Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kalsiyum, toprak alkalileri grubundan metalik bir element. Sembolü "Ca"dır. İsmi Latincede “kireç” anlamına gelen “calx” sözcüğünden gelmektedir. İlk defa 1808'de Humphry Davy tarafından kalsiyum hidroksitten elektroliz yoluyla elde edilmiştir.
 Koruyucu nitelikteki argon atmosferdeki saf kalsiyum | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Görünüş | soluk sarı tondaki donuk gri, gümüşi | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Standart atom ağırlığı Ar, std(Ca) | 40,078(4) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Periyodik tablodaki yeri | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Atom numarası (Z) | 20 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Grup | 2. grup (toprak alkali metaller) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Periyot | 4. periyot | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Blok | (s bloku) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Elektron dizilimi | [Ar] 4s2 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Kabuk başına elektron | 2, 8, 8, 2 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Fiziksel özellikler | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Faz (SSB'de) | Katı | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Erime noktası | 1115 K (842 °C, 1548 °F) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Kaynama noktası | 1757 K (1484 °C; 2703,2 °F) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Yoğunluk (OS) | 1,55 g/cm3 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| sıvıyken (en'de) | 1,378 g/cm3 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 8,54 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Buharlaşma entalpisi | 154,7 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Molar ısı kapasitesi | 25,929 J/(mol·K) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Buhar basıncı
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Atom özellikleri | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Yükseltgenme durumları | +1,+2 güçlü bazik | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Elektronegatiflik | Pauling ölçeği: 1,00 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| İyonlaşma enerjileri |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Atom yarıçapı | Deneysel: 197 pm | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Kovalent yarıçapı | 176±10 pm | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Van der Waals yarıçapı | 231 pm | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Diğer özellikleri | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Kristal yapı | Yüzey merkezli kübik (ymk) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ses hızı çubukta | 3810 m/s (20 °C'de) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Genleşme | 22,3 µm/(m·K) (25 °C'de) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Isı iletkenliği | 201 W/(m·K) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Elektrik direnci | 33,6 Ω·m (20 °C'de) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Manyetik düzen | Diyamanyetik | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Manyetik alınganlık | +40,0×10-6 cm3/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Young modülü | 20 GPa | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Kayma modülü | 7,4 GPa | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Hacim modülü | 17 GPa | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Poisson oranı | 0,31 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Mohs sertliği | 1,75 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Vickers sertliği | 170-406 MPa | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| CAS Numarası | 7440-70-2 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Tarihi | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ve ilk izolasyon | Humphry Davy | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Adlandıran | 1808 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ana | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Özellikler
Metalik kalsiyum gümüş gibi parlaktır. Özgül ağırlığı 1,55 g/cm³tür. 851 °C’de erir. 1439 °C’de kaynar.Vücudumuzda makro yapıda bulunur.
Elektriği iyi iletir. Gevrek (kırılgan) olmasına rağmen yumuşaktır. Sertliği sodyum ile alüminyum arasındadır. Haddelenebilir ve dövülebilir. Çekme mukâvemeti 438 kg/cm²dir. Oksidasyon değeri 2+’dır. Atom numarası 20, atom ağırlığı 40,078’dir. Yeryüzünde altı bağımlı izotopu bulunmaktadır: Ca40, Ca42, Ca44, Ca46 ve Ca48. Dünya üzerindeki kalsiyum elementinin % 97’si Ca40 izotopudur. Yapay olarak pek çok radyoaktif izotopları elde edilmektedir. Bunlardan birisi Ca45 olup, kemikte kalsiyum kalıntısı üzerinde yapılan araştırmalarda, su tasfiye işlemlerinde, deterjan aktivitesi için ve yüzey ıslanması hâdiseleri üzerindeki çalışmalarda kullanılmaktadır.
Bulunuşu
Kalsiyum yeryüzünde en bol bulunan beşinci elementtir. Volkanik kayaların % 3-63’ünü teşkil eder. Kimyevî reaktivitesi yüksek olduğundan serbest halde bulunmaz. Yer kabuğunda genellikle karbonat, sülfat, silikat ve fosfat bileşikleri şeklinde bulunur. En çok rastlanan mineralleri kireçtaşı, mermer, kalsit (CaCO3), (MgCO3 CaCO3), fluorit, (CaF2) apatit Ca3(PO4)2 Ca(FCl)2, (CaSO4.2H2O) ve Ca3(PO4)2. Ayrıca deniz suyunda çözünmüş olarak ve kemiklerde kalsiyum fosfat, kabuklu hayvanların kabuklarında ise kalsiyum karbonat hâlinde bulunmaktadır.
Üretimi
Bugün metalik kalsiyum yalnız eritilmiş kalsiyum klorürün elektrolizi ile elde edilmektedir. Elektrolit kabı olarak porselen veya demir kaplar kullanılmaz. Çünkü yüksek sıcaklıkta yapılan bu işlemde erimiş kalsiyum klorür, bu tür kaplara tesir eder. Bu sebeple grafitten yapılmış kaplar kullanılmaktadır.
Bundan başka kimyevî yollarla da kalsiyum elde edilebilir. Bunlardan biri eritilmiş kalsiyum iyodürü sodyum ile muamele etmektir:
CaI2 + 2Na → Ca+ 2NaI
denklemine göre ayrılan kalsiyum, sodyumun fazlasıyla sıcakta alaşım yapar, soğukta kristallerden saf alkol ile sodyum uzaklaştırılarak kalsiyum elde edilir.
Kalsiyum, pek çok metallerin alaşımlarının elde edilmesinde kullanılır. Kalsiyum-silikon alaşımları çelikte kristallerin tânecik büyüklüğünü kontrol eder. Alüminyumlu alaşımlarda ise kalsiyum, metallerin mekanik ve elektrik özelliklerini iyileştirir. Kalsiyum-lityum alaşımları, çelik, bakır ve nikel alaşımlarında deoksidan olarak kullanılır. Kalsiyum-germanyum alaşımları da, saflaştırıcı olarak kullanılır % 98 kurşun, % 2 kalsiyumdan meydana gelen alaşım mekanik yatak metallerinin hazırlanmasında kullanılır.
Kalsiyum kolayca elektron kaybettiğinden dolayı, çok iyi bir indirgeyicidir. Bu amaç için kullanılan metalik sodyumdan pahalı olmasına rağmen, zirkonyum, hafniyum, vanadyum, tungsten, toryum, uranyum, , skandiyum, sezyum ve nadir toprak metalleri gibi az bulunan metallerin elde edilmesinde yaygın olarak kullanılır. Bu metaller, oksitleri veya florürlerinin indirgenmesi sonucu elde edilir. Suya olan aşırı hassaslığından dolayı, kalsiyum aynı zamanda alkol gibi organik çözücüleri kurutmak için de kullanılır. Deniz altında ses veren aletlerde kullanılması, su ile olan reaksiyonunda hidrojen gazı açığa çıkarmasına dayanır.
Önemli bir kalsiyum bileşiği olan kalsiyum asetat ve asetik asit îmâlâtında, tekstil kurutmasında ve baskısında; kalsiyum bromür, fotoğrafçılıkta, su alıcı madde olarak yiyecek ve ahşabın korunmasında; kalsiyum siyanamit, sun’î gübrede istenmeyen otlara karşı ve demir-çeliğin sertleştirilmesinde; kalsiyum sikhamat, alkolsüz içkilerde, düşük kalorili ve diyabetik yiyeceklerde sun’î tat verici olarak; kalsiyum hipoklorit, bakterilere, mantarlara karşı; kalsiyum tungstat ışık veren boyalarda ve floresan lambalarda kullanılır. Bu bileşiğin sentetik kristalleri laser ve maserler için bir başlangıç maddesidir.
Biyolojik ve patolojik rol
| Yaş | Kalsiyum (mg/gün) |
|---|---|
| 1-3 yaş | 700 |
| 4-8 yaş | 1000 |
| 9-18 yaş | 1300 |
| 19–50 yaş | 1000 |
| >51 yaş | 1000 |
| Gebelik | 1000 |
| emzirme | 1000 |
Yaşayan canlıların fizyolojik kimyâsında kalsiyum önemli rol oynar. İnsan vücûdundaki kalsiyumun % 99’u kemiklerde ve dişte bulunur. Kan kalsiyum düzeyi sağlıklı bir insanda 8,5-10,2 mg/dL düzeyindedir. 8,5 mg/dL altındaki değerler Hipokalsemi, 10,2 mg/dL üzerindeki değerlerde ise hiperkalsemi olarak adlandırılır. Kalsiyumun büyük bir kısımı kanda Albumine bağlanarak taşınır. Vücutta birçok fizyolojik fonksiyonu olan kalsiyumun yeterli miktarlarda alınmaması, bağırsaklardan emiliminde bozukluklar, yetersiz güneş ışığına maruz kalmak kalsiyum eksikliğine sebep olur. Çocuklardaki klinik tablo Raşitizm, yetişkinlerde ise Osteomalazi olarak isimlendirilir. Kalsiyumun dokularda kullanılabilmesi için C ve D vitaminlerinin de yeterince bulunması lâzımdır. Hattâ kandaki fosfor ve kalsiyumun birbirine oranları da uygun olmalıdır. Peynir kalsiyumca, ceviz fosforca zengin bir yiyecektir.
Kalsiyumun, kasların gerginliği ve kalbin çalışmasında, gebelik ve doğumdan sonra süt yapımında büyük rolü vardır. Kemik gelişimi ve yapısı üzerindeki etkileri nedeniyle özellikle bebeklerde ve çocuklarda yeterince kalsiyum alınmasına özen gösterilmelidir. Kalsiyum, süt ve süt ürünlerinde, yeşil sebzelerde bol miktarda bulunur. Ayrıca, badem, fındık gibi kuru yemişler de kalsiyum içerir. Keçiboynuzundaki kalsiyum oranı, inek sütündekinden üç kat daha yüksektir.
Çok Fazla alınması durumunda ise kas güçsüzlüğü, kireçlenme gibi belirtiler görülebilir.
Bitkilerdeki önemi
Yaşlı yapraklardan genç yapraklara hareket etmediği için eksiklik belirtileri ilk olarak genç yapraklarda veya dokularda görülür. Bitkinin kök gelişimi zayıflar. Genç yapraklarda kenar ölümleri, kıvrılma ve kırışma olur. Meyveler yumuşar ve raf ömürleri kısalır. Şeker pancarında uç yanıklığı oluşur. Domateste çiçek burnu çürüklüğü, karpuz ve biberde de benzer belirtiler görülür. Elma ve armutta mantarsı leke, acı çürük ve acı beneğe rastlanır. Birçok meyve ve sebzelerde dış ve iç zararlar görülür. Meyvelerin pazar değeri düşer ve ucuz olur.
Kaynakça
- ^ Greenwood, Norman N.; Earnshaw, Alan (1997). Chemistry of the Elements (2. bas.). Butterworth-Heinemann. s. 112. ISBN .
- ^ Krieck, Sven; Görls, Helmar; Westerhausen, Matthias (2010). "Mechanistic Elucidation of the Formation of the Inverse Ca(I) Sandwich Complex [(thf)3Ca(μ-C6H3-1,3,5-Ph3)Ca(thf)3] and Stability of Aryl-Substituted Phenylcalcium Complexes". Journal of the American Chemical Society. 132 (35): 12492–12501. doi:10.1021/ja105534w. (PMID) 20718434.
- ^ Weast, Robert (1984). CRC, Handbook of Chemistry and Physics. Boca Raton, Florida: Chemical Rubber Company Publishing. ss. E110. ISBN .
- ^ Institute of Medicine (US) Committee to Review Dietary Reference Intakes for Vitamin D Calcium; Ross, A. C.; Taylor, C. L.; Yaktine, A. L.; Del Valle, H. B. (2011). "ch. 5. Dietary Reference Intakes". Dietary Reference Intakes for Calcium and Vitamin D. Washington, D.C: National Academies Press. ss. 345-402. doi:10.17226/13050. ISBN . (PMID) 21796828. 7 Aralık 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Ocak 2024.
- ^ Balk EM, Adam GP, Langberg VN, Earley A, Clark P, Ebeling PR, Mithal A, Rizzoli R, Zerbini CA, Pierroz DD, Dawson-Hughes B (December 2017). "Global dietary calcium intake among adults: a systematic review". Osteoporosis International. 28 (12): 3315-24. doi:10.1007/s00198-017-4230-x. (PMC) 5684325 $2. (PMID) 29026938.
- ^ "Portakallı keçiboynuzu şurubu".[]
Dış bağlantılar
- WebElements.com — Kalsiyum 29 Aralık 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Wikimedia Commons'ta Kalsiyum ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kalsiyum toprak alkalileri grubundan metalik bir element Sembolu Ca dir Ismi Latincede kirec anlamina gelen calx sozcugunden gelmektedir Ilk defa 1808 de Humphry Davy tarafindan kalsiyum hidroksitten elektroliz yoluyla elde edilmistir Kalsiyum 20CaKoruyucu nitelikteki argon atmosferdeki saf kalsiyumGorunussoluk sari tondaki donuk gri gumusiStandart atom agirligi Ar std Ca 40 078 4 Periyodik tablodaki yeriHidrojen HelyumLityum Berilyum Bor Karbon Azot Oksijen Flor NeonSodyum Magnezyum Aluminyum Silisyum Fosfor Kukurt Klor ArgonPotasyum Kalsiyum Skandiyum Titanyum Vanadyum Krom Manganez Demir Kobalt Nikel Bakir Cinko Galyum Germanyum Arsenik Selenyum Brom KriptonRubidyum Stronsiyum Itriyum Zirkonyum Niyobyum Molibden Teknesyum Rutenyum Rodyum Paladyum Gumus Kadmiyum Indiyum Kalay Antimon Tellur Iyot KsenonSezyum Baryum Lantan Seryum Praseodim Neodimyum Prometyum Samaryum Evropiyum Gadolinyum Terbiyum Disprozyum Holmiyum Erbiyum Tulyum Iterbiyum Lutesyum Hafniyum Tantal Tungsten Renyum Osmiyum Iridyum Platin Altin Civa Talyum Kursun Bizmut Polonyum Astatin RadonFransiyum Radyum Aktinyum Toryum Protaktinyum Uranyum Neptunyum Plutonyum Amerikyum Kuriyum Berkelyum Kaliforniyum Aynstaynyum Fermiyum Mendelevyum Nobelyum Lavrensiyum Rutherfordiyum Dubniyum Seaborgiyum Bohriyum Hassiyum Meitneriyum Darmstadtiyum Rontgenyum Kopernikyum Nihoniyum Flerovyum Moskovyum Livermoryum Tennesin Oganesson Mg Ca Srpotasyum Kalsiyum skandiyumAtom numarasi Z 20Grup2 grup toprak alkali metaller Periyot4 periyotBlok s blokuElektron dizilimi Ar 4s2Kabuk basina elektron2 8 8 2Fiziksel ozelliklerFaz SSB de KatiErime noktasi1115 K 842 C 1548 F Kaynama noktasi1757 K 1484 C 2703 2 F Yogunluk OS 1 55 g cm3siviyken en de 1 378 g cm38 54 Buharlasma entalpisi154 7 kJ molMolar isi kapasitesi25 929 J mol K Buhar basinciP Pa 1 10 100 1 k 10 k 100 kT K 864 956 1071 1227 1443 1755Atom ozellikleriYukseltgenme durumlari 1 2 guclu bazikElektronegatiflikPauling olcegi 1 00Iyonlasma enerjileri1 589 8 kJ mol2 1145 4 kJ mol3 4912 4 kJ mol Atom yaricapiDeneysel 197 pmKovalent yaricapi176 10 pmVan der Waals yaricapi231 pmBir spektrum araligindaki renk cizgileriElementin spektrum cizgileriDiger ozellikleriKristal yapi Yuzey merkezli kubik ymk Ses hizi cubukta3810 m s 20 C de Genlesme22 3 µm m K 25 C de Isi iletkenligi201 W m K Elektrik direnci33 6 W m 20 C de Manyetik duzenDiyamanyetikManyetik alinganlik 40 0 10 6 cm3 molYoung modulu20 GPaKayma modulu7 4 GPaHacim modulu17 GPaPoisson orani0 31Mohs sertligi1 75Vickers sertligi170 406 MPaCAS Numarasi7440 70 2Tarihive ilk izolasyonHumphry DavyAdlandiran1808AnaIzotop Bolluk Yari omur t1 2 Bozunma turu Urun40Ca 96 941 kararli41Ca eser 9 94 104 y e42Ca 0 647 kararli43Ca 0 135 kararli44Ca 2 086 kararli45Ca yapay 162 6 g b 46Ca 0 004 kararli47Ca yapay 4 5 g b 47Scg 0 187 6 4 1019 y 48TiOzelliklerMetalik kalsiyum gumus gibi parlaktir Ozgul agirligi 1 55 g cm tur 851 C de erir 1439 C de kaynar Vucudumuzda makro yapida bulunur Elektrigi iyi iletir Gevrek kirilgan olmasina ragmen yumusaktir Sertligi sodyum ile aluminyum arasindadir Haddelenebilir ve dovulebilir Cekme mukavemeti 438 kg cm dir Oksidasyon degeri 2 dir Atom numarasi 20 atom agirligi 40 078 dir Yeryuzunde alti bagimli izotopu bulunmaktadir Ca40 Ca42 Ca44 Ca46 ve Ca48 Dunya uzerindeki kalsiyum elementinin 97 si Ca40 izotopudur Yapay olarak pek cok radyoaktif izotoplari elde edilmektedir Bunlardan birisi Ca45 olup kemikte kalsiyum kalintisi uzerinde yapilan arastirmalarda su tasfiye islemlerinde deterjan aktivitesi icin ve yuzey islanmasi hadiseleri uzerindeki calismalarda kullanilmaktadir BulunusuKalsiyum yeryuzunde en bol bulunan besinci elementtir Volkanik kayalarin 3 63 unu teskil eder Kimyevi reaktivitesi yuksek oldugundan serbest halde bulunmaz Yer kabugunda genellikle karbonat sulfat silikat ve fosfat bilesikleri seklinde bulunur En cok rastlanan mineralleri kirectasi mermer kalsit CaCO3 MgCO3 CaCO3 fluorit CaF2 apatit Ca3 PO4 2 Ca FCl 2 CaSO4 2H2O ve Ca3 PO4 2 Ayrica deniz suyunda cozunmus olarak ve kemiklerde kalsiyum fosfat kabuklu hayvanlarin kabuklarinda ise kalsiyum karbonat halinde bulunmaktadir UretimiKalsiyum Bugun metalik kalsiyum yalniz eritilmis kalsiyum klorurun elektrolizi ile elde edilmektedir Elektrolit kabi olarak porselen veya demir kaplar kullanilmaz Cunku yuksek sicaklikta yapilan bu islemde erimis kalsiyum klorur bu tur kaplara tesir eder Bu sebeple grafitten yapilmis kaplar kullanilmaktadir Bundan baska kimyevi yollarla da kalsiyum elde edilebilir Bunlardan biri eritilmis kalsiyum iyoduru sodyum ile muamele etmektir CaI2 2Na Ca 2NaI denklemine gore ayrilan kalsiyum sodyumun fazlasiyla sicakta alasim yapar sogukta kristallerden saf alkol ile sodyum uzaklastirilarak kalsiyum elde edilir Kalsiyum pek cok metallerin alasimlarinin elde edilmesinde kullanilir Kalsiyum silikon alasimlari celikte kristallerin tanecik buyuklugunu kontrol eder Aluminyumlu alasimlarda ise kalsiyum metallerin mekanik ve elektrik ozelliklerini iyilestirir Kalsiyum lityum alasimlari celik bakir ve nikel alasimlarinda deoksidan olarak kullanilir Kalsiyum germanyum alasimlari da saflastirici olarak kullanilir 98 kursun 2 kalsiyumdan meydana gelen alasim mekanik yatak metallerinin hazirlanmasinda kullanilir Kalsiyum kolayca elektron kaybettiginden dolayi cok iyi bir indirgeyicidir Bu amac icin kullanilan metalik sodyumdan pahali olmasina ragmen zirkonyum hafniyum vanadyum tungsten toryum uranyum skandiyum sezyum ve nadir toprak metalleri gibi az bulunan metallerin elde edilmesinde yaygin olarak kullanilir Bu metaller oksitleri veya florurlerinin indirgenmesi sonucu elde edilir Suya olan asiri hassasligindan dolayi kalsiyum ayni zamanda alkol gibi organik cozuculeri kurutmak icin de kullanilir Deniz altinda ses veren aletlerde kullanilmasi su ile olan reaksiyonunda hidrojen gazi aciga cikarmasina dayanir Onemli bir kalsiyum bilesigi olan kalsiyum asetat ve asetik asit imalatinda tekstil kurutmasinda ve baskisinda kalsiyum bromur fotografcilikta su alici madde olarak yiyecek ve ahsabin korunmasinda kalsiyum siyanamit sun i gubrede istenmeyen otlara karsi ve demir celigin sertlestirilmesinde kalsiyum sikhamat alkolsuz ickilerde dusuk kalorili ve diyabetik yiyeceklerde sun i tat verici olarak kalsiyum hipoklorit bakterilere mantarlara karsi kalsiyum tungstat isik veren boyalarda ve floresan lambalarda kullanilir Bu bilesigin sentetik kristalleri laser ve maserler icin bir baslangic maddesidir Biyolojik ve patolojik rolYasa gore ayarlanmis gunluk kalsiyum onerileri ABD Tip Enstitusu RDA larindan Yas Kalsiyum mg gun 1 3 yas 7004 8 yas 10009 18 yas 130019 50 yas 1000 gt 51 yas 1000Gebelik 1000emzirme 1000Yetiskinler arasinda kuresel diyet kalsiyum alimi mg gun lt 400 400 500 500 600 600 700 700 800 800 900 900 1000 gt 1000 Yasayan canlilarin fizyolojik kimyasinda kalsiyum onemli rol oynar Insan vucudundaki kalsiyumun 99 u kemiklerde ve diste bulunur Kan kalsiyum duzeyi saglikli bir insanda 8 5 10 2 mg dL duzeyindedir 8 5 mg dL altindaki degerler Hipokalsemi 10 2 mg dL uzerindeki degerlerde ise hiperkalsemi olarak adlandirilir Kalsiyumun buyuk bir kisimi kanda Albumine baglanarak tasinir Vucutta bircok fizyolojik fonksiyonu olan kalsiyumun yeterli miktarlarda alinmamasi bagirsaklardan emiliminde bozukluklar yetersiz gunes isigina maruz kalmak kalsiyum eksikligine sebep olur Cocuklardaki klinik tablo Rasitizm yetiskinlerde ise Osteomalazi olarak isimlendirilir Kalsiyumun dokularda kullanilabilmesi icin C ve D vitaminlerinin de yeterince bulunmasi lazimdir Hatta kandaki fosfor ve kalsiyumun birbirine oranlari da uygun olmalidir Peynir kalsiyumca ceviz fosforca zengin bir yiyecektir Kalsiyumun kaslarin gerginligi ve kalbin calismasinda gebelik ve dogumdan sonra sut yapiminda buyuk rolu vardir Kemik gelisimi ve yapisi uzerindeki etkileri nedeniyle ozellikle bebeklerde ve cocuklarda yeterince kalsiyum alinmasina ozen gosterilmelidir Kalsiyum sut ve sut urunlerinde yesil sebzelerde bol miktarda bulunur Ayrica badem findik gibi kuru yemisler de kalsiyum icerir Keciboynuzundaki kalsiyum orani inek sutundekinden uc kat daha yuksektir Cok Fazla alinmasi durumunda ise kas gucsuzlugu kireclenme gibi belirtiler gorulebilir Bitkilerdeki onemiYasli yapraklardan genc yapraklara hareket etmedigi icin eksiklik belirtileri ilk olarak genc yapraklarda veya dokularda gorulur Bitkinin kok gelisimi zayiflar Genc yapraklarda kenar olumleri kivrilma ve kirisma olur Meyveler yumusar ve raf omurleri kisalir Seker pancarinda uc yanikligi olusur Domateste cicek burnu curuklugu karpuz ve biberde de benzer belirtiler gorulur Elma ve armutta mantarsi leke aci curuk ve aci benege rastlanir Bircok meyve ve sebzelerde dis ve ic zararlar gorulur Meyvelerin pazar degeri duser ve ucuz olur Kaynakca Greenwood Norman N Earnshaw Alan 1997 Chemistry of the Elements 2 bas Butterworth Heinemann s 112 ISBN 0080379419 Krieck Sven Gorls Helmar Westerhausen Matthias 2010 Mechanistic Elucidation of the Formation of the Inverse Ca I Sandwich Complex thf 3Ca m C6H3 1 3 5 Ph3 Ca thf 3 and Stability of Aryl Substituted Phenylcalcium Complexes Journal of the American Chemical Society 132 35 12492 12501 doi 10 1021 ja105534w PMID 20718434 Weast Robert 1984 CRC Handbook of Chemistry and Physics Boca Raton Florida Chemical Rubber Company Publishing ss E110 ISBN 0 8493 0464 4 Institute of Medicine US Committee to Review Dietary Reference Intakes for Vitamin D Calcium Ross A C Taylor C L Yaktine A L Del Valle H B 2011 ch 5 Dietary Reference Intakes Dietary Reference Intakes for Calcium and Vitamin D Washington D C National Academies Press ss 345 402 doi 10 17226 13050 ISBN 978 0 309 16394 1 PMID 21796828 7 Aralik 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Ocak 2024 Balk EM Adam GP Langberg VN Earley A Clark P Ebeling PR Mithal A Rizzoli R Zerbini CA Pierroz DD Dawson Hughes B December 2017 Global dietary calcium intake among adults a systematic review Osteoporosis International 28 12 3315 24 doi 10 1007 s00198 017 4230 x PMC 5684325 2 PMID 29026938 Portakalli keciboynuzu surubu olu kirik baglanti Dis baglantilarWebElements com Kalsiyum 29 Aralik 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Wikimedia Commons ta Kalsiyum ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunur