Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Periyodik tablo, kimyasal elementlerin sınıflandırılması için geliştirilmiş tablodur. Dilimizde periyodik tablo, periyodik cetvel, periyodik çizelge, elementler tablosu gibi birçok şekilde isimlendirilmiştir. Bu tablo bilinen bütün elementlerin artan atom numaralarına (buna proton sayısı da denir) göre sıralanışıdır. Periyodik cetvelden önce de bu yönde çalışmalar yapılmış olmakla birlikte, mucidi genelde Rus kimyager Dmitri Mendeleyev kabul edilir. 1869'da Mendeleyev atomları artan atom ağırlığına göre sıraladığında belli özelliklerin tekrarlandığını fark etti. Özellikleri tekrarlanan elementleri alt alta yerleştirdi ve buna grup adını verdi.
Genel bakış
| Grup | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Hidrojen & alkali metaller | Toprak alkali metaller | Triels | Tetrels | Azot grubu | Kalkojenler | Halojenler | Soy gazlar | ||||||||||||
| Periyot | |||||||||||||||||||
| 2 | |||||||||||||||||||
| 3 | |||||||||||||||||||
| 4 | |||||||||||||||||||
| 5 | |||||||||||||||||||
| 6 |  | ||||||||||||||||||
| 7 |  | ||||||||||||||||||
| | |||||||||||||||||||
| | |||||||||||||||||||
İlksel Bozunma sonucu Yapay Kenarlar, elementin doğal oluşumunu gösterir
- Ca: 40,078 - Resmî kısa ve yuvarlanmış değer (kesinsizlik yok)
- Po: [209] - en kararlı izotopunun kütle numarası
Grup, periyot ve bloklar
Grup
Dış katman elektron dizilimi aynı olan elementlerin oluşturduğu birliğe grup denir. Gruplar periyodik tablodaki sütunlardır. Aynı gruptaki elementlerin kimyasal özellikleri benzerdir.
Gruplar iki şekilde adlandırılır. Birincisi IUPAC'ın önerdiği 1'den 18'e kadar olan sayılardır. İkincisi ise daha sık kullanılan harf (A,B) ve rakamlardan oluşan adlandırmadır.
| Grup | İsmi |
|---|---|
| 1 | alkali metal |
| 2 | toprak alkali metal |
| 13 | bor grubu |
| 14 | karbon grubu |
| 15 | azot grubu |
| 16 | kalkojen |
| 17 | halojen |
| 18 | soygaz |
Periyot
Periyodik tablodaki satırlara periyot denir. Toplam yedi periyot vardır. Altıncı periyot 32 elemente sahip uzun bir periyottur, bu periyodun 14 elementi aşağıya taşınmıştır. Bunlara lantanit denir. Aynı şey yedinci periyot için de geçerlidir. Yedinci periyottan ayrılan bölümlere ise aktinit denir. (Periyodik tablonun altında bulunan 2 periyot şeklinde olan yer.)
Blok
Elementler (hidrojen ve helyum dışında) değerlik orbitallerine göre s, p, d ve f olmak üzere dört ana bloğa ayrılır. s ve p ana grup, d ve f yan grup olarak bilinir.
  | |
| f bloğunun altta olduğu bilindik görünüm (sol) f bloğu asıl yerine taşındığında oluşan görünüm (sağ) | |
Düzenli değişimler
Periyodik tabloda soldan sağa ya da yukarıdan aşağı gidildikçe düzenli değişen birtakım özellikler vardır.
Atom yarıçapı
Atomların büyüklüğü ölçülürken Van der Waals yarıçapı dikkate alınır. Çekirdekle dış katmanlarda bulunan elektronlar arasındaki çekim kuvveti ne kadar büyük olursa atom yarıçapı da o kadar küçük olur. Örneğin ikinci periyot elementlerinden lityumun son katman elektronu 3 protonla çekilirken, florunki 9 proton tarafından çekilir. Bu yüzden soldan sağa gidildikçe yarıçap azalır.
Yukarıdan aşağı gidildikçe dış katman elektronları çekirdekten daha uzakta bulunur. Atom yarıçapı artar.
İyonlaşma enerjisi
Gaz halde bulunan bir atomdan bir elektron koparmak için gereken enerjiye iyonlaşma enerjisi denir. Soldan sağa gidildikçe çekirdekle son katman elektronları arasındaki çekim kuvveti artacağından iyonlaştırmak için daha fazla enerjiye gerek vardır. O yüzden soldan sağa gidildikçe düzenli olarak artış beklenir ancak 2A ve 5A elementlerinin küresel simetrik özelliğinden dolayı sıralamada yerleri farklıdır.
- 1A<3A<2A<4A<6A<5A<7A<8A
Bir elektronu uzaklaştırmak için gereken enerji, elektronun çekirdekten uzaklığına bağlıdır. Bu sebeple yukarıdan aşağı inildikçe atom yarıçapı arttığından iyonlaşma enerjisi azalır.
Elektronegatiflik
Elektronegatiflik, bir atomun kimyasal bağdaki elektronları kendine doğru çekme yeteneğinin bir ölçüsüdür. Doğrudan bir ölçümü yoktur, ancak iyonlaşma enerjisi ve elektron ilgisinin aritmetik ortalaması olarak düşünülebilir.
Soldan sağa doğru iyonlaşma enerjisi ve elektron ilgisi arttığından elektronegatiflik artar. Yukarıdan aşağı ise azalır.
Diğer özellikler
Bir periyotta soldan sağa doğru gidildikçe;
- Proton, nötron sayıları ve kütle numarası artar.
- Atom numarası artar.
- Değerlik elektron sayısı artar.
- Elektron alma isteği (ametallik) artar.
- Yörünge sayısı değişmez.
- Atom hacmi ve çapı azalır.
Bir grupta yukarıdan aşağıya inildikçe;
- Proton, nötron sayıları ve kütle numarası artar.
- Atom numarası artar.
- Değerlik elektron sayısı değişmez (Bu nedenle aynı gruptaki elementlerin kimyasal özellikleri benzerdir).
- Elektron verme isteği (metalik karakter) artar.
- Yörünge sayısı artar.
- Atom hacmi ve çapı artar.
Tarihçe
Altın, gümüş, kalay, bakır, kurşun, cıva ve demir gibi elementler eski çağlardan beri biliniyordu. Bir elementin ilk bilimsel olarak bulunması 1649 yılında Hennig Brand'ın fosforu bulmasıyla başlamıştır. Bundan sonraki 200 yıl boyunca elementler ve onların bileşikleri hakkında kimyacılar tarafından pek çok bilgi elde edilmiştir. Bununla beraber 1869 yılına kadar toplam 63 element bulunabilmiştir.
1817 yılında Johann Dobereiner benzer kimyasal özelliklere sahip olan stronsiyum, kalsiyum ve baryuma bakarak, stronsiyumun atom ağırlığının kalsiyum ve baryum atom ağırlıklarının ortasında olduğuna dikkat çekmiştir. 1829 yılında klor, brom ve iyot üçlüsünün de benzer özellikler gösterdiği bulunmuştu. Yine benzer davranış lityum, sodyum ve potasyum için de gözleniyordu. 1829 ve 1858 yılları arasında bu konuda pek çok araştırma yapıldı. Bu sırada halojenler grubu katıldı. Oksijen, kükürt, selenyum ve tellür bir grubun üyesi olarak düşünülürken azot, fosfor, arsenik, antimon ve bizmut başka bir grup içine yerleştirildiler.
İlk periyodik tabloyu oluşturma şerefi Fransız bilim insanı Alexandre-Émile Béguyer de Chancourtois'e düştü. De Chancourtois, silindirin çevresine 16 kütle birimleri yerleştirerek element ve iyonları buraya oturttu. Benzer özelliklerdeki elementler bu silindir üzerinde düşey satırlarda gruba ayırmıştı. Atom ağırlıkları sekizin katı kadar olan elementlerin özellikleri benzerdi. 1864 yılında yazılan bir yazıda Newlands bunu Oktav kanunu (Law of Octaves) olarak tanımladı. Bu kanuna göre herhangi bir element tablodaki sekizinci elementle benzerlikler gösteriyordu.
Genelde periyodik tablonun babası olarak Alman bilim insanı Julius Lothar Meyer ve Rus bilim insanı Dmitri Mendeleyev kabul edilir. Her ikisi de birbirinden habersiz olarak dikkate değer benzer sonuçlar üretmişlerdir. Mendeleyev atomların artan atom ağırlıklarına göre sıralandıklarında belli özelliklerin tekrarlandığını görmüştür. Daha sonra elementleri tekrarlanan özelliklerine göre alt alta sıralayarak ilk iki periyodu yedişer, sonraki üç periyodu ise onyedişer element içeren bir periyodik sistem hazırlamıştır. Mendeleyev'in hazırladığı periyodik sistemde bazı yerleri henüz keşfedilmemiş elementlerin olduğunu düşünerek boş bırakmıştır. Daha sonra bulunan skandiyum, galyum, germanyum elementleri tablodaki boşluklara yerleşmişlerdir.
1895 yılında Lord Rayleigh, yeni bir soygaz (argon) keşfettiğini bildirdi. Bu element periyodik tabloda bilinen hiçbir yere oturtulamadı. 1898 yılında William Ramsay bu elementin klor ile potasyum arasında bir yere konulabileceğini önerdi. Helyum da aynı grubun bir üyesi olarak düşünüldü. Bu grup elementlerinin değerliklerinin sıfır olması nedeniyle sıfır grubu olarak adlandırıldı.
Mendeleyev'in periyodik tablosu her ne kadar elementlerin periyodik özelliklerini gösterse de neden özelliklerin tekrarlandığı konusunda herhangi bir bilgi vermemektedir.
Moseley ve modern periyodik yasa
1911'de Ernest Rutherford atom çekirdekleri alfa parçacıklarının saçılması deneyiyle çekirdek yükünün belirlenebileceğini gösterdi. Rutherford'un gösterdiği diğer bir şey bir çekirdeğin yükünün atom ağırlığı ile orantılı olduğuydu. Yine 1911'de Antonius van den Broek bir seri çalışmasıyla elementlerin atom ağırlıklarının atom üzerindeki yüke yaklaşık eşit olduğunu gösterdi. Bu yük daha sonra atom numarası olarak tanımlandı ve periyodik tablodaki elementleri yerleştirmede kullanıldı. 1913'te Henry Moseley bir grup elementin X-ışınlar tayf çizgilerin dalga boylarını ölçerek, atom numarası ile elementlerin X-ışınları dalga boylarının ilişkili olduğunu gösterdi. Bu çalışma Mendeleyev, Meyer ve diğerlerinin yaptığı gibi atom ağırlıklarının temel seçmedeki yanlışlıklarını gösteriyordu.
Fakat neden periyodik özellikler gözleniyor sorusunun yanıtı ise Niels Bohr'un elementlerdeki elektronik yapıyı incelemesiyle başlar denilebilir.
Periyodik tablodaki en son büyük değişiklik, 20. yüzyılın ortalarında Glenn Seaborg'un çalışmasıyla ortaya çıktı. 1940'ta plutonyumu bulmasıyla başlayan araştırması, 94'ten 102'ye kadar olan tüm uranyum ötesi elementleri bulmasıyla sürdü. Periyodik tablodaki lantanit serisinin altına aktinitler serisini yerleştirdi. 1951'de Seaborg bu çalışmaları ile kimyada Nobel Ödülünü kazandı. 106 nolu element seaborgiyum (Sg) olarak adlandırıldı.
Kaynakça
- ^ "Chemistry: Four elements added to periodic table". BBC News. 4 January 2016. 4 January 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Şubat 2020.
- ^ St. Fleur, Nicholas (1 Aralık 2016). "Four New Names Officially Added to the Periodic Table of Elements". New York Times. 14 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Şubat 2020.
- ^ Bagnall, K. W. (1967). "Recent advances in actinide and lanthanide chemistry". Fields, P. R.; Moeller, T. (Ed.). Advances in chemistry, Lanthanide/Actinide chemistry. Advances in Chemistry (71 bas.). American Chemical Society. ss. 1-12. doi:10.1021/ba-1967-0071. ISBN .
- ^ Day, M. C., Jr.; Selbin, J. (1969). Theoretical inorganic chemistry (2 bas.). New York: Nostrand-Rienhold Book Corporation. s. 103. ISBN .
- ^ Holman, J.; Hill, G. C. (2000). Chemistry in context (5 bas.). Walton-on-Thames: Nelson Thornes. s. 40. ISBN .
- ^ Stoker, S. H. (2007). General, organic, and biological chemistry. New York: Houghton Mifflin. s. 68. ISBN . OCLC 52445586.
- ^ Jones, C. (2002). d- and f-block chemistry. New York: J. Wiley & Sons. s. 2. ISBN . OCLC 300468713.
- ^ a b Greenwood & Earnshaw, s. 27
Dış bağlantılar
- Dinamik Periyodik Tablo9 Aralık 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- (TÜBİTAK)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Periyodik tablo kimyasal elementlerin siniflandirilmasi icin gelistirilmis tablodur Dilimizde periyodik tablo periyodik cetvel periyodik cizelge elementler tablosu gibi bircok sekilde isimlendirilmistir Bu tablo bilinen butun elementlerin artan atom numaralarina buna proton sayisi da denir gore siralanisidir Periyodik cetvelden once de bu yonde calismalar yapilmis olmakla birlikte mucidi genelde Rus kimyager Dmitri Mendeleyev kabul edilir 1869 da Mendeleyev atomlari artan atom agirligina gore siraladiginda belli ozelliklerin tekrarlandigini fark etti Ozellikleri tekrarlanan elementleri alt alta yerlestirdi ve buna grup adini verdi Periyodik tabloGenel bakisgtdPeriyodik tabloGrup 1 2 3 4 5 13 14 15 16 17 18Hidrojen amp alkali metaller Toprak alkali metaller Triels Tetrels Azot grubu Kalkojenler Halojenler Soy gazlarPeriyot 1 Hidro jen 1 H 1 008 Hel yum 2 He 4 00262 Lit yum 3 Li 6 94 Beril yum 4 Be 9 0122 Bor 5 B 10 81 Karbon 6 C 12 011 Azot 7 N 14 007 Oksi jen 8 O 15 999 Flor 9 F 18 998 Neon 10 Ne 20 1803 Sodyum 11 Na 22 990 Magnez yum 12 Mg 24 305 Alumin yum 13 Al 26 982 Silis yum 14 Si 28 085 Fosfor 15 P 30 974 Kukurt 16 S 32 06 Klor 17 Cl 35 45 Argon 18 Ar 39 954 Potas yum 19 K 39 098 Kalsi yum 20 Ca 40 078 Skan diyum 21 Sc 44 956 Titan yum 22 Ti 47 867 Vanad yum 23 V 50 942 Krom 24 Cr 51 996 Mangan 25 Mn 54 938 Demir 26 Fe 55 845 Kobalt 27 Co 58 933 Nikel 28 Ni 58 693 Bakir 29 Cu 63 546 Cinko 30 Zn 65 38 Galyum 31 Ga 69 723 German yum 32 Ge 72 630 Arsenik 33 As 74 922 Selen yum 34 Se 78 971 Brom 35 Br 79 904 Krip ton 36 Kr 83 7985 Rubid yum 37 Rb 85 468 Stron siyum 38 Sr 87 62 Itriyum 39 Y 88 906 Zirkon yum 40 Zr 91 224 Niyob yum 41 Nb 92 906 Molib den 42 Mo 95 95 Teknes yum 43 Tc 97 Ruten yum 44 Ru 101 07 Rod yum 45 Rh 102 91 Palad yum 46 Pd 106 42 Gumus 47 Ag 107 87 Kadmi yum 48 Cd 112 41 Indiyum 49 In 114 82 Kalay 50 Sn 118 71 Anti mon 51 Sb 121 76 Tellur 52 Te 127 60 Iyot 53 I 126 90 Ksenon 54 Xe 131 296 Sezyum 55 Cs 132 91 Baryum 56 Ba 137 33 Lutes yum 71 Lu 174 97 Hafni yum 72 Hf 178 49 Tantal 73 Ta 180 95 Tungs ten 74 W 183 84 Ren yum 75 Re 186 21 Osmi yum 76 Os 190 23 Iridyum 77 Ir 192 22 Platin 78 Pt 195 08 Altin 79 Au 196 97 Civa 80 Hg 200 59 Talyum 81 Tl 204 38 Kursun 82 Pb 207 2 Bizmut 83 Bi 208 98 Polon yum 84 Po 209 Asta tin 85 At 210 Radon 86 Rn 222 7 Fran siyum 87 Fr 223 Radyum 88 Ra 226 Lavren siyum 103 Lr 266 Ruther fordiyum 104 Rf 267 Dub niyum 105 Db 268 Seabor giyum 106 Sg 269 Bohr iyum 107 Bh 270 Hassi yum 108 Hs 269 Meitner iyum 109 Mt 278 Darmstadt iyum 110 Ds 281 Ront genyum 111 Rg 282 Koper nikyum 112 Cn 285 Nihoni yum 113 Nh 286 Flero viyum 114 Fl 289 Mosko viyum 115 Mc 290 Liver moriyum 116 Lv 293 Tenne sin 117 Ts 294 Oga nesson 118 Og 294 Lantan 57 La 138 91 Seryum 58 Ce 140 12 Prase odim 59 Pr 140 91 Neo dymium 60 Nd 144 24 Promet yum 61 Pm 145 Samar yum 62 Sm 150 36 Evro piyum 63 Eu 151 96 Gado linyum 64 Gd 157 25 Terbi yum 65 Tb 158 93 Disproz yum 66 Dy 162 50 Holmi yum 67 Ho 164 93 Erbiyum 68 Er 167 26 Tulyum 69 Tm 168 93 Iter biyum 70 Yb 173 05 Aktin yum 89 Ac 227 Toryum 90 Th 232 04 Protak tinyum 91 Pa 231 04 Uran yum 92 U 238 03 Neptun yum 93 Np 237 Pluton yum 94 Pu 244 Amerik yum 95 Am 243 Kuriyum 96 Cm 247 Berkel yum 97 Bk 247 Kalifor niyum 98 Cf 251 Aynstayn yum 99 Es 252 Fermi yum 100 Fm 257 Mende levyum 101 Md 258 Nobel yum 102 No 259 Ilksel Bozunma sonucu Yapay Kenarlar elementin dogal olusumunu gosterirStandart atom agirligi Ar std E Ca 40 078 Resmi kisa ve yuvarlanmis deger kesinsizlik yok Po 209 en kararli izotopunun kutle numarasis bloku f bloku d bloku p blokuGrup periyot ve bloklarGrup Dis katman elektron dizilimi ayni olan elementlerin olusturdugu birlige grup denir Gruplar periyodik tablodaki sutunlardir Ayni gruptaki elementlerin kimyasal ozellikleri benzerdir Gruplar iki sekilde adlandirilir Birincisi IUPAC in onerdigi 1 den 18 e kadar olan sayilardir Ikincisi ise daha sik kullanilan harf A B ve rakamlardan olusan adlandirmadir Gruplarin ozel isimleri IUPAC a gore Grup Ismi1 alkali metal2 toprak alkali metal13 bor grubu14 karbon grubu15 azot grubu16 kalkojen17 halojen18 soygazPeriyot Periyodik tablodaki satirlara periyot denir Toplam yedi periyot vardir Altinci periyot 32 elemente sahip uzun bir periyottur bu periyodun 14 elementi asagiya tasinmistir Bunlara lantanit denir Ayni sey yedinci periyot icin de gecerlidir Yedinci periyottan ayrilan bolumlere ise aktinit denir Periyodik tablonun altinda bulunan 2 periyot seklinde olan yer Blok Son orbitallerine gore elementler Elementler hidrojen ve helyum disinda degerlik orbitallerine gore s p d ve f olmak uzere dort ana bloga ayrilir s ve p ana grup d ve f yan grup olarak bilinir f blogo asil yerine tasindiginda olusan gorunumf blogunun altta oldugu bilindik gorunumf blogunun altta oldugu bilindik gorunum sol f blogu asil yerine tasindiginda olusan gorunum sag Duzenli degisimlerPeriyodik tabloda soldan saga ya da yukaridan asagi gidildikce duzenli degisen birtakim ozellikler vardir Atom yaricapi Atom yaricapinin atom numarasina gore degsimi Atomlarin buyuklugu olculurken Van der Waals yaricapi dikkate alinir Cekirdekle dis katmanlarda bulunan elektronlar arasindaki cekim kuvveti ne kadar buyuk olursa atom yaricapi da o kadar kucuk olur Ornegin ikinci periyot elementlerinden lityumun son katman elektronu 3 protonla cekilirken florunki 9 proton tarafindan cekilir Bu yuzden soldan saga gidildikce yaricap azalir Yukaridan asagi gidildikce dis katman elektronlari cekirdekten daha uzakta bulunur Atom yaricapi artar Iyonlasma enerjisi Iyonlasma enerjilerinin atom numarasi ile degisimini gosteren grafik Gaz halde bulunan bir atomdan bir elektron koparmak icin gereken enerjiye iyonlasma enerjisi denir Soldan saga gidildikce cekirdekle son katman elektronlari arasindaki cekim kuvveti artacagindan iyonlastirmak icin daha fazla enerjiye gerek vardir O yuzden soldan saga gidildikce duzenli olarak artis beklenir ancak 2A ve 5A elementlerinin kuresel simetrik ozelliginden dolayi siralamada yerleri farklidir 1A lt 3A lt 2A lt 4A lt 6A lt 5A lt 7A lt 8A Bir elektronu uzaklastirmak icin gereken enerji elektronun cekirdekten uzakligina baglidir Bu sebeple yukaridan asagi inildikce atom yaricapi arttigindan iyonlasma enerjisi azalir Elektronegatiflik Yukaridan asagi inildikce azalan elektronegatiflik Elektronegatiflik bir atomun kimyasal bagdaki elektronlari kendine dogru cekme yeteneginin bir olcusudur Dogrudan bir olcumu yoktur ancak iyonlasma enerjisi ve elektron ilgisinin aritmetik ortalamasi olarak dusunulebilir Soldan saga dogru iyonlasma enerjisi ve elektron ilgisi arttigindan elektronegatiflik artar Yukaridan asagi ise azalir Diger ozellikler Bir periyotta soldan saga dogru gidildikce Proton notron sayilari ve kutle numarasi artar Atom numarasi artar Degerlik elektron sayisi artar Elektron alma istegi ametallik artar Yorunge sayisi degismez Atom hacmi ve capi azalir Bir grupta yukaridan asagiya inildikce Proton notron sayilari ve kutle numarasi artar Atom numarasi artar Degerlik elektron sayisi degismez Bu nedenle ayni gruptaki elementlerin kimyasal ozellikleri benzerdir Elektron verme istegi metalik karakter artar Yorunge sayisi artar Atom hacmi ve capi artar TarihceDmitri Ivanovic Mendeleyev Altin gumus kalay bakir kursun civa ve demir gibi elementler eski caglardan beri biliniyordu Bir elementin ilk bilimsel olarak bulunmasi 1649 yilinda Hennig Brand in fosforu bulmasiyla baslamistir Bundan sonraki 200 yil boyunca elementler ve onlarin bilesikleri hakkinda kimyacilar tarafindan pek cok bilgi elde edilmistir Bununla beraber 1869 yilina kadar toplam 63 element bulunabilmistir 1817 yilinda Johann Dobereiner benzer kimyasal ozelliklere sahip olan stronsiyum kalsiyum ve baryuma bakarak stronsiyumun atom agirliginin kalsiyum ve baryum atom agirliklarinin ortasinda olduguna dikkat cekmistir 1829 yilinda klor brom ve iyot uclusunun de benzer ozellikler gosterdigi bulunmustu Yine benzer davranis lityum sodyum ve potasyum icin de gozleniyordu 1829 ve 1858 yillari arasinda bu konuda pek cok arastirma yapildi Bu sirada halojenler grubu katildi Oksijen kukurt selenyum ve tellur bir grubun uyesi olarak dusunulurken azot fosfor arsenik antimon ve bizmut baska bir grup icine yerlestirildiler Ilk periyodik tabloyu olusturma serefi Fransiz bilim insani Alexandre Emile Beguyer de Chancourtois e dustu De Chancourtois silindirin cevresine 16 kutle birimleri yerlestirerek element ve iyonlari buraya oturttu Benzer ozelliklerdeki elementler bu silindir uzerinde dusey satirlarda gruba ayirmisti Atom agirliklari sekizin kati kadar olan elementlerin ozellikleri benzerdi 1864 yilinda yazilan bir yazida Newlands bunu Oktav kanunu Law of Octaves olarak tanimladi Bu kanuna gore herhangi bir element tablodaki sekizinci elementle benzerlikler gosteriyordu Genelde periyodik tablonun babasi olarak Alman bilim insani Julius Lothar Meyer ve Rus bilim insani Dmitri Mendeleyev kabul edilir Her ikisi de birbirinden habersiz olarak dikkate deger benzer sonuclar uretmislerdir Mendeleyev atomlarin artan atom agirliklarina gore siralandiklarinda belli ozelliklerin tekrarlandigini gormustur Daha sonra elementleri tekrarlanan ozelliklerine gore alt alta siralayarak ilk iki periyodu yediser sonraki uc periyodu ise onyediser element iceren bir periyodik sistem hazirlamistir Mendeleyev in hazirladigi periyodik sistemde bazi yerleri henuz kesfedilmemis elementlerin oldugunu dusunerek bos birakmistir Daha sonra bulunan skandiyum galyum germanyum elementleri tablodaki bosluklara yerlesmislerdir 1895 yilinda Lord Rayleigh yeni bir soygaz argon kesfettigini bildirdi Bu element periyodik tabloda bilinen hicbir yere oturtulamadi 1898 yilinda William Ramsay bu elementin klor ile potasyum arasinda bir yere konulabilecegini onerdi Helyum da ayni grubun bir uyesi olarak dusunuldu Bu grup elementlerinin degerliklerinin sifir olmasi nedeniyle sifir grubu olarak adlandirildi Mendeleyev in An Attempt Towards a Chemical Conception of the Ether kitabindaki periyodik tablo Mendeleyev in periyodik tablosu her ne kadar elementlerin periyodik ozelliklerini gosterse de neden ozelliklerin tekrarlandigi konusunda herhangi bir bilgi vermemektedir Moseley ve modern periyodik yasa 1911 de Ernest Rutherford atom cekirdekleri alfa parcaciklarinin sacilmasi deneyiyle cekirdek yukunun belirlenebilecegini gosterdi Rutherford un gosterdigi diger bir sey bir cekirdegin yukunun atom agirligi ile orantili olduguydu Yine 1911 de Antonius van den Broek bir seri calismasiyla elementlerin atom agirliklarinin atom uzerindeki yuke yaklasik esit oldugunu gosterdi Bu yuk daha sonra atom numarasi olarak tanimlandi ve periyodik tablodaki elementleri yerlestirmede kullanildi 1913 te Henry Moseley bir grup elementin X isinlar tayf cizgilerin dalga boylarini olcerek atom numarasi ile elementlerin X isinlari dalga boylarinin iliskili oldugunu gosterdi Bu calisma Mendeleyev Meyer ve digerlerinin yaptigi gibi atom agirliklarinin temel secmedeki yanlisliklarini gosteriyordu Fakat neden periyodik ozellikler gozleniyor sorusunun yaniti ise Niels Bohr un elementlerdeki elektronik yapiyi incelemesiyle baslar denilebilir Periyodik tablodaki en son buyuk degisiklik 20 yuzyilin ortalarinda Glenn Seaborg un calismasiyla ortaya cikti 1940 ta plutonyumu bulmasiyla baslayan arastirmasi 94 ten 102 ye kadar olan tum uranyum otesi elementleri bulmasiyla surdu Periyodik tablodaki lantanit serisinin altina aktinitler serisini yerlestirdi 1951 de Seaborg bu calismalari ile kimyada Nobel Odulunu kazandi 106 nolu element seaborgiyum Sg olarak adlandirildi Kaynakca Chemistry Four elements added to periodic table BBC News 4 January 2016 4 January 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Subat 2020 St Fleur Nicholas 1 Aralik 2016 Four New Names Officially Added to the Periodic Table of Elements New York Times 14 Agustos 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Subat 2020 Bagnall K W 1967 Recent advances in actinide and lanthanide chemistry Fields P R Moeller T Ed Advances in chemistry Lanthanide Actinide chemistry Advances in Chemistry 71 bas American Chemical Society ss 1 12 doi 10 1021 ba 1967 0071 ISBN 978 0 8412 0072 2 Day M C Jr Selbin J 1969 Theoretical inorganic chemistry 2 bas New York Nostrand Rienhold Book Corporation s 103 ISBN 978 0 7637 7833 0 Holman J Hill G C 2000 Chemistry in context 5 bas Walton on Thames Nelson Thornes s 40 ISBN 978 0 17 448276 5 Stoker S H 2007 General organic and biological chemistry New York Houghton Mifflin s 68 ISBN 978 0 618 73063 6 OCLC 52445586 Jones C 2002 d and f block chemistry New York J Wiley amp Sons s 2 ISBN 978 0 471 22476 1 OCLC 300468713 a b Greenwood amp Earnshaw s 27Dis baglantilarDinamik Periyodik Tablo9 Aralik 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde TUBITAK