Rönesans, Orta Çağ ve Reform arasındaki tarihsel dönem olarak bilinir. 15 - 16. yüzyıl İtalya'sında batı ile klasik İlk Çağ (Eski Roma ve Yunan Eserlerinin incelenmesi) arasında güzel sanatlar, bilim, felsefe ve mimarlıkta bağın tekrar kurulmasını sağlayan, Antik Yunan filozoflarının ve bilim insanlarının çalışmalarının çeviri yoluyla alındığı, deneysel düşüncenin canlandığı, insan yaşamı (hümanizm) üzerine yoğunlaşıldığı, matbaanın icat edilmesiyle bilginin geniş kitlelerle paylaşımının arttığı ve kökten değişimlerin yaşandığı bir dönemdir.
Bu çağ, uzun süredir geriye düşmüş olan Avrupa'nın ticaret ve Coğrafi Keşifler'le yükselişinin öncüsü olmuştur. İtalyan Rönesansı bu dönemin başlangıcındaki sanatsal ve bilimsel gelişmeyi ifade eder. İlk kez İtalyan sanatçı Giorgio Vasari tarafından Vite'de kullanılmış, 1550 yılında basılmıştır. Rönesans teriminin kökeni Fransızca'dır. Fransız tarihçi Jules Michelet tarafından kullanılmış ve İsviçreli tarihçi Jacob Burckhardt tarafından 1860'larda geliştirilmiştir. Yeniden doğuş iki anlamı içerir. Birincisi İlk Çağ'daki klasik metinlerin yeniden keşfi, öğrenimi, sanat ve bilimdeki uygulamalarının belirlenmesidir. İkincisi ise bu entelektüel etkinliklerin sonuçlarının Avrupalılık kültürünü genelde güçlendirmesidir. Bu yüzden Rönesans'tan bahsederken iki ayrı ancak anlamlı yoldan söz edilebilir: Klasik öğrenmenin ve bilimin İlk Çağ metinlerinin yeniden keşfiyle yeniden doğması ve genel anlamda bir Avrupalılık kültürünün yeniden doğuşu. Bu dönemde, Raphael Sanzio ve Michelangelo gibi birçok ressam mevcuttur.
Rönesans döneminin yaratıcılığının esas yürütücü gücü tüccarlardır. Bunlar en kârlı ticaretin hangi alanda olduğunu araştırdılar ve bu yoldan sağladıkları zenginlikleri sanat ve endüstri yeniliklerine yatırdılar. Rönesans; Floransa, Venedik, İngiltere, Portekiz, Hollanda gibi büyük kent-devletlerinde ya da metropollerde doğmuştur.
Rönesans üzerinde derin araştırmalar yapan : “Rönesans insanın keşfedilmesidir.” demektedir. Gerçekten de insanın hiçbir değeri yoktu. Engizisyon mahkemelerinde yüz binlerce insan haksız yere ve çok kez yalnızca servetlerini ele geçirebilmek için öldürüldü. Papazlar çeşitli çıkarlar karşılığında günahları bağışlıyorlarda. Hatta cennetten yerler satıyorlardı. Mantık ve insanî temeller kaybolmuştu. Dünya'nın döndüğü kanısına varan Galileo Galilei ve daha pek çok düşünür ya da bilim insanı çeşitli işkenceler görmüş pek çoğu öldürülmüştür. Bu saygınlıkla Rönesans hareketi bilim ve teknolojideki ilerlemenin yanı sıra insan ve doğa sevgisini de birlikte getirdi. Rönesans'ın öncüleri, sanat eylemlerinin yanı sıra edebiyat, tarih ve arkeolojiye de önem verdiler. Resim ve betimleme anlayışı gelişti. Mimaride Gotik tarzı bırakılarak barok ve rokoko üslubu geliştirildi. Rönesans mimarlığının başlıca özellikleri ölçü, yalınlık ve doğallıktır.
Bu biçimde İtalya’da başlayan Rönesans hareketi kısa zamanda bütün Avrupa’da yayıldı. Rönesans daha çok Fransa’da sanat; Almanya’da dinî tablo ve resimler; İngiltere’de edebiyat; İspanya'da resim ve edebiyat alanında gelişti. İtalya'daki rönesans hareketinde eski Yunan ve Roma edebiyatçılarından Tacitus, Sophokles, , Platon, Cicero ve Virgil'in eserleri yeniden ortaya çıkarıldı. İtalyan düşün adamı ve yazarlarından Niccolò Machiavelli (1469-1531) ve (1544-1595) yetişip eserler verdiler. Machiavelli'nin Prens adlı eseri ünlüdür. Ressamlardan Rafael (1483-1520) aynı zamanda heykeltıraş, mimar ve edebiyatçı da olan Leonardo da Vinci (1452-1519), Michelangelo (1475-1564) bu devirde İtalya'da yetişen sanatçılardır. Fransa, edebiyat ve düşün sahalarında İtalya’yı geçerek; Ronsard (1525-1585), Montaigne (1533-1592), Rabelais (1495-1555), mimarlıkta Louvre Sarayı'nı yapan , Tuileries Sarayını yapan , resimde de yetiştiler. Fransız krallarından I. François (1515-1547) zamanında Collège de France kuruldu. Almanya'da ise daha çok din alanında değişiklikler oldu. Almanya’da hümanizm akımında Erasmus (1467-1536), (1452-1522), Luther (1483-1546), resimde Albrecht Dürer (1471-1528) yetişti. İngiltere’de tiyatro sahasında eserleriyle tanınan ve Hamlet'in yazarı Shakespeare (1564-1616), İspanya’da Don Kişot'un yazarı Cervantes (1547-1616), ressam Velasquez (1599-1660), Hollanda’da ressam Rembrandt (1607-1669), Polonya'da ilk kez dünyanın güneş etrafında döndüğünü söyleyen Kopernik yetiştiler. Rönesans devrinde yapılan eserler Avrupa’da hâlâ bulunmaktadır. Ressam ve heykeltıraşların tablo ve heykelleri müzelerde bulunmaktadır.
Kökenler
Birçoğu, Rönesans'ı niteleyen fikirlerin kökeninin 13. ve 14. yüzyılların başında Floransa'da, özellikle Dante Alighieri (1265-1321) ve Petrarch’in yazılarında (1304-1374) ve Giotto di Bondone’in (1267-1337) resimleri olduğunu iddia eder. Bazı yazarlar Rönesans'ı kesin olarak tarihlendirir; önerilen başlangıç noktası, rakip dahiler Lorenzo Ghiberti ve Filippo Brunelleschi'nin Floransa Katedrali'nin Vaftizhanesi için bronz kapıları inşa etme sözleşmesi için yarıştığı 1401'dir. (O zaman bu sözleşmeyi Ghiberti kazanmıştı). Diğerleri Brunelleschi, Ghiberti, Donatello ve Masaccio gibi sanatçılar ve bilginler arasındaki daha genel rekabetin, Rönesans'ın yaratıcılığının kıvılcımını oluşturduğuna bakar. Yine de Rönesans'ın neden İtalya'da ve neden başladığı çok tartışılır. Buna göre, kökenlerini açıklamak için çeşitli teoriler ileri sürülmüştür.
Rönesans sırasında para ve sanat el ele dolaştı. Sanatçılar tamamen patronlara bağlıyken, patronların sanatsal yetenekleri geliştirmek için paraya ihtiyacı vardı. Ticaret Asya ve Avrupa'ya yayarak, 14., 15. ve 16. yüzyıllarda zenginlik İtalya'ya getirildi. Tirol'deki gümüş madenciliği para akışını artırdı. Haçlı Seferleri sırasında İslam dünyası’ndan yurda getirilen lüks mallar Cenova ve Venedik'in refahını artırdı.
Jules Michelet 16. yüzyıl Fransız Rönesansını, Orta Çağ'dan kopuşu temsil eden, modern insanlık anlayışını ve dünyadaki yerini yaratan Avrupa'nın kültürel tarihinde bir dönem olarak tanımladı.
Rönesans hümanizminin Latin ve Yunan evreleri
Latin bilim adamlarının neredeyse tamamen Yunanca ve Arapça doğa bilimleri, felsefe ve matematik eserlerini incelemeye odaklandıkları Yüksek Orta Çağ'ın tam tersine, Rönesans bilim insanları en çok Latin ve Yunan edebi, tarihi ve hitabet metinlerini kurtarmak ve incelemekle ilgilendiler.
Genel olarak konuşursak bu, Petrarch, Coluccio Salutati (1331-1406), Niccolò de' Niccoli (1364-1437) ve (1380–1459) gibi Rönesans bilginlerinin Cicero, Lucretius, Livy ve Seneca gibi Latin yazarların eserlerini Avrupa kütüphanelerinde taradığı 14. yüzyıldaki Latin evresiyle başladı.
15. yüzyılın başlarında, bu tür Latin edebiyatının eserlerinin geriye kalan büyük kısmı kurtarılmıştı; Batı Avrupalı bilim adamları eski Yunan edebi, tarihi, hitabet ve teolojik metinlerini kurtarmaya yönelirken, Rönesans hümanizminin Yunan aşaması devam ediyordu.
Geç antik çağlardan beri Batı Avrupa'da korunan ve incelenen Latince metinlerin aksine, antik Yunan metinlerinin incelenmesi Orta Çağ Batı Avrupa'sında çok sınırlıydı. Bilim, matematik ve felsefe üzerine Antik Yunan eserleri, Batı Avrupa'da Yüksek Orta Çağ'dan ve İslam'ın Altın Çağı'ndan (normalde çeviri olarak) beri incelenmişti, ancak Yunan edebi, hitabet ve tarihî eserler (örneğin, Homer gibi, Yunan oyun yazarları Demosthenes ve Thucydides) ne Latincede ne de Orta Çağ'da İslam dünyası incelenmedi; Orta Çağ'da bu tür metinler sadece Bizans bilginleri tarafından incelendi.
Bazıları, kültürel yeniden doğuşun merkezi Floransa ile ayarlanan Semerkant ve Herat'taki Timuri Rönesansı'nın ihtişamının Yunan bilginlerinin İtalyan şehirlerine göç etmesine yol açan Osmanlı İmparatorluğu fetihleri ile bağlantılı olduğunu iddia eder. Rönesans bilginlerinin en büyük başarılarından biri, tüm bu Yunan kültür eserlerini geç antik çağdan beri ilk kez Batı Avrupa'ya geri getirmekti.
Müslüman mantıkçılar, özellikle Avicenna ve Averroes, Mısır'ın ve Levanta'ni işgal edip fethettikten sonra Yunan fikirlerini miras almışlardır. Bu fikirlerin tercümeleri ve yorumları, Arap Batısı üzerinden Iberia ve Sicilya'ya doğru ilerledi ve bu fikirlerin aktarımı için önemli merkezler haline geldi. 11. yüzyıldan 13. yüzyıla kadar, İberya'da, Klasik Arapçadan Orta Çağ Latincesi'ne felsefi ve bilimsel eserlerin çevirisine adanmış birçok okul, özellikle de Toledo Çevirmenler Okulu kuruldu. İslam kültüründen yapılan bu çeviri çalışması, büyük ölçüde plansız ve düzensiz olmasına rağmen, tarihteki en büyük fikir aktarımlarından birini oluşturdu.
Yunan edebi, tarihi, hitabet ve teolojik metinlerin düzenli incelenmesinin Batı Avrupa müfredatına yeniden birleştirme hareketi, genellikle Coluccio Salutati'nin Bizanslı diplomat ve bilgin Manuel Chrysoloras'a (y. 1355-1415) Floransa'da yunanca dersi vermesi için 1396’daki davetiyle tarihlendirilir. Bu miras, Basilios Bessarion'dan Leo Allatius'a kadar bir dizi gurbetçi Yunan bilgin tarafından devam ettirildi.
İtalya'daki sosyal ve politik yapılar
Geç Orta Çağ İtalya'sının benzersiz siyasi yapıları, bazılarının, alışılmadık sosyal ikliminin nadir görülen kültürel gelişip olgunlaşmaya imkan verdiğini kuramına yol açtı. İtalya, erken modern dönemde bir siyasi varlık olarak var olmadı. Bunun yerine daha küçük şehir devletleri ve bölgelere bölündü: Napoli Krallığı güneyi, merkezde Floransa Cumhuriyeti ve Papalık Devletleri, sırasıyla kuzey ve batıda Milano ve Ceneviz ve doğuda Venedikliler kontrol etti. On beşinci yüzyıl İtalyası, Avrupa'nın en çok kentleşmiş bölgelerinden biriydi. Şehirlerinin çoğu antik Roma binalarının kalıntıları arasındaydı; Rönesans'ın klasik doğasının Roma İmparatorluğu'nun kalbindeki kökeniyle bağlantılı olması muhtemeldir.
Tarihçi ve siyaset filozofu olan Quentin Skinner, 12. yüzyılda kuzey İtalya'yı ziyaret eden Alman piskopos Otto von Freising‘in (y. 1114-1158), toplumunun tüccarlara ve ticarete dayandığını gözlemleyerek İtalya'nın feodalizm’den çıkmış gibi göründüğünü ve böylece çok yeni siyasi ve sosyal bir örgütlenme biçimini fark ettiğini belirtir. Bununla bağlantılı olarak, ünlü erken Rönesans fresk döngüsünde temsil edilen ""'ndeki tarafından temsil edilen anti-monarşik (1338–1340 arasında resmedilen) hakkaniyet, adalet, cumhuriyetçilik ve iyi yönetimin erdemleri hakkında güçlü mesaj veren düşüncesi vardı. Hem Kiliseyi hem de İmparatorluğu körfezde tutan bu şehir cumhuriyetleri, özgürlük kavramlarına adanmıştı. Skinner, Matteo Palmieri (1406–1475) gibi Floransalı dehanın yalnızca sanat, heykel ve mimaride kutlanması değil "aynı zamanda Floransa'da oluşan ahlaki, sosyal ve politik felsefenin olağanüstü gelişip olgunlaşması" gibi birçok özgürlük savunması olduğunu bildirir.
O zamanlar Floransa Cumhuriyeti gibi orta İtalya'nın ötesindeki şehirler ve eyaletler bile tüccar Cumhuriyetler, özellikle Venedik Cumhuriyeti olarak tanınmıştı. Uygulamada bunlar oligarşik olmalarına ve modern demokrasi ile çok az benzerlik göstermelerine rağmen, demokratik özelliklere sahiptiler ve yönetime katılım biçimleri ve özgürlüğe inanç ile duyarlı devletlerdi. Sağladıkları görece siyasi özgürlük, akademik ve sanatsal ilerlemeye yardımcı oldu. Aynı şekilde, Venedik gibi İtalyan şehirlerinin büyük ticaret merkezleri olarak konumu, onları entelektüel kavşak haline getirdi. Tüccarlar yanlarında dünyanın uzak köşelerinden, özellikle Levant'tan fikirler getirdi. Venedik, Avrupa'nın Doğu ile ticarete açılan kapısı ve Venedik camı üreticisi iken, Floransa bir tekstil başkentiydi. Bu tür işletmelerin İtalya'ya getirdiği zenginlik, büyük kamu ve özel sanat projelerinin devreye alınabileceği ve bireylerin eğitim için daha fazla boş zamanları olduğu anlamına geliyordu.
Kara Ölüm
Geliştirilen bir teoriye göreyse, 1348 ile 1350 yılları arasında Avrupa'yı vuran Kara Ölüm'ün Floransa'da neden olduğu tahribat 14. yüzyıl İtalya'sındaki insanların dünya görüşünde değişime yol açmıştır. İtalya vebadan kötü etkilendi ve ölümle sonuçlanan aşinalığın, düşünürlerin, maneviyat ve Ölümden sonra yaşam yerine Dünya'daki yaşamları üzerinde daha fazla durmalarına neden olduğu tahmin edilmektedir. Kara Veba'nın, dini sanat eserlerinin sponsorluğu ile kendini gösteren yeni bir dindarlık dalgasına yol açtığı da iddia edildi. Ancak bu, Rönesans'ın neden 14. yüzyılda özellikle İtalya'da olduğu tam olarak açıklamaz. Kara Ölüm, sadece İtalya'yı değil, tarif edilen şekillerde tüm Avrupa'yı etkileyen bir pandemi idi. İtalya'da Rönesans'ın ortaya çıkışı büyük olasılıkla yukarıdaki faktörlerin karmaşık etkileşiminin sonucuydu.
Veba, Asya limanlarından dönen yelkenli gemilerde pireler tarafından taşındı ve uygun sağlık koşullarının olmamasından dolayı hızla yayıldı: o zamanlar yaklaşık 4.2 milyon olan İngiltere nüfusu hıyarcıklı veba nedeniyle 1.4 milyon insanı kaybetti. Floransa'nın nüfusu 1347 yılında neredeyse yarı yarıya azaldı. Nüfusun azalmasının bir sonucu olarak işçi sınıfının değeri arttı ve halk daha fazla özgürlüğün tadını çıkarmaya başladı. Artan işgücü ihtiyacına cevap vermek için işçiler ekonomik olarak en uygun konumu aramak için seyahat ettiler.
Veba nedeniyle yaşanan nüfusun azalmasının ekonomik sonuçları oldu: 1350 ile 1400 yılları arasında Avrupa'nın çoğu bölgesinde gıda fiyatları düştü, arazi değerleri %30-40 oranında azaldı. Arazi sahipleri büyük bir kayıpla karşı karşıya kaldı, ancak sıradan erkekler ve kadınlar için bu beklenmedik bir şeydi. Vebadan kurtulanlar, yalnızca yiyecek fiyatlarının daha ucuz olduğunu değil, aynı zamanda toprakların da daha bol olduğunu keşfetti ve birçoğuna da ölü akrabalarından mülkler miras kaldı.
Hastalığın yayılması, yoksulluk bölgelerinde çok daha yaygındı. Salgın şehirleri, özellikle çocukları harap etti. Veba, bitler, temiz olmayan içme suyu, ordular veya kötü sağlık koşulları nedeniyle kolayca yayıldı. Tifüs ve doğuştan frengi (ing: congenital syphilis) gibi birçok hastalık bağışıklık sistemini hedef alarak küçük çocukları mücadele şansından mahrum bıraktığı için en çok çocuklar etkilendi. Şehirlerdeki çocuklar, hastalığın yayılmasından zenginlerin çocuklarına göre daha fazla etkilendi.
Kara Ölüm, Floransa'nın sosyal ve politik yapısında sonraki salgınlardan daha büyük bir karışıklığa neden oldu. Egemen sınıfların üyeleri arasında önemli sayıda ölüme rağmen, Floransa hükûmeti bu dönemde işlemeye devam etti. Seçilen temsilcilerin resmi toplantıları, şehirdeki belirsiz koşullar nedeniyle salgının yüksekliği sırasında askıya alındı, ancak şehrin işlerini yürütmek için hükûmetin sürekliliğini sağlayan küçük bir memur grubu atandı.
Floransa'daki kültürel koşullar
Rönesans'ın neden İtalya'nın başka bir yerinde değil de Floransa'da başladığı uzun zamandır bir tartışma konusu olmuştur. Akademisyenler, böyle bir kültürel harekete neden olabilecek Floransa kültürel yaşamına özgü çeşitli özellikler kaydetti. Birçoğu, bir bankacı aile olan Medici'nin ve daha sonra dukal iktidar hanedanı sanatı himaye etme ve teşvik etmede oynadığı rolü vurguladı. Lorenzo de' Medici (1449-1492), muazzam miktarda sanat himayesi için katalizör oldu ve vatandaşlarını Leonardo da Vinci, Sandro Botticelli ve Michelangelo Buonarroti dahil olmak üzere Floransa'nın önde gelen sanatçılarından eserler sipariş etmeye teşvik etti. Neri di Bicci, Botticelli, da Vinci ve Filippino Lippi'nin eserleri, Floransa'daki Scopeto'daki San Donato Manastırı tarafından ayrıca sipariş verilmişti.
Rönesans, Lorenzo de' Medici iktidara gelmeden önce, hatta Medici ailesinin kendisi Floransa toplumunda hegemonya kurmadan önce devam ediyordu. Bazı tarihçiler, Floransa'nın şans eseri, yani "Büyük Adamlar" orada tesadüfen doğduğu için Rönesans'ın doğum yeri olduğunu öne sürdü: Leonardo da Vinci, Botticelli ve Michelangelo Toskana'da doğdu. Böyle bir şansın olanaksız göründüğünü savunan diğer tarihçiler, bu "Büyük Adamlar"ın ancak o zamanlar geçerli olan kültürel koşullar nedeniyle öne çıkabildiklerini iddia ettiler.
Özellikler
Hümanizm
Bazı yönlerden Rönesans hümanizmi felsefe değil, öğrenme yöntemiydi. Yazarlar arasındaki çelişkileri çözmeye odaklanan ortaçağ skolastik tarzının aksine, Rönesans hümanistleri eski metinleri asıllarından inceler ve onları akıl yürüterek ve deneysel kanıtla birleştirerek değerlendirirdi. Hümanist eğitim, beş beşeri bilimlerin incelenmesi olan “Studia Humanitatis” programına dayanıyordu: şiir, dil bilgisi, tarih, ahlak felsefesi ve retorik. Tarihçiler bazen hümanizmi tam olarak tanımlamak için uğraşmış olsalar da, çoğu "yol tanımının ortası... eski Yunan ve Roma'nın dilini, edebiyatını, öğrenimini ve değerlerini yeniden kazanma, yorumlama ve özümseme hareketi"ne karar verdi. Her şeyden önce, hümanistler "insanın dehasını ...insan aklının eşsiz ve olağanüstü yeteneğini" öne sürdüler.
Hümanist bilim insanları, erken modern dönem boyunca entelektüel manzarayı şekillendirdi. Niccolò Machiavelli ve Thomas More gibi siyaset felsefecileri, İbn Haldun'un İslami adımlarını izleyerek Yunan ve Romalı düşünürlerin fikirlerini canlandırdı ve bunları çağdaş hükûmet eleştirilerinde kullandı.
, canlı bir düşünme savunması olan Rönesans'ın "manifesto"’su "İnsanın Onuru Üzerine Söylev"‘i yazdı. Başka bir hümanist Matteo Palmieri (1406-1475), en çok sivil hümanizm'i savunan Della vita Civile ("Sivil Yaşam Üzerine"; 1528'de basıldı) adlı çalışmasıyla ve 'ni Latince ile aynı seviyeye getirmedeki etkisiyle tanınır.
Palmieri, teorisyen ve filozof ve ayrıca Quintilian, vatandaş ve memur olarak aktif kamusal hayat yaşayan Palmieri gibi Romalı filozof ve teorisyenlerden özellikle Cicero’dan yararlandı.
Belki de onun hümanizm konusundaki bakış açısının en özlü ifadesi 1465 tarihli “La città di vita” adlı şiirsel çalışmasındadır, ancak daha önceki çalışması “Della vita Civile” daha geniş kapsamlıdır. 1430 vebasında Floransa'nın dışındaki Mugello kırsalındaki bir kır evinde geçen bir dizi diyalogdan oluşan Palmieri, ideal vatandaşın niteliklerini anlatır. Diyaloglar, çocukların zihinsel ve fiziksel olarak nasıl geliştiği, vatandaşların ahlaki olarak nasıl davranabilecekleri, vatandaşlar ve devletlerin kamusal yaşamda dürüstlüğü nasıl sağlayabilecekleri hakkında fikirleri ve pragmatik olarak faydalı olan ile dürüst olan arasındaki fark üzerine önemli bir tartışmayı içerir.
Hümanistler, mükemmel bir zihin ve bedenle ahirete geçmenin eğitimle elde edilmesinin önemine inanıyorlardı. Hümanizmin amacı, kişiliği entelektüel ve fiziksel mükemmellikle birleştiren ve her zaman her durumda onurlu iş yapan evrensel insanı yaratmaktı. Bu ideoloji, eski bir Greko-Romen ideali olan uomo universale olarak anılırdı. Klasiklerin ahlaki eğitim ve insan davranışının iyi anlaşılmasını sağladığı düşünüldüğünden, Rönesans döneminde eğitim esasen eski edebiyat ve tarihten oluşuyordu.
Sanat
Rönesans sanatı, Orta Çağ'ın sonunda ve Modern dünyanın yükselişinde kültürel bir yeniden doğuşa işaret eder. Rönesans sanatının ayırt edici özelliklerinden biri, son derece gerçekçi doğrusal perspektif geliştirmesiydi. Giotto di Bondone (1267-1337), bir tabloyu uzaya açılan bir pencere olarak ele alan ilk kişidir, ancak mimar Filippo Brunelleschi’nin (1377-1446) gösterilerine ve Leon Battista Alberti'nin (1404-1472) müteakip yazılarına kadar perspektif sanatsal bir teknik olarak resmileşmedi.
Perspektif'in gelişimi, sanatta gerçekçilik yönündeki daha geniş bir eğilimin parçasıydı. Ressamlar, ışık, gölge ve ünlü Leonardo da Vinci insan anatomi örneğini inceleyerek başka teknikler geliştirdiler. Sanatsal yöntemdeki bu değişikliklerin altında yatan şey diğer sanatçılar tarafından çokça taklit edilen sanatsal zirveleri temsil eden Leonardo, Michelangelo ve Raphael'in yapıtlarıyla, doğanın güzelliğini tasvir etme ve estetik aksiyomlarını çözme arzusunun yenilenmesidir. Diğer önemli sanatçılar arasında Floransa'da Medici için çalışan Sandro Botticelli, başka bir Floransalı Donatello ve Venedik'te Titian ve diğerleri sayılabilir.
Hollanda'da özellikle canlı bir sanat kültürü gelişti. ve Jan van Eyck'in çalışmaları, hem teknik olarak yağlı boya ve tuvalin tanıtılmasıyla hem de temsilde natüralizm açısından stilistik olarak İtalya'da resmin gelişimi üzerinde etkili oldu. Daha sonra, Baba Pieter Brueghel'in çalışmaları sanatçılara günlük hayatın temalarını tasvir etme konusunda ilham verecekti.
Mimaride, Filippo Brunelleschi, antik klasik binaların kalıntılarını incelemede en öndeydi. 1. yüzyıl yazarından Vitruvius yeniden keşfedilen bilgiler ve gelişen matematik disiplini ile Brunelleschi, klasik formları taklit eden ve geliştiren Rönesans stilini formüle etti. En büyük mühendislik başarısı Floransa Katedrali'nin kubbesini inşa etmekti. Bu stili gösteren bir diğer yapı ise Alberti tarafından inşa edilen Mantua'daki St. Andrew kilisesidir. Yüksek Rönesans'ın olağanüstü mimari eseri, Bramante, Michelangelo, Raphael, genç Antonio da Sangallo ve 'nun becerilerini birleştiren St. Peter Bazilikası’nın yeniden inşasıydı.
Rönesans döneminde mimarlar sütunları, pilasterleri ve entablaturlar bütünleşik bir sistem olarak kullanmayı amaçladılar. Roma düzeni sütun türleri kullanılır: Toskana ve Kompozit. Bunlar ya yapısal olabilir, bir pasaj veya arşitravı destekler ya da pilasterlar şeklinde bir duvara yaslanmış tamamen dekoratif olabilir. Pilasterları bütünleşik bir sistem olarak kullanan ilk binalardan biri Brunelleschi tarafından Old Sacristy'de (1421-1440) yapıldı. Kemerler, yarı dairesel veya (Mannerist tarzında) parçalı, genellikle kemeraltılarda kullanılır, payanda veya sütun başlıklarına oturtulmuştur. Başlık ile kemerin çıkışı arasında bir saçaklık bölümü olabilir. Alberti, kemeri anıtsal bir anıtta ilk kullananlardan biriydi. Rönesans tonozlarında kaburga yoktur; genellikle dikdörtgen olan Gotik tonozun aksine, yarım daire veya parçalı ve kare planlıdırlar.
Rönesans sanatçıları, antik çağa hayran olmalarına ve Orta Çağ geçmişinin bazı fikir ve sembollerini muhafaza etmelerine rağmen, pagan değildi. Nicola Pisano (y. 1220 – y. 1278) İncil'den sahneleri betimleyerek klasik formları taklit etti. Pisa'da Vaftizhane'den yaptığı Müjde, klasik modellerin, Rönesans edebi bir hareket olarak kök salmadan önce İtalyan sanatını etkilediğini gösterir.
Bilim
Uygulamalı yenilik ticarete yayıldı. 15. yüzyılın sonunda Luca Pacioli, muhasebe üzerine ilk çalışmayı yayınlayarak muhasebe'nin kurucusu oldu.
Yaklaşık 1440'ta eski metinlerin yeniden keşfi ve matbaanın icadı, öğrenmeyi demokratikleştirdi ve daha geniş çapta dağıtılan fikirlerin daha hızlı yayılmasını sağladı. İtalyan Rönesansı'nın ilk döneminde, hümanistler beşeri bilimler üzerine çalışmayı doğa felsefesi veya uygulamalı matematik yerine tercih ettiler ve klasik kaynaklara olan saygıları Aristotelesçi ve Batlamyuscu evren görüşlerini daha da yüceltti. 1450 civarında yazan Nicholas Cusanus, Copernicus'un günmerkezli dünya görüşünü felsefi bir tarzda öngördü.
Bilim ve sanat Rönesans'ın başlarında, Leonardo da Vinci gibi bilge sanatçıların anatomi ve doğanın gözlemsel çizimlerini yapmasıyla iç içe geçmişti. Da Vinci, suyun akışı, tıbbi teşrih ve hareket ve aerodinamiğin sistematik çalışmasında kontrollü deneyler yaptı ve Fritjof Capra'nın kendisini "modern bilimin babası" olarak sınıflandırmasına yol açan araştırma yöntemi ilkelerini tasarladı. Da Vinci'nin bu dönemdeki katkısının diğer örnekleri arasında mermerleri kesmek ve yekpare taşları kaldırmak için tasarlanmış makineler ve akustik, botanik, jeoloji, anatomi ve mekanikte yeni keşifler sayılabilir.
Klasik bilimsel doktrini sorgulamak için uygun bir ortam oluşmuştu. 1492'de Kristof Kolomb tarafından Yeni Dünya’ ın keşfi klasik dünya görüşüne meydan okudu. Batlamyus coğrafyada ve Galen'in tıptaki eserlerinin her zaman günlük gözlemlerle eşleşmediği bulundu. Reformasyon ve Karşı Reformasyon çatışırken, Kuzey Rönesansı odak noktasında Aristotelesçi doğa felsefesinden kimyaya ve biyolojik bilimlere (botanik, anatomi ve tıp) doğru kayma gösterdi. Daha önce sahip olunan gerçekleri sorgulama ve yeni yanıtlar arama isteği, büyük bilimsel gelişmelerin yaşandığı bir dönemle sonuçlandı.
Bazıları bunu modern çağın başlangıcını müjdeleyen "bilimsel devrim" olarak, diğerleri ise antik dünyadan günümüze uzanan sürekli bir sürecin hızlanması olarak görür. Bu dönemde bu kez Galileo Galilei, Tycho Brahe ve Johannes Kepler tarafından önemli bilimsel ilerlemeler kaydedildi.
Kopernik, De devrimibus orbium coelestium ('Göksel Kürelerin Devinimleri Üzerine) adlı eserinde, Dünya'nın Güneş etrafında döndüğünü öne sürdü. De humani corporis fabrica (İnsan Vücudunun Çalışması Üzerine) yazan Andreas Vesalius, diseksiyon rolüne, gözleme ve mekanistik anatomi görüşüne yeni bir güven verdi.
Bir diğer önemli gelişme keşif "süreci"nde bilimsel yöntem,deneysel kanıta ve matematiğin önemine odaklanırken, Aristotelesçi bilimin çoğunu bir kenara bıraktı. Bu fikirlerin ilk ve etkili savunucuları arasında Copernicus, Galileo ve Francis Bacon vardı. Yeni bilimsel yöntem astronomi, fizik, biyoloji ve anatomide büyük katkılar sağladı.
Rönesans’ın nedenleri
- Arap eserleri ve Arapça'ya çevrilmiş Antik Mısır ve Roma (Yunan) eserlerinin tercüme edilmesi ve yayımlanmasıdır.
- Matbaanın geliştirilmesi çok önemlidir, bu sayede bilim ve düşünce yayılmıştır.
- Pusulanın geliştirilmesiyle birlikte, coğrafi keşifler sonucunda zenginleşen ve güzel sanatlar gibi alanlara destek veren, bu alanları koruyan bir sınıfın oluşması (coğrafi keşifleri yapan Burjuva sınıfının oluşturduğu 'mesen' adlı sınıftır).
- Orta Doğu'ya düzenlenen Haçlı Seferleri (Skolastik düşünce ürünü dogmaların çökmesi, yeni üretim ve yeni tekniklerin öğrenilmesi)
- Endülüs Emevileri'nin kıta Avrupası'na taşıdıkları kültür (Astronomi, , , mimari, sanat, bilimsel bilgi ve gibi konuların bütün Avrupa Kıtası'na taşınması).
- 1351-1374 yılları sırasında Avrupa'yı saran ve daha çok farelerce taşınan vebada Papa 9. Gregorius'un kaleme aldığı Papalık mektubunda şeytanın kedi kılığına girdiği ve bunun için kedilerin yakılması gerektiğini söylemiştir. Bunun sonucunda vebadan evlerinde kedi besleyen ve Papanın aldığı kararı dinlemeyen aileler (Mediciler gibi) kurtulabilmiştir. Bu durum Papanın kararlarının sorgulanmasına ve özgür düşünce ortamının doğmasına yardımcı olmuştur.
Rönesans’a etki eden düşünceler
- Yeryüzü ilgi çekici ve araştırılmaya değer bir yerdir.
- İnsan güçlüdür ve bu gücüyle büyük başarılar elde edebilir.
- Gerçek güzeldir. Bu anlayışlara bağlı olarak da yaşadığımız dünya o kadar ilgi çekici bir yerdir ki, 'Başka dünyaları düşünmenin hiçbir anlamı yoktur' anlayışı hakimdir.
- Hümanizm. Eski dönemlerde olduğundan farklı olarak bireyci bir hümanist anlayış başlamıştır.
- Sekülerizm
Rönesans’ın sonuçları
- Avrupa kilisenin baskısından kurtulup modernleşme çağına geçilmesinde büyük rol oynamıştır.
- Eğitimde çıta iyice yükselmeye başlamıştır.
- Skolastik görüş (kilisenin dar ve değiştirilemez diye düşünülen görüşü) yıkılmıştı.
- Yerine pozitif (bilimsel) düşünce hakim olmuştur.
- Reform hareketlerini hazırlamıştır.
- Bilim ve teknikteki gelişmeler hızlanmıştır.
- Ekonomi alanında yeni uygulamalar ortaya çıkmıştır.
- Avrupa’da sanattan zevk alan aydın () sınıf ve halk sınıfı oluşmuştur.
- Kiliseye olan güven azalmıştır.
- Din adamlarının ve kilisenin halk üzerindeki otoritesi sarsılmıştır.
- Avrupa’nın her yönden gelişmesine ve güçlenmesine öncülük etmiştir.
- Aydınlanma Çağı'na zemin olmuştur.
- Kağıt ve matbaanın kullanılmasıyla İncil farklı dillere çevrilmiştir ve din adamlarına olan güven azalmıştır.
- Skolastik düşünce yıkılırken yerini deney ve gözleme bırakan bilimsel anlayış meydana gelmiştir.
Notlar
- ^ Leonardo da Vinci'nin rhombicuboctahedron'unun resmini yapmış olabileceği düşünülür.
- ^ şunu yazdı:
17. yüzyıldan beri bilimin gelişimini karakterize eden hızlı bilgi birikimi, o zamandan önce hiç gerçekleşmemişti. Yeni tür bilimsel faaliyet, Batı Avrupa'nın yalnızca birkaç ülkesinde ortaya çıktı ve yaklaşık iki yüz yıl boyunca bu küçük alanla sınırlı kaldı. (19. yüzyıldan beri, bilimsel bilgi dünyanın geri kalanı tarafından özümsenmiştir).
Kaynakça
- ^ . Encyclopedia Britannica (İngilizce). 16 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2021.
- ^ BBC Science & Nature, Leonardo da Vinci 28 Aralık 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (12 Mayıs 2007'de güncellendi)
- ^ BBC History, Michelangelo 7 Kasım 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (12 Mayıs 2007'de güncellendi)
- ^ Walker, Paul Robert, The Feud that sparked the Renaissance: How Brunelleschi and Ghiberti Changed the Art World (New York, Perennial-Harper Collins, 2003)
- ^ Severy, Merle; Thomas B Allen; Ross Bennett; Jules B Billard; Russell Bourne; Edward Lanoutte; David F Robinson; Verla Lee Smith (1970). The Renaissance – Maker of Modern Man. National Geographic Society. ISBN .
- ^ (2002). The Renaissance Bazaar. Oxford University Press. ss. 21-22.
- ^ For information on this earlier, very different approach to a different set of ancient texts (scientific texts rather than cultural texts) see , and .
- ^ Reynolds and Wilson, pp. 113–123.
- ^ Reynolds and Wilson, pp. 123, 130–137.
- ^ Periods of World History: A Latin American Perspective - Page 129
- ^ The Empire of the Steppes: A History of Central Asia - Page 465
- ^ The Connoisseur, Volume 219, p. 128.
- ^ Europe in the second millennium: a hegemony achieved?, p. 58
- ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>
etiketi;Britannica1
isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: ) - ^ Harris, Michael H. History of Libraries in the Western World, Scarecrow Press, 1999, page 145, .
- ^ Western Civilization: Ideas, Politics, and Society 15 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Marvin Perry, Myrna Chase, Margaret C. Jacob, James R. Jacob, 2008, pp. 261–262.
- ^ Reynolds and Wilson, pp. 119, 131.
- ^ Kirshner, Julius, Family and Marriage: A socio-legal perspective, Italy in the Age of the Renaissance: 1300–1550 14 Temmuz 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., ed. John M. Najemy (Oxford University Press, 2004) p. 89 (Retrieved May 10, 2007)
- ^ Burckhardt, Jacob, The Revival of Antiquity, The Civilization of the Renaissance in Italy 7 Nisan 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (trans. by S.G.C. Middlemore, 1878)
- ^ a b Skinner, Quentin, The Foundations of Modern Political Thought, vol I: The Renaissance; vol II: The Age of Reformation, Cambridge University Press, p. 69
- ^ Stark, Rodney, The Victory of Reason, New York, Random House, 2005
- ^ Martin, J. and Romano, D., Venice Reconsidered, Baltimore, Johns Hopkins University, 2000
- ^ a b Burckhardt, Jacob, The Republics: Venice and Florence, The Civilization of the Renaissance in Italy 7 Nisan 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., translated by S.G.C. Middlemore, 1878.
- ^ Barbara Tuchman (1978) A Distant Mirror, Knopf .
- ^ The End of Europe's Middle Ages: The Black Death 9 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . University of Calgary website. (Retrieved April 5, 2007)
- ^ Brotton, J., The Renaissance: A Very Short Introduction, OUP, 2006 .
- ^ Netzley, Patricia D. Life During the Renaissance. San Diego: Lucent Books, Inc., 1998.
- ^ Hause, S. & Maltby, W. (2001). A History of European Society. Essentials of Western Civilization (Vol. 2, p. 217). Belmont, CA: Thomson Learning, Inc.
- ^ "Renaissance And Reformation France" Mack P. Holt pp. 30, 39, 69, 166
- ^ Hatty, Suzanne E.; Hatty, James (1999). Disordered Body: Epidemic Disease and Cultural Transformation. SUNY Press. s. 89. ISBN . 14 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Temmuz 2022.
- ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>
etiketi;strathern
isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: ) - ^ Guido Carocci, I dintorni di Firenze, Vol. II, Galletti e Cocci, Firenze, 1907, pp. 336–337
- ^ Burckhardt, Jacob, The Development of the Individual, The Civilization of the Renaissance in Italy 3 Ekim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., translated by S.G.C. Middlemore, 1878.
- ^ Stephens, J., Individualism and the cult of creative personality, The Italian Renaissance, New York, 1990 p. 121.
- ^ Burke, P., "The spread of Italian humanism", in The Impact of Humanism on Western Europe, ed. A. Goodman and A. MacKay, London, 1990, p. 2.
- ^ As asserted by Gianozzo Manetti in On the Dignity and Excellence of Man, cited in Clare, J., Italian Renaissance.
- ^ Oration on the Dignity of Man (1486) wsu.edu 4 Ocak 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ H., Miller, John. Ibn Khaldun and Machiavelli : an examination of paradigms. OCLC 11117374.
- ^ Religion and Political Development Some Comparative Ideas on Ibn Khaldun and Machiavelli by Barbara Freyer Stowasser
- ^ Hause, S. & Maltby, W. (2001). A History of European Society. Essentials of Western Civilization (Vol. 2, pp. 245–246). Belmont, CA: Thomson Learning, Inc.
- ^ Clare, John D. & Millen, Alan, Italian Renaissance, London, 1994, p. 14.
- ^ Stork, David G. Optics and Realism in Renaissance Art 14 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Retrieved May 10, 2007)
- ^ Vasari, Giorgio, Lives of the Artists, translated by George Bull, Penguin Classics, 1965, .
- ^ Peter Brueghel Biography 21 Eylül 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Web Gallery of Art (Retrieved May 10, 2007)
- ^ Hooker, Richard, Architecture and Public Space 22 Mayıs 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Retrieved May 10, 2007)
- ^ Saalman, Howard (1993). Filippo Brunelleschi: The Buildings. Zwemmer. ISBN .
- ^ Hause, S. & Maltby, W. (2001). A History of European Society. Essentials of Western Civilization (Vol. 2, pp. 250–251). Belmont, CA: Thomson Learning, Inc.
- ^ MacKinnon, Nick (1993). "The Portrait of Fra Luca Pacioli". . 77 (479): 143. doi:10.2307/3619717. JSTOR 3619717.
- ^ Diwan, Jaswith. Accounting Concepts & Theories. Londra: Morre. ss. 1-2. id# 94452.
- ^ Capra, Fritjof, The Science of Leonardo; Inside the Mind of the Great Genius of the Renaissance, New York, Doubleday, 2007. Exhaustive 2007 study by Fritjof Capra shows that Leonardo was a much greater scientist than previously thought, and not just an inventor. Leonardo was innovative in science theory and in conducting actual science practice. In Capra's detailed assessment of many surviving manuscripts, Leonardo's science in tune with holistic non-mechanistic and non-reductive approaches to science, which are becoming popular today.
- ^ Columbus and Vesalius – The Age of Discoverers. JAMA. 2015;313(3):312. DOI:10.1001/jama.2014.11534
- ^ , Man and Nature in the Renaissance (Cambridge: Cambridge University Press, 1978).
- ^ Butterfield, Herbert, The Origins of Modern Science, 1300–1800, p. viii
- ^ Shapin, Steven. The Scientific Revolution, Chicago: University of Chicago Press, 1996, p. 1.
- ^ "Scientific Revolution" in Encarta. 2007.
- ^ a b Brotton, J., "Science and Philosophy", The Renaissance: A Very Short Introduction Oxford University Press, 2006 .
- ^ Van Doren, Charles (1991) A History of Knowledge Ballantine, New York, pp. 211–212,
- ^ Burke, Peter (2000) A Social History of Knowledge: From Gutenberg to Diderot Polity Press, Cambridge, Massachusetts, p. 40,
- ^ Hunt, Shelby D. (2003). Controversy in marketing theory: for reason, realism, truth, and objectivity. M.E. Sharpe. s. 18. ISBN .
- ^ . 22 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2020.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ronesans Orta Cag ve Reform arasindaki tarihsel donem olarak bilinir 15 16 yuzyil Italya sinda bati ile klasik Ilk Cag Eski Roma ve Yunan Eserlerinin incelenmesi arasinda guzel sanatlar bilim felsefe ve mimarlikta bagin tekrar kurulmasini saglayan Antik Yunan filozoflarinin ve bilim insanlarinin calismalarinin ceviri yoluyla alindigi deneysel dusuncenin canlandigi insan yasami humanizm uzerine yogunlasildigi matbaanin icat edilmesiyle bilginin genis kitlelerle paylasiminin arttigi ve kokten degisimlerin yasandigi bir donemdir Leonardo Da Vinci nin Mona Lisa adli tablosu bu donemdeki resim sanatina iyi bir ornektir Leonardo da Vinci Otoportresi Mona Lisa Son Aksam Yemegi ve Vitruvius Adami onun calismalaridir Bunlar Ronesans doneminin en cok bilinen calismalaridir Bu cag uzun suredir geriye dusmus olan Avrupa nin ticaret ve Cografi Kesifler le yukselisinin oncusu olmustur Italyan Ronesansi bu donemin baslangicindaki sanatsal ve bilimsel gelismeyi ifade eder Ilk kez Italyan sanatci Giorgio Vasari tarafindan Vite de kullanilmis 1550 yilinda basilmistir Ronesans teriminin kokeni Fransizca dir Fransiz tarihci Jules Michelet tarafindan kullanilmis ve Isvicreli tarihci Jacob Burckhardt tarafindan 1860 larda gelistirilmistir Yeniden dogus iki anlami icerir Birincisi Ilk Cag daki klasik metinlerin yeniden kesfi ogrenimi sanat ve bilimdeki uygulamalarinin belirlenmesidir Ikincisi ise bu entelektuel etkinliklerin sonuclarinin Avrupalilik kulturunu genelde guclendirmesidir Bu yuzden Ronesans tan bahsederken iki ayri ancak anlamli yoldan soz edilebilir Klasik ogrenmenin ve bilimin Ilk Cag metinlerinin yeniden kesfiyle yeniden dogmasi ve genel anlamda bir Avrupalilik kulturunun yeniden dogusu Bu donemde Raphael Sanzio ve Michelangelo gibi bircok ressam mevcuttur Ronesans doneminin yaraticiliginin esas yurutucu gucu tuccarlardir Bunlar en karli ticaretin hangi alanda oldugunu arastirdilar ve bu yoldan sagladiklari zenginlikleri sanat ve endustri yeniliklerine yatirdilar Ronesans Floransa Venedik Ingiltere Portekiz Hollanda gibi buyuk kent devletlerinde ya da metropollerde dogmustur Ronesans uzerinde derin arastirmalar yapan Ronesans insanin kesfedilmesidir demektedir Gercekten de insanin hicbir degeri yoktu Engizisyon mahkemelerinde yuz binlerce insan haksiz yere ve cok kez yalnizca servetlerini ele gecirebilmek icin olduruldu Papazlar cesitli cikarlar karsiliginda gunahlari bagisliyorlarda Hatta cennetten yerler satiyorlardi Mantik ve insani temeller kaybolmustu Dunya nin dondugu kanisina varan Galileo Galilei ve daha pek cok dusunur ya da bilim insani cesitli iskenceler gormus pek cogu oldurulmustur Bu sayginlikla Ronesans hareketi bilim ve teknolojideki ilerlemenin yani sira insan ve doga sevgisini de birlikte getirdi Ronesans in onculeri sanat eylemlerinin yani sira edebiyat tarih ve arkeolojiye de onem verdiler Resim ve betimleme anlayisi gelisti Mimaride Gotik tarzi birakilarak barok ve rokoko uslubu gelistirildi Ronesans mimarliginin baslica ozellikleri olcu yalinlik ve dogalliktir Bu bicimde Italya da baslayan Ronesans hareketi kisa zamanda butun Avrupa da yayildi Ronesans daha cok Fransa da sanat Almanya da dini tablo ve resimler Ingiltere de edebiyat Ispanya da resim ve edebiyat alaninda gelisti Italya daki ronesans hareketinde eski Yunan ve Roma edebiyatcilarindan Tacitus Sophokles Platon Cicero ve Virgil in eserleri yeniden ortaya cikarildi Italyan dusun adami ve yazarlarindan Niccolo Machiavelli 1469 1531 ve 1544 1595 yetisip eserler verdiler Machiavelli nin Prens adli eseri unludur Ressamlardan Rafael 1483 1520 ayni zamanda heykeltiras mimar ve edebiyatci da olan Leonardo da Vinci 1452 1519 Michelangelo 1475 1564 bu devirde Italya da yetisen sanatcilardir Fransa edebiyat ve dusun sahalarinda Italya yi gecerek Ronsard 1525 1585 Montaigne 1533 1592 Rabelais 1495 1555 mimarlikta Louvre Sarayi ni yapan Tuileries Sarayini yapan resimde de yetistiler Fransiz krallarindan I Francois 1515 1547 zamaninda College de France kuruldu Almanya da ise daha cok din alaninda degisiklikler oldu Almanya da humanizm akiminda Erasmus 1467 1536 1452 1522 Luther 1483 1546 resimde Albrecht Durer 1471 1528 yetisti Ingiltere de tiyatro sahasinda eserleriyle taninan ve Hamlet in yazari Shakespeare 1564 1616 Ispanya da Don Kisot un yazari Cervantes 1547 1616 ressam Velasquez 1599 1660 Hollanda da ressam Rembrandt 1607 1669 Polonya da ilk kez dunyanin gunes etrafinda dondugunu soyleyen Kopernik yetistiler Ronesans devrinde yapilan eserler Avrupa da hala bulunmaktadir Ressam ve heykeltiraslarin tablo ve heykelleri muzelerde bulunmaktadir KokenlerRonesansin dogdugu yer olan Floransa nin gorunumu Bircogu Ronesans i niteleyen fikirlerin kokeninin 13 ve 14 yuzyillarin basinda Floransa da ozellikle Dante Alighieri 1265 1321 ve Petrarch in yazilarinda 1304 1374 ve Giotto di Bondone in 1267 1337 resimleri oldugunu iddia eder Bazi yazarlar Ronesans i kesin olarak tarihlendirir onerilen baslangic noktasi rakip dahiler Lorenzo Ghiberti ve Filippo Brunelleschi nin Floransa Katedrali nin Vaftizhanesi icin bronz kapilari insa etme sozlesmesi icin yaristigi 1401 dir O zaman bu sozlesmeyi Ghiberti kazanmisti Digerleri Brunelleschi Ghiberti Donatello ve Masaccio gibi sanatcilar ve bilginler arasindaki daha genel rekabetin Ronesans in yaraticiliginin kivilcimini olusturduguna bakar Yine de Ronesans in neden Italya da ve neden basladigi cok tartisilir Buna gore kokenlerini aciklamak icin cesitli teoriler ileri surulmustur Ronesans sirasinda para ve sanat el ele dolasti Sanatcilar tamamen patronlara bagliyken patronlarin sanatsal yetenekleri gelistirmek icin paraya ihtiyaci vardi Ticaret Asya ve Avrupa ya yayarak 14 15 ve 16 yuzyillarda zenginlik Italya ya getirildi Tirol deki gumus madenciligi para akisini artirdi Hacli Seferleri sirasinda Islam dunyasi ndan yurda getirilen luks mallar Cenova ve Venedik in refahini artirdi Jules Michelet 16 yuzyil Fransiz Ronesansini Orta Cag dan kopusu temsil eden modern insanlik anlayisini ve dunyadaki yerini yaratan Avrupa nin kulturel tarihinde bir donem olarak tanimladi Ronesans humanizminin Latin ve Yunan evreleri Coluccio Salutati Latin bilim adamlarinin neredeyse tamamen Yunanca ve Arapca doga bilimleri felsefe ve matematik eserlerini incelemeye odaklandiklari Yuksek Orta Cag in tam tersine Ronesans bilim insanlari en cok Latin ve Yunan edebi tarihi ve hitabet metinlerini kurtarmak ve incelemekle ilgilendiler Genel olarak konusursak bu Petrarch Coluccio Salutati 1331 1406 Niccolo de Niccoli 1364 1437 ve 1380 1459 gibi Ronesans bilginlerinin Cicero Lucretius Livy ve Seneca gibi Latin yazarlarin eserlerini Avrupa kutuphanelerinde taradigi 14 yuzyildaki Latin evresiyle basladi 15 yuzyilin baslarinda bu tur Latin edebiyatinin eserlerinin geriye kalan buyuk kismi kurtarilmisti Bati Avrupali bilim adamlari eski Yunan edebi tarihi hitabet ve teolojik metinlerini kurtarmaya yonelirken Ronesans humanizminin Yunan asamasi devam ediyordu Gec antik caglardan beri Bati Avrupa da korunan ve incelenen Latince metinlerin aksine antik Yunan metinlerinin incelenmesi Orta Cag Bati Avrupa sinda cok sinirliydi Bilim matematik ve felsefe uzerine Antik Yunan eserleri Bati Avrupa da Yuksek Orta Cag dan ve Islam in Altin Cagi ndan normalde ceviri olarak beri incelenmisti ancak Yunan edebi hitabet ve tarihi eserler ornegin Homer gibi Yunan oyun yazarlari Demosthenes ve Thucydides ne Latincede ne de Orta Cag da Islam dunyasi incelenmedi Orta Cag da bu tur metinler sadece Bizans bilginleri tarafindan incelendi Bazilari kulturel yeniden dogusun merkezi Floransa ile ayarlanan Semerkant ve Herat taki Timuri Ronesansi nin ihtisaminin Yunan bilginlerinin Italyan sehirlerine goc etmesine yol acan Osmanli Imparatorlugu fetihleri ile baglantili oldugunu iddia eder Ronesans bilginlerinin en buyuk basarilarindan biri tum bu Yunan kultur eserlerini gec antik cagdan beri ilk kez Bati Avrupa ya geri getirmekti Musluman mantikcilar ozellikle Avicenna ve Averroes Misir in ve Levanta ni isgal edip fethettikten sonra Yunan fikirlerini miras almislardir Bu fikirlerin tercumeleri ve yorumlari Arap Batisi uzerinden Iberia ve Sicilya ya dogru ilerledi ve bu fikirlerin aktarimi icin onemli merkezler haline geldi 11 yuzyildan 13 yuzyila kadar Iberya da Klasik Arapcadan Orta Cag Latincesi ne felsefi ve bilimsel eserlerin cevirisine adanmis bircok okul ozellikle de Toledo Cevirmenler Okulu kuruldu Islam kulturunden yapilan bu ceviri calismasi buyuk olcude plansiz ve duzensiz olmasina ragmen tarihteki en buyuk fikir aktarimlarindan birini olusturdu Yunan edebi tarihi hitabet ve teolojik metinlerin duzenli incelenmesinin Bati Avrupa mufredatina yeniden birlestirme hareketi genellikle Coluccio Salutati nin Bizansli diplomat ve bilgin Manuel Chrysoloras a y 1355 1415 Floransa da yunanca dersi vermesi icin 1396 daki davetiyle tarihlendirilir Bu miras Basilios Bessarion dan Leo Allatius a kadar bir dizi gurbetci Yunan bilgin tarafindan devam ettirildi Italya daki sosyal ve politik yapilar 1494 dolaylarinda Italyan Yarimadasi nin siyasi haritasi Gec Orta Cag Italya sinin benzersiz siyasi yapilari bazilarinin alisilmadik sosyal ikliminin nadir gorulen kulturel gelisip olgunlasmaya imkan verdigini kuramina yol acti Italya erken modern donemde bir siyasi varlik olarak var olmadi Bunun yerine daha kucuk sehir devletleri ve bolgelere bolundu Napoli Kralligi guneyi merkezde Floransa Cumhuriyeti ve Papalik Devletleri sirasiyla kuzey ve batida Milano ve Ceneviz ve doguda Venedikliler kontrol etti On besinci yuzyil Italyasi Avrupa nin en cok kentlesmis bolgelerinden biriydi Sehirlerinin cogu antik Roma binalarinin kalintilari arasindaydi Ronesans in klasik dogasinin Roma Imparatorlugu nun kalbindeki kokeniyle baglantili olmasi muhtemeldir Tarihci ve siyaset filozofu olan Quentin Skinner 12 yuzyilda kuzey Italya yi ziyaret eden Alman piskopos Otto von Freising in y 1114 1158 toplumunun tuccarlara ve ticarete dayandigini gozlemleyerek Italya nin feodalizm den cikmis gibi gorundugunu ve boylece cok yeni siyasi ve sosyal bir orgutlenme bicimini fark ettigini belirtir Bununla baglantili olarak unlu erken Ronesans fresk dongusunde temsil edilen ndeki tarafindan temsil edilen anti monarsik 1338 1340 arasinda resmedilen hakkaniyet adalet cumhuriyetcilik ve iyi yonetimin erdemleri hakkinda guclu mesaj veren dusuncesi vardi Hem Kiliseyi hem de Imparatorlugu korfezde tutan bu sehir cumhuriyetleri ozgurluk kavramlarina adanmisti Skinner Matteo Palmieri 1406 1475 gibi Floransali dehanin yalnizca sanat heykel ve mimaride kutlanmasi degil ayni zamanda Floransa da olusan ahlaki sosyal ve politik felsefenin olaganustu gelisip olgunlasmasi gibi bircok ozgurluk savunmasi oldugunu bildirir O zamanlar Floransa Cumhuriyeti gibi orta Italya nin otesindeki sehirler ve eyaletler bile tuccar Cumhuriyetler ozellikle Venedik Cumhuriyeti olarak taninmisti Uygulamada bunlar oligarsik olmalarina ve modern demokrasi ile cok az benzerlik gostermelerine ragmen demokratik ozelliklere sahiptiler ve yonetime katilim bicimleri ve ozgurluge inanc ile duyarli devletlerdi Sagladiklari gorece siyasi ozgurluk akademik ve sanatsal ilerlemeye yardimci oldu Ayni sekilde Venedik gibi Italyan sehirlerinin buyuk ticaret merkezleri olarak konumu onlari entelektuel kavsak haline getirdi Tuccarlar yanlarinda dunyanin uzak koselerinden ozellikle Levant tan fikirler getirdi Venedik Avrupa nin Dogu ile ticarete acilan kapisi ve Venedik cami ureticisi iken Floransa bir tekstil baskentiydi Bu tur isletmelerin Italya ya getirdigi zenginlik buyuk kamu ve ozel sanat projelerinin devreye alinabilecegi ve bireylerin egitim icin daha fazla bos zamanlari oldugu anlamina geliyordu Kara Olum Pieter Bruegel in Orta cag Avrupa sini harap eden vebayi izleyen toplumsal kargasa ve teroru yansitan Olumun Zaferi tablosu y 1562 Gelistirilen bir teoriye goreyse 1348 ile 1350 yillari arasinda Avrupa yi vuran Kara Olum un Floransa da neden oldugu tahribat 14 yuzyil Italya sindaki insanlarin dunya gorusunde degisime yol acmistir Italya vebadan kotu etkilendi ve olumle sonuclanan asinaligin dusunurlerin maneviyat ve Olumden sonra yasam yerine Dunya daki yasamlari uzerinde daha fazla durmalarina neden oldugu tahmin edilmektedir Kara Veba nin dini sanat eserlerinin sponsorlugu ile kendini gosteren yeni bir dindarlik dalgasina yol actigi da iddia edildi Ancak bu Ronesans in neden 14 yuzyilda ozellikle Italya da oldugu tam olarak aciklamaz Kara Olum sadece Italya yi degil tarif edilen sekillerde tum Avrupa yi etkileyen bir pandemi idi Italya da Ronesans in ortaya cikisi buyuk olasilikla yukaridaki faktorlerin karmasik etkilesiminin sonucuydu Veba Asya limanlarindan donen yelkenli gemilerde pireler tarafindan tasindi ve uygun saglik kosullarinin olmamasindan dolayi hizla yayildi o zamanlar yaklasik 4 2 milyon olan Ingiltere nufusu hiyarcikli veba nedeniyle 1 4 milyon insani kaybetti Floransa nin nufusu 1347 yilinda neredeyse yari yariya azaldi Nufusun azalmasinin bir sonucu olarak isci sinifinin degeri artti ve halk daha fazla ozgurlugun tadini cikarmaya basladi Artan isgucu ihtiyacina cevap vermek icin isciler ekonomik olarak en uygun konumu aramak icin seyahat ettiler Veba nedeniyle yasanan nufusun azalmasinin ekonomik sonuclari oldu 1350 ile 1400 yillari arasinda Avrupa nin cogu bolgesinde gida fiyatlari dustu arazi degerleri 30 40 oraninda azaldi Arazi sahipleri buyuk bir kayipla karsi karsiya kaldi ancak siradan erkekler ve kadinlar icin bu beklenmedik bir seydi Vebadan kurtulanlar yalnizca yiyecek fiyatlarinin daha ucuz oldugunu degil ayni zamanda topraklarin da daha bol oldugunu kesfetti ve bircoguna da olu akrabalarindan mulkler miras kaldi Hastaligin yayilmasi yoksulluk bolgelerinde cok daha yaygindi Salgin sehirleri ozellikle cocuklari harap etti Veba bitler temiz olmayan icme suyu ordular veya kotu saglik kosullari nedeniyle kolayca yayildi Tifus ve dogustan frengi ing congenital syphilis gibi bircok hastalik bagisiklik sistemini hedef alarak kucuk cocuklari mucadele sansindan mahrum biraktigi icin en cok cocuklar etkilendi Sehirlerdeki cocuklar hastaligin yayilmasindan zenginlerin cocuklarina gore daha fazla etkilendi Kara Olum Floransa nin sosyal ve politik yapisinda sonraki salginlardan daha buyuk bir karisikliga neden oldu Egemen siniflarin uyeleri arasinda onemli sayida olume ragmen Floransa hukumeti bu donemde islemeye devam etti Secilen temsilcilerin resmi toplantilari sehirdeki belirsiz kosullar nedeniyle salginin yuksekligi sirasinda askiya alindi ancak sehrin islerini yurutmek icin hukumetin surekliligini saglayan kucuk bir memur grubu atandi Floransa daki kulturel kosullar Lorenzo de Medici Floransa hukumdari ve sanat hamisi Vasari tarafindan yapilmis portresi Ronesans in neden Italya nin baska bir yerinde degil de Floransa da basladigi uzun zamandir bir tartisma konusu olmustur Akademisyenler boyle bir kulturel harekete neden olabilecek Floransa kulturel yasamina ozgu cesitli ozellikler kaydetti Bircogu bir bankaci aile olan Medici nin ve daha sonra dukal iktidar hanedani sanati himaye etme ve tesvik etmede oynadigi rolu vurguladi Lorenzo de Medici 1449 1492 muazzam miktarda sanat himayesi icin katalizor oldu ve vatandaslarini Leonardo da Vinci Sandro Botticelli ve Michelangelo Buonarroti dahil olmak uzere Floransa nin onde gelen sanatcilarindan eserler siparis etmeye tesvik etti Neri di Bicci Botticelli da Vinci ve Filippino Lippi nin eserleri Floransa daki Scopeto daki San Donato Manastiri tarafindan ayrica siparis verilmisti Ronesans Lorenzo de Medici iktidara gelmeden once hatta Medici ailesinin kendisi Floransa toplumunda hegemonya kurmadan once devam ediyordu Bazi tarihciler Floransa nin sans eseri yani Buyuk Adamlar orada tesadufen dogdugu icin Ronesans in dogum yeri oldugunu one surdu Leonardo da Vinci Botticelli ve Michelangelo Toskana da dogdu Boyle bir sansin olanaksiz gorundugunu savunan diger tarihciler bu Buyuk Adamlar in ancak o zamanlar gecerli olan kulturel kosullar nedeniyle one cikabildiklerini iddia ettiler OzelliklerHumanizm Bazi yonlerden Ronesans humanizmi felsefe degil ogrenme yontemiydi Yazarlar arasindaki celiskileri cozmeye odaklanan ortacag skolastik tarzinin aksine Ronesans humanistleri eski metinleri asillarindan inceler ve onlari akil yuruterek ve deneysel kanitla birlestirerek degerlendirirdi Humanist egitim bes beseri bilimlerin incelenmesi olan Studia Humanitatis programina dayaniyordu siir dil bilgisi tarih ahlak felsefesi ve retorik Tarihciler bazen humanizmi tam olarak tanimlamak icin ugrasmis olsalar da cogu yol taniminin ortasi eski Yunan ve Roma nin dilini edebiyatini ogrenimini ve degerlerini yeniden kazanma yorumlama ve ozumseme hareketi ne karar verdi Her seyden once humanistler insanin dehasini insan aklinin essiz ve olaganustu yetenegini one surduler Ronesans Manifestosu olarak adlandirilan unlu Insanin Onuru Uzerine Soylev in yazari Humanist bilim insanlari erken modern donem boyunca entelektuel manzarayi sekillendirdi Niccolo Machiavelli ve Thomas More gibi siyaset felsefecileri Ibn Haldun un Islami adimlarini izleyerek Yunan ve Romali dusunurlerin fikirlerini canlandirdi ve bunlari cagdas hukumet elestirilerinde kullandi canli bir dusunme savunmasi olan Ronesans in manifesto su Insanin Onuru Uzerine Soylev i yazdi Baska bir humanist Matteo Palmieri 1406 1475 en cok sivil humanizm i savunan Della vita Civile Sivil Yasam Uzerine 1528 de basildi adli calismasiyla ve ni Latince ile ayni seviyeye getirmedeki etkisiyle taninir Palmieri teorisyen ve filozof ve ayrica Quintilian vatandas ve memur olarak aktif kamusal hayat yasayan Palmieri gibi Romali filozof ve teorisyenlerden ozellikle Cicero dan yararlandi Belki de onun humanizm konusundaki bakis acisinin en ozlu ifadesi 1465 tarihli La citta di vita adli siirsel calismasindadir ancak daha onceki calismasi Della vita Civile daha genis kapsamlidir 1430 vebasinda Floransa nin disindaki Mugello kirsalindaki bir kir evinde gecen bir dizi diyalogdan olusan Palmieri ideal vatandasin niteliklerini anlatir Diyaloglar cocuklarin zihinsel ve fiziksel olarak nasil gelistigi vatandaslarin ahlaki olarak nasil davranabilecekleri vatandaslar ve devletlerin kamusal yasamda durustlugu nasil saglayabilecekleri hakkinda fikirleri ve pragmatik olarak faydali olan ile durust olan arasindaki fark uzerine onemli bir tartismayi icerir Humanistler mukemmel bir zihin ve bedenle ahirete gecmenin egitimle elde edilmesinin onemine inaniyorlardi Humanizmin amaci kisiligi entelektuel ve fiziksel mukemmellikle birlestiren ve her zaman her durumda onurlu is yapan evrensel insani yaratmakti Bu ideoloji eski bir Greko Romen ideali olan uomo universale olarak anilirdi Klasiklerin ahlaki egitim ve insan davranisinin iyi anlasilmasini sagladigi dusunuldugunden Ronesans doneminde egitim esasen eski edebiyat ve tarihten olusuyordu Sanat Ronesans sanati Orta Cag in sonunda ve Modern dunyanin yukselisinde kulturel bir yeniden dogusa isaret eder Ronesans sanatinin ayirt edici ozelliklerinden biri son derece gercekci dogrusal perspektif gelistirmesiydi Giotto di Bondone 1267 1337 bir tabloyu uzaya acilan bir pencere olarak ele alan ilk kisidir ancak mimar Filippo Brunelleschi nin 1377 1446 gosterilerine ve Leon Battista Alberti nin 1404 1472 muteakip yazilarina kadar perspektif sanatsal bir teknik olarak resmilesmedi Leonardo da Vinci nin Vitruvius Adami y 1490 Antik Cag yazarlarinin Ronesans dusunurleri uzerindeki etkisini gostermektedir Vitruvius De Architectura MO 1 yuzyil bolumundeki ozelliklere dayanarak Leonardo mukemmel orantili adami cizmeye calisti Gallerie dell Accademia muzesi Venedik Perspektif in gelisimi sanatta gercekcilik yonundeki daha genis bir egilimin parcasiydi Ressamlar isik golge ve unlu Leonardo da Vinci insan anatomi ornegini inceleyerek baska teknikler gelistirdiler Sanatsal yontemdeki bu degisikliklerin altinda yatan sey diger sanatcilar tarafindan cokca taklit edilen sanatsal zirveleri temsil eden Leonardo Michelangelo ve Raphael in yapitlariyla doganin guzelligini tasvir etme ve estetik aksiyomlarini cozme arzusunun yenilenmesidir Diger onemli sanatcilar arasinda Floransa da Medici icin calisan Sandro Botticelli baska bir Floransali Donatello ve Venedik te Titian ve digerleri sayilabilir Hollanda da ozellikle canli bir sanat kulturu gelisti ve Jan van Eyck in calismalari hem teknik olarak yagli boya ve tuvalin tanitilmasiyla hem de temsilde naturalizm acisindan stilistik olarak Italya da resmin gelisimi uzerinde etkili oldu Daha sonra Baba Pieter Brueghel in calismalari sanatcilara gunluk hayatin temalarini tasvir etme konusunda ilham verecekti Mimaride Filippo Brunelleschi antik klasik binalarin kalintilarini incelemede en ondeydi 1 yuzyil yazarindan Vitruvius yeniden kesfedilen bilgiler ve gelisen matematik disiplini ile Brunelleschi klasik formlari taklit eden ve gelistiren Ronesans stilini formule etti En buyuk muhendislik basarisi Floransa Katedrali nin kubbesini insa etmekti Bu stili gosteren bir diger yapi ise Alberti tarafindan insa edilen Mantua daki St Andrew kilisesidir Yuksek Ronesans in olaganustu mimari eseri Bramante Michelangelo Raphael genc Antonio da Sangallo ve nun becerilerini birlestiren St Peter Bazilikasi nin yeniden insasiydi Ronesans doneminde mimarlar sutunlari pilasterleri ve entablaturlar butunlesik bir sistem olarak kullanmayi amacladilar Roma duzeni sutun turleri kullanilir Toskana ve Kompozit Bunlar ya yapisal olabilir bir pasaj veya arsitravi destekler ya da pilasterlar seklinde bir duvara yaslanmis tamamen dekoratif olabilir Pilasterlari butunlesik bir sistem olarak kullanan ilk binalardan biri Brunelleschi tarafindan Old Sacristy de 1421 1440 yapildi Kemerler yari dairesel veya Mannerist tarzinda parcali genellikle kemeraltilarda kullanilir payanda veya sutun basliklarina oturtulmustur Baslik ile kemerin cikisi arasinda bir sacaklik bolumu olabilir Alberti kemeri anitsal bir anitta ilk kullananlardan biriydi Ronesans tonozlarinda kaburga yoktur genellikle dikdortgen olan Gotik tonozun aksine yarim daire veya parcali ve kare planlidirlar Ronesans sanatcilari antik caga hayran olmalarina ve Orta Cag gecmisinin bazi fikir ve sembollerini muhafaza etmelerine ragmen pagan degildi Nicola Pisano y 1220 y 1278 Incil den sahneleri betimleyerek klasik formlari taklit etti Pisa da Vaftizhane den yaptigi Mujde klasik modellerin Ronesans edebi bir hareket olarak kok salmadan once Italyan sanatini etkiledigini gosterir Bilim Nicolaus Copernicus un anonim portresi y 1580 Luca Pacioli nin Portresi muhasebenin babasi Jacopo de Barbari tarafindan yapilmistir 1495 Uygulamali yenilik ticarete yayildi 15 yuzyilin sonunda Luca Pacioli muhasebe uzerine ilk calismayi yayinlayarak muhasebe nin kurucusu oldu Yaklasik 1440 ta eski metinlerin yeniden kesfi ve matbaanin icadi ogrenmeyi demokratiklestirdi ve daha genis capta dagitilan fikirlerin daha hizli yayilmasini sagladi Italyan Ronesansi nin ilk doneminde humanistler beseri bilimler uzerine calismayi doga felsefesi veya uygulamali matematik yerine tercih ettiler ve klasik kaynaklara olan saygilari Aristotelesci ve Batlamyuscu evren goruslerini daha da yuceltti 1450 civarinda yazan Nicholas Cusanus Copernicus un gunmerkezli dunya gorusunu felsefi bir tarzda ongordu Bilim ve sanat Ronesans in baslarinda Leonardo da Vinci gibi bilge sanatcilarin anatomi ve doganin gozlemsel cizimlerini yapmasiyla ic ice gecmisti Da Vinci suyun akisi tibbi tesrih ve hareket ve aerodinamigin sistematik calismasinda kontrollu deneyler yapti ve Fritjof Capra nin kendisini modern bilimin babasi olarak siniflandirmasina yol acan arastirma yontemi ilkelerini tasarladi Da Vinci nin bu donemdeki katkisinin diger ornekleri arasinda mermerleri kesmek ve yekpare taslari kaldirmak icin tasarlanmis makineler ve akustik botanik jeoloji anatomi ve mekanikte yeni kesifler sayilabilir Klasik bilimsel doktrini sorgulamak icin uygun bir ortam olusmustu 1492 de Kristof Kolomb tarafindan Yeni Dunya in kesfi klasik dunya gorusune meydan okudu Batlamyus cografyada ve Galen in tiptaki eserlerinin her zaman gunluk gozlemlerle eslesmedigi bulundu Reformasyon ve Karsi Reformasyon catisirken Kuzey Ronesansi odak noktasinda Aristotelesci doga felsefesinden kimyaya ve biyolojik bilimlere botanik anatomi ve tip dogru kayma gosterdi Daha once sahip olunan gercekleri sorgulama ve yeni yanitlar arama istegi buyuk bilimsel gelismelerin yasandigi bir donemle sonuclandi Bazilari bunu modern cagin baslangicini mujdeleyen bilimsel devrim olarak digerleri ise antik dunyadan gunumuze uzanan surekli bir surecin hizlanmasi olarak gorur Bu donemde bu kez Galileo Galilei Tycho Brahe ve Johannes Kepler tarafindan onemli bilimsel ilerlemeler kaydedildi Kopernik De devrimibus orbium coelestium Goksel Kurelerin Devinimleri Uzerine adli eserinde Dunya nin Gunes etrafinda dondugunu one surdu De humani corporis fabrica Insan Vucudunun Calismasi Uzerine yazan Andreas Vesalius diseksiyon rolune gozleme ve mekanistik anatomi gorusune yeni bir guven verdi Bir diger onemli gelisme kesif sureci nde bilimsel yontem deneysel kanita ve matematigin onemine odaklanirken Aristotelesci bilimin cogunu bir kenara birakti Bu fikirlerin ilk ve etkili savunuculari arasinda Copernicus Galileo ve Francis Bacon vardi Yeni bilimsel yontem astronomi fizik biyoloji ve anatomide buyuk katkilar sagladi Ronesans in nedenleriArap eserleri ve Arapca ya cevrilmis Antik Misir ve Roma Yunan eserlerinin tercume edilmesi ve yayimlanmasidir Matbaanin gelistirilmesi cok onemlidir bu sayede bilim ve dusunce yayilmistir Pusulanin gelistirilmesiyle birlikte cografi kesifler sonucunda zenginlesen ve guzel sanatlar gibi alanlara destek veren bu alanlari koruyan bir sinifin olusmasi cografi kesifleri yapan Burjuva sinifinin olusturdugu mesen adli siniftir Orta Dogu ya duzenlenen Hacli Seferleri Skolastik dusunce urunu dogmalarin cokmesi yeni uretim ve yeni tekniklerin ogrenilmesi Endulus Emevileri nin kita Avrupasi na tasidiklari kultur Astronomi mimari sanat bilimsel bilgi ve gibi konularin butun Avrupa Kitasi na tasinmasi 1351 1374 yillari sirasinda Avrupa yi saran ve daha cok farelerce tasinan vebada Papa 9 Gregorius un kaleme aldigi Papalik mektubunda seytanin kedi kiligina girdigi ve bunun icin kedilerin yakilmasi gerektigini soylemistir Bunun sonucunda vebadan evlerinde kedi besleyen ve Papanin aldigi karari dinlemeyen aileler Mediciler gibi kurtulabilmistir Bu durum Papanin kararlarinin sorgulanmasina ve ozgur dusunce ortaminin dogmasina yardimci olmustur Ronesans a etki eden dusuncelerYeryuzu ilgi cekici ve arastirilmaya deger bir yerdir Insan gucludur ve bu gucuyle buyuk basarilar elde edebilir Gercek guzeldir Bu anlayislara bagli olarak da yasadigimiz dunya o kadar ilgi cekici bir yerdir ki Baska dunyalari dusunmenin hicbir anlami yoktur anlayisi hakimdir Humanizm Eski donemlerde oldugundan farkli olarak bireyci bir humanist anlayis baslamistir SekulerizmRonesans in sonuclariAvrupa kilisenin baskisindan kurtulup modernlesme cagina gecilmesinde buyuk rol oynamistir Egitimde cita iyice yukselmeye baslamistir Skolastik gorus kilisenin dar ve degistirilemez diye dusunulen gorusu yikilmisti Yerine pozitif bilimsel dusunce hakim olmustur Reform hareketlerini hazirlamistir Bilim ve teknikteki gelismeler hizlanmistir Ekonomi alaninda yeni uygulamalar ortaya cikmistir Avrupa da sanattan zevk alan aydin sinif ve halk sinifi olusmustur Kiliseye olan guven azalmistir Din adamlarinin ve kilisenin halk uzerindeki otoritesi sarsilmistir Avrupa nin her yonden gelismesine ve guclenmesine onculuk etmistir Aydinlanma Cagi na zemin olmustur Kagit ve matbaanin kullanilmasiyla Incil farkli dillere cevrilmistir ve din adamlarina olan guven azalmistir Skolastik dusunce yikilirken yerini deney ve gozleme birakan bilimsel anlayis meydana gelmistir Notlar Leonardo da Vinci nin rhombicuboctahedron unun resmini yapmis olabilecegi dusunulur sunu yazdi 17 yuzyildan beri bilimin gelisimini karakterize eden hizli bilgi birikimi o zamandan once hic gerceklesmemisti Yeni tur bilimsel faaliyet Bati Avrupa nin yalnizca birkac ulkesinde ortaya cikti ve yaklasik iki yuz yil boyunca bu kucuk alanla sinirli kaldi 19 yuzyildan beri bilimsel bilgi dunyanin geri kalani tarafindan ozumsenmistir Kaynakca Encyclopedia Britannica Ingilizce 16 Haziran 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 31 Mart 2021 BBC Science amp Nature Leonardo da Vinci 28 Aralik 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde 12 Mayis 2007 de guncellendi BBC History Michelangelo 7 Kasim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde 12 Mayis 2007 de guncellendi Walker Paul Robert The Feud that sparked the Renaissance How Brunelleschi and Ghiberti Changed the Art World New York Perennial Harper Collins 2003 Severy Merle Thomas B Allen Ross Bennett Jules B Billard Russell Bourne Edward Lanoutte David F Robinson Verla Lee Smith 1970 The Renaissance Maker of Modern Man National Geographic Society ISBN 978 0 87044 091 5 2002 The Renaissance Bazaar Oxford University Press ss 21 22 For information on this earlier very different approach to a different set of ancient texts scientific texts rather than cultural texts see and Reynolds and Wilson pp 113 123 Reynolds and Wilson pp 123 130 137 Periods of World History A Latin American Perspective Page 129 The Empire of the Steppes A History of Central Asia Page 465 The Connoisseur Volume 219 p 128 Europe in the second millennium a hegemony achieved p 58 Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi Britannica1 isimli refler icin metin saglanmadi Bkz Kaynak gosterme Harris Michael H History of Libraries in the Western World Scarecrow Press 1999 page 145 0 8108 3724 2 Western Civilization Ideas Politics and Society 15 Kasim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Marvin Perry Myrna Chase Margaret C Jacob James R Jacob 2008 pp 261 262 Reynolds and Wilson pp 119 131 Kirshner Julius Family and Marriage A socio legal perspective Italy in the Age of the Renaissance 1300 1550 14 Temmuz 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde ed John M Najemy Oxford University Press 2004 p 89 Retrieved May 10 2007 Burckhardt Jacob The Revival of Antiquity The Civilization of the Renaissance in Italy 7 Nisan 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde trans by S G C Middlemore 1878 a b Skinner Quentin The Foundations of Modern Political Thought vol I The Renaissance vol II The Age of Reformation Cambridge University Press p 69 Stark Rodney The Victory of Reason New York Random House 2005 Martin J and Romano D Venice Reconsidered Baltimore Johns Hopkins University 2000 a b Burckhardt Jacob The Republics Venice and Florence The Civilization of the Renaissance in Italy 7 Nisan 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde translated by S G C Middlemore 1878 Barbara Tuchman 1978 A Distant Mirror Knopf 0 394 40026 7 The End of Europe s Middle Ages The Black Death 9 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde University of Calgary website Retrieved April 5 2007 Brotton J The Renaissance A Very Short Introduction OUP 2006 0 19 280163 5 Netzley Patricia D Life During the Renaissance San Diego Lucent Books Inc 1998 Hause S amp Maltby W 2001 A History of European Society Essentials of Western Civilization Vol 2 p 217 Belmont CA Thomson Learning Inc Renaissance And Reformation France Mack P Holt pp 30 39 69 166 Hatty Suzanne E Hatty James 1999 Disordered Body Epidemic Disease and Cultural Transformation SUNY Press s 89 ISBN 9780791443651 14 Temmuz 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Temmuz 2022 Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi strathern isimli refler icin metin saglanmadi Bkz Kaynak gosterme Guido Carocci I dintorni di Firenze Vol II Galletti e Cocci Firenze 1907 pp 336 337 Burckhardt Jacob The Development of the Individual The Civilization of the Renaissance in Italy 3 Ekim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde translated by S G C Middlemore 1878 Stephens J Individualism and the cult of creative personality The Italian Renaissance New York 1990 p 121 Burke P The spread of Italian humanism in The Impact of Humanism on Western Europe ed A Goodman and A MacKay London 1990 p 2 As asserted by Gianozzo Manetti in On the Dignity and Excellence of Man cited in Clare J Italian Renaissance Oration on the Dignity of Man 1486 wsu edu 4 Ocak 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde H Miller John Ibn Khaldun and Machiavelli an examination of paradigms OCLC 11117374 Religion and Political Development Some Comparative Ideas on Ibn Khaldun and Machiavelli by Barbara Freyer Stowasser Hause S amp Maltby W 2001 A History of European Society Essentials of Western Civilization Vol 2 pp 245 246 Belmont CA Thomson Learning Inc Clare John D amp Millen Alan Italian Renaissance London 1994 p 14 Stork David G Optics and Realism in Renaissance Art 14 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Retrieved May 10 2007 Vasari Giorgio Lives of the Artists translated by George Bull Penguin Classics 1965 0 14 044164 6 Peter Brueghel Biography 21 Eylul 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Web Gallery of Art Retrieved May 10 2007 Hooker Richard Architecture and Public Space 22 Mayis 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Retrieved May 10 2007 Saalman Howard 1993 Filippo Brunelleschi The Buildings Zwemmer ISBN 978 0 271 01067 0 Hause S amp Maltby W 2001 A History of European Society Essentials of Western Civilization Vol 2 pp 250 251 Belmont CA Thomson Learning Inc MacKinnon Nick 1993 The Portrait of Fra Luca Pacioli 77 479 143 doi 10 2307 3619717 JSTOR 3619717 Diwan Jaswith Accounting Concepts amp Theories Londra Morre ss 1 2 id 94452 Capra Fritjof The Science of Leonardo Inside the Mind of the Great Genius of the Renaissance New York Doubleday 2007 Exhaustive 2007 study by Fritjof Capra shows that Leonardo was a much greater scientist than previously thought and not just an inventor Leonardo was innovative in science theory and in conducting actual science practice In Capra s detailed assessment of many surviving manuscripts Leonardo s science in tune with holistic non mechanistic and non reductive approaches to science which are becoming popular today Columbus and Vesalius The Age of Discoverers JAMA 2015 313 3 312 DOI 10 1001 jama 2014 11534 Man and Nature in the Renaissance Cambridge Cambridge University Press 1978 Butterfield Herbert The Origins of Modern Science 1300 1800 p viii Shapin Steven The Scientific Revolution Chicago University of Chicago Press 1996 p 1 Scientific Revolution in Encarta 2007 a b Brotton J Science and Philosophy The Renaissance A Very Short Introduction Oxford University Press 2006 0 19 280163 5 Van Doren Charles 1991 A History of Knowledge Ballantine New York pp 211 212 0 345 37316 2 Burke Peter 2000 A Social History of Knowledge From Gutenberg to Diderot Polity Press Cambridge Massachusetts p 40 0 7456 2484 7 Hunt Shelby D 2003 Controversy in marketing theory for reason realism truth and objectivity M E Sharpe s 18 ISBN 978 0 7656 0932 8 22 Mart 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Mart 2020