Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Onikiciler ya da İsnâ‘aşer’îyye (İmamî Şiîlik, Arapça: اثنا عشرية), On İki İmam'a inanan Onikicilik mensuplarını tanımlamak için kullanılan tabir. On İki İmama inanmalarından dolayı (Onikicilik/On İki İmamcılık) olarak adlandırıldıkları da olur.
Onikiciler mensupları
Aleviler, Caferiler, Kızılbaşlar, Kalenderiler, Nimetullahiler ve Bektaşiler gibi tarikat gruplarının hepsi İsnaaşeriyye mensubudur. Ayrıca İsmaililer İmameti kabul etmelerine rağmen İmamların 12 tane olmadığını ve sıralarının değişik olduğunu iddia ederler.[]
İsnâaşeriyye mezhebinden olanlar, imamlara inanç gibi Şiilik inancının birçok öğretilerini ilişkin mezheplerle paylaşsalar da İsmaililer ve Zeydiler ile imam sayısında uyuşmazlar. Ayrıca imamların teselsülü konusunda da birleşemezler. Genel olarak imamın tanımı ve rolü konusunda da farklı görüşleri bulunmaktadır.[]
Genel bakış
Sünnilik ve Şiilik arasındaki farklılık, Şiiliğin Muhammed'den sonra ilk yöneticinin hem peygamberin vasiyetiyle, hem de ilahî seçimle Ali bin Ebu Talib olması gerektiğine inanılmasıdır. İsnaaşeriyye'de son imam olan Muhammed Mehdi'nin çocukken kaybolup bugün gayba halinde bulunduğu ve ileride tekrar Mehdi olarak Dünya'ya geleceğini kabul ederler. Takriben Şiilerin %85’i Onikici olup Şii Müslüman denirken genelde İsnaaşeriyye'den olanlar kastedilir.
İsnaaşeriyye inancına göre;
- İslâm peygamberi Muhammed'in kızı Fâtıma ve dâmâdı Ali'nin soyundan gelen On İki İmam kanalıyla ulaşan sözleri hadis olarak kabul eder ve bunları en güvenilir olarak görürler. Hadis anlayışlarının, Sünnî anlayıştan farkı şudur ki; bir hadisin sahih olup olmadığına, rivayet eden kişinin Ehl-i Beyt soyundan gelip gelmediğine bakılarak karar verirler. Bu yönüyle Sünnilerce sahih kabul edilen Kütüb-ü Sitte'yi genellikle esas almazlar, bunun yerine Kütüb-i Erbaa'ya önem verirler.
- Bilhassa İslâm peygamberi Muhammed'in kuzeni, dâmadı ve peygamberin ilk hanımı olan Hatîce'den sonra İslâm'ı ikinci olarak kabul eden, Ehl-i Beyt'in başı ve peygamberin bugüne kadar gelen soyunun tek babası olan Ali'nin teselsülünü Sünnîlerin hilâfına Hilâfetin yerine esas kabul ederler. Onlara göre Ali, Müslümanların çoğunluğunca kabul edilen dördüncü halife olmaktan ziyade ilâhî tasdik edilmiş ilk imâmdır. Bu imâmlara "İlâhî Halîfeler" de derler.
- Fıkıh usûlü olarak kıyas yerine aklı kabul ederek içtihadı önemserler.
- Raşid halifeler yani Dört Halife içinde kabul gören ilk üç halife olan Ebu Bekr-i Sıddık, Ömer bin Hattab ve Osman bin Affan'ın halifeliklerinin hak olmadığını ama bu yüzden de onların kafirlikle suçlanamayacaklarını kabul ederler.
- Muhammed'i ve kızı Fatıma Zehra'nın yanı sıra Oniki imam'ın da mâsum ve yanılmaz olduklarına inanılır.
İsnâaşeriyye mezhebinin yaygın olduğu yöreler
İmamîye-i İsnâ‘aşer’îyye inancı Azerbaycan, Bahreyn, Lübnan, Irak ve İran’da çoğunlukça benimsenir. Arnavutluk, Suriye ve Türkiye’deki Alevîler, kendilerini Onikici saysa da ana görüşten önemli ölçüde ayrılan inançları vardır. Onikicilik inancı Afganistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Nijerya, Hindistan,Katar, Kuveyt, Pakistan ve Tanzanya’da da büyük azınlıklarca kabul edilir. Daha küçük azınlıklar, Avrupa ve Amerika’nın yanı sıra Endonezya, Gana, Kenya, Malezya, Mısır, Senegal, Sudan, Suudi Arabistan,Umman, Yemen gibi Dünya’nın birçok başka ülkesinde mevcuttur.
İmamîye-i İsnâ‘aşer’îyye (İmamî Şiîlik) mezhebinin diğer Şiî mezhepler arasındaki konumu
Kaynakça
- ^ "Şia'ya göre Hz Ali, Ebubekir ve Ömer'e karşı nasıl bir tavır takınmıştır? - caferilik.com". 16 Nisan 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Nisan 2016.
- ^ "Şia neden sahabelere ve halifelere lanet eder? - caferilik.com". 16 Nisan 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Nisan 2016.
- ^ "Shia women too can initiate divorce". The Times of India. 6 Kasım 2006. 2 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Haziran 2010.
- ^ "Talaq rights proposed for Shia women". Daily News and Analysis, www.dnaindia.com. 5 Kasım 2006. 8 Şubat 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Haziran 2010.
- ^ "Obama's Overtures". . 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Temmuz 2010.
- ^ . . 13 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2010.
- ^ "Ahmadinejad on way, NSA says India to be impacted if Iran 'wronged by others'". . Erişim tarihi: 21 Temmuz 2010.
- ^ International Crisis Group. The Shiite Question in Saudi Arabia, Middle East Report No. 45, 19 September 2005 17 Aralık 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
- ^ Muhammed Ebû Zehra: Mezhepler Tarihi, Sayfa 225, Düşün Yayıncılık, İstanbul, 2011. (Câ’bir, i’tikad ve imân esasları konusunda Câ’fer-i Sâdık’tan ders almış ve onun i’tikadını benimsemiştir. Câ’bir bin Hayyân, Câf’er-i Sadık’ın îlmini topladığı beşyüz risâlesini bir araya getirerek tek bir kitâp halinde yayınlamıştır. Câ’bir bu risâlelerin, kendisinin Câf’er-i Sadık’tan edindiği feyz ve ilhâmlar sayesinde teşekkül ettiğini belirtmiştir.)
- ^ Muhammed Ebû Zehra, Mezhepler Tarihi, Sayfa 225, Düşün Yayıncılık, İstanbul, 2011. (İmâm Câ’fer’in Allah’ın mevcûdiyetini bilme gayesi için Kozmoloji ilmiyle uğraştığını bildiren deliller vardır. Elde ettiği bilgileri Allah’ın vahdaniyetini ispat etmek amacıyla kullanmıştır. Bu konuda, İmâm Câ’fer-i Sadık, Kur'an’in evren ve tabiât hakkında bilgiler vererek insanları düşündürme methodunu uygulamıştır. Mufaddal bin Amra’ya yazdırdığı “Risalet-ût Tevhîd” adlı kitabında tabiât olaylarının insanın hizmetine sunulmuş olduğunu öne sürerek, hepsinin bir yaratıcının eseri olması gerekliliği hakkında yürüttüğü fikirlerini savunmuştur.)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Onikiciler ya da Isna aser iyye Imami Siilik Arapca اثنا عشرية On Iki Imam a inanan Onikicilik mensuplarini tanimlamak icin kullanilan tabir On Iki Imama inanmalarindan dolayi Onikicilik On Iki Imamcilik olarak adlandirildiklari da olur Onikiciler mensuplariAleviler Caferiler Kizilbaslar Kalenderiler Nimetullahiler ve Bektasiler gibi tarikat gruplarinin hepsi Isnaaseriyye mensubudur Ayrica Ismaililer Imameti kabul etmelerine ragmen Imamlarin 12 tane olmadigini ve siralarinin degisik oldugunu iddia ederler kaynak belirtilmeli Isnaaseriyye mezhebinden olanlar imamlara inanc gibi Siilik inancinin bircok ogretilerini iliskin mezheplerle paylassalar da Ismaililer ve Zeydiler ile imam sayisinda uyusmazlar Ayrica imamlarin teselsulu konusunda da birlesemezler Genel olarak imamin tanimi ve rolu konusunda da farkli gorusleri bulunmaktadir kaynak belirtilmeli Genel bakisSunnilik ve Siilik arasindaki farklilik Siiligin Muhammed den sonra ilk yoneticinin hem peygamberin vasiyetiyle hem de ilahi secimle Ali bin Ebu Talib olmasi gerektigine inanilmasidir Isnaaseriyye de son imam olan Muhammed Mehdi nin cocukken kaybolup bugun gayba halinde bulundugu ve ileride tekrar Mehdi olarak Dunya ya gelecegini kabul ederler Takriben Siilerin 85 i Onikici olup Sii Musluman denirken genelde Isnaaseriyye den olanlar kastedilir Isnaaseriyye inancina gore Islam peygamberi Muhammed in kizi Fatima ve damadi Ali nin soyundan gelen On Iki Imam kanaliyla ulasan sozleri hadis olarak kabul eder ve bunlari en guvenilir olarak gorurler Hadis anlayislarinin Sunni anlayistan farki sudur ki bir hadisin sahih olup olmadigina rivayet eden kisinin Ehl i Beyt soyundan gelip gelmedigine bakilarak karar verirler Bu yonuyle Sunnilerce sahih kabul edilen Kutub u Sitte yi genellikle esas almazlar bunun yerine Kutub i Erbaa ya onem verirler Bilhassa Islam peygamberi Muhammed in kuzeni damadi ve peygamberin ilk hanimi olan Hatice den sonra Islam i ikinci olarak kabul eden Ehl i Beyt in basi ve peygamberin bugune kadar gelen soyunun tek babasi olan Ali nin teselsulunu Sunnilerin hilafina Hilafetin yerine esas kabul ederler Onlara gore Ali Muslumanlarin cogunlugunca kabul edilen dorduncu halife olmaktan ziyade ilahi tasdik edilmis ilk imamdir Bu imamlara Ilahi Halifeler de derler Fikih usulu olarak kiyas yerine akli kabul ederek ictihadi onemserler Rasid halifeler yani Dort Halife icinde kabul goren ilk uc halife olan Ebu Bekr i Siddik Omer bin Hattab ve Osman bin Affan in halifeliklerinin hak olmadigini ama bu yuzden de onlarin kafirlikle suclanamayacaklarini kabul ederler Muhammed i ve kizi Fatima Zehra nin yani sira Oniki imam in da masum ve yanilmaz olduklarina inanilir Isnaaseriyye mezhebinin yaygin oldugu yorelerImamiye i Isna aser iyye inanci Azerbaycan Bahreyn Lubnan Irak ve Iran da cogunlukca benimsenir Arnavutluk Suriye ve Turkiye deki Aleviler kendilerini Onikici saysa da ana gorusten onemli olcude ayrilan inanclari vardir Onikicilik inanci Afganistan Birlesik Arap Emirlikleri Nijerya Hindistan Katar Kuveyt Pakistan ve Tanzanya da da buyuk azinliklarca kabul edilir Daha kucuk azinliklar Avrupa ve Amerika nin yani sira Endonezya Gana Kenya Malezya Misir Senegal Sudan Suudi Arabistan Umman Yemen gibi Dunya nin bircok baska ulkesinde mevcuttur Imamiye i Isna aser iyye Imami Siilik mezhebinin diger Sii mezhepler arasindaki konumu Hasim bin ʿAbd Menaf Hasimogullari ʿAbd el Muttalib bin Hasim Amine bint Vehb ʿAbd Allah bin ʿAbd el Muttalib Ebu Talib Ez Zubeyr Hamza Abbas binʿAbd el Muttalib Hatice bint Huveylid Muhammed ʿAbd Allah bin Abbas Fatima Ali Havlet bint Ca fer Ali bin ʿAbd Allah Selman i Farisi Hasan bin Ali Huseyin Seyyid es Suheda Muhammed bin Hanefiyye Abbasiler Muhammed el Imam bin Ali bin el Abbas Hasan bin Zeyyid Zeyyid bin Hasan Hasan el Mu tena Zeynelabidin Keysanilik Bu Muslim iyye Mazdekcilik Taberistan Alavileri Hasan bin Zeyd ʿAbd Allah el Kamil Muhammed el Bakir Zeyd bin Ali es Sehid Sinbad Neo Mazdekcilik Ibrahim bin ʿAbd Allah Muhammed bin ʿAbd Allah Muhammed bin Abdullah el Mehdi Idrisiler Zeyd iyye Imamet Zeydilik El Mukanna iyye Hurremiyye Babek Hurremi Yahya bin ʿAbd Allah Zu n Nun el Misri Ca bir bin Hayyan Caʿfer es Sadik Hasan bin Zeyd ul Alevi Kizilbas Gnostisizm Beyazid i Bestami ʿAbd Allah el Eftah bin Caʿfer i Sadik Ismail bin Ca fer es Sadik Musa el Kazim Cepniler Tahtacilar Fethilik Eftah iyye Vafi Ahmed ʿAbd Allah bin Muhammed bin Isma il el Vafi Muhammed bin Isma il es Sakir Yediciler Ali er Riza Taberistan Zeydi Alaviler Emirligi Melamilik Muhammed bin ʿAbd Allah el Eftah Taki Muhammed ʿAhmed bin ʿAbd Allah bin Muhammed et Taki Ismaililik Isma il iyye Yedicilik Muhammed el Cevad Tavvusilik Tavvus iyye Alticilik Batinilik Isma il iyye Ezoterizm Tasavvuf Razi ʿAbd Allah Huseyin bin ʿAhmed bin ʿAbd Allah ez Zeki Kufeli Hamdan Karmat Karmatiyye Yediciler Ali el Hadi Vakifilik Vakif iyye Mitraizm Sabiilik Mehdi Fatimi Ebu Saʿid Hasan bin Behram Cennabi Bahreyn Hasan el Askeri Muhammed bin Ali en Naki Muhammedilik Muhammed iyye Muhammed ed Derezi Fatimi Devleti Karmatilik Yediciler elʿBakl iyye Muhammed el Mehdi FazlʿAllah Esterabadi Hurufilik Muhammad bin Nusayr Durzilik Mustalilik Nizarilik On Iki Imam Hurufilik Nusayrilik Mecid iyye Hafiz iyye Tayyib iyye Turkistan Aleviligi Kabbalah Sunni Buhra DavudiʿBuhra 1094 Alamut Kalesi Sabbahiyye Muhammed Kebir Arizi Mahmud Pasikhani Caʿferi Buhra 1426 Patani Buhra 1538 SuleymaniʿBuhra 1591 Alavi Buhra 1625 Tacu l Arifin Ebu l Vefa Vefailik Vefa iyye Nuktavilik Hurufilik Hebtiahs Buhra 1754 Etbei MelekʿBuhra 1840 Ileri Davudi Buhra 1977 Tac ed Din Geylani Halvet iyye Zahid iyye Ebu l Beka Baba Ilyas Babailik Baba iyye Seyyid Nesimi Huruf iyye Yusuf Hemedani Melamet iyye Kalender iyye Uveys bin Amir i Kareni Uveys iyye Imamet Isnaaseriyye ogretisi Safi ud Din Ishak Safev iyye Baba Ishak Ishak iyye Dedebabalik Bektas iyye Ahmed Yesevi Yesevilik Melamet iyye Hallac i Mansur En el Hak Cuneyd El Bagdadi Sadr ed Din Musa Hoca Ala ed Din Ali Hamid ud Din i Veli Haci Bayram i Veli Ahmed er Rifai Kutb ud Din Haydar Kalenderilik Yesevilik Muhy ud Din i Arabi Sufi metafizigi Abdulkadir Geylani Kadir iyye Seyh Ibrahim Cuneyd Haydar Bayram iyye Celvet iyye Aziz Mahmud Hudayi Rifa iyye Haci Bektas i Veli Haydarilik Ekberilik Sadr ed Din Konevi Ekber iyye Yefa i Sah Ni metullah i Veli Sultan Ali MirzaSafevi Devleti I Ismail Sari Saltik Dede Saltuk iyye Galip Hasan Kuscuoglu Ahi Evran Ahilik Kizilbas Ni metullah iyye Isna aser iyye Barak iyyun Galibi Tarikati Taptuk Emre Abdal Musa Burhan ed Din Halil ullah Alevilik Kurt Aleviligi Yunus Emre Balim Sultan Nadir Sah Sultan Sahak Adiyy bin Musafir Kaygusuz Abdal Bektasilik Nurbaks iyye Caʿfer iyye Yaresaniler Ezidiler Ali iyye Harabat iyye Usuli Ahbari Pir Sultan Abdal Celal iyye Afsarlar Luviler Kabalizm Kul Himmet Kacar Hanedani Isik Aleviligi Seyhilik Babilik Velayet i Fakih ya Hukumet i Islami Ezeli Babiler Bahailik Iran Kaynakca Sia ya gore Hz Ali Ebubekir ve Omer e karsi nasil bir tavir takinmistir caferilik com 16 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Nisan 2016 Sia neden sahabelere ve halifelere lanet eder caferilik com 16 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Nisan 2016 Shia women too can initiate divorce The Times of India 6 Kasim 2006 2 Mayis 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Haziran 2010 Talaq rights proposed for Shia women Daily News and Analysis www dnaindia com 5 Kasim 2006 8 Subat 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Haziran 2010 Obama s Overtures 5 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Temmuz 2010 13 Aralik 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Temmuz 2010 Ahmadinejad on way NSA says India to be impacted if Iran wronged by others Erisim tarihi 21 Temmuz 2010 International Crisis Group The Shiite Question in Saudi Arabia Middle East Report No 45 19 September 2005 17 Aralik 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Muhammed Ebu Zehra Mezhepler Tarihi Sayfa 225 Dusun Yayincilik Istanbul 2011 Ca bir i tikad ve iman esaslari konusunda Ca fer i Sadik tan ders almis ve onun i tikadini benimsemistir Ca bir bin Hayyan Caf er i Sadik in ilmini topladigi besyuz risalesini bir araya getirerek tek bir kitap halinde yayinlamistir Ca bir bu risalelerin kendisinin Caf er i Sadik tan edindigi feyz ve ilhamlar sayesinde tesekkul ettigini belirtmistir Muhammed Ebu Zehra Mezhepler Tarihi Sayfa 225 Dusun Yayincilik Istanbul 2011 Imam Ca fer in Allah in mevcudiyetini bilme gayesi icin Kozmoloji ilmiyle ugrastigini bildiren deliller vardir Elde ettigi bilgileri Allah in vahdaniyetini ispat etmek amaciyla kullanmistir Bu konuda Imam Ca fer i Sadik Kur an in evren ve tabiat hakkinda bilgiler vererek insanlari dusundurme methodunu uygulamistir Mufaddal bin Amra ya yazdirdigi Risalet ut Tevhid adli kitabinda tabiat olaylarinin insanin hizmetine sunulmus oldugunu one surerek hepsinin bir yaraticinin eseri olmasi gerekliligi hakkinda yuruttugu fikirlerini savunmustur