Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Osmiyum, simgesi Os, atom numarası 76, atom ağırlığı 190,23 akb, erime noktası 3045,0 °C, kaynama noktası 5027,0 °C olan bir geçiş metalidir. Oda sıcaklığında 22.59 g/cm³ ile bilinen en ağır yoğunluklu metaldir. Gümüşi renkte bulunur. Yunanca koku manasına gelen osmë 'den gelir. Tükenmez kalemlerin toplarında, bazı aletlerin ve flamanlarda kullanılır. Platin ile birlikte çıkar.
Bulunması
1803'te tarafından bulunan bu metal, platin yataklarında çok zor bulunan, platin yatağının kalitesini belirleyen bir elementtir. Uysal ve ark. (2007, 2008) tarafından yayımlanan bilimsel çalışmalarda Türkiye'nin değişik bölgelerindeki cevherlerinin ortalama 80-100 ppb civarında osmiyum içeriğine sahip olduğu, toplam (Os, Ir, Ru, Rh, Pt, Pd) içeriklerinin ise ortalama 250-300 ppb civarında olduğu ortaya konulmuştur.
Kullanım Alanları
Osmiyumun oksit bileşeninin zehirli olması nedeniyle nadiren kendi saf hâliyle kullanılır. Osmiyum metalinin en büyük kullanım alanı, diğer metallerle çok sert alaşımların oluşturulmasıdır. Bu alaşımlar, çeşitli aletlerde kullanılan millerin, , dolmakalem uçlarının ve benzeri aletlerin yapımında kullanılır. Osmiyum tetraoksit, parmak izi tespitinde ve mikroskopla incelenmek üzere hazırlanan yağlı doku preparatlarının boyanmasında kullanılır. Kuvvetli bir oksidan olarak yağları tutar ve bu nedenle biyolojik zarların onarılmasını sağlar. Bununla birlikte osmiyum atomları elektron sıklığına sahiptir. Bu durum OsO4'ü farklı nitelikteki biyolojik malzemelerin TEM’de çalışılması için önemli bir boyama malzemesi yapar ve mikroskopta incelenmek üzere hazırlanan yağlı doku preparatlarının boyanmasında kullanılır. %90 platin ve %10’luk osmiyum alaşımı tıpta da cerrahi protezlerde kullanılmaktadır.
Osmiyumun 7 tane doğal olarak oluşan izotopu vardır. Bunlardan 5’i duraylı, diğer 2’si de çok uzun yarılanma ömrüne sahiptir.
Osmiyum metalinin işlenmesi oldukça zordur. Ancak toz ve sünger haldeki metal yavaşça osmiyum tetroksiti oluşturur. OsO4 çok toksiktir ve 130 °C'de kaynar. Havadaki 10−7 g/m³ kadar düşük OsO4 bile akciğerde, deri ve gözde ciddi hasarlara yol açabilir.
Osmiyum ilk olarak 1803'te Londra'da Smithson Tennant tarafından, Platin’in kral suyu (HCl ve HNO3karışımı) ile çözülmesi sırasında arta kalan artık çözeltide saptanmıştır. Bu metal genellikle iridyum ve osmiyumun doğal alaşımı olan iridiosmiyumda ve Ural dağları ile Güney ve Kuzey Amerika’daki platin içeren dere kumlarında bulunmaktadır. Aynı zamanda Ontorio, Kanada’daki Sudbury yatağında nikel içeren cevherde diğer platin grubu metallerle birlikte bulunmaktadır. Bu cevherlerdeki platin metallerinin miktarı küçüktür ancak çok yüksek hacimlerdeki nikel cevheri bu grup metallerin ticari olarak kazanımını mümkün kılıyor. %99 saflıktaki osmiyum tozunun fiyatı 100 USD/g'dır.
Bulunduğu yerler
Platin grubu metaller (platin, paladyum, iridyum, osmiyum, rutenyum, rodyum) genelde birincil olarak magmatizmanın değişik evrelerinde bulunurlar. İkincil olarak ise, plaser yataklarda gözlenirler.
Dünyada bilinen Platin Grubu metal kaynakları, başlıca (Bushveld) Güney Afrika Cumhuriyeti, (Ural) Rusya ve () Kanada'da toplanmıştır. Dünya platin grubu metal üretiminin %98’i bu ülkelerin elinde olup, geri kalan %2’si başta ABD ve Kanada olmak üzere diğer ülkelere dağılmıştır.
Türkiye'de bilinen bir PGM rezervi olmadığı iddia edilse de son verilere göre Bulgaristan'ın 2.500 tonluk ikinciliğine rağmen, Türkiye'de 127.000 ton osmiyum olduğu değerlendirilmektedir.[]
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Osmiyum Os H Periyodik tablo HeLi Be B C N O F NeNa Mg Al Si P S Cl ArK Ca Sc Ti V Cr Mn Fe Co Ni Cu Zn Ga Ge As Se Br KrRb Sr Y Zr Nb Mo Tc Ru Rh Pd Ag Cd In Sn Sb Te I XeCs Ba Hf Ta W Re Os Ir Pt Au Hg Tl Pb Bi Po At RnFr Ra Rf Db Sg Bh Hs Mt Ds Rg Cn Nh Fl Mc Lv Ts Og La Ce Pr Nd Pm Sm Eu Gd Tb Dy Ho Er Tm Yb Lu Ac Th Pa U Np Pu Am Cm Bk Cf Es Fm Md No Lr Temel ozellikleriAtom numarasi 76Element serisi Gecis metalleriGrup periyot blok 6 dGorunus GumusiKutle numarasi 190 23 g molElektron dizilimi Xe 4f14 5d6 6s2Enerji seviyesi basina Elektronlar 2 8 18 32 14 2CAS kayit numarasi CAS kayit numarasi Fiziksel OzellikleriMaddenin hali katiYogunluk 22 59 g cm Sivi haldeki yogunlugu 20 g cm Ergime noktasi 3306 K 3033 CKaynama noktasi 5285 K 5012 CErgime isisi 57 85 kJ molBuharlasma isisi 738 kJ molIsi kapasitesi 24 7 J mol K Atom ozellikleriKristal yapisi Hacim merkezli hegzagonalYukseltgenme seviyeleriElektronegatifligi 2 2 Pauling olcegiIyonlasma enerjisi 1 840 kJ molAtom yaricapi 135 pmAtom yaricapi hes pmKovalent yaricapi 144 4 pmVan der Waals yaricapi pmDiger ozellikleriElektrik direnci 81 2 nW m 20 C de Isil iletkenlik 87 6 W m K Isil genlesme 5 1 µm m K 25 C de Ses hizi 4940 m s 20 C de Mohs sertligi 7 0Vickers sertligi MPaBrinell sertligi 3920 MPa Osmiyum simgesi Os atom numarasi 76 atom agirligi 190 23 akb erime noktasi 3045 0 C kaynama noktasi 5027 0 C olan bir gecis metalidir Oda sicakliginda 22 59 g cm ile bilinen en agir yogunluklu metaldir Gumusi renkte bulunur Yunanca koku manasina gelen osme den gelir Tukenmez kalemlerin toplarinda bazi aletlerin ve flamanlarda kullanilir Platin ile birlikte cikar Bulunmasi1803 te tarafindan bulunan bu metal platin yataklarinda cok zor bulunan platin yataginin kalitesini belirleyen bir elementtir Uysal ve ark 2007 2008 tarafindan yayimlanan bilimsel calismalarda Turkiye nin degisik bolgelerindeki cevherlerinin ortalama 80 100 ppb civarinda osmiyum icerigine sahip oldugu toplam Os Ir Ru Rh Pt Pd iceriklerinin ise ortalama 250 300 ppb civarinda oldugu ortaya konulmustur Kullanim AlanlariKlor gazi icinde kimyasal bugu tasinimi CVT yontemiyle elde edilen Osmiyum kristali Osmiyumun oksit bileseninin zehirli olmasi nedeniyle nadiren kendi saf haliyle kullanilir Osmiyum metalinin en buyuk kullanim alani diger metallerle cok sert alasimlarin olusturulmasidir Bu alasimlar cesitli aletlerde kullanilan millerin dolmakalem uclarinin ve benzeri aletlerin yapiminda kullanilir Osmiyum tetraoksit parmak izi tespitinde ve mikroskopla incelenmek uzere hazirlanan yagli doku preparatlarinin boyanmasinda kullanilir Kuvvetli bir oksidan olarak yaglari tutar ve bu nedenle biyolojik zarlarin onarilmasini saglar Bununla birlikte osmiyum atomlari elektron sikligina sahiptir Bu durum OsO4 u farkli nitelikteki biyolojik malzemelerin TEM de calisilmasi icin onemli bir boyama malzemesi yapar ve mikroskopta incelenmek uzere hazirlanan yagli doku preparatlarinin boyanmasinda kullanilir 90 platin ve 10 luk osmiyum alasimi tipta da cerrahi protezlerde kullanilmaktadir Osmiyumun 7 tane dogal olarak olusan izotopu vardir Bunlardan 5 i durayli diger 2 si de cok uzun yarilanma omrune sahiptir Osmiyum metalinin islenmesi oldukca zordur Ancak toz ve sunger haldeki metal yavasca osmiyum tetroksiti olusturur OsO4 cok toksiktir ve 130 C de kaynar Havadaki 10 7 g m kadar dusuk OsO4 bile akcigerde deri ve gozde ciddi hasarlara yol acabilir Osmiyum ilk olarak 1803 te Londra da Smithson Tennant tarafindan Platin in kral suyu HCl ve HNO3karisimi ile cozulmesi sirasinda arta kalan artik cozeltide saptanmistir Bu metal genellikle iridyum ve osmiyumun dogal alasimi olan iridiosmiyumda ve Ural daglari ile Guney ve Kuzey Amerika daki platin iceren dere kumlarinda bulunmaktadir Ayni zamanda Ontorio Kanada daki Sudbury yataginda nikel iceren cevherde diger platin grubu metallerle birlikte bulunmaktadir Bu cevherlerdeki platin metallerinin miktari kucuktur ancak cok yuksek hacimlerdeki nikel cevheri bu grup metallerin ticari olarak kazanimini mumkun kiliyor 99 safliktaki osmiyum tozunun fiyati 100 USD g dir Bulundugu yerlerPlatin grubu metaller platin paladyum iridyum osmiyum rutenyum rodyum genelde birincil olarak magmatizmanin degisik evrelerinde bulunurlar Ikincil olarak ise plaser yataklarda gozlenirler Dunyada bilinen Platin Grubu metal kaynaklari baslica Bushveld Guney Afrika Cumhuriyeti Ural Rusya ve Kanada da toplanmistir Dunya platin grubu metal uretiminin 98 i bu ulkelerin elinde olup geri kalan 2 si basta ABD ve Kanada olmak uzere diger ulkelere dagilmistir Turkiye de bilinen bir PGM rezervi olmadigi iddia edilse de son verilere gore Bulgaristan in 2 500 tonluk ikinciligine ragmen Turkiye de 127 000 ton osmiyum oldugu degerlendirilmektedir kaynak belirtilmeli Kaynakca Stwertka Albert 2018 A guide to the elements 4 bas New York NY Oxford University Press ISBN 978 0190682347