Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kadmiyum, kimyasal simgesi Cd olan, gümüş beyazlığında, elektrik, seramik, pil ve akü sanayisinde kullanılan yumuşakça, kanserojen, toksik bir ağır metal element. Kadmiyum, çinko bileşikleriyle beraber doğada kadmiyum sülfür olarak bulunur. Çinko, kurşun ve bakırın yan ürünü olarak üretilir.
Üretimi
Kadmiyum, çinko cevherlerinde yaygın olan katışık bir maddedir ve çoğunlukla çinko üretimi sırasında ayrılır. Çinko sülfat cevherlerinden elde edilen bazı çinko cevher konsantreleri %1.4'e kadar kadmiyum içerir.
1970'lerde kadmiyum üretimi bir ton çinko başına 3 kg (6,5 pound) idi.
2001 yılında British Geological tarafından yapılan bir araştırmaya göre, Çin dünya kadmiyum üretimin altıda birini üreterek dünya birincisi konumundadır. Güney Kore ve Japonya diğer önemli üreticilerindendir.
Çinko sülfit cevherleri oksijen ile eritilir ve çinko sülfür okside dönüştürülür. Çinko metali, oksitin karbonla eritilmesiyle veya sülfürik asitte elektroliziyle üretilir. Çinko eritildiğinde kadmiyum, vakumlu damıtma yoluyla çinko metalden ayrılır veya elektroliz çözeltisinden kadmiyum sülfat çökeltilir.
| Wikimedia Commons'ta Kadmiyum ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
-
![image]()
Kadmiyumun dünya üretim tarihi -
![image]()
2005 yılında kadmiyum çıkarılan yerler ve miktarları
Kullanım Alanları
- Endüstride;
- Elektrolizle kaplama ve galvanizleme proseslerinde,
Galvanik kaplama
Küresel üretimin %6'sını tüketen kadmiyum elektro kaplama, çelik bileşenlerin korozyon’unu azaltmak için uçak endüstrisinde kullanılır. Bu kaplama kromat tuzları ile pasifleştirilir. Kadmiyum kaplamanın bir sınırlaması, elektrokaplama işleminden kaynaklanan yüksek mukavemetli çeliklerin hidrojen gevrekleşmesi'dir. Bu nedenle, 1300 MPa'nın (200 ksi) üzerinde çekme mukavemetine ısıl işlem uygulanmış çelik parçalar, alternatif bir yöntemle (özel az-gevrek kadmiyum elektrokaplama işlemleri veya fiziksel buhar biriktirme gibi) kaplanmalıdır.
Kadmiyum kaplı alet kalıntılarından titanyum gevrekliği, A-12/SR-71, U-2 ve titanyum kullanan müteakip uçak programlarında bu aletlerin (ve kadmiyum kirliliğini tespit etmek için rutin alet testinin uygulanması) yasaklanmasıyla sonuçlandı.
- Boya pigmenti ve plastiklerde,
- Nikel-kadmiyum pillerinde,
Piller
2009'da, kadmiyumun %86'sı pil'lerde, ağırlıklı olarak şarj edilebilir nikel-kadmiyum pil'lerde kullanıldı. Nikel-kadmiyum hücrelerin nominal hücre potansiyeli 1,2 V'dur. Hücre, bir pozitif nikel hidroksit elektrot ve bir alkalin elektrolit (potasyum hidroksit ile ayrılmış bir negatif kadmiyum elektrot plakasından oluşur. Avrupa Birliği 2004 yılında bazı istisnalar dışında elektronikte kadmiyum için %0.01'lik bir sınır koydu, ve 2006'da kadmiyum içeriği sınırını %0.002'ye indirdi. Kadmiyum bazlı başka bir pil türü gümüş-kadmiyum pilidir.
- Seramik ve cam yapımında kullanılır.
- Nükleer santrallerde nötron tutucu olarak
- Eski tüplü televizyonlarda sarı piksel olarak ve QLED TV'lerde kadmiyum sülfit olarak kullanılır.
Biyolojik Rolü
Kadmiyumun gelişmiş organizmalarda bilinen bir işlevi yoktur, fakat bazı deniz diatomlarında kadmiyum bağlı karbonik anhidraz enzimi bulunmuştur. Diatomlar çok düşük çinko konsantrasyonlarına sahip ortamlarda yaşarlar ve kadmiyum, normalde diğer anhidrazlarda çinko ile gerçekleştirilen işlevi yerine getirir. Bu X-ışını absorpsiyonu floresan spektroskopisi (XAFS) ile keşfedilmiştir.
Kadmiyum insan sağlığını tehdit eden bir toksik elementtir. İnsanlarda 10-30 yıla varan yarılanma ömrüne sahip olması sebebiyle; böbrek, karaciğer ve akciğer gibi birçok organda birikmeye devam eder. En yüksek kadmiyum konsantrasyonu insan böbreklerinden emilir ve ergenlik çağının sonuna kadar yaklaşık 30 mg kadmiyum solunur. Kadmiyumun insanlarda toksisitesi, potansiyel olarak kanser, kardiyovasküler hastalıklar ve osteoporoz risklerini etkileyebilecek ön araştırmalarla incelenmektedir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ a b Ball, Philip (2004). The elements : a very short introduction. Oxford: Oxford University Press. ISBN .
- ^ a b Golberg, D. C. (1969). Trends in Usage of Cadmium: Report. /NAS/NAE. ss. 1-3.
- ^ Hetherington, L. E. (2008). "Production of Cadmium". (PDF). . s. 15. 8 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2012.
- ^ Scoullos, Michael J.; Vonkeman, Gerrit H.; Thornton, Iain; Makuch, Zen (2001). Mercury, Cadmium, Lead: Handbook for Sustainable Heavy Metals Policy and Regulation. Springer. ISBN . 16 Ekim 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Ocak 2022.
- ^ Smith, C.J.E.; Higgs, M.S.; Baldwin, K.R. (20 Nisan 1999). . RTO MP-25. 17 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2011.
- ^ . 1 Ekim 2007. 11 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2022.
- ^ Krishnamurthy, N. (2 Temmuz 2013). Engg. Chemistry, 2/e. New York: PHI Learning Private Limited. ss. 82-83. ISBN .
- ^ "EUR-Lex - 32011L0065 - EN - EUR-Lex". eur-lex.europa.eu. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Ocak 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 10 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Ocak 2022.
- ^ Hogan, C. Michael (2010). Heavy metal. Encyclopedia of Earth. National Council for Science and the Environment. 11 Mayıs 2013[Tarih uyuşmuyor] tarihinde Wayback Machine sitesinde . E. Monosson and C. Cleveland (eds.). Washington DC.
- ^ a b Lane, Todd W.; Saito, Mak A.; George, Graham N.; Pickering, Ingrid J.; Prince, Roger C.; Morel, François M. M. (2005). "A cadmium enzyme from a marine diatom" (PDF). Nature. 435 (42). s. 42. Bibcode:2005Natur.435...42L. doi:10.1038/435042a. (PMID) 15875011. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 14 Nisan 2018.
- ^ Lane, Todd W.; Morel, F. M. (2000). "A biological function for cadmium in marine diatoms". Proc. Natl. Acad. Sci. 97 (9). ss. 4627-4631. Bibcode:2000PNAS...97.4627L. doi:10.1073/pnas.090091397. (PMC) 18283 $2. (PMID) 10781068.[]
- ^ 2 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Perry, HM Jr.; Thind, G. S.; Perry, E. F. (1976). "The biology of cadmium". The Medical clinics of North America. 60 (4). ss. 759-69. (PMID) 775217.
- ^ Luevano, J; Damodaran, C (2014). "A Review of Molecular Events of Cadmium-Induced Carcinogenesis". Journal of Environmental Pathology, Toxicology and Oncology. 33 (3). ss. 183-194. doi:10.1615/jenvironpatholtoxicoloncol.2014011075. (PMC) 4183964 $2. (PMID) 25272057.
- ^ Rahim, F; Jalali, A; Tangestani, R (2013). "Breast cancer frequency and exposure to cadmium: A meta-analysis and systematic review" (PDF). Asian Pacific Journal of Cancer Prevention. 14 (7). ss. 4283-7. doi:10.7314/apjcp.2013.14.7.4283. (PMID) 23991990. 12 Şubat 2018 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 14 Nisan 2018.
- ^ Tellez-Plaza, M; Jones, M. R.; Dominguez-Lucas, A; Guallar, E; Navas-Acien, A (2013). "Cadmium Exposure and Clinical Cardiovascular Disease: A Systematic Review". Current Atherosclerosis Reports. 15 (10). ss. 10.1007/s11883-013-0356-2. doi:10.1007/s11883-013-0356-2. (PMC) 3858820 $2. (PMID) 23955722.
- ^ James, K. A.; Meliker, J. R. (2013). "Environmental cadmium exposure and osteoporosis: A review". International Journal of Public Health. 58 (5). ss. 737-45. doi:10.1007/s00038-013-0488-8. (PMID) 23877535.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kadmiyum Cd H Periyodik tablo HeLi Be B C N O F NeNa Mg Al Si P S Cl ArK Ca Sc Ti V Cr Mn Fe Co Ni Cu Zn Ga Ge As Se Br KrRb Sr Y Zr Nb Mo Tc Ru Rh Pd Ag Cd In Sn Sb Te I XeCs Ba Hf Ta W Re Os Ir Pt Au Hg Tl Pb Bi Po At RnFr Ra Rf Db Sg Bh Hs Mt Ds Rg Cn Nh Fl Mc Lv Ts Og La Ce Pr Nd Pm Sm Eu Gd Tb Dy Ho Er Tm Yb Lu Ac Th Pa U Np Pu Am Cm Bk Cf Es Fm Md No Lr Temel ozellikleriAtom numarasi 48Element serisi Gecis metalleriGrup periyot blok 4 dGorunus Metalik griKutle numarasi 112 411 2 g molElektron dizilimi Kr 5s2 4d10Enerji seviyesi basina Elektronlar 2 8 18 18 2CAS kayit numarasi CAS kayit numarasi Fiziksel OzellikleriMaddenin hali katiYogunluk 8 65 g cm Sivi haldeki yogunlugu 7 996 g cm Ergime noktasi 594 22 K 321 7 CKaynama noktasi 1040 K K 767 CErgime isisi 6 21 kJ molBuharlasma isisi 99 87 kJ molIsi kapasitesi 26 020 J mol K Atom ozellikleriKristal yapisi Hacim merkezli kubikYukseltgenme seviyeleri 2 3 4 6Elektronegatifligi 1 83 Pauling olcegiIyonlasma enerjisi 762 5 kJ molAtom yaricapi 140 pmAtom yaricapi hes 156 pmKovalent yaricapi 125 pmVan der Waals yaricapi pmDiger ozellikleriElektrik direnci 96 1 nW m 20 C de Isil iletkenlik 80 4 W m K Isil genlesme 11 8 µm m K 25 C de Ses hizi 5120 m s 20 C de Mohs sertligi 4 0Vickers sertligi 608 MPaBrinell sertligi 490 MPa Kadmiyum kimyasal simgesi Cd olan gumus beyazliginda elektrik seramik pil ve aku sanayisinde kullanilan yumusakca kanserojen toksik bir agir metal element Kadmiyum cinko bilesikleriyle beraber dogada kadmiyum sulfur olarak bulunur Cinko kursun ve bakirin yan urunu olarak uretilir Kadmiyumun periyodik tablodaki yeriKadmiyum metaliUretimiKadmiyum cinko cevherlerinde yaygin olan katisik bir maddedir ve cogunlukla cinko uretimi sirasinda ayrilir Cinko sulfat cevherlerinden elde edilen bazi cinko cevher konsantreleri 1 4 e kadar kadmiyum icerir 1970 lerde kadmiyum uretimi bir ton cinko basina 3 kg 6 5 pound idi 2001 yilinda British Geological tarafindan yapilan bir arastirmaya gore Cin dunya kadmiyum uretimin altida birini ureterek dunya birincisi konumundadir Guney Kore ve Japonya diger onemli ureticilerindendir Cinko sulfit cevherleri oksijen ile eritilir ve cinko sulfur okside donusturulur Cinko metali oksitin karbonla eritilmesiyle veya sulfurik asitte elektroliziyle uretilir Cinko eritildiginde kadmiyum vakumlu damitma yoluyla cinko metalden ayrilir veya elektroliz cozeltisinden kadmiyum sulfat cokeltilir Wikimedia Commons ta Kadmiyum ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Kadmiyumun dunya uretim tarihi 2005 yilinda kadmiyum cikarilan yerler ve miktarlariKullanim AlanlariEndustride Elektrolizle kaplama ve galvanizleme proseslerinde Galvanik kaplama Kolloidal CdSe kuantum nokta larindan fotoluminesans in fotografi ve temsili spektrumu Kuresel uretimin 6 sini tuketen kadmiyum elektro kaplama celik bilesenlerin korozyon unu azaltmak icin ucak endustrisinde kullanilir Bu kaplama kromat tuzlari ile pasiflestirilir Kadmiyum kaplamanin bir sinirlamasi elektrokaplama isleminden kaynaklanan yuksek mukavemetli celiklerin hidrojen gevreklesmesi dir Bu nedenle 1300 MPa nin 200 ksi uzerinde cekme mukavemetine isil islem uygulanmis celik parcalar alternatif bir yontemle ozel az gevrek kadmiyum elektrokaplama islemleri veya fiziksel buhar biriktirme gibi kaplanmalidir Kadmiyum kapli alet kalintilarindan titanyum gevrekligi A 12 SR 71 U 2 ve titanyum kullanan muteakip ucak programlarinda bu aletlerin ve kadmiyum kirliligini tespit etmek icin rutin alet testinin uygulanmasi yasaklanmasiyla sonuclandi Boya pigmenti ve plastiklerde Nikel kadmiyum pillerinde Piller Ni Cd piller 2009 da kadmiyumun 86 si pil lerde agirlikli olarak sarj edilebilir nikel kadmiyum pil lerde kullanildi Nikel kadmiyum hucrelerin nominal hucre potansiyeli 1 2 V dur Hucre bir pozitif nikel hidroksit elektrot ve bir alkalin elektrolit potasyum hidroksit ile ayrilmis bir negatif kadmiyum elektrot plakasindan olusur Avrupa Birligi 2004 yilinda bazi istisnalar disinda elektronikte kadmiyum icin 0 01 lik bir sinir koydu ve 2006 da kadmiyum icerigi sinirini 0 002 ye indirdi Kadmiyum bazli baska bir pil turu gumus kadmiyum pilidir Seramik ve cam yapiminda kullanilir Nukleer santrallerde notron tutucu olarak Eski tuplu televizyonlarda sari piksel olarak ve QLED TV lerde kadmiyum sulfit olarak kullanilir Biyolojik RoluKadmiyumun gelismis organizmalarda bilinen bir islevi yoktur fakat bazi deniz diatomlarinda kadmiyum bagli karbonik anhidraz enzimi bulunmustur Diatomlar cok dusuk cinko konsantrasyonlarina sahip ortamlarda yasarlar ve kadmiyum normalde diger anhidrazlarda cinko ile gerceklestirilen islevi yerine getirir Bu X isini absorpsiyonu floresan spektroskopisi XAFS ile kesfedilmistir Kadmiyum insan sagligini tehdit eden bir toksik elementtir Insanlarda 10 30 yila varan yarilanma omrune sahip olmasi sebebiyle bobrek karaciger ve akciger gibi bircok organda birikmeye devam eder En yuksek kadmiyum konsantrasyonu insan bobreklerinden emilir ve ergenlik caginin sonuna kadar yaklasik 30 mg kadmiyum solunur Kadmiyumun insanlarda toksisitesi potansiyel olarak kanser kardiyovaskuler hastaliklar ve osteoporoz risklerini etkileyebilecek on arastirmalarla incelenmektedir Ayrica bakinizKadmiyum zehirlenmesi Itai itai sendromuKaynakca a b Ball Philip 2004 The elements a very short introduction Oxford Oxford University Press ISBN 978 0192840998 a b Golberg D C 1969 Trends in Usage of Cadmium Report NAS NAE ss 1 3 Hetherington L E 2008 Production of Cadmium PDF s 15 8 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 15 Nisan 2012 Scoullos Michael J Vonkeman Gerrit H Thornton Iain Makuch Zen 2001 Mercury Cadmium Lead Handbook for Sustainable Heavy Metals Policy and Regulation Springer ISBN 978 1 4020 0224 3 16 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Ocak 2022 Smith C J E Higgs M S Baldwin K R 20 Nisan 1999 RTO MP 25 17 Mayis 2011 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 29 Mayis 2011 1 Ekim 2007 11 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Ocak 2022 Krishnamurthy N 2 Temmuz 2013 Engg Chemistry 2 e New York PHI Learning Private Limited ss 82 83 ISBN 978 81 203 3666 7 EUR Lex 32011L0065 EN EUR Lex eur lex europa eu 5 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Ocak 2022 Arsivlenmis kopya 10 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Ocak 2022 Hogan C Michael 2010 Heavy metal Encyclopedia of Earth National Council for Science and the Environment 11 Mayis 2013 Tarih uyusmuyor tarihinde Wayback Machine sitesinde E Monosson and C Cleveland eds Washington DC a b Lane Todd W Saito Mak A George Graham N Pickering Ingrid J Prince Roger C Morel Francois M M 2005 A cadmium enzyme from a marine diatom PDF Nature 435 42 s 42 Bibcode 2005Natur 435 42L doi 10 1038 435042a PMID 15875011 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 14 Nisan 2018 Lane Todd W Morel F M 2000 A biological function for cadmium in marine diatoms Proc Natl Acad Sci 97 9 ss 4627 4631 Bibcode 2000PNAS 97 4627L doi 10 1073 pnas 090091397 PMC 18283 2 PMID 10781068 olu kirik baglanti 2 Haziran 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Perry HM Jr Thind G S Perry E F 1976 The biology of cadmium The Medical clinics of North America 60 4 ss 759 69 PMID 775217 Luevano J Damodaran C 2014 A Review of Molecular Events of Cadmium Induced Carcinogenesis Journal of Environmental Pathology Toxicology and Oncology 33 3 ss 183 194 doi 10 1615 jenvironpatholtoxicoloncol 2014011075 PMC 4183964 2 PMID 25272057 Rahim F Jalali A Tangestani R 2013 Breast cancer frequency and exposure to cadmium A meta analysis and systematic review PDF Asian Pacific Journal of Cancer Prevention 14 7 ss 4283 7 doi 10 7314 apjcp 2013 14 7 4283 PMID 23991990 12 Subat 2018 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 14 Nisan 2018 Tellez Plaza M Jones M R Dominguez Lucas A Guallar E Navas Acien A 2013 Cadmium Exposure and Clinical Cardiovascular Disease A Systematic Review Current Atherosclerosis Reports 15 10 ss 10 1007 s11883 013 0356 2 doi 10 1007 s11883 013 0356 2 PMC 3858820 2 PMID 23955722 James K A Meliker J R 2013 Environmental cadmium exposure and osteoporosis A review International Journal of Public Health 58 5 ss 737 45 doi 10 1007 s00038 013 0488 8 PMID 23877535