Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Nar (Punica granatum), kınagiller (Lythraceae) familyasından, içinde küçük çekirdekleri ve meyve gövdesini oluşturan yüzlerce tanecik bulunan, hafif ekşi ve bazen tatlı tadı olan, ılıman iklimlerde yetişen bir meyve türü.
| Nar | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||||||
| Korunma durumu | |||||||||||||||||
 Asgari endişe altında (IUCN 3.1) | |||||||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| İkili adlandırma | |||||||||||||||||
| Punica granatum L., Sp. Pl.: 472 (1753).
| |||||||||||||||||
Yetişme koşulları ve yetiştiği yerler
Narlar kuraklığa dayanıklıdır. Akdeniz yağış rejiminin etkili olduğu, dönenceler ile 40. enlemler arasında, 1000 m kadar yüksekliğe sahip bölgelerde yetişebilir. -10 °C’ye kadar soğuğa dayanabilir. Yıllık 500 mm yağış yeterli olmaktadır. Bol güneş seven bitki, yazın aralıklarla sulanırsa verim artmaktadır. Daha yağışlı bölgelerde sık sık mantar rahatsızlıklarından kaynaklanan kök çürümeleri ile karşı karşıya kalabilmektedirler.
Dikim tarihi
birkaç bin yıldır ekilmekte olan narın ilk olarak İran’da ortaya çıktığı düşünülmektedir. Afganistan ve Pakistan’dan Himalayalar’a kadar geniş bir alanda yetişir. Gürcistan, Ermenistan ve Karadeniz’in doğu kıyılarında yabani nar bahçeleri vardır. Ermenistan, Azerbaycan, Türkiye, İran ve Hindistan nar yetiştiriciliği yapılan ülkeler arasındadır. Ayrıca, beri ve Kafkaslar’da nar yetiştiriciliği yapılmaktadır. Latince ismi Punica granatumun kabaca Fenike elması anlamına gelmesi, Fenikelilerin yemişi Akdeniz havzasında taşımış olduklarını akla getirmektedir. Nar, kurak iklimlerde de yetişebildiğinden, Güneydoğu Asya’da, Malezya’da, tropikal Afrika’da da yetiştirilir. İpekyolu ve deniz tüccarları aracılığıyla Güney Çin’e ve Güneydoğu Asya’ya ulaşan nar, bu bölgelerde de yetiştirilmektedir. 18. yüzyılda İspanyollar tarafından Latin Amerika ve Kaliforniya’ya da getirilen nar, 2000'li yıllardan itibaren Kaliforniya ve Arizona’da ticari bir ürün olarak değer kazanmıştır.
Türkiye'de pek çok yerde gözüken nar yoğunlukla Ege ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinde ekine alınmıştır. Özellikle Denizli İli Irlıganlı kasabasında yoğunlukla yetiştirilmektedir. Ayrıca Irlıganlı’da yetişen narlar ihracat için en çok tercih edilen nardır.
Side (Antalya) nar demektir. Ayrıca, İspanya’nın güneyindeki tarihi bir şehir olan Granada, adını nar meyvesinden almıştır.
Morfolojik özellikleri
Haziran-temmuz aylarında kırmızı renkli çiçekler açan, iki ile beş metre boylarında ağaççıklardır. Gövdeleri gayri muntazamdır. Yapraklar karşılıklı, parlak renkli, ince-uzun şekilli, kısa saplı ve kırmızı kenarlıdır. Çiçekler kısmen sapsız, tek tek ve birkaçı bir arada bulunur. Çanak yaprakları kırmızı renkli, dökülmeyen ve etlidir. Meyveleri küre şeklinde ve portakal büyüklüğünde, önceleri yeşil, olgunlukta kırmızımsı renkte, derimsi kabuklu, çok tohumlu ve etlidir. Meyvenin yenen kısmı, etli ve bol usareli olan tohumlarıdır. Bir nar meyvesinde 600 civarında tohum bulunur. Tohumların renkleri beyazdan koyu kırmızıya doğru değişik renk tonlarına sahiptir.
Narlarda yumuşak çekirdeklilik, (testa) derece derece daha az odunlaşması ya da çok az odunlaşması (sertleşmesi) ile oluşmaktadır. Halk arasında bu tip narlara genellikle çekirdeksiz nar denilmektedir. Ancak bu narlarda tam oluşmuş, gerçek tohumlar yine mevcuttur.
Kullanımı
Bitkinin tohumları meyve olarak yenildiği gibi, gövde-kök ve dal kabukları ile meyve kabuğu da tıbbi olarak kullanılır. Kök ve gövde kabuğu tanen, nişasta ve alkaloidlerden taşır.
Besin olarak kullanımı
| Nar (çiğ) | |
|---|---|
 Nar taneleri | |
| Besin değeri | |
| Enerji 350 kJ (80 kcal) | |
| Karbonhidrat | 18.7 |
| - Şeker | 13.67 |
| - Lif | 4 |
| Yağ | 1.17 |
| Protein | 1.67 |
| Su | 78 |
| Tiyamin (Vit. B1) | 0.067 mg (%5) |
| Riboflavin (Vit. B2) | 0.053 mg (%4) |
| Niyasin (Vit. B3) | 0.293 mg (%2) |
| Pantotenik asit (Vit. B5) | 0.377 mg (%8) |
| B6 vitamini | 0.075 mg (%6) |
| Folik asit (Vit. B9) | 38 μg (%10) |
| C vitamini | 10.2 mg (%17) |
| E vitamini | 0.6 mg (%4) |
| K vitamini | 16.4 μg (%16) |
| Kalsiyum | 10 mg (%1) |
| Demir | 0.3 mg (%2) |
| Magnezyum | 12 mg (%3) |
| Mangan | 0.119 mg (%6) |
| Fosfor | 36 mg (%5) |
| Potasyum | 236 mg (%5) |
| Sodyum | 3 mg (%0) |
| Çinko | 0.35 mg (%4) |
| Link to USDA Database entry Oranlar yetişkinler için alınması önerilen oranlardır. | |
Narı çiğ olarak tüketmek için, önce bir bıçakla ikiye ayırmak gerekir, sonra narın tohumları kabuğundan ayrılmalıdır. Tohumlar arasındaki beyaz liflerin de tohumlardan ayrılması gereklidir. Bunu yapmanın kolay bir yolu, tohumları su dolu bir kaba koymaktır. Taneler dibe çöker, beyaz lifler su üstünde kalır. Bir tabağa doldurulan taneler, bir kaşık yardımı ile çiğ olarak yenilir. Bazı narların tadı çok ekşi, bazılarınınki çok tatlı olabilir. Ama genelde nar, ekşi ile tatlı arasında bir tada sahiptir.
Nar suyu, Orta Doğu ülkelerinde çok tüketilen bir içecektir. 2000'li yıllardan itibaren ABD'de de popüler olmuştur.
Türkiye’de nar çiğ olarak doğrudan tüketilmesinin yanı sıra nar ekşisi olarak çeşitli biçimlerde, özellikle salataya tat vermede, eti terbiye etmede veya doğrudan içilerek de tüketilmektedir. Nar taneleri de aynı zamanda salatalarda kullanılabilmekte, aşure, muhammara ve güllaç’a katılabilmekte ve çeşitli tatlı süslemelerinde kullanılmaktadır.
İran ve Hint mutfağında nar, çeşitli Yemeklere malzeme olarak katılmaktadır. Domatesin İran mutfağına henüz girmediği dönemlerde, İran mutfağında nar şurubu çok yaygın olarak kullanılmıştır. Halen nar şurubunun kullanıldığı geleneksel yemekler yaşatılmaktadır. Örneğin, ana malzemesi nar şurubu ve öğütülmüş ceviz olan koyu bir sos, çeşitli kümes hayvanları pişirildiğinde üzerlerine dökülerek kullanılır, nar çorbası içilir.
Yabani nar zaman zaman denilen bir baharat olarak da kullanılmaktadır ki anardana sözcük olarak nar taneleri anlamına (anar=nar, dana=taneler) gelmektedir. Bu baharat daha çok Hindistan ve Pakistan mutfağında yer bulmuşsa da aynı zamanda İran ve Orta Doğu mutfağında nar pekmezinin yerine de kullanılabilmektedir. Kurutulmuş çekirdekler bütün etnik marketlerden elde edilebilmektedir. Çekirdekler etten ayrılarak 10-15 günlüğüne kurumaya bırakılır ve (bir tür Hindistan sosu) veya köri yapımında asidik unsur olarak kullanılırlar. Nar taneleri zaman zaman kendisi ile yapılmış yemekleri yerken dişler arasında sıkışmasını engellemek için ezilip-kıyılabilmektedir. Himalayalardaki vahşi nar tanelerinin (daru) bu baharatın en kaliteli kaynağı olduğu düşünülmektedir. kelimesi ile Türkçede çeşitli taneli yemiş için (Panicum miliaceum ve Zea mays) kullanılan darı kelimesi arasındaki benzerlik dikkat çekicidir.
Yunanistan’da nar (Yunanca rodi) pek çok şekilde tüketilmektedir: Kurumuş üzüm ve kaynamış buğdaydan yapılan kremsi bir et suyu olan , nar ve buğdayla yapılan , geleneksel orta doğu kebabı, narlı patlıcan çeşnisi, avokado ve nar daldırma yunan mutfağında narın kapladığı yeri belirtmek için verilebilecek sadece birkaç örnektir. Narın aynı zamanda likörü yapılmakta ve dondurma tepesine dökülen popüler meyve pastasının da yapımında kullanılmaktadır. Zaman zamansa yoğurt ile karıştırılmakta veya reçel gibi ekmeğe sürülüp kahvaltıda tüketilmektedir.
Tıbbi kullanımı ve sağlığa faydaları
100 ml nar suyu, yetişkin bir insanın günlük C vitamini gereksiniminin %16’sını karşılar. Nar suyu ayrıca B vitamini ve potasyum içerir. Çeşitli diyet ürünlerinde nar özü kullanılmaktadır. Çünkü nar özü şeker, kalori ve katkı malzemeleri içermemektedir.
Endüstrideki kullanımı
Yün iplikler, sarımsı renklere boyanabilir. Ayrıca meyve ve gövde kabukları mordanlarla birlikte esmer-sarı, sarı veya siyaha boyanmasında kullanılır.
Dünyada nar üretimi
Nar üretiminde önde gelen ülkeler sırasıyla İran, Hindistan, Çin, Türkiye, ABD, Irak, İspanya, Suriye, Azerbaycan, Afganistan, Mısır, Özbekistan ve Pakistan'dır.
Dünya nar üretiminin önemli bir kısmını gerçekleştiren Çin ve Hindistan nüfus fazlalığı nedeniyle nar ihracatı yapamamaktadır. Dünya nar ticaretinde (2008-2010) önemli ülkeler ve ihracat miktarları; Türkiye (86 bin ton), İran (60 bin ton), İspanya (40 bin ton), Hindistan (35 bin ton), ABD (17 bin ton), Azerbaycan (15 bin ton).
Türkiye'de nar üretimi
Türkiye'de 2002 yılında 3 milyon nar ağacı ve 50-60 bin ton üretim vardı. Olumlu piyasalar ve devlet desteği ile 2010 yılına gelindiğinde 13 milyon ağaç ve 315 bin ton üretime ulaşıldı. Bölge olarak Akdeniz, Ege ve Güneydoğu Anadolu bölgeleri, il olarak Antalya, Muğla, Mersin, Adana ön plana çıkar. 2010 üretiminin %60'ı Akdeniz, %25 Ege, %10 Güneydoğu Anadolu bölgelerinden sağlanır. Türkiye'nin güneyi boyunca uzanan üç bölge üretimin %95'ini sağlar.
Üretim iller bazında incelendiğinde; Antalya Türkiye üretiminin %37,9 karşılar. Antalya'yı sırasıyla Muğla, Denizli, Mersin, Gaziantep, Aydın, Hatay, Adana izler.
Çeşitlerinden bazıları
- Ekşi (eşki) nar; nar ekşisi yapılır.
- Katırbaşı nar; iri taneli olur.
- Mayhoş nar; genellikle rakının yanında yenir.
- Tatlı kırmızı taneli nar
- Tatlı beyaz taneli nar
- Çekirdeksiz kırmızı nar
- Çekirdeksiz beyaz nar
- Milisi nar
- Piç nar
- Ağacı dikensiz nar
Din, folklor ve mitolojide nar
Yunan mitolojisinde Hades tarafından Yeraltı dünyasına kaçırılan Persephone birkaç nar tanesi yediği için bir daha ölüler dünyasını terk edip yeryüzüne insanlar arasında dönememiştir.Yahudi inancına göre nar, doğruluğu simgeler. Yahudi ve Hristiyan folkloruna göre, Adem ile Havva’ya yasak olan cennet meyvası elma değil, nardır. Bu yüzden, Hıristiyanlar’ın dini süsleme sanatında nar, sıklıkla kullanılan bir motiftir. Papaz giysilerinde, oda duvarlarına asılan dinsel süsleme amaçlı kumaşlarda ve metal işlerinde nar motifine rastlanır. Çingeneler, mevsimi gelmeden dalından nar koparmanın büyük günah olduğuna inanmakta olup nar hasadını 'nar bayramı' adıyla kutlamaktadır.
Kur'an’da nar sözcüğü 3 kez geçmektedir; Enam Suresi 99. ve 141., Rahman Suresi 68. ayetleridir. Bunların ilk ikisinde nar, Allah’ın yarattığı güzel şeylerin bir örneği olarak verilmiştir, üçüncüsünde ise cennetteki bir meyve olarak anlatılmaktadır.
“O, çardaklı, çardaksız olarak bahçeleri, ürünleri çeşit çeşit hurmalıkları ve ekinleri, zeytini ve narı (her biri) birbirine benzer ve (her biri) birbirinden farklı biçimde yaratandır. Bunlar meyve verince meyvelerinden yiyin. Hasat günü de hakkını (öşürünü) verin, fakat israf etmeyin. Çünkü O, israf edenleri sevmez.” (Enam, 141)
“O gökten su indirendir. İşte biz onunla her türlü bitkiyi çıkarıp onlardan yeşillik meydana getirir ve o yeşil bitkilerden, üst üste binmiş taneler, -hurma ağacının tomurcuğunda da aşağıya sarkmış salkımlar- üzüm bahçeleri, zeytin ve nar çıkarırız: (Her biri) birbirine benzer ve (her biri) birbirinden farklı. Bunların meyvesine, bir meyve verdiği zaman, bir de olgunlaştığı zaman bakın. Şüphesiz bunda inanan bir topluluk için (Allah'ın varlığını gösteren) ibretler vardır.” (Enam,99)
“İçlerinde her türlü meyve, hurma ve nar vardır.” (Rahman,68)
“Türklerin Orta Asya’da nar ile tanıştıkları Batı Türkistan’daki Harzemşahlar dönemine ait kaynaklarda nar ve nar kabuğu sözcüklerinin yer almasından anlaşılmaktadır. Bu şekilde Orta Asya’da nar sözcüğünü kullanmaya başlayan Türkler Anadolu’da nara “deve dişi, feyz, hâfız, kara, ekşi, tatlı” gibi adlar vermek suretiyle bu ismi kullanmayı sürdürmüşlerdir.” (Ögel, 1985: 317)
“Türkler nar ile tanışırken ona yüklenen sembolizm ile de tanışmışlardır. Türkistan’a İslam’dan önce giren Maniheizm’in nurlu yemişi ve Hazar Hakanı simgelerinden nar motifi, Hakanlılar’ın da simgelerinden biri olmuştur”(Esin, 2004: 47).
Kaynakça
- ^ Bishkek, Kyrgyzstan (11-13 Haziran 2006) (2020). Punica granatum. Participants of the FFI/IUCN SSC Central Asian regional tree Red Listing workshop. ss. e.T63531A173543609.
- ^ a b c KURT, Yrd. Doç. Dr. Halil; Şahin, Dr. Güven (Ocak 2013). . MARMARA COĞRAFYA DERGİSİ SAYI: 27. 22 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2015.
- ^ a b Özhan Öztürk (2016). Dünya Mitolojisi. Ankara: Nika Yayınevi. s. 861.
- ^ Özhan Öztürk (2009). Folklor ve Mitoloji Sözlüğü. Ankara: Phoenix Yayınevi. s. 721.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Nar Punica granatum kinagiller Lythraceae familyasindan icinde kucuk cekirdekleri ve meyve govdesini olusturan yuzlerce tanecik bulunan hafif eksi ve bazen tatli tadi olan iliman iklimlerde yetisen bir meyve turu NarKorunma durumuAsgari endise altinda IUCN 3 1 Biyolojik siniflandirmaAlem PlantaeSube TracheophytaSinif MagnoliopsidaTakim MyrtalesFamilya LythraceaeAlt familya Cins Tur P granatumIkili adlandirmaPunica granatumL Sp Pl 472 1753 Vikitur de Punica granatum ile ilgili ayrintili taksonomik bilgiler bulunur Wikimedia Commons ta Punica granatum ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunurYetisme kosullari ve yetistigi yerlerNarlar kurakliga dayaniklidir Akdeniz yagis rejiminin etkili oldugu donenceler ile 40 enlemler arasinda 1000 m kadar yukseklige sahip bolgelerde yetisebilir 10 C ye kadar soguga dayanabilir Yillik 500 mm yagis yeterli olmaktadir Bol gunes seven bitki yazin araliklarla sulanirsa verim artmaktadir Daha yagisli bolgelerde sik sik mantar rahatsizliklarindan kaynaklanan kok curumeleri ile karsi karsiya kalabilmektedirler Ici acilmis bir nar Dikim tarihi birkac bin yildir ekilmekte olan narin ilk olarak Iran da ortaya ciktigi dusunulmektedir Afganistan ve Pakistan dan Himalayalar a kadar genis bir alanda yetisir Gurcistan Ermenistan ve Karadeniz in dogu kiyilarinda yabani nar bahceleri vardir Ermenistan Azerbaycan Turkiye Iran ve Hindistan nar yetistiriciligi yapilan ulkeler arasindadir Ayrica beri ve Kafkaslar da nar yetistiriciligi yapilmaktadir Latince ismi Punica granatumun kabaca Fenike elmasi anlamina gelmesi Fenikelilerin yemisi Akdeniz havzasinda tasimis olduklarini akla getirmektedir Nar kurak iklimlerde de yetisebildiginden Guneydogu Asya da Malezya da tropikal Afrika da da yetistirilir Ipekyolu ve deniz tuccarlari araciligiyla Guney Cin e ve Guneydogu Asya ya ulasan nar bu bolgelerde de yetistirilmektedir 18 yuzyilda Ispanyollar tarafindan Latin Amerika ve Kaliforniya ya da getirilen nar 2000 li yillardan itibaren Kaliforniya ve Arizona da ticari bir urun olarak deger kazanmistir Turkiye de pek cok yerde gozuken nar yogunlukla Ege ve Guneydogu Anadolu Bolgelerinde ekine alinmistir Ozellikle Denizli Ili Irliganli kasabasinda yogunlukla yetistirilmektedir Ayrica Irliganli da yetisen narlar ihracat icin en cok tercih edilen nardir Side Antalya nar demektir Ayrica Ispanya nin guneyindeki tarihi bir sehir olan Granada adini nar meyvesinden almistir Morfolojik ozellikleriSonbahar nar agacinin goruntusu Haziran temmuz aylarinda kirmizi renkli cicekler acan iki ile bes metre boylarinda agacciklardir Govdeleri gayri muntazamdir Yapraklar karsilikli parlak renkli ince uzun sekilli kisa sapli ve kirmizi kenarlidir Cicekler kismen sapsiz tek tek ve birkaci bir arada bulunur Canak yapraklari kirmizi renkli dokulmeyen ve etlidir Meyveleri kure seklinde ve portakal buyuklugunde onceleri yesil olgunlukta kirmizimsi renkte derimsi kabuklu cok tohumlu ve etlidir Meyvenin yenen kismi etli ve bol usareli olan tohumlaridir Bir nar meyvesinde 600 civarinda tohum bulunur Tohumlarin renkleri beyazdan koyu kirmiziya dogru degisik renk tonlarina sahiptir Narlarda yumusak cekirdeklilik testa derece derece daha az odunlasmasi ya da cok az odunlasmasi sertlesmesi ile olusmaktadir Halk arasinda bu tip narlara genellikle cekirdeksiz nar denilmektedir Ancak bu narlarda tam olusmus gercek tohumlar yine mevcuttur KullanimiBitkinin tohumlari meyve olarak yenildigi gibi govde kok ve dal kabuklari ile meyve kabugu da tibbi olarak kullanilir Kok ve govde kabugu tanen nisasta ve alkaloidlerden tasir Besin olarak kullanimi Nar cig Nar taneleriBesin degeriEnerji 350 kJ 80 kcal Karbonhidrat18 7 Seker13 67 Lif4Yag1 17Protein1 67Su78Tiyamin Vit B1 0 067 mg 5 Riboflavin Vit B2 0 053 mg 4 Niyasin Vit B3 0 293 mg 2 Pantotenik asit Vit B5 0 377 mg 8 B6 vitamini0 075 mg 6 Folik asit Vit B9 38 mg 10 C vitamini10 2 mg 17 E vitamini0 6 mg 4 K vitamini16 4 mg 16 Kalsiyum10 mg 1 Demir0 3 mg 2 Magnezyum12 mg 3 Mangan0 119 mg 6 Fosfor36 mg 5 Potasyum236 mg 5 Sodyum3 mg 0 Cinko0 35 mg 4 Link to USDA Database entry Oranlar yetiskinler icin alinmasi onerilen oranlardir Nari cig olarak tuketmek icin once bir bicakla ikiye ayirmak gerekir sonra narin tohumlari kabugundan ayrilmalidir Tohumlar arasindaki beyaz liflerin de tohumlardan ayrilmasi gereklidir Bunu yapmanin kolay bir yolu tohumlari su dolu bir kaba koymaktir Taneler dibe coker beyaz lifler su ustunde kalir Bir tabaga doldurulan taneler bir kasik yardimi ile cig olarak yenilir Bazi narlarin tadi cok eksi bazilarininki cok tatli olabilir Ama genelde nar eksi ile tatli arasinda bir tada sahiptir Nar suyu Orta Dogu ulkelerinde cok tuketilen bir icecektir 2000 li yillardan itibaren ABD de de populer olmustur Turkiye de nar cig olarak dogrudan tuketilmesinin yani sira nar eksisi olarak cesitli bicimlerde ozellikle salataya tat vermede eti terbiye etmede veya dogrudan icilerek de tuketilmektedir Nar taneleri de ayni zamanda salatalarda kullanilabilmekte asure muhammara ve gullac a katilabilmekte ve cesitli tatli suslemelerinde kullanilmaktadir Iran ve Hint mutfaginda nar cesitli Yemeklere malzeme olarak katilmaktadir Domatesin Iran mutfagina henuz girmedigi donemlerde Iran mutfaginda nar surubu cok yaygin olarak kullanilmistir Halen nar surubunun kullanildigi geleneksel yemekler yasatilmaktadir Ornegin ana malzemesi nar surubu ve ogutulmus ceviz olan koyu bir sos cesitli kumes hayvanlari pisirildiginde uzerlerine dokulerek kullanilir nar corbasi icilir Yabani nar zaman zaman denilen bir baharat olarak da kullanilmaktadir ki anardana sozcuk olarak nar taneleri anlamina anar nar dana taneler gelmektedir Bu baharat daha cok Hindistan ve Pakistan mutfaginda yer bulmussa da ayni zamanda Iran ve Orta Dogu mutfaginda nar pekmezinin yerine de kullanilabilmektedir Kurutulmus cekirdekler butun etnik marketlerden elde edilebilmektedir Cekirdekler etten ayrilarak 10 15 gunlugune kurumaya birakilir ve bir tur Hindistan sosu veya kori yapiminda asidik unsur olarak kullanilirlar Nar taneleri zaman zaman kendisi ile yapilmis yemekleri yerken disler arasinda sikismasini engellemek icin ezilip kiyilabilmektedir Himalayalardaki vahsi nar tanelerinin daru bu baharatin en kaliteli kaynagi oldugu dusunulmektedir kelimesi ile Turkcede cesitli taneli yemis icin Panicum miliaceum ve Zea mays kullanilan dari kelimesi arasindaki benzerlik dikkat cekicidir Yunanistan da nar Yunanca rodi pek cok sekilde tuketilmektedir Kurumus uzum ve kaynamis bugdaydan yapilan kremsi bir et suyu olan nar ve bugdayla yapilan geleneksel orta dogu kebabi narli patlican cesnisi avokado ve nar daldirma yunan mutfaginda narin kapladigi yeri belirtmek icin verilebilecek sadece birkac ornektir Narin ayni zamanda likoru yapilmakta ve dondurma tepesine dokulen populer meyve pastasinin da yapiminda kullanilmaktadir Zaman zamansa yogurt ile karistirilmakta veya recel gibi ekmege surulup kahvaltida tuketilmektedir Tibbi kullanimi ve sagliga faydalari 100 ml nar suyu yetiskin bir insanin gunluk C vitamini gereksiniminin 16 sini karsilar Nar suyu ayrica B vitamini ve potasyum icerir Cesitli diyet urunlerinde nar ozu kullanilmaktadir Cunku nar ozu seker kalori ve katki malzemeleri icermemektedir Endustrideki kullanimi Yun iplikler sarimsi renklere boyanabilir Ayrica meyve ve govde kabuklari mordanlarla birlikte esmer sari sari veya siyaha boyanmasinda kullanilir Dunyada nar uretimiNar uretiminde onde gelen ulkeler sirasiyla Iran Hindistan Cin Turkiye ABD Irak Ispanya Suriye Azerbaycan Afganistan Misir Ozbekistan ve Pakistan dir Dunya nar uretiminin onemli bir kismini gerceklestiren Cin ve Hindistan nufus fazlaligi nedeniyle nar ihracati yapamamaktadir Dunya nar ticaretinde 2008 2010 onemli ulkeler ve ihracat miktarlari Turkiye 86 bin ton Iran 60 bin ton Ispanya 40 bin ton Hindistan 35 bin ton ABD 17 bin ton Azerbaycan 15 bin ton Turkiye de nar uretimiTurkiye de 2002 yilinda 3 milyon nar agaci ve 50 60 bin ton uretim vardi Olumlu piyasalar ve devlet destegi ile 2010 yilina gelindiginde 13 milyon agac ve 315 bin ton uretime ulasildi Bolge olarak Akdeniz Ege ve Guneydogu Anadolu bolgeleri il olarak Antalya Mugla Mersin Adana on plana cikar 2010 uretiminin 60 i Akdeniz 25 Ege 10 Guneydogu Anadolu bolgelerinden saglanir Turkiye nin guneyi boyunca uzanan uc bolge uretimin 95 ini saglar Uretim iller bazinda incelendiginde Antalya Turkiye uretiminin 37 9 karsilar Antalya yi sirasiyla Mugla Denizli Mersin Gaziantep Aydin Hatay Adana izler Cesitlerinden bazilariEksi eski nar nar eksisi yapilir Katirbasi nar iri taneli olur Mayhos nar genellikle rakinin yaninda yenir Tatli kirmizi taneli nar Tatli beyaz taneli nar Cekirdeksiz kirmizi nar Cekirdeksiz beyaz nar Milisi nar Pic nar Agaci dikensiz narDin folklor ve mitolojide narYunan mitolojisinde Hades tarafindan Yeralti dunyasina kacirilan Persephone birkac nar tanesi yedigi icin bir daha oluler dunyasini terk edip yeryuzune insanlar arasinda donememistir Yahudi inancina gore nar dogrulugu simgeler Yahudi ve Hristiyan folkloruna gore Adem ile Havva ya yasak olan cennet meyvasi elma degil nardir Bu yuzden Hiristiyanlar in dini susleme sanatinda nar siklikla kullanilan bir motiftir Papaz giysilerinde oda duvarlarina asilan dinsel susleme amacli kumaslarda ve metal islerinde nar motifine rastlanir Cingeneler mevsimi gelmeden dalindan nar koparmanin buyuk gunah olduguna inanmakta olup nar hasadini nar bayrami adiyla kutlamaktadir Kur an da nar sozcugu 3 kez gecmektedir Enam Suresi 99 ve 141 Rahman Suresi 68 ayetleridir Bunlarin ilk ikisinde nar Allah in yarattigi guzel seylerin bir ornegi olarak verilmistir ucuncusunde ise cennetteki bir meyve olarak anlatilmaktadir O cardakli cardaksiz olarak bahceleri urunleri cesit cesit hurmaliklari ve ekinleri zeytini ve nari her biri birbirine benzer ve her biri birbirinden farkli bicimde yaratandir Bunlar meyve verince meyvelerinden yiyin Hasat gunu de hakkini osurunu verin fakat israf etmeyin Cunku O israf edenleri sevmez Enam 141 O gokten su indirendir Iste biz onunla her turlu bitkiyi cikarip onlardan yesillik meydana getirir ve o yesil bitkilerden ust uste binmis taneler hurma agacinin tomurcugunda da asagiya sarkmis salkimlar uzum bahceleri zeytin ve nar cikaririz Her biri birbirine benzer ve her biri birbirinden farkli Bunlarin meyvesine bir meyve verdigi zaman bir de olgunlastigi zaman bakin Suphesiz bunda inanan bir topluluk icin Allah in varligini gosteren ibretler vardir Enam 99 Iclerinde her turlu meyve hurma ve nar vardir Rahman 68 Turklerin Orta Asya da nar ile tanistiklari Bati Turkistan daki Harzemsahlar donemine ait kaynaklarda nar ve nar kabugu sozcuklerinin yer almasindan anlasilmaktadir Bu sekilde Orta Asya da nar sozcugunu kullanmaya baslayan Turkler Anadolu da nara deve disi feyz hafiz kara eksi tatli gibi adlar vermek suretiyle bu ismi kullanmayi surdurmuslerdir Ogel 1985 317 Turkler nar ile tanisirken ona yuklenen sembolizm ile de tanismislardir Turkistan a Islam dan once giren Maniheizm in nurlu yemisi ve Hazar Hakani simgelerinden nar motifi Hakanlilar in da simgelerinden biri olmustur Esin 2004 47 Kaynakca Bishkek Kyrgyzstan 11 13 Haziran 2006 2020 Punica granatum Participants of the FFI IUCN SSC Central Asian regional tree Red Listing workshop ss e T63531A173543609 erisim tarihi kullanmak icin url gerekiyor yardim a b c KURT Yrd Doc Dr Halil Sahin Dr Guven Ocak 2013 MARMARA COGRAFYA DERGISI SAYI 27 22 Aralik 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Aralik 2015 a b Ozhan Ozturk 2016 Dunya Mitolojisi Ankara Nika Yayinevi s 861 Ozhan Ozturk 2009 Folklor ve Mitoloji Sozlugu Ankara Phoenix Yayinevi s 721