Kongo Demokratik Cumhuriyeti (KDC) (Fransızca: République Démocratique du Congo (RDC)) ya da eski adıyla Zaire, Orta Afrika'da bir ülkedir. Yüzölçümü bakımından Sahra Altı Afrika'nın en büyük, Afrika'nın (Cezayir'in ardından) ikinci büyük, dünyanın ise 11. büyük ülkesidir. 105 milyonluk nüfusuyla en kalabalık Frankofon ülkedir. Ayrıca Afrika'nın en kalabalık 4. (Nijerya, Etiyopya ve Mısır'ın ardından), dünyanın ise 15. ülkesidir. Kongo Demokratik Cumhuriyeti, kuzeyden saat yönünde ilerlendiğinde Orta Afrika Cumhuriyeti, Güney Sudan, Uganda, Ruanda, Burundi, Tanzanya, Zambiya, Angola, Kongo Cumhuriyeti ve 40 km'lik bir sahil şeridi ile Atlas Okyanusu ile çevrilidir. Ülkenin başkenti Kinşasa'dır.
Kongo Demokratik Cumhuriyeti | |||||
---|---|---|---|---|---|
Başkent ve en büyük şehir | Kinşasa | ||||
Resmî dil(ler) | Fransızca, Kongoca, Lingala, Svahili ve | ||||
Hükûmet | Üniter yarı başkanlık sistemi | ||||
| |||||
Tarihçe | |||||
| |||||
Yüzölçümü | |||||
• Toplam | 2344858 km2 (11.) | ||||
• Su (%) | 3,3 | ||||
Nüfus | |||||
• Tahminî | 101.780.263 (2020) (15..) | ||||
• Yoğunluk | 39,19/km2 | ||||
GSYİH (SAGP) | 2019 tahminî | ||||
• Toplam | 77,486 milyar $ | ||||
• Kişi başına | 843 $ | ||||
GSYİH (nominal) | 2019 tahminî | ||||
• Toplam | 46,117 milyar $ | ||||
• Kişi başına | 501 $ | ||||
Gini (2006) | ▲ 44.4 orta | ||||
İGE (2019) | 0.480 düşük · 179. | ||||
Para birimi | Kongo Frangı (CDF) | ||||
Zaman dilimi | UTC+1,+2 (WAT CAT) | ||||
Telefon kodu | +243 | ||||
İnternet alan adı | .cd |
Büyük ölçüde Kongo Havzası'nda bulunan KDC'nin ilk yerleşimcileri 90.000 yıl önce bölgeye ulaşan avcı-toplayıcı Afrika Pigmeleridir. 3000 yıl önce Bantu halkları havzaya yayıldı. Kongo Krallığı 14 ile 19. yüzyıllar arasında Kongo Nehri'nin denize döküldüğü bölgede hüküm sürdü. Kuzeydoğu, orta ve doğu bölgelerde ise Azande, Luba ve Lunda krallıkları 16 ve 17. yüzyıllardan 19. yüzyıla dek varlığını sürdürdü.
Afrika Talanı'nın başlamasından kısa bir süre önce, 1870'li yıllarda Avrupalılar Kongo Havzası'na keşif seferleri düzenlediler. Bu seferlerin ilki Belçika Kralı II. Léopold'ün desteğiyle Henry Morton Stanley tarafından yapıldı. Léopold 1885 Berlin Konferansı'nda Kongo topraklarının tüm haklarını resmen aldı ve Kongo Bağımsız Devleti adıyla kendi özel mülkü ilan etti. Bu dönemde kralın sömürge askerî gücü olan Force Publique (Halk Gücü) yerel halkı kauçuk üretimine zorladı ve 1885'ten 1908'e dek milyonlarca Kongolu hastalık ve sömürü sonucu hayatını kaybetti. 1908'de Leopold sözde bağımsız Kongo'yu Belçika'ya devretti, böylece ülke Belçika Kongosu adını aldı.
Kongo, 1960'ta Kongo Cumhuriyeti adıyla Belçika'dan bağımsızlığını kazandı. Aynı yıl yapılan seçimlerle Kongo milliyetçisi Patrice Lumumba ülkenin ilk başbakanı, Joseph Kasa-Vubu ise ilk cumhurbaşkanı oldu. Bağımsızlıktan kısa bir süre sonra yönetimde çıkan anlaşmazlıklar Kongo Krizi'ne yol açtı. Güney Kasai ile Moïse Tshombé yönetimindeki Katanga bölgeleri ülkeden ayrılma girişiminde bulundu. BM ve Batı yönetimlerinin müdahale isteklerini yanıtsız bırakmasının ardından Başbakan Lumumba Sovyetler Birliği dahil tüm ülkelerin yardımına açık olduğunu belirtti. Bunun üzerine ABD ve Belçika, Cumhurbaşkanı Kasa-Vubu'nun 5 Eylül'de başbakanı görevden almasını sağladılar. Lumumba 1961'de Belçika destekli Katangalı askerlerce infaz edildi.
1965'te sonraları kendini Mobutu Sese Seko olarak isimlendirecek olan genelkurmay başkanı Joseph-Désiré Mobutu bir darbeyle iktidarı ele geçirdi. Diktatör Mobutu 1971'de ülkenin ismini Zaire olarak değiştirdi ve ülkeyi kendi partisi Devrimci Halk Hareketi'nin yönetimde olduğu bir tek parti devletine dönüştürdü. Mobutu yönetimi Soğuk Savaş'taki antikomünist tutumu nedeniyle Birleşik Devletler'den kayda değer bir destek gördü. 1990'lı yılların başlarında yönetim çözülmeye başladı. 1994 yılındaki Ruanda Soykırımı ve Kongo'da yaşayan Tutsi kabilesine mensup Banyamulenge halkının vatandaşlık haklarının ellerinden alınması nedeniyle doğu bölgelerde yaşanan istikrarsızlık 1996'da Tutsi FPR yönetimindeki Ruanda'nın ülkeyi işgaline yol açtı. Bu olayla Birinci Kongo Savaşı başladı.
Güney Kivu bölgesinden isyancı bir komutan olan Laurent-Désiré Kabila 1997'de Mobutu'nun Fas'a kaçmasıyla cumhurbaşkanı oldu ve ülkenin ismini Demokratik Kongo Cumhuriyeti'ne çevirdi. Kabila'nın ülkedeki Ruanda ve Tutsi varlığıyla yaşadığı gerilim 1998'de İkinci Kongo Savaşı'nın çıkmasına neden oldu. Dokuz Afrika ülkesinin katıldığı savaş 2003'te sona erene kadar 5,4 milyon insanın ölümüne yol açtı. 2001'de Cumhurbaşkanı Kabila korumalarından biri tarafından suikaste uğrayarak öldü, ardından koltuk oğlu Joseph Kabila'ya geçti. Oğul Kabila yönetiminde ülkede gözaltında kaybolmalar, işkence, keyfî hapis cezaları ve bireysel özgürlüklerin kısıtlanması gibi pek çok insan hakkı ihlali yaşandı. 2018 genel seçimlerinde Félix Tshisekedi'nin cumhurbaşkanı seçilmesiyle ülke tarihindeki ilk barışçıl güç teslimi yapıldı.
Demokratik Kongo Cumhuriyeti, doğal kaynaklar bakımından çok zengin bir ülke olmasına karşın siyasi istikrarsızlık, altyapı eksikliği, yolsuzluk ve sömürgecilik nedeniyle çok yoksul bir ülkedir. Başkent Kinşasa dışındaki büyük şehirler Lubumbashi ve Mbuji-Mayi maden şehirleridir. İşlenmemiş madenler DKC'nin en büyük ihracat kalemidir ve 2012'de yarısından fazlası Çin'e gitmiştir. Ülke İnsani Gelişme Endeksi'nde 189 ülke arasında 175. sıradadır. DKC; Birleşmiş Milletler, Bağlantısızlar Hareketi, Afrika Birliği ve COMESA (Doğu ve Güney Afrika Ortak Pazarı) üyesidir. 2015'ten bu yana ülkenin doğusundaki Kivu'da süregelen bir savaş nedeniyle 2018 itibarıyla 600 bin Kongolu ülkenin orta ve doğu bölgelerinden kaçarak komşu ülkelere sığınmış, 4,5 milyon insan ise evlerini terk etmek zorunda kalmıştır. Hâlen iki milyon çocuk açlık riski altında yaşamaktadır.
Ülke İsmi
Kongo Demokratik Cumhuriyeti geçmişinde birçok kez resmi adında değişiklik yaşanmış olup, belli dönemlerde komşu ülke Kongo Cumhuriyeti ile resmi olarak aynı isim kullanılmıştır. Aşağıdaki tabelada Kongo bölgesinin tarihsel isimleri yer almaktadır.
Kongo Bölgesi Tarihsel İsimlendirmeleri | ||
---|---|---|
Eski Belçika Kolonisi (Günümüzde Kongo Demokratik Cumhuriyeti) | Eski Fransa Kolonisi (Günümüzde Kongo Cumhuriyeti)* | Eski Portekiz Sömürgesi |
1877'den itibaren kolonileşme | 1880'li yıllarda kolonileşme** | 1885'ten itibaren Portekiz-Kongosu |
1885'ten itibaren Kongo Bağımsız Devleti | 1903'ten itibaren Orta Kongo | |
1908'den itibaren Belçika Kongosu | 1910 Fransız Kongosu | |
1958'den itibaren Kongo Cumhuriyeti | ||
Bağımsızlık 30 Haziran 1960 | Bağımsızlık 15 Ağustos 1960 | |
1960 Kongo Cumhuriyeti (Kongo-Léopoldville olarak adlandırılan) 1960 yılında olarak direnişçiler tarafından bağımsızlık ilanı (26 ülke bağımsızlığı tanıdı, yaklaşık bir yıl sonra hükûmet yanlısı askerler tarafından yenilgiye uğratılmıştır) | 1960 Kongo Cumhuriyeti (Kongo-Brazzaville olarak adlandırılan) | 1956 Angola ile ortak yönetime sahip olan Portekiz Kongosu |
1961 Federal Kongo Cumhuriyeti (Kongo-Léopoldville olarak adlandırılan)[1] 31 Temmuz 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .,[2] 31 Temmuz 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . 1964'te direnişçiler tarafından Kongo Halk Cumhuriyeti'nin Stanleyville'de ilanı (sadece 7 ülke tarafından tanınmış, birkaç ay sonra hükûmet yanlısı askerler tarafından yenilgiye uğratılmıştır) | ||
1964 Kongo Demokratik Cumhuriyeti (Kongo-Léopoldville olarak adlandırılan) [3] 31 Temmuz 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . | 1965 Kongo Cumhuriyeti (Kongo-Brazzaville olarak adlandırılan) | |
1966 Kongo Demokratik Cumhuriyeti (Kongo-Kinşasa olarak adlandırılan) | ||
1971 Zaire Cumhuriyeti | 1969 Kongo Halk Cumhuriyeti | 1974 Portekiz Kongosu Angola tarafından ilhak edildi |
1991/92 (Kongo-Zaïre) Mobutu tarafından yasaklanan Ulusal Egemenlik Meclisi tarafından Anayasa taslağı oluşturma | ||
1997'den bu yana Kongo DC | 1991'den bu yana Kongo Cumhuriyeti | 1975'ten bu yana Cabinda, Angola'ya bağlı bölge Angola |
*Fransız Ekvatoral Afrikası'nın bir parçası olarak |
Coğrafya
Afrika kıtasının en büyük ikinci yüzölçümüne sahip olan Kongo Demokratik Cumhuriyeti, sahip olduğu 2,344,458 km2'lik alan ile bir dönem sömürgesi konumunda olduğu Belçika'dan neredeyse 77 kat daha büyük konumdadır. Ekvator üzerinde kıtanın orta bölümünde yer alan ülke bitki örtüsü ve yaban hayat açısından zengin çeşitliliğe ve doğal alanlara sahiptir. Ülkenin toplamda sahip olduğu 10.730 km'lik kara sınırdan 2.511 km'si (251 km'si Cabinda ile sınır bölümünü oluşturmaktadır) Angola, 233 km'si Burundi, 1.577 km'si Orta Afrika Cumhuriyeti, 2.410 km'si Kongo Cumhuriyeti, 217 km'si Ruanda, 628 km'si Güney Sudan, 459 km'si Tanzanya, 765 km'si Uganda, 1.930 km'si Zambiya ile oluşurken, ülkenin ayrıca Atlas Okyanusu'nda 40 km'lik sahil şeridi bulunmaktadır.
Ülke toprakları tropikal yağmur ormanlarına sahip Kongo Havzası'nın neredeyse %60'ını kaplamaktadır. Ülkenin en yüksek noktasını 5.109 m ile Ruwenzori Sıradağı içerisinde yer alan 'nın uç noktası olan ve olarak adlandırılan zirve oluşturmaktadır. Ülkenin en büyük ve en uzun nehrini oluşturan Kongo Nehri, 4374 km'lik uzunluğu ile neredeyse tamamına Kongo Demokratik Cumhuriyeti sınırları içerisinde yer almakta olup, nehir batı bölümlerinde Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nin, Atlas Okyanusu'na dökülmeden önce Angola ve Kongo Cumhuriyeti ile sınır çizgisini oluşturmakta ve böylece bu iki ülkeye de kıyı şeridi oluşturmaktadır. Kongo Nehri, Afrika kıtasının Nil nehrinden sonra en uzun ikinci nehri konumumda olup, 39.160 m3/s ile taşıdığı su bakımından Afrika'nın en büyük, dünyanın ise en büyük ikinci nehri durumundadır. Kongo nehri ülkenin güney bölümünde Mitumba Sıradağı'nda kaynağından çıkarak kuzey yönde 1.000 km akmakta olup, burada da iç delta oluşturarak batı-güneybatı yönünde dönüş yapmaktadır. Bu dönüş neticesinde nehir Demokratik Kongo Cumhuriyeti ile Kongo Cumhuriyeti arasındaki sınırı da oluşturarak ilerlemekte ve son olarak Atlas Okyanusu'na dökülmektedir. Kongo nehri ile birleşerek yoluna devam eden birçok nehir bulunmaktadır. Bu nehirler içerisinde 9.873 m3/s su taşıma kapasitesine sahip olan Angola'dan gelen Kasai Nehri açık ara en büyük nehir konumundadır. Ülkenin kuzey bölümünden ve büyük bölümü Orta Afrika Cumhuriyeti ve Kongo Cumhuriyeti ile sınırı oluşturarak gelen ve Kongo nehrine katılan en büyük nehir ise Ubangi Nehri'dir.
Ülkenin sahip olduğu 40 km'lik tek sahil şeridi önemli bir yere sahip olup, bu sahil şeridi nedeniyle Atlas Okyanusu'nda zengin petrol yataklarına sahip olunmaktadır. Büyük Rift Vadisi göllerinin bulunduğu doğu bölümünde sınır çizgileri çoğu zaman göller ile oluşmaktadır. Bu bölgede Albert Gölü, , Kivu Gölü ve Tanganika Gölü gibi önemli göller yer almaktadır. Buradaki göllerin varlığı ülkeye yer altı zenginliklerini de beraberinde getirmekte olup, doğalgazın yanı sıra altın ve kalay gibi madenlerde bu bölgede çok miktarda yer almaktadır.
Kongo Havzası'nda bulunan ve Oksisol toprak olarak adlandırılan ve sabit sıcaklık ile birlikte yüksek nemin yaşandığı alanlarda görülen aşırı yıpranmış kırmızı tondaki toprak ülke ekonomisi için ekim alanı olarak verimlilik arz etmemekte olup, ülkenin kuzey ve doğusunda yüksek yerlerde yer alan topraklar tarım arazisi olarak daha uygun oldukları için bu bölgelerde tarım yoğun olarak gerçekleştirilmektedir.
İklim
Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde coğrafi konumu nedeniyle Ekvator İklimi yaşanmaktadır. Bu sebepten dolayı ülke topraklarını çok büyük bir bölümünde sıcak, tropikal, nemli bir iklim yaşanmaktadır. Ülke genelinde yağmursuz geçen kurak dönemlerde ortalama sıcaklık 20 °C iken, yağmurun bol yağdığı yağmur sezonlarında ortalama sıcaklık 30 °C olarak ölçülmektedir. İklim mevsim geçişlerinde bile gözle görülür farklılık göstermemekte olup, ülke topraklarının genişliği nedeniyle bazı bölgelerde yerel olarak genelin dışında da iklim yaşanabilmektedir.
Ülkenin kuzeyindeki orta kesimde yer alan Mbandaka ve Kisangani şehirlerinde geçen Ekvator çizgisi, ülke içerisinden geçtiği 300 km'lik hatta yıl boyunca 1500–2000 mm düzeyinde olan şiddetli yağmur geçişlerine sebep olurken sıcaklığı yıl boyu 26 °C dolayında tutmaktadır.
Başkent Kinşasa'da yıl boyu ortalama sıcaklık 25 °C dolayında seyretmektedir. Başkentte yaklaşık olarak dört ay süren kurak dönem ile yağmur dönemlerindeki geçişler sırasıyla yaşanmakta olup, yağmur sezonun en yoğun yaşandığı dönem ise genel olarak Ekim-Nisan aylarıdır. Kinşasa'ya yıl boyu düşen yağmur ortalaması 1400 mm dolaylarındadır.
Ülkenin kuzey bölgelerinde Ekvator iklimin de etkisiyle var olan ormanlık alanlar da Savan olarak adlandırılan geniş çayırlar gözlemlenmektedir. Bu bölgelerde kurak dönem güney bölgelerine göre yılın son iki-üç ayı başlamakta olup, yeni yılın ilk iki-üç aylık dönemine kadar sürmektedir. Yağmurların yağdığı dönem olan Mart-Ekim dönemlerin de ise yıllık yağış oranın %90'ı gerçekleşmektedir. Ülkenin güney bölgelerinde hakim olan tropikal iklim ile birlikte kurak dönemler genellikle üç ila altı ay arasında (genellikle Mayıs-Eylül aylarında), yağmur dönemleri ise yine üç ila altı ay arasında (genellikle Ekim-Nisan aylarında) yaşanmaktadır. Ülkenin en güneyindeki bölge konumunda olan Katanga bölgesi içerisinde yer alan Lubumbashi'de altı ay yoğun bir kurak dönem yaşanırken, hava sıcaklıklarında gece ile gündüze sıcaklık farklılıkları büyük olabilmektedir. Ülkenin doğu kısmında yer alan dağlık alanlarında ise dağ iklimi hakim olup, ülkenin diğer bölgelerine göre daha serin bir iklime sahiptir. Ülkenin en yüksek noktasının da bulunduğu bölgede, dağın zirvelerinde kar görülebilmektedir. Demokratik Kongo Cumhuriyeti içerisinde en çok yağışta bu bölgelerde gerçekleşmektedir. Ülkenin en batı ucunda, Atlas Okyanusu'na kıyısı olan çok küçük bir bölgede ise Ilıman okyanusal iklim görülmektedir. Buna göre bu bölgede yer alan 'da yıllık yağış ortalamaları 800 mm'ye kadar düşüş göstermektedir.
Bitki örtüsü ve yaban hayat
Kongo Demokratik Cumhuriyeti sınırları içerisinde Afrika kıtasının günümüzde de hala var olan en büyük yağmur ormanları bulunmaktadır. Ülke topraklarının neredeyse üçte ikisi tropikal yağmur ormanları ile dağlık orman arazilerinden oluşmaktadır. Ekvator çizgisine yakın yüksek yerlerde dağlık yağmur ormanları ile birlikte yoğun sisin yaşandığı sisli ormanlar sık olarak yer almaktadır. Bu tür ormanlarda daha çok uzun ve ince gövdeye sahip olan, sert yaprakları bulunan Kauçuk ağacı, Tik ağacı ve gibi ağaçlar ve Epifit, Salepgiller gibi bitkiler göze çarpmaktadır. Yağmur ormanları bölgesinin kuzeyinde ve güneyinde ise 200–500 km genişliğe sahip, nemli bir iklimin hüküm sürdüğü büyük çayırlık alanlar bulunmaktadır. Bu çayırlık alanlarda çok sık olarak bitkisi yer almaktadır. Nemli savan alanlardan daha kurak savan alanlarına geçişlerde ise Akasya ağaçları ve bitkisi görülmektedir.
Yaban hayat açısından Kongo Demokratik Cumhuriyeti önemli bir zenginliğe sahiptir. Memeli hayvan sınıfından olan aslan, leopar, gergedan, fil, zebra, çakal, sırtlan ve antilop gibi hayvanlar çoğunlukla geniş çayırlara sahip savan bölgesinde yaşarken, ülkenin de çoğunluğunu kaplayan ormanlık alanlarda da yaşayan ve sayıları yüzlerle ifade edilen çok sayıda hayvan bulunmaktadır. Özellikle UNESCO tarafından da dünya mirası olarak konumlandırılan Garamba, Kahuzi-Biéga, Salonga, Virunga Ulusal Parkları ile Yaban Hayat Rezervi Okapi çoğunlukla Bonobo, Goril, Okapi, Afrika mandası gibi hayvanların barındırdığı için yaban hayat ile önemli bir konumdadır. Yaban Hayat Rezervi Okapi'de ise ulusal parka adını da veren Okapi'nin dünya üzerindeki tek yaşam alanıdır. Dünya üzerinde sadece Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nde görülebilen Okapi'nin günümüzde nüfusu 5.000-10.000 arası olarak ifade edilmektedir. DKC'de bulunan ulusal parkların bir diğer özelliği ise dünya üzerinde insana benzeyen üç maymun türü olan Bonobo, Goril ve Şempanze'ye aynı anda ev sahipliği yapmasıdır. Doğada Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nden başka herhangi bir ülkede görülemeyecek hayvanların mevcudiyeti 3000'e yakın olarak ifade edilmektedir. Bu sayı 1980'li yıllarda 10.000 hayvan türü olarak dile getirilmekteydi.
Ülkede memeli hayvanların dışında 268 farklı sürüngen çeşidi ve binlerce balık ve kuş çeşidi yaşamaktadır. Ayrıca böcek çeşitliliğinde bol olduğu ülkede, 1300 ile dünyada başka hiçbir ülkede olmayacak kadar kelebek çeşidi yaşamaktadır.
Tarih
Kongo Demokratik Cumhuriyeti tarihi
|
|
Erken tarih
Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nin bugün varlığını sürdürdüğü toprakların ilk yerlilerini günümüzde sadece çok küçük bir alanda yaşamlarını sürdüren Pigmeler oluşturmaktaydı. Yüzyıllar boyunca ilerleyen Bantu halkları, zaman içerisinde tarımdan, avcılığa kadar birçok alanda etkili olan topluluklar oluşturarak, söz konusu dönemde bölgede birçok devlet yapısını oluşturmuşlardır. Bu devletler içerisinde özellikle 14. yüzyılda kurulan ve Afrika'da bugüne kadar kurulan en güçlü devlet yapılarında birini oluşturan Kongo Krallığı ön plana çıkmıştır. Bunun haricinde Luba Krallığı ya da gibi krallıklarda bu bölgede kendi yapılarını oluşturmuşlardır.
15. yüzyılda bölgeye ilk gelen Avrupalılar olan Portekizliler, Kongo nehrinin Atlas Okyanusu'na döküldüğü noktada keşifler yapmış, 1491 yılında ise ilk defa Kongo İmparatorluğu ile diplomatik ilişki kurmuşlardır. Bu dönemde düzenlenen karşılıklı ziyaretler ile daha da geliştirilen diplomatik ilişkiler, Kongo kralının dinini Hristiyan Katolik olarak değiştirmesine varacak kadar ilerletilmiştir. Yeni Çağ ile birlikte Amerika'daki kolonilere köle gönderen ülkelerden biri konumuna gelen Kongo Krallığı, bu sayede refah seviyesini yükselterek oluşan yeni zengin üst tabaka topluluk ile birlikte Afrika kıyılarında yeni liman şehirleri kurmuşlardır.
16. yüzyıl ile birlikte krallıkta başlayan çözülme ve çöküş, 17. yüzyılda özellikle Portekiz hakimiyetinin bölgede kaybolması ile birlikte zirveye ulaşmış, köle tüccarlarının ve Portekiz sonrası bölgeye hakim olmaya çalışan Hollanda ve Birleşik Krallık'ın da çökmüş olan ülkeyi sömürüp, yağmalaması neticesinde tamamen ortadan kaldırılmıştır. 18. yüzyıl başlarında da Kongo bölgesinde kurulu birçok ülke de aynı şekilde ortadan kaldırılmış, 1866 yılında da son Portekizliler bölgeden ayrılmıştır.
1870 yılında bölgenin iç kısımlarına ziyarette bulunan ilk Avrupalı olan Galli Henry Morton Stanley her ne kadar Birleşik Krallık hükûmetine bölgeyi krallık koloni sistemine bağlama önerisinde bulunsa da, bu öneri hükûmet tarafından Nil bölgesinin kendileri için daha öncelikli olacağı gerekçesiyle kabul görmemiştir.
Kolonileşme
Birleşik Krallık tarafından bu öneri reddedilmesini fırsat bilen Belçika Kralı II. Léopold uzun bir süredir koloni imparatorluğu kurma hayallerini gerçekleştirme arzusundaydı. 1885 yılında Kongo bölgesinin geleceği ile ilgili olarak düzenlenen Berlin Konferansı'nda, Kongo'nun kendisine özel mülkü olarak kullanımına verilmesine onay alarak kolonileşme tarihinde ilk ve tek olacak şekilde uluslararası hukuka aykırı bir şekilde bir bölgenin bir şahsın özel mülkü olarak ilan edilmesini sağlamıştır. Koloni tarihinde kolonileştirilen tüm bölgeler bir ülke tarafından yönetilip, idare edilirken Kongo bölgesi yaşayan tüm insanları ile birlikte şahsın özel idaresine bırakılmış, bölge insanı ekonomik çıkarlar doğrultusunda özellikle kauçuk elde ediniminde zalim yöntemlerle kullanılmış, idarelerine uygun hareket etmeyenler ağır cezalara çarptırılmış ve öldürülmüştür. 10 milyondan fazla insanın yaşamına mal olan bu olaylar uluslararası kamuoyunda karmaşaya ve öfkeye neden olmuş, II. Léopold gelen yoğun tepkiler neticesinde 1908 yılında Kongo'nun idaresini 'normal' koloni olarak Belçika devletine bırakmak zorunda kalmıştır.
Her ne kadar bölgenin idaresi bir ülkenin yönetimine bırakılmış olsa da, bölge insanını yaşadığı sıkıntılar ve olumsuzluklar da büyük oranda bir düzelme gerçekleşmemiş, bölge yağmalanmaya devam edilmiş, Kongolular otoriter koloni sahibi Belçika devleti tarafından acımasız yöntemler ile kullanılmaya devam edilmiştir. Kongo, dünya çapında gelişen kolonilerin bağımsızlık taleplerine uygun hareket ederek bağımsızlık söylemlerini güçlendirmiş ve ülkenin geleceğinin Kongolular tarafından tayin edilmesi gerektiği ifade edilmiştir. Başkent Léopoldville'de ki ilk çatışmalar ve diğer devletlerin baskıları neticesinde Belçika 1959 yılında ani bir şekilde bölgeden çekilerek bölgede karmaşık bir yapıyı geride bırakmıştır.
30 Haziran 1960 tarihinde Kongo Cumhuriyeti adı altında bağımsızlığını ilan eden ülkede, ABAKO (Alliance des Bakongo) lideri Joseph Kasavubu ülkenin ilk devlet başkanlığına, Pan-Afrikanizm yanlısı ve bağımsızlık mücadelesinin önde gelen isimlerinden olan Patrice Lumumba ise yeni ülkenin ilk başbakanlık makamına getirilmiştir. Ancak bu yönetim Belçika, ABD ve Sovyetler Birliği'nin kendi menfaatleri doğrultusundaki müdahaleleri sebebiyle uzun ömürlü olamamış, Lumumba asker tarafından görevinden alınarak tutuklanmıştır. Her ne kadar tutuklanmasından itibaren kısa bir süre kurtularak kaçmayı başarsa da, tekrar yakalanarak rakibi ve ayrılıkçı Katanga bölgesinin lideri Moïse Tshombé'ye teslim edilmiş ve daha sonra da Tshombé'nin silahlı güçleri tarafından öldürülmüştür. Lumumba'nın öldürülmesinde ABD'nin ve özellikle de eski koloni sahibi Belçika'nın rollerinin büyük olduğu tahmin edilmektedir.
Diktatör Mobutu
1965 yılında Lumumba'nın eski bir asistanı olan Joseph Mobutu tarafından yapılan darbe ile Afrika tarihinin en uzun ve en düzeni bozuk diktatörlük sistemlerinden biri kurulmuştur. Ülkede belli dönemlerde ve belli bölgelerde Tshombé'nin Avrupa kökenli askerî birliklerinin Kongo'nun belli bölgelerini ara sıra eline geçirmesine rağmen tam anlamıyla başarıya ulaşamamıştır. Tshombé'nin Avrupa'ya ve Avrupalıya dayanan sisteminin aksine ülkeyi tamamen Afrikalılaştırma isteğinde olan Mobutu, tüm Avrupa menşeli işletmeleri kamulaştırarak ülke içerisindeki Avrupa etkisini azaltmak istemiştir. 1971 yılında ülkenin ismini Zaire olarak değiştiren Mobutu, oluşturduğu tek parti rejimi ve kişilik kültü ile ülke içerisinde yaptıklarının aksine ülkenin ve genelinde Afrika'nın Sovyetler Birliği etkisine girmesinden endişelenen Avrupalı devletlerin de desteğini alarak diktatör bir yönetim ortaya koymuştur. Mobutu, 1977/78 yıllarında önderliğindeki ayrılıkçı (FLNC) tarafından düzenlenen ve Shaba'nın (günümüzde Katanga) Kongo'dan koparmayı hedefleyen özellikle Fransa ve Belçika askerlerinin önderliğindeki uluslararası askerî gücü sayesinde püskürtülerek yenilgiye uğratılmıştır.
Kongo savaşları
Zaire ekonomisinin tam anlamıyla çökmesiyle ve doğu-batı sorununun çözümlenmesi ile Mobutu 1990 yılında ülkenin yavaş da olsa demokratikleşmesi yönünde adımlar atmaya çalışmış ancak başarılı olamamıştır. Ülkedeki tüm olumsuzluklara rağmen Mobutu iktidarının çöküşü komşu ülke Ruanda'da yapılan soykırım ile başlamış, Ruanda'da soykırımından sorumlu Hutu etnik grubuna mensup binlerce Ruandalının Zaire'ye kaçması Mobutu'nun gücünü olumsuz yönde etkilemiştir. Hutuluları takip eden Tutsi hükûmetine bağlı askerî birlikler ile ülke içerisindeki Mobutu karşıtlarının oluşturduğu birlik çok kısa bir süre içerisinde tüm Zaire'yi ele geçirmeyi başarmış, hasta olan ve uluslararası desteğini de kaybeden Mobutu'yu görevden kısa sürede uzaklaştırmışlardır. 1997 yılında isyancıların lideri konumunda olan Laurent-Désiré Kabila ülkenin yeni devlet başkanı olarak göreve getirilmiş, Kabila'nın ilk icraatlarından biri de ülkenin ismini Zaire'den tekrar Demokratik Kongo Cumhuriyeti olarak değiştirmek olmuştur. Mobutu karşısında oluşturulan bu birliktelik kısa sürede bozulmuş, 1998 yılında yine Ruanda merkezli isyancı güçlerin oluşturduğu birlik ülkeyi doğudan itibaren ele geçirmeyi hedeflemiş ancak bu ilerleyiş Angola ve Zimbabve askerî güçlerinin de Kabila güçlerine yardım etmesi ile fazla ilerlemeden geri püskürtülmüştür. Yaşanan bu gelişmeden sonra ülke kendi içerisinde farklı güç odaklarına bölünmüş ve yıllarca süren iç savaşlara neden olmuştur. Uzun yıllar süren müzakereler 2003 yılında olumlu yönde sonuçlandırılarak, tüm tarafların katılımı ile ülkede geçici hükûmet kurulmuştur.
Bu savaşlar neticesinde zor durumda olan Kongo ekonomisi ve sosyal hayatı daha da ağır bir darbe almış ve çökmüş, ayrıca ülkenin birçok yerindeki bölgeler insansızlaştırılmıştır. Uzun yıllar süren bu savaş ülke nüfusuna da derin bir darbe vurmuş, tahminlere göre 3 milyondan fazla insan bu süreçte dolaylı da olsa olumsuz yönde etkilenmiştir.
Savaş sonrası dönem
Savaşın henüz sona ermediği Ocak 2001 tarihinde devlet başkanı Kabila düzenlenen suikast sonucu öldürülürken, yerini 'miras' yolu ile oğlu Joseph Kabila almıştır. Barış görüşmelerinde kararlaştırılan 2006 genel seçimlerinde sandıktan zaferle çıkan Joseph Kabila 1965 yılından bu yana seçim ile başa geçen ilk kişi olma özelliğini elde etmiştir. Ülkenin başında 1960 yılından bu yana ilk defa ülke içerisindeki barış ve refah için gerekli görüşmeleri yapmaya hazır olduğunu açıklayan bir devlet başkanı bulunmaktaydı.
Doğu Kongo sorunu
Ülkenin doğu kısmında yer alan Kivu ve Itru bölgelerinde silahlı çatışmalar barış anlaşmasına rağmen devam etmiştir. 2003 yılında yapılan barış görüşmelerinde yer almayan ve o bölgede bulunan bölgesel silahlı gruplar, bölgede yer alan Hutu topluluklarını şiddet yanlısı Tutsi topluluğundan korudukları gerekçesiyle mücadeleye devam etmişlerdir. 2008 yılında Congrès national pour la défense du peuple (CNDP) örgütü ile yapılan barış görüşmelerinde sonuç elde edilememesi üzerine Kongo ve Ruanda hükûmetleri işbirliği anlaşması imzalamış, aynı yıl Kongo ve Ruanda askerî birliklerin ortak katılımı ile düzenlenen operasyonda birkaç gün önce mensubu ve lideri olduğu örgütü tarafından dışlanan Laurent Nkunda Ruanda'da yakalanarak tutuklanmıştır. Her ne kadar Mart 2009'da hükûmet ile Congrès national pour la défense du peuple örgütü arasında barış anlaşması imzalanmış olsa da, doğu bölgelerinde güvenlik hala tam olarak sağlanabilmiş bir konumda değildir.
Nüfus
Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nde Temmuz 2010 yılında yapılan tahmini nüfus sayımında 68 milyon nüfus tespit edilmiş olup bu oran ile ülke, Afrika kıtasının en kalabalık dördüncü ülkesi konumundadır. Ülke içerisindeki nüfus yoğunluğu 30,2 kişi/km2 ile toprak büyüklüğü ile orantılı bakıldığında düşük olup nüfusun büyüme hızı yıllık %3 ile çok yüksek bir orandadır.
1984 yılında yapılan son resmi nüfus sayım sonuçları ile karşılaştırıldığında geçen süreç içerisinde ülkenin nüfusunu ikiye katladığı gözlemlenmektedir. Nüfusun %46,9'u 15 yaşının altında olup bu oran ile dünyadaki en genç nüfusa sahip ülkelerden biri konumundadır. Sadece %2,47'si 65 yaş ve üzeri olduğu ülkede Beklenen yaşam süresi erkeklerde 60,03 yaş, kadınlarda ise 63,69 yaş düzeyindedir.
Kongo Demokratik Cumhuriyeti genç bir nüfusa sahip olup, 2020 tahmini verilerine göre %65,80'i 0-24 yaş aralığındadır. Ülkenin sadece %2,47'si 65 yaş ve üzerindedir.
0-14 yaş: %46.38 (erkek 23,757,297/kadın 23,449,057)
15-24 yaş: %19.42 (erkek 9,908,686/kadın 9,856,841)
25-54 yaş: %28.38 (erkek 14,459,453/kadın 14,422,912)
55-64 yaş: %3.36 (erkek 1,647,267/kadın 1,769,429)
65 yaş ve üzeri: %2.47 (erkek 1,085,539/kadın 1,423,782)
Şehirde yaşayanların oranı 2022 verilerine göre %46,8 olan ülkede, nüfusun yıllık artış oranı 2022 tahmini verilerine göre %3,14 düzeyindedir.
Etnik gruplar
Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nde tıpkı diğer kolonileştirilmiş ve sömürge konumda olan ülkelerde olduğu gibi yapay etnik gruplar oluşturulmuştur. Ülkede var olan etnik grupların birçoğu modern zaman öncesi kabile mevcudiyetlerine göre oluşturulurken, kimi etnik grupta tıpkı Baluba gibi baştan meydana getirilmiştir.
Günümüzde ülkede var olan 200'den fazla etnik grubundan %80'i Bantu etnik grubuna mensup olmaktadır. Bantu etnik grupları içerisinde de Bakongo (%16), Baluba (%18), Mongo (%13) ve Banjaruanda (%10) en önde gelen gruplar konumundadır. Nüfusun geri kalan %20'sinden %18'i Sudan topluluklarından, %2'si Nilotan topluluklarından oluşmaktadır. Ülke genelinde ise 20.000 ila 50.000 arasında Pigme yaşamaktadır. Ülkenin bağımsızlığını ilan ettiği tarihte 100.000 civarında olan ve çoğunluğunu Belçikalıların oluşturduğu Avrupalılar, günümüzde 20.000 dolayında bir nüfus oluşturmaktadır. Belçika'nın ülkenin bağımsızlığını kabul etmeden önce etnik gruplar arasındaki yapay sorunlar ülkenin tarihindeki tüm savaşların ve problemlein ana kaynağı olarak kabul edilmektedir.
Dil
Ülke içerisindeki etnik grup çeşitliğine paralel olarak çok sayıda da dil kullanılmaktadır. Ülke genelinde 214 dolayında yerel dil konuşulmaktadır. Ülkenin eğitimde ve edebiyatta kullanılan resmi dili Belçika'nın kolonisi olmasının etkisiyle Fransızcadır. Ülke genelinde Fransızcanın kullanımı dışında dört adette resmi dil mevcuttur: Kongoca (Kikongo), Lingala, Svahili ve . Bu resmi diller farklı diller konuşan topluluklar arasında lingua franca görevi görür. Fransızcanın dışındaki resmi dillerin dört dil ile sınırlandırılması da Belçika tarafından karara bağlanmıştır. Kongoca, geçmişte Kongo Krallığı'nda da kullanılan bir dil iken günümüzde Angola ve Kongo Cumhuriyeti'nde yaygın olarak kullanılmaktadır. Ciluba dili sadece Kasai-Occidental ve Kasai-Oriental illerinde konuşulurken, Avrupalılar tarafından iletişim dili olarak kullanılan ve bu sayede yaygınlaştırılan Lingala ülkenin kuzey-kuzeybatı bölgelerinde Bangala topluluğu tarafından kullanılmaktadır. Lingala, özellikle Mobutu diktatörlüğü döneminde ülke içerisinde önem kazanmış, Mobutu ulusa seslenişlerini bu dil vasıtası ile yapmıştır. Afrika kıtasının doğusunda yaygın olarak kullanılan ve çoğu ülkede resmi dil olan Svahili dili, DKC'de de kullanılmaktadır. Özellikle ülkenin doğu kesimlerinde konuşulan dil, Mobutu rejiminin sona erdirilmesi ile birlikte ordunun resmi dili olarak kullanılmaya başlanmıştır.
Kongo kanunlarına göre yayımlanan bir kanun, en geç 60 gün içerisinde diğer resmi dillerde de yayımlanmak zorundadır.
Din
Ülke genelinde nüfusun %80'i Hristiyan dinine mensuptur. Belçika sömürgesi olduğu dönemlerde yapılan yoğun misyonerlik faaliyetleri neticesinde yerel dinlerden Hristiyan dinine geçen Kongoluların birçoğu da Katolik mezhebine bağlı olarak dinini yaşamaktadır. Ülke nüfusunun %50'si Katolik mezhebinde iken, %20'si Protestan, %10'u ise bağımsız bir Afrika Hristiyanlığı olan Kimbangizmi benimsemektedir. İslamiyet Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nde yoğun olarak görülen bir din olmayıp, ülke nüfusunun sadece %10'u İslami değerlere uygun yaşantısını sürdürmektedir. Ülke nüfusunun geri kalan %10'luk dilimi ise Senkretizm ve diğer Afrika yerel dinlerine inanmaktadır.
Din | Oran |
---|---|
Katolik | 50% |
Protestan | 20% |
Kimbangizm | 10% |
İslam | 10% |
Senkretizm ve diğer yerel dinler | 10% |
Not: Bu veriler Almanya Dışişleri Bakanlığı resmi sitesinde yayınlamakta olup, diğer kaynaklarda farklı değerler görülebilmektedir. |
Sosyal durum
Kongo Demokratik Cumhuriyeti dünyadaki en fakir ülkelerden biri olarak kabul edilmektedir. 2006 yılında Kongo hükûmetinin yaptığı bir araştırmaya göre nüfusun %76'sı çocuklarını okula gönderme imkanına sahip değilken, %79 yoksulluk sınırının altında bir yaşam sürdürmektedir. Yine aynı araştırmada nüfusun %81'i evlerde yeterli oda sayısına sahip değilken, %82'si tıbbi bakım olanaklarından faydalanamamaktadır. Ülke içerisinde genel olarak nüfusun %71'i ise açlık sınırının altında yaşamaktadır. Özellikle Équateur (Türkçe: Ekvator) ili ile iç savaştan en çok etkilenen Kivu illerinde yaşayan nüfusun çok büyük bir oranı açlık sınırının altında bir yaşam sürdürmektedir.
Sosyal sistem
Ülke genelinde var olan sosyal sistem dünyadaki en kötü sistemler biri olarak görülmektedir. Her ne kadar teorik olarak Belçika kolonisi olduğu dönemden kalan ve örnek alınabilecek bir sosyal güvenlik sistemi mevcut olsa da, pratikte hiçbir işlevi bulunmamaktadır. 1992 yılında hükûmet tarafından alınan karar ile tamamen sonlandırılan sosyal güvenlik sisteminin yanı sıra devlet memurlarına verilen maaşlarda da tümüyle kesintiye gidilmiştir. Her ne kadar Mobutu iktidarının devrilmesinin ardından tekrar devlet personeline maaş ödenmesi yönünde çalışmalar yapılmış olsa da, bu yöndeki çabalar sonuçsuz kalmış, zaman zaman ödenebilen maaşlar memurların geçimi için yeterli düzeyde olmamıştır. Tüm bu gelişmeler neticesinde ülke vatandaşları devlet tarafından yapılması gereken ancak yapılmadığı için aksayan işlerin ilerlemesi adına öğretmenlere, polislere, devlet memurlarına, doktorlara ücret öder bir duruma gelmiştir. Kongo-Fransızcasında la motivation olarak adlandırılan bu uygulama hükûmet tarafından yasaklanmak istense bile, görevliler ve sivil vatandaşlar tarafından yapılması gereken maaş ödemelerinin taahhütlere rağmen zamanında yapılamayacağı inancından dolayı pek kabul görmemiştir.
Sağlık
Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nde tıbbi imkansızlıklar had safhada yaşanmaktadır. Ülkede halkın sağlığını ön planda tutan bir sistem bulunmamaktadır, ülkede az sayıda var olan sağlık merkezleri de yıllar süren iç savaşlar nedeniyle kullanamaz bir hal almıştır. Ülkede doktor başına düşen hasta sayısı 10.000 dolayında olup, bu sayı KDC'ye benzer ülkelerin bazılarından bile 40 kat daha yüksek bir orandadır. 2005 yılında hükûmetin açıkladığı sağlık bütçesi 1 milyon Dolar'ın da altında belirlenmiştir.
Ülkedeki sağlık problemlerin en büyük sebeplerinden biri olarak gösterilen temiz su bulamama olarak gösterilmektedir. Kırsal alanlarda halkın sadece %29'u temiz suya ulaşabilirken, şehirlerde bu oran %82 olarak ifade edilmektedir. BM'nin 2011 yılında yaptığı bir araştırmaya göre su kaynakları açısından çok zengin bir ülke olan KDC'de, ülke genelinde 51 milyon kişi temiz su sıkıntısı yaşamaktadır. Ülke genelinde kanalizasyonun yaygın olmaması nedeniyle ishal, yüksek ateşin yanı sıra sıtma, çeçe sineğinin neden olduğu uyku hastalığı ülkede yaygın olarak gözlenmektedir.
2003 verilerine göre KDC'de 1 milyondan fazla yetişkin HIV virüsü taşımaktadır. Bu oran yetişkinlerde ülke nüfusunun %4,2'sine denk gelmekte olup, sayı yüksek olmasına rağmen bu oran diğer tüm Sahraaltı Afrika ülkelerinin ortalamasının altında bulunmaktadır.
Eğitim
Ülke genelinde okuma yazma bilme oranı %67,2 (2001 verilerine göre Erkekler %80,9, Kadınlar %54,1) ile Mali ve Nijer gibi ülkelerden yüksek bir konumda olmasına rağmen, bu sayılar yıllar geçtikçe yaşanan iç savaşında etkisiyle azalmaktadır. 1995 yılında yapılan bir araştırmaya göre nüfusun %77'si okuma yazma biliyorken, bu oran 6 yıl gibi kısa bir sürede %67 seviyesine gerilemiştir.
Her ne kadar ülke genelinde devlet tarafından garanti altına alınan eğitim zorunluluğu bulunsa da, bu eğitimleri yapacak eğitim kurumları yok denecek kadar az konumda olup, var olanlar ise devlet desteğinden yoksun kalmaktadır. 2008 yılında bir araştırmaya göre ülkede 39 öğrenciye bir öğretmen düşmektedir.
1950'li yıllara kadar o dönemki Belçika-Kongo olarak adlandırılan bölgede herhangi bir üniversite bulunmamaktaydı. İlk üniversite 1953 yılında başkent Kinşasa'da kurulan ve Katoliklerin hakimiyetinde olan Lovanium Katolik Üniversitesi olmuştur. 1955 yılında ilk devlet üniversitesi olarak Lubumbashi'de kurulan üniversitenin haricinde üçüncü üniversite ise bu sefer Protestanların hakimiyetinde 1962 yılında Kisangani'de kurulmuştur.
Mobutu'nun göreve gelişi ile birlikte 1971 yılında her üç üniversite de üç farklı şehirde kalmak üzere Université Nationale du Zaire adı altında tek çatıda birleştirilmiştir. 1981 yılında yapılan yeni bir düzenleme ile de bu duruma tekrar bir son verilerek her üç şehirdeki üniversite tekrar ayrı birer üniversite haline getirilmiştir.
Siyaset
Kongo anayasasında 2006 yapılan düzenleme ile ülkenin laik, demokratik, yarı başkanlık sistemi ile yönetildiği belirtilmiştir. Ülkenin devlet başkanı genel ve bağımsız seçimler ile her beş yılda bir halk tarafından seçilmekte olup, seçimlere girdiği takdirde peş peşe ikinci bir beş yıllık görev süresine daha sahip olabilmektedir. Devlet başkanı ülkenin başbakanını ve hükûmetini atama yetkisine sahip olup, ülkede Çift meclislilik yapısına uygun olarak üst merci olarak senato ve alt merci olarak ulusal meclis bulunmaktadır. Senatoda yer alan 108 temsilci her beş yılda bir il meclislerinden seçilerek göreve getirilirken, ulusal mecliste görev alacak 500 temsilci ise yine beş yıllık bir süre için halk tarafından seçilmektedir.
Ülke, 2006 yılında yapılan seçimler hariç, demokratik ve hukuk devletine uygun bir seçim süreci yaşayamamaktadır. Ülkedeki kuvvetler ayrımı sadece teoride bulunmakta olup, pratikte bağımsız bir yargıdan, medyadan bahsedilememektedir. Yasada var olan kanunlar uygulanmamakta, düzenlemeler kişilerin konumuna göre yapılmaktadır. Kongo Demokratik Cumhuriyeti 2012 Demokrasi İndeksi verilerin göre 167 ülke içerisinde 159. sırada yer almakta olup, otoriter rejime sahip ülkelerden biri olarak sınıflandırılmaktadır.
Kongo Demokratik Cumhuriyeti yönetimi ülkenin egemenliğini doğu bölgelerinde buradan yaşanan ayrılıkçı hareketler ve savaşlar nedeniyle gösterememektedir. Her ne kadar ayrılıkçı gruplar ülkenin meşruiyetini sorgulamasa da, ayrılıkçı taleplerde bulunmasa da ülkenin her bölgesinde devlet gücünü gösteremediği için Kongo Demokratik Cumhuriyeti sınıfında değerlendirilmektedir.
2006 seçimleri
30 Temmuz 2006 tarihinde yapılan ve birçok adayın yarıştığı seçimlerin ilk turunda Joseph Kabila %44,8, Jean-Pierre Bemba %20,0 ve Antoine Gizenga %13,1 oy oranı alarak ilk üçe girmiş, hiçbir aday yeterli çoğunluğa ulaşamadığı için en çok oyu alan iki aday ikinci seçim turuna katılmışlardır. 29 Ekim 2006 tarihinde yapılan ikinci tur seçimleri neticesinde oyların %58,05'ini alan Kabile devlet başkanı olarak seçilmiştir. Bu seçimler ülke tarihinin en şiddetten uzak, demokrasinin büyük çoğunlukla uygulandığı seçim olarak ifade edilmektedir.
2011 seçimleri
27 Kasım 2011 tarihinde yapılan yeni seçimler bir önceki seçime göre şiddetin ön plana çıktığı, çatışmaların yaşandığı bir seçim dönemi olmuştur. Bu çatışmaların ana sebebi Kabila'nın seçimler öncesi kendisi lehine olabilecek ve muhalefetin de şiddetle karşı çıktığı bir yasa değişikliği ile seçimlerde ikinci tura gerek kalmadan, ilk turda oy çoğunluğu sağlayan adayın devlet başkanlığına seçilecek olmasını sağlayan hükmü onaylaması olmuştur. Şiddetin gölgesinde yapılan 2011 seçimlerde oyların %48,95'ini alan Kabila, rakibi Étienne Tshisekedi'nin %32,33'te kalması ile ikinci bir beş yıllık süre için devlet başkanlığı makamına oturmuştur.
2018 seçimleri
Bir süredir ertelenen genel seçimler nihayet 30 Aralık 2018'de yapıldı ve bu, Félix Tshisekedi için sürpriz bir zaferle sonuçlandı. Ancak bir muhalefet adayı tarafından hile ile suçlandı. DRC Anayasa Mahkemesi, Fayulu'nun sonuca itirazını reddederek Tshisekedi'yi kazanan olarak onayladı. Joseph Kabila Ocak 2019'da istifa etti ve Tshisekedi 24 Ocak'ta DRC'nin 5. Başkanı olarak göreve başladı. Bu, 1960'ta bağımsızlığını kazandığından beri ülkede ilk demokratik iktidar geçişiydi.
İnsan hakları
Kongo Demokratik Cumhuriyeti insan haklarına önem vermeyen ülkelerinden biri olarak kabul edilmektedir. Özellikle çatışmaların yaşandığı doğu bölgelerinde insan hakları ihlalleri çatışan taraflar tarafından daha sık uygulanabilmektedir. Özellikle tecavüz vakaları KDC'de savaş silahı olarak çok yüksek oranda kullanılmaktadır. Ülkede yapılan bir araştırmaya göre kadınların %39'u, erkeklerin ise %24'ü hayatlarında en az bir kez tecavüz vakası ile karşı karşıya kaldığı belirlenmiştir. Bölgeden 2010 yılında Luvungi'de yaşandığı gibi sık olarak toplu tecavüz olayları bildirilmektedir.
Uluslararası organizasyon üyelikleri
Kongo Demokratik Cumhuriyeti bir dizi siyasi ve ekonomik birliklerin içerisinde yer almaktadır. Bunlar şu şekildedir:
İdari yapılanma
Kongo Demokratik Cumhuriyeti merkezi bir yönetim ile idare edilmektedir. Ülkede toplamda var olan 11 bölgenin 10 tanesi il statüsüne sahip iken, başkent Kinşasa hiçbir bölgeye bağlı bulunmadan kendi başına bir bölge oluşturan Başkent Bölgesi statüsüne sahiptir. 2005 yılında kabul edilen bir yasa merkezi yönetim yetkilerini oluşturulacak bölgesel yerel yönetimlere bırakmayı, güncel olarak var olan 11 adet bölgenin oluşturulacak yeni bölgeler ile 25'e çıkmasını, bölgelerin elde edeceği toplam vergi gelirlerin %40'ını merkezi hükûmete göndermeden kendisine alabileceğini öngörmekteydi. 2011 yılı için planlanan bu değişiklikler sadece teoride kalmış, Ocak 2011 tarihinde kabul edilen yeni yasa ile ülkenin bölgesel olarak yeniden yapılandırılması yasası tamamen geri çekilmiştir.
Aşağıda bulunan tabloda ülkenin güncel olarak var olan tüm bölgeleri yüzölçümü ve nüfusu ile birlikte sıralanmıştır. Başkent Kinşasa resmi olarak hiçbir bölgeye bağlı olmayıp, Başkent Bölgesi statüsüne sahiptir.
Nr. | İsim | Başkent | Yüzölçümü | Nüfus (2010) |
---|---|---|---|---|
1 | Bandundu | Bandundu | 295.658 km2 | 8.062.463 |
2 | Aşağı Kongo | Matadi | 53.920 km2 | 4.522.942 |
3 | Ekvator | Mbandaka | 403.292 km2 | 7.501.902 |
4 | Batı Kasai | Kananga | 154.742 km2 | 5.366.068 |
5 | Doğu Kasai | Mbuji-Mayi | 170.302 km2 | 6.556.917 |
6 | Katanga | Lubumbashi | 496.871 km2 | 5.608.683 |
7 | Kinşasa | Kinşasa | 9.965 km2 | 8.900.721 |
8 | Maniema | Kindu | 132.250 km2 | 2.049.300 |
9 | Kuzey Kivu | Goma | 59.483 km2 | 5.767.945 |
10 | Doğu | Kisangani | 503.239 km2 | 8.197.975 |
11 | Güney Kivu | Bukavu | 65.070 km2 | 4.614.768 |
Ekonomi
1960 yılında bağımsızlığını kazandığında Afrika ülkeleri içerisinde yüksek ekonomik verilere sahip gelişmiş bir ülke konumunda olan Kongo Demokratik Cumhuriyeti, sahip olduğu birçok doğal maden zenginliklerine rağmen yıllar içerisinde yaşanan iç savaş ve yolsuzluklar nedeniyle günümüzde en kötü verilere sahip ülkelerden biri konumuna gelmiştir.
Ülkenin 2010 verilerine göre Satın alma gücü paritesi gayri safi yurt içi hasılası 23,117 Milyar Amerikan doları düzeyinde, kişi başı GSYİH ise 328 ABD Doları seviyesindedir. 2011 verilerine göre enflasyon %13,3 düzeyinde gerçekleşmiş olup, yıllardır ülkede ABD Doları ikinci para birimi olarak çok sık olarak kullanılmaktadır.
Maden
Kongo Demokratik Cumhuriyeti dünya üzerindeki yer altı ve yerüstü doğal kaynaklar bakımından en zengin ülkelerden biri olarak kabul edilmektedir. Özellikle madencilik ürünleri ülkenin dış ihracat gelirlerinin ve döviz girişlerinin büyük bir bölümünü oluşturmaktadır. İhraç edilen ürünler arasında elmas, altın, koltan ve bakır önemli bir yer almaktadır. Ülkede koloni döneminden kalma maden yapıları ve gereçleri bakımsızlık nedeniyle neredeyse çökmüş bir konumda olup, günümüzde maden çıkartma işlemlerin çok büyük bir bölümü endüstriyel gereçlerden ve makinelerden yoksun, el ile yapılabilmektedir. Ülke nüfusunun önemli bir kısmına iş istihdamı sağlayan bu iş alanı devletin kontrolü altında bulunmaktadır.
Savaş dönemlerinde hem devletin hem de ayrılıkçı grupların en büyük gelir kapısını elde edilen maden zenginlikleri oluşturmuştur. Hem diğer komşu ülkeler hem de özel şahıs ve firmalar sistematik olarak ülkenin doğal zenginliklerini yağmalamış ve bu şekilde kazanç elde etmiştir. Doğu bölgelerdeki madenlerin gelirlerinin çoğunu ayrılıkçı gruplar elde ettiklerinden dolayı, kendileri adına savaş teçhizatlarına finansman sağlayabilmektedirler. Hükûmet doğu bölgelerdeki yasa dışı yapıların madenlerden elde ettiği kaynakları sona erdirmek adına doğu bölgelerindeki tüm madencilik faaliyetlerine Eylül 2010 tarihinde tamamen yasak getirmesi, yasal olarak kazanç sağlamaya çalışan iş sahiplerini ve çalışanlarını etkilemiş, yasa dışı üretim ön plana çıkarak ayrılıkçı grupların daha çok kazanç elde etmesine sebebiyet vermiştir. Bu durum karşısında hükûmet Mart 2011 tarihinde getirdiği maden çıkarma yasağını sonlandırmak durumunda kalmıştır.
Petrol ve Doğalgaz
Kongo Demokratik Cumhuriyeti tahmini olarak sahip olduğu 180 milyon varil petrol rezervi ile petrol yatakları açısından da zengin bir ülke konumundadır. 2011 yılında günlük 20.160 varil petrol üretimi yapılan ülkede, petrol üretimi devlet tarafından desteklenmektedir. Bu işlemler sırasında doğaya ve insan sağlığına saygı gösterilmemesi ve ciddi zararların verilmesi de eleştirilmektedir.
Ülke şu anda daha henüz işletilmeyen 991,1 milyon metreküp rezervlik doğalgaz kaynaklarına da sahiptir.
Tarım
Ülke Belçika kolonisi olduğu dönemlerde ihracatını yapabilmek adına halk meyve, sebze ekimini zorlanmaktaydı. Koloni döneminin son yıllarında da Avrupalıların kurduğu büyük tarımsal işletmeler ile ihracatta artış sağlanması hedeflenmiştir. Bağımsızlığın kazanıldığı 1960 yılından itibaren ise tarım alanlarında ve tarım ile uğraşan sınıfta sürekli azalma olmuş, özellikle 1973 yılında tüm verimli işletmelerin kamulaştırılması ile elde edilen mahsulün devlet tarafından alınması bu sektörü bitirme noktasına getirmiştir. Tarım ülke genelinde daha kazançlı bir zanaat olan madencilik nedeniyle ihmal edilmiş bir konumdadır. Ülkenin çoğu bölgesinde günümüzde tüm tarım faaliyetleri de şahsi tüketim ve satış için yapılmakta olup, büyük şehir pazarlarındaki olası şahsi satışlar ise var olan ulaşım sıkıntıları nedeniyle yaygın olarak yapılamamaktadır. Ülke genelinde tarım ürünü olarak manyok, muz, kahve, şeker kamışı ve kauçuk yaygın olarak işlenmektedir. Ayrıca kereste ticareti de yüksek oranda yapılmaktadır.
Sanayi
Günümüzde sanayi sektörü ağırlıklı olarak çıkarılan madenlerin işlenmesi işlemi ile uğraşmaktadır. Genel itibarıyla var olmayan büyük sanayi kuruluşları nedeniyle daha küçük işletmeler bu işlemleri yapmaktadır. Madenlerin işlenmesi haricinde var olan diğer orta ölçekli işletmeler ise tekstil, ayakkabı ve tütün ürünlerinin üretiminde faaliyet göstermektedirler.
Ulaşım
Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nde ulaşım imkanları çok az gelişmiş durumdadır. Ülkenin batı ve güney kesimlerinde yer alan yerleşim yerlerinin ulaşım bağlantıları daha gelişmiş bir konumda iken, doğu ve kuzey bölgelerde özellikle siyasi ve ekonomik nedenlerden dolayı çok daha az seviyededir.
Karayolu
Kongo Demokratik Cumhuriyeti bağımsızlığını kazandığında koloni sahibi Belçika ülke genelinde geriye iyi bir konumda olan 100.000 km karayolu bırakmıştır. Bu yolların büyük bir bölümü özellikle Mobutu iktidarı döneminde yapılmayan bakım, onarım çalışmaları nedeniyle 1990'lı yıllarda kullanılabilir karayolu uzunluğu 10.000 km'ye kadar düşüş göstermiş, kırsal alanda kalan bağlantı yolları ise tamamen kaybolmuştur. Günümüzde ülke genelinde var olan 150.000 km karayolunun sadece 3.000 km'lik bölümü asfaltlanmış olup, yolların büyük bir bölümü özellikle yağmur sezonlarında tamamen kullanılamaz hale gelmektedir.
Demiryolu
Belçika hakimiyeti döneminde özellikle ülkenin iç bölgelerinde elde edilen maden zenginliklerinin bir an önce kıyıya ulaştırmak ve oradan da Avrupa'ya götürmek için yapımı hızlandırılan ve bu sayede daha fazla madeni daha kısa sürede Avrupa'ya ulaştıran demiryolu bağlantıları günümüzde ülke genelinde 5.100 km'lik bir uzunluğa sahip olmaktadır. Özellikle Lumumbishi'nin güzergâh üzerinde bulunduğu bazı demiryolu hatları ülke içerisinde başlayıp komşu ülkeler olan Zambiya ve Angola'ya kadar uzanmakta ve bu ülkelerde devam etmektedir. Ülkede var olan birçok demiryolu hattı herhangi bir plana ya da programa bağlı olmaksızın çalışırken, 1990'lı yılların başında bazı güzergahlardaki demiryolu seferleri iptal edilmiş, 2000'li yılların başında ise yeniden faaliyete geçirilmiştir.
Denizyolu
Ülkenin en büyük limanı Aşağı Kongo bölgesinin başkenti konumunda olan Matadi'de yer almakta olup, uluslararası deniz taşımacılığı gerçekleştirilebilmektedir. Ayrıca ülke içerisinde karayollarının sağlam olmayan yapısı nedeniyle var olan ve taşımacılığa elverişli bulunan nehirler üzerinde yolcu taşımacılığı yapılmaktadır. Yolcu taşımacılığında çok sık olarak bu yolun tercih edilmesi nedeniyle ölümlü kazalar sık bir biçimde yaşanabilmektedir. Son olarak Temmuz 2010 yılında yaşanan faciada Bandundu bölgesinde bir teknenin haddinden fazla yolcu alması nedeniyle alabora olması 100 kişi hayatını kaybetmesine neden olmuştur.
Havayolu
Ülkede var olan 200 civarı havaalanından sadece 26 tanesinin asfaltlanmış pisti bulunmaktadır. Ülkenin en büyük uluslararası havaalanı Ndjili Havaalanı olmakla birlikte, Lubumbashi, Bukavu, Goma ve Kisangani'de de uluslararası standartlara sahip havaalanları bulunmaktadır. Ülke genelinde karayollarının uygun olmaması nedeniyle havayolları günümüzde daha yaygın olarak kullanılabilmektedir. Ayrıca özellikle doğu bölgelerinden çıkarılan madenlerin batı bölgelerine sevkiyatında ayrılıkçı grupların çoğu karayolu ve demiryollarını elinde bulundurduğu için güvenlik açısından havayolu ile taşınmaktadır.
Spor
Ülke genelinde en sevilen spor türü futboldur. Her ne kadar ülkede var olan stadyumların fiziki yapısı günümüz şartlarına uygun olmasa da, yapılan futbol müsabakalarında stadyumlar seyirciler tarafından doldurulmaktadır. Demokratik Kongo Cumhuriyeti millî takımı 1968 ve 1974 (o dönemki adı Zaire) yıllarında Afrika Uluslar Kupası'nı kazanarak önemli başarılar elde etse de, ayrıca Zaire olarak 1974 yılında siyahi Afrika kıtasının ilk temsilcisi olarak Batı Almanya'da düzenlenen 1974 FIFA Dünya Kupası'nda yer almıştır.
Ülkenin en üst düzey futbol ligi Ligue 1'dir. Ülkenin en başarılı takımı olarak Lubumbashi şehrinin takımı olan Tout Puissant Mazembe'dir. Takım son ikisi 2009 ve 2010 yıllarında olmak üzere dört defa CAF Şampiyonlar Ligi şampiyonu olmuş ve 2010 yılında da Afrika kıtasından giden ilk takım olarak FIFA Kulüpler Dünya Kupası'nda yer almıştır.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ a b c "Kaynak:cia.gov, Kongo Demokratik Cumhuriyeti hakkında bilgiler". 28 Ocak 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Ağustos 2013.
- ^ a b c d e . The World Factbook. 18 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "GINI index". World Bank. 27 Eylül 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Temmuz 2013.
- ^ (İngilizce). United Nations Development Programme. 10 Aralık 2019. 9 Aralık 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2019.
- ^ Autesserre, Severine. "The Trouble With Congo: How Local Disputes Fuel Regional Conflict." Foreign Affairs. 2008. 87(3). 94–110.
- ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>
etiketi;cia.gov
isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: ) - ^ Bowers, Chris (24 Temmuz 2006). . My Direct Democracy. 7 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Coghlan, Benjamin (2007). Mortality in the Democratic Republic of Congo: An ongoing crisis: Full 26-page report (PDF). s. 26. 8 Eylül 2013 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 21 Mart 2013.
- ^ Robinson, Simon (28 Mayıs 2006). "The deadliest war in the world". Time. 11 Eylül 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Mayıs 2010.
- ^ Bavier, Joe (22 Ocak 2008). "Congo War driven crisis kills 45,000 a month". Reuters. 14 Nisan 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Mayıs 2010.
- ^ "Measuring Mortality in the Democratic Republic of Congo" (PDF). . 2007. 11 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 2 Eylül 2011.
- ^ Human Development Report 2020 The Next Frontier: Human Development and the Anthropocene (PDF). United Nations Development Programme. 15 Aralık 2020. ss. 343-346. ISBN . 15 Aralık 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 15 Aralık 2020.
- ^ Samir Tounsi (6 Haziran 2018). "DR Congo crisis stirs concerns in central Africa". AFP. 13 Haziran 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Haziran 2018.
- ^ Robyn Dixon (12 Nisan 2018). "Violence is roiling the Democratic Republic of Congo. Some say it's a strategy to keep the president in power". Los Angeles Times. 8 Haziran 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Haziran 2018.
- ^ . 8 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2013.
- ^ "Kongo hakkında bilgiler (Almanca)". 29 Eylül 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Ağustos 2013.
- ^ Meyers Großes Länderlexikon. Bibliographisches Institut & F.A. Brockhaus, Mannheim 2009, Sayfa 346–349
- ^ . 11 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2013.
- ^ Dominic Johnson: Kongo — Kriege, Korruption und die Kunst des Überlebens. 2. güncellenen baskı, Brandes & Apsel Yayınevi, 2009, Sayfa 13ff (Almanca)
- ^ Dominic Johnson: Kongo — Kriege, Korruption und die Kunst des Überlebens. 2. güncellenen baskı, Brandes & Apsel Yayınevi, 2009, Sayfa 18(Almanca)
- ^ "Lumumba'nın öldürülmesi (Almanca)". 5 Ocak 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Ağustos 2013.
- ^ Kongo barış görüşmeleri 12 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Almanca)
- ^ Bruce J. Berman: Ethnnicity, patronage and THE AFRICAN STATE: THE POLITICS OF UNCIVIL NATIONALISM. In: African Affairs. 97, Nr. 388, 1 Temmuz 1998, Sayfa 305-341
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 2 Ocak 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Ağustos 2013.
- ^ Der Fischer Weltalmanach 2010: Zahlen Daten Fakten, Fischer, Frankfurt, 8 Eylül 2009 (Almanca)
- ^ a b http://www.mgfa-potsdam.de/html/einsatzunterstuetzung/downloads/meukongoiiiansicht.pdf?PHPSESSID=ed345abac3fdc6bcd5647a9a0b9013c7 1 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Almanca)
- ^ DKC'de din 29 Eylül 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Almanca)
- ^ "DKC resmi devlet araştırması 2006 (Fransızca)" (PDF). 8 Nisan 2014 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 22 Ağustos 2013.
- ^ Dominic Johnson: Kongo — Kriege, Korruption und die Kunst des Überlebens. 2. güncellenen baskı, Brandes & Apsel Yayınevi, 2009, Sayfa 47
- ^ Dominic Johnson: Kongo — Kriege, Korruption und die Kunst des Überlebens. 2. güncellenen baskı, Brandes & Apsel Yayınevi, 2009, Sayfa 176
- ^ "Su zengini KDC'de su kıtlığı (İngilizce)". 6 Şubat 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Ağustos 2013.
- ^ Dominic Johnson: Kongo — Kriege, Korruption und die Kunst des Überlebens. 2. güncellenen baskı, Brandes & Apsel Yayınevi, 2009, Sayfa 108
- ^ Meyers Großes Länderlexikon. Bibliographisches Institut & F.A. Brockhaus, Mannheim 2009, Sayfa 346-349 (Almanca)
- ^ "UNDP 2010 raporu (Almanca)" (PDF). 30 Ocak 2012 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 22 Ağustos 2013.
- ^ "Demokrasi İndeksi 2012". 19 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Ağustos 2013.
- ^ Dominic Johnson: Kongo — Kriege, Korruption und die Kunst des Überlebens. 2. güncellenen baskı, Brandes & Apsel Yayınevi, 2009, Sayfa 153f
- ^ "14.1.2011 tarihli taz.de Kabila seçimleri garanti altına alıyor haberi (Almanca)". 18 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Ağustos 2013.
- ^ Stern dergisi, Baskı: 49/2010 2 Aralık 2010, Sayfa 24/25
- ^ "Kongo'da toplu tecavüz (Almanca)". 10 Ekim 2010 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Ağustos 2013.
- ^ "KDC'nin uluslararası organizasyon üyelikleri (İngilizce)". 28 Ocak 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Ağustos 2013.
- ^ World Gazetteer: Demokratik Kongo Cumhuriyeti: İdari Yapılanma (Nüfus ve yüzölçümü) 2 Aralık 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Meyers Großes Länderlexikon. Bibliographisches Institut & F.A. Brockhaus, Mannheim 2009, Sayfa 188-191 (Almanca)
- ^ Savaş dönemlerinde Kongo'da gerçekleştirilen yağmalar (Almanca)[]
- ^ "Kongo'nun doğusunda madencilik faaliyetlerine yasaklama (Almanca)". 23 Haziran 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Ağustos 2013.
- ^ "Kongo'nun doğusundaki yasağa son verildi (Almanca)". 8 Nisan 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Ağustos 2013.
- ^ a b "Maden ve petrol kaynakları verileri". 28 Ocak 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Ağustos 2013.
- ^ Dominic Johnson: Kongo — Kriege, Korruption und die Kunst des Überlebens. 2.güncellenen Baskı, Brandes & Apsel Yayınevi, 2009, Sayfa 28
- ^ "Kongo Demokratik Cumhuriyeti hakkında bilgiler (İngilizce)". 5 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2013.
- ^ Haack Kartenbuch Afrika: Geographisch-Kartographische Anstalt, Gotha Yayınevi, 1989 (Almanca)
- ^ Dominic Johnson: Kongo — Kriege, Korruption und die Kunst des Überlebens. 2. güncellenen baskı, Brandes & Apsel Yayınevi, 2009, Sayfa 28, 54, 56, 57, 90
- ^ Meyers Großes Länderlexikon. Bibliographisches Institut & F.A. Brockhaus Yayınevi, Mannheim 2009, Sayfa 346-349
- ^ "Kongo'da tekne faciası (Almanca)". 1 Ağustos 2010 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Ağustos 2013.
Dış bağlantılar
- Dem. Kongo Cumh. haritası 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Dem. Kongo Cumh. idari haritası 6 Şubat 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kongo Demokratik Cumhuriyeti KDC Fransizca Republique Democratique du Congo RDC ya da eski adiyla Zaire Orta Afrika da bir ulkedir Yuzolcumu bakimindan Sahra Alti Afrika nin en buyuk Afrika nin Cezayir in ardindan ikinci buyuk dunyanin ise 11 buyuk ulkesidir 105 milyonluk nufusuyla en kalabalik Frankofon ulkedir Ayrica Afrika nin en kalabalik 4 Nijerya Etiyopya ve Misir in ardindan dunyanin ise 15 ulkesidir Kongo Demokratik Cumhuriyeti kuzeyden saat yonunde ilerlendiginde Orta Afrika Cumhuriyeti Guney Sudan Uganda Ruanda Burundi Tanzanya Zambiya Angola Kongo Cumhuriyeti ve 40 km lik bir sahil seridi ile Atlas Okyanusu ile cevrilidir Ulkenin baskenti Kinsasa dir Kongo Demokratik CumhuriyetiRepublique Democratique du Congo Fransizca Repubilika ya Kongo ya Dimokalasi Kituba Republiki ya Kongo Demokratiki Lingala Jamhuri ya Kidemokrasia ya Kongo Svahili Ditunga dia Kongu wa Mungalaata Luba Lulua Bayrak ArmaSlogan Fransizca Justice Paix Travail Turkce Baris Adalet Calisma Milli mars Debout Congolais Ayaga kalk Kongolu source source Baskent ve en buyuk sehirKinsasaResmi dil ler Fransizca Kongoca Lingala Svahili veHukumetUniter yari baskanlik sistemi BaskanFelix Tshisekedi BasbakanJudith TulukaTarihce Bagimsizlik30 Haziran 1960Yuzolcumu Toplam2344858 km2 11 Su 3 3Nufus Tahmini101 780 263 2020 15 Yogunluk39 19 km2GSYIH SAGP 2019 tahmini Toplam77 486 milyar Kisi basina843 GSYIH nominal 2019 tahmini Toplam46 117 milyar Kisi basina501 Gini 2006 44 4 ortaIGE 2019 0 480 dusuk 179 Para birimiKongo Frangi CDF Zaman dilimiUTC 1 2 WAT CAT Telefon kodu 243Internet alan adi cd Buyuk olcude Kongo Havzasi nda bulunan KDC nin ilk yerlesimcileri 90 000 yil once bolgeye ulasan avci toplayici Afrika Pigmeleridir 3000 yil once Bantu halklari havzaya yayildi Kongo Kralligi 14 ile 19 yuzyillar arasinda Kongo Nehri nin denize dokuldugu bolgede hukum surdu Kuzeydogu orta ve dogu bolgelerde ise Azande Luba ve Lunda kralliklari 16 ve 17 yuzyillardan 19 yuzyila dek varligini surdurdu Afrika Talani nin baslamasindan kisa bir sure once 1870 li yillarda Avrupalilar Kongo Havzasi na kesif seferleri duzenlediler Bu seferlerin ilki Belcika Krali II Leopold un destegiyle Henry Morton Stanley tarafindan yapildi Leopold 1885 Berlin Konferansi nda Kongo topraklarinin tum haklarini resmen aldi ve Kongo Bagimsiz Devleti adiyla kendi ozel mulku ilan etti Bu donemde kralin somurge askeri gucu olan Force Publique Halk Gucu yerel halki kaucuk uretimine zorladi ve 1885 ten 1908 e dek milyonlarca Kongolu hastalik ve somuru sonucu hayatini kaybetti 1908 de Leopold sozde bagimsiz Kongo yu Belcika ya devretti boylece ulke Belcika Kongosu adini aldi Kongo 1960 ta Kongo Cumhuriyeti adiyla Belcika dan bagimsizligini kazandi Ayni yil yapilan secimlerle Kongo milliyetcisi Patrice Lumumba ulkenin ilk basbakani Joseph Kasa Vubu ise ilk cumhurbaskani oldu Bagimsizliktan kisa bir sure sonra yonetimde cikan anlasmazliklar Kongo Krizi ne yol acti Guney Kasai ile Moise Tshombe yonetimindeki Katanga bolgeleri ulkeden ayrilma girisiminde bulundu BM ve Bati yonetimlerinin mudahale isteklerini yanitsiz birakmasinin ardindan Basbakan Lumumba Sovyetler Birligi dahil tum ulkelerin yardimina acik oldugunu belirtti Bunun uzerine ABD ve Belcika Cumhurbaskani Kasa Vubu nun 5 Eylul de basbakani gorevden almasini sagladilar Lumumba 1961 de Belcika destekli Katangali askerlerce infaz edildi 1965 te sonralari kendini Mobutu Sese Seko olarak isimlendirecek olan genelkurmay baskani Joseph Desire Mobutu bir darbeyle iktidari ele gecirdi Diktator Mobutu 1971 de ulkenin ismini Zaire olarak degistirdi ve ulkeyi kendi partisi Devrimci Halk Hareketi nin yonetimde oldugu bir tek parti devletine donusturdu Mobutu yonetimi Soguk Savas taki antikomunist tutumu nedeniyle Birlesik Devletler den kayda deger bir destek gordu 1990 li yillarin baslarinda yonetim cozulmeye basladi 1994 yilindaki Ruanda Soykirimi ve Kongo da yasayan Tutsi kabilesine mensup Banyamulenge halkinin vatandaslik haklarinin ellerinden alinmasi nedeniyle dogu bolgelerde yasanan istikrarsizlik 1996 da Tutsi FPR yonetimindeki Ruanda nin ulkeyi isgaline yol acti Bu olayla Birinci Kongo Savasi basladi Guney Kivu bolgesinden isyanci bir komutan olan Laurent Desire Kabila 1997 de Mobutu nun Fas a kacmasiyla cumhurbaskani oldu ve ulkenin ismini Demokratik Kongo Cumhuriyeti ne cevirdi Kabila nin ulkedeki Ruanda ve Tutsi varligiyla yasadigi gerilim 1998 de Ikinci Kongo Savasi nin cikmasina neden oldu Dokuz Afrika ulkesinin katildigi savas 2003 te sona erene kadar 5 4 milyon insanin olumune yol acti 2001 de Cumhurbaskani Kabila korumalarindan biri tarafindan suikaste ugrayarak oldu ardindan koltuk oglu Joseph Kabila ya gecti Ogul Kabila yonetiminde ulkede gozaltinda kaybolmalar iskence keyfi hapis cezalari ve bireysel ozgurluklerin kisitlanmasi gibi pek cok insan hakki ihlali yasandi 2018 genel secimlerinde Felix Tshisekedi nin cumhurbaskani secilmesiyle ulke tarihindeki ilk bariscil guc teslimi yapildi Demokratik Kongo Cumhuriyeti dogal kaynaklar bakimindan cok zengin bir ulke olmasina karsin siyasi istikrarsizlik altyapi eksikligi yolsuzluk ve somurgecilik nedeniyle cok yoksul bir ulkedir Baskent Kinsasa disindaki buyuk sehirler Lubumbashi ve Mbuji Mayi maden sehirleridir Islenmemis madenler DKC nin en buyuk ihracat kalemidir ve 2012 de yarisindan fazlasi Cin e gitmistir Ulke Insani Gelisme Endeksi nde 189 ulke arasinda 175 siradadir DKC Birlesmis Milletler Baglantisizlar Hareketi Afrika Birligi ve COMESA Dogu ve Guney Afrika Ortak Pazari uyesidir 2015 ten bu yana ulkenin dogusundaki Kivu da suregelen bir savas nedeniyle 2018 itibariyla 600 bin Kongolu ulkenin orta ve dogu bolgelerinden kacarak komsu ulkelere siginmis 4 5 milyon insan ise evlerini terk etmek zorunda kalmistir Halen iki milyon cocuk aclik riski altinda yasamaktadir Ulke IsmiKongo Demokratik Cumhuriyeti gecmisinde bircok kez resmi adinda degisiklik yasanmis olup belli donemlerde komsu ulke Kongo Cumhuriyeti ile resmi olarak ayni isim kullanilmistir Asagidaki tabelada Kongo bolgesinin tarihsel isimleri yer almaktadir Kongo Bolgesi Tarihsel IsimlendirmeleriEski Belcika Kolonisi Gunumuzde Kongo Demokratik Cumhuriyeti Eski Fransa Kolonisi Gunumuzde Kongo Cumhuriyeti Eski Portekiz Somurgesi1877 den itibaren kolonilesme 1880 li yillarda kolonilesme 1885 ten itibaren Portekiz Kongosu1885 ten itibaren Kongo Bagimsiz Devleti 1903 ten itibaren Orta Kongo1908 den itibaren Belcika Kongosu 1910 Fransiz Kongosu1958 den itibaren Kongo CumhuriyetiBagimsizlik 30 Haziran 1960 Bagimsizlik 15 Agustos 19601960 Kongo Cumhuriyeti Kongo Leopoldville olarak adlandirilan 1960 yilinda olarak direnisciler tarafindan bagimsizlik ilani 26 ulke bagimsizligi tanidi yaklasik bir yil sonra hukumet yanlisi askerler tarafindan yenilgiye ugratilmistir 1960 Kongo Cumhuriyeti Kongo Brazzaville olarak adlandirilan 1956 Angola ile ortak yonetime sahip olan Portekiz Kongosu1961 Federal Kongo Cumhuriyeti Kongo Leopoldville olarak adlandirilan 1 31 Temmuz 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde 2 31 Temmuz 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde 1964 te direnisciler tarafindan Kongo Halk Cumhuriyeti nin Stanleyville de ilani sadece 7 ulke tarafindan taninmis birkac ay sonra hukumet yanlisi askerler tarafindan yenilgiye ugratilmistir 1964 Kongo Demokratik Cumhuriyeti Kongo Leopoldville olarak adlandirilan 3 31 Temmuz 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde 1965 Kongo Cumhuriyeti Kongo Brazzaville olarak adlandirilan 1966 Kongo Demokratik Cumhuriyeti Kongo Kinsasa olarak adlandirilan 1971 Zaire Cumhuriyeti 1969 Kongo Halk Cumhuriyeti 1974 Portekiz Kongosu Angola tarafindan ilhak edildi1991 92 Kongo Zaire Mobutu tarafindan yasaklanan Ulusal Egemenlik Meclisi tarafindan Anayasa taslagi olusturma1997 den bu yana Kongo DC 1991 den bu yana Kongo Cumhuriyeti 1975 ten bu yana Cabinda Angola ya bagli bolge Angola Fransiz Ekvatoral Afrikasi nin bir parcasi olarak 1888 1910 Gabun da Fransiz Kongosu nun bir parcasiydiCografyaAfrika kitasinin en buyuk ikinci yuzolcumune sahip olan Kongo Demokratik Cumhuriyeti sahip oldugu 2 344 458 km2 lik alan ile bir donem somurgesi konumunda oldugu Belcika dan neredeyse 77 kat daha buyuk konumdadir Ekvator uzerinde kitanin orta bolumunde yer alan ulke bitki ortusu ve yaban hayat acisindan zengin cesitlilige ve dogal alanlara sahiptir Ulkenin toplamda sahip oldugu 10 730 km lik kara sinirdan 2 511 km si 251 km si Cabinda ile sinir bolumunu olusturmaktadir Angola 233 km si Burundi 1 577 km si Orta Afrika Cumhuriyeti 2 410 km si Kongo Cumhuriyeti 217 km si Ruanda 628 km si Guney Sudan 459 km si Tanzanya 765 km si Uganda 1 930 km si Zambiya ile olusurken ulkenin ayrica Atlas Okyanusu nda 40 km lik sahil seridi bulunmaktadir Kongo Nehri Ulke topraklari tropikal yagmur ormanlarina sahip Kongo Havzasi nin neredeyse 60 ini kaplamaktadir Ulkenin en yuksek noktasini 5 109 m ile Ruwenzori Siradagi icerisinde yer alan nin uc noktasi olan ve olarak adlandirilan zirve olusturmaktadir Ulkenin en buyuk ve en uzun nehrini olusturan Kongo Nehri 4374 km lik uzunlugu ile neredeyse tamamina Kongo Demokratik Cumhuriyeti sinirlari icerisinde yer almakta olup nehir bati bolumlerinde Kongo Demokratik Cumhuriyeti nin Atlas Okyanusu na dokulmeden once Angola ve Kongo Cumhuriyeti ile sinir cizgisini olusturmakta ve boylece bu iki ulkeye de kiyi seridi olusturmaktadir Kongo Nehri Afrika kitasinin Nil nehrinden sonra en uzun ikinci nehri konumumda olup 39 160 m3 s ile tasidigi su bakimindan Afrika nin en buyuk dunyanin ise en buyuk ikinci nehri durumundadir Kongo nehri ulkenin guney bolumunde Mitumba Siradagi nda kaynagindan cikarak kuzey yonde 1 000 km akmakta olup burada da ic delta olusturarak bati guneybati yonunde donus yapmaktadir Bu donus neticesinde nehir Demokratik Kongo Cumhuriyeti ile Kongo Cumhuriyeti arasindaki siniri da olusturarak ilerlemekte ve son olarak Atlas Okyanusu na dokulmektedir Kongo nehri ile birleserek yoluna devam eden bircok nehir bulunmaktadir Bu nehirler icerisinde 9 873 m3 s su tasima kapasitesine sahip olan Angola dan gelen Kasai Nehri acik ara en buyuk nehir konumundadir Ulkenin kuzey bolumunden ve buyuk bolumu Orta Afrika Cumhuriyeti ve Kongo Cumhuriyeti ile siniri olusturarak gelen ve Kongo nehrine katilan en buyuk nehir ise Ubangi Nehri dir Kongo Demokratik Cumhuriyeti nden bir gorunum Ulkenin sahip oldugu 40 km lik tek sahil seridi onemli bir yere sahip olup bu sahil seridi nedeniyle Atlas Okyanusu nda zengin petrol yataklarina sahip olunmaktadir Buyuk Rift Vadisi gollerinin bulundugu dogu bolumunde sinir cizgileri cogu zaman goller ile olusmaktadir Bu bolgede Albert Golu Kivu Golu ve Tanganika Golu gibi onemli goller yer almaktadir Buradaki gollerin varligi ulkeye yer alti zenginliklerini de beraberinde getirmekte olup dogalgazin yani sira altin ve kalay gibi madenlerde bu bolgede cok miktarda yer almaktadir Kongo Havzasi nda bulunan ve Oksisol toprak olarak adlandirilan ve sabit sicaklik ile birlikte yuksek nemin yasandigi alanlarda gorulen asiri yipranmis kirmizi tondaki toprak ulke ekonomisi icin ekim alani olarak verimlilik arz etmemekte olup ulkenin kuzey ve dogusunda yuksek yerlerde yer alan topraklar tarim arazisi olarak daha uygun olduklari icin bu bolgelerde tarim yogun olarak gerceklestirilmektedir Iklim Demokratik Kongo Cumhuriyeti nde cografi konumu nedeniyle Ekvator Iklimi yasanmaktadir Bu sebepten dolayi ulke topraklarini cok buyuk bir bolumunde sicak tropikal nemli bir iklim yasanmaktadir Ulke genelinde yagmursuz gecen kurak donemlerde ortalama sicaklik 20 C iken yagmurun bol yagdigi yagmur sezonlarinda ortalama sicaklik 30 C olarak olculmektedir Iklim mevsim gecislerinde bile gozle gorulur farklilik gostermemekte olup ulke topraklarinin genisligi nedeniyle bazi bolgelerde yerel olarak genelin disinda da iklim yasanabilmektedir Ulkenin kuzeyindeki orta kesimde yer alan Mbandaka ve Kisangani sehirlerinde gecen Ekvator cizgisi ulke icerisinden gectigi 300 km lik hatta yil boyunca 1500 2000 mm duzeyinde olan siddetli yagmur gecislerine sebep olurken sicakligi yil boyu 26 C dolayinda tutmaktadir Baskent Kinsasa da yil boyu ortalama sicaklik 25 C dolayinda seyretmektedir Baskentte yaklasik olarak dort ay suren kurak donem ile yagmur donemlerindeki gecisler sirasiyla yasanmakta olup yagmur sezonun en yogun yasandigi donem ise genel olarak Ekim Nisan aylaridir Kinsasa ya yil boyu dusen yagmur ortalamasi 1400 mm dolaylarindadir Ulkenin kuzey bolgelerinde Ekvator iklimin de etkisiyle var olan ormanlik alanlar da Savan olarak adlandirilan genis cayirlar gozlemlenmektedir Bu bolgelerde kurak donem guney bolgelerine gore yilin son iki uc ayi baslamakta olup yeni yilin ilk iki uc aylik donemine kadar surmektedir Yagmurlarin yagdigi donem olan Mart Ekim donemlerin de ise yillik yagis oranin 90 i gerceklesmektedir Ulkenin guney bolgelerinde hakim olan tropikal iklim ile birlikte kurak donemler genellikle uc ila alti ay arasinda genellikle Mayis Eylul aylarinda yagmur donemleri ise yine uc ila alti ay arasinda genellikle Ekim Nisan aylarinda yasanmaktadir Ulkenin en guneyindeki bolge konumunda olan Katanga bolgesi icerisinde yer alan Lubumbashi de alti ay yogun bir kurak donem yasanirken hava sicakliklarinda gece ile gunduze sicaklik farkliliklari buyuk olabilmektedir Ulkenin dogu kisminda yer alan daglik alanlarinda ise dag iklimi hakim olup ulkenin diger bolgelerine gore daha serin bir iklime sahiptir Ulkenin en yuksek noktasinin da bulundugu bolgede dagin zirvelerinde kar gorulebilmektedir Demokratik Kongo Cumhuriyeti icerisinde en cok yagista bu bolgelerde gerceklesmektedir Ulkenin en bati ucunda Atlas Okyanusu na kiyisi olan cok kucuk bir bolgede ise Iliman okyanusal iklim gorulmektedir Buna gore bu bolgede yer alan da yillik yagis ortalamalari 800 mm ye kadar dusus gostermektedir Bitki ortusu ve yaban hayat Kongo yaban hayati ve bitki ortusu Kongo Demokratik Cumhuriyeti sinirlari icerisinde Afrika kitasinin gunumuzde de hala var olan en buyuk yagmur ormanlari bulunmaktadir Ulke topraklarinin neredeyse ucte ikisi tropikal yagmur ormanlari ile daglik orman arazilerinden olusmaktadir Ekvator cizgisine yakin yuksek yerlerde daglik yagmur ormanlari ile birlikte yogun sisin yasandigi sisli ormanlar sik olarak yer almaktadir Bu tur ormanlarda daha cok uzun ve ince govdeye sahip olan sert yapraklari bulunan Kaucuk agaci Tik agaci ve gibi agaclar ve Epifit Salepgiller gibi bitkiler goze carpmaktadir Yagmur ormanlari bolgesinin kuzeyinde ve guneyinde ise 200 500 km genislige sahip nemli bir iklimin hukum surdugu buyuk cayirlik alanlar bulunmaktadir Bu cayirlik alanlarda cok sik olarak bitkisi yer almaktadir Nemli savan alanlardan daha kurak savan alanlarina gecislerde ise Akasya agaclari ve bitkisi gorulmektedir Sadece DKC de bulunan Okapi Yaban hayat acisindan Kongo Demokratik Cumhuriyeti onemli bir zenginlige sahiptir Memeli hayvan sinifindan olan aslan leopar gergedan fil zebra cakal sirtlan ve antilop gibi hayvanlar cogunlukla genis cayirlara sahip savan bolgesinde yasarken ulkenin de cogunlugunu kaplayan ormanlik alanlarda da yasayan ve sayilari yuzlerle ifade edilen cok sayida hayvan bulunmaktadir Ozellikle UNESCO tarafindan da dunya mirasi olarak konumlandirilan Garamba Kahuzi Biega Salonga Virunga Ulusal Parklari ile Yaban Hayat Rezervi Okapi cogunlukla Bonobo Goril Okapi Afrika mandasi gibi hayvanlarin barindirdigi icin yaban hayat ile onemli bir konumdadir Yaban Hayat Rezervi Okapi de ise ulusal parka adini da veren Okapi nin dunya uzerindeki tek yasam alanidir Dunya uzerinde sadece Kongo Demokratik Cumhuriyeti nde gorulebilen Okapi nin gunumuzde nufusu 5 000 10 000 arasi olarak ifade edilmektedir DKC de bulunan ulusal parklarin bir diger ozelligi ise dunya uzerinde insana benzeyen uc maymun turu olan Bonobo Goril ve Sempanze ye ayni anda ev sahipligi yapmasidir Dogada Kongo Demokratik Cumhuriyeti nden baska herhangi bir ulkede gorulemeyecek hayvanlarin mevcudiyeti 3000 e yakin olarak ifade edilmektedir Bu sayi 1980 li yillarda 10 000 hayvan turu olarak dile getirilmekteydi Ulkede memeli hayvanlarin disinda 268 farkli surungen cesidi ve binlerce balik ve kus cesidi yasamaktadir Ayrica bocek cesitliliginde bol oldugu ulkede 1300 ile dunyada baska hicbir ulkede olmayacak kadar kelebek cesidi yasamaktadir TarihKongo Demokratik Cumhuriyeti tarihiGoc ve devletler Stanley 1867 1885 Kongo Ozgur Devleti II Leopold 1885 1908 Belcika Kongosu 1908 1960 Kongo Krizi Birinci Cumhuriyet 1960 1965 Zaire Ikinci Cumhuriyet 1965 1996 Birinci Kongo Savasi Kabila nin yukselisi 1996 1998 Ikinci Kongo Savasi Afrika nin Dunya Savasi 1998 2003 Birlige dogru 2003 2006 2006 gtdErken tarih Demokratik Kongo Cumhuriyeti nin bugun varligini surdurdugu topraklarin ilk yerlilerini gunumuzde sadece cok kucuk bir alanda yasamlarini surduren Pigmeler olusturmaktaydi Yuzyillar boyunca ilerleyen Bantu halklari zaman icerisinde tarimdan avciliga kadar bircok alanda etkili olan topluluklar olusturarak soz konusu donemde bolgede bircok devlet yapisini olusturmuslardir Bu devletler icerisinde ozellikle 14 yuzyilda kurulan ve Afrika da bugune kadar kurulan en guclu devlet yapilarinda birini olusturan Kongo Kralligi on plana cikmistir Bunun haricinde Luba Kralligi ya da gibi kralliklarda bu bolgede kendi yapilarini olusturmuslardir 15 yuzyilda bolgeye ilk gelen Avrupalilar olan Portekizliler Kongo nehrinin Atlas Okyanusu na dokuldugu noktada kesifler yapmis 1491 yilinda ise ilk defa Kongo Imparatorlugu ile diplomatik iliski kurmuslardir Bu donemde duzenlenen karsilikli ziyaretler ile daha da gelistirilen diplomatik iliskiler Kongo kralinin dinini Hristiyan Katolik olarak degistirmesine varacak kadar ilerletilmistir Yeni Cag ile birlikte Amerika daki kolonilere kole gonderen ulkelerden biri konumuna gelen Kongo Kralligi bu sayede refah seviyesini yukselterek olusan yeni zengin ust tabaka topluluk ile birlikte Afrika kiyilarinda yeni liman sehirleri kurmuslardir 16 yuzyil ile birlikte krallikta baslayan cozulme ve cokus 17 yuzyilda ozellikle Portekiz hakimiyetinin bolgede kaybolmasi ile birlikte zirveye ulasmis kole tuccarlarinin ve Portekiz sonrasi bolgeye hakim olmaya calisan Hollanda ve Birlesik Krallik in da cokmus olan ulkeyi somurup yagmalamasi neticesinde tamamen ortadan kaldirilmistir 18 yuzyil baslarinda da Kongo bolgesinde kurulu bircok ulke de ayni sekilde ortadan kaldirilmis 1866 yilinda da son Portekizliler bolgeden ayrilmistir 1870 yilinda bolgenin ic kisimlarina ziyarette bulunan ilk Avrupali olan Galli Henry Morton Stanley her ne kadar Birlesik Krallik hukumetine bolgeyi krallik koloni sistemine baglama onerisinde bulunsa da bu oneri hukumet tarafindan Nil bolgesinin kendileri icin daha oncelikli olacagi gerekcesiyle kabul gormemistir Kolonilesme Birlesik Krallik tarafindan bu oneri reddedilmesini firsat bilen Belcika Krali II Leopold uzun bir suredir koloni imparatorlugu kurma hayallerini gerceklestirme arzusundaydi 1885 yilinda Kongo bolgesinin gelecegi ile ilgili olarak duzenlenen Berlin Konferansi nda Kongo nun kendisine ozel mulku olarak kullanimina verilmesine onay alarak kolonilesme tarihinde ilk ve tek olacak sekilde uluslararasi hukuka aykiri bir sekilde bir bolgenin bir sahsin ozel mulku olarak ilan edilmesini saglamistir Koloni tarihinde kolonilestirilen tum bolgeler bir ulke tarafindan yonetilip idare edilirken Kongo bolgesi yasayan tum insanlari ile birlikte sahsin ozel idaresine birakilmis bolge insani ekonomik cikarlar dogrultusunda ozellikle kaucuk elde ediniminde zalim yontemlerle kullanilmis idarelerine uygun hareket etmeyenler agir cezalara carptirilmis ve oldurulmustur 10 milyondan fazla insanin yasamina mal olan bu olaylar uluslararasi kamuoyunda karmasaya ve ofkeye neden olmus II Leopold gelen yogun tepkiler neticesinde 1908 yilinda Kongo nun idaresini normal koloni olarak Belcika devletine birakmak zorunda kalmistir Her ne kadar bolgenin idaresi bir ulkenin yonetimine birakilmis olsa da bolge insanini yasadigi sikintilar ve olumsuzluklar da buyuk oranda bir duzelme gerceklesmemis bolge yagmalanmaya devam edilmis Kongolular otoriter koloni sahibi Belcika devleti tarafindan acimasiz yontemler ile kullanilmaya devam edilmistir Kongo dunya capinda gelisen kolonilerin bagimsizlik taleplerine uygun hareket ederek bagimsizlik soylemlerini guclendirmis ve ulkenin geleceginin Kongolular tarafindan tayin edilmesi gerektigi ifade edilmistir Baskent Leopoldville de ki ilk catismalar ve diger devletlerin baskilari neticesinde Belcika 1959 yilinda ani bir sekilde bolgeden cekilerek bolgede karmasik bir yapiyi geride birakmistir 30 Haziran 1960 tarihinde Kongo Cumhuriyeti adi altinda bagimsizligini ilan eden ulkede ABAKO Alliance des Bakongo lideri Joseph Kasavubu ulkenin ilk devlet baskanligina Pan Afrikanizm yanlisi ve bagimsizlik mucadelesinin onde gelen isimlerinden olan Patrice Lumumba ise yeni ulkenin ilk basbakanlik makamina getirilmistir Ancak bu yonetim Belcika ABD ve Sovyetler Birligi nin kendi menfaatleri dogrultusundaki mudahaleleri sebebiyle uzun omurlu olamamis Lumumba asker tarafindan gorevinden alinarak tutuklanmistir Her ne kadar tutuklanmasindan itibaren kisa bir sure kurtularak kacmayi basarsa da tekrar yakalanarak rakibi ve ayrilikci Katanga bolgesinin lideri Moise Tshombe ye teslim edilmis ve daha sonra da Tshombe nin silahli gucleri tarafindan oldurulmustur Lumumba nin oldurulmesinde ABD nin ve ozellikle de eski koloni sahibi Belcika nin rollerinin buyuk oldugu tahmin edilmektedir Diktator Mobutu Joseph Mobutu 1965 yilinda Lumumba nin eski bir asistani olan Joseph Mobutu tarafindan yapilan darbe ile Afrika tarihinin en uzun ve en duzeni bozuk diktatorluk sistemlerinden biri kurulmustur Ulkede belli donemlerde ve belli bolgelerde Tshombe nin Avrupa kokenli askeri birliklerinin Kongo nun belli bolgelerini ara sira eline gecirmesine ragmen tam anlamiyla basariya ulasamamistir Tshombe nin Avrupa ya ve Avrupaliya dayanan sisteminin aksine ulkeyi tamamen Afrikalilastirma isteginde olan Mobutu tum Avrupa menseli isletmeleri kamulastirarak ulke icerisindeki Avrupa etkisini azaltmak istemistir 1971 yilinda ulkenin ismini Zaire olarak degistiren Mobutu olusturdugu tek parti rejimi ve kisilik kultu ile ulke icerisinde yaptiklarinin aksine ulkenin ve genelinde Afrika nin Sovyetler Birligi etkisine girmesinden endiselenen Avrupali devletlerin de destegini alarak diktator bir yonetim ortaya koymustur Mobutu 1977 78 yillarinda onderligindeki ayrilikci FLNC tarafindan duzenlenen ve Shaba nin gunumuzde Katanga Kongo dan koparmayi hedefleyen ozellikle Fransa ve Belcika askerlerinin onderligindeki uluslararasi askeri gucu sayesinde puskurtulerek yenilgiye ugratilmistir Kongo savaslari Zaire ekonomisinin tam anlamiyla cokmesiyle ve dogu bati sorununun cozumlenmesi ile Mobutu 1990 yilinda ulkenin yavas da olsa demokratiklesmesi yonunde adimlar atmaya calismis ancak basarili olamamistir Ulkedeki tum olumsuzluklara ragmen Mobutu iktidarinin cokusu komsu ulke Ruanda da yapilan soykirim ile baslamis Ruanda da soykirimindan sorumlu Hutu etnik grubuna mensup binlerce Ruandalinin Zaire ye kacmasi Mobutu nun gucunu olumsuz yonde etkilemistir Hutululari takip eden Tutsi hukumetine bagli askeri birlikler ile ulke icerisindeki Mobutu karsitlarinin olusturdugu birlik cok kisa bir sure icerisinde tum Zaire yi ele gecirmeyi basarmis hasta olan ve uluslararasi destegini de kaybeden Mobutu yu gorevden kisa surede uzaklastirmislardir 1997 yilinda isyancilarin lideri konumunda olan Laurent Desire Kabila ulkenin yeni devlet baskani olarak goreve getirilmis Kabila nin ilk icraatlarindan biri de ulkenin ismini Zaire den tekrar Demokratik Kongo Cumhuriyeti olarak degistirmek olmustur Mobutu karsisinda olusturulan bu birliktelik kisa surede bozulmus 1998 yilinda yine Ruanda merkezli isyanci guclerin olusturdugu birlik ulkeyi dogudan itibaren ele gecirmeyi hedeflemis ancak bu ilerleyis Angola ve Zimbabve askeri guclerinin de Kabila guclerine yardim etmesi ile fazla ilerlemeden geri puskurtulmustur Yasanan bu gelismeden sonra ulke kendi icerisinde farkli guc odaklarina bolunmus ve yillarca suren ic savaslara neden olmustur Uzun yillar suren muzakereler 2003 yilinda olumlu yonde sonuclandirilarak tum taraflarin katilimi ile ulkede gecici hukumet kurulmustur Bu savaslar neticesinde zor durumda olan Kongo ekonomisi ve sosyal hayati daha da agir bir darbe almis ve cokmus ayrica ulkenin bircok yerindeki bolgeler insansizlastirilmistir Uzun yillar suren bu savas ulke nufusuna da derin bir darbe vurmus tahminlere gore 3 milyondan fazla insan bu surecte dolayli da olsa olumsuz yonde etkilenmistir Savas sonrasi donem Savasin henuz sona ermedigi Ocak 2001 tarihinde devlet baskani Kabila duzenlenen suikast sonucu oldurulurken yerini miras yolu ile oglu Joseph Kabila almistir Baris gorusmelerinde kararlastirilan 2006 genel secimlerinde sandiktan zaferle cikan Joseph Kabila 1965 yilindan bu yana secim ile basa gecen ilk kisi olma ozelligini elde etmistir Ulkenin basinda 1960 yilindan bu yana ilk defa ulke icerisindeki baris ve refah icin gerekli gorusmeleri yapmaya hazir oldugunu aciklayan bir devlet baskani bulunmaktaydi Dogu Kongo sorunu Ulkenin dogu kisminda yer alan Kivu ve Itru bolgelerinde silahli catismalar baris anlasmasina ragmen devam etmistir 2003 yilinda yapilan baris gorusmelerinde yer almayan ve o bolgede bulunan bolgesel silahli gruplar bolgede yer alan Hutu topluluklarini siddet yanlisi Tutsi toplulugundan koruduklari gerekcesiyle mucadeleye devam etmislerdir 2008 yilinda Congres national pour la defense du peuple CNDP orgutu ile yapilan baris gorusmelerinde sonuc elde edilememesi uzerine Kongo ve Ruanda hukumetleri isbirligi anlasmasi imzalamis ayni yil Kongo ve Ruanda askeri birliklerin ortak katilimi ile duzenlenen operasyonda birkac gun once mensubu ve lideri oldugu orgutu tarafindan dislanan Laurent Nkunda Ruanda da yakalanarak tutuklanmistir Her ne kadar Mart 2009 da hukumet ile Congres national pour la defense du peuple orgutu arasinda baris anlasmasi imzalanmis olsa da dogu bolgelerinde guvenlik hala tam olarak saglanabilmis bir konumda degildir NufusKongo Demokratik Cumhuriyeti nde Temmuz 2010 yilinda yapilan tahmini nufus sayiminda 68 milyon nufus tespit edilmis olup bu oran ile ulke Afrika kitasinin en kalabalik dorduncu ulkesi konumundadir Ulke icerisindeki nufus yogunlugu 30 2 kisi km2 ile toprak buyuklugu ile orantili bakildiginda dusuk olup nufusun buyume hizi yillik 3 ile cok yuksek bir orandadir 1984 yilinda yapilan son resmi nufus sayim sonuclari ile karsilastirildiginda gecen surec icerisinde ulkenin nufusunu ikiye katladigi gozlemlenmektedir Nufusun 46 9 u 15 yasinin altinda olup bu oran ile dunyadaki en genc nufusa sahip ulkelerden biri konumundadir Sadece 2 47 si 65 yas ve uzeri oldugu ulkede Beklenen yasam suresi erkeklerde 60 03 yas kadinlarda ise 63 69 yas duzeyindedir Kongo Demokratik Cumhuriyeti genc bir nufusa sahip olup 2020 tahmini verilerine gore 65 80 i 0 24 yas araligindadir Ulkenin sadece 2 47 si 65 yas ve uzerindedir 0 14 yas 46 38 erkek 23 757 297 kadin 23 449 057 15 24 yas 19 42 erkek 9 908 686 kadin 9 856 841 25 54 yas 28 38 erkek 14 459 453 kadin 14 422 912 55 64 yas 3 36 erkek 1 647 267 kadin 1 769 429 65 yas ve uzeri 2 47 erkek 1 085 539 kadin 1 423 782 Sehirde yasayanlarin orani 2022 verilerine gore 46 8 olan ulkede nufusun yillik artis orani 2022 tahmini verilerine gore 3 14 duzeyindedir Etnik gruplar Kongo Demokratik Cumhuriyeti nde tipki diger kolonilestirilmis ve somurge konumda olan ulkelerde oldugu gibi yapay etnik gruplar olusturulmustur Ulkede var olan etnik gruplarin bircogu modern zaman oncesi kabile mevcudiyetlerine gore olusturulurken kimi etnik grupta tipki Baluba gibi bastan meydana getirilmistir Gunumuzde ulkede var olan 200 den fazla etnik grubundan 80 i Bantu etnik grubuna mensup olmaktadir Bantu etnik gruplari icerisinde de Bakongo 16 Baluba 18 Mongo 13 ve Banjaruanda 10 en onde gelen gruplar konumundadir Nufusun geri kalan 20 sinden 18 i Sudan topluluklarindan 2 si Nilotan topluluklarindan olusmaktadir Ulke genelinde ise 20 000 ila 50 000 arasinda Pigme yasamaktadir Ulkenin bagimsizligini ilan ettigi tarihte 100 000 civarinda olan ve cogunlugunu Belcikalilarin olusturdugu Avrupalilar gunumuzde 20 000 dolayinda bir nufus olusturmaktadir Belcika nin ulkenin bagimsizligini kabul etmeden once etnik gruplar arasindaki yapay sorunlar ulkenin tarihindeki tum savaslarin ve problemlein ana kaynagi olarak kabul edilmektedir Dil Ulusal dillerin ulkede kullanim yayginligi Ulke icerisindeki etnik grup cesitligine paralel olarak cok sayida da dil kullanilmaktadir Ulke genelinde 214 dolayinda yerel dil konusulmaktadir Ulkenin egitimde ve edebiyatta kullanilan resmi dili Belcika nin kolonisi olmasinin etkisiyle Fransizcadir Ulke genelinde Fransizcanin kullanimi disinda dort adette resmi dil mevcuttur Kongoca Kikongo Lingala Svahili ve Bu resmi diller farkli diller konusan topluluklar arasinda lingua franca gorevi gorur Fransizcanin disindaki resmi dillerin dort dil ile sinirlandirilmasi da Belcika tarafindan karara baglanmistir Kongoca gecmiste Kongo Kralligi nda da kullanilan bir dil iken gunumuzde Angola ve Kongo Cumhuriyeti nde yaygin olarak kullanilmaktadir Ciluba dili sadece Kasai Occidental ve Kasai Oriental illerinde konusulurken Avrupalilar tarafindan iletisim dili olarak kullanilan ve bu sayede yayginlastirilan Lingala ulkenin kuzey kuzeybati bolgelerinde Bangala toplulugu tarafindan kullanilmaktadir Lingala ozellikle Mobutu diktatorlugu doneminde ulke icerisinde onem kazanmis Mobutu ulusa seslenislerini bu dil vasitasi ile yapmistir Afrika kitasinin dogusunda yaygin olarak kullanilan ve cogu ulkede resmi dil olan Svahili dili DKC de de kullanilmaktadir Ozellikle ulkenin dogu kesimlerinde konusulan dil Mobutu rejiminin sona erdirilmesi ile birlikte ordunun resmi dili olarak kullanilmaya baslanmistir Kongo kanunlarina gore yayimlanan bir kanun en gec 60 gun icerisinde diger resmi dillerde de yayimlanmak zorundadir Din Ulke genelinde nufusun 80 i Hristiyan dinine mensuptur Belcika somurgesi oldugu donemlerde yapilan yogun misyonerlik faaliyetleri neticesinde yerel dinlerden Hristiyan dinine gecen Kongolularin bircogu da Katolik mezhebine bagli olarak dinini yasamaktadir Ulke nufusunun 50 si Katolik mezhebinde iken 20 si Protestan 10 u ise bagimsiz bir Afrika Hristiyanligi olan Kimbangizmi benimsemektedir Islamiyet Kongo Demokratik Cumhuriyeti nde yogun olarak gorulen bir din olmayip ulke nufusunun sadece 10 u Islami degerlere uygun yasantisini surdurmektedir Ulke nufusunun geri kalan 10 luk dilimi ise Senkretizm ve diger Afrika yerel dinlerine inanmaktadir Din OranKatolik 50 Protestan 20 Kimbangizm 10 Islam 10 Senkretizm ve diger yerel dinler 10 Not Bu veriler Almanya Disisleri Bakanligi resmi sitesinde yayinlamakta olup diger kaynaklarda farkli degerler gorulebilmektedir Sosyal durumKongo Demokratik Cumhuriyeti dunyadaki en fakir ulkelerden biri olarak kabul edilmektedir 2006 yilinda Kongo hukumetinin yaptigi bir arastirmaya gore nufusun 76 si cocuklarini okula gonderme imkanina sahip degilken 79 yoksulluk sinirinin altinda bir yasam surdurmektedir Yine ayni arastirmada nufusun 81 i evlerde yeterli oda sayisina sahip degilken 82 si tibbi bakim olanaklarindan faydalanamamaktadir Ulke icerisinde genel olarak nufusun 71 i ise aclik sinirinin altinda yasamaktadir Ozellikle Equateur Turkce Ekvator ili ile ic savastan en cok etkilenen Kivu illerinde yasayan nufusun cok buyuk bir orani aclik sinirinin altinda bir yasam surdurmektedir Sosyal sistem Ulke genelinde var olan sosyal sistem dunyadaki en kotu sistemler biri olarak gorulmektedir Her ne kadar teorik olarak Belcika kolonisi oldugu donemden kalan ve ornek alinabilecek bir sosyal guvenlik sistemi mevcut olsa da pratikte hicbir islevi bulunmamaktadir 1992 yilinda hukumet tarafindan alinan karar ile tamamen sonlandirilan sosyal guvenlik sisteminin yani sira devlet memurlarina verilen maaslarda da tumuyle kesintiye gidilmistir Her ne kadar Mobutu iktidarinin devrilmesinin ardindan tekrar devlet personeline maas odenmesi yonunde calismalar yapilmis olsa da bu yondeki cabalar sonucsuz kalmis zaman zaman odenebilen maaslar memurlarin gecimi icin yeterli duzeyde olmamistir Tum bu gelismeler neticesinde ulke vatandaslari devlet tarafindan yapilmasi gereken ancak yapilmadigi icin aksayan islerin ilerlemesi adina ogretmenlere polislere devlet memurlarina doktorlara ucret oder bir duruma gelmistir Kongo Fransizcasinda la motivation olarak adlandirilan bu uygulama hukumet tarafindan yasaklanmak istense bile gorevliler ve sivil vatandaslar tarafindan yapilmasi gereken maas odemelerinin taahhutlere ragmen zamaninda yapilamayacagi inancindan dolayi pek kabul gormemistir Saglik Kongo Demokratik Cumhuriyeti nde tibbi imkansizliklar had safhada yasanmaktadir Ulkede halkin sagligini on planda tutan bir sistem bulunmamaktadir ulkede az sayida var olan saglik merkezleri de yillar suren ic savaslar nedeniyle kullanamaz bir hal almistir Ulkede doktor basina dusen hasta sayisi 10 000 dolayinda olup bu sayi KDC ye benzer ulkelerin bazilarindan bile 40 kat daha yuksek bir orandadir 2005 yilinda hukumetin acikladigi saglik butcesi 1 milyon Dolar in da altinda belirlenmistir Ulkedeki saglik problemlerin en buyuk sebeplerinden biri olarak gosterilen temiz su bulamama olarak gosterilmektedir Kirsal alanlarda halkin sadece 29 u temiz suya ulasabilirken sehirlerde bu oran 82 olarak ifade edilmektedir BM nin 2011 yilinda yaptigi bir arastirmaya gore su kaynaklari acisindan cok zengin bir ulke olan KDC de ulke genelinde 51 milyon kisi temiz su sikintisi yasamaktadir Ulke genelinde kanalizasyonun yaygin olmamasi nedeniyle ishal yuksek atesin yani sira sitma cece sineginin neden oldugu uyku hastaligi ulkede yaygin olarak gozlenmektedir 2003 verilerine gore KDC de 1 milyondan fazla yetiskin HIV virusu tasimaktadir Bu oran yetiskinlerde ulke nufusunun 4 2 sine denk gelmekte olup sayi yuksek olmasina ragmen bu oran diger tum Sahraalti Afrika ulkelerinin ortalamasinin altinda bulunmaktadir Egitim Ulke genelinde okuma yazma bilme orani 67 2 2001 verilerine gore Erkekler 80 9 Kadinlar 54 1 ile Mali ve Nijer gibi ulkelerden yuksek bir konumda olmasina ragmen bu sayilar yillar gectikce yasanan ic savasinda etkisiyle azalmaktadir 1995 yilinda yapilan bir arastirmaya gore nufusun 77 si okuma yazma biliyorken bu oran 6 yil gibi kisa bir surede 67 seviyesine gerilemistir Her ne kadar ulke genelinde devlet tarafindan garanti altina alinan egitim zorunlulugu bulunsa da bu egitimleri yapacak egitim kurumlari yok denecek kadar az konumda olup var olanlar ise devlet desteginden yoksun kalmaktadir 2008 yilinda bir arastirmaya gore ulkede 39 ogrenciye bir ogretmen dusmektedir 1950 li yillara kadar o donemki Belcika Kongo olarak adlandirilan bolgede herhangi bir universite bulunmamaktaydi Ilk universite 1953 yilinda baskent Kinsasa da kurulan ve Katoliklerin hakimiyetinde olan Lovanium Katolik Universitesi olmustur 1955 yilinda ilk devlet universitesi olarak Lubumbashi de kurulan universitenin haricinde ucuncu universite ise bu sefer Protestanlarin hakimiyetinde 1962 yilinda Kisangani de kurulmustur Mobutu nun goreve gelisi ile birlikte 1971 yilinda her uc universite de uc farkli sehirde kalmak uzere Universite Nationale du Zaire adi altinda tek catida birlestirilmistir 1981 yilinda yapilan yeni bir duzenleme ile de bu duruma tekrar bir son verilerek her uc sehirdeki universite tekrar ayri birer universite haline getirilmistir SiyasetKongo Demokratik Cumhuriyeti nin 2019 dan beri devlet baskani olan Felix Tshisekedi Kongo anayasasinda 2006 yapilan duzenleme ile ulkenin laik demokratik yari baskanlik sistemi ile yonetildigi belirtilmistir Ulkenin devlet baskani genel ve bagimsiz secimler ile her bes yilda bir halk tarafindan secilmekte olup secimlere girdigi takdirde pes pese ikinci bir bes yillik gorev suresine daha sahip olabilmektedir Devlet baskani ulkenin basbakanini ve hukumetini atama yetkisine sahip olup ulkede Cift meclislilik yapisina uygun olarak ust merci olarak senato ve alt merci olarak ulusal meclis bulunmaktadir Senatoda yer alan 108 temsilci her bes yilda bir il meclislerinden secilerek goreve getirilirken ulusal mecliste gorev alacak 500 temsilci ise yine bes yillik bir sure icin halk tarafindan secilmektedir Ulke 2006 yilinda yapilan secimler haric demokratik ve hukuk devletine uygun bir secim sureci yasayamamaktadir Ulkedeki kuvvetler ayrimi sadece teoride bulunmakta olup pratikte bagimsiz bir yargidan medyadan bahsedilememektedir Yasada var olan kanunlar uygulanmamakta duzenlemeler kisilerin konumuna gore yapilmaktadir Kongo Demokratik Cumhuriyeti 2012 Demokrasi Indeksi verilerin gore 167 ulke icerisinde 159 sirada yer almakta olup otoriter rejime sahip ulkelerden biri olarak siniflandirilmaktadir Kongo Demokratik Cumhuriyeti yonetimi ulkenin egemenligini dogu bolgelerinde buradan yasanan ayrilikci hareketler ve savaslar nedeniyle gosterememektedir Her ne kadar ayrilikci gruplar ulkenin mesruiyetini sorgulamasa da ayrilikci taleplerde bulunmasa da ulkenin her bolgesinde devlet gucunu gosteremedigi icin Kongo Demokratik Cumhuriyeti sinifinda degerlendirilmektedir 2006 secimleri 30 Temmuz 2006 tarihinde yapilan ve bircok adayin yaristigi secimlerin ilk turunda Joseph Kabila 44 8 Jean Pierre Bemba 20 0 ve Antoine Gizenga 13 1 oy orani alarak ilk uce girmis hicbir aday yeterli cogunluga ulasamadigi icin en cok oyu alan iki aday ikinci secim turuna katilmislardir 29 Ekim 2006 tarihinde yapilan ikinci tur secimleri neticesinde oylarin 58 05 ini alan Kabile devlet baskani olarak secilmistir Bu secimler ulke tarihinin en siddetten uzak demokrasinin buyuk cogunlukla uygulandigi secim olarak ifade edilmektedir 2011 secimleri 27 Kasim 2011 tarihinde yapilan yeni secimler bir onceki secime gore siddetin on plana ciktigi catismalarin yasandigi bir secim donemi olmustur Bu catismalarin ana sebebi Kabila nin secimler oncesi kendisi lehine olabilecek ve muhalefetin de siddetle karsi ciktigi bir yasa degisikligi ile secimlerde ikinci tura gerek kalmadan ilk turda oy cogunlugu saglayan adayin devlet baskanligina secilecek olmasini saglayan hukmu onaylamasi olmustur Siddetin golgesinde yapilan 2011 secimlerde oylarin 48 95 ini alan Kabila rakibi Etienne Tshisekedi nin 32 33 te kalmasi ile ikinci bir bes yillik sure icin devlet baskanligi makamina oturmustur 2018 secimleri Bir suredir ertelenen genel secimler nihayet 30 Aralik 2018 de yapildi ve bu Felix Tshisekedi icin surpriz bir zaferle sonuclandi Ancak bir muhalefet adayi tarafindan hile ile suclandi DRC Anayasa Mahkemesi Fayulu nun sonuca itirazini reddederek Tshisekedi yi kazanan olarak onayladi Joseph Kabila Ocak 2019 da istifa etti ve Tshisekedi 24 Ocak ta DRC nin 5 Baskani olarak goreve basladi Bu 1960 ta bagimsizligini kazandigindan beri ulkede ilk demokratik iktidar gecisiydi Insan haklari Kongo Demokratik Cumhuriyeti insan haklarina onem vermeyen ulkelerinden biri olarak kabul edilmektedir Ozellikle catismalarin yasandigi dogu bolgelerinde insan haklari ihlalleri catisan taraflar tarafindan daha sik uygulanabilmektedir Ozellikle tecavuz vakalari KDC de savas silahi olarak cok yuksek oranda kullanilmaktadir Ulkede yapilan bir arastirmaya gore kadinlarin 39 u erkeklerin ise 24 u hayatlarinda en az bir kez tecavuz vakasi ile karsi karsiya kaldigi belirlenmistir Bolgeden 2010 yilinda Luvungi de yasandigi gibi sik olarak toplu tecavuz olaylari bildirilmektedir Uluslararasi organizasyon uyelikleri Kongo Demokratik Cumhuriyeti bir dizi siyasi ve ekonomik birliklerin icerisinde yer almaktadir Bunlar su sekildedir Afrika Ekonomi Birligi AKP Afrika Karayip ve Pasifik Ulkeleri AU Afrika Birligi BAD Afrika Kalkinma Bankasi Dogu ve Guney Afrika Ortak Pazari Kalkinmakta olan 33 ulkenin bir araya geldigi bir topluluk Guney Afrika Kalkinma Birligi UN Birlesmis Milletler Idari yapilanmaDKC nin illeri Kongo Demokratik Cumhuriyeti merkezi bir yonetim ile idare edilmektedir Ulkede toplamda var olan 11 bolgenin 10 tanesi il statusune sahip iken baskent Kinsasa hicbir bolgeye bagli bulunmadan kendi basina bir bolge olusturan Baskent Bolgesi statusune sahiptir 2005 yilinda kabul edilen bir yasa merkezi yonetim yetkilerini olusturulacak bolgesel yerel yonetimlere birakmayi guncel olarak var olan 11 adet bolgenin olusturulacak yeni bolgeler ile 25 e cikmasini bolgelerin elde edecegi toplam vergi gelirlerin 40 ini merkezi hukumete gondermeden kendisine alabilecegini ongormekteydi 2011 yili icin planlanan bu degisiklikler sadece teoride kalmis Ocak 2011 tarihinde kabul edilen yeni yasa ile ulkenin bolgesel olarak yeniden yapilandirilmasi yasasi tamamen geri cekilmistir Asagida bulunan tabloda ulkenin guncel olarak var olan tum bolgeleri yuzolcumu ve nufusu ile birlikte siralanmistir Baskent Kinsasa resmi olarak hicbir bolgeye bagli olmayip Baskent Bolgesi statusune sahiptir Nr Isim Baskent Yuzolcumu Nufus 2010 1 Bandundu Bandundu 295 658 km2 8 062 4632 Asagi Kongo Matadi 0 53 920 km2 4 522 9423 Ekvator Mbandaka 403 292 km2 7 501 9024 Bati Kasai Kananga 154 742 km2 5 366 0685 Dogu Kasai Mbuji Mayi 170 302 km2 6 556 9176 Katanga Lubumbashi 496 871 km2 5 608 6837 Kinsasa Kinsasa 0 0 9 965 km2 8 900 7218 Maniema Kindu 132 250 km2 2 049 3009 Kuzey Kivu Goma 0 59 483 km2 5 767 94510 Dogu Kisangani 503 239 km2 8 197 97511 Guney Kivu Bukavu 0 65 070 km2 4 614 768Ekonomi1960 yilinda bagimsizligini kazandiginda Afrika ulkeleri icerisinde yuksek ekonomik verilere sahip gelismis bir ulke konumunda olan Kongo Demokratik Cumhuriyeti sahip oldugu bircok dogal maden zenginliklerine ragmen yillar icerisinde yasanan ic savas ve yolsuzluklar nedeniyle gunumuzde en kotu verilere sahip ulkelerden biri konumuna gelmistir Ulkenin 2010 verilerine gore Satin alma gucu paritesi gayri safi yurt ici hasilasi 23 117 Milyar Amerikan dolari duzeyinde kisi basi GSYIH ise 328 ABD Dolari seviyesindedir 2011 verilerine gore enflasyon 13 3 duzeyinde gerceklesmis olup yillardir ulkede ABD Dolari ikinci para birimi olarak cok sik olarak kullanilmaktadir Maden KDC de maden iscileri Kongo Demokratik Cumhuriyeti dunya uzerindeki yer alti ve yerustu dogal kaynaklar bakimindan en zengin ulkelerden biri olarak kabul edilmektedir Ozellikle madencilik urunleri ulkenin dis ihracat gelirlerinin ve doviz girislerinin buyuk bir bolumunu olusturmaktadir Ihrac edilen urunler arasinda elmas altin koltan ve bakir onemli bir yer almaktadir Ulkede koloni doneminden kalma maden yapilari ve gerecleri bakimsizlik nedeniyle neredeyse cokmus bir konumda olup gunumuzde maden cikartma islemlerin cok buyuk bir bolumu endustriyel gereclerden ve makinelerden yoksun el ile yapilabilmektedir Ulke nufusunun onemli bir kismina is istihdami saglayan bu is alani devletin kontrolu altinda bulunmaktadir Savas donemlerinde hem devletin hem de ayrilikci gruplarin en buyuk gelir kapisini elde edilen maden zenginlikleri olusturmustur Hem diger komsu ulkeler hem de ozel sahis ve firmalar sistematik olarak ulkenin dogal zenginliklerini yagmalamis ve bu sekilde kazanc elde etmistir Dogu bolgelerdeki madenlerin gelirlerinin cogunu ayrilikci gruplar elde ettiklerinden dolayi kendileri adina savas techizatlarina finansman saglayabilmektedirler Hukumet dogu bolgelerdeki yasa disi yapilarin madenlerden elde ettigi kaynaklari sona erdirmek adina dogu bolgelerindeki tum madencilik faaliyetlerine Eylul 2010 tarihinde tamamen yasak getirmesi yasal olarak kazanc saglamaya calisan is sahiplerini ve calisanlarini etkilemis yasa disi uretim on plana cikarak ayrilikci gruplarin daha cok kazanc elde etmesine sebebiyet vermistir Bu durum karsisinda hukumet Mart 2011 tarihinde getirdigi maden cikarma yasagini sonlandirmak durumunda kalmistir Petrol ve Dogalgaz Kongo Demokratik Cumhuriyeti tahmini olarak sahip oldugu 180 milyon varil petrol rezervi ile petrol yataklari acisindan da zengin bir ulke konumundadir 2011 yilinda gunluk 20 160 varil petrol uretimi yapilan ulkede petrol uretimi devlet tarafindan desteklenmektedir Bu islemler sirasinda dogaya ve insan sagligina saygi gosterilmemesi ve ciddi zararlarin verilmesi de elestirilmektedir Ulke su anda daha henuz isletilmeyen 991 1 milyon metrekup rezervlik dogalgaz kaynaklarina da sahiptir Tarim Kuzey Kivu da tarim iscileri Ulke Belcika kolonisi oldugu donemlerde ihracatini yapabilmek adina halk meyve sebze ekimini zorlanmaktaydi Koloni doneminin son yillarinda da Avrupalilarin kurdugu buyuk tarimsal isletmeler ile ihracatta artis saglanmasi hedeflenmistir Bagimsizligin kazanildigi 1960 yilindan itibaren ise tarim alanlarinda ve tarim ile ugrasan sinifta surekli azalma olmus ozellikle 1973 yilinda tum verimli isletmelerin kamulastirilmasi ile elde edilen mahsulun devlet tarafindan alinmasi bu sektoru bitirme noktasina getirmistir Tarim ulke genelinde daha kazancli bir zanaat olan madencilik nedeniyle ihmal edilmis bir konumdadir Ulkenin cogu bolgesinde gunumuzde tum tarim faaliyetleri de sahsi tuketim ve satis icin yapilmakta olup buyuk sehir pazarlarindaki olasi sahsi satislar ise var olan ulasim sikintilari nedeniyle yaygin olarak yapilamamaktadir Ulke genelinde tarim urunu olarak manyok muz kahve seker kamisi ve kaucuk yaygin olarak islenmektedir Ayrica kereste ticareti de yuksek oranda yapilmaktadir Sanayi Gunumuzde sanayi sektoru agirlikli olarak cikarilan madenlerin islenmesi islemi ile ugrasmaktadir Genel itibariyla var olmayan buyuk sanayi kuruluslari nedeniyle daha kucuk isletmeler bu islemleri yapmaktadir Madenlerin islenmesi haricinde var olan diger orta olcekli isletmeler ise tekstil ayakkabi ve tutun urunlerinin uretiminde faaliyet gostermektedirler UlasimKongo Demokratik Cumhuriyeti nde ulasim imkanlari cok az gelismis durumdadir Ulkenin bati ve guney kesimlerinde yer alan yerlesim yerlerinin ulasim baglantilari daha gelismis bir konumda iken dogu ve kuzey bolgelerde ozellikle siyasi ve ekonomik nedenlerden dolayi cok daha az seviyededir Karayolu Kisangani de bir yol 1989 Kongo Demokratik Cumhuriyeti bagimsizligini kazandiginda koloni sahibi Belcika ulke genelinde geriye iyi bir konumda olan 100 000 km karayolu birakmistir Bu yollarin buyuk bir bolumu ozellikle Mobutu iktidari doneminde yapilmayan bakim onarim calismalari nedeniyle 1990 li yillarda kullanilabilir karayolu uzunlugu 10 000 km ye kadar dusus gostermis kirsal alanda kalan baglanti yollari ise tamamen kaybolmustur Gunumuzde ulke genelinde var olan 150 000 km karayolunun sadece 3 000 km lik bolumu asfaltlanmis olup yollarin buyuk bir bolumu ozellikle yagmur sezonlarinda tamamen kullanilamaz hale gelmektedir Demiryolu Belcika hakimiyeti doneminde ozellikle ulkenin ic bolgelerinde elde edilen maden zenginliklerinin bir an once kiyiya ulastirmak ve oradan da Avrupa ya goturmek icin yapimi hizlandirilan ve bu sayede daha fazla madeni daha kisa surede Avrupa ya ulastiran demiryolu baglantilari gunumuzde ulke genelinde 5 100 km lik bir uzunluga sahip olmaktadir Ozellikle Lumumbishi nin guzergah uzerinde bulundugu bazi demiryolu hatlari ulke icerisinde baslayip komsu ulkeler olan Zambiya ve Angola ya kadar uzanmakta ve bu ulkelerde devam etmektedir Ulkede var olan bircok demiryolu hatti herhangi bir plana ya da programa bagli olmaksizin calisirken 1990 li yillarin basinda bazi guzergahlardaki demiryolu seferleri iptal edilmis 2000 li yillarin basinda ise yeniden faaliyete gecirilmistir Denizyolu Ulkenin en buyuk limani Asagi Kongo bolgesinin baskenti konumunda olan Matadi de yer almakta olup uluslararasi deniz tasimaciligi gerceklestirilebilmektedir Ayrica ulke icerisinde karayollarinin saglam olmayan yapisi nedeniyle var olan ve tasimaciliga elverisli bulunan nehirler uzerinde yolcu tasimaciligi yapilmaktadir Yolcu tasimaciliginda cok sik olarak bu yolun tercih edilmesi nedeniyle olumlu kazalar sik bir bicimde yasanabilmektedir Son olarak Temmuz 2010 yilinda yasanan faciada Bandundu bolgesinde bir teknenin haddinden fazla yolcu almasi nedeniyle alabora olmasi 100 kisi hayatini kaybetmesine neden olmustur Havayolu Ulkede var olan 200 civari havaalanindan sadece 26 tanesinin asfaltlanmis pisti bulunmaktadir Ulkenin en buyuk uluslararasi havaalani Ndjili Havaalani olmakla birlikte Lubumbashi Bukavu Goma ve Kisangani de de uluslararasi standartlara sahip havaalanlari bulunmaktadir Ulke genelinde karayollarinin uygun olmamasi nedeniyle havayollari gunumuzde daha yaygin olarak kullanilabilmektedir Ayrica ozellikle dogu bolgelerinden cikarilan madenlerin bati bolgelerine sevkiyatinda ayrilikci gruplarin cogu karayolu ve demiryollarini elinde bulundurdugu icin guvenlik acisindan havayolu ile tasinmaktadir SporUlke genelinde en sevilen spor turu futboldur Her ne kadar ulkede var olan stadyumlarin fiziki yapisi gunumuz sartlarina uygun olmasa da yapilan futbol musabakalarinda stadyumlar seyirciler tarafindan doldurulmaktadir Demokratik Kongo Cumhuriyeti milli takimi 1968 ve 1974 o donemki adi Zaire yillarinda Afrika Uluslar Kupasi ni kazanarak onemli basarilar elde etse de ayrica Zaire olarak 1974 yilinda siyahi Afrika kitasinin ilk temsilcisi olarak Bati Almanya da duzenlenen 1974 FIFA Dunya Kupasi nda yer almistir Ulkenin en ust duzey futbol ligi Ligue 1 dir Ulkenin en basarili takimi olarak Lubumbashi sehrinin takimi olan Tout Puissant Mazembe dir Takim son ikisi 2009 ve 2010 yillarinda olmak uzere dort defa CAF Sampiyonlar Ligi sampiyonu olmus ve 2010 yilinda da Afrika kitasindan giden ilk takim olarak FIFA Kulupler Dunya Kupasi nda yer almistir Ayrica bakinizBelcika Kongosu Katanga Devleti 23 Mart HareketiKaynakca a b c Kaynak cia gov Kongo Demokratik Cumhuriyeti hakkinda bilgiler 28 Ocak 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Agustos 2013 a b c d e The World Factbook 18 Aralik 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi GINI index World Bank 27 Eylul 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Temmuz 2013 Ingilizce United Nations Development Programme 10 Aralik 2019 9 Aralik 2019 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 10 Aralik 2019 Autesserre Severine The Trouble With Congo How Local Disputes Fuel Regional Conflict Foreign Affairs 2008 87 3 94 110 Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi cia gov isimli refler icin metin saglanmadi Bkz Kaynak gosterme Bowers Chris 24 Temmuz 2006 My Direct Democracy 7 Ekim 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Coghlan Benjamin 2007 Mortality in the Democratic Republic of Congo An ongoing crisis Full 26 page report PDF s 26 8 Eylul 2013 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 21 Mart 2013 Robinson Simon 28 Mayis 2006 The deadliest war in the world Time 11 Eylul 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Mayis 2010 Bavier Joe 22 Ocak 2008 Congo War driven crisis kills 45 000 a month Reuters 14 Nisan 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Mayis 2010 Measuring Mortality in the Democratic Republic of Congo PDF 2007 11 Agustos 2011 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 2 Eylul 2011 Human Development Report 2020 The Next Frontier Human Development and the Anthropocene PDF United Nations Development Programme 15 Aralik 2020 ss 343 346 ISBN 978 92 1 126442 5 15 Aralik 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 15 Aralik 2020 Samir Tounsi 6 Haziran 2018 DR Congo crisis stirs concerns in central Africa AFP 13 Haziran 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Haziran 2018 Robyn Dixon 12 Nisan 2018 Violence is roiling the Democratic Republic of Congo Some say it s a strategy to keep the president in power Los Angeles Times 8 Haziran 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Haziran 2018 8 Kasim 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Agustos 2013 Kongo hakkinda bilgiler Almanca 29 Eylul 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Agustos 2013 Meyers Grosses Landerlexikon Bibliographisches Institut amp F A Brockhaus Mannheim 2009 Sayfa 346 349 11 Ocak 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Agustos 2013 Dominic Johnson Kongo Kriege Korruption und die Kunst des Uberlebens 2 guncellenen baski Brandes amp Apsel Yayinevi 2009 Sayfa 13ff Almanca Dominic Johnson Kongo Kriege Korruption und die Kunst des Uberlebens 2 guncellenen baski Brandes amp Apsel Yayinevi 2009 Sayfa 18 Almanca Lumumba nin oldurulmesi Almanca 5 Ocak 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Agustos 2013 Kongo baris gorusmeleri 12 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Almanca Bruce J Berman Ethnnicity patronage and THE AFRICAN STATE THE POLITICS OF UNCIVIL NATIONALISM In African Affairs 97 Nr 388 1 Temmuz 1998 Sayfa 305 341 Arsivlenmis kopya 2 Ocak 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Agustos 2013 Der Fischer Weltalmanach 2010 Zahlen Daten Fakten Fischer Frankfurt 8 Eylul 2009 Almanca a b http www mgfa potsdam de html einsatzunterstuetzung downloads meukongoiiiansicht pdf PHPSESSID ed345abac3fdc6bcd5647a9a0b9013c7 1 Subat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Almanca DKC de din 29 Eylul 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Almanca DKC resmi devlet arastirmasi 2006 Fransizca PDF 8 Nisan 2014 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 22 Agustos 2013 Dominic Johnson Kongo Kriege Korruption und die Kunst des Uberlebens 2 guncellenen baski Brandes amp Apsel Yayinevi 2009 Sayfa 47 Dominic Johnson Kongo Kriege Korruption und die Kunst des Uberlebens 2 guncellenen baski Brandes amp Apsel Yayinevi 2009 Sayfa 176 Su zengini KDC de su kitligi Ingilizce 6 Subat 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Agustos 2013 Dominic Johnson Kongo Kriege Korruption und die Kunst des Uberlebens 2 guncellenen baski Brandes amp Apsel Yayinevi 2009 Sayfa 108 Meyers Grosses Landerlexikon Bibliographisches Institut amp F A Brockhaus Mannheim 2009 Sayfa 346 349 Almanca UNDP 2010 raporu Almanca PDF 30 Ocak 2012 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 22 Agustos 2013 Demokrasi Indeksi 2012 19 Mayis 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Agustos 2013 Dominic Johnson Kongo Kriege Korruption und die Kunst des Uberlebens 2 guncellenen baski Brandes amp Apsel Yayinevi 2009 Sayfa 153f 14 1 2011 tarihli taz de Kabila secimleri garanti altina aliyor haberi Almanca 18 Temmuz 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Agustos 2013 Stern dergisi Baski 49 2010 2 Aralik 2010 Sayfa 24 25 Kongo da toplu tecavuz Almanca 10 Ekim 2010 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Agustos 2013 KDC nin uluslararasi organizasyon uyelikleri Ingilizce 28 Ocak 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Agustos 2013 World Gazetteer Demokratik Kongo Cumhuriyeti Idari Yapilanma Nufus ve yuzolcumu 2 Aralik 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Meyers Grosses Landerlexikon Bibliographisches Institut amp F A Brockhaus Mannheim 2009 Sayfa 188 191 Almanca Savas donemlerinde Kongo da gerceklestirilen yagmalar Almanca olu kirik baglanti Kongo nun dogusunda madencilik faaliyetlerine yasaklama Almanca 23 Haziran 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Agustos 2013 Kongo nun dogusundaki yasaga son verildi Almanca 8 Nisan 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Agustos 2013 a b Maden ve petrol kaynaklari verileri 28 Ocak 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Agustos 2013 Dominic Johnson Kongo Kriege Korruption und die Kunst des Uberlebens 2 guncellenen Baski Brandes amp Apsel Yayinevi 2009 Sayfa 28 Kongo Demokratik Cumhuriyeti hakkinda bilgiler Ingilizce 5 Aralik 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Agustos 2013 Haack Kartenbuch Afrika Geographisch Kartographische Anstalt Gotha Yayinevi 1989 Almanca Dominic Johnson Kongo Kriege Korruption und die Kunst des Uberlebens 2 guncellenen baski Brandes amp Apsel Yayinevi 2009 Sayfa 28 54 56 57 90 Meyers Grosses Landerlexikon Bibliographisches Institut amp F A Brockhaus Yayinevi Mannheim 2009 Sayfa 346 349 Kongo da tekne faciasi Almanca 1 Agustos 2010 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Agustos 2013 Dis baglantilarDem Kongo Cumh haritasi 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Dem Kongo Cumh idari haritasi 6 Subat 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde