştır. Miletli Tales (MÖ 624 – MÖ 546) maddenin prensiplerini araştırmış ve suyun evrenin temel maddesi olduğunu öne sürmüştür. Bir diğer Miletli Anaksimandros (MÖ 610- MÖ 546) suyun karşıtı olan ateşin nasıl oluştuğunu sorgulamıştır.Empedokles (MÖ 490-430) evrenin 4 temel element ateş, hava, su ve topraktan oluştuğunu iddia etmiştir. Empedokles'in tanımına göre toprak katı maddeleri, su sıvı maddeleri ve metalleri, hava gazları ifade etmekteydi. Bununla beraber ateşi de bir süreçten çok sıvı, gaz ve katı gibi maddenin bir hali olarak tanımlamıştır. Demokritos'un hocası Leukippos evrenin iki çeşit elementten oluştuğunu (boşluk ve katı) ifade etmiş, boşluğun ve katılığın evrendeki tüm elementleri oluşturduğunu ifade etmiştir.Democritus (MÖ 460-370) Leukippos ile birlikte atomcu teoriyi geliştirmiştir. Maddelerin yapı taşı olarak daha küçük parçalara ayrılamayan atomlar Leucippus ve Democritus'un geliştirdiği bir felsefe sistemi olarak kabul edilmesine rağmen Platon bu atomculuk teorisine bölünemezlik prensibini eklemiştir. Plato evreni oluşturan 4 temel elementin geometrik katılardan oluştuğunu bu katıların da üçgen yüzeylerden oluştuğunu iddia etmiştir.Aristoteles (MÖ 384-323) elementlerin özellikleri düşüncesini geliştirmiştir. Farklı elementlerin farklı özellikleri olduğunu ve bunun çeşitli nicel değişkenlere bağlı olduğunu ifade etmiştir. Bu nicel özellikleri değiştirildiğinde bir elementin başka bir elemente dönüştürülebileceğini ve maddelerin değişim halinde olduğunu iddia etmiştir.
Simya dönemi
Aristoteles'in fikirlerinden etkilenen simyacılar (yaklaşık M.Ö. 320-MS 300) yılları arasında Yunanca konuşulan Akdeniz kıyılarında, Mısır'da, İran'da Aristoteles ve diğer Yunan filozofların teorilerini pratiğe geçirmeye başlamışlardır. Yine bu dönemde ilk defa simyacılar ucuz metallerden altın elde etmeyi mümkün kılması düşünülen felsefe taşını üretmeye çalışmışlardır.
13. yüzyıla gelindiğinde simya tüm Avrupa kıtasında yaygın bir hale gelmiş, örneğin dönemin önemli bilim adamlarından Raymundus Lullusİngiltere kralı tarafından İngiltere'ye basit metalden altın üretmesi için davet edilmiştir. 13. yüzyılın başlarında dönemin ünlü simyacıları Roger Bacon (1214/1220–1292), Albertus Magnus ve Raymundus Lullus basit metalden altın üretme yöntemleri dışında simyanın diğer alanlarına yönelip, simyanın günümüz kimyasına yaklaşmasına öncü olmuşlardır.
14. yüzyılda Katolik Kilisesi simya karşıtı taraf olmuş ve 1317 yılında Papa simyacılığı yasaklamıştır.
17. yüzyıla gelindiğinde simya göreceli olarak az da olsa hâlâ varlığını sürdürmekteydi. 17. yüzyılın etkin bilim adamlarından Robert Boyle 1661 yılında döneminde büyük yankı uyandıran eseri The Sceptical Chymist'i yayımlamıştır. Aristoteles'in 4 element teorisini ret eden bu kitap aynı zamanda simyanın döneminin de sona erdiğini işaret etmekteydi.
Simya döneminde simyacıların araştırmaları ve deneyleri vasıtasıyla birçok laboratuvar tekniği geliştirilmiş ve çeşitli bileşik ve elementler keşif edilmiştir.
Geleneksel kimya
Geleneksel kimya dönemi, 17'nci yüzyılın sonlarından başlayarak 19'uncu yüzyılın başlarına kadar sürmüştür. Alman bilim insanı Johann Joachim Becher, 17. yüzyıl ortalarında yanma ile ilgili teorisini geliştirdi. Bu teoriye göre; her yanıcı madde, "phlogiston" adı verilen kokusuz, renksiz, tatsız ve ağırlıksız bir içeriğe sahipti ve bu içerik yanma gerçekleştiğinde yanıcı madde tarafından ortama salınmaktaydı.
Bu teori daha sonra tarafından daha popüler bir hale getirilmiş, 18. yüzyılın büyük bir kısmında genel kabul görmeye devam etmiştir. 1785 ile 1787 yılları arasında Fransız fizikçi Coulomb günümüzde "Coulomb yasası" olarak adlandırılan benzer yüklü maddelerin birbirini ittiği, karşıt yüklülerin de birbirini çektiği ve bu çekim ya da itim kuvvetinin hesaplanması için gerekli denklemi de içeren kanunu bulmuştu. Phlogiston teorisi, 18. yüzyılın sonlarına gelindiğinde Lavoisier tarafından çürütüldü. Daha önceden Phlogiston teorisine göre de-phlogiston maddesi olarak adlandırılan maddenin oksijen olduğu keşfedildi. 1803 yılında İngiliz bilim insanı John Dalton, atom teorisini ortaya attı. Bu teoriye göre; farklı elementlerin atomları, farklı ağırlıklara sahiptir. Bu teorinin bazı ilkeleri;
- Bütün maddeler atomlardan meydana gelmektedir.
- Atomlar daha küçük parçalara ayrılamazlar.
- Aynı elementin bütün atomları birbirinin aynısıdır.
- Farklı elementler farklı atomlara sahiptir.
- Atomların yeniden düzenlenmesi sonucu kimyasal tepkimeler meydana gelir.
- Bileşikler elementlerden meydana gelirler.
şeklinde özetlenebilir. John Dalton'un teorisiyle modern kimyanın temelleri de atılmış oldu.
Modern kimya
19. yüzyıldan itibaren gelen sürece "modern kimya dönemi" adı verilir. (1814-1879) 1854 yılında suyun en yüksek yoğunluğa 3.8 °C ulaştığını kendi icat ettiği bir mekanizmayla göstermiştir (daha sonra bu sıcaklığın 3.98 °C olduğu bulunmuştur). Daha sonra Geisslerin icat ettiği vakum tüpüyle William Crookes atom teorisinde ilerlemeler kaydetmiş ve katot ışınını keşfetmiştir.
Eugene Goldstein (1850-1930)'ın çalışmaları protonun varlığını ispatlamıştır. J. J. Thomson (1856 – 1940) kendi atom modelini geliştirmiş ve 1906 yılında Nobel fizik ödülünü kazanmıştır.Mendeleyev periyodik tabloyu 1869 yılında adlı eserinde yayımlamıştır. Bu periodik tabloda bilinen 63 elementi atom ağırlıklarına ve benzer özelliklerine göre sıralamıştır.Marie Curie (1867 – 1934) radyoaktiviteyi ve sonrasında Polonyum ve Radyum'u keşetmiştir. 1911 yılında Nobel kimya ödülünü kazanmıştır.Ernest Rutherford 3 çeşit radyoaktifliği alfa parçacığı (+), beta parçacığı (-) ve gama ışınını keşfetmiştir. Bu gelişmelerin sonrasında ve öncesinde daha birçok bilim insanının katkısıyla kimya bilimi günümüze ulaşmıştır. 2011 yılı Birleşmiş Milletler tarafından uluslararası kimya yılı ilan edilmiştir.
Temel kavramlar ve konular
Asitler ve bazlar
| Tanım | Asit Baz Tepkimeleri | |||
|---|---|---|---|---|
| Bronsted-Lowry tanımına göre |  | |||
| Lewis tanımına göre |  | |||
| Asit-Baz Temel Tanımlar | ||||
Antik Yunanistan ve Antik Mısır'da belli başlı asitler ve bazlar halihazırda sınıflandırılmışlardı.Yunanlar ekşimsi tat veren sirke gibi maddeleri ὀξύς (ekşi) olarak adlandırmışlar, daha sonra bu sözcük Latinceye acere olarak geçmiş ve Avrupa dillerindeki anlamı da latinceden türeyerek bu dillere geçmiştir. Oksijen elementinin adı da Antoine Lavoisier'in oksijeni (asid üreten anlamında) hatalı tanımlamasından kaynaklanmaktadır. Asit ve bazların farklı tanımları mevcuttur.
’un tanımına göre;
- Asit, suda çözüldüğünde çözeltiye H+ bırakan maddelerdir.
- Baz ise, OH- bırakan maddelerdir.
tanımına göre;
- Asit, proton (H+) bırakan maddelere denir.
- Baz, proton kabul eden maddelerdir.
göre;
- Asit, H+ iyonu gibi, çözeltiden elektron eksilten maddelerdir. Baz ise, elektron veren maddelerdir. Diğer tanımlardan farklı olarak sadece elektron alışverişi üzerine kurulmuş bir tanımlamadır.
Asit-baz tepkimeleri
Asit ve baz etkileşim halinde bırakıldıklarında, tuz üreterek bir diğerini nötrleştirme eğilimi gösterirler. HCl ve NaOH'ın tepkimesi NaCl bileşiği (tuz) ve su üretir. HCl + NaOH → NaCl + H2O
Atomun yapısı
1803-1808 yılları arasında öğretmenlik mesleğini yerine getirmekte olan John Dalton kimyanın iki temel yasası olan kütlenin korunumu ve sabit oranlar'ı kullanarak temel atom teorisini tanımlamıştır. Dalton'un atom teorisi üç ana önermeyi içermekteydi. Bunlar;
- Her kimyasal element küçük, bölünemeyen atom olarak adlandırılan parçacıklardan oluşmaktadır.
- Aynı elementin atomları birbirine ağırlık ve özellikleri bakımından benzerdirler, fakat farklı elementlerin atomları birbirinden farklıdırlar.
- Herhangi bir bileşik oluşurken, farklı elementler basit bir sayısal oranda birleşirler. Örneğin A atomu B atomuyla birleşip AB bileşiğini oluşturuyorsa, 2AB bileşiğini oluşturmak için 2A 2B'ile tepkimeye girmek zorundadır.
Dalton'un atom teorisini tanımlamasından yaklaşık yüzyıl sonra atomun temel parçacıkları keşif edilmiştir. 1897 yılında elektron, 1909 yilinda proton ve 1932 yilinda nötron keşif edilmiştir.
- Modern atom teorisi öncesi atom modelleri
-
![image]()
-
![image]()
-
![image]()
Atom'un temel parçacıkları keşif edildikten sonraki dönemde birçok isim atom teorisine kayda değer katkılar sağlamıştır. Bu isimlerden bazıları Einstein, De Broglie, Schrodinger ve Heisenberg'dir.
Kuantum teorisi elektronların parçacık olmakla birlikte, aynı zamanda dalga özelliklerine sahip olduğunu göstermiştir. Modern atom teorisine göre atom etrafı olasılık bulutlarıyla (orbital) çevrili atom çekirdeğinden oluşmaktadır. Bu olasılık bulutları da elektronların en olası bulundukları yerleri ifade etmektedir. Dalga denklemleri kullanılarak bu orbitallerin şekli ve büyüklüğü hesaplanabilmektedir.
| Parçacık | Kütle | Yük | Anti Parçacık | Sembol | Keşif | Teori |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Nötron | 1,674927351(74)×10-27 kg | 0 | Antinötron | n0 | James Chadwick (1932) | Ernest Rutherford (1920) |
| Proton | 1,672621777(74)×10-27 kg | +1 e 1,602176565(35)×10-19 C | Antiproton | p+ | Ernest Rutherford (1917–1919, isimlendirilmesi; 1920) | (1815) |
| Elektron | 9,10938291(40)×10-31 kg | -1 e -1,602176565(35)×10-19 C | Pozitron | e | J. J. Thomson (1897) | G. Johnstone Stoney (1874) |
| Atomun temel parçacıkları | ||||||
Moleküllerin yapısı
Molekül birbirine bağlı bir grup atomun oluşturduğu kimyasal bileşiklerin en küçük temel yapısına verilen addır. Diğer bir ifadeyle bir molekül bir bileşiği oluşturan atomların eşit oranlarda bulunduğu en küçük birimdir. Moleküller yapılarında birden fazla atom içerirler. Bir molekül aynı iki atomun bağlanması sonucu ya da farkı sayılarda farklı atomların bağlanması sonucu da oluşabilirler. Bir su molekülü 3 atomdan oluşur; iki hidrojen ve bir oksijen. Bir hidrojen peroksit molekülü iki hidrojen ve iki oksijen atomundan oluşur. Diğer taraftan bir kan proteini olan 19996 sayıda atomdan oluşmakla birlikte sadece 4 çeşit farklı atom içerir; hidrojen, karbon, oksijen ve nitrojen. Molekülleri oluşturan kimyasal bağlara Moleküler bağlar denir. Bunlar kovalent, iyonik ve metalik bağlardır.
Moleküler bağlar
-
![image]()
Karbon atomları arasında kovalent bağ -
![image]()
Na ve Cl atomları arasında iyonik bağ -
![image]()
Cu ve Cu arasında metalik bağ
Bir molekülün atomları arasında oluşan bağlardır. Moleküller arası bağlardan daha kuvvetlidirler. Bir su molekülünün atomlarını bir arada tutan bağ moleküler bağlara örnektir. Öte yandan su moleküllerini buz halindeyken bir arada tutan bağlar ise moleküller arası bağlara örnektir. Moleküler bağlar kovalent, iyonik ve metalik bağlardır.
Moleküller arası kuvvetler
Moleküller arası kuvvetler, bir bileşiğin molekülleri arasında bulunan çekim kuvvetleridir. Bu kuvvetler bir bileşiğin katı, sıvı ya da gaz halinde bulunmasında, kaynama ve erime noktalarının değerinde ve çözünürlüğünde önemli rol oynar. Moleküller arası kuvvetler Van der Waals kuvvetleri ve hidrojen bağıdır.
Bileşikler
Su, amonyak, karbonmonoksit ve karbondioksit gibi aşina olduğumuz maddeler aslında kimyasal bileşiktir. Bunların yanında daha az aşina olduğumuz sakkaroz (çay şekeri), asetilsalisilik asit (aspirin) ve askorbik asit (C vitamini) de kimyasal bileşiklere örnek teşkil etmektedirler. Bütün bu bileşiklerin ortak özelliği her birinin iki ya da daha fazla elementten oluşuyor olmalarıdır. Öyleyse, kimyasal bileşik iki ya da daha fazla elementin atomlarının oluşturduğu aynı özelliklere sahip moleküllerin oluşturduğu maddelerdir. Kimyasal bileşikler, moleküler bileşik ve iyonik bileşik olmak üzere ikiye ayrılır.
Bileşik çeşitleri
| Tanım | Kimyasal Formül | |||
|---|---|---|---|---|
| Empirik Formül | CH2O | |||
| Moleküler Formül | C2H4O2 | |||
| Yapısal Formül |  | |||
| Asetik Asit | ||||
1. Moleküler bileşik moleküllerden oluşmaktadır. Bu moleküller genel olarak metal olmayan birbirine kovalent bağla bağlı atomlardan oluşmaktadırlar. Moleküler Bileşikler kimyasal formüllerle ifade edilirler. Bu formüller de bileşiğin içerdiği elementleri ve bu elementlerin birbirine orantılı sayılarını vermektedir. Formül çeşitleri;
- Empirik formül molekül hakkında çok fazla bilgi vermemekle birlikte sadece elementlerin orantısal sayılarını vermektedir. Örneğin, CH2O empirik formülü hem C2H4O2 hem de C6H12O6 molekülleri için aynıdır.
- Moleküler formül molekülü oluşturan elementlerin sayılarını vermektedir. C6H12O6 moleküler formüle örnektir.
- Yapısal formül ise molekülün içerisindeki bağlarıda göstermektedir.
2. İyonik bileşik pozitif ve negatif iyonların elektrostatik çekimle birleşimi sonucu oluşan bileşiklerdir.
Çözeltiler
soldaki karışım sıcak su sağdaki karışım ise soğuk su içermektedir.
Çözelti, bir ya da daha fazla maddenin () moleküler düzeyde başka bir maddenin (solvent) içine karışıp, oluşturduğu homojen karışımdır. Bazı yaygın çözeltilere hava (02, N2 ve diğer bazı gazlar), doğalgaz (CH4, C2H6 ve diğer birçok madde), deniz suyu (su, tuz vs.), sirke (su ve asetik asit) ve pirinç (kalay, kurşun gibi çözeltiler örnek olarak verilebilir.
Çözünürlük
Çözünürlük, bir maddenin bir solvent içerisinde çözünme miktarını ifade etmek için kullanılır. Genellikle çözünen maddenin miktarının (solute) solventin hacmine bölünmesiyle elde edilir. Çözünürlüğü etkiyen faktörler;
olarak sıralanabilinir.
Elektrokimya
Elektrokimya elektrik ve kimyasal değişimler arasındaki ilişkileri inceler. Kendiliğinden gelişen birçok kimyasal tepkime sonucunda elektrik akımı oluşmaktadır. Öte yandan elektrik akımı kendiliğinden gelişmeyen birçok tepkimenin gerçekleştirilmesinde kullanılmaktadır. Elektroliz süreciyle elektrik enerjisi kimyasal enerjiye dönüştürülebilmektedir.
Kimyasal bağlar
Kimyasal bağ farklı atomların elektronlarının etkileşimi sonucu oluşur ve atomları bir arada tutar. Kimyasal bağ atomlar arası elektron alışverişi sonucu oluşuyorsa iyonik bağ, eğer ortak paylaşım sonucu oluşuyorsa kovalent bağ olarak adlandırılır. Elektronların metal atomları arasında paylaşımı sonucu oluşuyorsa da buna metalik bağ denir.
Kinetik
Kimyasal kinetik, kimyasal tepkimeleri tepkime hızı, değişkenlerin tepkimeye etkileri, atomların yeniden dizilişi ve ara ürünlerin oluşumu gibi açılardan ele alır.
Stokiyometri
Stokiyometri, kimyasal bir tepkimede bulunan reaktanların ve ürünlerin miktarlarının birbirleriyle olan sayısal ilişkilerini inceler. Dengedeki bir kimyasal tepkime ifadesinde, katsayılar kaç mol reaktanın bir diğer bir reaktanla tepkimeye girmek için gerekli olduğunu ve bu tepkimeden kaç mol ürün elde edileceğini ortaya koymada kullanılan metottur. Dengede olan bir tepkimede reaktanların ve ürünlerin miktarları arasında bölen ve bölünen kısımlarında pozitif tam sayılar içeren bir orantı oluştumaktadır. Örneğin metan'ın oksijen'le tepkimesinde, 1 molekül karbondioksit ve 2 molekül su oluşması için 1 molekül Metan 2 molekül oksijen ile tepkimeye girmelidir.CH4 + 2O2 → 1CO2 + 2H2O
Termodinamik
Termodinamik, enerji, ısı, entropi ve ekserji gibi fiziksel kavramlarla ilgilenen bilim dalı. Termodinamik her ne kadar sistemlerin madde ve/veya enerji alış-verişiyle ilgilense de, bu işlemlerin hızıyla ilgilenmez. Bundan dolayı aslında termodinamik denilirken, denge termodinamiği kastedilir. Zamana bağlı termodinamik olaylarla, denge halinde olmayan termodinamik ilgilenir.
Kimyanın temel kanunları
Kimyanın ana bilim dalları
Kimya'nın ana alt dalları şöyle sıralanabilinir;
Kaynakça
- Genel
- Ralph H. Petrucci... [et (2010) al.],. General chemistry : principles and modern applications (10th ed. bas.). Toronto: Pearson Prentice Hall.
- Özel
- ^ "Chemistry". oxforddictionaries.com. 1 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2012.
- ^ "Kimya". tdkterim.gov.tr. Erişim tarihi: 1 Aralık 2012.[]
- ^ "alchemy". library.usyd.edu.au/. 30 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2012.
- ^ "alchemy". oxforddictionaries.com. 11 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2012.
- ^ a b "Kimya Tarihi" (PDF). ukek2.atauni.edu.tr/. 30 Aralık 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2012.
- ^ "First-chemists". newscientist.com. 8 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2012.
- ^ a b c "History". realscience.breckschool.org. 7 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2012.
- ^ "presocratics". plato.stanford.edu. 15 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2012.
- ^ "Thales". iep.utm.edu. 6 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2012.
- ^ "anaximan". iep.utm.edu. 13 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2012.
- ^ "empedocles". philosophy.gr. 13 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2012.
- ^ "leucippus". plato.stanford.edu. 22 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2012.
- ^ "democritus". philosophy.gr. 19 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2012.
- ^ "atomism". plato.stanford.edu. 17 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2012.
- ^ "aristotle". chemistry.mtu.edu. 18 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2012.
- ^ "alchemy". crystalinks.com. 14 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2012.
- ^ "alchemy". public.wsu.edu. 13 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2012.
- ^ Lynam, Robert (1827). The British Essayists: Knox's essays. s. 261.
- ^ "roger-bacon". plato.stanford.edu. 5 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2012.
- ^ "albert-great". plato.stanford.edu. 27 Haziran 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2012.
- ^ "theearlyhistoryofchemistry". angelfire.com. 26 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2012.
- ^ "Crime of Falsification". levity.com. 25 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2012.
- ^ "Sceptical Chymist". books.google.com. 8 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2012.
- ^ "chemhist". columbia.edu. 22 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2012.
- ^ "PhlogistonTheory". chemistry.mtu.edu. 18 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2012.
- ^ "phlogiston-theory". infoplease.com. 3 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2012.
- ^ "lectures". farside.ph.utexas.edu. 9 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2012.
- ^ "Lavoisier". mattson.creighton.edu. 2 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2012.
- ^ "1803". rsc.org. 20 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2012.
- ^ Thackray, Arnold W. (4 Ocak 2009). "The Emergence of Dalton's Chemical Atomic Theory: 1801-08". The British Journal for the History of Science. 3 (01). s. 1. doi:10.1017/S0007087400000169. ISSN 0007-0874.
- ^ "Heinrich-Geissler". britannica.com. 19 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2012.
- ^ "Cathode Ray". crtsite.com. 31 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2012.
- ^ "thomson-bio". nobelprize.org. 17 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2012.
- ^ "mendeleev". chemistry.co.nz. 21 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2012.
- ^ "curie". aip.org. 17 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2012.
- ^ "marie-curie". nobelprize.org. 26 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2012.
- ^ "Alpha particle". britannica.com. 15 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2012.
- ^ "beta-particle". britannica.com. 26 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2012.
- ^ "gamma-ray". britannica.com. 30 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2012.
- ^ "Anasayfa". chemistry2011.org. 4 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2012.
- ^ Peatrowsky, Joe. "asitler". 3 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Aralık 2012.
- ^ "chronicles" (PDF). pubs.acs.org. 3 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 3 Aralık 2012.
- ^ "lavoisier". dwb4.unl.edu. 12 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Aralık 2012.
- ^ "Oksijen". education.jlab.org. 2 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Aralık 2012.
- ^ "Acid". intro.chem.okstate.edu. 3 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2012.
- ^ "Asit". files.chem.vt.edu/. 22 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2012.
- ^ "Lewis". /chemed.chem.purdue.edu/. 6 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2012.
- ^ "Acids_and_Bases". chemwiki.ucdavis.edu. 3 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2012.
- ^ "acidbase". hyperphysics.phy-astr.gsu. 22 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2012.
- ^ Petrucci ... [et al.], Ralph H. (2010). General chemistry : principles and modern applications (10. ed. bas.). Toronto: Pearson Prentice Hall. ISBN .
- ^ "dalton-postulates". antoine.frostburg.edu. 27 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2012.
- ^ "thomson1897". /web.lemoyne.edu. 24 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2012.
- ^ Mehta, Neeraj (2011). Applied Physics for Engineers. Prentice-Hall of India Pvt.Ltd. s. 833. ISBN .
- ^ "neutrondis". hyperphysics.phy-astr.gsu.edu. 3 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2012.
- ^ "outlines". www.sunapee.k12.nh.us. 21 Mart 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Aralık 2012.
- ^ a b c Mohr, P.J.; Taylor, B.N. and Newell, D.B. (2011), "The 2010 CODATA Recommended Values of the Fundamental Physical Constants" 9 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ a b 1935 Nobel Prize in Physics 3 Ekim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Nobelprize.org.
- ^ "Molecule". oxforddictionaries.com. 24 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Kasım 2012.
- ^ al.], Ralph H. Petrucci ... [et (2010). General chemistry : principles and modern applications (10. ed. bas.). Toronto: Pearson Prentice Hall. s. 5. ISBN .
- ^ "Moleküller ve Katılar" (PDF). anadolu.edu.tr. 15 Mart 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Kasım 2012.
- ^ "İntermolecular bond". chemed.chem.purdue.edu. 26 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Kasım 2012.
- ^ "Forces". cosm.georgiasouthern.edu. 11 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Aralık 2012.
- ^ "organic_molekullerarasi". kimyatr.com. 21 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Aralık 2012.
- ^ "chemical-compound". britannica.com. 24 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2012.
- ^ "Chemical solution". medical-dictionary.thefreedictionary.com. 10 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2012.
- ^ "solubility". britannica.com. 30 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2012.
- ^ "chapter3d". citycollegiate.com. 16 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2012.
- ^ "electrochemistry". britannica.com. 6 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2013.
- ^ "chemicalbonds". chemistry.about.com. 7 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2013.
- ^ "Chemical kinetics". science.uwaterloo.ca. 11 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2013.
- ^ "stoichiometry". chemistry.boisestate.edu. 15 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2013.
- ^ "The-conservation-of-matter". .britannica.com. 29 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2013.
- ^ "chemistry-subdisciplines". thecanadianencyclopedia.com. 27 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2013.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kimya maddenin yapisini ozelliklerini birlesimlerini tepkimelerini arastiran ve uygulayan bilim dalidir Kimya bilmi daha kapsamli bir ifadeyle maddelerin ozellikleriyle siniflandirilmasiyla atomlarla atom teorisiyle kimyasal bilesiklerle kimyasal tepkimelerle maddenin halleriyle molekuller arasi ve molekuler kuvvetlerle kimyasal baglarla tepkime kinetigiyle kimyasal dengenin prensipleriyle vb konularla ilgilenir Kimyanin en onemli dallari arasinda analitik kimya anorganik kimya organik kimya fizikokimya ve biyokimya sayilir Kimya sozcugunun kokeni Kimya sozcuguyle simya sozcugunun ayni kokten geldigi tahmin edilmektedir On yedinci yuzyilda kimya ve simya sozcukleri ayni bilimsel disiplini tanimlamak icin ayirt edilmeksizin kullanilmislardir Ancak 18 inci yuzyilda bu iki sozcuk arasinda bir ayrim gozetilmeye baslanmis simya daha cok metalden altin yapmakla ilgili ugraslari tanimlamak icin kullanilmistir Simya sozcugunun Arapca al kimya الكيمياء sozcugunden turedigi bu Arapca sozcugun de Grekce de himya metal eritmek anlamina gelen xhmeia ya da xhmia sozcugunden turetildigi de iddia edilmektedir TarihiElement Polihedron Yuzey Sayisi Ucgen SayisiAtes Dort yuzlu 4 24Hava Sekiz yuzlu Octahedron 8 48Su Icosahedron 20 120Toprak Kup 6 24 Kimyanin tarihi simya oncesi donem simya donemi geleneksel kimya ve modern kimya donemleri olmak uzere 4 ana baslik altinda toplanarak incelenir Simya oncesi Kimyanin bilinen tarihi Antik Misir doneminde baslamistir M O 2000 li yillarda Misirlilar in kimyasal yontemler kullanarak kozmetik tozlar urettikleri iddia edilmektedir Kral Hammurabi doneminde MO 1792 1750 Babiller altin gumus civa kursun demir ve bakir gibi metalleri tanimlamis ve bu metallere semboller vermistir Erken Yunan felsefeciler Sokrates oncesi dusunurler dogal olaylari dogaustu olmayan nedenlerle aciklamaya calismislar bunun sonucunda da bu donemde simya oncesi kimya biliminin temelleri atilmistir Miletli Tales MO 624 MO 546 maddenin prensiplerini arastirmis ve suyun evrenin temel maddesi oldugunu one surmustur Bir diger Miletli Anaksimandros MO 610 MO 546 suyun karsiti olan atesin nasil olustugunu sorgulamistir Empedokles MO 490 430 evrenin 4 temel element ates hava su ve topraktan olustugunu iddia etmistir Empedokles in tanimina gore toprak kati maddeleri su sivi maddeleri ve metalleri hava gazlari ifade etmekteydi Bununla beraber atesi de bir surecten cok sivi gaz ve kati gibi maddenin bir hali olarak tanimlamistir Demokritos un hocasi Leukippos evrenin iki cesit elementten olustugunu bosluk ve kati ifade etmis boslugun ve katiligin evrendeki tum elementleri olusturdugunu ifade etmistir Democritus MO 460 370 Leukippos ile birlikte atomcu teoriyi gelistirmistir Maddelerin yapi tasi olarak daha kucuk parcalara ayrilamayan atomlar Leucippus ve Democritus un gelistirdigi bir felsefe sistemi olarak kabul edilmesine ragmen Platon bu atomculuk teorisine bolunemezlik prensibini eklemistir Plato evreni olusturan 4 temel elementin geometrik katilardan olustugunu bu katilarin da ucgen yuzeylerden olustugunu iddia etmistir Aristoteles MO 384 323 elementlerin ozellikleri dusuncesini gelistirmistir Farkli elementlerin farkli ozellikleri oldugunu ve bunun cesitli nicel degiskenlere bagli oldugunu ifade etmistir Bu nicel ozellikleri degistirildiginde bir elementin baska bir elemente donusturulebilecegini ve maddelerin degisim halinde oldugunu iddia etmistir Simya donemi Felsefe Tasinin Pesinde Simyaci Joseph Wright 1771 Sceptical Chymist Simyadan Kimya ya evrilisi isaret eden eser Robert Boyle 1661 Aristoteles in fikirlerinden etkilenen simyacilar yaklasik M O 320 MS 300 yillari arasinda Yunanca konusulan Akdeniz kiyilarinda Misir da Iran da Aristoteles ve diger Yunan filozoflarin teorilerini pratige gecirmeye baslamislardir Yine bu donemde ilk defa simyacilar ucuz metallerden altin elde etmeyi mumkun kilmasi dusunulen felsefe tasini uretmeye calismislardir 13 yuzyila gelindiginde simya tum Avrupa kitasinda yaygin bir hale gelmis ornegin donemin onemli bilim adamlarindan Raymundus LullusIngiltere krali tarafindan Ingiltere ye basit metalden altin uretmesi icin davet edilmistir 13 yuzyilin baslarinda donemin unlu simyacilari Roger Bacon 1214 1220 1292 Albertus Magnus ve Raymundus Lullus basit metalden altin uretme yontemleri disinda simyanin diger alanlarina yonelip simyanin gunumuz kimyasina yaklasmasina oncu olmuslardir 14 yuzyilda Katolik Kilisesi simya karsiti taraf olmus ve 1317 yilinda Papa simyaciligi yasaklamistir 17 yuzyila gelindiginde simya goreceli olarak az da olsa hala varligini surdurmekteydi 17 yuzyilin etkin bilim adamlarindan Robert Boyle 1661 yilinda doneminde buyuk yanki uyandiran eseri The Sceptical Chymist i yayimlamistir Aristoteles in 4 element teorisini ret eden bu kitap ayni zamanda simyanin doneminin de sona erdigini isaret etmekteydi Simya doneminde simyacilarin arastirmalari ve deneyleri vasitasiyla bircok laboratuvar teknigi gelistirilmis ve cesitli bilesik ve elementler kesif edilmistir Geleneksel kimya Geleneksel kimya donemi 17 nci yuzyilin sonlarindan baslayarak 19 uncu yuzyilin baslarina kadar surmustur Alman bilim insani Johann Joachim Becher 17 yuzyil ortalarinda yanma ile ilgili teorisini gelistirdi Bu teoriye gore her yanici madde phlogiston adi verilen kokusuz renksiz tatsiz ve agirliksiz bir icerige sahipti ve bu icerik yanma gerceklestiginde yanici madde tarafindan ortama salinmaktaydi Lavoisier ve Esi Bu teori daha sonra tarafindan daha populer bir hale getirilmis 18 yuzyilin buyuk bir kisminda genel kabul gormeye devam etmistir 1785 ile 1787 yillari arasinda Fransiz fizikci Coulomb gunumuzde Coulomb yasasi olarak adlandirilan benzer yuklu maddelerin birbirini ittigi karsit yuklulerin de birbirini cektigi ve bu cekim ya da itim kuvvetinin hesaplanmasi icin gerekli denklemi de iceren kanunu bulmustu Phlogiston teorisi 18 yuzyilin sonlarina gelindiginde Lavoisier tarafindan curutuldu Daha onceden Phlogiston teorisine gore de phlogiston maddesi olarak adlandirilan maddenin oksijen oldugu kesfedildi 1803 yilinda Ingiliz bilim insani John Dalton atom teorisini ortaya atti Bu teoriye gore farkli elementlerin atomlari farkli agirliklara sahiptir Bu teorinin bazi ilkeleri Butun maddeler atomlardan meydana gelmektedir Atomlar daha kucuk parcalara ayrilamazlar Ayni elementin butun atomlari birbirinin aynisidir Farkli elementler farkli atomlara sahiptir Atomlarin yeniden duzenlenmesi sonucu kimyasal tepkimeler meydana gelir Bilesikler elementlerden meydana gelirler seklinde ozetlenebilir John Dalton un teorisiyle modern kimyanin temelleri de atilmis oldu Dmitri Ivanowitsh Mendeleev periyodik tablo ile taninir Modern kimya 19 yuzyildan itibaren gelen surece modern kimya donemi adi verilir 1814 1879 1854 yilinda suyun en yuksek yogunluga 3 8 C ulastigini kendi icat ettigi bir mekanizmayla gostermistir daha sonra bu sicakligin 3 98 C oldugu bulunmustur Daha sonra Geisslerin icat ettigi vakum tupuyle William Crookes atom teorisinde ilerlemeler kaydetmis ve katot isinini kesfetmistir Eugene Goldstein 1850 1930 in calismalari protonun varligini ispatlamistir J J Thomson 1856 1940 kendi atom modelini gelistirmis ve 1906 yilinda Nobel fizik odulunu kazanmistir Mendeleyev periyodik tabloyu 1869 yilinda adli eserinde yayimlamistir Bu periodik tabloda bilinen 63 elementi atom agirliklarina ve benzer ozelliklerine gore siralamistir Marie Curie 1867 1934 radyoaktiviteyi ve sonrasinda Polonyum ve Radyum u kesetmistir 1911 yilinda Nobel kimya odulunu kazanmistir Ernest Rutherford 3 cesit radyoaktifligi alfa parcacigi beta parcacigi ve gama isinini kesfetmistir Bu gelismelerin sonrasinda ve oncesinde daha bircok bilim insaninin katkisiyla kimya bilimi gunumuze ulasmistir 2011 yili Birlesmis Milletler tarafindan uluslararasi kimya yili ilan edilmistir Temel kavramlar ve konularAsitler ve bazlar Tanim Asit Baz TepkimeleriBronsted Lowry tanimina goreLewis tanimina goreAsit Baz Temel Tanimlar Antik Yunanistan ve Antik Misir da belli basli asitler ve bazlar halihazirda siniflandirilmislardi Yunanlar eksimsi tat veren sirke gibi maddeleri ὀ3ys eksi olarak adlandirmislar daha sonra bu sozcuk Latinceye acere olarak gecmis ve Avrupa dillerindeki anlami da latinceden tureyerek bu dillere gecmistir Oksijen elementinin adi da Antoine Lavoisier in oksijeni asid ureten anlaminda hatali tanimlamasindan kaynaklanmaktadir Asit ve bazlarin farkli tanimlari mevcuttur un tanimina gore Asit suda cozuldugunde cozeltiye H birakan maddelerdir Baz ise OH birakan maddelerdir tanimina gore Asit proton H birakan maddelere denir Baz proton kabul eden maddelerdir gore Asit H iyonu gibi cozeltiden elektron eksilten maddelerdir Baz ise elektron veren maddelerdir Diger tanimlardan farkli olarak sadece elektron alisverisi uzerine kurulmus bir tanimlamadir Asit baz tepkimeleri Asit ve baz etkilesim halinde birakildiklarinda tuz ureterek bir digerini notrlestirme egilimi gosterirler HCl ve NaOH in tepkimesi NaCl bilesigi tuz ve su uretir HCl NaOH NaCl H2O Atomun yapisi John Dalton 1803 1808 yillari arasinda ogretmenlik meslegini yerine getirmekte olan John Dalton kimyanin iki temel yasasi olan kutlenin korunumu ve sabit oranlar i kullanarak temel atom teorisini tanimlamistir Dalton un atom teorisi uc ana onermeyi icermekteydi Bunlar Her kimyasal element kucuk bolunemeyen atom olarak adlandirilan parcaciklardan olusmaktadir Ayni elementin atomlari birbirine agirlik ve ozellikleri bakimindan benzerdirler fakat farkli elementlerin atomlari birbirinden farklidirlar Herhangi bir bilesik olusurken farkli elementler basit bir sayisal oranda birlesirler Ornegin A atomu B atomuyla birlesip AB bilesigini olusturuyorsa 2AB bilesigini olusturmak icin 2A 2B ile tepkimeye girmek zorundadir Dalton un atom teorisini tanimlamasindan yaklasik yuzyil sonra atomun temel parcaciklari kesif edilmistir 1897 yilinda elektron 1909 yilinda proton ve 1932 yilinda notron kesif edilmistir Modern atom teorisi oncesi atom modelleri Thomson in atom modeli Bohr atom modeli Rutherford atom modeli Atom un temel parcaciklari kesif edildikten sonraki donemde bircok isim atom teorisine kayda deger katkilar saglamistir Bu isimlerden bazilari Einstein De Broglie Schrodinger ve Heisenberg dir Kuantum teorisi elektronlarin parcacik olmakla birlikte ayni zamanda dalga ozelliklerine sahip oldugunu gostermistir Modern atom teorisine gore atom etrafi olasilik bulutlariyla orbital cevrili atom cekirdeginden olusmaktadir Bu olasilik bulutlari da elektronlarin en olasi bulunduklari yerleri ifade etmektedir Dalga denklemleri kullanilarak bu orbitallerin sekli ve buyuklugu hesaplanabilmektedir Parcacik Kutle Yuk Anti Parcacik Sembol Kesif TeoriNotron 1 674927351 74 10 27 kg 0 Antinotron n0 James Chadwick 1932 Ernest Rutherford 1920 Proton 1 672621777 74 10 27 kg 1 e 1 602176565 35 10 19 C Antiproton p Ernest Rutherford 1917 1919 isimlendirilmesi 1920 1815 Elektron 9 10938291 40 10 31 kg 1 e 1 602176565 35 10 19 C Pozitron e J J Thomson 1897 G Johnstone Stoney 1874 Atomun temel parcaciklari Molekullerin yapisi Molekul birbirine bagli bir grup atomun olusturdugu kimyasal bilesiklerin en kucuk temel yapisina verilen addir Diger bir ifadeyle bir molekul bir bilesigi olusturan atomlarin esit oranlarda bulundugu en kucuk birimdir Molekuller yapilarinda birden fazla atom icerirler Bir molekul ayni iki atomun baglanmasi sonucu ya da farki sayilarda farkli atomlarin baglanmasi sonucu da olusabilirler Bir su molekulu 3 atomdan olusur iki hidrojen ve bir oksijen Bir hidrojen peroksit molekulu iki hidrojen ve iki oksijen atomundan olusur Diger taraftan bir kan proteini olan 19996 sayida atomdan olusmakla birlikte sadece 4 cesit farkli atom icerir hidrojen karbon oksijen ve nitrojen Molekulleri olusturan kimyasal baglara Molekuler baglar denir Bunlar kovalent iyonik ve metalik baglardir Molekuler baglar Karbon atomlari arasinda kovalent bag Na ve Cl atomlari arasinda iyonik bag Cu ve Cu arasinda metalik bag Bir molekulun atomlari arasinda olusan baglardir Molekuller arasi baglardan daha kuvvetlidirler Bir su molekulunun atomlarini bir arada tutan bag molekuler baglara ornektir Ote yandan su molekullerini buz halindeyken bir arada tutan baglar ise molekuller arasi baglara ornektir Molekuler baglar kovalent iyonik ve metalik baglardir Molekuller arasi kuvvetler Molekuller arasi kuvvetler bir bilesigin molekulleri arasinda bulunan cekim kuvvetleridir Bu kuvvetler bir bilesigin kati sivi ya da gaz halinde bulunmasinda kaynama ve erime noktalarinin degerinde ve cozunurlugunde onemli rol oynar Molekuller arasi kuvvetler Van der Waals kuvvetleri ve hidrojen bagidir Bilesikler Su amonyak karbonmonoksit ve karbondioksit gibi asina oldugumuz maddeler aslinda kimyasal bilesiktir Bunlarin yaninda daha az asina oldugumuz sakkaroz cay sekeri asetilsalisilik asit aspirin ve askorbik asit C vitamini de kimyasal bilesiklere ornek teskil etmektedirler Butun bu bilesiklerin ortak ozelligi her birinin iki ya da daha fazla elementten olusuyor olmalaridir Oyleyse kimyasal bilesik iki ya da daha fazla elementin atomlarinin olusturdugu ayni ozelliklere sahip molekullerin olusturdugu maddelerdir Kimyasal bilesikler molekuler bilesik ve iyonik bilesik olmak uzere ikiye ayrilir Bilesik cesitleri Tanim Kimyasal FormulEmpirik Formul CH2OMolekuler Formul C2H4O2Yapisal FormulAsetik Asit 1 Molekuler bilesik molekullerden olusmaktadir Bu molekuller genel olarak metal olmayan birbirine kovalent bagla bagli atomlardan olusmaktadirlar Molekuler Bilesikler kimyasal formullerle ifade edilirler Bu formuller de bilesigin icerdigi elementleri ve bu elementlerin birbirine orantili sayilarini vermektedir Formul cesitleri Empirik formul molekul hakkinda cok fazla bilgi vermemekle birlikte sadece elementlerin orantisal sayilarini vermektedir Ornegin CH2O empirik formulu hem C2H4O2 hem de C6H12O6 molekulleri icin aynidir Molekuler formul molekulu olusturan elementlerin sayilarini vermektedir C6H12O6 molekuler formule ornektir Yapisal formul ise molekulun icerisindeki baglarida gostermektedir 2 Iyonik bilesik pozitif ve negatif iyonlarin elektrostatik cekimle birlesimi sonucu olusan bilesiklerdir Cozeltiler Sicakligin cozunmeye etkisi soldaki karisim sicak su sagdaki karisim ise soguk su icermektedir Cozelti bir ya da daha fazla maddenin molekuler duzeyde baska bir maddenin solvent icine karisip olusturdugu homojen karisimdir Bazi yaygin cozeltilere hava 02 N2 ve diger bazi gazlar dogalgaz CH4 C2H6 ve diger bircok madde deniz suyu su tuz vs sirke su ve asetik asit ve pirinc kalay kursun gibi cozeltiler ornek olarak verilebilir Cozunurluk Cozunurluk bir maddenin bir solvent icerisinde cozunme miktarini ifade etmek icin kullanilir Genellikle cozunen maddenin miktarinin solute solventin hacmine bolunmesiyle elde edilir Cozunurlugu etkiyen faktorler Sicaklik Cozen ve cozulen maddelerin dogasi Basinc olarak siralanabilinir Elektrokimya Elektrokimya elektrik ve kimyasal degisimler arasindaki iliskileri inceler Kendiliginden gelisen bircok kimyasal tepkime sonucunda elektrik akimi olusmaktadir Ote yandan elektrik akimi kendiliginden gelismeyen bircok tepkimenin gerceklestirilmesinde kullanilmaktadir Elektroliz sureciyle elektrik enerjisi kimyasal enerjiye donusturulebilmektedir Kimyasal baglar Kimyasal bag farkli atomlarin elektronlarinin etkilesimi sonucu olusur ve atomlari bir arada tutar Kimyasal bag atomlar arasi elektron alisverisi sonucu olusuyorsa iyonik bag eger ortak paylasim sonucu olusuyorsa kovalent bag olarak adlandirilir Elektronlarin metal atomlari arasinda paylasimi sonucu olusuyorsa da buna metalik bag denir Kinetik Kimyasal kinetik kimyasal tepkimeleri tepkime hizi degiskenlerin tepkimeye etkileri atomlarin yeniden dizilisi ve ara urunlerin olusumu gibi acilardan ele alir Stokiyometri Stokiyometri kimyasal bir tepkimede bulunan reaktanlarin ve urunlerin miktarlarinin birbirleriyle olan sayisal iliskilerini inceler Dengedeki bir kimyasal tepkime ifadesinde katsayilar kac mol reaktanin bir diger bir reaktanla tepkimeye girmek icin gerekli oldugunu ve bu tepkimeden kac mol urun elde edilecegini ortaya koymada kullanilan metottur Dengede olan bir tepkimede reaktanlarin ve urunlerin miktarlari arasinda bolen ve bolunen kisimlarinda pozitif tam sayilar iceren bir oranti olustumaktadir Ornegin metan in oksijen le tepkimesinde 1 molekul karbondioksit ve 2 molekul su olusmasi icin 1 molekul Metan 2 molekul oksijen ile tepkimeye girmelidir CH4 2O2 1CO2 2H2O Termodinamik Termodinamik enerji isi entropi ve ekserji gibi fiziksel kavramlarla ilgilenen bilim dali Termodinamik her ne kadar sistemlerin madde ve veya enerji alis verisiyle ilgilense de bu islemlerin hiziyla ilgilenmez Bundan dolayi aslinda termodinamik denilirken denge termodinamigi kastedilir Zamana bagli termodinamik olaylarla denge halinde olmayan termodinamik ilgilenir Kimyanin temel kanunlariAvogadro yasasi Boyle yasasi Charles yasasi Gay Lussac yasasi Enerjinin korunumu yasasi Kutlenin korunumu yasasi Dalton yasasi Sabit oranlar yasasi Dulong Petit yasasi Faraday in elektroliz yasasi Gay Lussac yasasi Graham difuzyon yasasi Ideal gaz yasasi Katli oranlar yasasi Peryodik tablo yasasiKimyanin ana bilim dallariKimya nin ana alt dallari soyle siralanabilinir Analitik kimya Anorganik kimya Organik kimya Fizikokimya Termodinamik Spektroskopi Kimyasal kinetik Teorik kimya BiyokimyaKaynakcaGenelRalph H Petrucci et 2010 al General chemistry principles and modern applications 10th ed bas Toronto Pearson Prentice Hall ISBN 9780132064521Ozel Chemistry oxforddictionaries com 1 Agustos 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Aralik 2012 Kimya tdkterim gov tr Erisim tarihi 1 Aralik 2012 olu kirik baglanti alchemy library usyd edu au 30 Mart 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Aralik 2012 alchemy oxforddictionaries com 11 Temmuz 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Aralik 2012 a b Kimya Tarihi PDF ukek2 atauni edu tr 30 Aralik 2013 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 2 Aralik 2012 First chemists newscientist com 8 Ocak 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Aralik 2012 a b c History realscience breckschool org 7 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Aralik 2012 presocratics plato stanford edu 15 Eylul 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Aralik 2012 Thales iep utm edu 6 Ocak 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Aralik 2012 anaximan iep utm edu 13 Ocak 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Aralik 2012 empedocles philosophy gr 13 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Aralik 2012 leucippus plato stanford edu 22 Nisan 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Aralik 2012 democritus philosophy gr 19 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Aralik 2012 atomism plato stanford edu 17 Ocak 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Aralik 2012 aristotle chemistry mtu edu 18 Subat 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Aralik 2012 alchemy crystalinks com 14 Ocak 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Aralik 2012 alchemy public wsu edu 13 Aralik 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Aralik 2012 Lynam Robert 1827 The British Essayists Knox s essays s 261 roger bacon plato stanford edu 5 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Aralik 2012 albert great plato stanford edu 27 Haziran 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Aralik 2012 theearlyhistoryofchemistry angelfire com 26 Subat 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Aralik 2012 Crime of Falsification levity com 25 Nisan 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Aralik 2012 Sceptical Chymist books google com 8 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Aralik 2012 chemhist columbia edu 22 Ocak 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Aralik 2012 PhlogistonTheory chemistry mtu edu 18 Nisan 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Aralik 2012 phlogiston theory infoplease com 3 Ocak 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Aralik 2012 lectures farside ph utexas edu 9 Temmuz 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Aralik 2012 Lavoisier mattson creighton edu 2 Subat 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Aralik 2012 1803 rsc org 20 Ekim 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Aralik 2012 Thackray Arnold W 4 Ocak 2009 The Emergence of Dalton s Chemical Atomic Theory 1801 08 The British Journal for the History of Science 3 01 s 1 doi 10 1017 S0007087400000169 ISSN 0007 0874 erisim tarihi kullanmak icin url gerekiyor yardim Heinrich Geissler britannica com 19 Haziran 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Aralik 2012 Cathode Ray crtsite com 31 Temmuz 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Aralik 2012 thomson bio nobelprize org 17 Ocak 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Aralik 2012 mendeleev chemistry co nz 21 Ocak 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Aralik 2012 curie aip org 17 Kasim 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Aralik 2012 marie curie nobelprize org 26 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Aralik 2012 Alpha particle britannica com 15 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Aralik 2012 beta particle britannica com 26 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Aralik 2012 gamma ray britannica com 30 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Aralik 2012 Anasayfa chemistry2011 org 4 Subat 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Aralik 2012 Peatrowsky Joe asitler 3 Ocak 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Aralik 2012 chronicles PDF pubs acs org 3 Ocak 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi PDF Erisim tarihi 3 Aralik 2012 lavoisier dwb4 unl edu 12 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Aralik 2012 Oksijen education jlab org 2 Agustos 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Aralik 2012 Acid intro chem okstate edu 3 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Kasim 2012 Asit files chem vt edu 22 Subat 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Kasim 2012 Lewis chemed chem purdue edu 6 Temmuz 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Kasim 2012 Acids and Bases chemwiki ucdavis edu 3 Ocak 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Kasim 2012 acidbase hyperphysics phy astr gsu 22 Temmuz 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Aralik 2012 Petrucci et al Ralph H 2010 General chemistry principles and modern applications 10 ed bas Toronto Pearson Prentice Hall ISBN 978 0 13 206452 1 KB1 bakim Fazladan yazi link dalton postulates antoine frostburg edu 27 Haziran 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Aralik 2012 thomson1897 web lemoyne edu 24 Kasim 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Aralik 2012 Mehta Neeraj 2011 Applied Physics for Engineers Prentice Hall of India Pvt Ltd s 833 ISBN 978 81 203 4242 2 neutrondis hyperphysics phy astr gsu edu 3 Kasim 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Aralik 2012 outlines www sunapee k12 nh us 21 Mart 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Aralik 2012 a b c Mohr P J Taylor B N and Newell D B 2011 The 2010 CODATA Recommended Values of the Fundamental Physical Constants 9 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi a b 1935 Nobel Prize in Physics 3 Ekim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Nobelprize org Molecule oxforddictionaries com 24 Ocak 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Kasim 2012 al Ralph H Petrucci et 2010 General chemistry principles and modern applications 10 ed bas Toronto Pearson Prentice Hall s 5 ISBN 978 0 13 206452 1 KB1 bakim Fazladan yazi link Molekuller ve Katilar PDF anadolu edu tr 15 Mart 2014 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 30 Kasim 2012 Intermolecular bond chemed chem purdue edu 26 Ocak 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Kasim 2012 Forces cosm georgiasouthern edu 11 Subat 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Aralik 2012 organic molekullerarasi kimyatr com 21 Eylul 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Aralik 2012 chemical compound britannica com 24 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Aralik 2012 Chemical solution medical dictionary thefreedictionary com 10 Mayis 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Aralik 2012 solubility britannica com 30 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Aralik 2012 chapter3d citycollegiate com 16 Temmuz 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Aralik 2012 electrochemistry britannica com 6 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Subat 2013 chemicalbonds chemistry about com 7 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Mart 2013 Chemical kinetics science uwaterloo ca 11 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Mart 2013 stoichiometry chemistry boisestate edu 15 Mayis 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Mart 2013 The conservation of matter britannica com 29 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Mart 2013 chemistry subdisciplines thecanadianencyclopedia com 27 Eylul 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Mart 2013