Kızılderili savaşları ya da ABD Kızılderili savaşları (İngilizce American Indian Wars «Amerikan Kızılderili Savaşları», Indian Wars «Kızılderili Savaşları»), Yeni Dünya'da Kuzey Amerika'nın yerlisi ABD Kızılderilileri ile Eski Dünya'dan gelen Avrupalı göçmen yerleşimciler arasında patlak veren ve 1622-1924 yıllarında aralıklı olarak asırlara yayılan Amerikan Bağımsızlık Savaşı öncesi ve sonrası bir dizi çatışmalar silsilesidir. Savaşın ana sebebi, keşfedildiği andan itibaren Amerika kıtasını doğudan işgal etmeye başlayan Avrupalı sömürgecilerin sürekli artması ve bu artış sonunda yerlileri batıya sürmeleridir. Bu savaşlar Amerika kıtasının doğu kıyısından batı kıyısına kadar genişlemenin mukadder olduğunu ifade eden Kader Manifestosu gibi ideolojiler tarafından teşvik edildiği gibi, politik kaygıyla zorla ya da antlaşmalarla Kızılderili Tehciri gibi etnik temizlik hareketleri de savaşların tetikleyici unsurlarıdır. Bu savaşlar sırasında ABD Kızılderili katliamları da görülür.
ABD Kızılderili savaşları | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
sanatçısı bilinmeyen 1899 yapımı resimde ABD süvarisi Kızılderili kovalarken | |||||||
| |||||||
Taraflar | |||||||
Amerika Kızılderilileri | İngiltere Krallığı (1622-1707)
Büyük Britanya Krallığı (1707–1783) ABD (1783–1924) Konfedere Devletler (1861–1865) Teksas Cumhuriyeti (1836–1846) | ||||||
Kayıplar | |||||||
~30.000 (siviller dahil) | ~19.000 |
ABD Sayım Bürosu'nun 1894 yılındaki rakamlarına göre ABD ile Kızılderililer arasında 40'tan fazla savaş yaşanmış, çoluk çocuk dahil yaklaşık 30.000 Kızılderili ile 19.000 Beyaz yaşamını kaybetmiştir.
Kızılderililer üzerine etkileri
ABD 2010 nüfus sayımına göre kendini ABD Kızılderilisi (ya da Alaska yerlisi) olarak tanımlayan kişi sayısı ABD nüfusunun % 0.9 kadarına tekabül eder. Avrupalı sömürgecilerin bulunmadığı Kolomb öncesi Amerika'da ABD Kızılderililerinin nüfusları üzerine hiçbir kesin kanıt yoktur.
Kızılderililerin bağışıklık sistemine yabancı olan Avrupa kökenli salgın hastalıklar, kendi aralarında kabileler arası savaş, Avrupalı sömürgecilerle savaş, Kanada ve Meksika'ya göç, azalan doğum oranları ve asimilasyonların doğal sonucu olarak ABD Kızılderililerinin nüfusu 19. yüzyılda bir milyonun altına düşmüştür. Bilginler, bu düşüşün ana sebebi olarak Avrupalı kâşif ve tüccarların Avrupa'dan gelirken getirdikleri yeni hastalıklar olduğunda hemfikirdir ve bu asırlar boyunca bağışıklığı olmayan Kızılderililer aleyhine işlemiş, bağışıklığı olan Avrupalıları fazlaca etkilememiştir. Örnek olarak, bazı tahminlere göre çiçek hastalığı salgınlarında Kızılderili nüfusunda % 80-90 ölüm vakası görülmüştür.
1894 yılındaki Amerika Birleşik Devletleri Sayım Bürosu'na (Bureau of the Census) göre ABD ile Kızılderililer arasından 40'tan fazla savaş yaşanmış, çoluk çocuk dahil yaklaşık 30.000 Kızılderili ile 19.000 Beyaz yaşamını kaybetmiştir.
Sömürge dönemi
İlk mücadele 1600 lerde çoğu İngiliz olan Britanyalıların Yeni Dünya'daki yerleşim sürecinde yerli Kızılderili kabileleri ile yeni yerleşimciler arasında olmuştur. Daha sonra asırlara yayılan aralıklı savaşlar görülmüştür: 17. yüzyılda Jamestown Katliamı (1622), (1637), (1610–14, 1622–32, 1644–46), (1675-78), (1688–97); 18. yüzyılda , , ile , , , ile . Bu savaşların çoğunda Kızılderililer Britanyalılarla savaşmıştır. Amerikan Devrimi ile 1812 Savaşı'nda ise Kızılderililer hem Amerikalılara karşı savaşmış hem de Amerikalıların yanında Britanyalılara karşı savaşmıştır. ABD'nin kuruluş sürecinde ABD için savaşan uluslararasında Kızılderililer genelde göz ardı edilir.
Mississippi'nin Doğusu (1775–1842)
Mississippi'nin Doğusundaki Kızılderili savaşları |
|
1783-1812 Amerikan Devrimi sonrası dönemde, Britanyalı tacir ve hükûmet ajanları kendi saflarında Amerikalılara karşı savaşırlar umuduyla Kızılderililere silah (misket tüfeği ve diğerleri) vermişlerdi. Britanyalılar Amerikan genişlemesinin daha fazla yayılmaması için günümüzdeki Ohio-Wisconsin bölgesinde bir Kızılderili Ulusu oluşturmayı planlıyorlardı. ABD bu planı protesto ederek 1812 Savaşı'na dahil olmuştur. Kızılderililerin çoğu Şavni reisi Tecumseh'in önderliğinde Britanyalılarla müttefik oldular, fakat sonradan dokuzuncu ABD başkanı olan general William Henry Harrison tarafından yenilgiye uğratıldılar. ABD kuvvetleriyle savaşan güneydeki Kızılderililer de aynı şekilde 'nda sonradan yedinci ABD başkanı olan general Andrew Jackson tarafından yenilgiye uğratıldılar. Bu yenilginin ardından kuzeydeki birçok mülteci Kızılderili Kanada'ya, güneydekiler ise İspanyolların kontrolü altındaki Florida'nın güneyine iltica etmişlerdir. Millî politika gereği Kızılderililerin eyalet hükûmetlerinden bağımsız ayrı topraklarda yapılanmasına izin verilmemiştir. Kızılderilileri asimile etme, rezervasyonlara kapatarak kontrol altına alma, tehcir yani zorunlu göç ettirme ya da batıya doğru sürme hareketleri kontrol amaçlıdır. Bazıları, en önemlisi Florida'daki Seminoleler gibi halklar bunlara direnmiş ve patlak vermiştir. Diğerleri Mississippi Nehri'nin batısındaki rezervasyonlara kapatılmıştır ki bunların en önemlisi Gözyaşı Yolu adı verilen Çerokilerin acı ve ızdırap dolu tehcir olayıdır.
Amerikan Bağımsızlık Savaşı 1775–1783
Amerikalılar için Amerikan Bağımsızlık Savaşı temelde iki paralel savaştan oluşur: Doğuda Büyük Britanya Krallığı güçlerine karşı savaş, Batıda ise Kızılderililerle yapılan savaştır ve bu bölüm daha çok «Kızılderili Savaşı» (Indian War) olarak bilinir. Yeni ilân edilen Amerika Birleşik Devletleri Mississippi Nehri'nin doğusundaki Kızılderili topraklarının kontrolü için Britanyalılarla yarışmıştır. Amerikalıların genişlemesinin durdurulması umuduyla Kızılderililerin çoğu Britanyalılarla aynı safta yer almışlardır ve Amerikan Bağımsızlık Savaşı'nın en kapsamlı ve en yıkıcı kısmı Kızılderililerle yapılan savaş olmuştur.
Bazı Kızılderili toplulukları bölünerek savaşta farklı taraflarla müttefik oldular. Bunlardan en göze çarpanı İrokuaların konfederasyon yapısındaki Altı Milletin bölünmesidir. ile Amerikan Devrimi'nde isyancıların (Amerikalılarin) tarafından savaşırken, , , ve Britanyalıların safına geçmiştir. İrokualar bu savaşta birbirleriyle doğrudan mücadele etmekten kaçınmışlar, devrim sonunda ise zorunlu intra-İrokua mücadelesi görülmüştür. İrokuaların her iki tarafı da yeni siyasi muafiyet kapsamında topraklarını kaybetmiştir. Topraksız kalan İrokualar Ontario'daki 'na kapatılmışlardır. Güneydoğuda ise, Çerokiler tarafsız (ya da isyancı yanlısı) ya da Britanya yanlısı olarak iki hizbe bölünmüşlerdi. Britanya yanlısı bu Çerokiler daha çok olarak bilinirler ve reisleri (ᏥᏳ ᎦᏅᏏᏂ Dragging Canoe) önderliğinde savaşa girmişlerdir. Diğer birçok kabile de benzer biçimde bölünerek savaşta iki ayrı tarafta yer almışlardır.
Hem göçmenler hem de savaşmayan Kızılderililer bu savaşlarda büyük acı çekmiş, köyleri sık sık askeri seferler sırasında yıkılmış erzakları da yağmalanmıştır. Bu askeri seferlerin en büyüğü 1779 yılındaki olmuş, 40'tan fazla İrokua köyü yerle bir edilmiştir.
Britanyalılarla Amerikalılar arasında imzalanan Paris Antlaşması (1783) gereği, yerlilerin rızası alınmadan Kızılderili Toprakları ABD'ye devredilmiştir. Amerika Birleşik Devletleri düşman birlikler olarak Britanyalıların safında kendilerine karşı savaşmış olan bu Kızılderililerin topraklarını fetheden halk edasıyla kabul etmiştir.
Chickamauga savaşları
Bu sınır çatışmaları, Amerikan Bağımsızlık Savaşına Çerokilerin de dahil olmasıyla birlikte neredeyse 1794 sonuna kadar durmadan sürmüştür. Önce "Chickamauga Çerokileri" sonra da "Aşağı Çerokiler" denen Çeroki kabile birliği, ilk önce Çerokilerinin, sonra da Lower Towns, Valley Towns ve Middle Towns Çerokilerinin katılımıyla liderleri önderliğinde güneybatıya önce Chickamauga (Chattanooga, Tennessee) yöresine çekilmiş sonra da Five Lower Towns Çerokileri bunları takip etmiştir. Bunlara Krikler, beyaz , kaçak köleler, Çikasov dönekleri, yüzden fazla Şavni yüz kadar Chickamauga Çeroki savaşçısına takas olarak katılıp kuzeye göç etmişler, sonraki yıllarda bunlara diğer Kızılderililerden yetmiş kadar kişi katılmıştır. Saldırıların birincil hedefleri , ile nehirleri boyunca koloniler ve yukarı 'deki Carter Vadisi, ayrıca 1780 yılında Fort Nashborough ile başlayan Cumberland Nehri boyunca yerleşimler, hatta Kentucky, Virginia, Kuzey Karolina, Güney Karolina ve Georgia kolonileridir. 'nin yakın müttefiği olan Krik (Muskogi) reisi komutası altındaki Yukarı Krikler sık sık Chickamauga savaşçılarıyla birlikte akınlara katıldıkları gibi onlardan ayrı olarak da savaşmışlar ve Cumberland yerleşimindekiler Çikasov, Şanvi ve Lenapelerin saldırılarına maruz kalmışlardır. Tsiyu Gansini ile halefi sık sık birlikte 'ndaki akınları yapmışlardır. Savaşlar Kasım 1794 tarihinde Antlaşması yapılana kadar sürmüştür.
Chickamauga savaşları gerçekte bazı tarihçilerin İkinci Çeroki Savaşı dediği ve bütün Çeroki Milleti ile Büyük Britanya Krallığının müttefik olduğu koloniler arasında süren 1776-1777 yıllarındaki savaşın devamıdır.
Kuzeybatı Kızılderili Savaşı
1787 yılında doğrultusunda Beyaz yerleşimciler için resmî olarak düzenlenmiş ve Beyazların bölgeye akını başlamıştır. Bu Beyaz yerleşimcilerin topraklarına doluşmasına yerli Kızılderililer direniş göstermiş ve çatışmalar başlamıştır. Başkan George Washington bunun üzerine yerlilerin direnişini kırmak için bölgeye silahlı keşif heyeti göndermiştir. Bununla birlikte, Kuzeybatı Kızılderili Savaşı, önderliğindeki Şavniler, önderliğindeki , önderliğindeki ve önderliğindeki Odavalardan oluşan bir kabileler konfederasyonudur ve ile adlı generaller tarafından bozguna uğratılmışlardır. General St. Clair yenilgisi Kızılderililer tarafından şimdiye kadar Amerikan ordusuna verilen en ağır kayıpları içerir. Amerikalılar bir anlaşmaya varmak istediler, fakat Weyapiersenwah önderliğindeki Şavniler sınır çizgisinde ısrar edince bu talep Amerikalılarca kabul edilemez bulunmuş ve general komutasındaki yeni bir keşif heyeti gönderilmiştir. Wayne'nın ordusu 1794 yılında 'nde Kızılderili konfederasyonu tarafından yenilgiye uğratılmıştır. Kızılderililerin Britanyalılardan umdukları yardım o anda gelemedi ve yerliler 1795 yılında 'nı imzalamak zorunda kaldılar. Yapılan bu antlaşma gereği Kızılderililer bugünkü Ohio eyaletinin tamamı ile Indiana eyaletinin bir kısmını ABD'ye devrettiler.
Tecumseh, Krik Savaşı ve 1812 Savaşı
1800 yılında valisi olan William Henry Harrison başkan Thomas Jefferson'ın yönetimi altında Kızılderili topraklarını elde etmek için oldukça saldırgan bir politika izlemiştir. Şavni Kızılderililerinden Tecumseh ile adlı iki kardeş Amerikan yayılmasına karşı direnen bir kabile birliği gibi davranarak 'nı yönetmişlerdir.
Tecumseh Güneydeki Krikleri, Çerokileri ve Çoktavları müttefikleri olarak savaşa katmış, Harrison ise Tenskwatawa ile takipçilerini 1811 yılında Tippecanoe Muharebesi'nde yenerek Kızılderili konfederasyonunun üzerine yürümüştür. Amerikalılar askeri direnişten sonra zafer geleceğini umarken, Tecumseh Britanyalılarla açıkça müttefik olmuş ve bunlar 1812 Savaşı'nda Amerikalılarla savaşmışlardır.
Amerikan Bağımsızlık Savaşı gibi 1812 Savaşı da Batı cephesindeki büyük bir savaştır. (1813–1814) Krik (Muskogi) Milleti içinde bir iç savaş olarak başlamış, daha sonra Tecumseh'in cesaretiyle Amerikan yayılmacılığına karşı gelişen bir mücadelenin parçası olmuştur. Amerikalılar doğuda Britanyalılarla yaptıkları savaşta çıkmaza girerken, batıdaki Kızılderililerle yaptıkları savaşlarda daha başarılı olmuşlardır. 'nde Tecumseh'in Harrison'un ordusu tarafından öldürülmesiyle birlikte Eski Kuzeybatı direnişi sona ermiştir. ABD'ye karşı savaşan Krikler yenilmiştir.
Bağımsızlık ve Kuzeybatı Kızılderili Savaşı'nda olduğu gibi 1812 Savaşı'ndan sonra da Britanyalılar Kızılderili müttefiklerini Amerikalılara terk etmişlerdir. Bu Kızılderili savaşlarında dönüm noktası olmuş, Amerikanın yayılmacılığına karşı yabancı güçlerle ittifak son bulmuştur.
Tehcir dönemi savaşları
Kızılderililerin epeyce bir kısmı Kızılderili Tehciri denen toplu zorunlu göçleri imzalamıştır. Çoğu isteksizce göçe katılmış fakat huzurla göç etme şartlarına hükûmet uymamıştır. Bazı gruplar, bu tehcir antlaşmalarının uygulamasına direniş gösterip 1832 yılındaki Kara Şahin Savaşı gibi kısa savaşlar ya da (1835–1842) gibi uzun ve bedeli ağır savaşlar çıkmıştır.
İkinci Seminole Savaşı
Bazı bilginlere göre açgözlülük, ırkçılık ve Kızılderililerin yaptığı baskınlara (gerçek ya da iftira) karşı "kendini savunma" iddiaları 1820 lerde günün olayları olmuştur ve yerleşimcilerin "ilk ve son kez Florida'yı Kızılderililerden kurtarmak" istemeleri önemli bir rol oynamıştır. Bazen zenci kaçak kölelerin Seminolelerin kamplarına sığınmaları da gerginliği artıran sebeplerden biridir. Bunların kaçınılmaz sonucu olarak bölgenin yerlisi olan Kızılderililer ile sonradan gelen Beyaz yerleşimciler arasında çatışmalar çıkmaya başlamıştır. Andrew Jackson Kızılderili Tehcir Yasası'nı imzalayarak bu sorunu atlatmaya çalıştı. Yasaya göre Florida Kızılderilileri tehcir (gerekirse) öngörülmüştür. , ve Osceola gibi güçlü liderlerine güvenen Seminoleler atalarının yurtlarından ayrılmaya niyetleri yoktu ve topraklarına hızlı biçimde doluşan Beyaz yerleşimcilerin hırsızlık ve kendi kamplarına saldırılarına misillemede bulunmuşlardır. Bu çatışmalar olarak bilinir ve şimdiye kadar Kızılderililere karşı yürütülen en uzun ve en pahalı savaş olmuştur.
Tehcire direnen Seminoleler Florida'da savaş hazırlıklarına başlarlar. St. Augustine milisleri (St. Augustine Militia) Amerika Birleşik Devletleri Savaş Bakanlığı'na başvurarak 500 misket tüfeği istemiş ve 500 gönüllü milis tuğgeneral komutası altında seferber edilmiştir. Kızılderililer yerleşimcilere ve onların çiftliklerine baskın yapmış, yerleşimciler de işgal ettikleri Kızılderili topraklarını bırakıp askeri kalelere, büyük kentlere ya da dışarı kaçmışlardı. Osceola önderliğindeki bir savaşçı grubu Florida milislerine malzeme götüren bir trene baskın yapmış ve trenin korumalarından sekizini öldürüp diğer altısını da yaralamıştır. Elde edilen ganimetin çoğu birkaç gün sonra milislerin misilleme saldırısıyla geri alınmıştır. St. Augustine'nin güney sahilleri boyunca yer alan buralarda çalışan zenci kölelerin çoğunun katılımıyla Seminoleler tarafından yıkılmıştır.
ABD Ordusu yaklaşık 550 askerden oluşan 11 birliğini Florida'da konuşlandırmıştır. (Ocala) askeri kalesinde yalnızca tek birlik vardı ve burasının Seminoleler tarafından istila edilebileceğinden korkuluyordu. Askerler (Tampa) kalesindeki iki birliğe üç birlik daha eklemiş ve diğer birlikleri de Fort King'e göndermişlerdir. 23 Aralık 1835 günü komutasında toplam 110 adamdan oluşan iki birlik Fort Brooke'nin soluna konuşlandırılmıştır.
Beş gün boyunca yürüyen askerleri gölge gibi takip eden Seminoleler 28 Aralık 1835 günü askerleri pusuya düşürdüler. Yalnızca üç asker kurtulmuş ve adlı biri ertesi gün bir Seminole tarafından öldürülmüştür. Ransome Clarke ile Joseph Sprague adlarında kurtulan iki kişi Fort Brooke kalesine geri döner. Clarke daha sonra aldığı yaralar sonucu ölürken, Sprague sağ salim daha uzunca bir süre yaşamıştır. Seminoleler ise yalnızca üç adam kaybetmiş, beş kişi de yaralanmıştır. Aynı gün 'nda Osceola ve savaş arkadaşları tarafından pusuya düşürülen öldürülmüş, diğer altı kişi ise Fort King dışında öldürülmüştür. Binbaşı şubat ayında Dade Katliamı kalıntılarını bulmuştur.
29 Aralık günü general Clinch, kalesinin (Clinch'in şeker plantasyonu Fort King'in 32 km kuzeybatısındadır) soluna, 500 gönüllü dahil 750 askeri 1 Ocak 1836 tarihinde askerlik hizmeti sona erinceye kadar konuşlandırmıştır. Bu grup 'nin güneybatı kıyılarında birçok göl ve bataklıktan oluşan ve olarak bilinen korunaklı bölgeyi ziyaret eder. Fakat askerler nehre ulaştıklarında karşıya geçmek için bir araç bulamayınca Clinch yalnızca tek bir kano ile bütün askerler karşı kıyıya geçirmiştir. Karşıda Seminoleler saldırıya geçer ve askerler yalnızca süngü takacak kadar fırsat bulur. Dört ölü ve 59 yaralı veren askerler nehir boyunca çekilip milislerden bir örtü yapar.
olarak bilinen başka bir kilit çatışmada, albay Zachary Taylor ilk büyük eylemine tanık olur. 19 Aralık günü 'nın yukarısındaki kalesine 1.000 kadar askeri bırakan Taylor Okeechobee Gölü'ne yönelir. İlk iki gün içerisinde doksan Seminole teslim olur. Üçüncü gün Taylor teslim olan Kızılderililerin hapsedilmesi için kalesinin inşa edilmesini ister. Üç gün sonra Tayor ve adamları 1937 Noel günü Okeechobee Gölü'nün kuzey kıyılarında Seminolelerin büyük çoğunluğunu yakalar.
Halpata Tastanaki, Sam Jones ve son zamanlarda gelen Kowakuce önderliğindeki Seminoleler (İngilizcede «testere otu» anlamına sawgrass denir) ile çevrili olan bir hamak pozisyonu almışlardı. Zemin kalın çamurlu olup Cladium denen otlar kolayca cildi kesip yakar. Taylor'un 800 adamı varken, Seminoleler ancak 400 den daha az sayıda idiler. Taylor ilk olarak bataklık merkezine düzgünce hareket etmeleri için Missouri gönüllülerini göndermiştir. Taylor'un planı Kızılderililere doğrudan saldırı yapmak yerine, etrafını kuşatarak etkisiz kılmaktı. Bütün adamları yürüyerek hattı oluşturmuştur. En kısa sürede de aralık bölgeye gelen Missouri gönüllüleri Kızılderililerin ağır ateşi altında dağılırlar ve ölümcül yara alan komutanları albay Gentry adamlarını toparlayamaz ve bataklık üzerinden geri kaçarlar. Cildi kesip yakan Cladium otlarıyla kaplı bölgede yapılan mücadele 'ye bağlı beş bölük için ölümcül olmuştur. Askerler ve astsubayların çoğu ya öldürülmüş ya da yaralanmıştı. Sağ kurtulabilen yalnızca dört kişiydi. Yalnızca yaklaşık bir düzine Seminole muharebede öldürülmüştür. Aralarında Taylor'un subay ve astsubaylarının da olduğu Yirmi altı ABD askeri ölmüş ve 112 asker yaralanmış iken Seminolelerden ölen 11, yaralanan ise 14 kişidir. Taylor 100 midilli ile 600 baş sığır yakalamış, fakat hiçbir Seminoleyi sağ yakalayamamıştır. Bununla birlikte, Okeechobee Gölü Muharebesi Taylor ve ordusu için büyük bir zafer olarak karşılandı.
1840'ta Florida'nın aşağısına saran savaşta Seminolelerin birçoğu ağır ölümlü birkaç yüz kayıp verip, Florida'nın solunu Oklahoma için bırakmıştır. Seminole Savaşının gerçek maliyet tahminleri 30.000.000 $ ila 40.000.000 $ dolardır. Fakat gerçek maliyet analizleri yapılmamıştır. ABD Kongresi "Kızılderililerin düşmanca tutumlarını bastırabilmek" için savaş fonu tahsis etmiş, fakat 'nın maliyetleri de buna dahil edilmiştir. Deniz operasyonlarında savurganlık soruşturma konusu olmuş ve yaklaşık 511.000 $ harcandığı belirlenmiştir. Soruşturmada bulunan harcama miktarı tartışmalıdır. Başka şeylerin yanı sıra, tanesi 10-15 dolardan satın alınırken, donanma kano başına ortalama 226 dolar harcamıştır. Kara ordusu, donanma ve deniz müdavimlerine Florida'da 10.169 servis edilmiştir. Savaşta 30.000 milis ve gönüllü görev yapmıştır.
Kaynaklarda ABD ordusu İkinci Seminole Savaşında resmî olarak 1.466 kayıp vermiş ve bunların çoğu da hastalıktan ölmüştür. Doğrudan savaş eylemiyle ölenlerin sayısı azdır. Bu sayı, Mahon'un raporlarına göre 328, Missall'ın raporların göreyse 269 subay ve asker Seminoleler tarafından öldürülmüştür. Bu ölümlerin yaklaşık yarısı , ve 'ında olmuştur. Benzer biçimde, Mahon'un raporları da donanma için 69 ölü kaydederken, Missal raporlarında ABD deniz kuvvetleri ve deniz piyadelerinin 41 ölü verdiğni kaydetmiş, fakat diğerlerinin Florida dışına gönderildikten sonra ölmüş olabileceği ekler. Mahon ve Florida Board of State Institutions 55 gönüllü subay ve askerin Seminoleler tarafından öldürüldüğü konusunda hemfikir iken, Missall bunların sayısının bilenemediğini savunur. Ancak, hastalık ya da kaza sonucu ölen milis ve gönüllülerin sayısı üzerine hiçbir rakam verilmemiştir. Öldürülen Beyaz sivil ve Seminolelerin sayısı da belirsizdir. Kuzeydeki bir gazetede 1839 yılında Florida'da Seminole Kızılderililerinin seksenden fazla sivili öldürdüğü haber edilmiştir. Hiç kimse Kızılderililer tarafından öldürülenlerin ya da açlık veya diğer mahrumiyetlerden ölenlerin sayısını tutmamıştır. Batıya sevk edilen Kızılderililerin tehcirinde başarılı olunamamıştır. 1843 yılının sonlarında 3.824 Kızılderili Florida'dan Kızılderili Toprakları'na sevk edilmiş, fakat 1844'te yalnızca 3.136 kişi kalmıştır. 1962 yılında Oklahoma'da yalnızca 2.343 Seminole bulunurken, Florida'da 1.500 kadarının olduğu tahmin ediliyor.
Mississippi'nin Batısı (1811–1924)
Mississippi'nin Batısındaki Kızılderili savaşları |
|
ABD Kızılderilileri ile Amerikan yerleşimciler ve ABD ordusu arasında geçtiği için, Mississippi Nehri'nin batısındaki çatışmalar silsilesi genellikle «Kızılderili Savaşları» (Indian Wars) olarak bilinir. Bu çatışmaların en çok bilinenleri İç Savaş sırasında ve sonrasında oluşan ve yaklaşık 1890'da bitenleridir. Ancak, İç Savaş öncesi Beyaz yerleşimlerinin bulunduğu Teksas, New Mexico, Utah, Oregon, Kaliforniya ve Washington gibi Vahşi Batı bölgelerinde 1860 öncesinde önemli çatışmalar görülmüştür.
Mississippi'nin batısındaki bu savaşlarda ölen insanlar üzerine çeşitli istatistikler geliştirilmiştir. Bunların içinde tarihçi Gregory Michno tarafından yapılan bir çalışma dikkate değerdir ve buna göre 1850–90 döneminde toplam 21.586 ölüm vakası doğrudan savaş yüzünden olmuş, askeri ve sivil Beyaz kayıpları 6.596 (% 31) iken, Kızılderililerin kayıpları toplam yaklaşık 14.990 (% 69) kişidir. Bununla birlikte, Michno'nun belirttiğine göre "hemen hemen her durumda ordunun tahminleri kullanılır" ve "bu çalışmadaki yaralıların sayısı doğal olarak önyargılı olan ordunun tahminlerine dayanır". Michno'nun çalışması "Kızılderili savaş partileri" üzerine hemen hemen hiçbir şey içermez ve "ordu kayıtları genellikle eksik" olup "uygulanabilir" bir sayıdır ve diğer rakamların dahil edildiği bir kesin hesap sunmaz.
Michno'ya göre, Meksika sınırındaki ABD eyaletlerinde Kızılderililerle çıkan çatışmalar, içbölgedekilerden daha büyük çatışmalardır. Amerikalılarla yerli Kızılderililer arasında en çok savaş yaşanan yer Arizona'dır ve bu eyaletin sınırları içinde 310 muharebe çıkmıştır. Ayrıca, bu savaşlarda en fazla ölüm olan yer yine Arizona'dır. Kızılderililer ve yerleşimciler dahil en az 4.340 kişi ölmüştür ve Arizona'dan sonra en fazla ölüm görülen eyalet Teksas'tır. Arizona'daki ölümlerin çoğu Apaçiler tarafından gerçekleştirilmiştir. Michno ayrıca, Kızılderili savaşlarının yüzde elli birinin 1850-1890 yılları arasında Arizona, Teksas ve New Mexico eyaletlerinde yaşandığını ve Mississippi Nehri'nin batısındaki kayıpların yüzde otuz yedisine tekabül ettiğini belirtir.
Arka plan
ABD'nin batısına bu dönemden epey önce ABD askeri kuvvetleri ve yerleşimciler nüfuz etmişti. Özellikle de kürk tüccarları, , Oregon Trail ve (Utah'a Mormon göçünün) yanı sıra Kaliforniya ile Oregon'a yerleşimcilerin gelmesi daha önce olmuştur. Bu dönemde göçmen Amerikalı yerleşimciler ile yerli Kızılderililer arasındaki ilişkiler genelde barışçıl ve olaysız geçmiştir. Santa Fe Trail konusunda adlı ticaret karakolunda Şayenler ile Arapaholar Beyazlarla dostane ticaret ilişkisi sürdürüyorlardı. Oregon Trail konusunda ise imzalanmasından sonra barış sağlanmıştı. ABD ile Rocky Dağları'nın kuzeyindeki Ova Kızılderilileri arasında imzalanan antlaşma gereği Oregon Trail boyunca göçmenlerin geçişine ve askerî birliklerin yollar yapıp konuşlanmasına izin veriliyordu.
1859 yılında Büyük Ovalar'ın merkezini geçen bir ticari can simidi olarak Rocky Dağları'nda Front Range içlerine kadar önemli bir Beyaz nüfusu bölgeye çekmiştir. yasasının geçmesinin ardından ve İç Savaş sonrası yapımı bu barışçıl dengeyi bozmuş, bölgedeki arazilere Beyaz yerleşimcilerin yerleşmeleri Rocky Dağları'nın batısı ile Büyük Ovalar'daki toprak ve kaynakların doğrudan rekabetini doğurmuştur. Bu barışı bozan diğer faktörler arasında, 1862–1863 ile Lakota toprağı Pahá Sápa'da altın keşfedilmesiyle birlikte 1875–1878 yıllarında altına hücum hareketinin yaşanması gibi diğer nedenler ile yolunun açılması, ve daha sonra sayılabilir.
'de olduğu gibi, Beyaz yerleşimci, çiftçi ve madencilerin Batı ABD'de de ovalar ile dağların içlerine doğru genişlemeleri yerli Kızılderililer ile çatışmaların çıkmasını sağlamıştır. Büyük Havza'daki Utelerden Idaho'daki Nimipulara kadar birçok Kızılderili kabilesi Amerikalılarla çatışmıştır. Büyük Ovalar'ın kuzeyindeki Siyular ve Güneybatı ABD'deki Apaçiler kabile topraklarına karşı Amerikalıların mütecaviz hareketlerine karşı en sert direnişi gösteren halklar olmuştur. Maȟpíya Lúta ve Tȟašúŋke Witkó gibi savaş yönetme yeteneği son derece becerikli olan Siyu önderleri savaş hâlinde yüksek hızda davranmışlardır. Siyular, Büyük Ovalar'a nispeten en son gelen Kızılderililerdir ve onlar daha önceleri 'nde yerleşik çiftçilerdi. Masteng denen yabanileşmiş atları yakalayıp binmeyi öğrenmelerinden sonra diğer kabileler gibi Siyular da batıya göç etmiş ve korkulan savaşçılar olmuşlardır. Tarihi olarak Apaçi kabileleri (band) kan davası gibi öldürülen akrabalarının intikamını almak ya da ekonomik çıkar sağlamak için baskınlar yaparlardı. Apaçiler çöl ve kanyonlarda mücadelede çok başarı göstermiş ve ustalaşmışlardı.
Amerikan İç Savaşı sırasında ABD Ordu birimleri Doğu'da savaşmak için çekilmişlerdi ve yerlerine ve eyaletlerinin bölgesel hükûmetleri ya da yerel milis güçleri tarafından gönüllü piyade ve süvariler oluşturulmuştu. Oluşturulan bu birimler Doğu ile iletişimi açık bırakarak, New Mexico Toprakları'nı konfederasyon girişimiyle bağlayıp Batı'da birlik içinde tutmak dışında ayrıca Kızılderililerle de savaşmışlardır.
1865 sonrası bütün Kızılderilileri vatandaş olarak genel nüfus içinde asimile etme olarak adlandırılan asimilasyona uğratma ya da barış içinde yaşamak için rezervasyonlara kapatma ulusal politika olarak uygulanmıştır. Baskınlara ve kabilelerarası savaşlara izin verilmediği gibi, rezervasyon dışına kaçan silahlı Kızılderili grupların tekrar rezervasyona kapatılması ordunun sorumluluğundaydı.
Teksas
18. yüzyılda olarak adlandırılan bölgeye gelen İspanyol yerleşimciler, yöredeki Apaçi, Komançi, Karankava ve diğer yerli Kızılderili kabileleriyle çatışmaya girmiştir. Teksas'a Anglo-Amerikalı yerleşimcilerin çok sayıda yerleşmeleri 1830 larda olmuştur ve bu noktadan itibaren 1870 lerin sonuna kadar bir dizi silahlı çatışma patlak vermiştir. Bu çatışmaların çoğu yerli Komançiler ile göçmen Beyaz Teksaslılar arasında gerçekleşmiştir. Komançilerin masteng atlarını benimseyip yılkıları güçlerinin odağına oturtmaları onları Teksas'taki en güçlü Kızılderili grubu hâline getirmiş ve Teksas-Kızılderili savaşlarında Beyazlara rakip olan en büyük güç durumuna gelmişlerdir.
İlk önemli savaş Komançiler, Kiyovalar, ve grupların 1836 yılında Fort Parker karakolundaki yerleşimcilere yönelik saldırılarıdır ve bu saldırılar olarak bilinir. Baskında öldürülen Beyaz yerleşimcilerin az olmasına rağmen, Cynthia Ann Parker adlı kadının kaçırılması Teksas'ın Anglo-Amerikan yerleşimcileri arasında yaygın öfkeye sebep olmuştur.
Teksas'ta Kızılderilileri imha etmek için onların bağışıklık sistemine yabancı hastalıklara da başvurulmuştur. Örnek olarak, çiçek hastalığı ile enfekte olmuş battaniyelerin Teksas askerleri tarafından verildiğini kanıtlayan belge Kızılderili Soykırım Müzesi'nde sergilenmektedir.
Teksas Cumhuriyeti ilan edilir edilmez Meksika ile savaşta ortaya çıkan egemenlik ve güvenlik sorunları için Teksas hükûmeti başkan idaresinde Komançi ve Kiyovalarla angajman politikası izlemiştir. İronik olarak, Houston Çerokilerle birlikte yaşadığından beri, cumhuriyet ile Meksika arasında Cordova İsyanı olarak bilinen çatışmada Çerokiler Meksika tarafında savaşmışlardır. Houston bu çatışmaları ve isyanı silaha başvurmadan çözmek ister, fakat Çerokiler inanmaz ve cumhuriyete karşı silahlı mücadeleye girişir. Houston'u takip eden yönetimi Kızılderililer konusunda çok farklı ve saldırgan bir politika izlemiştir. Lamar idaresindeki Teksas, Çerokileri batıya tehcir edip Komançi ve Kiyovaları Meksika'ya sınır dışı etme politikası izler. Bu tehcir hareketleri dahil bir dizi çatışmaya yol açmıştır. Teksas milisleri Komançi şeflerini öldürmüş ve sonuçta ile çıkmıştır.
Lamar yönetimi pahalı ve başarısız Kızılderili politikasıyla bilinir; zira, dört yıllık görev süresince Kızılderililer ile yapılan savaşta harcanan miktar hükûmetin yıllık gelirini aşmıştır. Lamar yönetimini ikinci Houston yönetimi izlemiş ve önceki politikaları sürdürmüştür. Teksas Komançiler dahil bütün kabilelerle antlaşmalar imzalamıştır.
Teksas'ın 1846'da birliğe katılıp Birleşik Devletler eyaleti olmasından sonra, Kızılderililer ile Beyaz yerleşimciler arasındaki mücadele ve çatışmalara federal hükûmet ile Teksas eyaleti de dahil olmuştur. 1856–1858 yılları Teksas sınırında özellikle kötü ve kanlı geçmiş, Komançilerin adı verilen yurtluklarına Beyaz yerleşimcilerin doluşması sürmüş ve 1858'de Comancheria'nın kalbine ilk Teksas saldırısı sözde adı altında 'nde yapılmıştır. Bu muharebe Komançilerin ana topraklarında maruz kaldıkları en sert çatışma olmuş, kendi topraklarında yaşayamaz halk durumuna düşmüşlerdir.
Kızılderililer ile Teksaslı yerleşimciler arasındaki muharebeler 1860 yılında da sürmüş ve 'nde Kızılderili kampı Teksas milisleri tarafından yok edilmiştir. Teksaslılar muharebenin sonunda Kızılderili tutsaklar arasında bulunun bir kişinin 1836'da küçük bir kız iken kaçırılan Beyaz yerleşimci Cynthia Ann Parker olduğunu öğrenmişlerdir. Cynthia, Parker'ların yanına geri döner, fakat oğlu dahil çocuklarını özler. Quanah, Komançi şefi ile Cynthia'nın oğludur ve 'ne katılmıştır. Quahadi Komançilerinin şefi olan Quanah Parker, sonunda federal hükûmetin ezici gücüne teslim olmuş ve 1875 yılında Oklahoma'nın güneybatısındaki bir rezervasyona kapatılmıştır.
1846 Oregon Antlaşması sonrasında bir dizi savaş olmuş ve ile oluşturulmuştur. Çatışmaların sebepleri arasında Pasifik Kuzeybatısı'na ani ve yoğun beyaz yerleşimcilerin doluşması ve altına hücum hareketleridir. 'ndan Rocky Dağları'na kadar uzanan bölgede çıkan Kayuse Savaşı'nı 1847 yılındaki tetiklemiştir. 1855'te yenilgiye uğratılmış, fakat çatışmalar bitmeyip 1855–1858 yıllarında adı altında devam etmiştir. Yakima Savaşı'nı tetikleyen sebeplerden biri Washington toprakları'nın kurulması ve onun ilk valisi olan 'ın Kızılderili rezervasyonlarını kuracak olan antlaşmaları kabilelere imzalatmak istemesidir. (eskiden: Yakima) Ulusu 1855 yılında sırasında antlaşmalardan birini imzalamış ve kurulan adlı rezervasyona bütün kapatılmıştır. Antlaşmalar yerli halklar tarafından çok kötü görüldüğü için düşmanlıkların yoğunlaşmasına da zemin hazırlamıştır. yakınlarında altın bulunmasıyla birlikte 'tan Yakama (Yakima) topraklarına doluşan Beyaz madencilerle yerliler arasında çatışmalar hızlanmıştır. Savaş Cascade'lerin batısında 'ne yayıldığı için ABD Ordusunun Yakamaları yenmesi birkaç yıl sürmüştür. 1855–1856 'nın kısmen Yakima Savaşı kısmen de arazi devir antlaşmaları yapmaları için kabileleri zorlayıp sindirme hareketleri tetiklemiştir. 1855 yılında imzalanan ile yerli ve kabileleri verimsiz ufak rezervasyona kapatılmışlardır. vadisinde Naches Pass yolu boyunca Nisqually ve Yakama topraklarında çatışmalar patlak vermiştir. Büyüklüğü sınırlı olmasına rağmen toprak kaybı ve yaşam standartlarının çok düşmesi açısından Puget Sound Savaşı ile bağlantılı olarak anılmaktadır ve savaşın merkezindeki figür Nisqually reisi 'dir.
Çatışmalar 1858'de Cascade'lerin doğu tarafında yayılmıştır. Yakima Savaşı'nın bu ikinci kısmı olarak bilinir. Yakamalar, Paluslar, ve kabileleri 1858 yılında 'nde yenildiler.
Oregon'un güneybatısında ile Amerikan yerleşimciler arasında gerginlik ve çatışmalar yaşanmıştır. Yaklaşık 1850'de başlayan çatışmalar tırmanarak 1855–1856 yıllarında 'na dönüşmüştür. Kaliforniya Altına Hücumu insanların büyük sayıda 'ne doluşmasını sağlamıştır.
Altın keşfedilmesinin ardından bölgeye doluşan madencilerle yerli Kızılderililer arasında çatışmalar devam etmiştir. 1858 yılından başlayan Britanya Kolumbiyası'ndaki sırasında Washington, Oregon ve Kaliforniya'dan gelen birçok madenci bölgeye akın etmiş ve bunun sonucunda çıkmıştır. Bu çatışmalar şimdiki Kanada sınırları içinde olmuştur, fakat çatışmalara katılan milisler çoğunlukla Amerikalılardan oluşuyordu. 1860 larda Idaho ve Oregon'da altın keşfedilmesiyle birlikte, benzer çatışmalar baş göstermiş, 1863'te Bear Nehri Katliamı ve 1864 yılından 1868 yılına kadar da yaşanmıştır.
1870 lerin sonlarında diğer bir çatışmalar silsilesi de Oregon ve Idaho'da başlayıp doğuda Wyoming ve Montana'ya uzanmıştır. 1877 yılındaki 'nda Şef Joseph önderliğindeki 800 Nimipu (Nez Perce) savaşçısı üç aylık bir direniş göstermişlerdir. Pasifik Kuzeybatısı'ndaki diğer savaşlar gibi Nimipu Savaşı'nın da ana sebebi Idaho'daki altına hücum hareketinde topraklarına doluşan madenci ve yerleşimcilerdir. Nimipular 1863'te antlaşma yapmaya zorlandılar ve Idaho'da kurulan daha küçük bir rezervasyon arazisine kapatıldılar, fakat bu rezervasyona geleneksel toprakları olan dahil edilmemiştir. Banok Savaşı da benzer sebeplerle ertesi yıl patlak vermiştir. 1879 yılındaki bölgede çıkan son savaş olmuştur.
1853'te ile 1848'de 'nın sonunda Meksika'dan ile bölgelerinin ABD'ye geçmesiyle birlikte, 1846 yılından 1895 yılına kadar bölgedeki yerli Kızılderililer ile çatışmalar yaşanmıştır. İlk çatışma ile Kaliforniya'da yaşanmış, sırasında ve sonrasında ise 'na sıçramıştır.
Güneybatı Kızılderili kabileleri ABD bölgeyi Meksika'dan 1848 ve 1853 yıllarında satın alan kadar asırlarca birbirleriyle hem savaş hem ticaret yapmışlardır. Pueblo olmayan kabilelerle ABD arasında yapılan bu savaşlar esasen satın alınmadan önce Meksika-İspanyol yerleşimcilerle yapılan savaşların bir devamıdır. ve Apaçi çatışmaları en iyi bilinenleridir. Bölgedeki son en büyük askerî harekât 5.000 Amerikan askerinin katıldığı ve Apaçi önderi Geronimo'nun 24 savaşçı, kadın ve çocuklarıyla kendi kabilesinin 1886'da teslim olmasıyla sonuçlanmıştır.
Rocky Dağları'nın batısında küçük ABD garnizonu olduğundan, Kaliforniya Altına Hücumu sırasında ekonomik ve siyasi etkilerle, Kızılderililer ile çatışmaya girenler daha çok madenciler, yerleşimciler ve . Daha sonra, Amerikan İç Savaşı sırasında Kaliforniya ve Oregon gönüllüleri yerlerini Rocky Dağları'nın batısındaki federal birliklere bırakmış ve Kaliforniya, Nevada, Oregon, Idaho, Utah, New Mexico ve topraklarında Kızılderililerle birçok çatışma yaşanmıştır. İç Savaş sonrasında Kaliforniya çoğunlukla pasifize edilmiş olsa da, gönüllüler ve federal birlikler 'nün ücra köşelerindeki kabilelerle çatışmaya girmişler ve eyaletin kuzeydoğusunda ile savaşları on yıl boyunca sürmüştür.
Büyük Havza kabileleri yani Büyük Havza Kızılderililerinin çoğu Şoşonilerden oluşur ve bunlar Oregon ve yolları ile (Utah'a Mormon göçünden) ciddi olarak etkilenmişlerdir. Şoşoniler ile Beyazlar arasında keşif gezisiyle başlayan karşılaşma genellikle Amerikan ve Britanyalı kürk tüccarlarıyla dostane ilişkiler hâlinde sürmüştür. İlk başta dostane olan bu ilişkiler yeni yolların açılıp topraklarındaki yaşantıları bozulmaya başlayınca ve göçmenlerin sayısı da artınca değişmeye başlamıştır. Gezginler genellikle Kızılderililerle kötü karşılaşmış, onlar atları ve sığırları çalmakla suçlanmıştır.
Utah'ta verimli ve sulak vadilere yerleşen Mormon yerleşimciler yerli Kızılderilileri daha verimsiz arazilere itmiş, besledikleri sığırlar Şoşonilerin geleneksel besin kaynakları olan bitkileri tüketmiştir. Yerli Kızılderili toprakları kullanan Mormonlar, bu tüketim karşılığında Şoşoni ya da Utelerin istedikleri yiyecek yardımında isteksiz davranmışlardır. Ancak ilişkileri düzgün olmadığı gibi, Kızılderililer agresif ve zorlu çıkmışlar, Mormonların Kilise liderleri bu yiyecek yardımını külfetli bulmuşlardı. Federal hükûmetin ise Büyük Havza'da biraz varlığı vardı ve durumun iyileştirilmesi için fazla çaba göstermemiştir.
Geleneksel yaşam tarzları altüst olan ve göçmenlerden çok zarar gören Kızılderililer bu haksızlıklara misilleme olarak yol boyunca gezginlere ve Mormonlara saldırılar düzenlemişlerdir. Disiplinsiz Kaliforniya milislerinin gezgin ve Mormonların şikayetlerini İç Savaş sırasında Bear Nehri Katliamı olarak cevaplamıştır. Katliamın ardından bir dizi antlaşmalarla Şoşoni kabileleri barış vaadiyle rezervasyonlara kapatılmışlardır. Kızılderililerin arazi tapu sicillerinin çoğu bu antlaşmalarla ellerinden alınmıştır.
Front Range ve Platte vadisindeki Kızılderili kabileleri ile Pike's Peak altına hücumunda madenci ve yerleşimcilerle olan ilişkiler başlangıçta dostça olmuştur. Daha sonra çıkan çatışmaları çözmek için müzakereler yoluyla imzalanan gereği Colorado'nun güneydoğusunda konuşlandırılan bir Kızılderili rezervasyonuna kapatılma fikri savaşçı kabileler tarafından, özellikle de Şayenlerin savaşçı topluluğu olan (Hotamétaneo’o) tarafından kabul edilmemiştir. 1860 ların başında tırmanan gerginlik ile Sand Creek Katliamı'nda doruğa ulaşmış, Colorado gönüllüleri huzurlu Şayen köyünü basmış ve çoluk çocuk yüzden fazla kişiyi katletmiştir.
Colorado ve Kansas ovalarındaki yerleşimciler ile Kızılderililer arasındaki barışçıl ilişkilere sadakatle devam edilmiş, fakat Kızılderililerin tehcir edilmesi fikri Colorado yerleşimcileri arasında giderek büyümüştür. Platte Vadisi ve Denver'in doğusundaki alanlarda meydana gelen birkaç küçük olayda olduğu gibi, sırasında sivillere yönelik saldırıların vahşeti bu duygulara katkı yapmıştır. Düzenli ordu birlikleri Amerikan İç Savaşı'nda geri çekilince yerlerini genellikle Kızılderilileri yok etmeyi tercih eden kaba insanlardan oluşan doldurmuştur. Colorado Gönüllüleri, Colorado valisi 'ın emri altında ve ile komutasında savaşmışlardır. Bütün Kızılderilileri yok edilmesi gereken yaratıklar olarak gören ve bunu politika olarak da benimseyen Colorado Gönüllüleri'nin bu fikirleri kısa bir süre içinde Colorado ve Kansas ovalarını tutuşturan ve istekleri doğrultusunda ilerleyen 'na dönüşmüştür.
Kansas'ta ilerleyen yerleşimler ile gibi South Platte boyunca yer alan istasyonlara ve yolundakilere karşı Denver'in doğusunda izole topraklarındaki Ova Kızılderililerinin baskınlarına karşı, Colorado ve Kansas'taki yerleşimcilerin Kızılderililerin canice bir tutumla imha edilmesi yönünde çağrılar yükselmiştir. Aynı şekilde, vahşice misilleme yapan Köpek Askerler denen Şayen grubu gibi, Colorado Gönüllüleri de Sand Creek Katliamı'nda vahşet gösterisi yapmışlardır.
Dakota Savaşı
İngilizce eski ve popüler metinlerde yaygın biçimde 1862 Siyu Ayaklanmaları (Sioux Uprising of 1862) olarak bilinen ABD ile Siyular arasındaki ilk büyük silahlı çatışmadır. Minnesota'da çoğunlukla Thaóyate Dúta önderliğinde süren savaştan altı hafta sonra yapılan kesinleşmiş kayıtlara göre 500 kadar Amerikan askeri ve yerleşimcinin çatışmada öldüğü yer almaktadır. Savaş ya da ayaklanmada öldürülen Siyuların sayısı çoğunlukla belgelenmemiştir, fakat savaş sonrasında 303 Siyunun ABD askeri mahkemeleri tarafından cinayet ve tecavüz suçlamasıyla ölüme mahkûm edilmişlerdir. Ölüm cezalarının çoğu başkan Abraham Lincoln tarafından geri çevrilse de, 26 Aralık 1862 günü Mankato, Minnesota'da 38 Dakota Siyusu asılarak idam edilmiştir ve bu idam günümüzde bile ABD tarihinin en büyük toplu idam infazıdır.
Siyuların 'ından (Dakota Territory) tehcir edilmesinden sonra, Lakotalardan bazı mülteci ve savaşçılar günümüzdeki Kuzey Dakota'da kendi yollarını yapmışlardır. Birleşik Siyu (Lakota ve Dakota) kuvvetleriyle Minnesota alayları arasındaki muharebeler albay 'in Dakota Toprakları'ndaki Siyuları takibiyle devam etmiştir. Sibley'in ordusu Lakota ve Dakotaları 1863 yılında yapılan üç büyük muharebede yenmiştir: 26 Temmuz 1863 tarihinde , 28 Temmuz 1863 tarihinde ve 3 Eylül 1863 tarihinde . Bunun üzerine Siyular daha geriye çekilirler, fakat ABD ordusuyla 1864 yılında yine karşı karşıya gelirler; general komutasındaki ordu yakınlarında 28 Temmuz 1864 tarihinde çıkan 'nde Siyuları yine yenmiştir.
Colorado Savaşı, Sand Creek Katliamı ve 1865 Siyu Savaşı
Kızılderililerin Beyaz yerleşimcilere karşı saldırılarının misillemesi olarak, 29 Kasım 1864 tarihinde Colorado'nun güneydoğusunda Sand Creek bölgesindeki Şayenlerin ve Arapahoların yerleşim kampına Colorado eyalet milisleri saldırmıştır. Amirlerinden aldıkları hiç esir almama emri gereği, kamptaki Kızılderililere öldürmek üzere saldıran milisler, 200 kadar yerliyi öldürmüş ya da sakatlamıştır ve bunların üçte ikisi kadın ve çocuklardır ve bunların kafa derileri yüzülerek savaş hatırası (trofesi) olarak alınmıştır. ABD Hükûmeti Sand Creek yöresindeki Kızılderililere topraklarında güvenli olacakları yolunda güvence vermesine rağmen, Beyaz yerleşimcilerin anti-Kızılderili duyguları en üst seviyeye çıkmıştı.
Katliamın ardından ölmeyip kurtulan ya da sakat kalan Kızılderililer, Şayenlerin Smokey Hill ve Republican Nehirleri'ndeki kamplarına katılmışlardır. Burada, dumanla haberleşme yoluyla diğer Siyu, Şayen ve Arapaho kamplarına savaş çağrısı yapılmış ve 1865 Ocak ayında da çağrıya uyup gelen Kızılderililer tarafından 'daki istasyon ve ticaret karakoluna saldırı düzenlenmiştir. Bu başarılı saldırıyı, Şubat başlarında hem South Platte hem de Julesberg'in doğu ve batısındaki çok sayıda noktaya yapılan baskınlar izlemiş ve birçok Beyaz öldürülüp malları ganimet olarak dağıtılmıştır. Toplanan Kızılderililer daha sonra Nebraska'nın kuzeyindeki Black Hills ve Powder River yörelerine taşınmıştır.
1865 bahar aylarında Siyular, Kuzey Şayenleri ve Kuzey Arapahoları birlikte hareket ederek Sand Creek Katliamı'ndan sonra kuzeye gelen savaşçılarla birlikte Nebraska'da Kuzey Platte Nehri boyunca Oregon Trail yolunda baskınlara devam edilmiştir. 1865 Temmuz ayında ise bugünkü Casper, Wyoming 'de bulunan Kuzey Platte Nehri üzerindeki köprüde konuşlanan ABD askerlerine saldırılmıştır ve bu savaş olarak geçmiştir.
Sheridan'ın kampanyaları
Amerikan İç Savaşı'ndan sonra bütün ABD Kızılderilileri istemeyerek de olsa rezervasyon adı verilen sınırlı kamp benzeri özel toplama yerleşimlere kapatılmıştır ve ordunun bundan sonraki görevi Kızılderilileri bu rezervasyonlarda tutmaktır. Bu rezervasyonların kontrolü İçişleri Bakanlığı'ndadır. Büyük Ovalar'ın kontrolü ise Ordu'nun adlı bölümüne geçmiştir ve bu kontrol edilen idarî alan 1,000,000 mi.2 olup Mississippi Nehri ile Rocky Dağları arasındaki bütün araziyi kapsar. Tümgeneral tarafından 1866 yılında açılan Missouri departmanı, onun yaptığı kampanyayı yanlış ele almış, Siyu ve Şayenlerin baskınları sonucu istasyonları yakılıp çalışanları öldürülmüştür. Ayrıca, dışarıda birçok yerleşimci tecavüze uğramış, öldürülmüş ve kaçırılmıştır. Valilerden gelen baskılar üzerine, komutanlık general Ulysses Grant'tan 'a geçmiştir. Eylül 1866'da Teksas'taki karakoluna giden Sheridan Kızılderili baskınlarını durdurmak için burada üç ay kalmıştır. Kızılderililere önyargılı yaklaşan ve yaşamı boyunca onları büyük bir düşman olarak gördüğü bilinen general Philip Sheridan, Kızılderililere olan yaklaşımını Only good Indian is a dead Indian («En iyi Kızılderili, ölü Kızılderilidir») olarak ifade etmiş ve bu söz daha sonra deyimleşerek yayılmış, kendisi reddetse de onun siyasi muhalifleri bu sözünden dolayı eleştirmişlerdir.
Ağustos 1867'de Department of the Missouri bölümünün yönetimi Grant'tan Sheridan'a geçmiş ve Büyük Ovaları sakinleştirmesi istenmiştir. Emrindeki askerlerden ayrıca, eyalet milisleriyle de desteklenen ordusu gerçek bir etkiye sahip olmak için çok ince yayılım göstermiştir. Sheridan'ın her zamanki stratejisi Kızılderililerin kışlık erzakları korumak için bir araya geldiği kış mevsiminde saldırmaktır. 1868–69 Kış Kampanyası olarak Şayen, Kayova ve Komançi kabilelerine kışın ilk çeyreğinde saldırıp, erzak ve hayvanlarına el koyup zorla rezervasyonlara kapatmıştır. Bu kampanyanın bir parçası olarak 1868 yılında yarbay George Armstrong Custer ve 7. Süvari 'nde Şayen reisi 'ın kampına saldırıp çoluk çocuk dahil herkesi katletmiştir. 23 Ocak 1870 tarihindeki Marias Katliamı emri de bizzat Sheridan tarafından verilmiştir ve bu katliamda masum Karaayakların kampı kış sabahı askerlerce basılmış ve çoğu kadın ve çocuk 173 Kızılderili katledilmiştir.
Red Cloud'un Savaşı ve Fort Laramie Antlaşması
Pahá Sápa Savaşı
1875'te Dakota'daki altına hücum sırasında Beyazların Lakota Siyularının topraklarındaki Black Hills (Lakotaca Pahá Sápa) bölgesine doluşması üzerine son serisi olan patlak vermiştir. ABD Ordusu altın aramaya gelen bu beyaz madencileri Lakota avlakları dışında tutmamış, Lakota Siyularının antlaşmalardan doğan hakları gereği mütecaviz madencilere henüz saldırmadan ordu hemen harekete geçmiştir. 1876'da, birkaç kararsız karşılaşmadan sonra, General George Custer Lakotaların ana kampını ve onların müttefiklerini Little Bighorn Muharebesi yapılan alanda bulmuştur. Custer ve adamları geçmişte birçok Kızılderili öldürmüş olduklarından çok deneyimli ve avantajlı durumda idiler ve ana gövdeden ayrılırlar. Fakat Çılgın At ve Oturan Boğa liderliğindeki Kızılderililer Custer ve adamlarını yenilgiye uğratırlar. Custer ve adamlarının bu yenilgisi batı Kızılderili savaş tarihinin en popüler bölümüdür ve bu savaş Anheuser-Busch adlı Amerikan bira şirketinin reklamlarıyla kışkırtılmıştır. Bu girişimci bira şirketinin Custer's Last Fight («Custer'ın Son Dövüşü») adlı dramatik baskı resimleri reklam olarak Vahşi Batı'nın 'larında asılmıştı.
Daha sonra 1890 yılında Güney Dakota'daki Wounded Knee Kızılderili rezervasyonunda Kuzey Lakotalarının Hayalet Dansı âyini yayılınca bunu bastırmak için ABD Ordusu harekete geçer. 29 Aralık günü saldıran ordu çoğu yaşlı erkek, kadın ve çocuklardan oluşan 300 kadar Kızılderiliyi katleder ve bu katliam Wounded Knee Katliamı olarak bilinir. Saldırıda ölen 25 ABD askeri dost ateşi sonucu ölmüşlerdir, zira Kızılderililer silahsız idiler. Bundan çok önceleri Büyük Ovalar'daki Ova Kızılderililerinin temel geçim kaynağı olan Amerika bizonu Beyazlar tarafından bilinçli bir şekilde avlanıp soyu 1880 lerde neredeyse tamamen tüketilmişti.
Son çatışmalar
- 5 Ekim 1898, , Minnesota: . Kızılderili savaşlarındaki son Onur Madalyası 'ndan er 'a verilmiştir.
- 1907, , Arizona: 'den 'nin iki askeri silahlı Navaholarla çatışmaya girmiş, bir Navaho öldürülmüş, diğerleri ise kaçmıştır.
- Mart 1909, , Oklahoma: 1901'den bu yana Oklahoma'daki merkezinde hükûmete direnen Krikler ile onların müttefiki olan edilmiş kölelere karşı federal saldırı yapılır, iki günlük ciddi silah çatışmadan sonra liderleri (Crazy Snake) yaralanır ve isyan bastırılır.
- 1911, , New Mexico: Navahoların olası bir ayaklanmasını bastırmak üzere bir süvari konvoyu Fort Wingate'ye gitmiştir.
- 19 Ocak 1911, Washoe County, Nevada: Şoşonilerden ve Banoklardan bir grup dört çiftlik çalışanını öldürür. Bu yerlilerden sekizi Son Katliam'a katılanlar arasında idi ve 'nde öldürülmüşler; kalan dördü ise sağ ele geçirilmiştir.
- Mart 1914 – 15 Mart 1915, Utah'da yerli Uteler ile Beyaz Mormon yerleşimciler arasında çıkar.
- 9 Ocak 1918, , Arizona: Güney Arizona'da çıkar. 'nden ABD ordu kuvvetleri bir grupla çarpışmaya girer ve onları esir alır.
- 20–23 Mart 1923: Utah'da yerli Uteler ve ile Beyaz Mormon yerleşimciler arasında çıkar.
- 1924'te bir süre devam eden ve Apaçi savaşları sona erer ve 1622 yılındaki Jamestown Katliamı'ndan sonra 302 yıldır süren ABD Kızılderili savaşları biter.
Kızılderili savaşları ABD tarih kitaplarında uzun süre genelde ABD askerî tarihinin küçük parçası olarak ve Amerikalıların beyaz bakış açısıyla sunulmuştur ve sunulmaya da devam edilmektedir. Fakat, 1970 sonrası genç tarihçiler bu savaşları Kızılderililerin bakış açısıyla da yorumlamışlar, savaşlardaki ABD hükûmetlerinin hatalarını ve savaşın Kızılderililer ve kültürleri üzerindeki yıkıcı etkilerini de vurgulamaya başlamışlardır. Bu konuda geleneksel Amerikancı bakış açısından çok farklı olan eserler içinde en popüler olanı 'ın Wounded Knee Katliamı'ndan ilhâm aldığı Kalbimi Oraya Gömün (Bury My Heart at Wounded Knee 1970) adlı Kızılderili tarih çalışmasıdır. Akademik tarih çalışmaları arasında ise 'in Invasion of America: Indians, Colonialism, and the Cant of Conquest (New York: Norton, 1975) sayılabilir.
Ayrıca bakınız
Karşılaştırılabilir olaylar
Dipnotlar
- ^ a b c United States (1894). Report on Indians taxed and Indians not taxed in the United States (except Alaska). U.S. Government Printing Office. s. 637. 28 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Ocak 2013.
- ^ Amerika Birleşik Devletleri Nüfus Sayım Bürosu (Mart 2011). "Overview of Race and Hispanic Origin: 2010" (PDF). 7 Kasım 2015 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 6 Temmuz 2012.
- ^ Snow, Dean R. (June 16, 1995). "Microchronology and Demographic Evidence Relating to the Size of Pre-Columbian North American Indian Populations". Science. 268(5217): 1601–1604. DOI:10.1126/science.268.5217.1601.
- ^ Shoemaker, Nancy (2000). American Indian Population Recovery in the Twentieth Century. University of New Mexico Press. ss. 1-3. ISBN . 15 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Ocak 2013.
- ^ Flight, Colette (February 17, 2011). "Smallpox: Eradicating the Scourge" 2 Mayıs 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. BBC
- ^ Aufderheide, Arthur C.; Rodríguez-Martín, Conrado; Langsjoen, Odin (1998). The Cambridge Encyclopedia of Human Paleopathology 28 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Cambridge University Press. p. 205.
- ^ James H. Merrell, "Second Thoughts on Colonial Historians and American Indians," William & Mary Quarterly (2012) 69#3 pp 451-512.
- ^ Francis M. Carroll, A Good and Wise Measure: The Search for the Canadian-American Boundary, 1783–1842 (2001) pp 23-25
- ^ Raphael, People's History, 244.
- ^ Wiley Sword, President Washington's Indian War: The Struggle for the Old Northwest, 1790-1795 (University of Oklahoma Press, 1985).
- ^ Harvey Lewis Carter, The Life and Times of Little Turtle: First Sagamore of the Wabash (1987)
- ^ Gregory Evans Dowd, A Spirited Resistance: The North American Indian Struggle for Unity, 1745-1815 (Johns Hopkins U.P. 1992.)
- ^ Hoffman, Paul (2002). "Florida's Frontiers". Indiana Press. p. 304
- ^ Michno, Gregory (2003). Encyclopedia of Indian wars: western battles and skirmishes, 1850–1890. Mountain Press Publishing. s. 353. ISBN . 20 Haziran 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Ocak 2013.
- ^ Michno, pg. 367
- ^ The Battle of Beecher Island and the Indian War of 1867–1869, by John H. Monnett, University Press of Colorado (1992), pp. 24–25, trade paperback, 236 pages
- ^ Angie Debo, A history of the Indians of the United States, p. 213.
- ^ Section on the Bozeman Trail "Winning the West the Army in the Indian Wars, 1865–1890" 19 Şubat 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ The Comanches: Lords of the Southern Plains. University of Oklahoma Press. 1952.
- ^ Norrell, Brenda (23 Eylül 2004). "Remembering Indian Genocide in Texas". AlterNet.org. 1 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Eylül 2012.
- ^ Krenek, Thomas H. "Sam Houston". Handbook of Texas Online. Texas State Historical Association. 20 Nisan 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Kasım 2007.
- ^ a b (2003). Range of Glaciers: The Exploration and Survey of the Northern Cascade Range. Oregon Historical Society Press. ss. 101-114. ISBN .
- ^ The Shoshoni Frontier and the Bear River Massacre, Brigham D. Madsen, forward by Charles S. Peterson, University of Utah Press (1985, paperback 1995), pp. 1–56, trade paperback, 286 pages,
- ^ ''Northwestern Bands of Shoshone Indians v. United States 25 Temmuz 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde . United States Supreme Court, April 9, 1945, 89 L.Ed. 985; 65 S.Ct. 690; 324 U.S. 335.
- ^ American Indian Sovereignty and the U.S. Supreme Court: The Masking of Justice 23 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., David E. Wilkins, University of Texas Press (1997), pp. 141–165, trade paperback, 421 pages,
- ^ . Nrchambers.tripod.com. 10 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2011.
- ^ Life of George Bent: Written From His Letters, by George E. Hyde, edited by Savoie Lottinville, University of Oklahoma Press (1968), pp. 105–115, hardcover, 390 pages; trade paperback, 280 pages (March 1983)
- ^ John M. Coward, The newspaper Indian, pp. 102–110.
- ^ Life of George Bent: Written From His Letters, by George E. Hyde, edited by Savoie Lottinville, University of Oklahoma Press (1968), pp. 127–136, 148, 162, 163, hardcover, 390 pages; trade paperback, 280 pages (March 1983)
- ^ "Julesburg to Latham" 17 Ocak 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
- ^ Angie Debo, A history of the Indians of the United States, p. 196.
- ^ "The Settler's War" of The Battle of Beecher Island and the Indian War of 1867–1869, by John H. Monnett, University Press of Colorado (1992), pp. 55–73, Chapter 3, trade paperback, 236 pages
- ^ Carley, Kenneth (1961). The Sioux Uprising of 1862. . s. 65.
Most of the thirty-nine were baptized, including Tatemima (or Round Wind), who was reprieved at the last minute.
- ^ "CWSAC Battle Summary: Sand Creek". National Park Service. 19 Ekim 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Şubat 2010.
- ^ Life of George Bent: Written From His Letters, by George E. Hyde, edited by Savoie Lottinville, University of Oklahoma Press (1968), pp. 148–163, hardcover, 390 pages; trade paperback, 280 pages (March 1983)
- ^ Life of George Bent: Written From His Letters, by George E. Hyde, edited by Savoie Lottinville, University of Oklahoma Press (1968), pp. 168–155, hardcover, 390 pages; trade paperback, 280 pages (March 1983)
- ^ "Mud Springs and Rush Creek" Chapter 3 "Mud Springs and Rush Creek" 23 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Circle of fire: the Indian war of 1865 by John Dishon McDermott, Stackpole Books (August 2003), pp. 35–44, hardcover, 304 pages,
- ^ Life of George Bent: Written From His Letters, by George E. Hyde, edited by Savoie Lottinville, University of Oklahoma Press (1968), pp. 201–207, 212–222, hardcover, 390 pages; trade paperback, 280 pages (March 1983)
- ^ "Hanging of the Chiefs" Circle of fire: the Indian war of 1865 23 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . by John Dishon McDermott, Stackpole Books (August 2003), pp. 46–62, Chapter 4, hardcover, 304 pages,
- ^ Roy Morris, Jr., Sheridan: The Life and Wars of General Phil Sheridan (1992) p. 299.
- ^ "Fort Martin Scott". The Handbook of Texas. 14 Eylül 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Ağustos 2009.
- ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>
etiketi;Hutton, Paul Andrew 1999. p. 180
isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: ) - ^ Ralph K. Andrist (2001). The Long Death: The Last Days of the Plains Indian. University of Oklahoma Press. ss. 155-66. 23 Haziran 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Ocak 2013.
- ^ Welch, James with Paul Stekler (2007 [1994]). Killing Custer: The Battle of Little Bighorn and the Fate of the Plains Indians. New York: Norton Paperback (W. W. Norton & Company). .
- ^ Griske, Michael (2005). The Diaries of John Hunton. Heritage Books. ss. 78-79. ISBN .
- ^ "Community – Diversity". Anheuser-Busch. 14 Mart 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Mayıs 2011.
- ^ "Crazy Snake Rebellion" 4 Kasım 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Oklahoma Historical Society: Oklahoma Journeys. 29 March 2008 (retrieved 5 Sept 2011)
- ^ "10th Cavalry Squadron History". US Army. 27 Kasım 2005 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Ocak 2013.
- ^ James H. Merrell, "Some Thoughts on Colonial Historians and American Indians," William and Mary Quarterly (1989) 46#1 pp 94–119
Kaynakça
- "Named Campaigns: Indian Wars". . 29 Haziran 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Aralık 2005.
- Parker, Aaron. The Sheepeater Indian Campaign (Chamberlin Basin Country). Idaho Country Free Press, c1968.
- Raphael, Ray. A People's History of the American Revolution: How Common People Shaped the Fight for Independence. New York: The New Press, 2001. .
- Andrew Jackson and his Indian Wars. New York: Viking, 2001. .
- Richter, Daniel K. Facing East from Indian Country: A Native History of Early America. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press, 2001. .
- Thornton, Russell. American Indian Holocaust and Survival: A Population History Since 1492. Oklahoma City: University of Oklahoma Press, 1987. .
- Utley, Robert M. and Wilcomb E. Washburn. Indian Wars (2002) excerpt and text search14 Ocak 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Yenne, Bill. Indian Wars: The Campaign for the American West. Yardley, PA: Westholme, 2005. .
- Michno, F. Gregory (2009). Encyclopedia of Indian wars: Western battles and skirmishes 1850–1890. Missoula, Montana: Mountain Press Publishing Company. ISBN .
Konuyla ilgili yayınlar
- Barnes, Jeff. Forts of the Northern Plains: Guide to Historic Military Posts of the Plains Indian Wars. Mechanicsburg, PA: Stackpole Books, 2008. .
- Glassley, Ray Hoard. Indian Wars of the Pacific Northwest, Binfords & Mort, Portland, Oregon 1972
- Kessel, William and Robert Wooster. Encyclopedia of Native American Wars and Warfare (2005)
- McDermott, John D. A Guide to the Indian Wars of the West. Lincoln: University of Nebraska Press, 1998. .
- Michno, Gregory F. Deadliest Indian War in the West: The Snake Conflict, 1864–1868, 360 pages, Caxton Press, 2007, .
- Stannard, David. American Holocaust: Columbus and the Conquest of the New World Oxford, 1992
- Tucker, Spencer, ed. The Encyclopedia of North American Indian Wars, 1607-1890: A Political, Social, and Military History (3 vol 2012)
- Wooster, Robert. The Military and United States Indian Policy, 1865-1903 (1995)
Tarih yazımı
- Merrell, James H. "Some Thoughts on Colonial Historians and American Indians," William and Mary Quarterly (1989) 46#1 pp 94–119 in JSTOR25 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Merrell, James H. "Second Thoughts on Colonial Historians and American Indians," William & Mary Quarterly (2012) 69#3 pp 451–512. in JSTOR8 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Smith, Sherry L. "Lost soldiers: Re-searching the Army in the American West," Western Historical Quarterly (1998) 29#2 pp 149–63 in JSTOR8 Kasım 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Birincil kaynaklar
- Greene, Jerome A. Indian War Veterans: Memories of Army Life and Campaigns in the West, 1864–1898. New York: Savas Beatie, 2007. .
- Griske, Michael (2005). The Diaries of John Hunton, Chapter 2 – "Frontier Warfare, A Tragic and Fearsome Thing". Heritage Books. ISBN .
- Kip, Lawrence (1859). Army life on the Pacific : a journal of the expedition against the northern Indians, the tribes of the Cour d'Alenes, Spokans, and Pelouzes, in the summer of 1858. Redfield. ISBN . Available online through the Washington State Library's Classics in Washington History collection21 Aralık 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta Kızılderili savaşları ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Indian Wars and Pioneers of Texas26 Mart 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde . by , published 1880, hosted by the Portal to Texas History12 Ekim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
- , US Army
- Increase Mather, A Brief History of the War with the Indians in New-England, (1676) Online Edition14 Ocak 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- www.history.com; American-Indian Wars26 Aralık 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Highlighting Native Nations in the War of 1812
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kizilderili savaslari ya da ABD Kizilderili savaslari Ingilizce American Indian Wars Amerikan Kizilderili Savaslari Indian Wars Kizilderili Savaslari Yeni Dunya da Kuzey Amerika nin yerlisi ABD Kizilderilileri ile Eski Dunya dan gelen Avrupali gocmen yerlesimciler arasinda patlak veren ve 1622 1924 yillarinda aralikli olarak asirlara yayilan Amerikan Bagimsizlik Savasi oncesi ve sonrasi bir dizi catismalar silsilesidir Savasin ana sebebi kesfedildigi andan itibaren Amerika kitasini dogudan isgal etmeye baslayan Avrupali somurgecilerin surekli artmasi ve bu artis sonunda yerlileri batiya surmeleridir Bu savaslar Amerika kitasinin dogu kiyisindan bati kiyisina kadar genislemenin mukadder oldugunu ifade eden Kader Manifestosu gibi ideolojiler tarafindan tesvik edildigi gibi politik kaygiyla zorla ya da antlasmalarla Kizilderili Tehciri gibi etnik temizlik hareketleri de savaslarin tetikleyici unsurlaridir Bu savaslar sirasinda ABD Kizilderili katliamlari da gorulur ABD Kizilderili savaslarisanatcisi bilinmeyen 1899 yapimi resimde ABD suvarisi Kizilderili kovalarkenTarih1622 1924 aralikli BolgeKuzey Amerika ABDSonucAmerika Birlesik Devletleri nin egemenligi ve bugunku sinirlari saglandi Kabilelerle tek tek ya da grup grup yapilan antlasmalarla Kizilderili rezervasyonu sistemi olusturuldu TaraflarAmerika KizilderilileriIngiltere Kralligi 1622 1707 Ingiliz Amerikasi Buyuk Britanya Kralligi 1707 1783 Britanya Amerikasi ABD 1783 1924 Konfedere Devletler 1861 1865 Teksas Cumhuriyeti 1836 1846 Kayiplar 30 000 siviller dahil 19 000General Custer komutasindaki suvari topcu ve araba konvoyu Dakota Topraklari ni gecerken 1874 Paha Sapa kesif gezisi ABD Sayim Burosu nun 1894 yilindaki rakamlarina gore ABD ile Kizilderililer arasinda 40 tan fazla savas yasanmis coluk cocuk dahil yaklasik 30 000 Kizilderili ile 19 000 Beyaz yasamini kaybetmistir Kizilderililer uzerine etkileriABD 2010 nufus sayimina gore kendini ABD Kizilderilisi ya da Alaska yerlisi olarak tanimlayan kisi sayisi ABD nufusunun 0 9 kadarina tekabul eder Avrupali somurgecilerin bulunmadigi Kolomb oncesi Amerika da ABD Kizilderililerinin nufuslari uzerine hicbir kesin kanit yoktur Kizilderililerin bagisiklik sistemine yabanci olan Avrupa kokenli salgin hastaliklar kendi aralarinda kabileler arasi savas Avrupali somurgecilerle savas Kanada ve Meksika ya goc azalan dogum oranlari ve asimilasyonlarin dogal sonucu olarak ABD Kizilderililerinin nufusu 19 yuzyilda bir milyonun altina dusmustur Bilginler bu dususun ana sebebi olarak Avrupali kasif ve tuccarlarin Avrupa dan gelirken getirdikleri yeni hastaliklar oldugunda hemfikirdir ve bu asirlar boyunca bagisikligi olmayan Kizilderililer aleyhine islemis bagisikligi olan Avrupalilari fazlaca etkilememistir Ornek olarak bazi tahminlere gore cicek hastaligi salginlarinda Kizilderili nufusunda 80 90 olum vakasi gorulmustur 1894 yilindaki Amerika Birlesik Devletleri Sayim Burosu na Bureau of the Census gore ABD ile Kizilderililer arasindan 40 tan fazla savas yasanmis coluk cocuk dahil yaklasik 30 000 Kizilderili ile 19 000 Beyaz yasamini kaybetmistir Somurge donemi1637 1638 Ilk mucadele 1600 lerde cogu Ingiliz olan Britanyalilarin Yeni Dunya daki yerlesim surecinde yerli Kizilderili kabileleri ile yeni yerlesimciler arasinda olmustur Daha sonra asirlara yayilan aralikli savaslar gorulmustur 17 yuzyilda Jamestown Katliami 1622 1637 1610 14 1622 32 1644 46 1675 78 1688 97 18 yuzyilda ile ile Bu savaslarin cogunda Kizilderililer Britanyalilarla savasmistir Amerikan Devrimi ile 1812 Savasi nda ise Kizilderililer hem Amerikalilara karsi savasmis hem de Amerikalilarin yaninda Britanyalilara karsi savasmistir ABD nin kurulus surecinde ABD icin savasan uluslararasinda Kizilderililer genelde goz ardi edilir Mississippi nin Dogusu 1775 1842 Mississippi nin Dogusundaki Kizilderili savaslariAmerikan Devrimi 1775 1783 1776 1794 1785 1795 1794 1806 1812 Savasi 1811 1815 1811 1813 1813 1814 1813 1817 1818 1827 Kara Sahin Savasi 1832 1836 1836 1835 1842 1783 1812 Amerikan Devrimi sonrasi donemde Britanyali tacir ve hukumet ajanlari kendi saflarinda Amerikalilara karsi savasirlar umuduyla Kizilderililere silah misket tufegi ve digerleri vermislerdi Britanyalilar Amerikan genislemesinin daha fazla yayilmamasi icin gunumuzdeki Ohio Wisconsin bolgesinde bir Kizilderili Ulusu olusturmayi planliyorlardi ABD bu plani protesto ederek 1812 Savasi na dahil olmustur Kizilderililerin cogu Savni reisi Tecumseh in onderliginde Britanyalilarla muttefik oldular fakat sonradan dokuzuncu ABD baskani olan general William Henry Harrison tarafindan yenilgiye ugratildilar ABD kuvvetleriyle savasan guneydeki Kizilderililer de ayni sekilde nda sonradan yedinci ABD baskani olan general Andrew Jackson tarafindan yenilgiye ugratildilar Bu yenilginin ardindan kuzeydeki bircok multeci Kizilderili Kanada ya guneydekiler ise Ispanyollarin kontrolu altindaki Florida nin guneyine iltica etmislerdir Milli politika geregi Kizilderililerin eyalet hukumetlerinden bagimsiz ayri topraklarda yapilanmasina izin verilmemistir Kizilderilileri asimile etme rezervasyonlara kapatarak kontrol altina alma tehcir yani zorunlu goc ettirme ya da batiya dogru surme hareketleri kontrol amaclidir Bazilari en onemlisi Florida daki Seminoleler gibi halklar bunlara direnmis ve patlak vermistir Digerleri Mississippi Nehri nin batisindaki rezervasyonlara kapatilmistir ki bunlarin en onemlisi Gozyasi Yolu adi verilen Cerokilerin aci ve izdirap dolu tehcir olayidir Amerikan Bagimsizlik Savasi 1775 1783 Anglo Ceroki Savasindan sonra dostluk belirtisi olarak Londra ya gonderilen uc Ceroki 1763 Amerikalilar icin Amerikan Bagimsizlik Savasi temelde iki paralel savastan olusur Doguda Buyuk Britanya Kralligi guclerine karsi savas Batida ise Kizilderililerle yapilan savastir ve bu bolum daha cok Kizilderili Savasi Indian War olarak bilinir Yeni ilan edilen Amerika Birlesik Devletleri Mississippi Nehri nin dogusundaki Kizilderili topraklarinin kontrolu icin Britanyalilarla yarismistir Amerikalilarin genislemesinin durdurulmasi umuduyla Kizilderililerin cogu Britanyalilarla ayni safta yer almislardir ve Amerikan Bagimsizlik Savasi nin en kapsamli ve en yikici kismi Kizilderililerle yapilan savas olmustur Bazi Kizilderili topluluklari bolunerek savasta farkli taraflarla muttefik oldular Bunlardan en goze carpani Irokualarin konfederasyon yapisindaki Alti Milletin bolunmesidir ile Amerikan Devrimi nde isyancilarin Amerikalilarin tarafindan savasirken ve Britanyalilarin safina gecmistir Irokualar bu savasta birbirleriyle dogrudan mucadele etmekten kacinmislar devrim sonunda ise zorunlu intra Irokua mucadelesi gorulmustur Irokualarin her iki tarafi da yeni siyasi muafiyet kapsaminda topraklarini kaybetmistir Topraksiz kalan Irokualar Ontario daki na kapatilmislardir Guneydoguda ise Cerokiler tarafsiz ya da isyanci yanlisi ya da Britanya yanlisi olarak iki hizbe bolunmuslerdi Britanya yanlisi bu Cerokiler daha cok olarak bilinirler ve reisleri ᏥᏳ ᎦᏅᏏᏂ Dragging Canoe onderliginde savasa girmislerdir Diger bircok kabile de benzer bicimde bolunerek savasta iki ayri tarafta yer almislardir Hem gocmenler hem de savasmayan Kizilderililer bu savaslarda buyuk aci cekmis koyleri sik sik askeri seferler sirasinda yikilmis erzaklari da yagmalanmistir Bu askeri seferlerin en buyugu 1779 yilindaki olmus 40 tan fazla Irokua koyu yerle bir edilmistir Britanyalilarla Amerikalilar arasinda imzalanan Paris Antlasmasi 1783 geregi yerlilerin rizasi alinmadan Kizilderili Topraklari ABD ye devredilmistir Amerika Birlesik Devletleri dusman birlikler olarak Britanyalilarin safinda kendilerine karsi savasmis olan bu Kizilderililerin topraklarini fetheden halk edasiyla kabul etmistir Chickamauga savaslari Bu sinir catismalari Amerikan Bagimsizlik Savasina Cerokilerin de dahil olmasiyla birlikte neredeyse 1794 sonuna kadar durmadan surmustur Once Chickamauga Cerokileri sonra da Asagi Cerokiler denen Ceroki kabile birligi ilk once Cerokilerinin sonra da Lower Towns Valley Towns ve Middle Towns Cerokilerinin katilimiyla liderleri onderliginde guneybatiya once Chickamauga Chattanooga Tennessee yoresine cekilmis sonra da Five Lower Towns Cerokileri bunlari takip etmistir Bunlara Krikler beyaz kacak koleler Cikasov donekleri yuzden fazla Savni yuz kadar Chickamauga Ceroki savascisina takas olarak katilip kuzeye goc etmisler sonraki yillarda bunlara diger Kizilderililerden yetmis kadar kisi katilmistir Saldirilarin birincil hedefleri ile nehirleri boyunca koloniler ve yukari deki Carter Vadisi ayrica 1780 yilinda Fort Nashborough ile baslayan Cumberland Nehri boyunca yerlesimler hatta Kentucky Virginia Kuzey Karolina Guney Karolina ve Georgia kolonileridir nin yakin muttefigi olan Krik Muskogi reisi komutasi altindaki Yukari Krikler sik sik Chickamauga savascilariyla birlikte akinlara katildiklari gibi onlardan ayri olarak da savasmislar ve Cumberland yerlesimindekiler Cikasov Sanvi ve Lenapelerin saldirilarina maruz kalmislardir Tsiyu Gansini ile halefi sik sik birlikte ndaki akinlari yapmislardir Savaslar Kasim 1794 tarihinde Antlasmasi yapilana kadar surmustur Chickamauga savaslari gercekte bazi tarihcilerin Ikinci Ceroki Savasi dedigi ve butun Ceroki Milleti ile Buyuk Britanya Kralliginin muttefik oldugu koloniler arasinda suren 1776 1777 yillarindaki savasin devamidir Kuzeybati Kizilderili Savasi Kuzeybati Kizilderili Savasinin son safhasi olan Fallen Timbers Muharebesi 1787 yilinda dogrultusunda Beyaz yerlesimciler icin resmi olarak duzenlenmis ve Beyazlarin bolgeye akini baslamistir Bu Beyaz yerlesimcilerin topraklarina dolusmasina yerli Kizilderililer direnis gostermis ve catismalar baslamistir Baskan George Washington bunun uzerine yerlilerin direnisini kirmak icin bolgeye silahli kesif heyeti gondermistir Bununla birlikte Kuzeybati Kizilderili Savasi onderligindeki Savniler onderligindeki onderligindeki ve onderligindeki Odavalardan olusan bir kabileler konfederasyonudur ve ile adli generaller tarafindan bozguna ugratilmislardir General St Clair yenilgisi Kizilderililer tarafindan simdiye kadar Amerikan ordusuna verilen en agir kayiplari icerir Amerikalilar bir anlasmaya varmak istediler fakat Weyapiersenwah onderligindeki Savniler sinir cizgisinde israr edince bu talep Amerikalilarca kabul edilemez bulunmus ve general komutasindaki yeni bir kesif heyeti gonderilmistir Wayne nin ordusu 1794 yilinda nde Kizilderili konfederasyonu tarafindan yenilgiye ugratilmistir Kizilderililerin Britanyalilardan umduklari yardim o anda gelemedi ve yerliler 1795 yilinda ni imzalamak zorunda kaldilar Yapilan bu antlasma geregi Kizilderililer bugunku Ohio eyaletinin tamami ile Indiana eyaletinin bir kismini ABD ye devrettiler Tecumseh Krik Savasi ve 1812 Savasi Kriklerle yapilan Antlasma Fort Jackson 1814 1800 yilinda valisi olan William Henry Harrison baskan Thomas Jefferson in yonetimi altinda Kizilderili topraklarini elde etmek icin oldukca saldirgan bir politika izlemistir Savni Kizilderililerinden Tecumseh ile adli iki kardes Amerikan yayilmasina karsi direnen bir kabile birligi gibi davranarak ni yonetmislerdir Tecumseh Guneydeki Krikleri Cerokileri ve Coktavlari muttefikleri olarak savasa katmis Harrison ise Tenskwatawa ile takipcilerini 1811 yilinda Tippecanoe Muharebesi nde yenerek Kizilderili konfederasyonunun uzerine yurumustur Amerikalilar askeri direnisten sonra zafer gelecegini umarken Tecumseh Britanyalilarla acikca muttefik olmus ve bunlar 1812 Savasi nda Amerikalilarla savasmislardir Amerikan Bagimsizlik Savasi gibi 1812 Savasi da Bati cephesindeki buyuk bir savastir 1813 1814 Krik Muskogi Milleti icinde bir ic savas olarak baslamis daha sonra Tecumseh in cesaretiyle Amerikan yayilmaciligina karsi gelisen bir mucadelenin parcasi olmustur Amerikalilar doguda Britanyalilarla yaptiklari savasta cikmaza girerken batidaki Kizilderililerle yaptiklari savaslarda daha basarili olmuslardir nde Tecumseh in Harrison un ordusu tarafindan oldurulmesiyle birlikte Eski Kuzeybati direnisi sona ermistir ABD ye karsi savasan Krikler yenilmistir Bagimsizlik ve Kuzeybati Kizilderili Savasi nda oldugu gibi 1812 Savasi ndan sonra da Britanyalilar Kizilderili muttefiklerini Amerikalilara terk etmislerdir Bu Kizilderili savaslarinda donum noktasi olmus Amerikanin yayilmaciligina karsi yabanci guclerle ittifak son bulmustur Tehcir donemi savaslari Kizilderililerin epeyce bir kismi Kizilderili Tehciri denen toplu zorunlu gocleri imzalamistir Cogu isteksizce goce katilmis fakat huzurla goc etme sartlarina hukumet uymamistir Bazi gruplar bu tehcir antlasmalarinin uygulamasina direnis gosterip 1832 yilindaki Kara Sahin Savasi gibi kisa savaslar ya da 1835 1842 gibi uzun ve bedeli agir savaslar cikmistir Ikinci Seminole Savasi Bazi bilginlere gore acgozluluk irkcilik ve Kizilderililerin yaptigi baskinlara gercek ya da iftira karsi kendini savunma iddialari 1820 lerde gunun olaylari olmustur ve yerlesimcilerin ilk ve son kez Florida yi Kizilderililerden kurtarmak istemeleri onemli bir rol oynamistir Bazen zenci kacak kolelerin Seminolelerin kamplarina siginmalari da gerginligi artiran sebeplerden biridir Bunlarin kacinilmaz sonucu olarak bolgenin yerlisi olan Kizilderililer ile sonradan gelen Beyaz yerlesimciler arasinda catismalar cikmaya baslamistir Andrew Jackson Kizilderili Tehcir Yasasi ni imzalayarak bu sorunu atlatmaya calisti Yasaya gore Florida Kizilderilileri tehcir gerekirse ongorulmustur ve Osceola gibi guclu liderlerine guvenen Seminoleler atalarinin yurtlarindan ayrilmaya niyetleri yoktu ve topraklarina hizli bicimde dolusan Beyaz yerlesimcilerin hirsizlik ve kendi kamplarina saldirilarina misillemede bulunmuslardir Bu catismalar olarak bilinir ve simdiye kadar Kizilderililere karsi yurutulen en uzun ve en pahali savas olmustur Seminolelerin Aralik 1835 tarihindeki korugan saldirisi Tehcire direnen Seminoleler Florida da savas hazirliklarina baslarlar St Augustine milisleri St Augustine Militia Amerika Birlesik Devletleri Savas Bakanligi na basvurarak 500 misket tufegi istemis ve 500 gonullu milis tuggeneral komutasi altinda seferber edilmistir Kizilderililer yerlesimcilere ve onlarin ciftliklerine baskin yapmis yerlesimciler de isgal ettikleri Kizilderili topraklarini birakip askeri kalelere buyuk kentlere ya da disari kacmislardi Osceola onderligindeki bir savasci grubu Florida milislerine malzeme goturen bir trene baskin yapmis ve trenin korumalarindan sekizini oldurup diger altisini da yaralamistir Elde edilen ganimetin cogu birkac gun sonra milislerin misilleme saldirisiyla geri alinmistir St Augustine nin guney sahilleri boyunca yer alan buralarda calisan zenci kolelerin cogunun katilimiyla Seminoleler tarafindan yikilmistir ABD Ordusu yaklasik 550 askerden olusan 11 birligini Florida da konuslandirmistir Ocala askeri kalesinde yalnizca tek birlik vardi ve burasinin Seminoleler tarafindan istila edilebileceginden korkuluyordu Askerler Tampa kalesindeki iki birlige uc birlik daha eklemis ve diger birlikleri de Fort King e gondermislerdir 23 Aralik 1835 gunu komutasinda toplam 110 adamdan olusan iki birlik Fort Brooke nin soluna konuslandirilmistir ABD Ordusu ne Seminoleler tarafindan verdirilen en buyuk hezimettir Bes gun boyunca yuruyen askerleri golge gibi takip eden Seminoleler 28 Aralik 1835 gunu askerleri pusuya dusurduler Yalnizca uc asker kurtulmus ve adli biri ertesi gun bir Seminole tarafindan oldurulmustur Ransome Clarke ile Joseph Sprague adlarinda kurtulan iki kisi Fort Brooke kalesine geri doner Clarke daha sonra aldigi yaralar sonucu olurken Sprague sag salim daha uzunca bir sure yasamistir Seminoleler ise yalnizca uc adam kaybetmis bes kisi de yaralanmistir Ayni gun nda Osceola ve savas arkadaslari tarafindan pusuya dusurulen oldurulmus diger alti kisi ise Fort King disinda oldurulmustur Binbasi subat ayinda Dade Katliami kalintilarini bulmustur 29 Aralik gunu general Clinch kalesinin Clinch in seker plantasyonu Fort King in 32 km kuzeybatisindadir soluna 500 gonullu dahil 750 askeri 1 Ocak 1836 tarihinde askerlik hizmeti sona erinceye kadar konuslandirmistir Bu grup nin guneybati kiyilarinda bircok gol ve batakliktan olusan ve olarak bilinen korunakli bolgeyi ziyaret eder Fakat askerler nehre ulastiklarinda karsiya gecmek icin bir arac bulamayinca Clinch yalnizca tek bir kano ile butun askerler karsi kiyiya gecirmistir Karsida Seminoleler saldiriya gecer ve askerler yalnizca sungu takacak kadar firsat bulur Dort olu ve 59 yarali veren askerler nehir boyunca cekilip milislerden bir ortu yapar olarak bilinen baska bir kilit catismada albay Zachary Taylor ilk buyuk eylemine tanik olur 19 Aralik gunu nin yukarisindaki kalesine 1 000 kadar askeri birakan Taylor Okeechobee Golu ne yonelir Ilk iki gun icerisinde doksan Seminole teslim olur Ucuncu gun Taylor teslim olan Kizilderililerin hapsedilmesi icin kalesinin insa edilmesini ister Uc gun sonra Tayor ve adamlari 1937 Noel gunu Okeechobee Golu nun kuzey kiyilarinda Seminolelerin buyuk cogunlugunu yakalar Denizciler mangrovlar arasindaki Seminoleleri ararken Halpata Tastanaki Sam Jones ve son zamanlarda gelen Kowakuce onderligindeki Seminoleler Ingilizcede testere otu anlamina sawgrass denir ile cevrili olan bir hamak pozisyonu almislardi Zemin kalin camurlu olup Cladium denen otlar kolayca cildi kesip yakar Taylor un 800 adami varken Seminoleler ancak 400 den daha az sayida idiler Taylor ilk olarak bataklik merkezine duzgunce hareket etmeleri icin Missouri gonullulerini gondermistir Taylor un plani Kizilderililere dogrudan saldiri yapmak yerine etrafini kusatarak etkisiz kilmakti Butun adamlari yuruyerek hatti olusturmustur En kisa surede de aralik bolgeye gelen Missouri gonulluleri Kizilderililerin agir atesi altinda dagilirlar ve olumcul yara alan komutanlari albay Gentry adamlarini toparlayamaz ve bataklik uzerinden geri kacarlar Cildi kesip yakan Cladium otlariyla kapli bolgede yapilan mucadele ye bagli bes boluk icin olumcul olmustur Askerler ve astsubaylarin cogu ya oldurulmus ya da yaralanmisti Sag kurtulabilen yalnizca dort kisiydi Yalnizca yaklasik bir duzine Seminole muharebede oldurulmustur Aralarinda Taylor un subay ve astsubaylarinin da oldugu Yirmi alti ABD askeri olmus ve 112 asker yaralanmis iken Seminolelerden olen 11 yaralanan ise 14 kisidir Taylor 100 midilli ile 600 bas sigir yakalamis fakat hicbir Seminoleyi sag yakalayamamistir Bununla birlikte Okeechobee Golu Muharebesi Taylor ve ordusu icin buyuk bir zafer olarak karsilandi 1840 ta Florida nin asagisina saran savasta Seminolelerin bircogu agir olumlu birkac yuz kayip verip Florida nin solunu Oklahoma icin birakmistir Seminole Savasinin gercek maliyet tahminleri 30 000 000 ila 40 000 000 dolardir Fakat gercek maliyet analizleri yapilmamistir ABD Kongresi Kizilderililerin dusmanca tutumlarini bastirabilmek icin savas fonu tahsis etmis fakat nin maliyetleri de buna dahil edilmistir Deniz operasyonlarinda savurganlik sorusturma konusu olmus ve yaklasik 511 000 harcandigi belirlenmistir Sorusturmada bulunan harcama miktari tartismalidir Baska seylerin yani sira tanesi 10 15 dolardan satin alinirken donanma kano basina ortalama 226 dolar harcamistir Kara ordusu donanma ve deniz mudavimlerine Florida da 10 169 servis edilmistir Savasta 30 000 milis ve gonullu gorev yapmistir Kaynaklarda ABD ordusu Ikinci Seminole Savasinda resmi olarak 1 466 kayip vermis ve bunlarin cogu da hastaliktan olmustur Dogrudan savas eylemiyle olenlerin sayisi azdir Bu sayi Mahon un raporlarina gore 328 Missall in raporlarin goreyse 269 subay ve asker Seminoleler tarafindan oldurulmustur Bu olumlerin yaklasik yarisi ve inda olmustur Benzer bicimde Mahon un raporlari da donanma icin 69 olu kaydederken Missal raporlarinda ABD deniz kuvvetleri ve deniz piyadelerinin 41 olu verdigni kaydetmis fakat digerlerinin Florida disina gonderildikten sonra olmus olabilecegi ekler Mahon ve Florida Board of State Institutions 55 gonullu subay ve askerin Seminoleler tarafindan olduruldugu konusunda hemfikir iken Missall bunlarin sayisinin bilenemedigini savunur Ancak hastalik ya da kaza sonucu olen milis ve gonullulerin sayisi uzerine hicbir rakam verilmemistir Oldurulen Beyaz sivil ve Seminolelerin sayisi da belirsizdir Kuzeydeki bir gazetede 1839 yilinda Florida da Seminole Kizilderililerinin seksenden fazla sivili oldurdugu haber edilmistir Hic kimse Kizilderililer tarafindan oldurulenlerin ya da aclik veya diger mahrumiyetlerden olenlerin sayisini tutmamistir Batiya sevk edilen Kizilderililerin tehcirinde basarili olunamamistir 1843 yilinin sonlarinda 3 824 Kizilderili Florida dan Kizilderili Topraklari na sevk edilmis fakat 1844 te yalnizca 3 136 kisi kalmistir 1962 yilinda Oklahoma da yalnizca 2 343 Seminole bulunurken Florida da 1 500 kadarinin oldugu tahmin ediliyor Mississippi nin Batisi 1811 1924 Mississippi nin Batisindaki Kizilderili savaslari 1811 Arikara Savasi 1823 1837 Teksas Kizilderili savaslari 1836 1877 1836 1877 1858 1868 1874 1874 1875 1876 1877 Kayuse Savasi 1848 1855 Apaci savaslari 1849 1924 1849 1855 Cirikava savaslari 1860 1886 1871 1875 1879 1924 1879 1880 1881 1886 1850 1853 1850 1923 1850 1853 1854 1856 1865 1872 1879 1887 1914 1915 1921 1923 1854 1891 1854 1862 1863 1865 1865 1866 1868 1876 1877 1890 1891 1855 1856 1855 1858 1855 1856 1858 1858 1859 1858 1864 1860 1861 1875 1864 1869 1865 1870 1872 1873 1877 Banok Savasi 1878 1887 1895 1896 1898 1909 1911 1911 1918 ABD Kizilderilileri ile Amerikan yerlesimciler ve ABD ordusu arasinda gectigi icin Mississippi Nehri nin batisindaki catismalar silsilesi genellikle Kizilderili Savaslari Indian Wars olarak bilinir Bu catismalarin en cok bilinenleri Ic Savas sirasinda ve sonrasinda olusan ve yaklasik 1890 da bitenleridir Ancak Ic Savas oncesi Beyaz yerlesimlerinin bulundugu Teksas New Mexico Utah Oregon Kaliforniya ve Washington gibi Vahsi Bati bolgelerinde 1860 oncesinde onemli catismalar gorulmustur Mississippi nin batisindaki bu savaslarda olen insanlar uzerine cesitli istatistikler gelistirilmistir Bunlarin icinde tarihci Gregory Michno tarafindan yapilan bir calisma dikkate degerdir ve buna gore 1850 90 doneminde toplam 21 586 olum vakasi dogrudan savas yuzunden olmus askeri ve sivil Beyaz kayiplari 6 596 31 iken Kizilderililerin kayiplari toplam yaklasik 14 990 69 kisidir Bununla birlikte Michno nun belirttigine gore hemen hemen her durumda ordunun tahminleri kullanilir ve bu calismadaki yaralilarin sayisi dogal olarak onyargili olan ordunun tahminlerine dayanir Michno nun calismasi Kizilderili savas partileri uzerine hemen hemen hicbir sey icermez ve ordu kayitlari genellikle eksik olup uygulanabilir bir sayidir ve diger rakamlarin dahil edildigi bir kesin hesap sunmaz Michno ya gore Meksika sinirindaki ABD eyaletlerinde Kizilderililerle cikan catismalar icbolgedekilerden daha buyuk catismalardir Amerikalilarla yerli Kizilderililer arasinda en cok savas yasanan yer Arizona dir ve bu eyaletin sinirlari icinde 310 muharebe cikmistir Ayrica bu savaslarda en fazla olum olan yer yine Arizona dir Kizilderililer ve yerlesimciler dahil en az 4 340 kisi olmustur ve Arizona dan sonra en fazla olum gorulen eyalet Teksas tir Arizona daki olumlerin cogu Apaciler tarafindan gerceklestirilmistir Michno ayrica Kizilderili savaslarinin yuzde elli birinin 1850 1890 yillari arasinda Arizona Teksas ve New Mexico eyaletlerinde yasandigini ve Mississippi Nehri nin batisindaki kayiplarin yuzde otuz yedisine tekabul ettigini belirtir Arka plan ABD nin batisina bu donemden epey once ABD askeri kuvvetleri ve yerlesimciler nufuz etmisti Ozellikle de kurk tuccarlari Oregon Trail ve Utah a Mormon gocunun yani sira Kaliforniya ile Oregon a yerlesimcilerin gelmesi daha once olmustur Bu donemde gocmen Amerikali yerlesimciler ile yerli Kizilderililer arasindaki iliskiler genelde bariscil ve olaysiz gecmistir Santa Fe Trail konusunda adli ticaret karakolunda Sayenler ile Arapaholar Beyazlarla dostane ticaret iliskisi surduruyorlardi Oregon Trail konusunda ise imzalanmasindan sonra baris saglanmisti ABD ile Rocky Daglari nin kuzeyindeki Ova Kizilderilileri arasinda imzalanan antlasma geregi Oregon Trail boyunca gocmenlerin gecisine ve askeri birliklerin yollar yapip konuslanmasina izin veriliyordu 1859 yilinda Buyuk Ovalar in merkezini gecen bir ticari can simidi olarak Rocky Daglari nda Front Range iclerine kadar onemli bir Beyaz nufusu bolgeye cekmistir yasasinin gecmesinin ardindan ve Ic Savas sonrasi yapimi bu bariscil dengeyi bozmus bolgedeki arazilere Beyaz yerlesimcilerin yerlesmeleri Rocky Daglari nin batisi ile Buyuk Ovalar daki toprak ve kaynaklarin dogrudan rekabetini dogurmustur Bu barisi bozan diger faktorler arasinda 1862 1863 ile Lakota topragi Paha Sapa da altin kesfedilmesiyle birlikte 1875 1878 yillarinda altina hucum hareketinin yasanmasi gibi diger nedenler ile yolunun acilmasi ve daha sonra sayilabilir de oldugu gibi Beyaz yerlesimci ciftci ve madencilerin Bati ABD de de ovalar ile daglarin iclerine dogru genislemeleri yerli Kizilderililer ile catismalarin cikmasini saglamistir Buyuk Havza daki Utelerden Idaho daki Nimipulara kadar bircok Kizilderili kabilesi Amerikalilarla catismistir Buyuk Ovalar in kuzeyindeki Siyular ve Guneybati ABD deki Apaciler kabile topraklarina karsi Amerikalilarin mutecaviz hareketlerine karsi en sert direnisi gosteren halklar olmustur Maȟpiya Luta ve Tȟasuŋke Witko gibi savas yonetme yetenegi son derece becerikli olan Siyu onderleri savas halinde yuksek hizda davranmislardir Siyular Buyuk Ovalar a nispeten en son gelen Kizilderililerdir ve onlar daha onceleri nde yerlesik ciftcilerdi Masteng denen yabanilesmis atlari yakalayip binmeyi ogrenmelerinden sonra diger kabileler gibi Siyular da batiya goc etmis ve korkulan savascilar olmuslardir Tarihi olarak Apaci kabileleri band kan davasi gibi oldurulen akrabalarinin intikamini almak ya da ekonomik cikar saglamak icin baskinlar yaparlardi Apaciler col ve kanyonlarda mucadelede cok basari gostermis ve ustalasmislardi Amerikan Ic Savasi sirasinda ABD Ordu birimleri Dogu da savasmak icin cekilmislerdi ve yerlerine ve eyaletlerinin bolgesel hukumetleri ya da yerel milis gucleri tarafindan gonullu piyade ve suvariler olusturulmustu Olusturulan bu birimler Dogu ile iletisimi acik birakarak New Mexico Topraklari ni konfederasyon girisimiyle baglayip Bati da birlik icinde tutmak disinda ayrica Kizilderililerle de savasmislardir 1865 sonrasi butun Kizilderilileri vatandas olarak genel nufus icinde asimile etme olarak adlandirilan asimilasyona ugratma ya da baris icinde yasamak icin rezervasyonlara kapatma ulusal politika olarak uygulanmistir Baskinlara ve kabilelerarasi savaslara izin verilmedigi gibi rezervasyon disina kacan silahli Kizilderili gruplarin tekrar rezervasyona kapatilmasi ordunun sorumlulugundaydi Teksas Muharebeler ordu karakollari ve kabilelerin genel yerlesimleri 18 yuzyilda olarak adlandirilan bolgeye gelen Ispanyol yerlesimciler yoredeki Apaci Komanci Karankava ve diger yerli Kizilderili kabileleriyle catismaya girmistir Teksas a Anglo Amerikali yerlesimcilerin cok sayida yerlesmeleri 1830 larda olmustur ve bu noktadan itibaren 1870 lerin sonuna kadar bir dizi silahli catisma patlak vermistir Bu catismalarin cogu yerli Komanciler ile gocmen Beyaz Teksaslilar arasinda gerceklesmistir Komancilerin masteng atlarini benimseyip yilkilari guclerinin odagina oturtmalari onlari Teksas taki en guclu Kizilderili grubu haline getirmis ve Teksas Kizilderili savaslarinda Beyazlara rakip olan en buyuk guc durumuna gelmislerdir Komanci sefi ile Anglo Teksas yerlesimci Cynthia Ann Parker in oglu Hikayesi Teksas Kizilderili savaslarinin tarihini aciklar Ilk onemli savas Komanciler Kiyovalar ve gruplarin 1836 yilinda Fort Parker karakolundaki yerlesimcilere yonelik saldirilaridir ve bu saldirilar olarak bilinir Baskinda oldurulen Beyaz yerlesimcilerin az olmasina ragmen Cynthia Ann Parker adli kadinin kacirilmasi Teksas in Anglo Amerikan yerlesimcileri arasinda yaygin ofkeye sebep olmustur Teksas ta Kizilderilileri imha etmek icin onlarin bagisiklik sistemine yabanci hastaliklara da basvurulmustur Ornek olarak cicek hastaligi ile enfekte olmus battaniyelerin Teksas askerleri tarafindan verildigini kanitlayan belge Kizilderili Soykirim Muzesi nde sergilenmektedir Teksas Cumhuriyeti ilan edilir edilmez Meksika ile savasta ortaya cikan egemenlik ve guvenlik sorunlari icin Teksas hukumeti baskan idaresinde Komanci ve Kiyovalarla angajman politikasi izlemistir Ironik olarak Houston Cerokilerle birlikte yasadigindan beri cumhuriyet ile Meksika arasinda Cordova Isyani olarak bilinen catismada Cerokiler Meksika tarafinda savasmislardir Houston bu catismalari ve isyani silaha basvurmadan cozmek ister fakat Cerokiler inanmaz ve cumhuriyete karsi silahli mucadeleye girisir Houston u takip eden yonetimi Kizilderililer konusunda cok farkli ve saldirgan bir politika izlemistir Lamar idaresindeki Teksas Cerokileri batiya tehcir edip Komanci ve Kiyovalari Meksika ya sinir disi etme politikasi izler Bu tehcir hareketleri dahil bir dizi catismaya yol acmistir Teksas milisleri Komanci seflerini oldurmus ve sonucta ile cikmistir Lamar yonetimi pahali ve basarisiz Kizilderili politikasiyla bilinir zira dort yillik gorev suresince Kizilderililer ile yapilan savasta harcanan miktar hukumetin yillik gelirini asmistir Lamar yonetimini ikinci Houston yonetimi izlemis ve onceki politikalari surdurmustur Teksas Komanciler dahil butun kabilelerle antlasmalar imzalamistir Teksas in 1846 da birlige katilip Birlesik Devletler eyaleti olmasindan sonra Kizilderililer ile Beyaz yerlesimciler arasindaki mucadele ve catismalara federal hukumet ile Teksas eyaleti de dahil olmustur 1856 1858 yillari Teksas sinirinda ozellikle kotu ve kanli gecmis Komancilerin adi verilen yurtluklarina Beyaz yerlesimcilerin dolusmasi surmus ve 1858 de Comancheria nin kalbine ilk Teksas saldirisi sozde adi altinda nde yapilmistir Bu muharebe Komancilerin ana topraklarinda maruz kaldiklari en sert catisma olmus kendi topraklarinda yasayamaz halk durumuna dusmuslerdir Kizilderililer ile Teksasli yerlesimciler arasindaki muharebeler 1860 yilinda da surmus ve nde Kizilderili kampi Teksas milisleri tarafindan yok edilmistir Teksaslilar muharebenin sonunda Kizilderili tutsaklar arasinda bulunun bir kisinin 1836 da kucuk bir kiz iken kacirilan Beyaz yerlesimci Cynthia Ann Parker oldugunu ogrenmislerdir Cynthia Parker larin yanina geri doner fakat oglu dahil cocuklarini ozler Quanah Komanci sefi ile Cynthia nin ogludur ve ne katilmistir Quahadi Komancilerinin sefi olan Quanah Parker sonunda federal hukumetin ezici gucune teslim olmus ve 1875 yilinda Oklahoma nin guneybatisindaki bir rezervasyona kapatilmistir Pasifik Kuzeybatisi ve Plato Kizilderilileri Nimipu Nez Perce savascilari 1846 Oregon Antlasmasi sonrasinda bir dizi savas olmus ve ile olusturulmustur Catismalarin sebepleri arasinda Pasifik Kuzeybatisi na ani ve yogun beyaz yerlesimcilerin dolusmasi ve altina hucum hareketleridir ndan Rocky Daglari na kadar uzanan bolgede cikan Kayuse Savasi ni 1847 yilindaki tetiklemistir 1855 te yenilgiye ugratilmis fakat catismalar bitmeyip 1855 1858 yillarinda adi altinda devam etmistir Yakima Savasi ni tetikleyen sebeplerden biri Washington topraklari nin kurulmasi ve onun ilk valisi olan in Kizilderili rezervasyonlarini kuracak olan antlasmalari kabilelere imzalatmak istemesidir eskiden Yakima Ulusu 1855 yilinda sirasinda antlasmalardan birini imzalamis ve kurulan adli rezervasyona butun kapatilmistir Antlasmalar yerli halklar tarafindan cok kotu goruldugu icin dusmanliklarin yogunlasmasina da zemin hazirlamistir yakinlarinda altin bulunmasiyla birlikte tan Yakama Yakima topraklarina dolusan Beyaz madencilerle yerliler arasinda catismalar hizlanmistir Savas Cascade lerin batisinda ne yayildigi icin ABD Ordusunun Yakamalari yenmesi birkac yil surmustur 1855 1856 nin kismen Yakima Savasi kismen de arazi devir antlasmalari yapmalari icin kabileleri zorlayip sindirme hareketleri tetiklemistir 1855 yilinda imzalanan ile yerli ve kabileleri verimsiz ufak rezervasyona kapatilmislardir vadisinde Naches Pass yolu boyunca Nisqually ve Yakama topraklarinda catismalar patlak vermistir Buyuklugu sinirli olmasina ragmen toprak kaybi ve yasam standartlarinin cok dusmesi acisindan Puget Sound Savasi ile baglantili olarak anilmaktadir ve savasin merkezindeki figur Nisqually reisi dir Catismalar 1858 de Cascade lerin dogu tarafinda yayilmistir Yakima Savasi nin bu ikinci kismi olarak bilinir Yakamalar Paluslar ve kabileleri 1858 yilinda nde yenildiler Oregon un guneybatisinda ile Amerikan yerlesimciler arasinda gerginlik ve catismalar yasanmistir Yaklasik 1850 de baslayan catismalar tirmanarak 1855 1856 yillarinda na donusmustur Kaliforniya Altina Hucumu insanlarin buyuk sayida ne dolusmasini saglamistir Altin kesfedilmesinin ardindan bolgeye dolusan madencilerle yerli Kizilderililer arasinda catismalar devam etmistir 1858 yilindan baslayan Britanya Kolumbiyasi ndaki sirasinda Washington Oregon ve Kaliforniya dan gelen bircok madenci bolgeye akin etmis ve bunun sonucunda cikmistir Bu catismalar simdiki Kanada sinirlari icinde olmustur fakat catismalara katilan milisler cogunlukla Amerikalilardan olusuyordu 1860 larda Idaho ve Oregon da altin kesfedilmesiyle birlikte benzer catismalar bas gostermis 1863 te Bear Nehri Katliami ve 1864 yilindan 1868 yilina kadar da yasanmistir 1870 lerin sonlarinda diger bir catismalar silsilesi de Oregon ve Idaho da baslayip doguda Wyoming ve Montana ya uzanmistir 1877 yilindaki nda Sef Joseph onderligindeki 800 Nimipu Nez Perce savascisi uc aylik bir direnis gostermislerdir Pasifik Kuzeybatisi ndaki diger savaslar gibi Nimipu Savasi nin da ana sebebi Idaho daki altina hucum hareketinde topraklarina dolusan madenci ve yerlesimcilerdir Nimipular 1863 te antlasma yapmaya zorlandilar ve Idaho da kurulan daha kucuk bir rezervasyon arazisine kapatildilar fakat bu rezervasyona geleneksel topraklari olan dahil edilmemistir Banok Savasi da benzer sebeplerle ertesi yil patlak vermistir 1879 yilindaki bolgede cikan son savas olmustur Guneybati Kizilderilileri Geronimo sagdaki ile savascilari 1886 1853 te ile 1848 de nin sonunda Meksika dan ile bolgelerinin ABD ye gecmesiyle birlikte 1846 yilindan 1895 yilina kadar bolgedeki yerli Kizilderililer ile catismalar yasanmistir Ilk catisma ile Kaliforniya da yasanmis sirasinda ve sonrasinda ise na sicramistir Guneybati Kizilderili kabileleri ABD bolgeyi Meksika dan 1848 ve 1853 yillarinda satin alan kadar asirlarca birbirleriyle hem savas hem ticaret yapmislardir Pueblo olmayan kabilelerle ABD arasinda yapilan bu savaslar esasen satin alinmadan once Meksika Ispanyol yerlesimcilerle yapilan savaslarin bir devamidir ve Apaci catismalari en iyi bilinenleridir Bolgedeki son en buyuk askeri harekat 5 000 Amerikan askerinin katildigi ve Apaci onderi Geronimo nun 24 savasci kadin ve cocuklariyla kendi kabilesinin 1886 da teslim olmasiyla sonuclanmistir Kaliforniya Kizilderilileri Rocky Daglari nin batisinda kucuk ABD garnizonu oldugundan Kaliforniya Altina Hucumu sirasinda ekonomik ve siyasi etkilerle Kizilderililer ile catismaya girenler daha cok madenciler yerlesimciler ve Daha sonra Amerikan Ic Savasi sirasinda Kaliforniya ve Oregon gonulluleri yerlerini Rocky Daglari nin batisindaki federal birliklere birakmis ve Kaliforniya Nevada Oregon Idaho Utah New Mexico ve topraklarinda Kizilderililerle bircok catisma yasanmistir Ic Savas sonrasinda Kaliforniya cogunlukla pasifize edilmis olsa da gonulluler ve federal birlikler nun ucra koselerindeki kabilelerle catismaya girmisler ve eyaletin kuzeydogusunda ile savaslari on yil boyunca surmustur Buyuk Havza Kizilderilileri Wind River Daglarinda Sosoni kampi Wyoming 1870 Buyuk Havza kabileleri yani Buyuk Havza Kizilderililerinin cogu Sosonilerden olusur ve bunlar Oregon ve yollari ile Utah a Mormon gocunden ciddi olarak etkilenmislerdir Sosoniler ile Beyazlar arasinda kesif gezisiyle baslayan karsilasma genellikle Amerikan ve Britanyali kurk tuccarlariyla dostane iliskiler halinde surmustur Ilk basta dostane olan bu iliskiler yeni yollarin acilip topraklarindaki yasantilari bozulmaya baslayinca ve gocmenlerin sayisi da artinca degismeye baslamistir Gezginler genellikle Kizilderililerle kotu karsilasmis onlar atlari ve sigirlari calmakla suclanmistir Utah ta verimli ve sulak vadilere yerlesen Mormon yerlesimciler yerli Kizilderilileri daha verimsiz arazilere itmis besledikleri sigirlar Sosonilerin geleneksel besin kaynaklari olan bitkileri tuketmistir Yerli Kizilderili topraklari kullanan Mormonlar bu tuketim karsiliginda Sosoni ya da Utelerin istedikleri yiyecek yardiminda isteksiz davranmislardir Ancak iliskileri duzgun olmadigi gibi Kizilderililer agresif ve zorlu cikmislar Mormonlarin Kilise liderleri bu yiyecek yardimini kulfetli bulmuslardi Federal hukumetin ise Buyuk Havza da biraz varligi vardi ve durumun iyilestirilmesi icin fazla caba gostermemistir Geleneksel yasam tarzlari altust olan ve gocmenlerden cok zarar goren Kizilderililer bu haksizliklara misilleme olarak yol boyunca gezginlere ve Mormonlara saldirilar duzenlemislerdir Disiplinsiz Kaliforniya milislerinin gezgin ve Mormonlarin sikayetlerini Ic Savas sirasinda Bear Nehri Katliami olarak cevaplamistir Katliamin ardindan bir dizi antlasmalarla Sosoni kabileleri baris vaadiyle rezervasyonlara kapatilmislardir Kizilderililerin arazi tapu sicillerinin cogu bu antlasmalarla ellerinden alinmistir Ova Kizilderilileri aniti Nebraska Front Range ve Platte vadisindeki Kizilderili kabileleri ile Pike s Peak altina hucumunda madenci ve yerlesimcilerle olan iliskiler baslangicta dostca olmustur Daha sonra cikan catismalari cozmek icin muzakereler yoluyla imzalanan geregi Colorado nun guneydogusunda konuslandirilan bir Kizilderili rezervasyonuna kapatilma fikri savasci kabileler tarafindan ozellikle de Sayenlerin savasci toplulugu olan Hotametaneo o tarafindan kabul edilmemistir 1860 larin basinda tirmanan gerginlik ile Sand Creek Katliami nda doruga ulasmis Colorado gonulluleri huzurlu Sayen koyunu basmis ve coluk cocuk yuzden fazla kisiyi katletmistir Colorado ve Kansas ovalarindaki yerlesimciler ile Kizilderililer arasindaki bariscil iliskilere sadakatle devam edilmis fakat Kizilderililerin tehcir edilmesi fikri Colorado yerlesimcileri arasinda giderek buyumustur Platte Vadisi ve Denver in dogusundaki alanlarda meydana gelen birkac kucuk olayda oldugu gibi sirasinda sivillere yonelik saldirilarin vahseti bu duygulara katki yapmistir Duzenli ordu birlikleri Amerikan Ic Savasi nda geri cekilince yerlerini genellikle Kizilderilileri yok etmeyi tercih eden kaba insanlardan olusan doldurmustur Colorado Gonulluleri Colorado valisi in emri altinda ve ile komutasinda savasmislardir Butun Kizilderilileri yok edilmesi gereken yaratiklar olarak goren ve bunu politika olarak da benimseyen Colorado Gonulluleri nin bu fikirleri kisa bir sure icinde Colorado ve Kansas ovalarini tutusturan ve istekleri dogrultusunda ilerleyen na donusmustur Kansas ta ilerleyen yerlesimler ile gibi South Platte boyunca yer alan istasyonlara ve yolundakilere karsi Denver in dogusunda izole topraklarindaki Ova Kizilderililerinin baskinlarina karsi Colorado ve Kansas taki yerlesimcilerin Kizilderililerin canice bir tutumla imha edilmesi yonunde cagrilar yukselmistir Ayni sekilde vahsice misilleme yapan Kopek Askerler denen Sayen grubu gibi Colorado Gonulluleri de Sand Creek Katliami nda vahset gosterisi yapmislardir Dakota Savasi 1862 Dakota Savasi ndan kacan yerlesimciler Ingilizce eski ve populer metinlerde yaygin bicimde 1862 Siyu Ayaklanmalari Sioux Uprising of 1862 olarak bilinen ABD ile Siyular arasindaki ilk buyuk silahli catismadir Minnesota da cogunlukla Thaoyate Duta onderliginde suren savastan alti hafta sonra yapilan kesinlesmis kayitlara gore 500 kadar Amerikan askeri ve yerlesimcinin catismada oldugu yer almaktadir Savas ya da ayaklanmada oldurulen Siyularin sayisi cogunlukla belgelenmemistir fakat savas sonrasinda 303 Siyunun ABD askeri mahkemeleri tarafindan cinayet ve tecavuz suclamasiyla olume mahkum edilmislerdir Olum cezalarinin cogu baskan Abraham Lincoln tarafindan geri cevrilse de 26 Aralik 1862 gunu Mankato Minnesota da 38 Dakota Siyusu asilarak idam edilmistir ve bu idam gunumuzde bile ABD tarihinin en buyuk toplu idam infazidir Siyularin indan Dakota Territory tehcir edilmesinden sonra Lakotalardan bazi multeci ve savascilar gunumuzdeki Kuzey Dakota da kendi yollarini yapmislardir Birlesik Siyu Lakota ve Dakota kuvvetleriyle Minnesota alaylari arasindaki muharebeler albay in Dakota Topraklari ndaki Siyulari takibiyle devam etmistir Sibley in ordusu Lakota ve Dakotalari 1863 yilinda yapilan uc buyuk muharebede yenmistir 26 Temmuz 1863 tarihinde 28 Temmuz 1863 tarihinde ve 3 Eylul 1863 tarihinde Bunun uzerine Siyular daha geriye cekilirler fakat ABD ordusuyla 1864 yilinda yine karsi karsiya gelirler general komutasindaki ordu yakinlarinda 28 Temmuz 1864 tarihinde cikan nde Siyulari yine yenmistir Colorado Savasi Sand Creek Katliami ve 1865 Siyu Savasi Sand Creek Temmuz 1985 Kizilderililerin Beyaz yerlesimcilere karsi saldirilarinin misillemesi olarak 29 Kasim 1864 tarihinde Colorado nun guneydogusunda Sand Creek bolgesindeki Sayenlerin ve Arapaholarin yerlesim kampina Colorado eyalet milisleri saldirmistir Amirlerinden aldiklari hic esir almama emri geregi kamptaki Kizilderililere oldurmek uzere saldiran milisler 200 kadar yerliyi oldurmus ya da sakatlamistir ve bunlarin ucte ikisi kadin ve cocuklardir ve bunlarin kafa derileri yuzulerek savas hatirasi trofesi olarak alinmistir ABD Hukumeti Sand Creek yoresindeki Kizilderililere topraklarinda guvenli olacaklari yolunda guvence vermesine ragmen Beyaz yerlesimcilerin anti Kizilderili duygulari en ust seviyeye cikmisti Katliamin ardindan olmeyip kurtulan ya da sakat kalan Kizilderililer Sayenlerin Smokey Hill ve Republican Nehirleri ndeki kamplarina katilmislardir Burada dumanla haberlesme yoluyla diger Siyu Sayen ve Arapaho kamplarina savas cagrisi yapilmis ve 1865 Ocak ayinda da cagriya uyup gelen Kizilderililer tarafindan daki istasyon ve ticaret karakoluna saldiri duzenlenmistir Bu basarili saldiriyi Subat baslarinda hem South Platte hem de Julesberg in dogu ve batisindaki cok sayida noktaya yapilan baskinlar izlemis ve bircok Beyaz oldurulup mallari ganimet olarak dagitilmistir Toplanan Kizilderililer daha sonra Nebraska nin kuzeyindeki Black Hills ve Powder River yorelerine tasinmistir 1865 bahar aylarinda Siyular Kuzey Sayenleri ve Kuzey Arapaholari birlikte hareket ederek Sand Creek Katliami ndan sonra kuzeye gelen savascilarla birlikte Nebraska da Kuzey Platte Nehri boyunca Oregon Trail yolunda baskinlara devam edilmistir 1865 Temmuz ayinda ise bugunku Casper Wyoming de bulunan Kuzey Platte Nehri uzerindeki koprude konuslanan ABD askerlerine saldirilmistir ve bu savas olarak gecmistir Sheridan in kampanyalari 21 Aralik 1878 tarihli Harper s Weekly karikaturu sagda Savas Bakanligi War Department kapisinin onunde duran kisa boylu general ile solda Icisleri Bakanligi Interior Department kapisinin onunde duran uzun boylu Icisleri sekreteri Carl Schurz Amerikan Ic Savasi ndan sonra butun ABD Kizilderilileri istemeyerek de olsa rezervasyon adi verilen sinirli kamp benzeri ozel toplama yerlesimlere kapatilmistir ve ordunun bundan sonraki gorevi Kizilderilileri bu rezervasyonlarda tutmaktir Bu rezervasyonlarin kontrolu Icisleri Bakanligi ndadir Buyuk Ovalar in kontrolu ise Ordu nun adli bolumune gecmistir ve bu kontrol edilen idari alan 1 000 000 mi 2 olup Mississippi Nehri ile Rocky Daglari arasindaki butun araziyi kapsar Tumgeneral tarafindan 1866 yilinda acilan Missouri departmani onun yaptigi kampanyayi yanlis ele almis Siyu ve Sayenlerin baskinlari sonucu istasyonlari yakilip calisanlari oldurulmustur Ayrica disarida bircok yerlesimci tecavuze ugramis oldurulmus ve kacirilmistir Valilerden gelen baskilar uzerine komutanlik general Ulysses Grant tan a gecmistir Eylul 1866 da Teksas taki karakoluna giden Sheridan Kizilderili baskinlarini durdurmak icin burada uc ay kalmistir Kizilderililere onyargili yaklasan ve yasami boyunca onlari buyuk bir dusman olarak gordugu bilinen general Philip Sheridan Kizilderililere olan yaklasimini Only good Indian is a dead Indian En iyi Kizilderili olu Kizilderilidir olarak ifade etmis ve bu soz daha sonra deyimleserek yayilmis kendisi reddetse de onun siyasi muhalifleri bu sozunden dolayi elestirmislerdir Agustos 1867 de Department of the Missouri bolumunun yonetimi Grant tan Sheridan a gecmis ve Buyuk Ovalari sakinlestirmesi istenmistir Emrindeki askerlerden ayrica eyalet milisleriyle de desteklenen ordusu gercek bir etkiye sahip olmak icin cok ince yayilim gostermistir Sheridan in her zamanki stratejisi Kizilderililerin kislik erzaklari korumak icin bir araya geldigi kis mevsiminde saldirmaktir 1868 69 Kis Kampanyasi olarak Sayen Kayova ve Komanci kabilelerine kisin ilk ceyreginde saldirip erzak ve hayvanlarina el koyup zorla rezervasyonlara kapatmistir Bu kampanyanin bir parcasi olarak 1868 yilinda yarbay George Armstrong Custer ve 7 Suvari nde Sayen reisi in kampina saldirip coluk cocuk dahil herkesi katletmistir 23 Ocak 1870 tarihindeki Marias Katliami emri de bizzat Sheridan tarafindan verilmistir ve bu katliamda masum Karaayaklarin kampi kis sabahi askerlerce basilmis ve cogu kadin ve cocuk 173 Kizilderili katledilmistir Red Cloud un Savasi ve Fort Laramie Antlasmasi Paha Sapa Savasi Custer ile onun favori olan solda diz coken 1875 te Dakota daki altina hucum sirasinda Beyazlarin Lakota Siyularinin topraklarindaki Black Hills Lakotaca Paha Sapa bolgesine dolusmasi uzerine son serisi olan patlak vermistir ABD Ordusu altin aramaya gelen bu beyaz madencileri Lakota avlaklari disinda tutmamis Lakota Siyularinin antlasmalardan dogan haklari geregi mutecaviz madencilere henuz saldirmadan ordu hemen harekete gecmistir 1876 da birkac kararsiz karsilasmadan sonra General George Custer Lakotalarin ana kampini ve onlarin muttefiklerini Little Bighorn Muharebesi yapilan alanda bulmustur Custer ve adamlari gecmiste bircok Kizilderili oldurmus olduklarindan cok deneyimli ve avantajli durumda idiler ve ana govdeden ayrilirlar Fakat Cilgin At ve Oturan Boga liderligindeki Kizilderililer Custer ve adamlarini yenilgiye ugratirlar Custer ve adamlarinin bu yenilgisi bati Kizilderili savas tarihinin en populer bolumudur ve bu savas Anheuser Busch adli Amerikan bira sirketinin reklamlariyla kiskirtilmistir Bu girisimci bira sirketinin Custer s Last Fight Custer in Son Dovusu adli dramatik baski resimleri reklam olarak Vahsi Bati nin larinda asilmisti Daha sonra 1890 yilinda Guney Dakota daki Wounded Knee Kizilderili rezervasyonunda Kuzey Lakotalarinin Hayalet Dansi ayini yayilinca bunu bastirmak icin ABD Ordusu harekete gecer 29 Aralik gunu saldiran ordu cogu yasli erkek kadin ve cocuklardan olusan 300 kadar Kizilderiliyi katleder ve bu katliam Wounded Knee Katliami olarak bilinir Saldirida olen 25 ABD askeri dost atesi sonucu olmuslerdir zira Kizilderililer silahsiz idiler Bundan cok onceleri Buyuk Ovalar daki Ova Kizilderililerinin temel gecim kaynagi olan Amerika bizonu Beyazlar tarafindan bilincli bir sekilde avlanip soyu 1880 lerde neredeyse tamamen tuketilmisti Son catismalar 25 Piyade Alayi ndan Bizon Askerleri 18905 Ekim 1898 Minnesota Kizilderili savaslarindaki son Onur Madalyasi ndan er a verilmistir 1907 Arizona den nin iki askeri silahli Navaholarla catismaya girmis bir Navaho oldurulmus digerleri ise kacmistir Mart 1909 Oklahoma 1901 den bu yana Oklahoma daki merkezinde hukumete direnen Krikler ile onlarin muttefiki olan edilmis kolelere karsi federal saldiri yapilir iki gunluk ciddi silah catismadan sonra liderleri Crazy Snake yaralanir ve isyan bastirilir 1911 New Mexico Navaholarin olasi bir ayaklanmasini bastirmak uzere bir suvari konvoyu Fort Wingate ye gitmistir 19 Ocak 1911 Washoe County Nevada Sosonilerden ve Banoklardan bir grup dort ciftlik calisanini oldurur Bu yerlilerden sekizi Son Katliam a katilanlar arasinda idi ve nde oldurulmusler kalan dordu ise sag ele gecirilmistir Mart 1914 15 Mart 1915 Utah da yerli Uteler ile Beyaz Mormon yerlesimciler arasinda cikar 9 Ocak 1918 Arizona Guney Arizona da cikar nden ABD ordu kuvvetleri bir grupla carpismaya girer ve onlari esir alir 20 23 Mart 1923 Utah da yerli Uteler ve ile Beyaz Mormon yerlesimciler arasinda cikar 1924 te bir sure devam eden ve Apaci savaslari sona erer ve 1622 yilindaki Jamestown Katliami ndan sonra 302 yildir suren ABD Kizilderili savaslari biter Tarih yazimiKizilderili savaslari ABD tarih kitaplarinda uzun sure genelde ABD askeri tarihinin kucuk parcasi olarak ve Amerikalilarin beyaz bakis acisiyla sunulmustur ve sunulmaya da devam edilmektedir Fakat 1970 sonrasi genc tarihciler bu savaslari Kizilderililerin bakis acisiyla da yorumlamislar savaslardaki ABD hukumetlerinin hatalarini ve savasin Kizilderililer ve kulturleri uzerindeki yikici etkilerini de vurgulamaya baslamislardir Bu konuda geleneksel Amerikanci bakis acisindan cok farkli olan eserler icinde en populer olani in Wounded Knee Katliami ndan ilham aldigi Kalbimi Oraya Gomun Bury My Heart at Wounded Knee 1970 adli Kizilderili tarih calismasidir Akademik tarih calismalari arasinda ise in Invasion of America Indians Colonialism and the Cant of Conquest New York Norton 1975 sayilabilir Ayrica bakinizABD Kizilderili katliamlari ABD Kizilderililerinin kulturel asimilasyonu Kader Manifestosu Karsilastirilabilir olaylar Meksika Kizilderili savaslari Anglo Zulu SavasiDipnotlar a b c United States 1894 Report on Indians taxed and Indians not taxed in the United States except Alaska U S Government Printing Office s 637 28 Mayis 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Ocak 2013 Amerika Birlesik Devletleri Nufus Sayim Burosu Mart 2011 Overview of Race and Hispanic Origin 2010 PDF 7 Kasim 2015 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 6 Temmuz 2012 Snow Dean R June 16 1995 Microchronology and Demographic Evidence Relating to the Size of Pre Columbian North American Indian Populations Science 268 5217 1601 1604 DOI 10 1126 science 268 5217 1601 Shoemaker Nancy 2000 American Indian Population Recovery in the Twentieth Century University of New Mexico Press ss 1 3 ISBN 978 0 8263 2289 0 15 Mayis 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Ocak 2013 Flight Colette February 17 2011 Smallpox Eradicating the Scourge 2 Mayis 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde BBC Aufderheide Arthur C Rodriguez Martin Conrado Langsjoen Odin 1998 The Cambridge Encyclopedia of Human Paleopathology 28 Mayis 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Cambridge University Press p 205 ISBN 978 0 521 55203 5 James H Merrell Second Thoughts on Colonial Historians and American Indians William amp Mary Quarterly 2012 69 3 pp 451 512 Francis M Carroll A Good and Wise Measure The Search for the Canadian American Boundary 1783 1842 2001 pp 23 25 Raphael People s History 244 Wiley Sword President Washington s Indian War The Struggle for the Old Northwest 1790 1795 University of Oklahoma Press 1985 Harvey Lewis Carter The Life and Times of Little Turtle First Sagamore of the Wabash 1987 Gregory Evans Dowd A Spirited Resistance The North American Indian Struggle for Unity 1745 1815 Johns Hopkins U P 1992 Hoffman Paul 2002 Florida s Frontiers Indiana Press p 304 Michno Gregory 2003 Encyclopedia of Indian wars western battles and skirmishes 1850 1890 Mountain Press Publishing s 353 ISBN 0 87842 468 7 20 Haziran 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Ocak 2013 Michno pg 367 The Battle of Beecher Island and the Indian War of 1867 1869 by John H Monnett University Press of Colorado 1992 pp 24 25 trade paperback 236 pages ISBN 0 87081 347 1 Angie Debo A history of the Indians of the United States p 213 Section on the Bozeman Trail Winning the West the Army in the Indian Wars 1865 1890 19 Subat 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde The Comanches Lords of the Southern Plains University of Oklahoma Press 1952 Norrell Brenda 23 Eylul 2004 Remembering Indian Genocide in Texas AlterNet org 1 Temmuz 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Eylul 2012 Krenek Thomas H Sam Houston Handbook of Texas Online Texas State Historical Association 20 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Kasim 2007 a b 2003 Range of Glaciers The Exploration and Survey of the Northern Cascade Range Oregon Historical Society Press ss 101 114 ISBN 0 87595 243 7 The Shoshoni Frontier and the Bear River Massacre Brigham D Madsen forward by Charles S Peterson University of Utah Press 1985 paperback 1995 pp 1 56 trade paperback 286 pages ISBN 0 87480 494 9 Northwestern Bands of Shoshone Indians v United States 25 Temmuz 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde United States Supreme Court April 9 1945 89 L Ed 985 65 S Ct 690 324 U S 335 American Indian Sovereignty and the U S Supreme Court The Masking of Justice 23 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde David E Wilkins University of Texas Press 1997 pp 141 165 trade paperback 421 pages ISBN 978 0 292 79109 1 Nrchambers tripod com 10 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Mayis 2011 Life of George Bent Written From His Letters by George E Hyde edited by Savoie Lottinville University of Oklahoma Press 1968 pp 105 115 hardcover 390 pages trade paperback 280 pages March 1983 ISBN 978 0 8061 1577 1 John M Coward The newspaper Indian pp 102 110 Life of George Bent Written From His Letters by George E Hyde edited by Savoie Lottinville University of Oklahoma Press 1968 pp 127 136 148 162 163 hardcover 390 pages trade paperback 280 pages March 1983 ISBN 978 0 8061 1577 1 Julesburg to Latham 17 Ocak 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Angie Debo A history of the Indians of the United States p 196 The Settler s War of The Battle of Beecher Island and the Indian War of 1867 1869 by John H Monnett University Press of Colorado 1992 pp 55 73 Chapter 3 trade paperback 236 pages ISBN 0 87081 347 1 Carley Kenneth 1961 The Sioux Uprising of 1862 s 65 Most of the thirty nine were baptized including Tatemima or Round Wind who was reprieved at the last minute CWSAC Battle Summary Sand Creek National Park Service 19 Ekim 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Subat 2010 Life of George Bent Written From His Letters by George E Hyde edited by Savoie Lottinville University of Oklahoma Press 1968 pp 148 163 hardcover 390 pages trade paperback 280 pages March 1983 ISBN 978 0 8061 1577 1 Life of George Bent Written From His Letters by George E Hyde edited by Savoie Lottinville University of Oklahoma Press 1968 pp 168 155 hardcover 390 pages trade paperback 280 pages March 1983 ISBN 978 0 8061 1577 1 Mud Springs and Rush Creek Chapter 3 Mud Springs and Rush Creek 23 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Circle of fire the Indian war of 1865 by John Dishon McDermott Stackpole Books August 2003 pp 35 44 hardcover 304 pages ISBN 978 0 8117 0061 0 Life of George Bent Written From His Letters by George E Hyde edited by Savoie Lottinville University of Oklahoma Press 1968 pp 201 207 212 222 hardcover 390 pages trade paperback 280 pages March 1983 ISBN 978 0 8061 1577 1 Hanging of the Chiefs Circle of fire the Indian war of 1865 23 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde by John Dishon McDermott Stackpole Books August 2003 pp 46 62 Chapter 4 hardcover 304 pages ISBN 978 0 8117 0061 0 Roy Morris Jr Sheridan The Life and Wars of General Phil Sheridan 1992 p 299 Fort Martin Scott The Handbook of Texas 14 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Agustos 2009 Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi Hutton Paul Andrew 1999 p 180 isimli refler icin metin saglanmadi Bkz Kaynak gosterme Ralph K Andrist 2001 The Long Death The Last Days of the Plains Indian University of Oklahoma Press ss 155 66 23 Haziran 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Ocak 2013 Welch James with Paul Stekler 2007 1994 Killing Custer The Battle of Little Bighorn and the Fate of the Plains Indians New York Norton Paperback W W Norton amp Company ISBN 978 0 393 32939 1 Griske Michael 2005 The Diaries of John Hunton Heritage Books ss 78 79 ISBN 0 7884 3804 2 Community Diversity Anheuser Busch 14 Mart 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Mayis 2011 Crazy Snake Rebellion 4 Kasim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Oklahoma Historical Society Oklahoma Journeys 29 March 2008 retrieved 5 Sept 2011 10th Cavalry Squadron History US Army 27 Kasim 2005 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Ocak 2013 James H Merrell Some Thoughts on Colonial Historians and American Indians William and Mary Quarterly 1989 46 1 pp 94 119Kaynakca Named Campaigns Indian Wars 29 Haziran 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Aralik 2005 Parker Aaron The Sheepeater Indian Campaign Chamberlin Basin Country Idaho Country Free Press c1968 Raphael Ray A People s History of the American Revolution How Common People Shaped the Fight for Independence New York The New Press 2001 ISBN 0 06 000440 1 Andrew Jackson and his Indian Wars New York Viking 2001 ISBN 0 670 91025 2 Richter Daniel K Facing East from Indian Country A Native History of Early America Cambridge Massachusetts Harvard University Press 2001 ISBN 0 674 00638 0 Thornton Russell American Indian Holocaust and Survival A Population History Since 1492 Oklahoma City University of Oklahoma Press 1987 ISBN 0 8061 2220 X Utley Robert M and Wilcomb E Washburn Indian Wars 2002 excerpt and text search14 Ocak 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Yenne Bill Indian Wars The Campaign for the American West Yardley PA Westholme 2005 ISBN 1 59416 016 3 Michno F Gregory 2009 Encyclopedia of Indian wars Western battles and skirmishes 1850 1890 Missoula Montana Mountain Press Publishing Company ISBN 978 0 87842 468 9 Konuyla ilgili yayinlarBarnes Jeff Forts of the Northern Plains Guide to Historic Military Posts of the Plains Indian Wars Mechanicsburg PA Stackpole Books 2008 ISBN 0 8117 3496 X Glassley Ray Hoard Indian Wars of the Pacific Northwest Binfords amp Mort Portland Oregon 1972 ISBN 0 8323 0014 4 Kessel William and Robert Wooster Encyclopedia of Native American Wars and Warfare 2005 McDermott John D A Guide to the Indian Wars of the West Lincoln University of Nebraska Press 1998 ISBN 0 8032 8246 X Michno Gregory F Deadliest Indian War in the West The Snake Conflict 1864 1868 360 pages Caxton Press 2007 ISBN 0 87004 460 5 Stannard David American Holocaust Columbus and the Conquest of the New World Oxford 1992 Tucker Spencer ed The Encyclopedia of North American Indian Wars 1607 1890 A Political Social and Military History 3 vol 2012 Wooster Robert The Military and United States Indian Policy 1865 1903 1995 Tarih yazimi Merrell James H Some Thoughts on Colonial Historians and American Indians William and Mary Quarterly 1989 46 1 pp 94 119 in JSTOR25 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Merrell James H Second Thoughts on Colonial Historians and American Indians William amp Mary Quarterly 2012 69 3 pp 451 512 in JSTOR8 Subat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Smith Sherry L Lost soldiers Re searching the Army in the American West Western Historical Quarterly 1998 29 2 pp 149 63 in JSTOR8 Kasim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Birincil kaynaklar Greene Jerome A Indian War Veterans Memories of Army Life and Campaigns in the West 1864 1898 New York Savas Beatie 2007 ISBN 1 932714 26 X Griske Michael 2005 The Diaries of John Hunton Chapter 2 Frontier Warfare A Tragic and Fearsome Thing Heritage Books ISBN 0 7884 3804 2 Kip Lawrence 1859 Army life on the Pacific a journal of the expedition against the northern Indians the tribes of the Cour d Alenes Spokans and Pelouzes in the summer of 1858 Redfield ISBN 0 548 50401 6 Available online through the Washington State Library s Classics in Washington History collection21 Aralik 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde Dis baglantilarWikimedia Commons ta Kizilderili savaslari ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Indian Wars and Pioneers of Texas26 Mart 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde by published 1880 hosted by the Portal to Texas History12 Ekim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde US Army Increase Mather A Brief History of the War with the Indians in New England 1676 Online Edition14 Ocak 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde www history com American Indian Wars26 Aralik 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Highlighting Native Nations in the War of 1812