I. Haile Selassie (Amharca ቀዳማዊ ኀይለ ሥላሴ qädamawi haylä səllasé); Amharca ha.ɪlɜ sɨlːase ;
I. Haile Selassie | |||||
---|---|---|---|---|---|
Etiyopya imparatoru | |||||
Hüküm süresi | 2 Kasım 1930 - 12 Eylül 1974 | ||||
Taç giymesi | 2 Kasım 1930 | ||||
Önce gelen | I. Zewditu | ||||
Sonra gelen | De jure: De facto: Aman Andom (Derg Cuntası) | ||||
Doğum | 23 Temmuz 1892 | ||||
Ölüm | 27 Ağustos 1975 (83 yaşında) Addis Ababa | ||||
Defin | Kutsal Üçleme Katedrali, Addis Ababa | ||||
Eş(ler)i | |||||
Çocuk(lar)ı | Prenses Romanework Prenses Tenagnework Amha Selassie (Asfaw Wossen) Prenses Zenebework Prenses Tsehai Prens Makonnen Prens Sahle Selassie | ||||
| |||||
Hanedan | Süleyman Hanedanı | ||||
Babası | Ras Makonnen Woldemikael Gudessa | ||||
Annesi | Woizero Yeshimebet Ali Abba Jifar | ||||
Dini | Etiyopya Ortodoks Tevhîdî Kilisesi | ||||
İmza |
1936 yılında Milletler Cemiyeti'nde, İmparator, İtalya'yı II. İtalya-Habeşistan Savaşı'nda insanlarına karşı kimyasal silah kullanması nedeniyle kınadı. Onun uluslararası bakış açısı, Etiyopya'yı Birleşmiş Milletler'in önde gelen üyesi hâline getirdi ve onun politik düşünceleri ve deneyimi ortaya çıkan çok yanlılık ve Kolektif güvenlik konularının ufkunu açmış ve kalıcı olmalarını sağlamıştır. Onun asiller (mekwannint) arasında çıkan isyanları bastırması bazı yorumlarda Etiyopya'nın yeteri kadar modernleşememesinin nedeni olarak algılanmış, ve onun bazı tarihçiler tarafından eleştirilmesine neden olmuştur.İnsan Hakları İzleme Örgütü gibi bazı gruplar tarafından baskıcı ve demokratik olmayan bir yönetim sürdürmekle eleştirilmiştir.
Takipçilerinin 200,000 ile 800,000 arası olduğu tahmin edilen Rastafaryanizm hareketi taraftarları arasında, Haile Selassie, İncil'deki yeniden dirilen Mesih, yani bedenleşmiş tanrı olduğu kabul edilir. 1930'lu yıllarda Jamaika'nın başlangıcında, Rastafaryanizm hareketi Haile Selassie'yi sonsuz barış, doğruluk ve refahın olacağı gelecekteki altın çağa önderlik edecek bir Mesih olarak kabul etmiştir. Haile Selassie, hayatı boyunca Etiyopya Ortodoks Tevhîdî Kilisesi mensubuydu. Haile Selassie Etiyopya ve Afrika tarihinde dönüm noktası olan bir figürdür.
Adı
Haile Selassie, çocukluğunda Lij Tafari Makonnen (Amharca:ልጅ ተፈሪ መኮንን; lij teferī mekōnnin)) olarak biliniyordu. Lij unvanı "çocuk" olarak tercüme edilir ve gencin asil kandan geldiğini göstermesine hizmet eder. Tafari ismi "saygı duyulan ya da korkulan kişi" anlamına gelir. Birçok Etiyopyalı gibi, şahsi Tafari ismini babasının Makonnen ismi ve seyrek olarak dedesinin Woldemikael ismi izler. Ge'ez dilindeki ismi Haile Selassie ona bebek iken vaftiz sırasında verilmiş ve 1930 yılında hükümdarlık isminin bir parçası olarak uyarlanmıştır.
Harer valisiyken, Ras Teferi Makonnen
2 Kasım 1930 tarihinde, İmparatoriçe Zewditu'nun ölümünün ardından, Ras Tafari (Kralların Kralı) olarak taç giydi, bu unvan sıklıkla serbest çeviriyle diğer dillerde "İmparator" olarak kullanılır.
Tahta geçmesi ile, hükümdarlık ismi olarak I. Haile Selassie ismini aldı. Haile Ge'ez'de "gücü", Selassie ise "Üçleme" manasındadır-böylece Haile Selassie yaklaşık olarak "Üçlemenin gücü" olarak çevrilebilir. Haile Selassie'nin makamının tam unvanı: "Yüce majesteleri I. Haile Selassi, Kralların Kralı, Lordların Lordu, Yahuda Kavminin Fatih Aslanı, Tanrının Seçilmişi". Bu unvan, Etiyopya hanedan gelenekleri gereğince bütün hükümdarların kendi geçmişlerini Kral Süleyman ve Saba Melikesi Belkıs'ın soyundan gelen I. Menelik'e dayandırmasını yansıtır.
Etiyopyalılar, Haile Selassie'yi Janhoy, Talaqu Meri ve Abba Tekel'i içeren birçok isimle adlandırır. Rastafaryanizm hareketi, bu unvanların birçoğunu kullanmanın yanında ayrıca onun için Jah, Jah Rastafari ve HIM ("His Imperial Majesty" kısaltması) isimlerini de kullanır.
Hayatı
Erken dönem
I. Haile Selassie'nin hükümdarlık çizgisi (Babasının annesinden) Amhara halkından gelir, fakat onun Oromo ve Gurage kökleri de vardır. Etiyopya'nın Harar vilayetinin Ejersa Goro köyünde 23 Temmuz 1892 tarihinde doğmuştur. Annesi, Wollo vilayetinin Oromo hükümdarı olarak tanınan Dejazmach Ali Abba Jifar'ın kızkardeşi Woizero ("Leydi") Yeshimebet Ali Abba Jifar'dır. Anneannesi, Gurage halkının mirasını taşır. Tafari'nin babası Ras Makonnen Woldemikael Gudessa, Harar valisiydi. Ras Makonnen, I. İtalya-Habeşistan Savaşı'nda General olarak hizmet etmiş, Adowa Muharebesinde anahtar rol oynamıştır; ayrıca baba tarafından Oromo fakat anne tarafından Amhara kökenlidir. Haile Selassie, imparatorluk tacına, Woizero Tenagnework Sahle Selassie, II. Menelik'in halası ve Shewa'lı Negus Sahle Selassie'nın kızı olan babasının anneannesi Woizero Tenagnework Sahle Selassie yoluyla ulaşmıştır. Böylece Antik İsrail'in Kralı Süleyman ve Saba Melikesi Belkıs'ın doğrudan soyundan geldiğini iddia edebilmiştir.
Ras Makonnen, Tafari için Harar'da, Etiyopyalı Kapusen Abba Samuel Wolde Kahin ve Guadeloupe'den cerrah Dr. Vitalien'in yönlendirmesi ile birinci derece kuzenini, Imru Haile Selassie, ayarlamıştır. Tafari, 13 yaşında 1 Kasım 1905 tarihinde, Dejazmach ("Kapının komutanı" olarak çevrilebilir, yaklaşık olarak Dük karşılığıdır) unvanını almıştır. Kısa bir süre sonra babası Kulibi'de 1906 yılında ölmüştür.
Valiliği
1906'de yalnızca ad olarak Selale Valiliğini almıştır, orası düşük önemli bir yerdi, fakat çalışmalarına devam edebilme imkânı sundu. 1907'de Sidamo Vilayetinin bir kısmına vali olarak atandı. Onlu yaşlarının sonları boyunca sözde olmak üzere Haile Selassie, Woizero Altayech ile evlendi, bu birliktelikten, kızı Prenses Romanework doğdu.
Kardeşi Yelma'nın 1907 yılında ölümünün ardından, Harar valiliği boş kaldı, ve idare Menelik'in sadık generali Dejazmach Balcha Safo'ya kaldı. Balcha Safo'nun Harar idaresi etkisizdi ve II. Menelik'in son hastalığı boyunca ve İmparatoriçe 'un kısa hükümdarlığında, Tafari 1910 ya da 1911 yılında Harar valisi yapıldı.
3 Ağustos'ta veliaht Lij Iyasu'nun yeğeni Ambassel'li ile evlendi.
Naipliği
Tafari Makonnen'in V. Iyasu'nun azledilmesi hareketine katkısının boyutu geniş şekilde, özellikle Haile Selassie'nin bu konunun kendi detaylı kayıtlarında tartışılmıştır. V. Iyasu ya da Lij Iyasu, adı konulmuş ancak taç giymemiş 1913 ile 1916 yılları arası Etiyopya imparatorudur. Iyasu'nun saygınlığı, skandal davranışları ve büyükbabası II. Menelik'in sarayındaki soylulara karşı olan saygısız davranışları nedeniyle zarar görmüştü. Iyasu'nun İslam ile flört etmesi, İmparatorluğun Etiyopya Ortodoks Kilisesi önderleri arasında ihanet olarak görüldü. 27 Eylül 1916 tarihinde Iyasu tahttan indirildi.
Iyasu'nun azledilmesi hareketine katılanlar, II. Menelik'in uzun dönem savaş bakanlığını yapmış Fitawrari Habte Giyorgis gibi muhafazakârlardı. Iyasu'nun azledilmesi hareketi, hem gelişimci hem de muhafazakâr hiziplerden destek toplayan Tafari'yi tercih etti. Temel olarak, Iyasu, İslam ile olan diyaloğu temelinde tahttan azledildi. Onun yerine II. Menelik'in kızı (Iyasu'nun halası), I. Zewditu ismi ile İmparatoriçe olurken, Tafari "Ras" derecesine yükseltildi ve aşikar varis ve veliaht prens yapıldı. İzleyen güç dağılımında, Tafari, Tam yetkili naip (Balemulu 'Inderase) rolünü kabul etti ve Etiyopya imparatorluğunun de facto hükümdarı oldu (Mangista Ityop'p'ya). Zewditu, hüküm sürerken, Tafari yönetti.
27 Eylül 1916 tarihinde Iyasu tahttan indirilirken, 8 Ekim günü Ogaden çölüne kaçmayı başardı ve babası Wollo'lu Negus Mikael onun yardımına geldi. 27 Ekim günü, Negus Mikael ve ordusu, Zewditu ve Tafari'ye sadık Fitawrari Habte Giyorgis'in ordusu ile karşılaştı. Segale Savaşı boyunca, Negus Mikael, yenildi ve esir alındı. Iyasu'nun tekrar tahtı alması şansı kalmadı ve izini kaybettirdi. 11 Ocak 1921 tarihinde, yakalanmadan geçen beş yılın ardından, Gugsa Araya Selassie tarafından Iyasu tutuklandı.
11 Şubat 1917 tarihinde, Zewditu'nun taç giyme töreni gerçekleşti. Naibi, Tafari üzerinden hüküm süreceğine yemin etti. Tafari, her ikisinin daha göz önünde olanıydı, ancak Zewditu onursal hükümdar olmaktan uzaktı. Bunun en önemli sebebi, bulunduğu makamın rakip hiziplerin iddialarına ara buluculuk yapmasıydı. Bir diğer deyişle, son sözü Zewditu söylüyordu. Tafari, pozisyonun zayıflığı nedeniyle, günlük yönetsel görevlerin yükünü alırken, bu onun için genellikle verimsiz çalışma anlamına geliyordu. Başlangıçta, Tafari'nin ordusu kötü donanımlı, mali durumu sınırlı ve İmparatoriçe, Savaş Bakanı ve vilayet valilerinin ortak etkisine direnecek zayıf gücü vardı.
Naipliğinde, II. Menelik tarafından başlatılan ihtiyatlı modernizasyon politikalarını veliaht prens olarak geliştirdi. Ayrıca bu dönem, 1918 grip salgını nedeniyle hastalanmasına rağmen, iyileşmeyi başardı. Etiyopya'nın Milletler Cemiyeti'ne girmesini 1923 yılında köleliği kaldırmak sözüyle güvence altına aldı; II. Tewodros'ten beri her imparator köleliği son erdirmek için beyannameler yayınlasalarda, bunların hiçbir etkisi olmuyordu; uluslararası olarak reddedilmiş bu uygulama, Etiyopya'da 1930'ların başlarında yaklaşık 2 Milyon köle ile Haile Selassie'nin hükümdarlığında çok iyi direnç gösterdi.
Yurt dışı seyahatleri
1924 yılında, Ras Tafari, Kudüs, Kahire, İskenderiye, Paris, Brüksel, Amsterdam, Stockholm, Londra, Cenevre ve Atina'yı içeren Avrupa ve Orta Doğu turu gerçekleştirdi. Onun bu turuna, Batı Tigre vilayetinden Ras Seyum Mangasha; Gojjam vilayetinden Ras Hailu Tekle Haymanot; Illubabor vilayetinden Ras Mulugeta Yeggazu; Ras Makonnen Endelkachew ve Blattengeta Heruy Welde Sellase katılmışlardır. Avrupa'ya yapılan gezinin temel amacı denize erişim sağlamaktı. Paris'te Tafari Fransız Dış İşleri Bakanlığı'ndan bunun olamayacağını ortaya çıkardı. Fakat bu amaç başarısız olurken, o ve yanındakiler okul, hastane, fabrikalar ve kiliseleri incelediler. Avrupa modellerinin arkasından birçok reformu gerçekleştirmesine rağmen, Avrupa'nın baskısına karşı temkinli davranmıştır. Ekonomik emperyalizm karşı korunmak için, Tafari, tüm girişimlerde en az bir tane yerel ortak olmasını talep etti. Modernizasyon kampanyası sırasında, "Biz Avrupa ilerlemesine sadece bizi çevrelediği için ihtiyaç duyuyoruz. Bu bir fırsatken ve aynı zamanda talihsizliktir." demiştir.
Ras Tafari'nin Avrupa, Levant ve Mısır seyahatleri sırasında, o ve onun maiyeti coşku ve büyük merak ile karşılandı. Ona, onun gibi babaları çeyrek yüzyıl önce Adowa Muharebesinde İtalya'ya karşı zafer kazanmış generallerin oğulları olan Seyum Mangasha ve Hailu Tekle Haymanot eşlik ediyordu. Maiyetinin bir diğer üyesi, Mulugeta Yeggazu ise Adowa Muharebesine genç bir erkek olarak katılmıştı. Etiyopyalılar "Doğulu Ağırbaşlılıkları" ve "zengin, resmedilmeye değer saray elbiseleriyle" medyada sansasyon yaratıyorlardı; yanlarında birde arslan sürüsü vardı, onları Fransa başkanı Alexandre Millerand ve başbakanı Raymond Poincaré, Birleşik Krallık Kralı V. George ve Paris Zooloji Bahçesine (Jardin Zoologique) dağıttı. Bir tarihçi şöyle not etmişti: "Çok seyrek olarak bir seyahat bu kadar çok anekdota ilham verir". İki aslana karşılık, Birleşik Krallık, Ras Tafari'ye İmparatoriçe Zewditu'ya güvenle ulaştırılması için İmparator II. Tewodros'un tacını hediye ettiler. Taç, Robert Napier tarafından 1868 Etiyopya Seferi sırasında alınmıştı.
Aynı dönemde, veliaht prens, Kudüs Ermeni Manastırını ziyaret etmiş, oradan 1915 Ermeni Kırımı'ndaki olaylarında babalarını kaybetmiş 40 Ermeni yetimi evlatlık edinmiştir (አርባ ልጆች Arba Lijoch, "Kırk Çocuk"), Ras Tafari gençler için müzik eğitimi düzenlemiş ve geldiğinde imparatorluk bandosu kurmuştur.
Kral ve İmparator
1928 yılında, Dejazmatch Balcha Safo büyük silahlı bir ordu ile Addis Ababa'ya gelerek Ras Tafari Makonnen'in otoritesine meydan okumuştur. Tafari, vilayetlerden destekleri toplarken, Menelik'in atadıklarının çoğu yeni düzenlemelere uymayı reddettiler. Kahve zengini Sidamo Vilayeti valisi (Shum) Balcha Safo özellikle sorun çıkarıyordu. Merkezi hükûmete gönderdiği tahsilatla kazanılan gerçek kârları göstermiyordu ve Tafari onu Addis Ababa'ya çağırdı. Yaşlı adam büyük bir hiddetle ve aşağılamak için büyük bir ordu ile geldi.Dejazmatch Balcha Safo, İmparatoriçe Zewditu'ya bağlılık sundu ama Ras Tafari'yi es geçti. 18 Şubatta, Dejazmatch Balcha Safo ve kişisel koruması Addis Ababa'daydı, Ras Tafari ise Ras Kassa Haile Darge'yi ordusuyla onun yerine Sidamo VilayetiShum'u olarak Desta Damtew tarafından yeri doldurulan Birru Wolde Gabriel'in geçmesi için yolladı.
Balcha Safo'nun bu jesti, İmparatoriçe Zewditu'yu politik olarak güçlendirdi ve İmparatoriçe, Tafari'yi ihanet ile suçlamaya teşebbüs etti. Bunun için İtalya ile 2 Ağustos'ta imzalanan 20 yıllık süreyi içeren anlaşmadaki cömert pazarlıklar kullanıldı. Eylülde İmparatoriçenin bir kısım adamlarının da dahil olduğu bir grup muhafazakâr Tafari'yi düşürmek için darbe girişiminde bulundu. Darbe girişiminin başlangıcı trajik, sonucu komikti. Tafari ve eşlik eden birlikler karşılaştıklarında, darbenin elebaşları Menelik'in mozolesindeki saray zeminine sığındılar. Tafari ve adamları, onların etrafını sadece Zewditu'nun kişisel korumaları ile sardı. Tafari'nin askerlerinin çoğu vardığında, silahlarının üstünlüğü ile, çıkmalarına izin verildi. Polis desteği kadar halkın desteği, Tafari'nin yanında yer aldı. Sonuçta, İmparatoriçe, yumuşadı ve Tafari'ye 7 Ekim 1928 tarihinde Negus (Amharca: "Kral") olarak taç giydirdi.
Tafari'nin Kral olarak taç giymesi tartışmalıdır. İmparatorluğun yerel bir krallığına gitmek yerine, İmparatoriçe ile aynı alanda oturuyordu. İki hükümdarın, biri vasal diğeri imparator (bu durumda İmparatoriçe) aynı yerde oturmalarının Etiyopya tarihinde başka bir örneği yoktu. Muhafazakârlar, tacın ağırbaşlılığına hakaret algılayıp, bunun düzeltilmesini tahrik etmeye başladılar, 1930 yılında Ras Gugsa Welle'nin isyanına önderlik ettiler. Gugsa Welle, İmparatoriçe'nin kocası ve Begemder vilayetinin Shum'ıydı. 1930 yılının başlarında bir ordu ile valiliğinin merkezi Gondar'dan Addis Ababa'ya yürüdü. 31 Mart 1930 tarihinde, Gugsa Welle, Negus Tafari'ye sadık kuvvetler ile karşılaştı ve Anchem Savaşında yenildi. Gugsa Welle, Çatışmada öldü. İmparatoriçe'nin aniden öldüğü 2 Nisan 1930 tarihinde Addis Ababa'da Gugsa Welle'nin yenildiği ve öldüğü haberleri hızla yayıldı. Kocasının yenilgisi üzerine İmparatoriçe'nin zehirlendiği dedikoduları uzun zaman sürmesine rağmen, ya da başka bir şekilde ayrıldığı ama hala sevdiği kocasının ölüm haberini duyması ile yaşadığı şok nedeniyle öldüğü söylense de, resmi raporda Diyabet nedeniyle ile grip benzeri ateşten kaynaklı ortaya çıkan komplikasyonlara yenik düşmesi yazmaktadır.
Zewditu'nun ölümü ile Tafari İmparatorluk makamına yükselmiş ve Neguse Negest ze-'Ityopp'ya, "Etiyopya'nın Krallarının Karalı" olduğunu ilan etmiştir. 2 Kasım 1930 tarihinde Aya Yorgi Katedralinde taç giymiştir. Taç giyme töreni tüm yönleriyle "parlak bir hadisedir", ve dünyanın her yerinden kraliyet ve mevki sahipleri katılmıştır. Bunlar arasında Büyük Britanya Kralı V. George'nin oğlu Gloucester Dükü Prens Henry, Fransa'dan Mareşal Louis Franchet d'Espèrey ve İtalya'dan Udine Prensi vardır. Birleşik Devletler, Mısır, Türkiye, İsveç, Belçika ve Japonya temsilcileri de hazır bulunmuşlardır. Törenin haberini kaleme alan Britanyalı yazar Evelyn Waugh ile törenin bilinen tek filmini çeken Amerikalı seyyah 'da hazır bulunanlar arasındaydılar. Bir gazete haberi kutalamanın $3,000,000'dan fazla bir maliyete mal olduğunu yazmıştır. Katılanların çoğu gösterişli hediyeler almıştır; buna bir örnek, törene bile katılmamış ama tören gününü İmparatora duaya ayırmış Amerikalı Kardinale Hristiyan İmparator'un yolladığı altın kapaklı İncil'dir.
Haile Selassie, 16 Temmuz 1931 tarihinde Etiyopya'nın yazılı ilk anayasasını devreye almıştır, anayasa çift meclisli yasama içeriyordu. Anayasa gücü aristokrasinin elinde tutuyor, aristokrasi arasında demokratik standartlar kuruyor, demokratik düzene geçişi tahayyül ediyordu: "İnsanlar kendilerini seçecekleri duruma gelene kadar" yürürlükte kalacaktır. Anayasa Haile Selassie'nin soyundan gelenlerin tahta geçmelerini sınırlıyordu, bu nokta Tigrai prensleri ve İmparatorun sadık kuzeni Ras Kassa Haile Darge gibi diğer hanedan prenslerinde memnuniyetsizlik yarattı.
1932 yılında, Jimma Kralı II. Abba Jifar'ın ölümünün ardından Jimma Krallığı, Etiyopya tarafından ilhak edildi.
İtalya ile ihtilaf
1930'lu yıllarda Etiyopya, yenilenen İtalyan emperyalist tasarımının hedefi oldu. Benito Mussolini'nin Faşist rejimi, I. İtalya-Habeşistan Savaşı'nda alınan askeri yenilginin intikamını almak ve Adowa Muharebesi'nde simgeleşen "liberal" İtalya'nın Etiyopya'yı feth etmekteki başarısızlığını silmek istiyordu. Etiyopya'yı fethi, ayrıca faşizmin güçlenmesine neden olacak ve İmparatorluğun söylemini artıracaktı. Etiyopya ayrıca İtalya'nın Eritre'siyle İtalyan Somalisi arasında köprü olacaktı. Etiyopya'nın Milletler Cemiyeti'ndeki yeri İtalyanların 1935 yılındaki işgaline engel olamadı; Cemiyet tarafından tasarlanan "Kolektif güvenlik" anlamsızlığı kanıtlandı ve Etiyopya'nın Milletler Cemiyeti'ndeki müttefiklerinin İtalya'yı tatmin eden gizli Hoare–Laval Paktının ortaya çıkmasıyla bir skandal patlak verdi.
Seferberlik
Ogeden vilayetinin Walwal'ında 5 Aralık 1934 tarihinde İtalyanlar Etiyopya'yı işgalini takiben, Haile Selassie, kuzey ordularına katıldı ve Wollo vilayetinin Desse'sinde karargâh kurmuştur. 3 Ekim 1935 tarihinde Seferberlik emrini yayınlamıştır. 19 Ekim 1935 tarihinde, Haile Selassie, ordusu için başkomutanı Ras Kassa Haile Darge'edaha daha kesin emirler verdi.
Etiyopyalılara nazaran, İtalyanların geniş bir hava filosunun da dahil olduğu daha gelişmiş, modern bir orduları vardı. İtalyanlar ayrıca Cenevre Sözleşmelerine rağmen savaş boyunca geniş şekilde kimyasal silah kullandılar, Kızıl Haç sahra hastanelerini bile hedef aldılar.
Savaşın gelişimi
1935 Ekim ayının başlarından itibaren, İtalyanlar Etiyopya'yı işgal etmişlerdir. Fakat, Kasımda, işgalin temposu gözle görülür derecede yavaşladı ve Haile Selassie'nin kuzey orduları "Noel Direnişi" olarak hareketi başlattılar. Bu direniş sırasında, İtalyanlar yerlerinde kalmaya ve savunma durum almalarına zorlanmışlardır. Fakat, 1936 başlarında, Birinci Tembien savaşında Etiyopya direnişinin ilerleyişi durdurulmuş ve İtalyanlar ilerleyişe geçmeye tekrar hazır hale gelmişlerdir. Amba Aradam savaşından sonra Kuzey Etiyopya ordularının yenilmeleri ve yok olmalarından sonra, ikinci Tembien savaşı ve Shire savaşında Haile Selassie kuzey cephesinde son Etiyopya ordusu ile sahaya sahaya inmiştir. 31 Mart 1936 tarihinde, Tigray vilayetinin güneyinde Maychew savaşında kendisi İtalyanlara karşı saldırı başlatmıştır. İmparatorun ordusu yenilmiş ve yeniden tarumar olmuştur. Haile Selassie'nin ordusu geri çekilirken, İtalyanlar tarafında silahladırılıp, satın alınan asi Raya ve Azebo kabilelerinin mensupları karadan, İtalyanlar ise havadan saldırmışlardır. 1 Mart 1896 tarihinde İtalya Krallığı ile Etiyopya İmparatorluğu arasında gerçekleşen Adowa Muharebesi'de (Adwa olarak da bilinir ya da bazen İtalyan ismi Adua) Tigray vilayetinde Adowa kasabası yakınlarında gerçekleşmişti. Bu muharebe, I. İtalya-Habeşistan Savaşı'nın zirvesidir, Etiyopya egemenliğini güvence altına almıştır.
Haile Selassie, başkentine dönmeden önce, çok ciddi yakalanma riskine rağmen 'daki kiliselere yalnız başına bir hac yaptı. Devlet konsülünde fırtınalı bir oturumdan sonra Addis Ababa'nın artık savunulamayacağı konusunda fikir birliğine varıldı, hükûmetin Gore'nin güneyinde bir kasabaya yerleşmesine ve İmparatorluk hanedanının korunması için İmparatorun karısı ve İmparatorluk ailesinin kalanının derhal Cibuti'ye gitmesi ve oradan Kudüs'e devam etmelerine karar verildi.
Sürgün Tartışması
Haile Selassie'nin Gore'ye mi yoksa sürgündeki ailesinin yanına mı gideceği ile ilgili ileri tartışmaların sonunda, Etiyopya'dan ailesi ile ayrılıp Milletler Cemiyeti'nin Cenevre merkezinde sunacakları Etiyopya davasında hazır olması konusunda fikir birliğine vardılar. Karar anonim değildi ve soylu Blatta Tekle Wolde Hawariat'inde olduğu birçok katılımcı Etiyopya hükümdarının işgal kuvvetlerinden önce kaçmasına şiddetle muhalefet ettiler. Haile Selassie, yokluğunda yerine Veliaht Prens olarak kuzeni Ras Imru Haile Selassie'yi atayarak, 2 Mayıs 1936 tarihinde ailesiyle Cibuti'ye hareket etti
5 Mayıs tarihinde, Mareşal Pietro Badoglio İtalyan birliklerinin başında Addis Ababa'ya girdi ve Mussolini Etiyopya'nın bir İtalyan vilayeti olduğu açıkladı. III. Vittorio Emanuele yeni Etiyopya imparatoru olarak ilan edildi. Diğer yandan, bir gün önce Etiyopyalı sürgünler Britanya Kruvazörü HMS Enterprise ile Cibuti'den ayrılarak İmparatorluk ailesinin zaten yerleşmiş olduğu Birleşik Krallık Filistin Mandası'da bulunan Kudüs'e doğru yola çıktılar. Hayfa'dan karaya çıkıp Kudüs'e gittiler. Orada ilk iş Milletler Cemiyeti'nin Cenevre merkezinde sunacakları davaya hazırlanmaya başladılar. Süleyman Hanedanı, Davud Hanedanından geldiğini iddia etmesi bakımından Kudüs'ün seçimi fazlaca sembolik anlam içeriyordu. Haile Selassie ve maiyeti Kutsal Topraklar'dan ayrılıp Cebelitarık'a Britanya Kruvazörü HMS Capetown ile yola çıktılar. Cebelitarık'tan, normal yolcu hatları ile devam ettiler. Bunu yaparken, Birleşik Krallık hükûmeti masrafları karşıladı.
Kolektif güvenlik ve Milletler Cemiyeti, 1936
Milletler Cemiyeti'nin, Haile Selassie'ye Genel Kurul'a konuşma fırsatı vermesi üzerine, Mussolini Etiyopya'yı işgalinin üzerine acilen kendisinin Etiyopya imparatorluğunu ilan etti, İtalya hatta 12 Mayıs 1936 tarihinde delegasyonunu Cemiyet'den çekti. Haile Selassie, Milletler Cemiyeti salonuna girdiğinde Genel Kurul başkanı kendisini "Yüce majesteleri, Etiyopya'nın İmparatoru" (Sa Majesté Imperiale, l'Empereur d'Ethiopie) olarak takdim etmiştir. Bu takdim, salonda bulunan çok miktardaki İtalyan gazeteci tarafından yuhalanmış ve ıslıklanmıştır. Mussolini'nin damadı Kont Galeazzo Ciano'nun daha önceden ıslıklamayı ayarladığı sonradan ortaya çıkmıştır. Haile Selassie sakin bir şekilde salonun boşaltılmasını beklemiş, böylece bir harekete majesteliğine yakışır bir hareket ile cevap vermiştir, konuşması bazen 20. yüzyılın en heyecan verici olaylarından biri olarak kabul edilir.
Aynı zamanda Cemiyetin çalışma dili de olan Fransızcayı akıcı konuşmasına rağmen, Haile Selassie bu tarihi nutkunu ana dili olan Amharca yapmıştır. "Cemiyete mutlak güven" taşıması nedeniyle, insanlarının katledildiğini iddia etmiştir. Milletler Cemiyeti'nde Etiyopya'nın iyiliğini ister gözüken aynı Avrupa devletlerinin Etiyopya'ya kredi ve askeri malzeme vermeyi reddederken, asker ve sivil hedef ayırmadan kimyasal silah kullanan İtalya'ya yardım ettiklerine işaret etmiştir.
"Çoğunluğu ölümcül olan sınırsız silaha" sahip 42 milyonluk İtalya gibi büyük bir gücün saldırısına "hiçbir silah ve kaynağa sahip olmayan 12 milyon küçük insandan oluşan halkım" karşı koyamaz demiştir, bütün küçük ülkeler saldırı tehdidi altında olduğunu ve bütün bu küçük ülkelerin Kolektif güvenlik anlayışının yokluğunda uyruk devlete döneceğini ileri sürmüştür. Cemiyeti "Tanrı ve tarih vereceğiniz hükmü hatırlayacaktır" diye uyarmıştır.
Kolektif güvenlik: Milletler Cemiyeti'nin mutlak varlık sebebidir. Her ülkenin uluslararası anlaşmalarda yer alması güvencedir.... Sözün kısası tehlikede olan uluslararası ahlaktır. İmza sahibi tarafın kişisel, doğrudan ve hemen menfaati olduğunda mı Anlaşmaya konulan imza bir değer taşımaktadır?
Konuşma imparatoru tüm dünyada anti-faşist bir ikon hâline getirmiş ve Time onu "Yılın adamı" seçmiştir. Diğer yandan en çok ihtiyaç duyduğunu almakta ise başarısız olmuştur: Cemiyet İtalya'ya sadece kısmi ve yetersiz yaptırımlar için fikir birliğine varmıştır. 1937 yılında sadece Çin, Yeni Zelanda, Sovyetler Birliği, İspanya Cumhuriyeti, Meksika ve Birleşik Devletler, İtalya'nın işgalini tanımamışlardı.
Sürgün
Haile Selassie, 1936 ile 1941 yılları arası geçen sürgün yıllarını İngiltere, Bath'ta satın aldığı Fairfield House'da geçirmiştir. İmparator ve Ras Kassa, 14 odalı bu evin yüksek duvarlarının arkasında beraber sabah yürüyüşleri yapıyorlardı. Haile Selassie'nin en çok "diplomasi tarihi" okumayı seviyordu. Fakat saatlerinin çoğunu Amharca olarak yazdığı 90,000 kelimelik hayat hikâyesine ayırıyordu.
Fairfield House'dan önce, kısa bir süre 'te Warne's Hotel'de'da Parkside'da kalmıştır. Haile Selassie'nin büstü Cannizaro Parkının hemen yanında ve Londra Rastafari topluluğu tarafından popüler hac yerlerinden biridir.
1930'larda Haile Selassie Malvern, Abbey Hotel'de kalmıştır ve saray görevlilerinin kız ve kız torunları, Kuzey Malvern'de bulunan Clarendon Okulunda eğitim görüyorlardı. Bu dönem Link Top'ta bulunan Holy Trinity Kilisesine devam ediyordu. Haile Selassie'nin Malvern'de kalmasını kutlayan Mavi Plaka 25 Haziran 2011 Cumartesi günü takılmıştır. Bu törende Rastafari Hareketi kısa bir konuşma yapmış ve davul resitali vermişlerdir.
Haile Selassie'nin bu dönemde faaliyetleri, Etiyopya direnişi ve işgalin meşruluğu üzerine yapılan İtalyan propagandasına karşı yoğunlaşmıştı. İbadet mekanlarına ve 1600 yıllık imparatorluk taşının da dahil olduğu tarihi emanetlere yapılan tecavüzler üzerine konuşma yaptı ve Etiyopya sivil nüfusuna yapılan mezalimi lanetledi.
Cemiyet'e müdahale etmesi için rica ederek devam etti ve bütün açıklığıyla "Tanrı'nın hükmü er ya da geç mağrura olduğu gibi zayıfa da uğrar", İtalya'ya karşı kavgasında destek teşebbüsleri, İtalya Haziran 1940 tarihinde Almanya yanında II. Dünya Savaşı'na katılana kadar çoğunlukla başarısız olmuştur.
İmparatorun uluslararası destek konusunda yakınmaları Birleşik Devletler'de karşılık buldu, özellikle Afro-Amerikan kuruluşlar arasında Etiyopya'nın durumu sempati topladı. 1937 yılında, Haile Selassie, Noel özel radyo mülakatında taksisinin karıştığı araba kazada dizinin kırılması sonrası Amerikalıların verdiği desteğe için teşekkür etti. Radyo çıkmayı iptal etmeyerek, Hristiyanlık ve Milletler Cemiyeti Sözleşmesine iyi niyetleriyle bağladığı konuşmasını büyük bir acıyla tamamladı ve belirtti ki "savaşın tek anlamı savaş durdurmak değildir":
Tanrı'nın oğlunun doğumu ile, eşi görülmemiş, tekrarlanamaz ve uzun zamandır beklenen bir olay gerçekleşti. Saray yerine bir ahırda, beşik yerine bir yem teknesinde doğdu. Bilge adamların kalpleri Yüce majestelerinin tevazusu sayesinde korku ve şüphe ile çarpıldı. Krallar onun önünde secdeye varıp ona ibadet ettiler. "İyi niyetli olanlara huzurlu olsun". Bu onun ilk mesajı oldu.
[...]Bilge adamların emekleri onlara saygı kazandırdıysa da, hayatın bir gerçeğidir ki kötülüğün ruhu bu dünyanın gölgesini şekillendirir. Küstahlığın, çok açık şekilde insanlarını suça ve yıkıma sürüklediği görülür. Milletler Cemiyeti'nin kanunları devamlı ihlal ediliyor ve savaşlar ve mütecaviz eylemler tekrar ve tekrar cereyan etmektedir... Lanetin ruhu İsa'nın kanıyla bedel ödediği insan ruhu üzerine hakimiyet kuramayacaktır, bütün huzur seven insanlar, meşruluğun ve huzurun korunması ve artması için sağlam durmalıdırlar.
Bu dönem, Haile Selassie kişisel olarak acı veren birçok olay yaşadı. İki damadı, Ras Desta Damtew ve Dejazmach Beyene Merid, İtalyanlar tarafından infaz edildiler.Dejazmach Beyene Merid'in karısı, İmparatorun kızı Prenses Romanework kendisi çocukları ile beraber esir alındı ve 1941 yılında İtalya'da öldü. Kızı Tsehai, 1942 yılında kurtuluştan hemen sonra çocuğunu doğururken öldü.
Etiyopya'ya dönüşünden sonra, Fairfield House'u Bath şehrine bağışlamıştır. Elden geçirildiği 1990'lı yıllara kadar yaşlılar için mesken olarak kullanıldı. Günümüzde toplantı merkezi olarak kullanılmaktadır.
1940'lar ve 1950'ler
Britanya kuvvetleri, temelde Albay Orde Wingate'in "Gideon Force" çatısı altında Etiyopyalı Afrikalılar ve Güney Afrikalı koloni birliklerinden oluşuyor, Etiyopya'yı kurtarmak için askeri çabaları koordine ediyordu. İmparatorun kendisi bu dönemde birçok imparatorluk bildirisi yayınlamıştır. Bu bildirilerde yetki herhangi bir resmi yolla dağıtılmadan, Etiyopya'yı kurtarmak için Britanya askeri kabiliyeti ve imparatorun halka söylemi ortak bir araya gelmiştir.
18 Ocak 1941 tarihinde, Doğu Afrika Seferi sırasında, Haile Selassie Um Iddla'da bir köyün yakınından Sudan ile Etiyopya sınırını geçmiştir. Yahuda Aslanı tekrar ayağa kalkmıştır. İki gün sonra, Etiyopyalı vatanseverler zaten Etiyopya'da olan "Gideon Force"'a katılarak yolu hazırlamaya başlamışlardır. İtalya, Birleşik Krallık, İngiliz Milletler Topluluğu, Özgür Fransa, Özgür Belçika ve Etiyopyalı vatanseverler tarafından yenilgiye uğratıldı. 5 Mayıs 1941 tarihinde, Haile Selassie Addis Ababa'ya girdi ve 1936 yılından beri sürgününden beş yıl sonra doğrudan Etiyopya halkına seslendi:
Bugün düşmanı yendiğimiz gündür. Bütün kalbimizle sevinelim dediğimizde, İsa'nın ruhu dışında başka bir yolla sevinmeyelim. Kötülük için kötü olmayalım. Düşmanımızın son ana kadar olağan mezalimini hoş görmeyeceğiz.
Düşmana yakışan hareketleri yaparak Etiyopya'nın güzel ismini bozmayalım. Düşmanımızın silahsız olduğunu ve geldikleri şekilde döneceklerini görmeliyiz. Ordumuzun ve müttefiklerimizin koruyucu azizi, Ejderhayı öldüren Aya Yorgi gibi, insanlığa karşı yeni yükselen allahsız ve zalim ejderhaya karşı sonsuz kardeşlik ve dostlukta müttefiklerimizle bir araya gelelim.
27 Ağustos 1942 tarihinde Haile Selassie imparatorlukta köleliğin yasal zeminini kaldırdı ve köle ticaretine karşı aralarında ölümde olan birçok ceza koydu.II. Dünya Savaşından sonra Etiyopya Birleşmiş Milletler'in kurucu üyesi oldu. 1948 yılında, Somali ile Etiyopya arasında tartışmalı bir bölge olan Ogaden Etiyopya'ya verildi. 2 Aralık 1950 tarihinde BM Genel Kurulu 390 (V) sayılı kararı ile eski İtalyan sömürgesi olan Eritre ile Etiyopya'yı içeren bir federasyon kurdu. Etiyopya Eritre'nin mali, askeri ve dış politikaları idare ederken Eritre'nin buna karşılık etnik, dil ve kültürel haklarını dengeleyen kendi anayasası olacaktı.
II. Dünya Savaşından önce uygulamaya koyduğu merkezileştirme politikalarına rağmen, Haile Selassie hala kendini istediği programları uygulayamaz görüyordu. 1942 yılında, ilerici bir vergi planı uygulamak istedi ancak aristokrasinin muhalefeti ile başaramadı ve sadece sönük bir vergi düzeni devreye girdi; 1951 yılında, bunu bile düşürmeyi kabul etti. Etiyopya hala "yarıfeodal" bir ülkeydi ve vergi usullerini reforme ederek sosyal ve ekonomik yapıyı değiştirmek isteyen imparatorun teşebbüsleri, imtiyazlarını savaş sonrası devam ettirmek isteyen aristokrasi ve din sınıfının direnci ile karşılaşıyordu. Haile Selassie yeni emlak vergileri uygulamayı başardı, yük sıklıkla mülk sahibinden köylüye geçti. Arzusunun dışında, vergi yükü ağırlıklı olarak köylüde kaldı.
1941 ile 1959 yılları arasında, Haile Selassie Etiyopya Ortodoks Tevhîdî Kilisesi'nin Otosefal olması için çalıştı. Ortodoks Kilisesi başı piskoposu (Abuna) Mısır Patrikliğine bağlıydı. Haile Selassie Mısısr'da Kutsal Sinod'una Etiyopya piskoposuna bağımsızlığı için 1942 ve 1945 tarihlerinde başvurdu ve taleplerine ret cevabı alınca Patriklik ile ilişkileri koparmak ile tehdit etti. Sonuçta 1959 yılında Mısır Patriği VI. Kyrillos, Abuna'yı Patrik-Katolikos mertebesine yükseltti. Bu çabalara ek olarak Haile Selassie kilise mülklerine vergi koyarak ve önceden sivil suçlara bakan kendi mahkemelerinin olması gibi kanuni imtiyazlarını sınırlayarak Etiyopya kilisesi ile devlet ilişkilerini değiştirdi.
Açık bir taraftarı olarak Kolektif güvenlik prensiplerine bağlı kalabilmek için, Birleşmiş Milletler kararına desteklemek için Kore Savaşına katılmak üzere Kagnew Müfrezesi olarak bilinen General Mulugueta Bulli komutasında bir birlik yolladı. Birlik 7.Amerikan Piyade koluna eklendi ve Pork Chop Hill gibi birçok muharebeye katıldılar. 1954 nutkunda, Kolektif güvenlik prensiplerinin bedeli olarak, imparator Kore Savaşına katılanlara konuştu:
Yaklaşık 2 on yıl önce, Kolektif güvenlik konusunu, sevgili insanlarımın kaderine arz ettiğim tarihten önce kişisel olarak dünya tarihinde o tarihte ve ilk kez kati olarak kişisel olarak ben üstlendim. Bu konu tüm açıklığıyla ortaya çıktı. Bilinç arayışım, beni yolumun doğruluğu konusunda beni ikna etti ve eğer, söylenmemiş acılar ve gerçekten amaçsız direnişlerden sonra, şimdi Kore'deki hareketimizle prensibin nihai haklılığını görüyoruz, son parlak haklılığım kadar inancıma da direnme gücü verdiği için Tanrı'ya hamd ediyorum.
Kasım 1955 tarihinde gümüş jübile kutlamaları boyunca, Haile Selassie anayasa revizyonunu yayınladı, etkin güce sahip olmaya devam ederken, parlamentonun alt kanadını seçimle gelmesine izin vererek halkın politik katılımını genişletti. Siyasal partilere izin verilmedi. Modern eğitim metotları İmparatorluğun tamamına yaygınlaştırıldı ve Etiyopya gelenekleri ile uyumlu ve devletin antik monarşik yapısı çerçevesinde ülke modernizasyon için kalkınma proje ve planları yapılmıştır.
Haile Selassie, kilise ve aristokrasi de bulunan gelenekçilere gerçekçi davranıp uzlaşmıştır. Ayrıca devlet ile etnik gruplar arasındaki ilişkileri geliştirmeyi denemiş ve kontrol edilmeleri çok zor olan Afar topraklarına otonomi vermiştir. Feodalizmi sonlandırma reformları yavaş ve yerleşik aristokrasi ile olan uzlaşmaları nedeniyle zayıflamıştır. 1955 Anayasa revizyonu "hükümdarın tartışmasız gücünü" tekrarlaması ve köylülerin görece zayıflığını devam ettirmesi nedeniyle eleştirilmiştir.
Britanya'ya yapılan bir jest
1947 yılında ağır bir selden etkilenen Britanya için Britanya hükûmetine yardım yollamıştır. Ulusal Felaket Fonu başkanı Lord Meork'a yolladığı mektupta, "savaşın yaralarını sarmakla meşgul halkımıza yardım etmekle meşgul olmamıza rağmen, bereketli ve güzel ülkenizin sıra dışı ağır yağmur yüzünde tahrip olduğunu ve yardım talebinizi duyduk. Bu yüzden az miktar para olan 1000 Poundu elçiliğimiz aracılıyla sempati ve işbirliğimiz göstermesi bakımından yolluyoruz." demiştir.
1960'lar
Haile Selassie I | |
---|---|
1. Afrika Birliği Örgütü Başkanı | |
Görev süresi 25 Mayıs 1963 - 17 Temmuz 1964 | |
Yerine geldiği | Makam kuruldu |
Yerine gelen | Cemal Abdünnasır |
5. Afrika Birliği Örgütü Başkanı | |
Görev süresi 5 Kasım 1966 - 11 Eylül 1967 | |
Yerine geldiği | Joseph Arthur Ankrah |
Yerine gelen | Mobutu Sese Seko |
Haile Selassie, 1960 Kongo Krizi sırasında barışı tesis için BM Genel Kurulu 143 sayılı kararıyla Kongo'nun birliği ve Belçika birliklerinden bağımsızlığını sağlamak amacıyla Birleşmiş Milletlerin Kongo'daki operasyonuna katılan Etiyopya birliklerine katıldı. 13 Aralık 1960 tarihinde, Haile Selassie Brezilya'yı resmi ziyaretinde, İmparatorluk muhafızları başarısız bir darbe girişiminde özetle Haile Selassie'nin büyük oğlu Amha Selassie (Asfa Wossen) imparator ilan edildi. Hükûmet darbesi, düzenli ordu ve polis kuvvetleri tarafından engellendi. Darbe teşebbüsü geniş halk desteğinden yoksundu ve Etiyopya Ortodoks Tevhîdî Kilisesi tarafından lanetlendi ve ordu, hava kuvvetleri ve polis içinde popüler değildi. Diğer taraftan, imparatoru devirme çabaları öğrenciler ve eğitimli sınıf arasında desteğe sahipti. Darbe teşebbüsü Etiyopya tarihinde çok önemli bir an olarak kabul edilir, Etiyopyalıların "ilk defa kralın insanların rızası olmadan hükmetme gücünü sorguladıkları" noktadır. Öğrenci nüfusu köylülük ve fakirlik ile empati kurmaya ve onların haklarını savunmaya başlamışlardır.
Hala geniş şekilde Avrupa'nın sömürgesi olan Afrika'da sıkı bie Dekolonizasyon politikası izleyen Batı ile yakın müttefik olmayı devam ettirdi. Eritre'nin geleceğinde menfaat sağlamak için rekabet eden süper güçlerin gölgesinde, Birleşmiş Milletler ülkenin statüsü ile uzun bir araştırma yürüttü. O dönem idareyi elinde tutan Britanya, Hristiyan ve Müslüman nüfusun ayrılıp ülkenin Etiyopya ile Sudan arasında taksim edilmesini önerdi. Bu fikir, Birleşmiş Milletler ile Eritre'nin siyasi partileri tarafından anında reddedildi.
Birleşmiş Milletler, Eritre'nin Etiyopya ile federasyon olmasına karar verdi. Bu karar daha sonra 2 Aralık 1950 tarihli BM Genel Kurulu 390 (V) sayılı kararının şartı olmuştur. Eritre'nin kendi Parlamentosu ve idaresi olacak ve federal olacak olan Etiyopya Parlamentosunda temsil edilecekti. Fakat Haile Selassie kendi 1955 anayasasında bu değişikleri Avrupalı teşebbüslere rağmen yapmadı ve bu anayasasını Eritre ve Etiyopya uyguladı. 1961 yılında Haile Selassie'nin federasyonu dağıtıp, Eritre Parlamentosunu kapatınca, 30 yıllık Eritre Bağımsızlık Savaşı başladı.
Eylül 1961 tarihinde, Haile Selassie, Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti başkenti Belgrad'da toplanan Bağlantısız Devletler hükûmet ve devlet başkanları konferansına katıldı. Bu, Bağlantısızlar Hareketi'nin kurulduğu konferans olarak kabul edilir.
1961 yılında, bağımsızlık isteyen Eritreliler ile Etiyopya güçleri arasında gerilim Eritre Bağımsızlık Savaşı'nın zirveye ulaşmıştır. 1962 yılında, İmparator, Eritre'yi Etiyopya'nın 14. vilayeti olarak ilan etti. Başlangıçta Haile Selassie ile sonra onun yerine gelecek Sovyet destekli cuntanın kuvvet yoluyla Eritre'yi tutma teşebbüsleri sonucu, savaş 30 yıl dürdü.
1963 yılında, Addis Ababa Konferansı Haile Selassie çağrısı ile toplandı. Afrika Birliği (AB] öncülü Afrika Birliği Örgütü (ABÖ) temelleri atıldı. Yeni organizasyon, genel merkezini Addis Ababa'ya kurdu. O yılın mayıs ayında, Haile Selassie ABÖ'nün ilk resmi başkanı seçildi. Mali lideri Modibo Keita ile birlikte, Etiyopyalı lider Bamako uzlaşmasını sağlayarak Fas ile Cezayir arasındaki sınır anlaşmazlığını sona erdirdi. 1964 yılında, Afrika Birleşik Devletleri kavramını başlatmıştır, bu düşünce daha sonra Muammer Kaddafi tarafından devir alınmıştır.
4 Ekim 1963 tarihinde, Haile Selassie Birleşmiş Milletler Genel Kuruluna seslenmiş ve Milletler Cemiyeti'nde daha önce yaptığı konuşmayı alıntı yaptı:
27 yıl önce, Etiyopya İmparatoru olarak, İsviçre, Cenevre'de kürsüye çıkmış ve Milletle Cemiyeti'ne konuşma yapmıştım, faşist işgalciler tarafından savunmasız ulusuma karşı yapılan azgın saldırı ile oluşan yıkımın tamir edilmesi için başvurmuştum. Dünyanın bilincine ve Dünyanın bilinci için konuşmuştum. Benim sözlerime aldırış edilmedi fakat 1936'da yaptığım uyarımın doğruluğunu tarih onayladı. Bugün önünde durduğum organizasyon başarısız öncülünün örtmeyi başarmıştır. Bu gövdede Cenevre'de yürürlüğe sokmakta başarısız olduğum Kolektif güvenlik prensipleri kutsanmıştır. Burası, bu genel kurulda, insanoğlunun barış içinde yaşaması için en iyi - belki de sonuncu - umuda yaslanmaktadır.
25 Kasım 1963 tarihinde, İmparator Franda başkanı Charles de Gaulle'ün de olduğu diğer devlet başkanları ile Washington, DC'ye suikaste uğramış John F. Kennedy'nin cenaze törenine hareket etti.
1966 yılında, Haile Selassie toprakları kayıt edilmesini içeren ve aristokrasiyi zayıflatan bir vergiyi yürürlüğe koydu. Bu vergi yapılan değişikliklere rağmen, Gojjam'da bir isyana neden oldu. Bu isyan bastırılsa da verginin kaldırılmasına neden oldu. İsyan, diğer toprak sahiplerinin Haile Selassie'ye meydan okumaları konusunda cesaretlendirdi.
Kore ve Kongo gibi BM onaylı Kolektif güvenlik operasyonlarına Etiyopya'nın katılımını sağlayıp onaylarken, Haile Selassie BM onaylı olmayan Hindiçin'de yapılan yabancı müdahalelere uzak durmuş ve yarattığı gereksiz acı nedeniyle sürekli üzülmüş, birçok ortamda Vietnam Savaşı'na son verilmesi çağrısında bulunmuştur. Aynı zamanda Birleşik Devletler'e karşı iletişimi açık tutmaya devam etmiş ve 1950 ve 1960'larda Afro-Amerikan sivil haklarının yasalaşmasında ilerleme sağlamak için, bu yıllarda yaptığı birçok ABD ziyaretlerinde tavsiyelerde bulunmuştur.
1967 yılında, Expo '67 Dünya Fuarı Etiyopya pavyonunu açmak için Kanada'nın Montreal şehrini ziyaret etti. Ortamda bulunan diğer devlet başkanlarından büyük alkış almıştır.
1960 ve 1970'lerde, öğrenci olayları, Etiyopya'nın gündelik hayatının bir parçası oldu. Marksizm, özellikle dünyanın diğer taraflarında popüler olan radikal ve sol kanat fikirlere maruz kalmış yurt dışında eğitim almış planlar olmak üzere Etiyopya aydınlarının geniş kesimlerinin köklerine nüfus etti. İmparatorluk Sarayı, Parlamento ve Etiyopya Ortodoks Kilisesi'nde bulunan muhafazakârların dirençleri, Haile Selassie'nin toprak reformunun hayata geçmesinin imkânsız hale getirdi ve hükûmetin saygınlığına zarar verdi, Haile Selassie'nin sahip olduğu itibara mal oldu. Bu köylü nüfus arasında kızgınlığı besledi. Sendikaları zayıflatma çabaları de imajına zarar verdi. Bu sorunlar yığılmaya başladı, Haile Selassie iç işlerin büyük kısmını Başbakan Aklilu Habte-Wold'a bıraktı ve kendisi daha çok dış politikaya odaklandı.
1970'ler
Etiyopya'nın dışında, Haile Selassie büyük prestij ve saygı görmeye devam etti. Uzun süren iktidarının ardından, Charles de Gaulle ve John F. Kennedy'nin cenaze törenleri, Bağlantısızlar Hareketi'nin zirveleri, 1971 yılında Pers İmparatorluğu'nun 2,500. yılı kutlaması gibi devlet törenlerinde kendisine diğer liderlerden fazla öncelik verilmiştir. 1970 yılında İtalya Cumhurbaşkanı Giuseppe Saragat'ın konuğu olmuş ve Milano'da İtalyan Tasarruf Bankası Başkanı Giordano Dell'Amore ile buluşmuştur. Ekim 1971 yılında, Çin'i ziyaret etmiştir ve Moğolistan'da uçak kazasında ölen öncülü Lin Biao'nun ölümünün ardından Mao Zedong ile buluşan ilk yabancı devlet başkanı olmuştur.
Wollo kıtlığı
1972 ile 1974 yılları arasında çoğunlukla kuzeydoğu Etiyopya'da bulunan Wollo ile Tigray'ın bazı kısımlarında etkili olan kıtlık 40,000 ile 80,000 arası Etiyopyalının ölümüne neden olduğu tahmin edilmektedir. Bir BBC haberi Etiyopya Gıda Enstitüsü'nden o dönem alınan tahmini sayılar baz alınarak 1973 yılında yaklaşık 200,000 ölüm olduğunu belirtir. Bu sayı bazı başka metinlerde de tekrar edilse de daha sonra bu "fazla kötümser" bulunmuştur. Bölge, çok sık tekrar eden hasat bozulmaları, sürekli yiyecek azlığı ve açlık riski ile meşhur olmasına rağmen, bu seferki farklı bir şekilde az rastlanırdı. Doğrulanmamış 200,000 ölüye dayandırmış Jonathan Dimbleby'in 1973 yılı ITV yapımı "Bilinmeyen Kıtlık" programı büyük bir yardım akışını tetiklerken, aynı zamanda Haile Selassie'nin rejimini de istikrarsızlaştırmıştır.
Bu geri planda, bir grup subay İmparator'un sendeleyen rejimine karşı bir cunta girişimini başlattılar. Hala geniş şekilde saygı gören Haile Selassie'yi destekleyen halk desteğini göğüsleyebilmek için, "Bilinmeyen Kıtlık" programına sarayda Afrika'nın büyük yaşlı adamının başkanlık ettiği bir evlilik ziyafetini ekleyerek kurmaca bir kopyasını yaptılar. "Gizli Aç" ismiyle yeniden isimlendirdiler, bu kara film, Etiyopya televizyonlarında yayınlandı ve İmparatora kızgınlığın davet edildiği bir gün oldu.
Bazı haberler, İmparatorun kıtlığın boyutlarının yeterince farkında olmadığını söyleseler de diğerleri gayet iyi farkında olduğunu söylerler. İmparatorluk hükûmetinden açlığın etkilerinin gösterilmesi teşebbüslerinin, yolsuzluğa karışmış yerel yetkililer tarafından saklanmasına ek olarak, Kremlin'in Haile Selassie'nin Etiyopya'sı gerici ve yetersiz (sözde Marksizm-Leninizm ütopyasıyla ilintili olarak) tasvir etmesi, onun düşüşüne, Mengistu Haile Mariam'ın yükselişine neden olan ayaklanmalara katkıda bulundu. Açlık ve onun medyadaki görünümü hükûmete olan desteği sarstı ve Haile Selassie'nin eski mutlak kişisel popülaritesini azalttı.
Askeri ayaklanmalar ve 1973 Petrol Krizi'nin sonucu yüksek petrol fiyatları krizi şiddetlendirdi. Petrol Krizi sonucu tetiklenen uluslararası ekonomik kriz, ithal malların, benzinin ve yiyeceğin maliyetlerini uçururken, işsizlik birden arttı.
Darbe
Şubat 1974 tarihinde, Addis Ababa'da beklenmedik ekonomik enflasyona karşı dört gün süren ciddi ayaklanmalarda 5 kişi öldü. İmparator Ulusal Televizyon kanalından petrol fiyatlarını düşürdüğünü ve temel ihtiyaç maddelerinin fiyatlarını dondurduğunu ilan etti. Bu halkı sakinleştirdi ama söz verilen % 33 maaş artışı sonradan ayaklanacak orduyu sakinleştirmeye yeterli olmadı, ayaklanma Asmara'da başlayıp tüm imparatorluğa yayıldı. Bu ayaklanma 27 Şubat 1974 tarihinde Başbakan Aklilu Habte Wold'un istifasına neden oldu. Haile Selassie tekrar televizyona çıkarak daha yüksek ödeme isteyen ordunun taleplerini kabul edip, Endelkachew Makonnen'i yeni başbakan olarak atadı. Endalkatchew'in birçok tavizlerine rağmen hoşnutsuzluk mart ayında ülkeyi felç eden dört günlük genel grev ile devam etti.
Tutuklanması
Düşük rütbeli subaylardan ve gönüllülerden oluşan bir komite olan Derg, haziranda ordunun taleplerini araştırmasına neden oldu, 12 Eylül 1974 tarihinde hükûmetteki karışıklıktan yararlanarak Haile Selassie'yi tahttan indirdi. Eritre asıllı Protestan General Aman Mikael Andom, yurtdışına tıbbi tedavi gören Veliaht Prens Asfa Wossen dönene kadar geçici devlet başkanı oldu. Haile Selassie, Addis Ababa'da Silahlı Kuvvetlerin 2.Tümeninde bir evde kısa bir süre tutuldu, bu esnada ailesinin çoğunluğu başkentin kuzeyinde eski Harar Dükü Prens Makonnen'in konutunda tutuklanarak tutuldular. İmparator hayatının son aylarını Büyük Saray'da hapis geçirdi.
Daha sonra imparatorluk ailesinin çoğunluğu Addis Ababa'da "Alem Bekagne" ya da "Goodbye, cruel world" olarak da bilinen Kerchele Cezaevi'nde hapsedildiler. 23 Kasım 1974 tarihinde, imparatorluk hükûmetinin 60 eski yüksek bürokratı, yargılanmadan infaz edildiler. İnfaz içinde Haile Selassie'nin torunu ve iki eski başbakan vardı. Bu cinayetler, Etiyopyalılar tarafından "Kanlı Cumartesi" olarak adlandırılır ve Veliaht Prens Asfa Wossen tarafından lanetlenmiştir; Dreg, buna imparatorluğun meşruluğu kararını iptal ederek cevap verdi ve Süleyman Hanedanı'nın bittiğini duyurdu.
Ölümü ve defnedilmesi
28 Ağustos 1975 tarihinde devlet medyası eski hükümdar Haile Selassie'nin 27 Ağustos günü prostat muayenesi sonrası gerçekleşen prostata ameliyatının komplikasyonlarını takiben "solunum yetmezliğinden" öldüğünü bildirdi. İmparatorluğa bağlı bazıları, imparatorun gerçekte suikaste kurban gittiğine inanmaktadırlar ve bu inanış azalmadan günümüze kadar gelmiştir. Etiyopya'da görevli bir Batılı gazeteci o zamanlar, "gerçekte ne olduğu bilinmese de, onu kurtarmak için hiç çaba harcanmadığını gösteren güçlü işaretler vardır. Gerçekten öldürüldüğü olanak dışı bir ihtimal değildir. Böyle fısıltılar, Addis Ababa'de gerçekte ne olduğunun önüne geçip kuşku ve güvensizlik atmosferini doğuruyor." diye yorum yapmıştır.
Sovyet destekli Derg cuntası 1991 yılında yıkıldı. 1992 yılında, imparatorun kemikleri saray zemininde beton bir plakanın altında bulundu; bazı haberler, ondan arta kalanların bir tuvaletin altında bulunduğunu ileri sürer. Yaklaşık bir on yıl sonra, Etiyopya mahkemesi ölümünün şartlarını ortaya çıkarmaya teşebbüs ederken, tabutu Bhata Kilisesinde büyük amcası II. Menelik'in yattığı yerin yanına konuldu. 5 Kasım 2000'de, Haile Selassie'ye Etiyopya Ortodoks Tevhîdî Kilisesi, imparatorluk tarzı bir cenaze töreni düzenledi. Hükûmet, bu merasime resmi imparatorluk cenaze töreni olarak adlandırılması çağrılarını reddetmiştir.
Bu büyük cenazeye katılan gibi bazı meşhur Rastafari figürleri ve diğer katılımcılara rağmen, birçok Rastafari bu merasimi reddetmiş ve kemiklerin Haile Selassie'den kalanlar olduğunu kabul etmemişlerdir. Rastafari hareketi içinde Haile Selassie 1975 yılında gerçekten ölüp ölmediğine dair bazı tartışmalar hala devam etmektedir.
Soyundan gelenler
Haile Selassie'nin 'den altı çocuğu olmuştur:
- Prenses Tenagnework, önce Ras Desta Damtew ile evlenmiş, dul kaldıktan sonra Ras Andargachew Messai ile evlenmiştir.
- Velihat Prens Amha Selassie (Asfaw Wossen), önce Prenses Wolete Israel Seyoum ile evlenmiş sonra boşanmalarının ardından Prenses Medferiashwork Abebe ile evlenmiştir.
- Prenses Tsehai, Tuğgeneral Abiye Abebe ile evlenmiştir.
- Prenses Zenebework, Dejazmatch Haile Selassie Gugsa ile evlenmiştir.
- Prens Makonnen, Prenses Sara Gizaw ile evlenmiştir.
- Prens Sahle Selassie, Prenses Mahisente Habte Mariam ile evlenmiştir.
Haile Selassie'nin en büyük kızı Prenses Romanework için bazı ihtilaflar vardır. Kraliyet ailesinin yaşayan üyeleri Romanework'ın Menen Asfaw'ın en büyük kızı olduğunu beyan etseler de, Prenses Romanework'un gerçekte İmparatorun Woizero Altayech ile olan bir önceki evliliğinden olma kızı olduğu iddia edilir. İmparatorun kendi otobiyografisinde önceki evliliğinden ya da Menen Asfaw dışında birisinden bir çocuğun babası olduğuna dair bir ifade yoktur. Prenses Romanework, Dejazmatch Beyene Merid ile evlenmiştir.
İsim | Doğum | Ölüm | Eş | Çocuk |
---|---|---|---|---|
Prenses Romanework | 14 Ekim 1941 | Beyene Merid | Merid Beyene Samson Beyene | |
Prenses Tenagnework | 12 Ocak 1912 | 6 Nisan 2003 | Desta Damtew | |
Velihat Prens Amha Selassie (Asfaw Wossen) | 27 Temmuz 1916 | 17 Şubat 1997 | Medferiashwork Abebe | Prenses Ijigayehu Amha Selassie Prenses Maryam Senna Prenses Sehin Azebe Prenses Sifrash Bizu Velihat Prens Zera Yacob |
Prenses Zenebework | 25 Temmuz 1918 | 25 Mart 1933 | Haile Selassie Gugsa | |
Prenses Tsehai | 13 Ekim 1919 | 17 Ağustos 1942 | ||
Prens Makonnen | 16 Ekim 1923 | 13 Mayıs 1957 | Sara Gizaw | Paul Wossen Seged Makonnen Mikael Makonnen Tefferi Makonnen Beede Mariam Makonnen Dawit Makonnen (ya da Makonnen Makonnen) |
Prens Sahle Selassie | 27 Şubat 1931 | 24 Nisan 1962 | Mahisente Habte Mariam | Ermias Sahle Selassie |
Rastafari mesih
“ | ... Etiyopya, ellerini Tanrı'ya doğru kaldırıverecek. | ” |
— Zebur 68:31 |
Bugün Haile Selassie'ye bedenleşmiş tanrı olarak tapanlarRastafari hareketinin takip eden bireyler arasında bulunmaktadır. Rastafari kelimesi Haile Selassie'nin imparator olmadan önce kullandığı Ras -"baş" anlamına gelen unvan ve Dük'e karşılık gelir- Tafari Makonnen isminden gelir. 1930'larda Jamaika'da Marcus Garvey'in Pan-Afrikanizm hareketinin etkisinin altında ortaya çıkmıştır. Afrika ve Afrika Diasporası insanlarının özgürlüğüne liderlik edecek Mesih olarak görülmüştür. İmparatorluk unvanı Yahuda Kavminin Fatih Aslanı ve Kralların Kralı ve Tanrının Seçilmişi'dir ve onun Kral Süleyman ve Saba Melikesi Belkıs'a kadar izlenen geleneksel bağlantısı bilinmektedir.Kralların Kralı, Lordların Lordu, Yahuda Kavminin Fatih Aslanı ve Davud kökeni kavramları, Rastafariler tarafından, Yeni Ahit'in kehanetler içeren Apokalipsinde geçen mesihin dönüşünün onayları olarak algılanmıştır. Haile Selassie'nin bedenleşmiş İlâhiyatının Rastafari inancına girmesi onun taç giyme töreninin haberlerinin Jamaika'ya ulaşması ile başlamıştır, özellikle Time dergisinin, taç giyme töreninden bir hafta önce ve bir hafta sonra yayınladığı iki makale bu konuda ön plana çıkar. Haile Selassie'nin bakış açıları hareketin felsefesine yayılmıştır.
1961 yılında Jamaika hükûmeti diğer meselerin yanında yurtlarına geri dönme meselesini imparator ile konuşmak üzere konuşmak üzere Rastafari ve Rastafari olmayan liderlerden oluşmuş bir delegasyonu Etiyopya'ya göndermiştir. İmparator aralarında 'nun da olduğu Rastafari delegasyonuna "inananlarınıza korkmamalarını söyleyin, yurtlarına geri dönme meselesinde kişisel yardımda bulunacağım" demiştir.
Haile Selassie, Jamaika'yı 21 Nisan 1966 tarihinde ziyaret etmiştir ve kendilerini ziyarete gene mesihleri olduklarına inandıkları adamı duyabilmek için, Jamaika'nın her yerinden yaklaşık yüz bin Rastafari Kingston'da Palisadoes Havaalanına toplanmıştır, Esrar sigara ve pipoları alenen içiliyordu, bu da havada "bir esrar dumanı" birikmesine neden olmuştu. Haile Selassie havaalanına vardı fakat kalabalığın piste hücum etmesiyle uçağın hareketli merdivenlerinden aşağı inemedi. Uçağa geri döndü, bir süre görünmedi. Sonunda Jamaikalı yetkililer çok iyi tanınan Rasta lideri olan Ras 'yu inmesi için imparatoru iknaya gönderdiler. Planno yeniden gözüktü ve kalabalığa "İmparator bana sizlere sakin olmanızı söylememi istedi. Geri çekilin ki İmparator inebilsin" diye seslendi. O gün birçok araştırmacı tarafından hareketin büyük bir dönüm noktası olduğunu düşünür, ve hala Rastafari'ler tarafından imparatorun taç giydiği 2 Kasım'dan sonra en kutsal ikinci gün olarak "Grounation Day" ismiyle kutlanmaktadır.
Planno'nun bu hareketi üzerine, Jamaikalı yetkililer İmparatorun katıldığı tüm devlet faaliyetlerine Rastafari yetkililerinin de bulunmasını talep ettiler ve Rastafari büyükleri, imparatorun huzuruna özel kabul edildiler, bu kabulde İmparator'un onlara Jamaika'nın insanlarını özgür kılmadan Etiyopya'ya dönmemeleri gerektiğini söylediğini bildirdiler. Bu vecize "Geri dönmeden önce Özgürlük" olarak bilinir hale gelmiştir.
Haile Selassie, Jamaikalı yetkililerin beklentilerini yerine getirmeyip, kendisinin geri dönmüş İsa olduğuna inanan Rastafarileri eleştirmemiştir. Yerine hareketin sadık yaşlılarına altın madalyonlar hediye etmiştir - bu ziyaret sırasında böyle bir onur alan tek katılımcılar onlardır. Sonradan Jamaika Başbakanı olacak Halkın Ulusal Partisi lideri Michael Manley'in Ekim 1969 tarihindeki Etiyopya gezisi sırasında, imparatorun 1966 kabulündeki hayretlerini tekrar hatırlatmış ve bu kabulde inançlarına saygılı olması gerektiğini hissettiğini belirttiği iddia edilmiştir. Manley'in Jamaika 1972 seçimlerini kazanmasına neden olduğuna inanılan Yeşu Asası ya da Doğruluk Asası'nı İmparatordan hediye olarak aldığı gezidir.
Bob Marley'in karısı , Haile Selassie'nin Jamaika gezisini gördükten sonra Rastafari inancına dönmüştür. Mülakatlarında (ve kitabı No Woman, No Cry'da) Haile Selassie'nin kalabalığa el sallarken, İsa'nın haça çivilenmesi sonucu oluşan işaretleri gösteren Stigmata izi gördüğünü söyler, bu iddia diğer kaynaklar tarafından desteklenmemiştir fakat Marley ve diğer Rastafariler Haile Selassie'nin onların gerçek Mesihi olduğunu gösteren bir delil olarak kullanmışlardır. Sonradan uluslararası olarak tanınacak Bob Marley'in de bu inanca dönmesinde de etkili olmuştur. Sonuç olarak Rastafari inancı dünyanın çoğu tarafından daha iyi bilinir hale gelmiştir. Bob Marley'in ölümünden sonra yayınlanan Demir Aslan Siyon (Iron Lion Zion) şarkısı Haile Selassie'ye atıftır.
Kutsallığının Muhakemesi
1967 yılında kaydedilen mülakatta Haile Salassie kutsallığını reddeder görünmüştür. Mülakatta, Bill McNeil "Yüce majestelerinin, İsa Mesih'in yeniden bedenleşmiş hali olduğuna inanan dünya üzerinde milyonlarca Hristiyan var." demiştir. Haile Salassie ana dilinde şöyle cevap vermiştir:
"Bu düşünceyi duyuyorum. Rastafariler ile de bir araya geldim. Onlara açık bir şekilde söyledim ki ben bir insanım, ben bir ölümlüyüm ve gelecek nesil benim yerimi alacak ve onlar ilahtan insan oğlunun meydana gelmesi gibi bir küstahlık ya da gösterişçilik hatasına asla düşmemeliler."
Birçok Rastafari CBC mülakatını imparatorun kendi kutsallığını inkâr etmesi olarak yorumlamamıştır ve Robert Earl Hood'a göre Haile Selassie "her şekilde kutsallığını red ya da kabul etmemiştir."Reggae Routes: The Story of Jamaican Music'te Kevin Chang ve Wayne Chen
Kesin bir tarih verilmemesine rağmen Haile Selassie'nin kendisinin kutsallığını reddettiği çok sıklıkla söylenir. Eski senatör ve Gleaner editörü, Hector Wynter, 1966 Jamaika gezi sırasında ona Rastafariliği ve Tanrı olmadığını anlatırken, imparatorun "Onların inançlarını rahatsız eden biri miyim?" diye cevap verdiğini anlatır.
şeklinde yazmışlardır.
Etiyopya'ya döndükten sonra, başpiskopos Abuna Yesehaq Mandefro'yu Karayipler'e, Rastafarileri ve diğer Batı Hint Adalıları Etiyopya kilisesine katılmalarına yardım etmek için yolladı ve bazı kaynaklara göre, kutsallığını reddetti.
1948 yılında, Haile Selassie, Addis Ababa'nın 250 km güneyinde Shashamane'de Batı Hint Adaları'dan gelen Afrika kökenlilerin kullanmaları için bir toprak parçası bağışladı. Birçok Rastafari ailesi oraya yerleşmiş ve günümüzde de bir topluluk olarak hala orada yaşamaktadırlar.
Biyografik film
2008 yılında, "Millennium'un adamı" isimli uzun metrajlı bir film Exodus Film'den Etiyopyalı film yapımcısı olan Tikher Teferra Kidane tarafından Alaskalı TV istasyonu Tanana Valley TV ve 4th Avenue Film işbirliği ile yapılmıştır.
İmparatorluk unvanı
- 2 Kasım 1930 - 12 Eylül 1974: Yüce majesteleri Etiyopya'nın Krallarının Kralı, Yahuda Kavminin Fatih Aslanı, Tanrının Seçilmişi
Şeref Nişanları
|
|
Askeri rütbeleri
Haile Selassie şu rütbeleri taşımıştır:
- Mareşal, İmparatorluk Etiyopya Ordusu
- Filo Amirali, İmparatorluk Etiyopya Donanması
- İmparatorluk Etiyopya Hava Kuvvetleri Mareşali
- Birleşik Krallık Ordusu Mareşali
Ayrıca bakınız
Notlar
- ^ "Üçlemenin gücü" olarak tercüme edilir
- ^ İngilizce h aɪ l i _ s əˈ l æ s i ya da ingilizce s ə ˈ l ɑː s i olarak telefuz edilir.
- ^ (Ge'ez dilinde ግርማዊ ቀዳማዊ አፄ ኃይለ ሥላሴ ሞዓ, አንበሳ ዘእምነገደ ይሁዳ ንጉሠ ነገሥት ዘኢትዮጵያ ሰዩመ እግዚአብሔር; girmāwī ḳedāmāwī 'aṣē ḫayle śillāsē, mō'ā 'anbessā ze'imneggede yihudā niguse negest ze'ītyōṗṗyā, siyume 'igzī'a'bihēr)
- ^ Balcha Safo, Sidamo'dan yanında on bin askerlik bir ordu getirmiştir.
- ^ Balcha Safo'nun kişisel koruması yaklaşık beş yüz kişi sayılmıştır.
Kaynakça
- Özel
- ^ ve , Africana: The Encyclopedia of the African and African American Experience. 1999, p. 902.
- ^ Haile Selassie 4 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Merriam-webster.com. 24 Nisan 2014 tarihinde alınmıştır.
- ^ Haile Selassie 24 Eylül 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Dictionary.reference.com. 24 Nisan 2014 tarihinde alınmıştır.
- ^ Page, Melvin Eugene and Sonnenburg, Penny M. (2003). Colonialism: an international, social, cultural, and political encyclopedia. Volume 1. ABC-CLIO. s. 247. ISBN . 5 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Eylül 2014.
- ^ a b Safire, William (1997). Lend Me Your Ears: Great Speeches in History. W.W. Norton. . pp. 297-8.
- ^ Karsh, Efraim (1988) Neutrality and Small States. Routledge. . p. 112.
- ^ Meredith, Martin (2005). The Fate of Africa: From the Hopes of Freedom to the Heart of Despair. Public Affairs. . pp. 212-3.
- ^ a b c Rebellion and Famine in the North under Haile Selassie 24 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Human Rights Watch
- ^ Adherents.com: Major religions ranked by size – Rastafarian 22 Nisan 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Barrett, Leonard E. (1988). The Rastafarians. Beacon Press. ISBN . 5 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Eylül 2014.
- ^ Sullivan, Michael, C. (2005) In Search of a Perfect World. AuthorHouse. . p. 86.
- ^ Erlich, Haggai (2002) The Cross and the River: Ethiopia, Egypt, and the Nile. Lynne Rienner Publishers. . p. 192.
- ^ Murrell, p. 148.
- ^ a b Murrell, pp. 172-3.
- ^ My Life and Ethiopia's Progress. Vol. 2, 1999, p. xiii.
- ^ Selasie: 120th anniversary of his birth "Throne of shoa, granted Kingship by Empress Zewditu"
|url=
değerini kontrol edin (). Haile Selassie's reign in Shoa. Yazar|ad1=
eksik|soyadı1=
()[] - ^ "Haile Selassie bestowed position (reign) as regent, by Empress Zewditu, in 1916 and king in 1928". Selassie's reign history. 24 Eylül 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Eylül 2014. Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
() - ^ "Haile Selassie". 24 Eylül 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Haziran 2011.
- ^ Murrell, p. 159.
- ^ Lee V. (1983, July) The Roots of Rastafari. Yoga Journal No. 51. ISSN 0191-0965. p. 18
- ^ Ghai, Yash P. (2000) Autonomy and Ethnicity: Negotiating Competing Claims in Multi-Ethnic States. Cambridge University Press. . p. 176.
- ^ a b Kasuka, Bridgette. Prominent African Leaders Since Independence. Bankole Kamara Taylor, 2012. s. 19. ISBN .
- ^ . Royalark.net. 22 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2012.
- ^ a b Mockler, p. 387.
- ^ a b de Moor, Jaap and Wesseling, H. L. (1989) Imperialism and War: Essays on Colonial Wars in Asia and Africa. BRILL. . p. 189.
- ^ a b Woodward, Peter (1994) Conflict and Peace in the Horn of Africa: federalism and its alternatives. Dartmouth Pub. Co. . p. 29.
- ^ Shinn, p. 265.
- ^ My Life and Ethiopia's Progress. Vol. 2, 1999, p. xii.
- ^ a b Roberts, p. 712.
- ^ a b White, pp. 34–5.
- ^ a b Shinn, pp. 193-4.
- ^ . Solomoniccrownheraldry.org. 26 Eylül 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2012.
- ^ Lentakis, Michael B. (2004) Ethiopia: Land of the Lotus Eaters. Janus Publishing Company. ISBN. 1857565584. p. 41.
- ^ a b Shinn, p. 228.
- ^ Marcus, p. 126.
- ^ a b c d e Marcus, p. 127.
- ^ Marcus, Harold (1996) Haile Selassie I: The formative years, 1892–1936. Trenton: Red Sea Press. . pp. 36ff
- ^ Clarence-Smith, W. G. The Economics of the Indian Ocean Slave Trade in the Nineteenth Century. 1989, p. 103.
- ^ Twentieth Century Solutions of the Abolition of Slavery 15 Mayıs 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. yale.edu.
- ^ Brody, J. Kenneth (2000). The Avoidable War. Transaction Publishers. . p. 209.
- ^ Marcus, p. 123.
- ^ Gates and Appiah, Africana (1999), p. 698.
- ^ Rogers, Joel Augustus (1936). The Real Facts about Ethiopia. ss. 27.
- ^ a b c Mockler, ss. 3–4.
- ^ ETHIOPIAN RULER WINS PLAUDITS OF PARISIANS 8 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., The New York Times. 17 May 1924.
- ^ ETHIOPIAN ROYALTIES DON SHOES IN CAIRO 8 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., The New York Times. 5 May 1924.
- ^ Mockler, p. 4.
- ^ a b Roberts, p. 723.
- ^ Marcus, p. 129.
- ^ , p. 8.
- ^ Marcus, pp. 127-28.
- ^ Roberts, p. 724.
- ^ Sorenson, John (2001). Ghosts and Shadows: Construction of Identity and Community in an African Diaspora. University of Toronto Press. . p. 34.
- ^ Brockman, Norbert C. (1994) An African Biographical Dictionary. ABC-CLIO. . p. 381.
- ^ Henze, Paul B. (2000) Layers of Time: A History of Ethiopia. C. Hurst & Co. Publishers. . p. 205.
- ^ a b Mockler, p. 12.
- ^ ABYSSINIAN RULER HONORS AMERICANS 8 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. The New York Times. 24 October 1930.
- ^ Wallace, Irving (1965). "Everybody's Rover Boy", p. 113 in The Sunday Gentleman. New York: Simon & Schuster.
- ^ "Emperor is Crowned in Regal Splendor at African Capital" 8 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. The New York Times. 3 November 1930.
- ^ ABYSSINIA'S GUESTS RECEIVE COSTLY GIFTS 8 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. The New York Times. 12 November 1930.
- ^ Emperor of Ethiopia Honors Bishop Freeman; Sends Gold-Encased Bible and Cross for Prayer 8 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. The New York Times. 27 January 1931.
- ^ Nahum, Fasil (1997). Constitution for a Nation of Nations: The Ethiopian Prospect. Red Sea Press. . p. 17.
- ^ a b Nahum, Fasil (1997). Constitution for a Nation of Nations: The Ethiopian Prospect. Red Sea Press. . p. 22.
- ^ Mockler, p. 61
- ^ a b Carlton, Eric (1992) Occupation: The Policies and Practices of Military Conquerors. Taylor & Francis. . pp. 88–9.
- ^ a b Vandervort, Bruce (1998). Wars of Imperial Conquest in Africa, 1830–1914. Indiana University Press. . p. 158.
- ^ Churchill, Winston (1986). The Second World War. p. 165.
- ^ Baudendistel, Rainer (2006) Between Bombs And Good Intentions: The Red Cross And the Italo-Ethiopian War. Berghahn Books. . p. 168.
- ^ Young, John (1997). Peasant Revolution in Ethiopia. Cambridge University Press. . p. 51.
- ^ Garvey, Marcus. The Marcus Garvey and Universal Negro Improvement Association Papers. 1991, p. 685.
- ^ Mockler, p. 123.
- ^ Spencer, John (2006). Ethiopia at Bay: A Personal Account of the Haile Selassie Years. Tsehai Publishers. . p. 62.
- ^ Barker, A. J. (1936) The Rape of Ethiopia. p. 132
- ^ Spencer, John (2006). Ethiopia at Bay: A Personal Account of the Haile Selassie Years. Tsehai Publishers. . p. 72.
- ^ Moseley, Ray (1999). Mussolini's Shadow: The Double Life of Count Galeazzo Ciano. Yale University Press. . p. 27.
- ^ Jarrett-Macauley, Delia (1998) The Life of Una Marson, 1905–65. Manchester University Press. . pp. 102–3.
- ^ Ferraro, Vincent. "Haile Selassie, "Appeal to the League of Nations", June 1936". Mtholyoke.edu. 22 Ekim 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Eylül 2010.
- ^ Time Magazine Man of the Year 29 Nisan 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. 6 Ocak 1936.
- ^ Time Magazine, "Distressed Negus".
- ^ Elleray, D. Robert (1998). A Millennium Encyclopaedia of Worthing History. Worthing: Optimus Books. s. 119. ISBN .
- ^ "The Anglo-Ethiopian Society". 1 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Mayıs 2022.
- ^ "Exiled emperor at home in hotel". Malvern Gazette. 18 Ekim 2002. 6 Nisan 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Haziran 2011.
- ^ "Emperor's life in town is recalled in BBC film". Malvern Gazette. 14 Şubat 2003. 6 Nisan 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Haziran 2011.
- ^ "'Princesses were my school chums'". Malvern Gazette. Newsquest Media Group. 5 Mayıs 2006. 6 Nisan 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Haziran 2011.
- ^ "Emperor will be remembered as part of civic week". Malvern Gazette. 6 Haziran 2011. 6 Nisan 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Haziran 2011.
- ^ "Civic week to be launched with ceremony". Malvern Gazette. 21 Haziran 2011. 6 Nisan 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Haziran 2011.
- ^ My Life and Ethiopia's Progress. Vol. 2, 1999, pp. 11–2.
- ^ My Life and Ethiopia's Progress. Vol. 2, 1999, pp. 26–7.
- ^ a b My Life and Ethiopia's Progress. Vol. 2, 1999, p. 25.
- ^ a b Ofcansky, Thomas P. and Berry, Laverle (2004). Ethiopia A Country Study. Kessinger Publishing. . pp. 60–1.
- ^ My Life and Ethiopia's Progress. Vol. 2, 1999, p. 27.
- ^ a b c My Life and Ethiopia's Progress. Vol. 2, 1999, pp. 40–2.
- ^ My Life and Ethiopia's Progress. Vol. 2, 1999, p. 170.
- ^ Shinn, p. 3.
- ^ Lutz Haber. . The Anglo-Ethiopian Society. 30 Ocak 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2020.
- ^ Barker, A. J. (1936) The Rape of Ethiopia. p. 156.
- ^ My Life and Ethiopia's Progress, Vol. 2, 1999, p. 165.
- ^ Hinks, Peter P.; McKivigan, John R. and Williams, R. Owen (2007). Encyclopedia of Antislavery and Abolition 22 Eylül 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Greenwood Publishing Group, p. 248. .
- ^ Shinn, p. 201.
- ^ a b Shinn, pp. 140–1.
- ^ a b c d e Ofcansky, Thomas P. and Berry, Laverle (2004). Ethiopia A Country Study. Kessinger Publishing. . pp. 63–4.
- ^ Willcox Seidman, Ann (1990). Apartheid, Militarism, and the U.S. Southeast. Africa World Press. . p. 78.
- ^ a b Watson, John H. (2000) Among the Copts. Sussex Academic Press. . p. 56.
- ^ As described at the website.
- ^ Nathaniel, Ras (2004). 50th Anniversary of His Imperial Majesty Haile Selassie I. Trafford Publishing. . p. 30.
- ^ . Country-studies.com. 6 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2010.
- ^ a b c Mammo, Tirfe (1999). The Paradox of Africa's Poverty: The Role of Indigenous Knowledge. The Red Sea Press. ss. 103. ISBN .
- ^ Addis Zemen newspaper, 3 Ekim 1947.
- ^ a b Zewde, Bahru (2001) A History of Modern Ethiopia. Oxford: James Currey. . pp. 220–26.
- ^ a b Mammo, Tirfe (1999). The Paradox of Africa's Poverty: The Role of Indigenous Knowledge.The Red Sea Press. . p. 100.
- ^ "General Assembly Resolutions 5th Session". United Nations. 9 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Ekim 2007.
- ^ Haile, Semere (1987) "The Origins and Demise of the Ethiopia-Eritrea Federation", Issue: A Journal of Opinion, 15, pp. 9–17.
- ^ ; Wayback Machine. jimmatimes.com. 29 Ocak 2012
- ^ Brewer, Sam Pope (5 Ekim 1963). "Selassie, at U.N., Recalls 1936 Plea to Leagu". New York Times. 8 Ocak 2014 tarihinde kaynağından .
- ^ "Emperor of Ethiopia Addresses General Assembly, Photo # 84497". 4 Ekim 1963. 8 Ocak 2014 tarihinde kaynağından .
- ^ "Wikiquote "Selassie's Address to the United Nations"". 22 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2010.
- ^ a b De Waal, p. 58.
- ^ a b c Dickinson, Daniel, "The last of the Ethiopian emperors" 6 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., BBC News, Addis Ababa, 12 May 2005.
- ^ 3. Rebellion and famine in the north under Haile Selassie 24 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., p. 58. n. 7; from De Waal
- ^ Eldridge, John Eric Thomas (1993) Getting the Message: News, Truth and Power. Psychology Press. . p. 26.
- ^ "The Unknown Famine in Ethiopia 1973". BBC. 2 Haziran 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Eylül 2010.
- ^ Dimbleby, Jonathan (28 Temmuz 2002). "Jonathan Dimbleby and the hidden famine". The Guardian. Londra. 26 Haziran 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Eylül 2010.
- ^ "Feeding on Ethiopia's famine". The Independent. 8 Aralık 1998. 19 Eylül 2015 tarihinde kaynağından .
- ^ De Waal, p. 61.
- ^ Woodward, Peter (2003). The Horn of Africa: Politics and International Relations. I. B. Tauris. . p. 175.
- ^ Kumar, Krishna (1998). Postconflict Elections, Democratization, and International Assistance. Lynne Rienner Publishers. . p. 114.
- ^ "Ethiopia – Government and Politics". Mongabay.com. 22 Şubat 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Nisan 2014.
- ^ a b c Launhardt, Johannes (2005). Evangelicals in Addis Ababa (1919–1991). LIT Verlag. . p. 239-40.
- ^ a b Meredith, Martin (2005). The Fate of Africa: From the Hopes of Freedom to the Heart of Despair. Public Affairs. . p. 216.
- ^ a b Shinn, p. 44.
- ^ "Haile Selassie of Ethiopia Dies at 83". New York Times. 28 Ağustos 1975. 7 Ağustos 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Temmuz 2007.
Haile Selassie, the last emperor in the 3,000-year-old Ethiopian monarchy, who ruled for half a century before he was deposed in a military coup last September, died yesterday in a small apartment in his former palace. He was 83 years old. His death was played down by the military rulers who succeeded him in Addis Ababa, who announced it in a normally scheduled radio newscast there at 7 am They said that he had been found dead in his bed by a servant, and that the cause of death was probably related to the effects of a prostate operation Haile Selassie underwent two months ago.
- ^ a b An Imperial Burial for Haile Selassie, 25 Years After Death 14 Şubat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. New York Times. 6 Kasım 2000.
- ^ Ottaway, Marina and Ottaway, David (1978) Ethiopia: Empire in Revolution. New York: Africana. . p. 109, n. 22.
- ^ "Ethiopians Celebrate a Mass for Exhumed Haile Selassie". New York Times. 1 Mart 1992.
- ^ a b Lorch, Donatella (31 December 1995). "Ethiopia Deals With Legacy of Kings and Colonels". The New York Times.
- ^ Edmonds, Ennis Barrington (2002). Rastafari: From Outcasts to Culture Bearers. Birleşik Krallık: Oxford University Press. s. 55. ISBN .
- ^ . Afronord.tripod.com. 11 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2010.
- ^ Mockler, p. xxvii.
- ^ "Rastafarian beliefs". BBC. 9 Ekim 2009. 14 Ekim 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Eylül 2010.
- ^ "The African Diaspora, Ethiopianism, and Rastafari". Smithsonianeducation.org. 22 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Eylül 2010.
- ^ . Debate.uvm.edu. 11 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2010.
- ^ . Ethiopianhistory.com. 23 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2010.
- ^ a b c Owens, Joseph (1974) Dread, The Rastafarians of Jamaica.
- ^ . Rastafarispeaks.com. 20 Ocak 2003. 10 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2010.
- ^ Barrett, Leonard E. (1988). The Rastafarians. Beacon Press. ss. 118-. ISBN . 5 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Eylül 2014.
- ^ Christopher John Farley, Before the Legend: The Rise of Bob Marley, p. 145.
- ^ , People Funny Boy (Lee "Scratch" Perry biography), p. 41.
- ^ Murrell, p. 64.
- ^ David Howard, Kingston: A Cultural and Literary History, p. 176.
- ^ "The State Visit of Emperor Haile Selassie I". Jamaica-gleaner.com. 27 Ocak 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Eylül 2010.
- ^ "Commemorating The Royal Visit by Ijahnya Christian" 2 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., The Anguillian Newspaper, 22 Nisan 2005.
- ^ White, pp. 15, 210, 211.
- ^ Bogues, Anthony (2003) Black Heretics, Black Prophets: Radical Political Intellectuals. Psychology Press. . p. 189.
- ^ Bradley, Lloyd (2001) This Is Reggae Music: The Story of Jamaica's Music. Grove Press. . pp. 192-93.
- ^ a b c Edmonds, Ennis Barrington (2002) Rastafari: From Outcasts to Culture Bearers. Oxford University Press. . p. 86.
- ^ a b Habekost, Christian (1993) Verbal Riddim: The Politics and Aesthetics of African-Caribbean Dub Poetry. Rodopi. . p. 83.
- ^ a b O'Brien Chang, Kevin and Chen, Wayne (1998). Reggae Routes: The Story of Jamaican Music. Temple University Press. s. 243. ISBN . 5 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Eylül 2014.
- ^ ; Wayback Machine Dr. Ikael Tafari, , 24 Aralık 2007.
- ^ White, p. 211.
- ^ Funk, Jerry (2007) Life Is an Excellent Adventure 5 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Trafford Publishing. . p. 149.
- ^ Marley, Rita (2004). No Woman No Cry: My Life with Bob Marley. Hyperion. s. 43. ISBN . 5 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Eylül 2014.
- ^ . Rasta-man-vibration.com. 24 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2010.
- ^ King, Jawara (8 Haziran 2009). Transform Your World Through the Powers of Your Mind. AuthorHouse. s. 295. ISBN .
- ^ "Emperor Haile Selassie's Denial Of Being The Messiah". Jamicans.com. 3 Nisan 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Eylül 2014.
- ^ Hood, Robert Earl (Ocak 1990). Must God Remain Greek?: Afro Cultures and God-talk. Fortress Press. ss. 93-. ISBN . 5 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Eylül 2014.
- ^ "Ethiopians in D.C. Region Mourn Archbishop's Death". Washington Post. 13 Ocak 2006. 18 Ekim 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Eylül 2014.
- ^ "Bob Marley Anniversary Spotlights Rasta Religion". National Geographic. 28 Ekim 2010. 16 Nisan 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Eylül 2014.
- ^ "Haile Selassie I – God of the Black race". BBC. 28 Şubat 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Eylül 2014.
- ^ Nettleford, Rex (1970). Mirror, Mirror: Identity, Race and Protest in Jamaica. Jamaika: William Collins and Sangster Ltd.
- ^ . Shashamane.org. 3 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2010.
- ^ Man of the Millennium 5 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. 4th Avenue Films.
- ^ a b c d e Copley, Gregory R. (1998). Ethiopia Reaches Her Hand Unto God: Imperial Ethiopia's Unique Symbols, Structures and Role in the Modern World. the International Strategic Studies Association'in bir parçası olan Defense & Foreign Affairs. s. 17. ISBN .
- ^ . Religious, Traditional & Ceremonial. 18 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2014.
- ^ . Blic.rs. 21 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2010.
- ^ . 7 Mart 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2014.
- ^ Abbott, Elizabeth (1988). Haiti: An insider's history of the rise and fall of the Duvaliers. Simon & Schuster. s. 139. ISBN .
- ^ Odluka o proglašenju Njegovog Carskog Veličanstva Cara Etiopije Haila Selasija Prvog za počasnog građanina SFRJ ("Službeni list SFRJ", br. 33/72 14 Ağustos 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde . 319-655
- ^ "Shoa6". Royalark.net. 23 Nisan 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Eylül 2010.
- Genel
- Haile Selassie I. My Life and Ethiopia's Progress: The Autobiography of Emperor Haile Selassie I. Translated from Amharic by . New York: Frontline Books, 1999.
- Marcus, Harold G. (1994). A History of Ethiopia. Londra: University of California Press. s. 316. ISBN .
- Mockler, Anthony (2003). Haile Selassie's War. Signal Books. ISBN .
- Murrell, Nathaniel Samuel and Spencer, William David and McFarlane, Adrian Anthony (1998). Chanting Down Babylon: The Rastafari Reader. Temple University Press. ISBN .
- Roberts, Andrew Dunlop (1986). The Cambridge History of Africa: From 1905 to 1940, Volume 7. Cambridge: Press Sindicate of the University of Cambridge. ISBN .
- Shinn, David Hamilton and Ofcansky, Thomas P. (2004). Historical Dictionary of Ethiopia. Scarecrow Press. ISBN .
- De Waal, Alexander (1991). Evil Days: Thirty Years of War and Famine in Ethiopia (PDF). Human Rights Watch. ISBN . 20 Kasım 2014 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 22 Eylül 2014.
- (2006). Catch a Fire: The Life of Bob Marley. Henry Holt and Company. ISBN .
Konuyla ilgili yayınlar
- Paul B. Henze. "The Rise of Haile Selassie: Time of Troubles, Regent, Emperor, Exile" and "Ethiopia in the Modern World: Haile Selassie from Triumph to Tragedy" in Layers of Time: A History of Ethiopia. New York: Palgrave, 2000.
- Ryszard Kapuściński, . 1978.
- Haile Selassie I: Ethiopia's Lion of Judah, 1979,
- Haile Selassie's war: the Italian-Ethiopian Campaign, 1935–1941, 1984,
- Haile Selassie, western education, and political revolution in Ethiopia, 2006,
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta Haile Selassie I ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Ethiopian Treasures - Emperor Haile Selassie I 4 Eylül 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Speech to the League of Nations, Haziran 193622 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (full text)
- - slideshow Life Dergisi
- Marcus Garvey's prophecy of Haile Selassie I as the returned messiah1 Temmuz 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Haile Selassie I and the Italo-Ethiopian war1 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Haile Selassie I, the Later Years17 Eylül 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- A critical look at the reign of Emperor Haile Selassie I of Ethiopia30 Nisan 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- BBC article, memories of his personal servant7 Ocak 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Watch News Reel: His Imperial Majesty, Emperor Haile Selassie I of Ethiopia visits Jamaica, 21 Nisan 196614 Mart 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Ba Beta Kristiyan Haile Selassie I - The Church of Haile Selassie I15 Eylül 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Collection by Martin Rikli in 1935-1936, including photos of Haile Selassie 24 Nisan 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., open access through the University of Florida Digital Collections 21 Eylül 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- The Emperor's Clothes 5 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- A History of Ethiopia 5 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- "Distressed Negus". Time Magazine. 15 Kasım 1937. 9 Ekim 2007 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Ocak 2010.
Haile Selassie Doğumu: 23 Temmuz 1892 Ölümü: 27 Ağustos 1975 | ||
Resmî unvanlar | ||
---|---|---|
Önce gelen I. Zewditu | Etiyopya imparatoru 2 Kasım 1930 - 12 Eylül 1974 | Monarşi kaldırıldı |
Hak iddia edilen unvanlar | ||
Makam kaybı Komünistler devraldı | — Hak olarak elde tutulan unvanlar — Etiyopya imparatoru 12 Eylül 1974 - 27 Ağustos 1975 | Sonra gelen |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
I Haile Selassie Amharca ቀዳማዊ ኀይለ ሥላሴ qadamawi hayla sellase Amharca ha ɪlɜ sɨlːase 23 Temmuz 1892 27 Agustos 1975 dogum adi Tafari Makonnen Woldemikael 1916 dan 1930 a Etiyopya nin naibi ve 1930 dan 1974 e kadar Etiyopya Imparatoru Geleneksel olarak kokleri Kral Suleyman ve Saba Melikesi Belkis a kadar izlenen bir hanedanin mirascisidir I Haile SelassieEtiyopya imparatoruHukum suresi2 Kasim 1930 12 Eylul 1974Tac giymesi2 Kasim 1930Once gelenI ZewdituSonra gelenDe jure De facto Aman Andom Derg Cuntasi Dogum23 Temmuz 1892 1892 07 23 Olum27 Agustos 1975 83 yasinda Addis AbabaDefinKutsal Ucleme Katedrali Addis AbabaEs ler iCocuk lar iPrenses Romanework Prenses Tenagnework Amha Selassie Asfaw Wossen Prenses Zenebework Prenses Tsehai Prens Makonnen Prens Sahle SelassieTam adiTafari Makonnen WoldemikaeHanedanSuleyman HanedaniBabasiRas Makonnen Woldemikael GudessaAnnesiWoizero Yeshimebet Ali Abba JifarDiniEtiyopya Ortodoks Tevhidi KilisesiImza 1936 yilinda Milletler Cemiyeti nde Imparator Italya yi II Italya Habesistan Savasi nda insanlarina karsi kimyasal silah kullanmasi nedeniyle kinadi Onun uluslararasi bakis acisi Etiyopya yi Birlesmis Milletler in onde gelen uyesi haline getirdi ve onun politik dusunceleri ve deneyimi ortaya cikan cok yanlilik ve Kolektif guvenlik konularinin ufkunu acmis ve kalici olmalarini saglamistir Onun asiller mekwannint arasinda cikan isyanlari bastirmasi bazi yorumlarda Etiyopya nin yeteri kadar modernlesememesinin nedeni olarak algilanmis ve onun bazi tarihciler tarafindan elestirilmesine neden olmustur Insan Haklari Izleme Orgutu gibi bazi gruplar tarafindan baskici ve demokratik olmayan bir yonetim surdurmekle elestirilmistir Takipcilerinin 200 000 ile 800 000 arasi oldugu tahmin edilen Rastafaryanizm hareketi taraftarlari arasinda Haile Selassie Incil deki yeniden dirilen Mesih yani bedenlesmis tanri oldugu kabul edilir 1930 lu yillarda Jamaika nin baslangicinda Rastafaryanizm hareketi Haile Selassie yi sonsuz baris dogruluk ve refahin olacagi gelecekteki altin caga onderlik edecek bir Mesih olarak kabul etmistir Haile Selassie hayati boyunca Etiyopya Ortodoks Tevhidi Kilisesi mensubuydu Haile Selassie Etiyopya ve Afrika tarihinde donum noktasi olan bir figurdur AdiLij Teferi Makonnen 3 yasinda Haile Selassie cocuklugunda Lij Tafari Makonnen Amharca ልጅ ተፈሪ መኮንን lij teferi mekōnnin olarak biliniyordu Lij unvani cocuk olarak tercume edilir ve gencin asil kandan geldigini gostermesine hizmet eder Tafari ismi saygi duyulan ya da korkulan kisi anlamina gelir Bircok Etiyopyali gibi sahsi Tafari ismini babasinin Makonnen ismi ve seyrek olarak dedesinin Woldemikael ismi izler Ge ez dilindeki ismi Haile Selassie ona bebek iken vaftiz sirasinda verilmis ve 1930 yilinda hukumdarlik isminin bir parcasi olarak uyarlanmistir Harer valisiyken Ras Teferi Makonnen olarak biliniyordu Ras unvani bas olarak tercume edilir ve Duk karsiligi bir soyluluk derecesidir ancak siklikla prens olarak tercumelerde kullanilir 1916 yilinda Imparatorice I Zewditu onu Balemulu Silt an Enderase Tam yetkili naip makamina atadi 1928 yilinda Imparatorice ona Shoa tacini vererek Negus ya da Kral unvanina yukseltti 2 Kasim 1930 tarihinde Imparatorice Zewditu nun olumunun ardindan Ras Tafari Krallarin Krali olarak tac giydi bu unvan siklikla serbest ceviriyle diger dillerde Imparator olarak kullanilir Tahta gecmesi ile hukumdarlik ismi olarak I Haile Selassie ismini aldi Haile Ge ez de gucu Selassie ise Ucleme manasindadir boylece Haile Selassie yaklasik olarak Uclemenin gucu olarak cevrilebilir Haile Selassie nin makaminin tam unvani Yuce majesteleri I Haile Selassi Krallarin Krali Lordlarin Lordu Yahuda Kavminin Fatih Aslani Tanrinin Secilmisi Bu unvan Etiyopya hanedan gelenekleri geregince butun hukumdarlarin kendi gecmislerini Kral Suleyman ve Saba Melikesi Belkis in soyundan gelen I Menelik e dayandirmasini yansitir Etiyopyalilar Haile Selassie yi Janhoy Talaqu Meri ve Abba Tekel i iceren bircok isimle adlandirir Rastafaryanizm hareketi bu unvanlarin bircogunu kullanmanin yaninda ayrica onun icin Jah Jah Rastafari ve HIM His Imperial Majesty kisaltmasi isimlerini de kullanir HayatiErken donem Ras Makonnen Woldemikael ve oglu Lij Tafari Makonnen I Haile Selassie nin hukumdarlik cizgisi Babasinin annesinden Amhara halkindan gelir fakat onun Oromo ve Gurage kokleri de vardir Etiyopya nin Harar vilayetinin Ejersa Goro koyunde 23 Temmuz 1892 tarihinde dogmustur Annesi Wollo vilayetinin Oromo hukumdari olarak taninan Dejazmach Ali Abba Jifar in kizkardesi Woizero Leydi Yeshimebet Ali Abba Jifar dir Anneannesi Gurage halkinin mirasini tasir Tafari nin babasi Ras Makonnen Woldemikael Gudessa Harar valisiydi Ras Makonnen I Italya Habesistan Savasi nda General olarak hizmet etmis Adowa Muharebesinde anahtar rol oynamistir ayrica baba tarafindan Oromo fakat anne tarafindan Amhara kokenlidir Haile Selassie imparatorluk tacina Woizero Tenagnework Sahle Selassie II Menelik in halasi ve Shewa li Negus Sahle Selassie nin kizi olan babasinin anneannesi Woizero Tenagnework Sahle Selassie yoluyla ulasmistir Boylece Antik Israil in Krali Suleyman ve Saba Melikesi Belkis in dogrudan soyundan geldigini iddia edebilmistir Ras Makonnen Tafari icin Harar da Etiyopyali Kapusen Abba Samuel Wolde Kahin ve Guadeloupe den cerrah Dr Vitalien in yonlendirmesi ile birinci derece kuzenini Imru Haile Selassie ayarlamistir Tafari 13 yasinda 1 Kasim 1905 tarihinde Dejazmach Kapinin komutani olarak cevrilebilir yaklasik olarak Duk karsiligidir unvanini almistir Kisa bir sure sonra babasi Kulibi de 1906 yilinda olmustur Valiligi Ras Tafari Harar Valisi 1906 de yalnizca ad olarak Selale Valiligini almistir orasi dusuk onemli bir yerdi fakat calismalarina devam edebilme imkani sundu 1907 de Sidamo Vilayetinin bir kismina vali olarak atandi Onlu yaslarinin sonlari boyunca sozde olmak uzere Haile Selassie Woizero Altayech ile evlendi bu birliktelikten kizi Prenses Romanework dogdu Kardesi Yelma nin 1907 yilinda olumunun ardindan Harar valiligi bos kaldi ve idare Menelik in sadik generali Dejazmach Balcha Safo ya kaldi Balcha Safo nun Harar idaresi etkisizdi ve II Menelik in son hastaligi boyunca ve Imparatorice un kisa hukumdarliginda Tafari 1910 ya da 1911 yilinda Harar valisi yapildi 3 Agustos ta veliaht Lij Iyasu nun yegeni Ambassel li ile evlendi Naipligi Tafari Makonnen in V Iyasu nun azledilmesi hareketine katkisinin boyutu genis sekilde ozellikle Haile Selassie nin bu konunun kendi detayli kayitlarinda tartisilmistir V Iyasu ya da Lij Iyasu adi konulmus ancak tac giymemis 1913 ile 1916 yillari arasi Etiyopya imparatorudur Iyasu nun sayginligi skandal davranislari ve buyukbabasi II Menelik in sarayindaki soylulara karsi olan saygisiz davranislari nedeniyle zarar gormustu Iyasu nun Islam ile flort etmesi Imparatorlugun Etiyopya Ortodoks Kilisesi onderleri arasinda ihanet olarak goruldu 27 Eylul 1916 tarihinde Iyasu tahttan indirildi Iyasu nun azledilmesi hareketine katilanlar II Menelik in uzun donem savas bakanligini yapmis Fitawrari Habte Giyorgis gibi muhafazakarlardi Iyasu nun azledilmesi hareketi hem gelisimci hem de muhafazakar hiziplerden destek toplayan Tafari yi tercih etti Temel olarak Iyasu Islam ile olan diyalogu temelinde tahttan azledildi Onun yerine II Menelik in kizi Iyasu nun halasi I Zewditu ismi ile Imparatorice olurken Tafari Ras derecesine yukseltildi ve asikar varis ve veliaht prens yapildi Izleyen guc dagiliminda Tafari Tam yetkili naip Balemulu Inderase rolunu kabul etti ve Etiyopya imparatorlugunun de facto hukumdari oldu Mangista Ityop p ya Zewditu hukum surerken Tafari yonetti Imparatorice Zewditu guvendigi bir rahibiyle 27 Eylul 1916 tarihinde Iyasu tahttan indirilirken 8 Ekim gunu Ogaden colune kacmayi basardi ve babasi Wollo lu Negus Mikael onun yardimina geldi 27 Ekim gunu Negus Mikael ve ordusu Zewditu ve Tafari ye sadik Fitawrari Habte Giyorgis in ordusu ile karsilasti Segale Savasi boyunca Negus Mikael yenildi ve esir alindi Iyasu nun tekrar tahti almasi sansi kalmadi ve izini kaybettirdi 11 Ocak 1921 tarihinde yakalanmadan gecen bes yilin ardindan Gugsa Araya Selassie tarafindan Iyasu tutuklandi 11 Subat 1917 tarihinde Zewditu nun tac giyme toreni gerceklesti Naibi Tafari uzerinden hukum surecegine yemin etti Tafari her ikisinin daha goz onunde olaniydi ancak Zewditu onursal hukumdar olmaktan uzakti Bunun en onemli sebebi bulundugu makamin rakip hiziplerin iddialarina ara buluculuk yapmasiydi Bir diger deyisle son sozu Zewditu soyluyordu Tafari pozisyonun zayifligi nedeniyle gunluk yonetsel gorevlerin yukunu alirken bu onun icin genellikle verimsiz calisma anlamina geliyordu Baslangicta Tafari nin ordusu kotu donanimli mali durumu sinirli ve Imparatorice Savas Bakani ve vilayet valilerinin ortak etkisine direnecek zayif gucu vardi Naipliginde II Menelik tarafindan baslatilan ihtiyatli modernizasyon politikalarini veliaht prens olarak gelistirdi Ayrica bu donem 1918 grip salgini nedeniyle hastalanmasina ragmen iyilesmeyi basardi Etiyopya nin Milletler Cemiyeti ne girmesini 1923 yilinda koleligi kaldirmak sozuyle guvence altina aldi II Tewodros ten beri her imparator koleligi son erdirmek icin beyannameler yayinlasalarda bunlarin hicbir etkisi olmuyordu uluslararasi olarak reddedilmis bu uygulama Etiyopya da 1930 larin baslarinda yaklasik 2 Milyon kole ile Haile Selassie nin hukumdarliginda cok iyi direnc gosterdi Yurt disi seyahatleri Haile Selassie 1923 civari 1924 yilinda Ras Tafari Kudus Kahire Iskenderiye Paris Bruksel Amsterdam Stockholm Londra Cenevre ve Atina yi iceren Avrupa ve Orta Dogu turu gerceklestirdi Onun bu turuna Bati Tigre vilayetinden Ras Seyum Mangasha Gojjam vilayetinden Ras Hailu Tekle Haymanot Illubabor vilayetinden Ras Mulugeta Yeggazu Ras Makonnen Endelkachew ve Blattengeta Heruy Welde Sellase katilmislardir Avrupa ya yapilan gezinin temel amaci denize erisim saglamakti Paris te Tafari Fransiz Dis Isleri Bakanligi ndan bunun olamayacagini ortaya cikardi Fakat bu amac basarisiz olurken o ve yanindakiler okul hastane fabrikalar ve kiliseleri incelediler Avrupa modellerinin arkasindan bircok reformu gerceklestirmesine ragmen Avrupa nin baskisina karsi temkinli davranmistir Ekonomik emperyalizm karsi korunmak icin Tafari tum girisimlerde en az bir tane yerel ortak olmasini talep etti Modernizasyon kampanyasi sirasinda Biz Avrupa ilerlemesine sadece bizi cevreledigi icin ihtiyac duyuyoruz Bu bir firsatken ve ayni zamanda talihsizliktir demistir Ras Tafari nin Avrupa Levant ve Misir seyahatleri sirasinda o ve onun maiyeti cosku ve buyuk merak ile karsilandi Ona onun gibi babalari ceyrek yuzyil once Adowa Muharebesinde Italya ya karsi zafer kazanmis generallerin ogullari olan Seyum Mangasha ve Hailu Tekle Haymanot eslik ediyordu Maiyetinin bir diger uyesi Mulugeta Yeggazu ise Adowa Muharebesine genc bir erkek olarak katilmisti Etiyopyalilar Dogulu Agirbasliliklari ve zengin resmedilmeye deger saray elbiseleriyle medyada sansasyon yaratiyorlardi yanlarinda birde arslan surusu vardi onlari Fransa baskani Alexandre Millerand ve basbakani Raymond Poincare Birlesik Krallik Krali V George ve Paris Zooloji Bahcesine Jardin Zoologique dagitti Bir tarihci soyle not etmisti Cok seyrek olarak bir seyahat bu kadar cok anekdota ilham verir Iki aslana karsilik Birlesik Krallik Ras Tafari ye Imparatorice Zewditu ya guvenle ulastirilmasi icin Imparator II Tewodros un tacini hediye ettiler Tac Robert Napier tarafindan 1868 Etiyopya Seferi sirasinda alinmisti Ayni donemde veliaht prens Kudus Ermeni Manastirini ziyaret etmis oradan 1915 Ermeni Kirimi ndaki olaylarinda babalarini kaybetmis 40 Ermeni yetimi evlatlik edinmistir አርባ ልጆች Arba Lijoch Kirk Cocuk Ras Tafari gencler icin muzik egitimi duzenlemis ve geldiginde imparatorluk bandosu kurmustur Kral ve Imparator 1928 yilinda Dejazmatch Balcha Safo buyuk silahli bir ordu ile Addis Ababa ya gelerek Ras Tafari Makonnen in otoritesine meydan okumustur Tafari vilayetlerden destekleri toplarken Menelik in atadiklarinin cogu yeni duzenlemelere uymayi reddettiler Kahve zengini Sidamo Vilayeti valisi Shum Balcha Safo ozellikle sorun cikariyordu Merkezi hukumete gonderdigi tahsilatla kazanilan gercek karlari gostermiyordu ve Tafari onu Addis Ababa ya cagirdi Yasli adam buyuk bir hiddetle ve asagilamak icin buyuk bir ordu ile geldi Dejazmatch Balcha Safo Imparatorice Zewditu ya baglilik sundu ama Ras Tafari yi es gecti 18 Subatta Dejazmatch Balcha Safo ve kisisel korumasi Addis Ababa daydi Ras Tafari ise Ras Kassa Haile Darge yi ordusuyla onun yerine Sidamo VilayetiShum u olarak Desta Damtew tarafindan yeri doldurulan Birru Wolde Gabriel in gecmesi icin yolladi Time Dergisi kapagi 3 Kasim 1930 Balcha Safo nun bu jesti Imparatorice Zewditu yu politik olarak guclendirdi ve Imparatorice Tafari yi ihanet ile suclamaya tesebbus etti Bunun icin Italya ile 2 Agustos ta imzalanan 20 yillik sureyi iceren anlasmadaki comert pazarliklar kullanildi Eylulde Imparatoricenin bir kisim adamlarinin da dahil oldugu bir grup muhafazakar Tafari yi dusurmek icin darbe girisiminde bulundu Darbe girisiminin baslangici trajik sonucu komikti Tafari ve eslik eden birlikler karsilastiklarinda darbenin elebaslari Menelik in mozolesindeki saray zeminine sigindilar Tafari ve adamlari onlarin etrafini sadece Zewditu nun kisisel korumalari ile sardi Tafari nin askerlerinin cogu vardiginda silahlarinin ustunlugu ile cikmalarina izin verildi Polis destegi kadar halkin destegi Tafari nin yaninda yer aldi Sonucta Imparatorice yumusadi ve Tafari ye 7 Ekim 1928 tarihinde Negus Amharca Kral olarak tac giydirdi Tafari nin Kral olarak tac giymesi tartismalidir Imparatorlugun yerel bir kralligina gitmek yerine Imparatorice ile ayni alanda oturuyordu Iki hukumdarin biri vasal digeri imparator bu durumda Imparatorice ayni yerde oturmalarinin Etiyopya tarihinde baska bir ornegi yoktu Muhafazakarlar tacin agirbasliligina hakaret algilayip bunun duzeltilmesini tahrik etmeye basladilar 1930 yilinda Ras Gugsa Welle nin isyanina onderlik ettiler Gugsa Welle Imparatorice nin kocasi ve Begemder vilayetinin Shum iydi 1930 yilinin baslarinda bir ordu ile valiliginin merkezi Gondar dan Addis Ababa ya yurudu 31 Mart 1930 tarihinde Gugsa Welle Negus Tafari ye sadik kuvvetler ile karsilasti ve Anchem Savasinda yenildi Gugsa Welle Catismada oldu Imparatorice nin aniden oldugu 2 Nisan 1930 tarihinde Addis Ababa da Gugsa Welle nin yenildigi ve oldugu haberleri hizla yayildi Kocasinin yenilgisi uzerine Imparatorice nin zehirlendigi dedikodulari uzun zaman surmesine ragmen ya da baska bir sekilde ayrildigi ama hala sevdigi kocasinin olum haberini duymasi ile yasadigi sok nedeniyle oldugu soylense de resmi raporda Diyabet nedeniyle ile grip benzeri atesten kaynakli ortaya cikan komplikasyonlara yenik dusmesi yazmaktadir Zewditu nun olumu ile Tafari Imparatorluk makamina yukselmis ve Neguse Negest ze Ityopp ya Etiyopya nin Krallarinin Karali oldugunu ilan etmistir 2 Kasim 1930 tarihinde Aya Yorgi Katedralinde tac giymistir Tac giyme toreni tum yonleriyle parlak bir hadisedir ve dunyanin her yerinden kraliyet ve mevki sahipleri katilmistir Bunlar arasinda Buyuk Britanya Krali V George nin oglu Gloucester Duku Prens Henry Fransa dan Maresal Louis Franchet d Esperey ve Italya dan Udine Prensi vardir Birlesik Devletler Misir Turkiye Isvec Belcika ve Japonya temsilcileri de hazir bulunmuslardir Torenin haberini kaleme alan Britanyali yazar Evelyn Waugh ile torenin bilinen tek filmini ceken Amerikali seyyah da hazir bulunanlar arasindaydilar Bir gazete haberi kutalamanin 3 000 000 dan fazla bir maliyete mal oldugunu yazmistir Katilanlarin cogu gosterisli hediyeler almistir buna bir ornek torene bile katilmamis ama toren gununu Imparatora duaya ayirmis Amerikali Kardinale Hristiyan Imparator un yolladigi altin kapakli Incil dir Haile Selassie 16 Temmuz 1931 tarihinde Etiyopya nin yazili ilk anayasasini devreye almistir anayasa cift meclisli yasama iceriyordu Anayasa gucu aristokrasinin elinde tutuyor aristokrasi arasinda demokratik standartlar kuruyor demokratik duzene gecisi tahayyul ediyordu Insanlar kendilerini sececekleri duruma gelene kadar yururlukte kalacaktir Anayasa Haile Selassie nin soyundan gelenlerin tahta gecmelerini sinirliyordu bu nokta Tigrai prensleri ve Imparatorun sadik kuzeni Ras Kassa Haile Darge gibi diger hanedan prenslerinde memnuniyetsizlik yaratti 1932 yilinda Jimma Krali II Abba Jifar in olumunun ardindan Jimma Kralligi Etiyopya tarafindan ilhak edildi Italya ile ihtilaf 1930 lu yillarda Etiyopya yenilenen Italyan emperyalist tasariminin hedefi oldu Benito Mussolini nin Fasist rejimi I Italya Habesistan Savasi nda alinan askeri yenilginin intikamini almak ve Adowa Muharebesi nde simgelesen liberal Italya nin Etiyopya yi feth etmekteki basarisizligini silmek istiyordu Etiyopya yi fethi ayrica fasizmin guclenmesine neden olacak ve Imparatorlugun soylemini artiracakti Etiyopya ayrica Italya nin Eritre siyle Italyan Somalisi arasinda kopru olacakti Etiyopya nin Milletler Cemiyeti ndeki yeri Italyanlarin 1935 yilindaki isgaline engel olamadi Cemiyet tarafindan tasarlanan Kolektif guvenlik anlamsizligi kanitlandi ve Etiyopya nin Milletler Cemiyeti ndeki muttefiklerinin Italya yi tatmin eden gizli Hoare Laval Paktinin ortaya cikmasiyla bir skandal patlak verdi Seferberlik Ogeden vilayetinin Walwal inda 5 Aralik 1934 tarihinde Italyanlar Etiyopya yi isgalini takiben Haile Selassie kuzey ordularina katildi ve Wollo vilayetinin Desse sinde karargah kurmustur 3 Ekim 1935 tarihinde Seferberlik emrini yayinlamistir 19 Ekim 1935 tarihinde Haile Selassie ordusu icin baskomutani Ras Kassa Haile Darge edaha daha kesin emirler verdi Etiyopyalilara nazaran Italyanlarin genis bir hava filosunun da dahil oldugu daha gelismis modern bir ordulari vardi Italyanlar ayrica Cenevre Sozlesmelerine ragmen savas boyunca genis sekilde kimyasal silah kullandilar Kizil Hac sahra hastanelerini bile hedef aldilar Savasin gelisimi 1935 Ekim ayinin baslarindan itibaren Italyanlar Etiyopya yi isgal etmislerdir Fakat Kasimda isgalin temposu gozle gorulur derecede yavasladi ve Haile Selassie nin kuzey ordulari Noel Direnisi olarak hareketi baslattilar Bu direnis sirasinda Italyanlar yerlerinde kalmaya ve savunma durum almalarina zorlanmislardir Fakat 1936 baslarinda Birinci Tembien savasinda Etiyopya direnisinin ilerleyisi durdurulmus ve Italyanlar ilerleyise gecmeye tekrar hazir hale gelmislerdir Amba Aradam savasindan sonra Kuzey Etiyopya ordularinin yenilmeleri ve yok olmalarindan sonra ikinci Tembien savasi ve Shire savasinda Haile Selassie kuzey cephesinde son Etiyopya ordusu ile sahaya sahaya inmistir 31 Mart 1936 tarihinde Tigray vilayetinin guneyinde Maychew savasinda kendisi Italyanlara karsi saldiri baslatmistir Imparatorun ordusu yenilmis ve yeniden tarumar olmustur Haile Selassie nin ordusu geri cekilirken Italyanlar tarafinda silahladirilip satin alinan asi Raya ve Azebo kabilelerinin mensuplari karadan Italyanlar ise havadan saldirmislardir 1 Mart 1896 tarihinde Italya Kralligi ile Etiyopya Imparatorlugu arasinda gerceklesen Adowa Muharebesi de Adwa olarak da bilinir ya da bazen Italyan ismi Adua Tigray vilayetinde Adowa kasabasi yakinlarinda gerceklesmisti Bu muharebe I Italya Habesistan Savasi nin zirvesidir Etiyopya egemenligini guvence altina almistir Italya ya kasi direnis yok olmaya baslayinca Haile Selassie Lalibela daki kaya kiliselere oruc ve dua etmeye gitti Haile Selassie baskentine donmeden once cok ciddi yakalanma riskine ragmen daki kiliselere yalniz basina bir hac yapti Devlet konsulunde firtinali bir oturumdan sonra Addis Ababa nin artik savunulamayacagi konusunda fikir birligine varildi hukumetin Gore nin guneyinde bir kasabaya yerlesmesine ve Imparatorluk hanedaninin korunmasi icin Imparatorun karisi ve Imparatorluk ailesinin kalaninin derhal Cibuti ye gitmesi ve oradan Kudus e devam etmelerine karar verildi Surgun Tartismasi Imparator Kudus e geliyor Mayis 1936 Haile Selassie nin Gore ye mi yoksa surgundeki ailesinin yanina mi gidecegi ile ilgili ileri tartismalarin sonunda Etiyopya dan ailesi ile ayrilip Milletler Cemiyeti nin Cenevre merkezinde sunacaklari Etiyopya davasinda hazir olmasi konusunda fikir birligine vardilar Karar anonim degildi ve soylu Blatta Tekle Wolde Hawariat inde oldugu bircok katilimci Etiyopya hukumdarinin isgal kuvvetlerinden once kacmasina siddetle muhalefet ettiler Haile Selassie yoklugunda yerine Veliaht Prens olarak kuzeni Ras Imru Haile Selassie yi atayarak 2 Mayis 1936 tarihinde ailesiyle Cibuti ye hareket etti 5 Mayis tarihinde Maresal Pietro Badoglio Italyan birliklerinin basinda Addis Ababa ya girdi ve Mussolini Etiyopya nin bir Italyan vilayeti oldugu acikladi III Vittorio Emanuele yeni Etiyopya imparatoru olarak ilan edildi Diger yandan bir gun once Etiyopyali surgunler Britanya Kruvazoru HMS Enterprise ile Cibuti den ayrilarak Imparatorluk ailesinin zaten yerlesmis oldugu Birlesik Krallik Filistin Mandasi da bulunan Kudus e dogru yola ciktilar Hayfa dan karaya cikip Kudus e gittiler Orada ilk is Milletler Cemiyeti nin Cenevre merkezinde sunacaklari davaya hazirlanmaya basladilar Suleyman Hanedani Davud Hanedanindan geldigini iddia etmesi bakimindan Kudus un secimi fazlaca sembolik anlam iceriyordu Haile Selassie ve maiyeti Kutsal Topraklar dan ayrilip Cebelitarik a Britanya Kruvazoru HMS Capetown ile yola ciktilar Cebelitarik tan normal yolcu hatlari ile devam ettiler Bunu yaparken Birlesik Krallik hukumeti masraflari karsiladi Kolektif guvenlik ve Milletler Cemiyeti 1936 Milletler Cemiyeti nin Haile Selassie ye Genel Kurul a konusma firsati vermesi uzerine Mussolini Etiyopya yi isgalinin uzerine acilen kendisinin Etiyopya imparatorlugunu ilan etti Italya hatta 12 Mayis 1936 tarihinde delegasyonunu Cemiyet den cekti Haile Selassie Milletler Cemiyeti salonuna girdiginde Genel Kurul baskani kendisini Yuce majesteleri Etiyopya nin Imparatoru Sa Majeste Imperiale l Empereur d Ethiopie olarak takdim etmistir Bu takdim salonda bulunan cok miktardaki Italyan gazeteci tarafindan yuhalanmis ve isliklanmistir Mussolini nin damadi Kont Galeazzo Ciano nun daha onceden isliklamayi ayarladigi sonradan ortaya cikmistir Haile Selassie sakin bir sekilde salonun bosaltilmasini beklemis boylece bir harekete majesteligine yakisir bir hareket ile cevap vermistir konusmasi bazen 20 yuzyilin en heyecan verici olaylarindan biri olarak kabul edilir Ayni zamanda Cemiyetin calisma dili de olan Fransizcayi akici konusmasina ragmen Haile Selassie bu tarihi nutkunu ana dili olan Amharca yapmistir Cemiyete mutlak guven tasimasi nedeniyle insanlarinin katledildigini iddia etmistir Milletler Cemiyeti nde Etiyopya nin iyiligini ister gozuken ayni Avrupa devletlerinin Etiyopya ya kredi ve askeri malzeme vermeyi reddederken asker ve sivil hedef ayirmadan kimyasal silah kullanan Italya ya yardim ettiklerine isaret etmistir Cogunlugu olumcul olan sinirsiz silaha sahip 42 milyonluk Italya gibi buyuk bir gucun saldirisina hicbir silah ve kaynaga sahip olmayan 12 milyon kucuk insandan olusan halkim karsi koyamaz demistir butun kucuk ulkeler saldiri tehdidi altinda oldugunu ve butun bu kucuk ulkelerin Kolektif guvenlik anlayisinin yoklugunda uyruk devlete donecegini ileri surmustur Cemiyeti Tanri ve tarih vereceginiz hukmu hatirlayacaktir diye uyarmistir Kolektif guvenlik Milletler Cemiyeti nin mutlak varlik sebebidir Her ulkenin uluslararasi anlasmalarda yer almasi guvencedir Sozun kisasi tehlikede olan uluslararasi ahlaktir Imza sahibi tarafin kisisel dogrudan ve hemen menfaati oldugunda mi Anlasmaya konulan imza bir deger tasimaktadir Konusma imparatoru tum dunyada anti fasist bir ikon haline getirmis ve Time onu Yilin adami secmistir Diger yandan en cok ihtiyac duydugunu almakta ise basarisiz olmustur Cemiyet Italya ya sadece kismi ve yetersiz yaptirimlar icin fikir birligine varmistir 1937 yilinda sadece Cin Yeni Zelanda Sovyetler Birligi Ispanya Cumhuriyeti Meksika ve Birlesik Devletler Italya nin isgalini tanimamislardi Surgun Haile Selassie 1942 Haile Selassie 1936 ile 1941 yillari arasi gecen surgun yillarini Ingiltere Bath ta satin aldigi Fairfield House da gecirmistir Imparator ve Ras Kassa 14 odali bu evin yuksek duvarlarinin arkasinda beraber sabah yuruyusleri yapiyorlardi Haile Selassie nin en cok diplomasi tarihi okumayi seviyordu Fakat saatlerinin cogunu Amharca olarak yazdigi 90 000 kelimelik hayat hikayesine ayiriyordu Fairfield House dan once kisa bir sure te Warne s Hotel de da Parkside da kalmistir Haile Selassie nin bustu Cannizaro Parkinin hemen yaninda ve Londra Rastafari toplulugu tarafindan populer hac yerlerinden biridir Mavi Plaka Haile Selassie nin Malvern Abbey Hotel de kalmasini kutlamaktadir 1930 larda Haile Selassie Malvern Abbey Hotel de kalmistir ve saray gorevlilerinin kiz ve kiz torunlari Kuzey Malvern de bulunan Clarendon Okulunda egitim goruyorlardi Bu donem Link Top ta bulunan Holy Trinity Kilisesine devam ediyordu Haile Selassie nin Malvern de kalmasini kutlayan Mavi Plaka 25 Haziran 2011 Cumartesi gunu takilmistir Bu torende Rastafari Hareketi kisa bir konusma yapmis ve davul resitali vermislerdir Haile Selassie nin bu donemde faaliyetleri Etiyopya direnisi ve isgalin mesrulugu uzerine yapilan Italyan propagandasina karsi yogunlasmisti Ibadet mekanlarina ve 1600 yillik imparatorluk tasinin da dahil oldugu tarihi emanetlere yapilan tecavuzler uzerine konusma yapti ve Etiyopya sivil nufusuna yapilan mezalimi lanetledi Cemiyet e mudahale etmesi icin rica ederek devam etti ve butun acikligiyla Tanri nin hukmu er ya da gec magrura oldugu gibi zayifa da ugrar Italya ya karsi kavgasinda destek tesebbusleri Italya Haziran 1940 tarihinde Almanya yaninda II Dunya Savasi na katilana kadar cogunlukla basarisiz olmustur Imparatorun uluslararasi destek konusunda yakinmalari Birlesik Devletler de karsilik buldu ozellikle Afro Amerikan kuruluslar arasinda Etiyopya nin durumu sempati topladi 1937 yilinda Haile Selassie Noel ozel radyo mulakatinda taksisinin karistigi araba kazada dizinin kirilmasi sonrasi Amerikalilarin verdigi destege icin tesekkur etti Radyo cikmayi iptal etmeyerek Hristiyanlik ve Milletler Cemiyeti Sozlesmesine iyi niyetleriyle bagladigi konusmasini buyuk bir aciyla tamamladi ve belirtti ki savasin tek anlami savas durdurmak degildir Tanri nin oglunun dogumu ile esi gorulmemis tekrarlanamaz ve uzun zamandir beklenen bir olay gerceklesti Saray yerine bir ahirda besik yerine bir yem teknesinde dogdu Bilge adamlarin kalpleri Yuce majestelerinin tevazusu sayesinde korku ve suphe ile carpildi Krallar onun onunde secdeye varip ona ibadet ettiler Iyi niyetli olanlara huzurlu olsun Bu onun ilk mesaji oldu Bilge adamlarin emekleri onlara saygi kazandirdiysa da hayatin bir gercegidir ki kotulugun ruhu bu dunyanin golgesini sekillendirir Kustahligin cok acik sekilde insanlarini suca ve yikima surukledigi gorulur Milletler Cemiyeti nin kanunlari devamli ihlal ediliyor ve savaslar ve mutecaviz eylemler tekrar ve tekrar cereyan etmektedir Lanetin ruhu Isa nin kaniyla bedel odedigi insan ruhu uzerine hakimiyet kuramayacaktir butun huzur seven insanlar mesrulugun ve huzurun korunmasi ve artmasi icin saglam durmalidirlar Bu donem Haile Selassie kisisel olarak aci veren bircok olay yasadi Iki damadi Ras Desta Damtew ve Dejazmach Beyene Merid Italyanlar tarafindan infaz edildiler Dejazmach Beyene Merid in karisi Imparatorun kizi Prenses Romanework kendisi cocuklari ile beraber esir alindi ve 1941 yilinda Italya da oldu Kizi Tsehai 1942 yilinda kurtulustan hemen sonra cocugunu dogururken oldu Etiyopya ya donusunden sonra Fairfield House u Bath sehrine bagislamistir Elden gecirildigi 1990 li yillara kadar yaslilar icin mesken olarak kullanildi Gunumuzde toplanti merkezi olarak kullanilmaktadir 1940 lar ve 1950 ler Charles H Alston tarafindan yapilan gazete cizimi the U S Office of War Information Domestic Operations Branch News Bureau 1943Velihat Prens Akihito ile 1955 yilinda bulusmasi Britanya kuvvetleri temelde Albay Orde Wingate in Gideon Force catisi altinda Etiyopyali Afrikalilar ve Guney Afrikali koloni birliklerinden olusuyor Etiyopya yi kurtarmak icin askeri cabalari koordine ediyordu Imparatorun kendisi bu donemde bircok imparatorluk bildirisi yayinlamistir Bu bildirilerde yetki herhangi bir resmi yolla dagitilmadan Etiyopya yi kurtarmak icin Britanya askeri kabiliyeti ve imparatorun halka soylemi ortak bir araya gelmistir 18 Ocak 1941 tarihinde Dogu Afrika Seferi sirasinda Haile Selassie Um Iddla da bir koyun yakinindan Sudan ile Etiyopya sinirini gecmistir Yahuda Aslani tekrar ayaga kalkmistir Iki gun sonra Etiyopyali vatanseverler zaten Etiyopya da olan Gideon Force a katilarak yolu hazirlamaya baslamislardir Italya Birlesik Krallik Ingiliz Milletler Toplulugu Ozgur Fransa Ozgur Belcika ve Etiyopyali vatanseverler tarafindan yenilgiye ugratildi 5 Mayis 1941 tarihinde Haile Selassie Addis Ababa ya girdi ve 1936 yilindan beri surgununden bes yil sonra dogrudan Etiyopya halkina seslendi Bugun dusmani yendigimiz gundur Butun kalbimizle sevinelim dedigimizde Isa nin ruhu disinda baska bir yolla sevinmeyelim Kotuluk icin kotu olmayalim Dusmanimizin son ana kadar olagan mezalimini hos gormeyecegiz Dusmana yakisan hareketleri yaparak Etiyopya nin guzel ismini bozmayalim Dusmanimizin silahsiz oldugunu ve geldikleri sekilde doneceklerini gormeliyiz Ordumuzun ve muttefiklerimizin koruyucu azizi Ejderhayi olduren Aya Yorgi gibi insanliga karsi yeni yukselen allahsiz ve zalim ejderhaya karsi sonsuz kardeslik ve dostlukta muttefiklerimizle bir araya gelelim 27 Agustos 1942 tarihinde Haile Selassie imparatorlukta koleligin yasal zeminini kaldirdi ve kole ticaretine karsi aralarinda olumde olan bircok ceza koydu II Dunya Savasindan sonra Etiyopya Birlesmis Milletler in kurucu uyesi oldu 1948 yilinda Somali ile Etiyopya arasinda tartismali bir bolge olan Ogaden Etiyopya ya verildi 2 Aralik 1950 tarihinde BM Genel Kurulu 390 V sayili karari ile eski Italyan somurgesi olan Eritre ile Etiyopya yi iceren bir federasyon kurdu Etiyopya Eritre nin mali askeri ve dis politikalari idare ederken Eritre nin buna karsilik etnik dil ve kulturel haklarini dengeleyen kendi anayasasi olacakti II Dunya Savasindan once uygulamaya koydugu merkezilestirme politikalarina ragmen Haile Selassie hala kendini istedigi programlari uygulayamaz goruyordu 1942 yilinda ilerici bir vergi plani uygulamak istedi ancak aristokrasinin muhalefeti ile basaramadi ve sadece sonuk bir vergi duzeni devreye girdi 1951 yilinda bunu bile dusurmeyi kabul etti Etiyopya hala yarifeodal bir ulkeydi ve vergi usullerini reforme ederek sosyal ve ekonomik yapiyi degistirmek isteyen imparatorun tesebbusleri imtiyazlarini savas sonrasi devam ettirmek isteyen aristokrasi ve din sinifinin direnci ile karsilasiyordu Haile Selassie yeni emlak vergileri uygulamayi basardi yuk siklikla mulk sahibinden koyluye gecti Arzusunun disinda vergi yuku agirlikli olarak koylude kaldi 1941 ile 1959 yillari arasinda Haile Selassie Etiyopya Ortodoks Tevhidi Kilisesi nin Otosefal olmasi icin calisti Ortodoks Kilisesi basi piskoposu Abuna Misir Patrikligine bagliydi Haile Selassie Misisr da Kutsal Sinod una Etiyopya piskoposuna bagimsizligi icin 1942 ve 1945 tarihlerinde basvurdu ve taleplerine ret cevabi alinca Patriklik ile iliskileri koparmak ile tehdit etti Sonucta 1959 yilinda Misir Patrigi VI Kyrillos Abuna yi Patrik Katolikos mertebesine yukseltti Bu cabalara ek olarak Haile Selassie kilise mulklerine vergi koyarak ve onceden sivil suclara bakan kendi mahkemelerinin olmasi gibi kanuni imtiyazlarini sinirlayarak Etiyopya kilisesi ile devlet iliskilerini degistirdi Acik bir taraftari olarak Kolektif guvenlik prensiplerine bagli kalabilmek icin Birlesmis Milletler kararina desteklemek icin Kore Savasina katilmak uzere Kagnew Mufrezesi olarak bilinen General Mulugueta Bulli komutasinda bir birlik yolladi Birlik 7 Amerikan Piyade koluna eklendi ve Pork Chop Hill gibi bircok muharebeye katildilar 1954 nutkunda Kolektif guvenlik prensiplerinin bedeli olarak imparator Kore Savasina katilanlara konustu Yaklasik 2 on yil once Kolektif guvenlik konusunu sevgili insanlarimin kaderine arz ettigim tarihten once kisisel olarak dunya tarihinde o tarihte ve ilk kez kati olarak kisisel olarak ben ustlendim Bu konu tum acikligiyla ortaya cikti Bilinc arayisim beni yolumun dogrulugu konusunda beni ikna etti ve eger soylenmemis acilar ve gercekten amacsiz direnislerden sonra simdi Kore deki hareketimizle prensibin nihai hakliligini goruyoruz son parlak hakliligim kadar inancima da direnme gucu verdigi icin Tanri ya hamd ediyorum Haile Selassie Etiyopya imparatoru radyo yayini sirasinda cekilmis fotografi Kasim 1955 tarihinde gumus jubile kutlamalari boyunca Haile Selassie anayasa revizyonunu yayinladi etkin guce sahip olmaya devam ederken parlamentonun alt kanadini secimle gelmesine izin vererek halkin politik katilimini genisletti Siyasal partilere izin verilmedi Modern egitim metotlari Imparatorlugun tamamina yayginlastirildi ve Etiyopya gelenekleri ile uyumlu ve devletin antik monarsik yapisi cercevesinde ulke modernizasyon icin kalkinma proje ve planlari yapilmistir Haile Selassie kilise ve aristokrasi de bulunan gelenekcilere gercekci davranip uzlasmistir Ayrica devlet ile etnik gruplar arasindaki iliskileri gelistirmeyi denemis ve kontrol edilmeleri cok zor olan Afar topraklarina otonomi vermistir Feodalizmi sonlandirma reformlari yavas ve yerlesik aristokrasi ile olan uzlasmalari nedeniyle zayiflamistir 1955 Anayasa revizyonu hukumdarin tartismasiz gucunu tekrarlamasi ve koylulerin gorece zayifligini devam ettirmesi nedeniyle elestirilmistir Britanya ya yapilan bir jest 1947 yilinda agir bir selden etkilenen Britanya icin Britanya hukumetine yardim yollamistir Ulusal Felaket Fonu baskani Lord Meork a yolladigi mektupta savasin yaralarini sarmakla mesgul halkimiza yardim etmekle mesgul olmamiza ragmen bereketli ve guzel ulkenizin sira disi agir yagmur yuzunde tahrip oldugunu ve yardim talebinizi duyduk Bu yuzden az miktar para olan 1000 Poundu elciligimiz araciliyla sempati ve isbirligimiz gostermesi bakimindan yolluyoruz demistir 1960 lar Haile Selassie I1 Afrika Birligi Orgutu BaskaniGorev suresi 25 Mayis 1963 17 Temmuz 1964Yerine geldigi Makam kurulduYerine gelen Cemal Abdunnasir5 Afrika Birligi Orgutu BaskaniGorev suresi 5 Kasim 1966 11 Eylul 1967Yerine geldigi Joseph Arthur AnkrahYerine gelen Mobutu Sese Seko Haile Selassie 1960 Kongo Krizi sirasinda barisi tesis icin BM Genel Kurulu 143 sayili karariyla Kongo nun birligi ve Belcika birliklerinden bagimsizligini saglamak amaciyla Birlesmis Milletlerin Kongo daki operasyonuna katilan Etiyopya birliklerine katildi 13 Aralik 1960 tarihinde Haile Selassie Brezilya yi resmi ziyaretinde Imparatorluk muhafizlari basarisiz bir darbe girisiminde ozetle Haile Selassie nin buyuk oglu Amha Selassie Asfa Wossen imparator ilan edildi Hukumet darbesi duzenli ordu ve polis kuvvetleri tarafindan engellendi Darbe tesebbusu genis halk desteginden yoksundu ve Etiyopya Ortodoks Tevhidi Kilisesi tarafindan lanetlendi ve ordu hava kuvvetleri ve polis icinde populer degildi Diger taraftan imparatoru devirme cabalari ogrenciler ve egitimli sinif arasinda destege sahipti Darbe tesebbusu Etiyopya tarihinde cok onemli bir an olarak kabul edilir Etiyopyalilarin ilk defa kralin insanlarin rizasi olmadan hukmetme gucunu sorguladiklari noktadir Ogrenci nufusu koyluluk ve fakirlik ile empati kurmaya ve onlarin haklarini savunmaya baslamislardir Hala genis sekilde Avrupa nin somurgesi olan Afrika da siki bie Dekolonizasyon politikasi izleyen Bati ile yakin muttefik olmayi devam ettirdi Eritre nin geleceginde menfaat saglamak icin rekabet eden super guclerin golgesinde Birlesmis Milletler ulkenin statusu ile uzun bir arastirma yuruttu O donem idareyi elinde tutan Britanya Hristiyan ve Musluman nufusun ayrilip ulkenin Etiyopya ile Sudan arasinda taksim edilmesini onerdi Bu fikir Birlesmis Milletler ile Eritre nin siyasi partileri tarafindan aninda reddedildi Birlesmis Milletler Eritre nin Etiyopya ile federasyon olmasina karar verdi Bu karar daha sonra 2 Aralik 1950 tarihli BM Genel Kurulu 390 V sayili kararinin sarti olmustur Eritre nin kendi Parlamentosu ve idaresi olacak ve federal olacak olan Etiyopya Parlamentosunda temsil edilecekti Fakat Haile Selassie kendi 1955 anayasasinda bu degisikleri Avrupali tesebbuslere ragmen yapmadi ve bu anayasasini Eritre ve Etiyopya uyguladi 1961 yilinda Haile Selassie nin federasyonu dagitip Eritre Parlamentosunu kapatinca 30 yillik Eritre Bagimsizlik Savasi basladi Eylul 1961 tarihinde Haile Selassie Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti baskenti Belgrad da toplanan Baglantisiz Devletler hukumet ve devlet baskanlari konferansina katildi Bu Baglantisizlar Hareketi nin kuruldugu konferans olarak kabul edilir 1961 yilinda bagimsizlik isteyen Eritreliler ile Etiyopya gucleri arasinda gerilim Eritre Bagimsizlik Savasi nin zirveye ulasmistir 1962 yilinda Imparator Eritre yi Etiyopya nin 14 vilayeti olarak ilan etti Baslangicta Haile Selassie ile sonra onun yerine gelecek Sovyet destekli cuntanin kuvvet yoluyla Eritre yi tutma tesebbusleri sonucu savas 30 yil durdu 1963 yilinda Addis Ababa Konferansi Haile Selassie cagrisi ile toplandi Afrika Birligi AB onculu Afrika Birligi Orgutu ABO temelleri atildi Yeni organizasyon genel merkezini Addis Ababa ya kurdu O yilin mayis ayinda Haile Selassie ABO nun ilk resmi baskani secildi Mali lideri Modibo Keita ile birlikte Etiyopyali lider Bamako uzlasmasini saglayarak Fas ile Cezayir arasindaki sinir anlasmazligini sona erdirdi 1964 yilinda Afrika Birlesik Devletleri kavramini baslatmistir bu dusunce daha sonra Muammer Kaddafi tarafindan devir alinmistir 4 Ekim 1963 tarihinde Haile Selassie Birlesmis Milletler Genel Kuruluna seslenmis ve Milletler Cemiyeti nde daha once yaptigi konusmayi alinti yapti 27 yil once Etiyopya Imparatoru olarak Isvicre Cenevre de kursuye cikmis ve Milletle Cemiyeti ne konusma yapmistim fasist isgalciler tarafindan savunmasiz ulusuma karsi yapilan azgin saldiri ile olusan yikimin tamir edilmesi icin basvurmustum Dunyanin bilincine ve Dunyanin bilinci icin konusmustum Benim sozlerime aldiris edilmedi fakat 1936 da yaptigim uyarimin dogrulugunu tarih onayladi Bugun onunde durdugum organizasyon basarisiz onculunun ortmeyi basarmistir Bu govdede Cenevre de yururluge sokmakta basarisiz oldugum Kolektif guvenlik prensipleri kutsanmistir Burasi bu genel kurulda insanoglunun baris icinde yasamasi icin en iyi belki de sonuncu umuda yaslanmaktadir 25 Kasim 1963 tarihinde Imparator Franda baskani Charles de Gaulle un de oldugu diger devlet baskanlari ile Washington DC ye suikaste ugramis John F Kennedy nin cenaze torenine hareket etti 1966 yilinda Haile Selassie topraklari kayit edilmesini iceren ve aristokrasiyi zayiflatan bir vergiyi yururluge koydu Bu vergi yapilan degisikliklere ragmen Gojjam da bir isyana neden oldu Bu isyan bastirilsa da verginin kaldirilmasina neden oldu Isyan diger toprak sahiplerinin Haile Selassie ye meydan okumalari konusunda cesaretlendirdi Haile Selassie nin 1963 yilinda Washington a resmi ziyareti Kore ve Kongo gibi BM onayli Kolektif guvenlik operasyonlarina Etiyopya nin katilimini saglayip onaylarken Haile Selassie BM onayli olmayan Hindicin de yapilan yabanci mudahalelere uzak durmus ve yarattigi gereksiz aci nedeniyle surekli uzulmus bircok ortamda Vietnam Savasi na son verilmesi cagrisinda bulunmustur Ayni zamanda Birlesik Devletler e karsi iletisimi acik tutmaya devam etmis ve 1950 ve 1960 larda Afro Amerikan sivil haklarinin yasalasmasinda ilerleme saglamak icin bu yillarda yaptigi bircok ABD ziyaretlerinde tavsiyelerde bulunmustur 1967 yilinda Expo 67 Dunya Fuari Etiyopya pavyonunu acmak icin Kanada nin Montreal sehrini ziyaret etti Ortamda bulunan diger devlet baskanlarindan buyuk alkis almistir 1960 ve 1970 lerde ogrenci olaylari Etiyopya nin gundelik hayatinin bir parcasi oldu Marksizm ozellikle dunyanin diger taraflarinda populer olan radikal ve sol kanat fikirlere maruz kalmis yurt disinda egitim almis planlar olmak uzere Etiyopya aydinlarinin genis kesimlerinin koklerine nufus etti Imparatorluk Sarayi Parlamento ve Etiyopya Ortodoks Kilisesi nde bulunan muhafazakarlarin direncleri Haile Selassie nin toprak reformunun hayata gecmesinin imkansiz hale getirdi ve hukumetin sayginligina zarar verdi Haile Selassie nin sahip oldugu itibara mal oldu Bu koylu nufus arasinda kizginligi besledi Sendikalari zayiflatma cabalari de imajina zarar verdi Bu sorunlar yigilmaya basladi Haile Selassie ic islerin buyuk kismini Basbakan Aklilu Habte Wold a birakti ve kendisi daha cok dis politikaya odaklandi 1970 ler Etiyopya nin disinda Haile Selassie buyuk prestij ve saygi gormeye devam etti Uzun suren iktidarinin ardindan Charles de Gaulle ve John F Kennedy nin cenaze torenleri Baglantisizlar Hareketi nin zirveleri 1971 yilinda Pers Imparatorlugu nun 2 500 yili kutlamasi gibi devlet torenlerinde kendisine diger liderlerden fazla oncelik verilmistir 1970 yilinda Italya Cumhurbaskani Giuseppe Saragat in konugu olmus ve Milano da Italyan Tasarruf Bankasi Baskani Giordano Dell Amore ile bulusmustur Ekim 1971 yilinda Cin i ziyaret etmistir ve Mogolistan da ucak kazasinda olen onculu Lin Biao nun olumunun ardindan Mao Zedong ile bulusan ilk yabanci devlet baskani olmustur Wollo kitligi 1972 ile 1974 yillari arasinda cogunlukla kuzeydogu Etiyopya da bulunan Wollo ile Tigray in bazi kisimlarinda etkili olan kitlik 40 000 ile 80 000 arasi Etiyopyalinin olumune neden oldugu tahmin edilmektedir Bir BBC haberi Etiyopya Gida Enstitusu nden o donem alinan tahmini sayilar baz alinarak 1973 yilinda yaklasik 200 000 olum oldugunu belirtir Bu sayi bazi baska metinlerde de tekrar edilse de daha sonra bu fazla kotumser bulunmustur Bolge cok sik tekrar eden hasat bozulmalari surekli yiyecek azligi ve aclik riski ile meshur olmasina ragmen bu seferki farkli bir sekilde az rastlanirdi Dogrulanmamis 200 000 oluye dayandirmis Jonathan Dimbleby in 1973 yili ITV yapimi Bilinmeyen Kitlik programi buyuk bir yardim akisini tetiklerken ayni zamanda Haile Selassie nin rejimini de istikrarsizlastirmistir Bu geri planda bir grup subay Imparator un sendeleyen rejimine karsi bir cunta girisimini baslattilar Hala genis sekilde saygi goren Haile Selassie yi destekleyen halk destegini gogusleyebilmek icin Bilinmeyen Kitlik programina sarayda Afrika nin buyuk yasli adaminin baskanlik ettigi bir evlilik ziyafetini ekleyerek kurmaca bir kopyasini yaptilar Gizli Ac ismiyle yeniden isimlendirdiler bu kara film Etiyopya televizyonlarinda yayinlandi ve Imparatora kizginligin davet edildigi bir gun oldu 1973 Petrol Krizi grafik tarafindan gosterilen yokluk Etiyopya yi yikici bir kitligin ortasinda birakmistir bu etkiyle birlikte Imparatora verilen destegi azaltmistir Bazi haberler Imparatorun kitligin boyutlarinin yeterince farkinda olmadigini soyleseler de digerleri gayet iyi farkinda oldugunu soylerler Imparatorluk hukumetinden acligin etkilerinin gosterilmesi tesebbuslerinin yolsuzluga karismis yerel yetkililer tarafindan saklanmasina ek olarak Kremlin in Haile Selassie nin Etiyopya si gerici ve yetersiz sozde Marksizm Leninizm utopyasiyla ilintili olarak tasvir etmesi onun dususune Mengistu Haile Mariam in yukselisine neden olan ayaklanmalara katkida bulundu Aclik ve onun medyadaki gorunumu hukumete olan destegi sarsti ve Haile Selassie nin eski mutlak kisisel popularitesini azaltti Askeri ayaklanmalar ve 1973 Petrol Krizi nin sonucu yuksek petrol fiyatlari krizi siddetlendirdi Petrol Krizi sonucu tetiklenen uluslararasi ekonomik kriz ithal mallarin benzinin ve yiyecegin maliyetlerini ucururken issizlik birden artti Darbe Subat 1974 tarihinde Addis Ababa da beklenmedik ekonomik enflasyona karsi dort gun suren ciddi ayaklanmalarda 5 kisi oldu Imparator Ulusal Televizyon kanalindan petrol fiyatlarini dusurdugunu ve temel ihtiyac maddelerinin fiyatlarini dondurdugunu ilan etti Bu halki sakinlestirdi ama soz verilen 33 maas artisi sonradan ayaklanacak orduyu sakinlestirmeye yeterli olmadi ayaklanma Asmara da baslayip tum imparatorluga yayildi Bu ayaklanma 27 Subat 1974 tarihinde Basbakan Aklilu Habte Wold un istifasina neden oldu Haile Selassie tekrar televizyona cikarak daha yuksek odeme isteyen ordunun taleplerini kabul edip Endelkachew Makonnen i yeni basbakan olarak atadi Endalkatchew in bircok tavizlerine ragmen hosnutsuzluk mart ayinda ulkeyi felc eden dort gunluk genel grev ile devam etti TutuklanmasiHukumet darbesinin yapilip gucun Derg tarafindan alindigi 12 Eylul 1974 tarihinde Jubie Sarayi nda I Haile Selassie nin ust arka cam tahttan indirilmesi Dusuk rutbeli subaylardan ve gonullulerden olusan bir komite olan Derg haziranda ordunun taleplerini arastirmasina neden oldu 12 Eylul 1974 tarihinde hukumetteki karisikliktan yararlanarak Haile Selassie yi tahttan indirdi Eritre asilli Protestan General Aman Mikael Andom yurtdisina tibbi tedavi goren Veliaht Prens Asfa Wossen donene kadar gecici devlet baskani oldu Haile Selassie Addis Ababa da Silahli Kuvvetlerin 2 Tumeninde bir evde kisa bir sure tutuldu bu esnada ailesinin cogunlugu baskentin kuzeyinde eski Harar Duku Prens Makonnen in konutunda tutuklanarak tutuldular Imparator hayatinin son aylarini Buyuk Saray da hapis gecirdi Daha sonra imparatorluk ailesinin cogunlugu Addis Ababa da Alem Bekagne ya da Goodbye cruel world olarak da bilinen Kerchele Cezaevi nde hapsedildiler 23 Kasim 1974 tarihinde imparatorluk hukumetinin 60 eski yuksek burokrati yargilanmadan infaz edildiler Infaz icinde Haile Selassie nin torunu ve iki eski basbakan vardi Bu cinayetler Etiyopyalilar tarafindan Kanli Cumartesi olarak adlandirilir ve Veliaht Prens Asfa Wossen tarafindan lanetlenmistir Dreg buna imparatorlugun mesrulugu kararini iptal ederek cevap verdi ve Suleyman Hanedani nin bittigini duyurdu Olumu ve defnedilmesi 28 Agustos 1975 tarihinde devlet medyasi eski hukumdar Haile Selassie nin 27 Agustos gunu prostat muayenesi sonrasi gerceklesen prostata ameliyatinin komplikasyonlarini takiben solunum yetmezliginden oldugunu bildirdi Imparatorluga bagli bazilari imparatorun gercekte suikaste kurban gittigine inanmaktadirlar ve bu inanis azalmadan gunumuze kadar gelmistir Etiyopya da gorevli bir Batili gazeteci o zamanlar gercekte ne oldugu bilinmese de onu kurtarmak icin hic caba harcanmadigini gosteren guclu isaretler vardir Gercekten olduruldugu olanak disi bir ihtimal degildir Boyle fisiltilar Addis Ababa de gercekte ne oldugunun onune gecip kusku ve guvensizlik atmosferini doguruyor diye yorum yapmistir Sovyet destekli Derg cuntasi 1991 yilinda yikildi 1992 yilinda imparatorun kemikleri saray zemininde beton bir plakanin altinda bulundu bazi haberler ondan arta kalanlarin bir tuvaletin altinda bulundugunu ileri surer Yaklasik bir on yil sonra Etiyopya mahkemesi olumunun sartlarini ortaya cikarmaya tesebbus ederken tabutu Bhata Kilisesinde buyuk amcasi II Menelik in yattigi yerin yanina konuldu 5 Kasim 2000 de Haile Selassie ye Etiyopya Ortodoks Tevhidi Kilisesi imparatorluk tarzi bir cenaze toreni duzenledi Hukumet bu merasime resmi imparatorluk cenaze toreni olarak adlandirilmasi cagrilarini reddetmistir Bu buyuk cenazeye katilan gibi bazi meshur Rastafari figurleri ve diger katilimcilara ragmen bircok Rastafari bu merasimi reddetmis ve kemiklerin Haile Selassie den kalanlar oldugunu kabul etmemislerdir Rastafari hareketi icinde Haile Selassie 1975 yilinda gercekten olup olmedigine dair bazi tartismalar hala devam etmektedir Soyundan gelenlerI Haile Selassie nin en buyuk oglu Amha Selassie Asfaw Wossen 1923 yilinda Kudus gezisinde Haile Selassie nin den alti cocugu olmustur Prenses Tenagnework once Ras Desta Damtew ile evlenmis dul kaldiktan sonra Ras Andargachew Messai ile evlenmistir Velihat Prens Amha Selassie Asfaw Wossen once Prenses Wolete Israel Seyoum ile evlenmis sonra bosanmalarinin ardindan Prenses Medferiashwork Abebe ile evlenmistir Prenses Tsehai Tuggeneral Abiye Abebe ile evlenmistir Prenses Zenebework Dejazmatch Haile Selassie Gugsa ile evlenmistir Prens Makonnen Prenses Sara Gizaw ile evlenmistir Prens Sahle Selassie Prenses Mahisente Habte Mariam ile evlenmistir Haile Selassie nin en buyuk kizi Prenses Romanework icin bazi ihtilaflar vardir Kraliyet ailesinin yasayan uyeleri Romanework in Menen Asfaw in en buyuk kizi oldugunu beyan etseler de Prenses Romanework un gercekte Imparatorun Woizero Altayech ile olan bir onceki evliliginden olma kizi oldugu iddia edilir Imparatorun kendi otobiyografisinde onceki evliliginden ya da Menen Asfaw disinda birisinden bir cocugun babasi olduguna dair bir ifade yoktur Prenses Romanework Dejazmatch Beyene Merid ile evlenmistir Isim Dogum Olum Es CocukPrenses Romanework 14 Ekim 1941 Beyene Merid Merid Beyene Samson BeyenePrenses Tenagnework 12 Ocak 1912 6 Nisan 2003 Desta DamtewVelihat Prens Amha Selassie Asfaw Wossen 27 Temmuz 1916 17 Subat 1997 Medferiashwork Abebe Prenses Ijigayehu Amha Selassie Prenses Maryam Senna Prenses Sehin Azebe Prenses Sifrash Bizu Velihat Prens Zera YacobPrenses Zenebework 25 Temmuz 1918 25 Mart 1933 Haile Selassie GugsaPrenses Tsehai 13 Ekim 1919 17 Agustos 1942Prens Makonnen 16 Ekim 1923 13 Mayis 1957 Sara Gizaw Paul Wossen Seged Makonnen Mikael Makonnen Tefferi Makonnen Beede Mariam Makonnen Dawit Makonnen ya da Makonnen Makonnen Prens Sahle Selassie 27 Subat 1931 24 Nisan 1962 Mahisente Habte Mariam Ermias Sahle SelassieRastafari mesih Etiyopya ellerini Tanri ya dogru kaldiriverecek Zebur 68 31 Bugun Haile Selassie ye bedenlesmis tanri olarak tapanlarRastafari hareketinin takip eden bireyler arasinda bulunmaktadir Rastafari kelimesi Haile Selassie nin imparator olmadan once kullandigi Ras bas anlamina gelen unvan ve Duk e karsilik gelir Tafari Makonnen isminden gelir 1930 larda Jamaika da Marcus Garvey in Pan Afrikanizm hareketinin etkisinin altinda ortaya cikmistir Afrika ve Afrika Diasporasi insanlarinin ozgurlugune liderlik edecek Mesih olarak gorulmustur Imparatorluk unvani Yahuda Kavminin Fatih Aslani ve Krallarin Krali ve Tanrinin Secilmisi dir ve onun Kral Suleyman ve Saba Melikesi Belkis a kadar izlenen geleneksel baglantisi bilinmektedir Krallarin Krali Lordlarin Lordu Yahuda Kavminin Fatih Aslani ve Davud kokeni kavramlari Rastafariler tarafindan Yeni Ahit in kehanetler iceren Apokalipsinde gecen mesihin donusunun onaylari olarak algilanmistir Haile Selassie nin bedenlesmis Ilahiyatinin Rastafari inancina girmesi onun tac giyme toreninin haberlerinin Jamaika ya ulasmasi ile baslamistir ozellikle Time dergisinin tac giyme toreninden bir hafta once ve bir hafta sonra yayinladigi iki makale bu konuda on plana cikar Haile Selassie nin bakis acilari hareketin felsefesine yayilmistir 1961 yilinda Jamaika hukumeti diger meselerin yaninda yurtlarina geri donme meselesini imparator ile konusmak uzere konusmak uzere Rastafari ve Rastafari olmayan liderlerden olusmus bir delegasyonu Etiyopya ya gondermistir Imparator aralarinda nun da oldugu Rastafari delegasyonuna inananlariniza korkmamalarini soyleyin yurtlarina geri donme meselesinde kisisel yardimda bulunacagim demistir Haile Selassie Jamaika yi 21 Nisan 1966 tarihinde ziyaret etmistir ve kendilerini ziyarete gene mesihleri olduklarina inandiklari adami duyabilmek icin Jamaika nin her yerinden yaklasik yuz bin Rastafari Kingston da Palisadoes Havaalanina toplanmistir Esrar sigara ve pipolari alenen iciliyordu bu da havada bir esrar dumani birikmesine neden olmustu Haile Selassie havaalanina vardi fakat kalabaligin piste hucum etmesiyle ucagin hareketli merdivenlerinden asagi inemedi Ucaga geri dondu bir sure gorunmedi Sonunda Jamaikali yetkililer cok iyi taninan Rasta lideri olan Ras yu inmesi icin imparatoru iknaya gonderdiler Planno yeniden gozuktu ve kalabaliga Imparator bana sizlere sakin olmanizi soylememi istedi Geri cekilin ki Imparator inebilsin diye seslendi O gun bircok arastirmaci tarafindan hareketin buyuk bir donum noktasi oldugunu dusunur ve hala Rastafari ler tarafindan imparatorun tac giydigi 2 Kasim dan sonra en kutsal ikinci gun olarak Grounation Day ismiyle kutlanmaktadir Planno nun bu hareketi uzerine Jamaikali yetkililer Imparatorun katildigi tum devlet faaliyetlerine Rastafari yetkililerinin de bulunmasini talep ettiler ve Rastafari buyukleri imparatorun huzuruna ozel kabul edildiler bu kabulde Imparator un onlara Jamaika nin insanlarini ozgur kilmadan Etiyopya ya donmemeleri gerektigini soyledigini bildirdiler Bu vecize Geri donmeden once Ozgurluk olarak bilinir hale gelmistir Haile Selassie Jamaikali yetkililerin beklentilerini yerine getirmeyip kendisinin geri donmus Isa olduguna inanan Rastafarileri elestirmemistir Yerine hareketin sadik yaslilarina altin madalyonlar hediye etmistir bu ziyaret sirasinda boyle bir onur alan tek katilimcilar onlardir Sonradan Jamaika Basbakani olacak Halkin Ulusal Partisi lideri Michael Manley in Ekim 1969 tarihindeki Etiyopya gezisi sirasinda imparatorun 1966 kabulundeki hayretlerini tekrar hatirlatmis ve bu kabulde inanclarina saygili olmasi gerektigini hissettigini belirttigi iddia edilmistir Manley in Jamaika 1972 secimlerini kazanmasina neden olduguna inanilan Yesu Asasi ya da Dogruluk Asasi ni Imparatordan hediye olarak aldigi gezidir Bob Marley in karisi Haile Selassie nin Jamaika gezisini gordukten sonra Rastafari inancina donmustur Mulakatlarinda ve kitabi No Woman No Cry da Haile Selassie nin kalabaliga el sallarken Isa nin haca civilenmesi sonucu olusan isaretleri gosteren Stigmata izi gordugunu soyler bu iddia diger kaynaklar tarafindan desteklenmemistir fakat Marley ve diger Rastafariler Haile Selassie nin onlarin gercek Mesihi oldugunu gosteren bir delil olarak kullanmislardir Sonradan uluslararasi olarak taninacak Bob Marley in de bu inanca donmesinde de etkili olmustur Sonuc olarak Rastafari inanci dunyanin cogu tarafindan daha iyi bilinir hale gelmistir Bob Marley in olumunden sonra yayinlanan Demir Aslan Siyon Iron Lion Zion sarkisi Haile Selassie ye atiftir Kutsalliginin Muhakemesi 1967 yilinda kaydedilen mulakatta Haile Salassie kutsalligini reddeder gorunmustur Mulakatta Bill McNeil Yuce majestelerinin Isa Mesih in yeniden bedenlesmis hali olduguna inanan dunya uzerinde milyonlarca Hristiyan var demistir Haile Salassie ana dilinde soyle cevap vermistir Bu dusunceyi duyuyorum Rastafariler ile de bir araya geldim Onlara acik bir sekilde soyledim ki ben bir insanim ben bir olumluyum ve gelecek nesil benim yerimi alacak ve onlar ilahtan insan oglunun meydana gelmesi gibi bir kustahlik ya da gosteriscilik hatasina asla dusmemeliler Bircok Rastafari CBC mulakatini imparatorun kendi kutsalligini inkar etmesi olarak yorumlamamistir ve Robert Earl Hood a gore Haile Selassie her sekilde kutsalligini red ya da kabul etmemistir Reggae Routes The Story of Jamaican Music te Kevin Chang ve Wayne ChenKesin bir tarih verilmemesine ragmen Haile Selassie nin kendisinin kutsalligini reddettigi cok siklikla soylenir Eski senator ve Gleaner editoru Hector Wynter 1966 Jamaika gezi sirasinda ona Rastafariligi ve Tanri olmadigini anlatirken imparatorun Onlarin inanclarini rahatsiz eden biri miyim diye cevap verdigini anlatir seklinde yazmislardir Etiyopya ya dondukten sonra baspiskopos Abuna Yesehaq Mandefro yu Karayipler e Rastafarileri ve diger Bati Hint Adalilari Etiyopya kilisesine katilmalarina yardim etmek icin yolladi ve bazi kaynaklara gore kutsalligini reddetti 1948 yilinda Haile Selassie Addis Ababa nin 250 km guneyinde Shashamane de Bati Hint Adalari dan gelen Afrika kokenlilerin kullanmalari icin bir toprak parcasi bagisladi Bircok Rastafari ailesi oraya yerlesmis ve gunumuzde de bir topluluk olarak hala orada yasamaktadirlar Biyografik film2008 yilinda Millennium un adami isimli uzun metrajli bir film Exodus Film den Etiyopyali film yapimcisi olan Tikher Teferra Kidane tarafindan Alaskali TV istasyonu Tanana Valley TV ve 4th Avenue Film isbirligi ile yapilmistir Imparatorluk unvani2 Kasim 1930 12 Eylul 1974 Yuce majesteleri Etiyopya nin Krallarinin Krali Yahuda Kavminin Fatih Aslani Tanrinin SecilmisiSeref NisanlariEtiyopya Yildizi Nisani Baskomutani 1909 Suleyman Nisani Buyuk Kordonu Etiyopya 1930 Suleyman Muhru Nisani Buyuk Kordonu Etiyopya Saba Melikesi Nisani Buyuk Kordonu Etiyopya Kutsal Ucleme Buyuk Kordonu Etiyopya II Menelik Nisani Buyuk Kordonu Etiyopya St Michael ve St George Nisani Sovalye Buyuk Haci GCMG 1917 Italya Tac Nisani 1917 Saints Maurice ve Lazarus Nisani 1924 Kurtarici Mesih Nisani 19 Agustos 1924 Leopold Belcika Nisani 1924 Royal Victorian Nisani Sovalye Buyuk Haci GCVO 1924 Bath Nisani Sovalye Buyuk Haci GCB 1924 Nassau Hanedani Altin Aslan Nisani 25 Mayis 1924 Grand croix de la Legion d honneur 1924 Portekiz Kule ve Kilic Nisani 1925 En Kutsal Teblig Nisani Sovalyesi 1928 Royal Victorian Zinciri 1930 Krizantem Nisani Buyuk Kordonu 1930 Misir Kralligi Muhammad Ali Nisani Yakasi 1930 Hollanda Aslani Nisani Sovalye Buyuk Haci 1930 Polonya Beyaz Kartal Nisani 1930 Liyakat madalyasi Baskomutani 1945 Norvec St Olav Nisani Yakasi 1949 Ispanya III Charles Nisani Yakasi 1954 Yugoslavya Buyuk Yildizi Nisani 1954 Yunanistan Askeri Liyakat Madalyasi 1 Sinif 28 Ekim 1954 Alman Federal Cumhuriyeti Liyakat Nisani Ozel Sinifi 1954 Medaille militaire 1954 William Nisani Sovalye Buyuk Haci 1954 Garter Nisani Yabanci Sovalye Buyuk Haci KG 1954 Fil nisani 1954 Serafim Nisani Yakasi 1954 Aztek Kartali Nisani Yakasi 1954 Avusturya Liyakat Nisani Dekorasyonu Buyuk Yildizi 1954 Yugoslavya Belgrad Onursal vatandasi 1954 Ulusal Kurulus Liyakat madalyasi Kore Cumhuriyeti Nisani 1955 Italya Cumhuriyeti Liyakat Nisani Yakasi 1955 Krizantem Nisani Yakasi 1956 Vietnam Ulusal Nisani Buyuk Haci 1958 Hakikat Nisani 1958 Guney Haci Nisani Yakasi 1958 Endonezya Cumhuriyeti Yildizi 1 Sinif 1958 Hilal i Pakistan 1 Sinif 1958 Maha Chakri nisani 1958 Uc Askeri Isa Avizli St Benedict ve Kilic St James Nisanlari Kurdelesi 1959 Suvorov nisani 1 Sinif 1959 Somali Leopard nisani 1960 Nil Nisani 22 Mayis 1963 Pehlevi Nisani Buyuk Yakasi 1964 Uganda Kalkan ve Mizraklar Nisani Komutani 1964 Romanya Halk Cumhuriyeti nin Yildizi 1964 Macaristan Cumhuriyeti Bayragi nisani Elmasli 1 Sinif 1964 Pers Imparatorlugunun kurulusunun 2500 yili hatira madalyasi 14 Ekim 1971 Jamaika Kings House Honouree 1966 Seref ve Liyakat Ulusal Nisani Yakasi 1966 Buyuk Jean Jacques Dessalines Nisani Boyunlugu 1966 Polonya Restituta Nisani 1967 Krallik Taci Nisani 21 Mayis 1968 Gana Yildiz Nisani 1970 Vatikan IX Pius Nisani 1970 Yugoslavya Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti Onursal vatandasi 1972 Orden del Libertador San Martin Leopard Nisani Yakasi Senegal Arslan Nisani Malavi Arslan Nisani Kamerun Kahramanlik Nisani Peru Gunes Nisani Kurtarici Simon Bolivar Bustu Nisani Yakasi And Daglari Akbabasi Nisani Propitious Bulutlari Nisani Ozel Derecesi Irak Kralligi Hasimiler Buyuk Nisani Beyaz Gul Nisani Yakasi Bagimsizlik Nisani Umayyad Nisani Togo Mono Nisani Kongolu Liyakat Nisani Ekuatoryal Yildiz Nisani Nijerya Federal Cumhuriyeti Nisani Nil in kaynagi Nisani Zambiya Kartali Nisani Huseyin bin Ali Nisani Muhammed Nisani Onur Zinciri Filipinler Sikatuna Nisani Rajasi Liberya Onculeri Nisani Sovalye Buyuk Bandi Altin Kalp Nisani Buyuk Sefi Beyaz Arslan Nisani yakali 1 Sinif Libya I Idris Nisani Lubnan Ulusal Nisani Orta Afrika Cumhuriyeti Ulusal Nisani Suudi Arabistan Kral Abdul Aziz Nisani 1 Sinif Sili Ulusal Nisani Cad Ulusal Nisani Benin Ulusal Nisani Mali Ulusal Nisani Madagaskar Ulusal Nisani Moritanya Ulusal Nisani Gine Ulusal Nisani Yukari Volta Ulusal NisaniAskeri rutbeleriHaile Selassie su rutbeleri tasimistir Maresal Imparatorluk Etiyopya Ordusu Filo Amirali Imparatorluk Etiyopya Donanmasi Imparatorluk Etiyopya Hava Kuvvetleri Maresali Birlesik Krallik Ordusu MaresaliAyrica bakinizII Italya Habesistan SavasiNotlar Uclemenin gucu olarak tercume edilir Ingilizce h aɪ l i s eˈ l ae s i ya da ingilizce s e ˈ l ɑː s i olarak telefuz edilir Ge ez dilinde ግርማዊ ቀዳማዊ አፄ ኃይለ ሥላሴ ሞዓ አንበሳ ዘእምነገደ ይሁዳ ንጉሠ ነገሥት ዘኢትዮጵያ ሰዩመ እግዚአብሔር girmawi ḳedamawi aṣe ḫayle sillase mō a anbessa ze imneggede yihuda niguse negest ze ityōṗṗya siyume igzi a biher Balcha Safo Sidamo dan yaninda on bin askerlik bir ordu getirmistir Balcha Safo nun kisisel korumasi yaklasik bes yuz kisi sayilmistir KaynakcaOzel ve Africana The Encyclopedia of the African and African American Experience 1999 p 902 Haile Selassie 4 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Merriam webster com 24 Nisan 2014 tarihinde alinmistir Haile Selassie 24 Eylul 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Dictionary reference com 24 Nisan 2014 tarihinde alinmistir Page Melvin Eugene and Sonnenburg Penny M 2003 Colonialism an international social cultural and political encyclopedia Volume 1 ABC CLIO s 247 ISBN 978 1 57607 335 3 5 Temmuz 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Eylul 2014 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link a b Safire William 1997 Lend Me Your Ears Great Speeches in History W W Norton ISBN 0393040054 pp 297 8 Karsh Efraim 1988 Neutrality and Small States Routledge ISBN 0415005078 p 112 Meredith Martin 2005 The Fate of Africa From the Hopes of Freedom to the Heart of Despair Public Affairs ISBN 1586483986 pp 212 3 a b c Rebellion and Famine in the North under Haile Selassie 24 Eylul 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Human Rights Watch Adherents com Major religions ranked by size Rastafarian 22 Nisan 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Barrett Leonard E 1988 The Rastafarians Beacon Press ISBN 978 0 8070 1039 6 5 Temmuz 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Eylul 2014 Sullivan Michael C 2005 In Search of a Perfect World AuthorHouse ISBN 1420841610 p 86 Erlich Haggai 2002 The Cross and the River Ethiopia Egypt and the Nile Lynne Rienner Publishers ISBN 1555879705 p 192 Murrell p 148 a b Murrell pp 172 3 My Life and Ethiopia s Progress Vol 2 1999 p xiii Selasie 120th anniversary of his birth Throne of shoa granted Kingship by Empress Zewditu url degerini kontrol edin yardim Haile Selassie s reign in Shoa Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim olu kirik baglanti Haile Selassie bestowed position reign as regent by Empress Zewditu in 1916 and king in 1928 Selassie s reign history 24 Eylul 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Eylul 2014 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Haile Selassie 24 Eylul 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Haziran 2011 Murrell p 159 Lee V 1983 July The Roots of Rastafari Yoga Journal No 51 ISSN 0191 0965 p 18 Ghai Yash P 2000 Autonomy and Ethnicity Negotiating Competing Claims in Multi Ethnic States Cambridge University Press ISBN 0521786428 p 176 a b Kasuka Bridgette Prominent African Leaders Since Independence Bankole Kamara Taylor 2012 s 19 ISBN 1470043580 Royalark net 22 Aralik 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Eylul 2012 a b Mockler p 387 a b de Moor Jaap and Wesseling H L 1989 Imperialism and War Essays on Colonial Wars in Asia and Africa BRILL ISBN 9004088342 p 189 a b Woodward Peter 1994 Conflict and Peace in the Horn of Africa federalism and its alternatives Dartmouth Pub Co ISBN 1855214865 p 29 Shinn p 265 My Life and Ethiopia s Progress Vol 2 1999 p xii a b Roberts p 712 a b White pp 34 5 a b Shinn pp 193 4 Solomoniccrownheraldry org 26 Eylul 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Eylul 2012 Lentakis Michael B 2004 Ethiopia Land of the Lotus Eaters Janus Publishing Company ISBN 1857565584 p 41 a b Shinn p 228 Marcus p 126 a b c d e Marcus p 127 Marcus Harold 1996 Haile Selassie I The formative years 1892 1936 Trenton Red Sea Press ISBN 1569020078 pp 36ff Clarence Smith W G The Economics of the Indian Ocean Slave Trade in the Nineteenth Century 1989 p 103 Twentieth Century Solutions of the Abolition of Slavery 15 Mayis 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde yale edu Brody J Kenneth 2000 The Avoidable War Transaction Publishers ISBN 0765804980 p 209 Marcus p 123 Gates and Appiah Africana 1999 p 698 Rogers Joel Augustus 1936 The Real Facts about Ethiopia ss 27 a b c Mockler ss 3 4 ETHIOPIAN RULER WINS PLAUDITS OF PARISIANS 8 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde The New York Times 17 May 1924 ETHIOPIAN ROYALTIES DON SHOES IN CAIRO 8 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde The New York Times 5 May 1924 Mockler p 4 a b Roberts p 723 Marcus p 129 p 8 Marcus pp 127 28 Roberts p 724 Sorenson John 2001 Ghosts and Shadows Construction of Identity and Community in an African Diaspora University of Toronto Press ISBN 0802083315 p 34 Brockman Norbert C 1994 An African Biographical Dictionary ABC CLIO ISBN 0874367484 p 381 Henze Paul B 2000 Layers of Time A History of Ethiopia C Hurst amp Co Publishers ISBN 1850653933 p 205 a b Mockler p 12 ABYSSINIAN RULER HONORS AMERICANS 8 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde The New York Times 24 October 1930 Wallace Irving 1965 Everybody s Rover Boy p 113 in The Sunday Gentleman New York Simon amp Schuster Emperor is Crowned in Regal Splendor at African Capital 8 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde The New York Times 3 November 1930 ABYSSINIA S GUESTS RECEIVE COSTLY GIFTS 8 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde The New York Times 12 November 1930 Emperor of Ethiopia Honors Bishop Freeman Sends Gold Encased Bible and Cross for Prayer 8 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde The New York Times 27 January 1931 Nahum Fasil 1997 Constitution for a Nation of Nations The Ethiopian Prospect Red Sea Press ISBN 1569020515 p 17 a b Nahum Fasil 1997 Constitution for a Nation of Nations The Ethiopian Prospect Red Sea Press ISBN 1569020515 p 22 Mockler p 61 a b Carlton Eric 1992 Occupation The Policies and Practices of Military Conquerors Taylor amp Francis ISBN 0203143469 pp 88 9 a b Vandervort Bruce 1998 Wars of Imperial Conquest in Africa 1830 1914 Indiana University Press ISBN 0253211786 p 158 Churchill Winston 1986 The Second World War p 165 Baudendistel Rainer 2006 Between Bombs And Good Intentions The Red Cross And the Italo Ethiopian War Berghahn Books ISBN 1845450353 p 168 Young John 1997 Peasant Revolution in Ethiopia Cambridge University Press ISBN 0521026067 p 51 Garvey Marcus The Marcus Garvey and Universal Negro Improvement Association Papers 1991 p 685 Mockler p 123 Spencer John 2006 Ethiopia at Bay A Personal Account of the Haile Selassie Years Tsehai Publishers ISBN 1599070006 p 62 Barker A J 1936 The Rape of Ethiopia p 132 Spencer John 2006 Ethiopia at Bay A Personal Account of the Haile Selassie Years Tsehai Publishers ISBN 1599070006 p 72 Moseley Ray 1999 Mussolini s Shadow The Double Life of Count Galeazzo Ciano Yale University Press ISBN 0300079176 p 27 Jarrett Macauley Delia 1998 The Life of Una Marson 1905 65 Manchester University Press ISBN 071905284X pp 102 3 Ferraro Vincent Haile Selassie Appeal to the League of Nations June 1936 Mtholyoke edu 22 Ekim 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Eylul 2010 Time Magazine Man of the Year 29 Nisan 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde 6 Ocak 1936 Time Magazine Distressed Negus Elleray D Robert 1998 A Millennium Encyclopaedia of Worthing History Worthing Optimus Books s 119 ISBN 0 9533132 0 4 The Anglo Ethiopian Society 1 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Mayis 2022 Exiled emperor at home in hotel Malvern Gazette 18 Ekim 2002 6 Nisan 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Haziran 2011 Emperor s life in town is recalled in BBC film Malvern Gazette 14 Subat 2003 6 Nisan 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Haziran 2011 Princesses were my school chums Malvern Gazette Newsquest Media Group 5 Mayis 2006 6 Nisan 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Haziran 2011 Emperor will be remembered as part of civic week Malvern Gazette 6 Haziran 2011 6 Nisan 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Haziran 2011 Civic week to be launched with ceremony Malvern Gazette 21 Haziran 2011 6 Nisan 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Haziran 2011 My Life and Ethiopia s Progress Vol 2 1999 pp 11 2 My Life and Ethiopia s Progress Vol 2 1999 pp 26 7 a b My Life and Ethiopia s Progress Vol 2 1999 p 25 a b Ofcansky Thomas P and Berry Laverle 2004 Ethiopia A Country Study Kessinger Publishing ISBN 1419118579 pp 60 1 My Life and Ethiopia s Progress Vol 2 1999 p 27 a b c My Life and Ethiopia s Progress Vol 2 1999 pp 40 2 My Life and Ethiopia s Progress Vol 2 1999 p 170 Shinn p 3 Lutz Haber The Anglo Ethiopian Society 30 Ocak 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Ekim 2020 Barker A J 1936 The Rape of Ethiopia p 156 My Life and Ethiopia s Progress Vol 2 1999 p 165 Hinks Peter P McKivigan John R and Williams R Owen 2007 Encyclopedia of Antislavery and Abolition 22 Eylul 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Greenwood Publishing Group p 248 ISBN 0 313 33143 X Shinn p 201 a b Shinn pp 140 1 a b c d e Ofcansky Thomas P and Berry Laverle 2004 Ethiopia A Country Study Kessinger Publishing ISBN 1419118579 pp 63 4 Willcox Seidman Ann 1990 Apartheid Militarism and the U S Southeast Africa World Press ISBN 0865431515 p 78 a b Watson John H 2000 Among the Copts Sussex Academic Press ISBN 978 1 902210 56 8 p 56 As described at the website Nathaniel Ras 2004 50th Anniversary of His Imperial Majesty Haile Selassie I Trafford Publishing ISBN 1412037026 p 30 Country studies com 6 Ekim 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Eylul 2010 a b c Mammo Tirfe 1999 The Paradox of Africa s Poverty The Role of Indigenous Knowledge The Red Sea Press ss 103 ISBN 1569020493 Addis Zemen newspaper 3 Ekim 1947 a b Zewde Bahru 2001 A History of Modern Ethiopia Oxford James Currey ISBN 0852557868 pp 220 26 a b Mammo Tirfe 1999 The Paradox of Africa s Poverty The Role of Indigenous Knowledge The Red Sea Press ISBN 1569020493 p 100 General Assembly Resolutions 5th Session United Nations 9 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Ekim 2007 Haile Semere 1987 The Origins and Demise of the Ethiopia Eritrea Federation Issue A Journal of Opinion 15 pp 9 17 Wayback Machine jimmatimes com 29 Ocak 2012 Brewer Sam Pope 5 Ekim 1963 Selassie at U N Recalls 1936 Plea to Leagu New York Times 8 Ocak 2014 tarihinde kaynagindan Emperor of Ethiopia Addresses General Assembly Photo 84497 4 Ekim 1963 8 Ocak 2014 tarihinde kaynagindan Wikiquote Selassie s Address to the United Nations 22 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Subat 2010 a b De Waal p 58 a b c Dickinson Daniel The last of the Ethiopian emperors 6 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde BBC News Addis Ababa 12 May 2005 3 Rebellion and famine in the north under Haile Selassie 24 Eylul 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde p 58 n 7 from De Waal Eldridge John Eric Thomas 1993 Getting the Message News Truth and Power Psychology Press ISBN 0415079837 p 26 The Unknown Famine in Ethiopia 1973 BBC 2 Haziran 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Eylul 2010 Dimbleby Jonathan 28 Temmuz 2002 Jonathan Dimbleby and the hidden famine The Guardian Londra 26 Haziran 2008 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Eylul 2010 Feeding on Ethiopia s famine The Independent 8 Aralik 1998 19 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan De Waal p 61 Woodward Peter 2003 The Horn of Africa Politics and International Relations I B Tauris ISBN 1860648703 p 175 Kumar Krishna 1998 Postconflict Elections Democratization and International Assistance Lynne Rienner Publishers ISBN 1555877788 p 114 Ethiopia Government and Politics Mongabay com 22 Subat 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Nisan 2014 a b c Launhardt Johannes 2005 Evangelicals in Addis Ababa 1919 1991 LIT Verlag ISBN 3825877914 p 239 40 a b Meredith Martin 2005 The Fate of Africa From the Hopes of Freedom to the Heart of Despair Public Affairs ISBN 1586483986 p 216 a b Shinn p 44 Haile Selassie of Ethiopia Dies at 83 New York Times 28 Agustos 1975 7 Agustos 2009 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Temmuz 2007 Haile Selassie the last emperor in the 3 000 year old Ethiopian monarchy who ruled for half a century before he was deposed in a military coup last September died yesterday in a small apartment in his former palace He was 83 years old His death was played down by the military rulers who succeeded him in Addis Ababa who announced it in a normally scheduled radio newscast there at 7 am They said that he had been found dead in his bed by a servant and that the cause of death was probably related to the effects of a prostate operation Haile Selassie underwent two months ago a b An Imperial Burial for Haile Selassie 25 Years After Death 14 Subat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde New York Times 6 Kasim 2000 Ottaway Marina and Ottaway David 1978 Ethiopia Empire in Revolution New York Africana ISBN 0841903638 p 109 n 22 Ethiopians Celebrate a Mass for Exhumed Haile Selassie New York Times 1 Mart 1992 a b Lorch Donatella 31 December 1995 Ethiopia Deals With Legacy of Kings and Colonels The New York Times Edmonds Ennis Barrington 2002 Rastafari From Outcasts to Culture Bearers Birlesik Krallik Oxford University Press s 55 ISBN 0198030606 Afronord tripod com 11 Ocak 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Eylul 2010 Mockler p xxvii Rastafarian beliefs BBC 9 Ekim 2009 14 Ekim 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Eylul 2010 The African Diaspora Ethiopianism and Rastafari Smithsonianeducation org 22 Agustos 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Eylul 2010 Debate uvm edu 11 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Eylul 2010 Ethiopianhistory com 23 Ekim 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Eylul 2010 a b c Owens Joseph 1974 Dread The Rastafarians of Jamaica ISBN 0 435 98650 3 Rastafarispeaks com 20 Ocak 2003 10 Agustos 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Eylul 2010 Barrett Leonard E 1988 The Rastafarians Beacon Press ss 118 ISBN 978 0 8070 1039 6 5 Temmuz 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Eylul 2014 Christopher John Farley Before the Legend The Rise of Bob Marley p 145 People Funny Boy Lee Scratch Perry biography p 41 Murrell p 64 David Howard Kingston A Cultural and Literary History p 176 The State Visit of Emperor Haile Selassie I Jamaica gleaner com 27 Ocak 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Eylul 2010 Commemorating The Royal Visit by Ijahnya Christian 2 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde The Anguillian Newspaper 22 Nisan 2005 White pp 15 210 211 Bogues Anthony 2003 Black Heretics Black Prophets Radical Political Intellectuals Psychology Press ISBN 0415943256 p 189 Bradley Lloyd 2001 This Is Reggae Music The Story of Jamaica s Music Grove Press ISBN 0802138284 pp 192 93 a b c Edmonds Ennis Barrington 2002 Rastafari From Outcasts to Culture Bearers Oxford University Press ISBN 0198030606 p 86 a b Habekost Christian 1993 Verbal Riddim The Politics and Aesthetics of African Caribbean Dub Poetry Rodopi ISBN 9051835493 p 83 a b O Brien Chang Kevin and Chen Wayne 1998 Reggae Routes The Story of Jamaican Music Temple University Press s 243 ISBN 978 1 56639 629 5 5 Temmuz 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Eylul 2014 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link Wayback Machine Dr Ikael Tafari 24 Aralik 2007 White p 211 Funk Jerry 2007 Life Is an Excellent Adventure 5 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Trafford Publishing ISBN 1412215005 p 149 Marley Rita 2004 No Woman No Cry My Life with Bob Marley Hyperion s 43 ISBN 978 0 7868 6867 4 5 Temmuz 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Eylul 2014 Rasta man vibration com 24 Kasim 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Eylul 2010 King Jawara 8 Haziran 2009 Transform Your World Through the Powers of Your Mind AuthorHouse s 295 ISBN 1438980329 Emperor Haile Selassie s Denial Of Being The Messiah Jamicans com 3 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Eylul 2014 Hood Robert Earl Ocak 1990 Must God Remain Greek Afro Cultures and God talk Fortress Press ss 93 ISBN 978 0 8006 2449 1 5 Temmuz 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Eylul 2014 Ethiopians in D C Region Mourn Archbishop s Death Washington Post 13 Ocak 2006 18 Ekim 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Eylul 2014 Bob Marley Anniversary Spotlights Rasta Religion National Geographic 28 Ekim 2010 16 Nisan 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Eylul 2014 Haile Selassie I God of the Black race BBC 28 Subat 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Eylul 2014 Nettleford Rex 1970 Mirror Mirror Identity Race and Protest in Jamaica Jamaika William Collins and Sangster Ltd Shashamane org 3 Eylul 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Eylul 2010 Man of the Millennium 5 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde 4th Avenue Films a b c d e Copley Gregory R 1998 Ethiopia Reaches Her Hand Unto God Imperial Ethiopia s Unique Symbols Structures and Role in the Modern World the International Strategic Studies Association in bir parcasi olan Defense amp Foreign Affairs s 17 ISBN 1892998009 Religious Traditional amp Ceremonial 18 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Agustos 2014 Blic rs 21 Aralik 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Eylul 2010 7 Mart 2006 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Nisan 2014 Abbott Elizabeth 1988 Haiti An insider s history of the rise and fall of the Duvaliers Simon amp Schuster s 139 ISBN 0671686208 Odluka o proglasenju Njegovog Carskog Velicanstva Cara Etiopije Haila Selasija Prvog za pocasnog građanina SFRJ Sluzbeni list SFRJ br 33 72 14 Agustos 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde 319 655 Shoa6 Royalark net 23 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Eylul 2010 GenelHaile Selassie I My Life and Ethiopia s Progress The Autobiography of Emperor Haile Selassie I Translated from Amharic by New York Frontline Books 1999 ISBN 0 948390 40 9 Marcus Harold G 1994 A History of Ethiopia Londra University of California Press s 316 ISBN 0 520 22479 5 Mockler Anthony 2003 Haile Selassie s War Signal Books ISBN 1902669533 Murrell Nathaniel Samuel and Spencer William David and McFarlane Adrian Anthony 1998 Chanting Down Babylon The Rastafari Reader Temple University Press ISBN 1566395844 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link Roberts Andrew Dunlop 1986 The Cambridge History of Africa From 1905 to 1940 Volume 7 Cambridge Press Sindicate of the University of Cambridge ISBN 0521225051 Shinn David Hamilton and Ofcansky Thomas P 2004 Historical Dictionary of Ethiopia Scarecrow Press ISBN 0810865661 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link De Waal Alexander 1991 Evil Days Thirty Years of War and Famine in Ethiopia PDF Human Rights Watch ISBN 1564320383 20 Kasim 2014 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 22 Eylul 2014 2006 Catch a Fire The Life of Bob Marley Henry Holt and Company ISBN 0805080864 Konuyla ilgili yayinlarPaul B Henze The Rise of Haile Selassie Time of Troubles Regent Emperor Exile and Ethiopia in the Modern World Haile Selassie from Triumph to Tragedy in Layers of Time A History of Ethiopia New York Palgrave 2000 ISBN 0 312 22719 1 Ryszard Kapuscinski 1978 ISBN 0 679 72203 3 Haile Selassie I Ethiopia s Lion of Judah 1979 ISBN 0 88229 342 7 Haile Selassie s war the Italian Ethiopian Campaign 1935 1941 1984 ISBN 0 394 54222 3 Haile Selassie western education and political revolution in Ethiopia 2006 ISBN 978 1 934043 20 2Dis baglantilarWikimedia Commons ta Haile Selassie I ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Ethiopian Treasures Emperor Haile Selassie I 4 Eylul 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Speech to the League of Nations Haziran 193622 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde full text slideshow Life Dergisi Marcus Garvey s prophecy of Haile Selassie I as the returned messiah1 Temmuz 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Haile Selassie I and the Italo Ethiopian war1 Mayis 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Haile Selassie I the Later Years17 Eylul 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde A critical look at the reign of Emperor Haile Selassie I of Ethiopia30 Nisan 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde BBC article memories of his personal servant7 Ocak 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Watch News Reel His Imperial Majesty Emperor Haile Selassie I of Ethiopia visits Jamaica 21 Nisan 196614 Mart 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ba Beta Kristiyan Haile Selassie I The Church of Haile Selassie I15 Eylul 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Collection by Martin Rikli in 1935 1936 including photos of Haile Selassie 24 Nisan 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde open access through the University of Florida Digital Collections 21 Eylul 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde The Emperor s Clothes 5 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde A History of Ethiopia 5 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Distressed Negus Time Magazine 15 Kasim 1937 9 Ekim 2007 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Ocak 2010 Haile SelassieSuleyman HanedaniDogumu 23 Temmuz 1892 Olumu 27 Agustos 1975Resmi unvanlarOnce gelen I Zewditu Etiyopya imparatoru 2 Kasim 1930 12 Eylul 1974 Monarsi kaldirildiHak iddia edilen unvanlarMakam kaybi Komunistler devraldi Hak olarak elde tutulan unvanlar Etiyopya imparatoru 12 Eylul 1974 27 Agustos 1975 Sonra gelen