Azərbaycanca AzərbaycancaБеларускі БеларускіDansk DanskDeutsch DeutschEspañola EspañolaFrançais FrançaisIndonesia IndonesiaItaliana Italiana日本語 日本語Қазақ ҚазақLietuvos LietuvosNederlands NederlandsPortuguês PortuguêsРусский Русскийසිංහල සිංහලแบบไทย แบบไทยTürkçe TürkçeУкраїнська Українська中國人 中國人United State United StateAfrikaans Afrikaans
Destek
www.wikipedia.tr-tr.nina.az
  • Vikipedi

Ramazan Arapça رمضان hicrî takvime göre 9 ay ve islam inancına göre Peygamber Muhammed e Kur an ayetlerinin in

Ramazan

Ramazan
www.wikipedia.tr-tr.nina.azhttps://www.wikipedia.tr-tr.nina.az

Ramazan (Arapça: رمضان),hicrî takvime göre 9. ay ve İslam inancına göre Peygamber Muhammed'e Kur'an ayetlerinin inmeye başladığı, aynı zamanda Müslümanlarca oruç tutulmaya ve terâvih namazının kılınmaya başlandığı aydır. Bu ayda oruç tutmak, İslam'ın beş temel şartından biridir. Ramazan, Ay'ın hilâl görünümünün ilk görülüşünden itibaren 29 veya 30 gün boyunca sürmektedir.

   Ramazan
image
image
image
image
image
image
image
Yukarıdan aşağıya ve soldan sağa: İstanbul'daki Sultanahmet Camii'nde "Ya Şehri Ramazan" yazan bir mahyâ, 2006. Ramazan'ın başlangıcını işaret eden hilâl şeklinde bir Ay. "Ramazan feneri" diye de adlandırılan süs eşyası. Bangladeş'te bir iftar tabağındaki yiyecekler. Endonezya'nın Batı Sumatra kentindeki bir camide terâvih namazı kılan erkek ve kadınlar. Ramazan'da Kur'an okuyan Doğu Asyalı bir çift. Kudüs'te Ramazan süslemeleri.
Resmî adıArapça: رمضان
Azerice: Ramazan
Bengalce: রমজান (Ramajāna)
Endonezce: Ramadan
Farsça: رمضان (Ramazān)
Hintçe: रमज़ान (Ramzān)
İngilizce: Ramadan
İspanyolca: Ramadán
Kürtçe: ڕەمەزان (Remezan)
Türkçe: Ramazan
Urduca: رمضان (Ramzān)
Diğer adı11 Ayın Sultanı
Şehr-i Ramazan
ÜlkeNüfusunun çoğunluğu Müslüman olan (ülkeler)
image Endonezya
image Pakistan
image Bangladeş
image Nijerya
image Mısır
image İran
image Türkiye
image Bosna-Hersek
image Filistin
image Fas
+40 daha
KutlayanlarMüslümanlar
Türüİslamî
ÖnemiYardımlaşma, bereket, tövbe ve hoşgörü ayı
BaşlamaŞaban ayının son gecesi
BitişRamazan ayının son gecesi
TarihDeğişken (Hicrî Ay takvimine göre)
  • Önceki: 11 Mart – 9 Nisan 2024
  • Sonraki: 1–29 Mart 2025
Törenler
  • (Oruç tutmak)
  • Fitre ve zekât vermek
  • Terâvih namazı kılmak
  • Kadir Gecesi
Geleneklerİftar, sahur, Ramazan davulu, gölge oyunu, Ramazan pidesi, Ramazan şenlikleri, camilere mahyâ asmak, askıda pide, fıtır sadakası, Kur'an hatmetmek vb.
SıklıkYılda bir kere (29 veya 30 gün)
Bağlantılı günlerRamazan Bayramı

İslam'a göre bu ayda şafaktan gün batımına kadar oruç tutmak; akut veya kronik hastalığı olan, seyahat eden, aşırı yaşlı, emziren, hamile, şeker hastası ve ergenliğe girmemiş olan kişiler dışında tüm Müslümanlar için farzdır (zorunludur). Oruç tutmak için şafak öncesinde tüketilen yemeğe sahur, orucun bozulduğu akşam yemeğine ise iftar denir. Orucun manevi mükâfatlarının (sevap) Ramazan ayında katlanarak arttığına inanılır. Bu inanca göre Müslümanlar, sadece yiyecek ve içeceklerden değil, aynı zamanda tütün ürünlerinden, cinsel ilişkilerden ve günahkâr davranışlardan da kaçınmaya çalışırlar; bunun yerine kendilerini daha çok ibadete (duaya, namaza, Kur'an okumaya vs.) adarlar.

Etimoloji ve isimler

Ramazan sözcüğünün, "kuru sıcak" anlamına gelen ramaḍ kökünden veya "güneşin güçlü ısısından çok fazla kızmış olan yer" manasındaki ramdâ' kelimesinden türediği düşünülmektedir. Bunun nedeni, muhtemelen Ramazan orucu ibadeti ilk uygulanmaya başlandığında yaz aylarına denk geliyor olmasıdır. Yine de kaynaklarda bu aya niçin ramazan adının verildiği hakkında farklı açıklamalar yer alır. Ancak en fazla kabul gören yoruma göre bu ay, rastladığı mevsim gereği çok sıcak ve yakıcı bir özelliğe sahip olduğu için bu isimle anılmıştır.Kamerî aylar belirli mevsimlerde sabit olmayıp farklı mevsimleri dolaştığı için bu izahı benimseyen bilginler, Arapların kamerî ayların eski adlarını değiştirirken her aya tesadüf ettiği zamanın özelliğine göre isim verdiklerini, ramazan isminin konulmasının da şiddetli sıcaklığın hüküm sürdüğü bir mevsime denk geldiğini belirtirler. Bazı kaynaklarda Arapların bu isimleri tespit ederken soğuk ve sıcağın aylara göre yer değiştirdiğini bilmedikleri kaydedilmektedir.

Türkiye Ermenisi yazarı Sevan Nişanyan'ın verdiği bilgilere göre Ramazan, İslam öncesindeki Arapların Ay takviminde Temmuz ile Ağustos aylarına verilen isimdir. Bu takvimde aylar, 12+1 sistemi (3 yılda bir ilave edilen 1 ay) sayesinde en fazla 30 günlük kaymalarla yılın aynı zamanlarında yaşanmaktaydı. Günümüzde Ramazan ayının zamanı, Ömer'in hâlifeliği zamanında düzenlenen Hicrî takvime göre belirlenmiştir. Hicrî takvim bir Ay takvimi olduğu için bir yılın uzunluğu, miladi takvimden 11–12 gün daha kısadır. Bunun sonucu olarak Ramazan ayı her sene miladi takvimde öne kayar. Yaklaşık olarak her 32 senede bir, Ramazan ayı aynı tarihlere denk gelir.

Günümüzde Azerbaycan, İran, Hindistan, Pakistan ve Türkiye gibi tarihi geçmişi Fars etkisine sahip olan bazı ülkelerdeki Müslüman topluluklar, bu ay için Ramazan veya Ramzan kelimesini kullanırlar. Kürtçede bu isim Remezan iken, Endonezcede ise İngilizcede olduğu gibi Ramadan'dır. Bangladeş'te ise bu ayın adı yerine Romzan veya Ramajāna kelimesi kullanılır.

Bunun yanı sıra, çoğu Müslüman ülkede Ramazan ayı ''11 Ayın Sultanı'' olarak da anılmaktadır. Hicrî takvimde toplam 12 ay olmasına rağmen bu tabir, Ramazan'ın diğer aylardan daha üstün olduğu ve dolayısıyla Ramazan'ın geriye kalan 11 ayın sultanı olduğu kabul edilerek verilmiştir.

Tarihçe

Orucun farz kılınması

Kur'an'da adı geçen ve değerine vurgu yapılan tek ay, Ramazan ayıdır. Müslümanlara oruç, hicretin 2. yılında (miladi 624) farz kılındı. Orucun farz kılındığını bildiren ayetlerin hemen ardından, Ramazan'ın "Kur'an'ın indirildiği ay" olduğu belirtilir ve bu aya ulaşanların oruç tutması emredilir. Konuyla ilgili ayetler şöyledir:

Ey iman edenler! Allah'a karşı gelmekten sakınmanız için oruç, sizden öncekilere farz kılındığı gibi, size de farz kılındı...

— Kur'an, Bakara Suresi, 183

Hicrî takvime geçiş

Ömer'in hilâfeti zamanında Arap Yarımadası'nda Persler, Romalılar ve başka medeniyetlerin kullandığı Güneş ve Ay takvimleri kullanılmaktaydı. Hicaz ve Asir bölgelerinde ise hem Güneş hem de Ay takvimi kullanılıyordu.

Miladi 639 yılında takvim oluşturma fikri ortaya çıkınca, yapılan istişareler sırasında Muhammed'in damadı, kuzeni ve sahabesi olan Ali bin Ebu Talib, oluşacak takvimin başlangıç tarihi olarak Peygamber Muhammed'in Medine'ye hicretini önermiştir. Ali'nin bu görüşü kabul edilmiştir, fakat Peygamber'in hicretinin Ay takviminin ilk ayı olan Muharrem'e değil de Rebiülevvel ayına denk gelmesi sonucunda tarih geriye alınmıştır. Buna göre Hicrî takvimin başlangıcı, Miladî takvime göre 23 Temmuz 622 tarihine denk gelir. Yılın dokuzuncu ayı da böylece Ramazan olur. Ramazan ayından önceki hicrî ay Şaban, Ramazan'dan sonraki ay ise Şevval ayıdır.

1 yılı 354 ya da 355 gün olarak alan, 12 kamerî aydan oluşan, İslam peygamberi Muhammed'in Mekke'den Medine'ye hicretini (622) başlangıç yılı (1. yıl) kabul eden Hicri takvim, Ay'ın Dünya çevresindeki dolanımını esas alan bir takvim sistemidir. Hicretin Muharrem ayı, yani takvimin başlangıç günü ya da ayıyla bir ilgisi yoktur.

Hicrî takvimin Ay takvimi olması sebebiyle, bu takvimdeki ayların mevsimlerle ilişkisi yoktur. Yani her ayın Güneş takvimine göre her yıl pozisyonu değişir ve böylece aylar mevsimler arasında gezinir; dolayısıyla belirli bir mevsimin ayı olmazlar. Bu sebeple Ramazan ayı ve oruç dönemi her sene değişir ve mevsimler arasında gezinir.

image
Afrika ülkesi Tunus'ta miladi 1999 yılını gösteren bir hicri takvim (Buradaki hicri takvim, 1419 yılını göstermektedir.)

İslam'da Ramazan

image
İslam'ın kutsal kitabı Kur'an, inanca göre Ramazan ayında inmeye başlamıştır.

Müslümanlarca sabır, ibadet, rahmet, mağfiret ve bereket ayı olarak kabul edilen, büyük bir coşku ve heyecanla karşılanan Ramazanın başlıca özelliklerinden biri, Kur'an'ın bu ayda indirilmeye başlanmış olup ayet ve hadislerde bin aydan daha hayırlı olduğunun bildirilmesidir.

Müslümanlara Kur'an'ın ilk ayetlerinin vahyedildiği Kadir Gecesi, bu ayın içindedir. Hangi gün olduğu bilinmemekle birlikte Ramazan ayının 27. gecesi, Kadir Gecesi olarak kabul edilmektedir. Bazı İslam bilginlerine göre ve hadislere göre ise Kadir Gecesi, Ramazan ayının son 10 günü içerisinde yer almaktadır. Hangi gün olduğu kesin olarak bilinmediği için Müslümanlar, Ramazan'ın bu son 10 gününü dikkatli ve bilinçli bir şekilde geçirirler.

Kadir Gecesi ile ilgili olarak, Kur'an'ın 97. suresi olan Kadir Suresi'nin ilk üç ayetinde ''Şüphesiz, biz O'nu Kadir gecesinde indirdik. Kadir gecesi bin aydan daha hayırlıdır.'' denmektedir.

Bu ayda Müslümanların Ramazan orucunu tutmaları farzdır. Ramazan orucunun tutulduğu bu ay boyunca, gün doğumundan önceki alacakaranlık (imsak) ile gün batımından sonraki alacakaranlık (iftar) arasında yemek, içmek ve cinsel ilişkide bulunmak Müslümanlara yasak kılınmıştır.

Oruç gecesinde kadınlarınıza yaklaşmak size helal kılındı. Onlar, size örtüdürler, siz de onlara örtüsünüz. Allah, kendinize zulmetmekte olduğunuzu bildi ve tövbenizi kabul edip sizi affetti. Artık eşlerine yaklaşın ve Allah'ın sizin için yazıp takdir etmiş olduğu şeyi arayın. Şafağın aydınlığı gecenin karanlığından ayırt edilinceye kadar yiyin, için. Sonra da akşama kadar orucu tam tutun. Bununla birlikte, siz mescitlerde itikafta iken eşlerinize yaklaşmayın. Bunlar, Allah'ın koymuş olduğu sınırlardır. Bu sınırlara yaklaşmayın. Allah, kendine karşı gelmekten sakınsınlar diye, ayetlerini insanlara böylece açıklar.

— Bakara 187, اُحِلَّ لَكُمْ لَيْلَةَ الصِّيَامِ الرَّفَثُ اِلٰى نِسَٓائِكُمْۜ هُنَّ لِبَاسٌ لَكُمْ وَاَنْتُمْ لِبَاسٌ لَهُنَّۜ عَلِمَ اللّٰهُ اَنَّكُمْ كُنْتُمْ تَخْتَانُونَ اَنْفُسَكُمْ فَتَابَ عَلَيْكُمْ وَعَفَا عَنْكُمْۚ فَالْـٰٔنَ بَاشِرُوهُنَّ وَابْتَغُوا مَا كَتَبَ اللّٰهُ لَكُمْۖ وَكُلُوا وَاشْرَبُوا حَتّٰى يَتَبَيَّنَ لَكُمُ الْخَيْطُ الْاَبْيَضُ مِنَ الْخَيْطِ الْاَسْوَدِ مِنَ الْفَجْرِۖ ثُمَّ اَتِمُّوا الصِّيَامَ اِلَى الَّيْلِۚ وَلَا تُبَاشِرُوهُنَّ وَاَنْتُمْ عَاكِفُونَۙ فِي الْمَسَاجِدِۜ تِلْكَ حُدُودُ اللّٰهِ فَلَا تَقْرَبُوهَاۜ كَذٰلِكَ يُبَيِّنُ اللّٰهُ اٰيَاتِه۪ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ يَتَّقُونَ ﴿١٨٧
image
Asya ülkesi İran'da bir iftar sofrası

Bakara Suresi'ne göre, Kur'an'ın İslam Peygamberi Muhammed'e gönderilmesi Ramazan ayında başlamıştır ve bu ay içinde "oruç" tutmak Müslümanlara emredilmiştir. İlgili ayet şöyledir:

“ (O sayılı günler), insanlar için bir hidayet rehberi, doğru yolun ve hak ile batılı birbirinden ayırmanın apaçık delilleri olarak Kur'an'ın kendisinde indirildiği Ramazan ayıdır. Öyle ise içinizden kim bu aya ulaşırsa, onu oruçla geçirsin. Kim de hasta veya yolcu olursa, tutamadığı günler sayısınca başka günlerde tutsun. Allah, size kolaylık diler, zorluk dilemez. Bu da sayıyı tamamlamanız ve hidayete ulaştırmasına karşılık Allah'ı yüceltmeniz ve şükretmeniz içindir. (Kur'an, Bakara 185) „

Dünyanın her yerindeki Müslümanlar, mübarek Ramazan ayında şafaktan alacakaranlığa kadar dünyevi arzulardan kaçınırlar. Yaptıkları bu alıştırmanın ulaşmaya hizmet ettiği birçok amaç vardır: Oruç, böyle zamanlarda umutsuzca ihtiyaç duyulan kalplerimize empati kurmayı amaçlar. Toplumun imtiyazsız bireylerinin acılarını ve ıstıraplarını hissetmeye teşvik eder.

Ramazan ayında oruç tutanların imsak saatinden, yani sabah namazı vaktine girmeden önce, belirli saatte yedikleri yemeğe ve bu yemeğin yendiği zaman aralığına ''sahur'' denir. Gün sonunda akşam ezanı okununca orucun açılmasına ve bu esnada yenen yemeğe ise ''iftar'' denir.

Ramazan gelenekleri ve âdetleri

Sahur

image
Ürdün'de bir sahur sofrası.

Sahur, sabahın erken saatlerinde, orucun başlamasından önce, yani imsak vaktinden önce Müslümanlar tarafından tüketilmesi sünnet olan son yemektir. Sahur, Ramazan ayında normal günlerdeki geleneksel üç öğünün yerini alır (kahvaltı, öğle ve akşam yemeği). Sahurda genellikle daha hafif olan kahvaltılık yiyecekler tüketilir.

Ramazan ayında Müslüman nüfusunun çoğunlukta olduğu ülkelerde, görevi insanları gece vakti sahur için uyandırmak olan kişiler bulunur. Bu kişilere musaharati denmektedir. Bu kişiler genellikle davul ve maniler ile sokaklarda gezerek insanları uyandırırlar. Bu gelenek Endonezya, Bangladeş, Mısır, Suriye, Sudan, Pakistan, Suudi Arabistan, Ürdün ve Filistin gibi ülkelerde hâlâ uygulanmaktadır.

Ramazan ayında Müslümanların oruç tutmadan önce yedikleri son yemek olan sahur, İslami gelenekler tarafından nimetlerin bir faydası olarak kabul edilir. Çünkü oruç tutan kişinin, orucun neden olduğu huysuzluk veya zayıflıktan kaçınmasını sağlar. Müslümanlar, Muhammed Peygamber'in ''Sahur yemeği yiyin, zira sahurda bereket vardır.'' sözü dolayısıyla sahur yemeğine çok önem verirler.

İftar

image
Sultanahmet Camii'nde toplu bir iftar sofrası; İstanbul, Türkiye.

İftar, Ramazan ayında Müslümanların oruçlu geçirdikleri günün sonunda akşam ezanı okunduktan sonra (güneşin batmasında) yenilen yemektir. İftar, Ramazan'ın dini geleneklerinden biridir ve genellikle bir topluluk olarak, Müslümanların oruçlarını birlikte açmak için bir araya geldikleri şekilde yapılır. Yemek, gün batımına yakın akşam ezanından hemen sonra tüketilir.

İftar sofralarında genel olarak, sahurdakinin aksine biraz daha ağır yemekler bulunur. Geleneksel olarak bazı Müslümanlar, İslam peygamberi Muhammed'e öykünerek oruçlarını hurma ile açmayı tercih ederler. Hurma olmadığında ise, su ile açarlar.

Maddi imkâna sahip olanların, özellikle fakir kimselere iftar yemeği yedirmesi güzel bir davranış olarak görülür. Peygamber Muhammed de Müslümanları orucunu açacak kimseleri sofralarında bulundurmaya teşvik ettiğinden dolayı bazı Müslümanlar buna son derece önem verirler. Oruç ve iftarların fert ve aile hayatında taşıdığı öneme paralel olarak, İslam toplumlarında öteden beri birçok Ramazan âdeti ortaya çıkmış ve bir dizi iftar geleneği oluşmuştur.

image
İran'da bir halk iftar sofrası
image
Mısır'da toplu bir iftar sofrası

Teravih namazı

image
Ukba Ulu Camii'nde kılınan bir terâvih namazı; Kayrevan, Tunus.

Terâvih namazı, kutsal Ramazan ayında her gece kılınan bir nafile namazdır. Teravih kelimesi, "dinlenmek ve rahatlamak" anlamına gelir ve Arapçadan türetilmiştir. Erkekler ve kadınlar için sünnet-i müekkede (Muhammed Peygamber'in devamlı şekilde işlediği, fakat nadiren terk etmiş olduğu, vacip ya da farz olmayan amelleri) olarak kabul edilir ve yirmi rekat cemaatle kılınır. Tek başına da kılınabilir. Cemaat ile kılınması daha makbul görülür. Her iki rekatta veya her dört rekatta ara verilerek kılınır. Sekiz rekatta da kılınabilir.

Teravih namazının vakti, yatsı namazından sonra başlar ve sabah namazı vakti gelinceye kadar devam eder. Teravih namazı vakti içinde kılınmazsa, vakti dışında ne cemaatle, ne de tek başına kazâ (telafi) edilmez.

Teravih namazını başlangıçta cemaate bizzat kıldıran Peygamber Muhammed, Müslümanların yükünü arttırabileceği düşüncesiyle bu uygulamadan vazgeçmiştir. Onun bu namazı iki veya üç gün mescitte kıldırdığı, cemaatin gittikçe çoğaldığını görünce ise mescide çıkmadığı ve bunu, Allah'ın bu namazı farz kılabileceği endişesiyle yaptığını söylediği rivayet edilir. Teravihin tek başına kılınmasına Ebû Bekir döneminde devam edilmiştir. Bu uygulamanın camide meydana getirdiği dağınıklığı, artık farz kılınma ihtimali bulunmadığını ve Peygamber'in konuyla ilgili sözünden çıkan anlamı dikkate alan Ömer, 635 yılında Ubeyy bin Kâb’dan cemaate teravih namazı kıldırmasını istemiş ve bu uygulama günümüze kadar sürmüştür.

Kur'an okunması

Müslümanlar, Ramazan'ın otuz günü boyunca, otuz cüz'den (bölümden) oluşan Kur'an'ın tamamını okumaya teşvik edilir. Bazı Müslümanlar, ay boyunca gözlemlenen otuz teravih seansının her birine bir cüz'ün okunmasını dahil eder. Sonuç olarak birçok Müslüman, bu ayda kutsal kitap Kur'an'ın tamamını okumaya çalışır (hatmetmek).

Maddi hayır uygulamaları

image
Tayvan'da zekat bağış kutuları

Terim olarak "asli ihtiyaçlar" dışında nisab miktarı mala sahip olan ve bu sebeple zengin sayılan her Müslümanın, bu zenginliği üzerinden bir tam yıl geçtiğinde dinî yükümlülük gereği hayır amaçlı vermesi gereken miktara zekat denir. Bu uygulama, İslam dininin şartlarından biri olarak zorunludur. Müslümanlar, Ramazan ayında iyi işlerin, yılın diğer zamanlarından daha cömertçe ödüllendirildiğine inanırlar. Sonuç olarak birçok Müslüman bu ay boyunca yıllık zekatlarının daha büyük bir kısmını, hatta tamamını verirler.

Bunun dışında fıtır sadakası veya fitre olarak bilinen bir zekat uygulaması da vardır. Buna göre, temel ihtiyaçların dışında yeterli miktarda mala sahip olan her Müslümanın Ramazan ayında vermesi vacip olan bir sadakadır. Fitre kişi başına verilir. Ailedeki bütün bireylerin fitresini büyüklerden biri verir. Miktarı, bir kişinin günlük yiyecek ihtiyacı kadardır.Türkiye'de, her yıl kişi başına verilecek olan miktarı Diyanet İşleri Başkanlığı belirler.

Kadir Gecesi

Ramazan Bayramı

image
Malezya'da bir Ramazan Bayramı sofrası.

Ramazan Bayramı veya halk arasındaki başka bir adla Şeker Bayramı, İslam âleminde Ramazan'ın bitişinin ardından üç gün boyunca kutlanan dinî bayramdır. Hicri takvime göre 10. ay olan Şevval ayının ilk üç gününde kutlanır. Bayramdan bir önceki gün, Ramazan ayının son günü olan arifedir. Ramazan Bayramı, Ramazan ayı boyunca tutulması farz kılınan orucun da sonunu ifade eder. Bayramın ilk günü oruç tutulmaz ve bu günde oruç tutmak mekruh veya haram olarak görülür.

Ramazan Bayramı'nın ilk gününde camilerde bayram namazı kılınır. Bayram namazını genellikle erkekler kılar. Bayram namazından sonra ise hutbe okunur. Bayram boyunca Müslümanlar eş, dost ve akraba ziyaretleriyle birbirlerinin bayramını kutlarlar. Bu ziyaretler esnasında genellikle kolonya, tatlı ve şekerlemeler ikram edilir.

Bayramda bakımlı ve temiz giyinmek âdettendir. Herkes en yeni kıyafetlerini giymeye çalışır. Bayramda çocuklara, ailelerin bütçesi elverdiğince yeni kıyafetler alınır. Bazı büyükler, ellerini öpen çocuklara hediye veya harçlık verirler. Çocuklar ufak gruplar hâlinde kapı kapı dolaşarak şekerleme toplarlar.

Diğer gelenekler

image
Gölge oyunu, Ramazan'da meşhurdur.
image
Arnavutça "Hoşgeldin Ramazan" yazan bir mahyâ; Edhem Bey Camii, Tiran.

Nüfusunun çoğunluğu Müslüman olan ülkelerde kutlanan Ramazan ayı, çoğunlukla 30 gün sürmekle beraber 29 gün de sürmektedir. Bu, Ay'ın hilalinin görünüş zamanına göre değişmektedir. Bu ayda Müslümanlar, İslam'ın beş temel farzından biri olan oruç tutma ibadetlerini gerçekleştirseler de, Ramazan ayı sadece oruç ayı olarak görülmez. Müslüman toplumlarda bu ayda uygulanan bazı gelenekler, âdetler ve yalnızca bu aya özel olan uygulamalar da mevcuttur. Birçoğu eskide kalan uygulamalardan bazıları şunlardır:

  • Sahur ve iftar sofraları: Ramazan aylarında, akrabaların veya komşuların evlerine misafir olup iftar yemeğini birlikte yemek âdettendir.
  • Ramazan pidesi: Ramazan aylarında ekmek fırınlarında özel olarak hazırlanan, yüzeyine yumurta sürülebilen, üzerine susam veya çörek otu serpiştirilen bir ekmektir.
  • Ramazan davulu: Ramazan ayında, sahur vakitlerinde mahalle aralarında gezinilerek insanları sahura ve oruca uyandırmak için davul kullanılır. Ramazan davulu, bu ayın vazgeçilmez âdetidir. Zamanla bu gelenek teknolojiye yenik düşse de, günümüzde bazı Müslüman ülkelerde bu âdet hâlâ sürmektedir.
  • Askıda pide: Ramazan'da ekmek fırınlarında, gönüllü olarak birkaç ekmek veya pide, dükkânın önünde bulunan askıya bırakılır. Amaç, çok fakir olup da ekmek almaya gücü yetmeyen kimselerin bundan faydalanmasıdır.
  • İftar topu: Müslümanların oruçlu geçirdikleri gün sonunda, akşam ezanı vaktiyle birlikte iftar vaktinin geldiğini haber veren top ateşidir. Osmanlı döneminden kalmadır. Günümüzdeki gibi ses sistemlerinin olmadığı devirlerde bir zaruret iken, bugün gelenek şeklinde bazı Müslüman ülkelerde sürdürülür.
  • Veresiye defterinden tanınmadık birisinin borcunu silme: Osmanlı İmparatorluğu döneminden kalma bir gelenektir. Maddi olarak durumu yerinde olan birisi, bir bakkala veya markete giderek veresiye defterinden rastgele bir sayfa kopartır ve o sayfada bulunan toplam borcu öder. Bundan dolayı borcu ödeyen de, borcu ödenen de birbirlerinden habersiz olur.
  • Hacivat ve Karagöz gölge oyunu: Ramazan ayına özel olarak düzenlenen Ramazan şenliklerinde, genellikle gölge oyunu oynatılır.
  • Ramazan şenlikleri: Bu aya özel olarak düzenlenen şenliklerdir. İftar ile sahur vakti aralığında düzenlenirler.
  • Cami minarelerine mahya asmak: Ramazan ayı gelince, cami minarelerine ışıltılı, aydınlatıcı, sade, hoş ve güzel sözlü süslemeler yapılır. Bunlara mahya denir. Mahyalara genellikle ''Hoş Geldin 11 Ayın Sultanı!'', ''Ya Şehri Ramazan!'', ''Ramazan Geldi Hoş Geldi!'' gibi cümleler yazılır.

Ramazan mutfağı

image
Hurma, Ramazan'da iftariyelik olarak tüketilir.
image
Sütlü bir tatlı olan güllaç, çoğunlukla Ramazan ayında yenir.

Ramazan'da, gece yarısından sonra kalkılıp yiyilen yemeğe sahur denir. Sahur sofralarında genellikle kahvaltılıklar ve hafif yiyecekler yer alır. İftar sofralarında ise biraz daha ağır yiyecekler veya midenin rahatsız olmaması için sulu yemekler (çorba) bulunur. Tatlılar ise, çoğunlukla iftar yemeğinden sonra tüketilir.

Daha çok Ramazan'da tüketilen bazı yemekler, içecekler, tatlılar şunlardır:

Yiyecekler

  • Hurma
  • Çorba
  • Zeytin
  • Pişi
  • Pide

Tatlılar

  • Güllaç
  • Baklava

Şerbetler

    Oruç tutma oranları

    ABD'li Pew Araştırma Merkezi'nin dünya çapında 38.000'den fazla Müslüman ile yaptığı 2012 tarihli bir anket, Ramazan ayının yaygın bir şekilde kutlandığını gösteriyor. Anket yapılan 39 ülke ve bölgede elde edilen %93'lük bir veri, Müslümanların kutsal ayda oruç tuttuklarını söylüyor. Müslümanlar arasında oruç tutma oranının yüksek olduğu bölgeler arasında Güneydoğu Asya, Güney Asya, Orta Doğu, Kuzey Afrika, Afrika Boynuzu ve Sahra Altı Afrika'nın çoğu yer almaktadır. Yüzdeler, Orta Asya ve Güneydoğu Avrupa'da daha düşüktür. Ayrıca, bu 39 ülkedeki Müslümanların ortalama %77'si zekat verdiklerini de söylüyor.

    Orucun sağlığa etkileri

    Ramazan orucu, sağlıklı bireyler için güvenli kabul edilir; ancak önceden belirli koşullara sahip bireyler için risk oluşturabilir. İslam alimlerinin çoğu, hasta olanlar için oruç tutmanın gerekli olmadığını söylerler. Ayrıca aşırı yaşlılar ve ergenlik öncesi çocuklar da oruç tutmaktan muaftır. Hamile veya emzikli kadınlar ise bazı görüşlere göre Ramazan ayında oruç tutmaktan muaf tutulurken, bazı görüşlere göre ise sadece oruç tutmanın kendilerine veya bebeklerine zarar vermesinden korktukları takdirde muaf tutulurlar.

    Sahur ve iftar vakitleri arasında su alımı azaldığı için vücutta terleme hızlanırken, sıvı kaybı da artıyor. Uzmanlara göre iftar ve sahur vakitlerindeki öğünlerde karbonhidrat ve bazı yağların gerekli düzeyde alınması, enerji üretimi için şarttır. Aynı zamanda dengeli bir biçimde protein, tuz ve su gibi besinleri almak da önemlidir.

    İngiltere'deki Cambridge Üniversitesi Hastanesi'nin Anestezi ve Yoğun Bakım Danışmanı Dr. Razeen Mahroof, orucun bazı faydalarına değinerek, "Gündelik hayatta çok daha fazla kalorili gıda alıyoruz ve vücudumuz, hastalıkları atlatmak gibi önemli görevleri yerine getiremez oluyor." demiştir. Mahroof, "Oruç sırasında bu durum yeniden dengeleniyor. Vücut yeniden daha önemli fonksiyonlarına odaklanıyor, enfeksiyonlarla savaşması ve hastalıklardan iyileşmesi de kolaylaşıyor." diye devam ediyor.

    Oruç, birçok uzmana göre genel olarak sağlığa faydalıdır. Yine Dr. Mahroof, bunu bir şarta bağlamaktadır: "Oruç tutmak neyi ne zaman yediğimize odaklanmamızı sağladığı için sağlığa faydalı, ama Ramazan'daki bir aylık dönemi uzatıp sürekli oruç tutulmasını önermiyoruz."

    Bölgesel Ramazan kanunları

    İslam dini, Ramazan aylarında gayrimüslimlerin gündüz vakti katiyen yemek yememeleri hakkında hiçbir şey söylemez. Ancak bazı Müslüman ülkelerde, Ramazan'da gündüz saatlerinde halka açık yemek yemek suçtur.Mısır'da Ramazan ayında alkol satışı yasaktır.

    Ramazan ayında halka açık bir yerde yeme, içme veya sigara içme, Kuveyt,Suudi Arabistan,Cezayir ve Malezya gibi ülkelerde para cezasına veya hapis cezasına neden olabilir. Birleşik Arap Emirlikleri'nde ise ceza, toplum hizmetidir.

    Bazı ülkelerde ise, vakti zamanında Ramazan'ın kutlanması kısıtlandı. SSCB döneminde Ramazan uygulaması yetkililer tarafından bastırıldı.Arnavutluk'ta, komünist dönemde Ramazan şenlikleri yasaklandı; ancak birçok Arnavut bu dönemde gizlice oruç tutmaya devam etti.

    Çin'in Sincan bölgesinde 2012'den beri Ramazan orucunun yasaklandığı yaygın olarak bildiriliyor. Hükûmet tarafından oruçluyken yakalananlar, bir "yeniden eğitim kampına" gönderilebilir.

    Bazı ülkeler ise değiştirilmiş çalışma programları uygular. Birleşik Arap Emirlikleri'nde çalışanlar günde altı saatten ve haftada otuz altı saatten fazla çalışamazlar.Katar, Umman, Bahreyn ve Kuveyt de benzer yasalara sahiptir.

    Başka bölgelerde Ramazan

    Dünya yörüngesinde

    image
    Uluslararası Uzay İstasyonu'nda görevli olan Müslüman astronotlar, ibadetlerinin vakitlerini Dünya'daki zaman dilimine göre ayarlarlar.

    Uzaydaki Müslüman astronotlar, dini uygulamalarını Dünya'daki son konumlarının zaman dilimine göre planlarlar. Örneğin bu, ABD'nin Florida eyaletindeki Kennedy Uzay Merkezi'nden fırlatılan Malezyalı bir astronotun, orucunu Florida'nın doğu saatindeki gün doğumu ve gün batımına göre ayarlayacağı anlamına geliyor. Buna, günlük namaz vakitleri ile Ramazan için gün batımı ve gün doğumu da dahildir.

    Kutup bölgelerinde

    Şafaktan gün batımına kadar geçen süre, Güneş'in yaz veya kış gündönümüne göre dünyanın farklı yerlerinde değişir. Çoğu Müslüman, Ramazan ayında 11 ila 16 saat kadar oruç tutar. Ancak kutup bölgelerinde, yaz aylarında şafak ile gün batımı arasındaki süre 22 saati geçebilir. Örneğin, 2014'te İzlanda'nın başkenti Reykjavik ve Norveç'in Trondheim kentindeki Müslümanlar, neredeyse 22 saat oruç tutarken, Avustralya'nın Sidney kentindeki Müslümanlar ise sadece yaklaşık 11 saat oruç tuttular. Kesintisiz gece veya gündüz ile karakterize edilen bölgelerde, bazı Müslümanlar gün doğumu ve gün batımının yaşandığı en yakın şehirde gözlemlenen oruç programını takip ederken, diğerleri Mekke saatini takip eder.

    Galeri

    • image
      Ramazan pidesi
    • image
      Mısır'da süslenmiş Ramazan fenerleri
    • image
      Mısır'da ışıklarla süslenmiş bir cami
    • image
      Ürdün'de Ramazan fenerleri
    • image
      Orta Doğu barış görüşmeleri sırasında, dönemin Mısır Devlet Başkanı Hüsnü Mübarek ve İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, resmen gün batımı olup olmadığını görmek için kol saatlerine bakıyorlar. (1 Eylül 2010, ABD)
    • image
      Osmanlı padişahları ve halifelerinin oruçlarını açtığı Topkapı Sarayı'ndaki altın yaldızlı iftar çardağı (İstanbul, Türkiye)
    • image
      Sultanahmet Camii'nde ''Ya Şehri Ramazan'' yazan bir mahya (İstanbul, Türkiye)

    İlgili programlar

    • Türkiye'de Ramazan ayı boyunca çeşitli televizyon kanallarında, Ramazan ayı ile ilgili ve özellikle de sahur ile iftar vakitleri arasında yayınlanan programlar bulunur. Bu programlar genellikle din, yemek, seyahat ve gelenek gibi temalar üzerine kurulur. Bu programların en ünlüsü ve en rağbet göreni, yaklaşık 10 yıldır Atv kanalında yayınlanan Prof. Dr. Nihat Hatipoğlu'nun sahur ve iftar programlarıdır. Önceleri İstanbul'daki Sultanahmet Meydanı'nda halka açık bir şekilde yayınlanan program, son 3 yıldır COVID-19 pandemisi nedeniyle yayınlarını Atv stüdyolarında sürdürmektedir.
    • Ramazan ayında, TRT Çocuk kanalında Ramazan Tayfa, , , , gibi bu ayla ilgili olan çizgi filmler yayınlanmaktadır.
    • 2019 yılının Haziran ayında, o senenin Ramazan Bayramı haftasında, TRT 1'de yayınlanan Dengi Dengine isimli 5 bölümlük mini dizi, Ramazan ayını konu almıştır.
    • Türkiye'de bazı haftalık diziler, Ramazan ayı geleneklerini ve yaşantılarını bu ay süresince dizinin senaryosuna aktarabiliyorlar.

    Ayrıca bakınız

    • Ramazan (takvim ayı)
    • Yom Kippur
    • Ramazan Bayramı
    • İslam
    • Muhammed
    • İslam'ın şartları
    • İslam dünyası

    Notlar

    1. ^ Günümüzde Ramazan ayı, nüfusunun çoğunluğu Müslüman olan ülkelerde büyük çapta kutlanırken, dünyanın neredeyse tüm diğer ülkelerinde ise küçük çapta da olsa kutlanmaktadır.
    2. ^ Ramazan'da iftardan sonra kılınan terâvih namazı sadece Sünniler tarafından meşru bir ibadet sayılmaktadır. Şiiler ve Râfizîler gibi bazı İslam mezhepleri, bu ritüeli bid'at kabul edip uygulamazlar.

    Kaynakça

    1. ^ (İngilizce). World Population Review. 24 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2023. 
    2. ^ Ambalu, Shulamit; Coogan, Michael David; Feinstein, Eve Levavi; Freedman (Rabbi), Paul; Philip, Neil; Stobart, Andrew; Thompson, Mel; Tieszen, Charles Lowell; Weeks, Marcus (2014). Dinler Kitabı. Alfa Basım Yayım Dağıtım. ss. 267-268. ISBN . Erişim tarihi: 17 Eylül 2023. 
    3. ^ "Ramazan kelimesinin tüm Türkçe Arapça çevirisi ve anlamı". almaany.com. Erişim tarihi: 17 Eylül 2023. 
    4. ^ (İngilizce). Encyclopedia Britannica. 15 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2023. 
    5. ^ . hadithcollection.com. 19 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Temmuz 2012. 
    6. ^ . hadithcollection.com. 23 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Temmuz 2012. 
    7. ^ Özbuğday, Şükrü. "Oruçla İlgili Hükümler". Diyanet Dergi. 1 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Şubat 2022. 
    8. ^ . Diyanet Din İşleri Yüksek Kurulu. 12 Temmuz 2017. 12 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2023. 
    9. ^ . hadithcollection.com. 15 Ocak 2013. 15 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2022 – web.archive.org vasıtasıyla. 
    10. ^ (İngilizce). PBS NewsHour. 22 Mart 2023. 22 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2023. 
    11. ^ "Ramazan Kelimesinin Kökeni ve Anlamı". etimolojiturkce.com. 10 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Şubat 2022. 
    12. ^ a b c Günay, Hacı Mehmet. "RAMAZAN". TDV İslâm Ansiklopedisi. 24 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Şubat 2022. 
    13. ^ Sadıkoğlu, Muhammed Rıdvan (24 Ekim 2021). Leküm Dinüküm Veliyedin. 3. cilt. İnsan İnsana Emanettir. 27 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Şubat 2022. 
    14. ^ Hanks, Patrick; Lenarčič, Simon; McClure, Peter, (Ed.) (2003). Ramadan. Oxford Dictionary of English 2e. Oxford University Press.  |erişim-tarihi= kullanmak için |url= gerekiyor ()
    15. ^ . hadithcollection.com. 12 Haziran 2018. 12 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2022. 
    16. ^ "Ramazan". Nişanyan Sözlük. 8 Ekim 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Ekim 2023. 
    17. ^ a b Akgür, A. Necati. "TAKVİM". TDV İslâm Ansiklopedisi. 27 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Şubat 2022. 
    18. ^ a b . Sorularla İslamiyet. 1 Haziran 2016. 1 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2022 – web.archive.org vasıtasıyla. 
    19. ^ "Niçin Ramazan ayına 11 ayın sultanı denilmektedir?". www.fetva.net. 25 Ağustos 2009. 17 Nisan 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Şubat 2022. 
    20. ^ Aliyev, Rafig Y. (Haziran 2013). Loud Thoughts on Religion: A Version of the System Study of Religion (İngilizce). Trafford Publishing. ISBN . 27 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Şubat 2022. 
    21. ^ . Sorularla İslamiyet. 2 Haziran 2006. 26 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2022. 
    22. ^ "Oruç ile ilgili ayetler ve mealleri". kuranvemeali.com. 2 Nisan 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Ekim 2023. 
    23. ^ Çağala, Cüneyt (13 Eylül 2016). . TechWorm. 13 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2022. 
    24. ^ Ad-Dausaree, Mahmood Bin Ahmad Bin Saaleh (2006). The Magnificence of Quran (İngilizce). Darussalam Publishers. 27 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Şubat 2022. 
    25. ^ . web.archive.org. 15 Ocak 2013. 8 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2022. 
    26. ^ . web.archive.org. 15 Ocak 2013. 8 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2022. 
    27. ^ Özervarlı, M. Sait; Uzun, Mustafa İsmet. . TDV İslâm Ansiklopedisi. 1 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2021. 
    28. ^ Kur'an-ı Kerim Meali, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, Ankara, 2006. (11. baskı)
    29. ^ İslâm Fıkıh Ansiklopedisi,Prf.Dr.Vehbe Zuhaylî, Cilt 3 sayfa 189-190
    30. ^ Hak Dini Kur'an Dili,Elmalılı M.Hamdi Yazır, Cilt 1 sayfa 539-540
    31. ^ Kur'an-ı Kerim Meali, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 11. basım, Ankara, 2006.
    32. ^ Kur'an-ı Kerim Meali, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, ''11. basım'', Ankara, 2006.
    33. ^ "What is Ramadan Fasting?". Transparent Hands. 2 Nisan 2020. 11 Ekim 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Ekim 2021. 
    34. ^ "Sahur Nedir? Ne Zaman Başlar, Biter?". Nefis Yemek Tarifleri. 15 Mart 2021. 27 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Şubat 2022. 
    35. ^ "SAHUR - TDV İslâm Ansiklopedisi". TDV İslam Ansiklopedisi. 27 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Şubat 2022. 
    36. ^ "Ramadan Mesaharati". Arab News (İngilizce). 10 Ağustos 2011. 21 Aralık 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Şubat 2022. 
    37. ^ "Qasida - Banglapedia". en.banglapedia.org. 27 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Şubat 2022. 
    38. ^ . web.archive.org. 15 Ocak 2013. 15 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2022. 
    39. ^ Buhari, Savm 20
    40. ^ . web.archive.org. 15 Ocak 2013. 15 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2022. 
    41. ^ Stoeltje, Melissa Fletcher (23 Ağustos 2009). "Muslims fast and feast as Ramadan begins". mySA (İngilizce). 27 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Şubat 2022. 
    42. ^ Bad author - no name (2003). The Oxford dictionary of Islam. Internet Archive. Oxford University Press. ISBN . 
    43. ^ "Understanding Muslim Fasting Practices". www.todaysdietitian.com. 27 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Şubat 2022. 
    44. ^ "İFTAR - TDV İslâm Ansiklopedisi". TDV İslam Ansiklopedisi. 10 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Şubat 2022. 
    45. ^ . web.archive.org. 18 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2022. 
    46. ^ "Teravih Kelime Kökeni, Kelimesinin Anlamı - Etimoloji". www.etimolojiturkce.com. 27 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Şubat 2022. 
    47. ^ "TERAVİH - TDV İslâm Ansiklopedisi". TDV İslam Ansiklopedisi. 24 Ocak 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Şubat 2022. 
    48. ^ a b c d "Teravih namazı nasıl kılınır? Teravih namazı kaç rekat?". TRT Haber. 27 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Şubat 2022. 
    49. ^ a b c d "TERAVİH - TDV İslâm Ansiklopedisi". TDV İslam Ansiklopedisi. 24 Ocak 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Şubat 2022. 
    50. ^ "All About Ramadan, Islam's Holy Month". Learn Religions (İngilizce). 27 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Şubat 2022. 
    51. ^ a b "ZEKÂT - TDV İslâm Ansiklopedisi". TDV İslam Ansiklopedisi. 31 Ekim 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Şubat 2022. 
    52. ^ . web.archive.org. 22 Aralık 2015. 22 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2022. 
    53. ^ "Zekat nedir, kimlere verilir, nasıl hesaplanır? İşte 10 soruda zekat". TRT Haber. 27 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Şubat 2022. 
    54. ^ "Fıtır sadakası nedir ve ne zaman verilir?". Hürriyet. 27 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Şubat 2022. 
    55. ^ "Fıtır sadakası nedir ve ne zaman verilir? : Din İşleri Yüksek Kurulu Başkanlığı : Dini Bilgilendirme Platformu". kurul.diyanet.gov.tr. 27 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Şubat 2022. 
    56. ^ "FİTRE - TDV İslâm Ansiklopedisi". TDV İslam Ansiklopedisi. 26 Ekim 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Şubat 2022. 
    57. ^ Din İşleri Yüksek Kurulu, 2021 yılı fitre miktarını açıkladı! 27 Şubat 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Erişim tarihi: 27 Şubat 2022)
    58. ^ . web.archive.org. 27 Mayıs 2016. 27 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2022. 
    59. ^ "Oruç tutulması yasak olan günler hangileridir? : Din İşleri Yüksek Kurulu Başkanlığı : Dini Bilgilendirme Platformu". kurul.diyanet.gov.tr. 10 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Şubat 2022. 
    60. ^ a b "Bayram Namazı Nasıl Kılınır? Bayram Namazı Kaç Rekat?". Milliyet. 27 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Şubat 2022. 
    61. ^ Dinler Kitabı (The Religions Book), Alfa Yayınları, 2019.
    62. ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 11 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Şubat 2022. 
    63. ^ "Eid al-Fitr in the United States". www.timeanddate.com (İngilizce). 27 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Şubat 2022. 
    64. ^ "RAMAZAN - TDV İslâm Ansiklopedisi". TDV İslam Ansiklopedisi. 24 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Eylül 2021. 
    65. ^ a b "Ramazan ayının vazgeçilmez gelenekleri". TRT Haber. 20 Eylül 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Eylül 2021. 
    66. ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Şubat 2022. 
    67. ^ "Osmanlı'dan Günümüze 9 Ramazan Geleneği". Nefis Yemek Tarifleri. 29 Mart 2021. 20 Eylül 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Eylül 2021. 
    68. ^ a b c d Ghani, Fatima. "Most Muslims say they fast during Ramadan". Pew Research Center (İngilizce). 10 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Şubat 2022. 
    69. ^ Abolaban, Heba; Al-Moujahed, Ahmad (2017). "Muslim patients in Ramadan: A review for primary care physicians". Avicenna Journal of Medicine. 7 (3): 81-87. doi:10.4103/ajm.AJM_76_17. ISSN 2231-0770. (PMC) 5525471 $2. (PMID) 28791239. 13 Nisan 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Şubat 2022. 
    70. ^ "Oruçtan kimler muaf? Kimler oruç tutmayabilir? Hangi durum ve şartlarda oruç tutulmayabilir? Oruç tutmamanın şartı nedir?". Haberler.com. 16 Nisan 2020. 10 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Şubat 2022. 
    71. ^ a b c "Oruç tuttuğunuzda vücudunuzda neler olur?". BBC News Türkçe. 10 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Şubat 2022. 
    72. ^ Williams, Jennifer (6 Haziran 2016). "9 questions about Ramadan you were too embarrassed to ask". Vox (İngilizce). 29 Ocak 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Şubat 2022. 
    73. ^ "Egypt's tourism minister 'confirms' alcohol prohibition on Islamic holidays beyond Ramadan - Politics - Egypt". Ahram Online. 10 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Şubat 2022. 
    74. ^ . web.archive.org. 7 Ocak 2020. 7 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2022. 
    75. ^ "Taking it to heart". The Economist. 9 Haziran 2016. ISSN 0013-0613. 10 Haziran 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Şubat 2022. 
    76. ^ . web.archive.org. 11 Aralık 2008. 11 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2022. 
    77. ^ . web.archive.org. 1 Mart 2010. 1 Mart 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2022. 
    78. ^ James Minahan, Eski Sovyetler Birliği'nin Çeşitli Halkları: Bir Referans Kaynak Kitabı, s. 133
    79. ^ . Arab News (İngilizce). 25 Nisan 2020. 26 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2022. 
    80. ^ "China region bans Muslims from fasting during Ramadan". The National (İngilizce). 1 Ağustos 2012. 10 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Şubat 2022. 
    81. ^ "Residents of Uyghur-Majority County in Xinjiang Ordered to Report Others Fasting During Ramadan". Radio Free Asia (İngilizce). 10 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Şubat 2022. 
    82. ^ "Araplar Ramazan'da 5 saat çalışacak". Körfez Haberi. 5 Mayıs 2019. 10 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Şubat 2022. 
    83. ^ "Birleşik Arap Emirlikleri´nde Çalışmak". Yurtdışında Çalışmak. 13 Şubat 2021. 10 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Şubat 2022. 
    84. ^ Uluslararası Uzay İstasyonu'nda (ISS) İbadet Yapma Kılavuzu
    85. ^ Donadio, Rachel (9 Aralık 2007). "Interstellar Ramadan". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 10 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Şubat 2022. 
    86. ^ "Ülkelere göre oruç tutma süreleri". www.aa.com.tr. 10 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Şubat 2022. 
    87. ^ "Find Out Who Will Be Fasting For Over Twenty Hours". HuffPost (İngilizce). 27 Haziran 2014. 10 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Şubat 2022. 
    88. ^ "Jebara: The fasting of Ramadan is not meant to punish". ottawacitizen (İngilizce). 7 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Şubat 2022. 
    89. ^ "Arctic Ramadan: fasting in land of midnight sun comes with a challenge". the Guardian (İngilizce). 3 Temmuz 2016. 7 Mart 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Şubat 2022. 
    90. ^ "Nihat Hatipoğlu zoom ile canlı yayına nasıl bağlanılır? Nihat Hatipoğlu iftar ve sahur programına nasıl katılınır?". takvim.com.tr. 11 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Şubat 2022. 
    91. ^ "TRT Çocuk 13 Nisan 2021 tarihli Yayın Akışı - Canlı Yayın Akışı Dizi ve Programları". TRT Haber. 27 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Şubat 2022. 
    92. ^ "Dengi Dengine oyuncuları ve konusu nedir?". hthayat.haberturk.com. 3 Haziran 2019. 27 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Şubat 2022. 
    93. ^ Haber7. "Gönül Dağı 24.bölüm fragmanı: Milyonları tesiri altına aldı! Sevenlerinin övünç kaynağı oluyor". Haber7. 11 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Şubat 2022. 

    Dış bağlantılar


    Ramazan
    hakkında daha fazla bilgi edinin
    image Commons'ta dosyalar
    image Vikihaber'de haberler
    image Vikisöz'de alıntılar
    • Diyanet İşleri Başkanlığı, Ramazan 24 Kasım 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Türkçe)

    wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar

    Ramazan Arapca رمضان hicri takvime gore 9 ay ve Islam inancina gore Peygamber Muhammed e Kur an ayetlerinin inmeye basladigi ayni zamanda Muslumanlarca oruc tutulmaya ve teravih namazinin kilinmaya baslandigi aydir Bu ayda oruc tutmak Islam in bes temel sartindan biridir Ramazan Ay in hilal gorunumunun ilk gorulusunden itibaren 29 veya 30 gun boyunca surmektedir RamazanYukaridan asagiya ve soldan saga Istanbul daki Sultanahmet Camii nde Ya Sehri Ramazan yazan bir mahya 2006 Ramazan in baslangicini isaret eden hilal seklinde bir Ay Ramazan feneri diye de adlandirilan sus esyasi Banglades te bir iftar tabagindaki yiyecekler Endonezya nin Bati Sumatra kentindeki bir camide teravih namazi kilan erkek ve kadinlar Ramazan da Kur an okuyan Dogu Asyali bir cift Kudus te Ramazan suslemeleri Resmi adiArapca رمضان Azerice Ramazan Bengalce রমজ ন Ramajana Endonezce Ramadan Farsca رمضان Ramazan Hintce रमज न Ramzan Ingilizce Ramadan Ispanyolca Ramadan Kurtce ڕەمەزان Remezan Turkce Ramazan Urduca رمضان Ramzan Diger adi11 Ayin Sultani Sehr i RamazanUlkeNufusunun cogunlugu Musluman olan ulkeler Endonezya Pakistan Banglades Nijerya Misir Iran Turkiye Bosna Hersek Filistin Fas 40 dahaKutlayanlarMuslumanlarTuruIslamiOnemiYardimlasma bereket tovbe ve hosgoru ayiBaslamaSaban ayinin son gecesiBitisRamazan ayinin son gecesiTarihDegisken Hicri Ay takvimine gore Onceki 11 Mart 9 Nisan 2024 Sonraki 1 29 Mart 2025TorenlerOruc tutmak Fitre ve zekat vermek Teravih namazi kilmak Kadir GecesiGeleneklerIftar sahur Ramazan davulu golge oyunu Ramazan pidesi Ramazan senlikleri camilere mahya asmak askida pide fitir sadakasi Kur an hatmetmek vb SiklikYilda bir kere 29 veya 30 gun Baglantili gunlerRamazan Bayrami Islam a gore bu ayda safaktan gun batimina kadar oruc tutmak akut veya kronik hastaligi olan seyahat eden asiri yasli emziren hamile seker hastasi ve ergenlige girmemis olan kisiler disinda tum Muslumanlar icin farzdir zorunludur Oruc tutmak icin safak oncesinde tuketilen yemege sahur orucun bozuldugu aksam yemegine ise iftar denir Orucun manevi mukafatlarinin sevap Ramazan ayinda katlanarak arttigina inanilir Bu inanca gore Muslumanlar sadece yiyecek ve iceceklerden degil ayni zamanda tutun urunlerinden cinsel iliskilerden ve gunahkar davranislardan da kacinmaya calisirlar bunun yerine kendilerini daha cok ibadete duaya namaza Kur an okumaya vs adarlar Etimoloji ve isimlerRamazan sozcugunun kuru sicak anlamina gelen ramaḍ kokunden veya gunesin guclu isisindan cok fazla kizmis olan yer manasindaki ramda kelimesinden turedigi dusunulmektedir Bunun nedeni muhtemelen Ramazan orucu ibadeti ilk uygulanmaya baslandiginda yaz aylarina denk geliyor olmasidir Yine de kaynaklarda bu aya nicin ramazan adinin verildigi hakkinda farkli aciklamalar yer alir Ancak en fazla kabul goren yoruma gore bu ay rastladigi mevsim geregi cok sicak ve yakici bir ozellige sahip oldugu icin bu isimle anilmistir Kameri aylar belirli mevsimlerde sabit olmayip farkli mevsimleri dolastigi icin bu izahi benimseyen bilginler Araplarin kameri aylarin eski adlarini degistirirken her aya tesaduf ettigi zamanin ozelligine gore isim verdiklerini ramazan isminin konulmasinin da siddetli sicakligin hukum surdugu bir mevsime denk geldigini belirtirler Bazi kaynaklarda Araplarin bu isimleri tespit ederken soguk ve sicagin aylara gore yer degistirdigini bilmedikleri kaydedilmektedir Turkiye Ermenisi yazari Sevan Nisanyan in verdigi bilgilere gore Ramazan Islam oncesindeki Araplarin Ay takviminde Temmuz ile Agustos aylarina verilen isimdir Bu takvimde aylar 12 1 sistemi 3 yilda bir ilave edilen 1 ay sayesinde en fazla 30 gunluk kaymalarla yilin ayni zamanlarinda yasanmaktaydi Gunumuzde Ramazan ayinin zamani Omer in halifeligi zamaninda duzenlenen Hicri takvime gore belirlenmistir Hicri takvim bir Ay takvimi oldugu icin bir yilin uzunlugu miladi takvimden 11 12 gun daha kisadir Bunun sonucu olarak Ramazan ayi her sene miladi takvimde one kayar Yaklasik olarak her 32 senede bir Ramazan ayi ayni tarihlere denk gelir Gunumuzde Azerbaycan Iran Hindistan Pakistan ve Turkiye gibi tarihi gecmisi Fars etkisine sahip olan bazi ulkelerdeki Musluman topluluklar bu ay icin Ramazan veya Ramzan kelimesini kullanirlar Kurtcede bu isim Remezan iken Endonezcede ise Ingilizcede oldugu gibi Ramadan dir Banglades te ise bu ayin adi yerine Romzan veya Ramajana kelimesi kullanilir Bunun yani sira cogu Musluman ulkede Ramazan ayi 11 Ayin Sultani olarak da anilmaktadir Hicri takvimde toplam 12 ay olmasina ragmen bu tabir Ramazan in diger aylardan daha ustun oldugu ve dolayisiyla Ramazan in geriye kalan 11 ayin sultani oldugu kabul edilerek verilmistir TarihceOrucun farz kilinmasi Kur an da adi gecen ve degerine vurgu yapilan tek ay Ramazan ayidir Muslumanlara oruc hicretin 2 yilinda miladi 624 farz kilindi Orucun farz kilindigini bildiren ayetlerin hemen ardindan Ramazan in Kur an in indirildigi ay oldugu belirtilir ve bu aya ulasanlarin oruc tutmasi emredilir Konuyla ilgili ayetler soyledir Ey iman edenler Allah a karsi gelmekten sakinmaniz icin oruc sizden oncekilere farz kilindigi gibi size de farz kilindi Kur an Bakara Suresi 183 Hicri takvime gecis Omer in hilafeti zamaninda Arap Yarimadasi nda Persler Romalilar ve baska medeniyetlerin kullandigi Gunes ve Ay takvimleri kullanilmaktaydi Hicaz ve Asir bolgelerinde ise hem Gunes hem de Ay takvimi kullaniliyordu Miladi 639 yilinda takvim olusturma fikri ortaya cikinca yapilan istisareler sirasinda Muhammed in damadi kuzeni ve sahabesi olan Ali bin Ebu Talib olusacak takvimin baslangic tarihi olarak Peygamber Muhammed in Medine ye hicretini onermistir Ali nin bu gorusu kabul edilmistir fakat Peygamber in hicretinin Ay takviminin ilk ayi olan Muharrem e degil de Rebiulevvel ayina denk gelmesi sonucunda tarih geriye alinmistir Buna gore Hicri takvimin baslangici Miladi takvime gore 23 Temmuz 622 tarihine denk gelir Yilin dokuzuncu ayi da boylece Ramazan olur Ramazan ayindan onceki hicri ay Saban Ramazan dan sonraki ay ise Sevval ayidir 1 yili 354 ya da 355 gun olarak alan 12 kameri aydan olusan Islam peygamberi Muhammed in Mekke den Medine ye hicretini 622 baslangic yili 1 yil kabul eden Hicri takvim Ay in Dunya cevresindeki dolanimini esas alan bir takvim sistemidir Hicretin Muharrem ayi yani takvimin baslangic gunu ya da ayiyla bir ilgisi yoktur Hicri takvimin Ay takvimi olmasi sebebiyle bu takvimdeki aylarin mevsimlerle iliskisi yoktur Yani her ayin Gunes takvimine gore her yil pozisyonu degisir ve boylece aylar mevsimler arasinda gezinir dolayisiyla belirli bir mevsimin ayi olmazlar Bu sebeple Ramazan ayi ve oruc donemi her sene degisir ve mevsimler arasinda gezinir Afrika ulkesi Tunus ta miladi 1999 yilini gosteren bir hicri takvim Buradaki hicri takvim 1419 yilini gostermektedir Islam da RamazanIslam in kutsal kitabi Kur an inanca gore Ramazan ayinda inmeye baslamistir Muslumanlarca sabir ibadet rahmet magfiret ve bereket ayi olarak kabul edilen buyuk bir cosku ve heyecanla karsilanan Ramazanin baslica ozelliklerinden biri Kur an in bu ayda indirilmeye baslanmis olup ayet ve hadislerde bin aydan daha hayirli oldugunun bildirilmesidir Muslumanlara Kur an in ilk ayetlerinin vahyedildigi Kadir Gecesi bu ayin icindedir Hangi gun oldugu bilinmemekle birlikte Ramazan ayinin 27 gecesi Kadir Gecesi olarak kabul edilmektedir Bazi Islam bilginlerine gore ve hadislere gore ise Kadir Gecesi Ramazan ayinin son 10 gunu icerisinde yer almaktadir Hangi gun oldugu kesin olarak bilinmedigi icin Muslumanlar Ramazan in bu son 10 gununu dikkatli ve bilincli bir sekilde gecirirler Kadir Gecesi ile ilgili olarak Kur an in 97 suresi olan Kadir Suresi nin ilk uc ayetinde Suphesiz biz O nu Kadir gecesinde indirdik Kadir gecesi bin aydan daha hayirlidir denmektedir Bu ayda Muslumanlarin Ramazan orucunu tutmalari farzdir Ramazan orucunun tutuldugu bu ay boyunca gun dogumundan onceki alacakaranlik imsak ile gun batimindan sonraki alacakaranlik iftar arasinda yemek icmek ve cinsel iliskide bulunmak Muslumanlara yasak kilinmistir Oruc gecesinde kadinlariniza yaklasmak size helal kilindi Onlar size ortudurler siz de onlara ortusunuz Allah kendinize zulmetmekte oldugunuzu bildi ve tovbenizi kabul edip sizi affetti Artik eslerine yaklasin ve Allah in sizin icin yazip takdir etmis oldugu seyi arayin Safagin aydinligi gecenin karanligindan ayirt edilinceye kadar yiyin icin Sonra da aksama kadar orucu tam tutun Bununla birlikte siz mescitlerde itikafta iken eslerinize yaklasmayin Bunlar Allah in koymus oldugu sinirlardir Bu sinirlara yaklasmayin Allah kendine karsi gelmekten sakinsinlar diye ayetlerini insanlara boylece aciklar Bakara 187 ا ح ل ل ك م ل ي ل ة الص ي ام الر ف ث ا ل ى ن س ائ ك م ه ن ل ب اس ل ك م و ا ن ت م ل ب اس ل ه ن ع ل م الل ه ا ن ك م ك ن ت م ت خ ت ان ون ا ن ف س ك م ف ت اب ع ل ي ك م و ع ف ا ع ن ك م ف ال ـ ن ب اش ر وه ن و اب ت غ وا م ا ك ت ب الل ه ل ك م و ك ل وا و اش ر ب وا ح ت ى ي ت ب ي ن ل ك م ال خ ي ط ال ا ب ي ض م ن ال خ ي ط ال ا س و د م ن ال ف ج ر ث م ا ت م وا الص ي ام ا ل ى ال ي ل و ل ا ت ب اش ر وه ن و ا ن ت م ع اك ف ون ف ي ال م س اج د ت ل ك ح د ود الل ه ف ل ا ت ق ر ب وه ا ك ذ ل ك ي ب ي ن الل ه ا ي ات ه ل لن اس ل ع ل ه م ي ت ق ون ١٨٧ Asya ulkesi Iran da bir iftar sofrasi Bakara Suresi ne gore Kur an in Islam Peygamberi Muhammed e gonderilmesi Ramazan ayinda baslamistir ve bu ay icinde oruc tutmak Muslumanlara emredilmistir Ilgili ayet soyledir O sayili gunler insanlar icin bir hidayet rehberi dogru yolun ve hak ile batili birbirinden ayirmanin apacik delilleri olarak Kur an in kendisinde indirildigi Ramazan ayidir Oyle ise icinizden kim bu aya ulasirsa onu orucla gecirsin Kim de hasta veya yolcu olursa tutamadigi gunler sayisinca baska gunlerde tutsun Allah size kolaylik diler zorluk dilemez Bu da sayiyi tamamlamaniz ve hidayete ulastirmasina karsilik Allah i yuceltmeniz ve sukretmeniz icindir Kur an Bakara 185 Dunyanin her yerindeki Muslumanlar mubarek Ramazan ayinda safaktan alacakaranliga kadar dunyevi arzulardan kacinirlar Yaptiklari bu alistirmanin ulasmaya hizmet ettigi bircok amac vardir Oruc boyle zamanlarda umutsuzca ihtiyac duyulan kalplerimize empati kurmayi amaclar Toplumun imtiyazsiz bireylerinin acilarini ve istiraplarini hissetmeye tesvik eder Ramazan ayinda oruc tutanlarin imsak saatinden yani sabah namazi vaktine girmeden once belirli saatte yedikleri yemege ve bu yemegin yendigi zaman araligina sahur denir Gun sonunda aksam ezani okununca orucun acilmasina ve bu esnada yenen yemege ise iftar denir Ramazan gelenekleri ve adetleriSahur Urdun de bir sahur sofrasi Sahur sabahin erken saatlerinde orucun baslamasindan once yani imsak vaktinden once Muslumanlar tarafindan tuketilmesi sunnet olan son yemektir Sahur Ramazan ayinda normal gunlerdeki geleneksel uc ogunun yerini alir kahvalti ogle ve aksam yemegi Sahurda genellikle daha hafif olan kahvaltilik yiyecekler tuketilir Ramazan ayinda Musluman nufusunun cogunlukta oldugu ulkelerde gorevi insanlari gece vakti sahur icin uyandirmak olan kisiler bulunur Bu kisilere musaharati denmektedir Bu kisiler genellikle davul ve maniler ile sokaklarda gezerek insanlari uyandirirlar Bu gelenek Endonezya Banglades Misir Suriye Sudan Pakistan Suudi Arabistan Urdun ve Filistin gibi ulkelerde hala uygulanmaktadir Ramazan ayinda Muslumanlarin oruc tutmadan once yedikleri son yemek olan sahur Islami gelenekler tarafindan nimetlerin bir faydasi olarak kabul edilir Cunku oruc tutan kisinin orucun neden oldugu huysuzluk veya zayifliktan kacinmasini saglar Muslumanlar Muhammed Peygamber in Sahur yemegi yiyin zira sahurda bereket vardir sozu dolayisiyla sahur yemegine cok onem verirler Iftar Sultanahmet Camii nde toplu bir iftar sofrasi Istanbul Turkiye Iftar Ramazan ayinda Muslumanlarin oruclu gecirdikleri gunun sonunda aksam ezani okunduktan sonra gunesin batmasinda yenilen yemektir Iftar Ramazan in dini geleneklerinden biridir ve genellikle bir topluluk olarak Muslumanlarin oruclarini birlikte acmak icin bir araya geldikleri sekilde yapilir Yemek gun batimina yakin aksam ezanindan hemen sonra tuketilir Iftar sofralarinda genel olarak sahurdakinin aksine biraz daha agir yemekler bulunur Geleneksel olarak bazi Muslumanlar Islam peygamberi Muhammed e oykunerek oruclarini hurma ile acmayi tercih ederler Hurma olmadiginda ise su ile acarlar Maddi imkana sahip olanlarin ozellikle fakir kimselere iftar yemegi yedirmesi guzel bir davranis olarak gorulur Peygamber Muhammed de Muslumanlari orucunu acacak kimseleri sofralarinda bulundurmaya tesvik ettiginden dolayi bazi Muslumanlar buna son derece onem verirler Oruc ve iftarlarin fert ve aile hayatinda tasidigi oneme paralel olarak Islam toplumlarinda oteden beri bircok Ramazan adeti ortaya cikmis ve bir dizi iftar gelenegi olusmustur Iran da bir halk iftar sofrasiMisir da toplu bir iftar sofrasi Teravih namazi Ukba Ulu Camii nde kilinan bir teravih namazi Kayrevan Tunus Teravih namazi kutsal Ramazan ayinda her gece kilinan bir nafile namazdir Teravih kelimesi dinlenmek ve rahatlamak anlamina gelir ve Arapcadan turetilmistir Erkekler ve kadinlar icin sunnet i muekkede Muhammed Peygamber in devamli sekilde isledigi fakat nadiren terk etmis oldugu vacip ya da farz olmayan amelleri olarak kabul edilir ve yirmi rekat cemaatle kilinir Tek basina da kilinabilir Cemaat ile kilinmasi daha makbul gorulur Her iki rekatta veya her dort rekatta ara verilerek kilinir Sekiz rekatta da kilinabilir Teravih namazinin vakti yatsi namazindan sonra baslar ve sabah namazi vakti gelinceye kadar devam eder Teravih namazi vakti icinde kilinmazsa vakti disinda ne cemaatle ne de tek basina kaza telafi edilmez Teravih namazini baslangicta cemaate bizzat kildiran Peygamber Muhammed Muslumanlarin yukunu arttirabilecegi dusuncesiyle bu uygulamadan vazgecmistir Onun bu namazi iki veya uc gun mescitte kildirdigi cemaatin gittikce cogaldigini gorunce ise mescide cikmadigi ve bunu Allah in bu namazi farz kilabilecegi endisesiyle yaptigini soyledigi rivayet edilir Teravihin tek basina kilinmasina Ebu Bekir doneminde devam edilmistir Bu uygulamanin camide meydana getirdigi daginikligi artik farz kilinma ihtimali bulunmadigini ve Peygamber in konuyla ilgili sozunden cikan anlami dikkate alan Omer 635 yilinda Ubeyy bin Kab dan cemaate teravih namazi kildirmasini istemis ve bu uygulama gunumuze kadar surmustur Kur an okunmasi Muslumanlar Ramazan in otuz gunu boyunca otuz cuz den bolumden olusan Kur an in tamamini okumaya tesvik edilir Bazi Muslumanlar ay boyunca gozlemlenen otuz teravih seansinin her birine bir cuz un okunmasini dahil eder Sonuc olarak bircok Musluman bu ayda kutsal kitap Kur an in tamamini okumaya calisir hatmetmek Maddi hayir uygulamalari Tayvan da zekat bagis kutulari Terim olarak asli ihtiyaclar disinda nisab miktari mala sahip olan ve bu sebeple zengin sayilan her Muslumanin bu zenginligi uzerinden bir tam yil gectiginde dini yukumluluk geregi hayir amacli vermesi gereken miktara zekat denir Bu uygulama Islam dininin sartlarindan biri olarak zorunludur Muslumanlar Ramazan ayinda iyi islerin yilin diger zamanlarindan daha comertce odullendirildigine inanirlar Sonuc olarak bircok Musluman bu ay boyunca yillik zekatlarinin daha buyuk bir kismini hatta tamamini verirler Bunun disinda fitir sadakasi veya fitre olarak bilinen bir zekat uygulamasi da vardir Buna gore temel ihtiyaclarin disinda yeterli miktarda mala sahip olan her Muslumanin Ramazan ayinda vermesi vacip olan bir sadakadir Fitre kisi basina verilir Ailedeki butun bireylerin fitresini buyuklerden biri verir Miktari bir kisinin gunluk yiyecek ihtiyaci kadardir Turkiye de her yil kisi basina verilecek olan miktari Diyanet Isleri Baskanligi belirler Kadir Gecesi Ramazan Bayrami Malezya da bir Ramazan Bayrami sofrasi Ramazan Bayrami veya halk arasindaki baska bir adla Seker Bayrami Islam aleminde Ramazan in bitisinin ardindan uc gun boyunca kutlanan dini bayramdir Hicri takvime gore 10 ay olan Sevval ayinin ilk uc gununde kutlanir Bayramdan bir onceki gun Ramazan ayinin son gunu olan arifedir Ramazan Bayrami Ramazan ayi boyunca tutulmasi farz kilinan orucun da sonunu ifade eder Bayramin ilk gunu oruc tutulmaz ve bu gunde oruc tutmak mekruh veya haram olarak gorulur Ramazan Bayrami nin ilk gununde camilerde bayram namazi kilinir Bayram namazini genellikle erkekler kilar Bayram namazindan sonra ise hutbe okunur Bayram boyunca Muslumanlar es dost ve akraba ziyaretleriyle birbirlerinin bayramini kutlarlar Bu ziyaretler esnasinda genellikle kolonya tatli ve sekerlemeler ikram edilir Bayramda bakimli ve temiz giyinmek adettendir Herkes en yeni kiyafetlerini giymeye calisir Bayramda cocuklara ailelerin butcesi elverdigince yeni kiyafetler alinir Bazi buyukler ellerini open cocuklara hediye veya harclik verirler Cocuklar ufak gruplar halinde kapi kapi dolasarak sekerleme toplarlar Diger gelenekler Golge oyunu Ramazan da meshurdur Arnavutca Hosgeldin Ramazan yazan bir mahya Edhem Bey Camii Tiran Nufusunun cogunlugu Musluman olan ulkelerde kutlanan Ramazan ayi cogunlukla 30 gun surmekle beraber 29 gun de surmektedir Bu Ay in hilalinin gorunus zamanina gore degismektedir Bu ayda Muslumanlar Islam in bes temel farzindan biri olan oruc tutma ibadetlerini gerceklestirseler de Ramazan ayi sadece oruc ayi olarak gorulmez Musluman toplumlarda bu ayda uygulanan bazi gelenekler adetler ve yalnizca bu aya ozel olan uygulamalar da mevcuttur Bircogu eskide kalan uygulamalardan bazilari sunlardir Sahur ve iftar sofralari Ramazan aylarinda akrabalarin veya komsularin evlerine misafir olup iftar yemegini birlikte yemek adettendir Ramazan pidesi Ramazan aylarinda ekmek firinlarinda ozel olarak hazirlanan yuzeyine yumurta surulebilen uzerine susam veya corek otu serpistirilen bir ekmektir Ramazan davulu Ramazan ayinda sahur vakitlerinde mahalle aralarinda gezinilerek insanlari sahura ve oruca uyandirmak icin davul kullanilir Ramazan davulu bu ayin vazgecilmez adetidir Zamanla bu gelenek teknolojiye yenik dusse de gunumuzde bazi Musluman ulkelerde bu adet hala surmektedir Askida pide Ramazan da ekmek firinlarinda gonullu olarak birkac ekmek veya pide dukkanin onunde bulunan askiya birakilir Amac cok fakir olup da ekmek almaya gucu yetmeyen kimselerin bundan faydalanmasidir Iftar topu Muslumanlarin oruclu gecirdikleri gun sonunda aksam ezani vaktiyle birlikte iftar vaktinin geldigini haber veren top atesidir Osmanli doneminden kalmadir Gunumuzdeki gibi ses sistemlerinin olmadigi devirlerde bir zaruret iken bugun gelenek seklinde bazi Musluman ulkelerde surdurulur Veresiye defterinden taninmadik birisinin borcunu silme Osmanli Imparatorlugu doneminden kalma bir gelenektir Maddi olarak durumu yerinde olan birisi bir bakkala veya markete giderek veresiye defterinden rastgele bir sayfa kopartir ve o sayfada bulunan toplam borcu oder Bundan dolayi borcu odeyen de borcu odenen de birbirlerinden habersiz olur Hacivat ve Karagoz golge oyunu Ramazan ayina ozel olarak duzenlenen Ramazan senliklerinde genellikle golge oyunu oynatilir Ramazan senlikleri Bu aya ozel olarak duzenlenen senliklerdir Iftar ile sahur vakti araliginda duzenlenirler Cami minarelerine mahya asmak Ramazan ayi gelince cami minarelerine isiltili aydinlatici sade hos ve guzel sozlu suslemeler yapilir Bunlara mahya denir Mahyalara genellikle Hos Geldin 11 Ayin Sultani Ya Sehri Ramazan Ramazan Geldi Hos Geldi gibi cumleler yazilir Ramazan mutfagiHurma Ramazan da iftariyelik olarak tuketilir Sutlu bir tatli olan gullac cogunlukla Ramazan ayinda yenir Ramazan da gece yarisindan sonra kalkilip yiyilen yemege sahur denir Sahur sofralarinda genellikle kahvaltiliklar ve hafif yiyecekler yer alir Iftar sofralarinda ise biraz daha agir yiyecekler veya midenin rahatsiz olmamasi icin sulu yemekler corba bulunur Tatlilar ise cogunlukla iftar yemeginden sonra tuketilir Daha cok Ramazan da tuketilen bazi yemekler icecekler tatlilar sunlardir Yiyecekler Hurma Corba Zeytin Pisi PideTatlilar Gullac BaklavaSerbetlerOruc tutma oranlariABD li Pew Arastirma Merkezi nin dunya capinda 38 000 den fazla Musluman ile yaptigi 2012 tarihli bir anket Ramazan ayinin yaygin bir sekilde kutlandigini gosteriyor Anket yapilan 39 ulke ve bolgede elde edilen 93 luk bir veri Muslumanlarin kutsal ayda oruc tuttuklarini soyluyor Muslumanlar arasinda oruc tutma oraninin yuksek oldugu bolgeler arasinda Guneydogu Asya Guney Asya Orta Dogu Kuzey Afrika Afrika Boynuzu ve Sahra Alti Afrika nin cogu yer almaktadir Yuzdeler Orta Asya ve Guneydogu Avrupa da daha dusuktur Ayrica bu 39 ulkedeki Muslumanlarin ortalama 77 si zekat verdiklerini de soyluyor Orucun sagliga etkileriRamazan orucu saglikli bireyler icin guvenli kabul edilir ancak onceden belirli kosullara sahip bireyler icin risk olusturabilir Islam alimlerinin cogu hasta olanlar icin oruc tutmanin gerekli olmadigini soylerler Ayrica asiri yaslilar ve ergenlik oncesi cocuklar da oruc tutmaktan muaftir Hamile veya emzikli kadinlar ise bazi goruslere gore Ramazan ayinda oruc tutmaktan muaf tutulurken bazi goruslere gore ise sadece oruc tutmanin kendilerine veya bebeklerine zarar vermesinden korktuklari takdirde muaf tutulurlar Sahur ve iftar vakitleri arasinda su alimi azaldigi icin vucutta terleme hizlanirken sivi kaybi da artiyor Uzmanlara gore iftar ve sahur vakitlerindeki ogunlerde karbonhidrat ve bazi yaglarin gerekli duzeyde alinmasi enerji uretimi icin sarttir Ayni zamanda dengeli bir bicimde protein tuz ve su gibi besinleri almak da onemlidir Ingiltere deki Cambridge Universitesi Hastanesi nin Anestezi ve Yogun Bakim Danismani Dr Razeen Mahroof orucun bazi faydalarina deginerek Gundelik hayatta cok daha fazla kalorili gida aliyoruz ve vucudumuz hastaliklari atlatmak gibi onemli gorevleri yerine getiremez oluyor demistir Mahroof Oruc sirasinda bu durum yeniden dengeleniyor Vucut yeniden daha onemli fonksiyonlarina odaklaniyor enfeksiyonlarla savasmasi ve hastaliklardan iyilesmesi de kolaylasiyor diye devam ediyor Oruc bircok uzmana gore genel olarak sagliga faydalidir Yine Dr Mahroof bunu bir sarta baglamaktadir Oruc tutmak neyi ne zaman yedigimize odaklanmamizi sagladigi icin sagliga faydali ama Ramazan daki bir aylik donemi uzatip surekli oruc tutulmasini onermiyoruz Bolgesel Ramazan kanunlariIslam dini Ramazan aylarinda gayrimuslimlerin gunduz vakti katiyen yemek yememeleri hakkinda hicbir sey soylemez Ancak bazi Musluman ulkelerde Ramazan da gunduz saatlerinde halka acik yemek yemek suctur Misir da Ramazan ayinda alkol satisi yasaktir Ramazan ayinda halka acik bir yerde yeme icme veya sigara icme Kuveyt Suudi Arabistan Cezayir ve Malezya gibi ulkelerde para cezasina veya hapis cezasina neden olabilir Birlesik Arap Emirlikleri nde ise ceza toplum hizmetidir Bazi ulkelerde ise vakti zamaninda Ramazan in kutlanmasi kisitlandi SSCB doneminde Ramazan uygulamasi yetkililer tarafindan bastirildi Arnavutluk ta komunist donemde Ramazan senlikleri yasaklandi ancak bircok Arnavut bu donemde gizlice oruc tutmaya devam etti Cin in Sincan bolgesinde 2012 den beri Ramazan orucunun yasaklandigi yaygin olarak bildiriliyor Hukumet tarafindan orucluyken yakalananlar bir yeniden egitim kampina gonderilebilir Bazi ulkeler ise degistirilmis calisma programlari uygular Birlesik Arap Emirlikleri nde calisanlar gunde alti saatten ve haftada otuz alti saatten fazla calisamazlar Katar Umman Bahreyn ve Kuveyt de benzer yasalara sahiptir Baska bolgelerde RamazanDunya yorungesinde Uluslararasi Uzay Istasyonu nda gorevli olan Musluman astronotlar ibadetlerinin vakitlerini Dunya daki zaman dilimine gore ayarlarlar Uzaydaki Musluman astronotlar dini uygulamalarini Dunya daki son konumlarinin zaman dilimine gore planlarlar Ornegin bu ABD nin Florida eyaletindeki Kennedy Uzay Merkezi nden firlatilan Malezyali bir astronotun orucunu Florida nin dogu saatindeki gun dogumu ve gun batimina gore ayarlayacagi anlamina geliyor Buna gunluk namaz vakitleri ile Ramazan icin gun batimi ve gun dogumu da dahildir Kutup bolgelerinde Safaktan gun batimina kadar gecen sure Gunes in yaz veya kis gundonumune gore dunyanin farkli yerlerinde degisir Cogu Musluman Ramazan ayinda 11 ila 16 saat kadar oruc tutar Ancak kutup bolgelerinde yaz aylarinda safak ile gun batimi arasindaki sure 22 saati gecebilir Ornegin 2014 te Izlanda nin baskenti Reykjavik ve Norvec in Trondheim kentindeki Muslumanlar neredeyse 22 saat oruc tutarken Avustralya nin Sidney kentindeki Muslumanlar ise sadece yaklasik 11 saat oruc tuttular Kesintisiz gece veya gunduz ile karakterize edilen bolgelerde bazi Muslumanlar gun dogumu ve gun batiminin yasandigi en yakin sehirde gozlemlenen oruc programini takip ederken digerleri Mekke saatini takip eder GaleriRamazan pidesi Misir da suslenmis Ramazan fenerleri Misir da isiklarla suslenmis bir cami Urdun de Ramazan fenerleri Orta Dogu baris gorusmeleri sirasinda donemin Misir Devlet Baskani Husnu Mubarek ve Israil Basbakani Binyamin Netanyahu resmen gun batimi olup olmadigini gormek icin kol saatlerine bakiyorlar 1 Eylul 2010 ABD Osmanli padisahlari ve halifelerinin oruclarini actigi Topkapi Sarayi ndaki altin yaldizli iftar cardagi Istanbul Turkiye Sultanahmet Camii nde Ya Sehri Ramazan yazan bir mahya Istanbul Turkiye Ilgili programlarTurkiye de Ramazan ayi boyunca cesitli televizyon kanallarinda Ramazan ayi ile ilgili ve ozellikle de sahur ile iftar vakitleri arasinda yayinlanan programlar bulunur Bu programlar genellikle din yemek seyahat ve gelenek gibi temalar uzerine kurulur Bu programlarin en unlusu ve en ragbet goreni yaklasik 10 yildir Atv kanalinda yayinlanan Prof Dr Nihat Hatipoglu nun sahur ve iftar programlaridir Onceleri Istanbul daki Sultanahmet Meydani nda halka acik bir sekilde yayinlanan program son 3 yildir COVID 19 pandemisi nedeniyle yayinlarini Atv studyolarinda surdurmektedir Ramazan ayinda TRT Cocuk kanalinda Ramazan Tayfa gibi bu ayla ilgili olan cizgi filmler yayinlanmaktadir 2019 yilinin Haziran ayinda o senenin Ramazan Bayrami haftasinda TRT 1 de yayinlanan Dengi Dengine isimli 5 bolumluk mini dizi Ramazan ayini konu almistir Turkiye de bazi haftalik diziler Ramazan ayi geleneklerini ve yasantilarini bu ay suresince dizinin senaryosuna aktarabiliyorlar Ayrica bakinizRamazan takvim ayi Yom Kippur Ramazan Bayrami Islam Muhammed Islam in sartlari Islam dunyasiNotlar Gunumuzde Ramazan ayi nufusunun cogunlugu Musluman olan ulkelerde buyuk capta kutlanirken dunyanin neredeyse tum diger ulkelerinde ise kucuk capta da olsa kutlanmaktadir Ramazan da iftardan sonra kilinan teravih namazi sadece Sunniler tarafindan mesru bir ibadet sayilmaktadir Siiler ve Rafiziler gibi bazi Islam mezhepleri bu ritueli bid at kabul edip uygulamazlar Kaynakca Ingilizce World Population Review 24 Eylul 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Eylul 2023 Ambalu Shulamit Coogan Michael David Feinstein Eve Levavi Freedman Rabbi Paul Philip Neil Stobart Andrew Thompson Mel Tieszen Charles Lowell Weeks Marcus 2014 Dinler Kitabi Alfa Basim Yayim Dagitim ss 267 268 ISBN 978 605 106 827 5 Erisim tarihi 17 Eylul 2023 Ramazan kelimesinin tum Turkce Arapca cevirisi ve anlami almaany com Erisim tarihi 17 Eylul 2023 Ingilizce Encyclopedia Britannica 15 Haziran 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Eylul 2023 hadithcollection com 19 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Temmuz 2012 hadithcollection com 23 Mayis 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Temmuz 2012 Ozbugday Sukru Orucla Ilgili Hukumler Diyanet Dergi 1 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Subat 2022 Diyanet Din Isleri Yuksek Kurulu 12 Temmuz 2017 12 Agustos 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Eylul 2023 hadithcollection com 15 Ocak 2013 15 Ocak 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Subat 2022 web archive org vasitasiyla Ingilizce PBS NewsHour 22 Mart 2023 22 Mart 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Eylul 2023 Ramazan Kelimesinin Kokeni ve Anlami etimolojiturkce com 10 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Subat 2022 a b c Gunay Haci Mehmet RAMAZAN TDV Islam Ansiklopedisi 24 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Subat 2022 Sadikoglu Muhammed Ridvan 24 Ekim 2021 Lekum Dinukum Veliyedin 3 cilt Insan Insana Emanettir 27 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Subat 2022 Hanks Patrick Lenarcic Simon McClure Peter Ed 2003 Ramadan Oxford Dictionary of English 2e Oxford University Press erisim tarihi kullanmak icin url gerekiyor yardim hadithcollection com 12 Haziran 2018 12 Haziran 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Subat 2022 Ramazan Nisanyan Sozluk 8 Ekim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Ekim 2023 a b Akgur A Necati TAKVIM TDV Islam Ansiklopedisi 27 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Subat 2022 a b Sorularla Islamiyet 1 Haziran 2016 1 Haziran 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Subat 2022 web archive org vasitasiyla Nicin Ramazan ayina 11 ayin sultani denilmektedir www fetva net 25 Agustos 2009 17 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Subat 2022 Aliyev Rafig Y Haziran 2013 Loud Thoughts on Religion A Version of the System Study of Religion Ingilizce Trafford Publishing ISBN 978 1 4907 0521 7 27 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Subat 2022 Sorularla Islamiyet 2 Haziran 2006 26 Eylul 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Subat 2022 Oruc ile ilgili ayetler ve mealleri kuranvemeali com 2 Nisan 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Ekim 2023 Cagala Cuneyt 13 Eylul 2016 TechWorm 13 Eylul 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Subat 2022 Ad Dausaree Mahmood Bin Ahmad Bin Saaleh 2006 The Magnificence of Quran Ingilizce Darussalam Publishers 27 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Subat 2022 web archive org 15 Ocak 2013 8 Mart 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Subat 2022 web archive org 15 Ocak 2013 8 Mart 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Subat 2022 Ozervarli M Sait Uzun Mustafa Ismet TDV Islam Ansiklopedisi 1 Temmuz 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Ekim 2021 Kur an i Kerim Meali Diyanet Isleri Baskanligi Yayinlari Ankara 2006 11 baski Islam Fikih Ansiklopedisi Prf Dr Vehbe Zuhayli Cilt 3 sayfa 189 190 Hak Dini Kur an Dili Elmalili M Hamdi Yazir Cilt 1 sayfa 539 540 Kur an i Kerim Meali Diyanet Isleri Baskanligi Yayinlari 11 basim Ankara 2006 Kur an i Kerim Meali Diyanet Isleri Baskanligi Yayinlari 11 basim Ankara 2006 What is Ramadan Fasting Transparent Hands 2 Nisan 2020 11 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Ekim 2021 Sahur Nedir Ne Zaman Baslar Biter Nefis Yemek Tarifleri 15 Mart 2021 27 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Subat 2022 SAHUR TDV Islam Ansiklopedisi TDV Islam Ansiklopedisi 27 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Subat 2022 Ramadan Mesaharati Arab News Ingilizce 10 Agustos 2011 21 Aralik 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Subat 2022 Qasida Banglapedia en banglapedia org 27 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Subat 2022 web archive org 15 Ocak 2013 15 Ocak 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Subat 2022 Buhari Savm 20 web archive org 15 Ocak 2013 15 Ocak 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Subat 2022 Stoeltje Melissa Fletcher 23 Agustos 2009 Muslims fast and feast as Ramadan begins mySA Ingilizce 27 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Subat 2022 Bad author no name 2003 The Oxford dictionary of Islam Internet Archive Oxford University Press ISBN 978 0 19 512558 0 Understanding Muslim Fasting Practices www todaysdietitian com 27 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Subat 2022 IFTAR TDV Islam Ansiklopedisi TDV Islam Ansiklopedisi 10 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Subat 2022 web archive org 18 Kasim 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Subat 2022 Teravih Kelime Kokeni Kelimesinin Anlami Etimoloji www etimolojiturkce com 27 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Subat 2022 TERAVIH TDV Islam Ansiklopedisi TDV Islam Ansiklopedisi 24 Ocak 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Subat 2022 a b c d Teravih namazi nasil kilinir Teravih namazi kac rekat TRT Haber 27 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Subat 2022 a b c d TERAVIH TDV Islam Ansiklopedisi TDV Islam Ansiklopedisi 24 Ocak 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Subat 2022 All About Ramadan Islam s Holy Month Learn Religions Ingilizce 27 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Subat 2022 a b ZEKAT TDV Islam Ansiklopedisi TDV Islam Ansiklopedisi 31 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Subat 2022 web archive org 22 Aralik 2015 22 Aralik 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Subat 2022 Zekat nedir kimlere verilir nasil hesaplanir Iste 10 soruda zekat TRT Haber 27 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Subat 2022 Fitir sadakasi nedir ve ne zaman verilir Hurriyet 27 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Subat 2022 Fitir sadakasi nedir ve ne zaman verilir Din Isleri Yuksek Kurulu Baskanligi Dini Bilgilendirme Platformu kurul diyanet gov tr 27 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Subat 2022 FITRE TDV Islam Ansiklopedisi TDV Islam Ansiklopedisi 26 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Subat 2022 Din Isleri Yuksek Kurulu 2021 yili fitre miktarini acikladi 27 Subat 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde Erisim tarihi 27 Subat 2022 web archive org 27 Mayis 2016 27 Mayis 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Subat 2022 Oruc tutulmasi yasak olan gunler hangileridir Din Isleri Yuksek Kurulu Baskanligi Dini Bilgilendirme Platformu kurul diyanet gov tr 10 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Subat 2022 a b Bayram Namazi Nasil Kilinir Bayram Namazi Kac Rekat Milliyet 27 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Subat 2022 Dinler Kitabi The Religions Book Alfa Yayinlari 2019 a b Arsivlenmis kopya 11 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Subat 2022 Eid al Fitr in the United States www timeanddate com Ingilizce 27 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Subat 2022 RAMAZAN TDV Islam Ansiklopedisi TDV Islam Ansiklopedisi 24 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Eylul 2021 a b Ramazan ayinin vazgecilmez gelenekleri TRT Haber 20 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Eylul 2021 Arsivlenmis kopya 27 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Subat 2022 Osmanli dan Gunumuze 9 Ramazan Gelenegi Nefis Yemek Tarifleri 29 Mart 2021 20 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Eylul 2021 a b c d Ghani Fatima Most Muslims say they fast during Ramadan Pew Research Center Ingilizce 10 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Subat 2022 Abolaban Heba Al Moujahed Ahmad 2017 Muslim patients in Ramadan A review for primary care physicians Avicenna Journal of Medicine 7 3 81 87 doi 10 4103 ajm AJM 76 17 ISSN 2231 0770 PMC 5525471 2 PMID 28791239 13 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Subat 2022 Oructan kimler muaf Kimler oruc tutmayabilir Hangi durum ve sartlarda oruc tutulmayabilir Oruc tutmamanin sarti nedir Haberler com 16 Nisan 2020 10 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Subat 2022 a b c Oruc tuttugunuzda vucudunuzda neler olur BBC News Turkce 10 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Subat 2022 Williams Jennifer 6 Haziran 2016 9 questions about Ramadan you were too embarrassed to ask Vox Ingilizce 29 Ocak 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Subat 2022 Egypt s tourism minister confirms alcohol prohibition on Islamic holidays beyond Ramadan Politics Egypt Ahram Online 10 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Subat 2022 web archive org 7 Ocak 2020 7 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Subat 2022 Taking it to heart The Economist 9 Haziran 2016 ISSN 0013 0613 10 Haziran 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Subat 2022 web archive org 11 Aralik 2008 11 Aralik 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Subat 2022 web archive org 1 Mart 2010 1 Mart 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Subat 2022 James Minahan Eski Sovyetler Birligi nin Cesitli Halklari Bir Referans Kaynak Kitabi s 133 Arab News Ingilizce 25 Nisan 2020 26 Nisan 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Subat 2022 China region bans Muslims from fasting during Ramadan The National Ingilizce 1 Agustos 2012 10 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Subat 2022 Residents of Uyghur Majority County in Xinjiang Ordered to Report Others Fasting During Ramadan Radio Free Asia Ingilizce 10 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Subat 2022 Araplar Ramazan da 5 saat calisacak Korfez Haberi 5 Mayis 2019 10 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Subat 2022 Birlesik Arap Emirlikleri nde Calismak Yurtdisinda Calismak 13 Subat 2021 10 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Subat 2022 Uluslararasi Uzay Istasyonu nda ISS Ibadet Yapma Kilavuzu Donadio Rachel 9 Aralik 2007 Interstellar Ramadan The New York Times Ingilizce ISSN 0362 4331 10 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Subat 2022 Ulkelere gore oruc tutma sureleri www aa com tr 10 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Subat 2022 Find Out Who Will Be Fasting For Over Twenty Hours HuffPost Ingilizce 27 Haziran 2014 10 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Subat 2022 Jebara The fasting of Ramadan is not meant to punish ottawacitizen Ingilizce 7 Mayis 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Subat 2022 Arctic Ramadan fasting in land of midnight sun comes with a challenge the Guardian Ingilizce 3 Temmuz 2016 7 Mart 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Subat 2022 Nihat Hatipoglu zoom ile canli yayina nasil baglanilir Nihat Hatipoglu iftar ve sahur programina nasil katilinir takvim com tr 11 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Subat 2022 TRT Cocuk 13 Nisan 2021 tarihli Yayin Akisi Canli Yayin Akisi Dizi ve Programlari TRT Haber 27 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Subat 2022 Dengi Dengine oyunculari ve konusu nedir hthayat haberturk com 3 Haziran 2019 27 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Subat 2022 Haber7 Gonul Dagi 24 bolum fragmani Milyonlari tesiri altina aldi Sevenlerinin ovunc kaynagi oluyor Haber7 11 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Subat 2022 Dis baglantilarVikipedi nin kardes projelerinden Ramazan hakkinda daha fazla bilgi edininCommons ta dosyalarVikihaber de haberlerVikisoz de alintilarDiyanet Isleri Baskanligi Ramazan 24 Kasim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Turkce

    Yayın tarihi: Haziran 13, 2024, 18:15 pm
    En çok okunan
    • Kasım 19, 2024

      Fatih Keleş

    • Kasım 13, 2024

      Fatih Camii (Tirilye)

    • Kasım 05, 2024

      Fatih, Bismil

    • Kasım 05, 2024

      Fatih, Bağlar

    • Kasım 11, 2024

      Father Stu

    Günlük

    • 1896 Yaz Olimpiyatları

    • Maraton

    • Yunanlar

    • 2015 Türkiye Süper Kupası

    • 19 Kasım

    • Mısır

    • Pakistan

    • Meksika

    • Georgios Muzalon

    • Yıldız Geçidi (film)

    NiNa.Az - Stüdyo

    • Vikipedi

    Bültene üye ol

    Mail listemize abone olarak bizden her zaman en son haberleri alacaksınız.
    Temasta ol
    Bize Ulaşın
    DMCA Sitemap Feeds
    © 2019 nina.az - Her hakkı saklıdır.
    Telif hakkı: Dadaş Mammedov
    Üst