Bu sayfada devam eden bir çalışma vardır. Yardım etmek istiyorsanız ya da çalışma yarım bırakılmışsa, çalışmayı yapan kişilerle iletişime geçebilirsiniz. Bu sayfada son yedi gün içinde değişiklik yapılmadığı takdirde şablon sayfadan kaldırılacaktır. En son değişiklik, 0 saniye önce ( | ) tarafından gerçekleştirildi ( ). |
Bir yarı-devlet (bazen devlet benzeri varlık veya biçimsel olarak proto-devlet olarak da adlandırılır), kendi kurumlarıyla tam özerk bir egemen devleti temsil etmeyen politik bir varlıktır.
Yarı-devlet teriminin politik literatürdeki kesin tanımı, kullanıldığı bağlama göre değişkenlik gösterir. Modern bazı akademisyenler tarafından, biçimini uygulayan ancak Britanya İmparatorluğu'nun önemli birer parçası olarak kalan ve öncelikle metropolün yönetimine tabi olan Britanya kolonileri ve bağımlı bölgelerini tanımlamak için kullanılmıştır. Benzer şekilde, kendi ulusal ayrımlarına sahip idari birimler olan Sovyetler Birliği Cumhuriyetleri de yarı-devletler olarak tanımlanmıştır.
21. yüzyıl kullanımında, yarı-devlet terimi en çok, belirli bir bölge üzerinde hak iddia eden ve kısmen kontrol uygulayan, ancak kurumsal bütünlükten yoksun militan ayrılıkçı gruplar için kullanılmıştır.[ ()] Bu tür yarı-devletler arasında Bosna Savaşı sırasındaki ve ,Hırvatistan Bağımsızlık Savaşı sırasındaki , ve sırasındaki bulunmaktadır. de modern bir yarı-devlet veya proto-devlet örneği olarak yaygın şekilde kabul edilmektedir.
Tarih
"Proto-devlet" terimi, Antik Yunan dönemine kadar uzanan bağlamlarda kullanılmıştır ve bu terim, büyük ve birleşik bir ulusun oluşumunun sıklıkla çok küçük ve gevşek devletçilik biçimleriyle öncelendiği olgusunu ifade eder. Örneğin, tarihsel sosyolog , Yunan Karanlık Çağları'nda toplumsal organizasyonun devletsizlikten, patriarkal egemenliğe dayalı ancak devletlik gerekliliklerini karşılayacak içsel potansiyelden yoksun olan ve Runciman’ın yarı-devletler (semistates) olarak adlandırdığı yapılara, bazen nesiller boyu kendini sürdürebilen yönetimsel rollere sahip proto-devletlere geçiş yaptığını ve bunların, MÖ 700’de arkaik dönemde devletlik gerekliliklerini karşılayan daha büyük ve merkezi varlıklara evrilebildiğini tarif eder.
Antik dönemdeki proto-devletlerin çoğu, kabile toplumlarının ürünüydü ve sembolik otorite ile askeri rütbeye sahip tek bir savaş lordu veya şef altında birleşen, genellikle kısa ömürlü topluluk konfederasyonlarından oluşuyordu. Bunlar egemen devletler olarak kabul edilmezdi, çünkü nadiren herhangi bir kurumsal kalıcılık derecesine ulaşıyorlardı ve otorite genellikle ölçülebilir bir toprak parçasından ziyade hareket halindeki bir halk üzerinde uygulanıyordu. Bu tür gevşek konfederasyonlar, antik tarih boyunca Orta Asya stepleri gibi birçok bölgede insanların ortak bir devletçiliği benimsemesinin birincil yoluydu.
Proto-devletler, Orta Çağ’da Batı Avrupa’da yaygınlaştı; bu durum, büyük olasılıkla Batı Roma İmparatorluğu’nun çöküşünü takip eden politik merkeziyetçilik eğiliminin azalması ve feodalizm’in benimsenmesi的结果ıydı. Feodal sistem altında teorik olarak tek bir monarka bağlılık borçlu olunmasına rağmen, birçok alt düzey soylu, birbirinden bağımsız "devlet içinde devletler" gibi kendi fieflerini yönetiyordu. Bu uygulama, özellikle Kutsal Roma İmparatorluğu gibi birçok özerk ve yarı-özerk proto-devleti bünyesinde barındıran büyük, merkezi olmayan politik varlıklar açısından dikkat çekiciydi.
Keşif Çağı’nı takiben, Avrupa sömürgecilik’inin ortaya çıkışı, Asya, Afrika ve Amerika’da sömürge proto-devletlerinin oluşumuyla sonuçlandı. Bazı kolonilere, metropol tarafından etkin bir şekilde kontrol edilen ancak sınırlı öz-yönetim yeteneğine sahip statüsü, kendi kendini yöneten koloniler, ve bağımlılıklar gibi benzersiz statüler verildi. Bunlar, tam egemenlik veya bağımsızlık uygulamadan bir devletin birçok işlevini yerine getiren ayrı idari birimlerdi. Öte yandan, ulusal düzeyde bir statüsüne sahip olmayan koloniler, gerçek proto-devletlerden ziyade sömürgeci gücün idari uzantıları olarak kabul ediliyordu. Sömürge proto-devletleri, özellikle Asya ve Afrika kıtalarında birçok modern ulus devletinin temelini oluşturdu.
Yirminci yüzyıl boyunca bazı proto-devletler, yalnızca ayrı idari birimler olarak değil, aynı zamanda , ve Sovyetler Birliği’nde gözlemlenen sosyalist federal sistemler gibi bir politik birliğe katılmış, teorik olarak kendi kendini yöneten cumhuriyetler olarak var oldular.
II. Dünya Savaşı’nın sona ermesinden bu yana özellikle yaygın hale gelen bir diğer proto-devlet biçimi, bir isyancı veya militan grubun anayasal olmayan bir şekilde toprak ele geçirmesiyle kurulur ve bu grup, fiili bir hükümet rolünü üstlenir. Tanınma hakkı reddedilmiş ve sivil kurumlardan yoksun olmasına rağmen, isyancı proto-devletler dış ticaret yapabilir, sosyal hizmetler sağlayabilir ve hatta sınırlı diplomatik faaliyetlerde bulunabilir. Bu proto-devletler genellikle coğrafi olarak yoğunlaşmış etnik veya dini azınlıklardan gelen hareketler tarafından oluşturulur ve bu nedenle etnik arası iç çatışmaların yaygın bir özelliğidir. Bu durum, genellikle bir egemen devletin siyasi düzeninin meşruiyetini reddetmeye çalışan ve kendi yasaları, toplumsal gelenekleri ve düzeni altında özgürce yaşayabileceği bir enklav yaratmayı amaçlayan iç kültürel kimlik grubunun eğilimlerinden kaynaklanır. 1980’lerden beri, İslamcı devletçilik kavramının son derece esnek olması nedeniyle, "Cihadi proto-devlet" şeklinde özel bir isyancı devletçilik türü ortaya çıkmıştır. Örneğin, bir Cihadi emirlik, basitçe bir emir tarafından yönetilen bir bölge veya grup olarak anlaşılabilir; dolayısıyla, önemli bir alanı ya da sadece bir mahalleyi yönetebilir. Kapsamı ne olursa olsun, devletçilik varsayımı, Cihadi militanlara önemli bir iç meşruiyet sağlar ve belirli düşmanlara karşı cephe toplumu olarak öz-kimliklerini pekiştirir.
Bir isyancı gücün bir alt-ulusal jeopolitik sistem oluşturmak ve nihayetinde bir proto-devlet haline gelmek için toprak biriktirmesi, Çin İç Savaşı sırasında Çin’de hesaplanmış bir süreçti ve bu, yirminci ve yirmi birinci yüzyıllar boyunca birçok benzer girişime emsal teşkil etti. İç çatışma sonucunda kurulan proto-devletler genellikle sürekli bir savaş halinde var olur ve bu nedenle zenginlikleri ile nüfusları buna göre sınırlı olabilir. Yirmi birinci yüzyıldaki savaş dönemi proto-devletlerinin en öne çıkan örneklerinden biri, kendi idari bürokrasisini sürdüren ve vergiler koyan Irak ve Levant İslam Devleti’dir.
Teorik Temel
Proto-devlet tanımı kesin değildir ve belirli bir bölgeyi tanımlamak için devlet, ülke ve ulus terimlerinin birbirinin yerine kullanılmasıyla karışıklığa yol açmıştır. Akademik bağlamda "proto-ulus" yerine proto-devlet terimi tercih edilir, çünkü bazı otoriteler ulus terimini, kendi devletini kurma kapasitesine sahip sosyal, etnik veya kültürel bir grubu ifade etmek için de kullanır.
Bir proto-devlet, 1933 ’nin ’nde belirtilen devletlik için dört temel kriteri karşılamaz: kalıcı bir nüfus, tanımlı bir bölge, kendi kurumlarına sahip bir hükümet ve diğer devletlerle ilişki kurma kapasitesi. Proto-devlet, tam işlevselRahat bir egemen devletin tüm özelliklerine sahip olan, ancak ile, örneğin Rodezya veya Çin Cumhuriyeti (aynı zamanda Tayvan olarak da bilinir) gibi, mutlaka eşanlamlı değildir. Ancak, proto-devletler sıklıkla tanınmaz, çünkü bir proto-devleti tanıyan bir devlet aktörü, başka bir devlet aktörünün dış egemenliğini ihlal etmiş olur. Eğer bir proto-devlete tam diplomatik tanınma sağlanır ve elçilikler karşılıklı olarak açılırsa, bu artık kendi başına bir egemen devlet olarak tanımlanır ve proto-devlet olarak sınıflandırılmaktan çıkar.
Modern tarih boyunca, daha büyük tanınmış devletlerin kısmen özerk bölgeleri, özellikle tarihsel bir geçmişe veya devletin bütününe hâkim olanlardan ayıran etnik ve kültürel farklılıklara dayananlar, proto-devletler olarak kabul edilmiştir. İç yönetim, haklı olarak proto-devlet olarak tanımlanabilecek bir alt-ulusal kurumsal yapı oluşturur. Bir isyan veya ayaklanma kontrolü ele geçirdiğinde ve ulusal topraklar içindeki etkili yönetimi altındaki bölgelerde bir tür idare kurmaya başladığında, bu da bir proto-devlete dönüşür. Bazen isyancı devletler olarak da bilinen bu savaş dönemi proto-devletleri, nihayetinde bir devletin yapısını tamamen dönüştürebilir veya kendi özerk politik alanlarını belirleyebilir. Yeni bir olgu olmasa da, militan bir devlet dışı varlığın elindeki bölgede modern proto-devletlerin oluşumu, Mao Zedong tarafından Çin İç Savaşı sırasında ve onun askeri felsefelerini benimseyen dünya çapındaki ulusal kurtuluş hareketleri tarafından yaygınlaştırılmıştır. Bir isyancı proto-devletin yükselişi, bazen bir hareketin Che Guevara’nın gerilla savaşı teorisini benimsemesinin dolaylı bir sonucu olmuştur.
Ayrılıkçı proto-devletler, güvenli sınırlara, net ve iyi tanımlanmış bir vatandaş kitlesine veya meşru askeri güç kullanımında tekel sahibi tek bir egemen güce sahip olmayan mevcut devletlerde oluşmaya en yatkındır. Bunlar, darbeler, ayaklanmalar, ayrılıkçı politik kampanyalar, yabancı müdahale, mezhepsel şiddet, iç savaş ve hatta devletin kansız çözülmesi veya bölünmesi gibi nedenlerle ortaya çıkabilir.
Proto-devletler, varlıklarının devlet aktörlerinin mevcut seçeneklerini etkilemesi nedeniyle önemli bölgesel oyuncular olabilir; bu, ya potansiyel müttefikler ya da politik veya ekonomik politikalarını ifade etmede engeller olarak gerçekleşir.
Proto-Devletler Listesi
Bileşen Proto-Devletler
Güncel
Proto-devlet | Ana devlet | Devletlik elde edildi mi? | Tarihinden beri | Kaynak |
---|---|---|---|---|
Rusya Federasyonu | 1991 | |||
Hayır | 1921[] | |||
Rusya Federasyonu | 1992 | |||
Hayır | 1986[] | |||
Hayır | 1957[] | |||
Hayır | 1975[] | |||
Hayır | 1975[] | |||
Hayır | 1816[] | |||
Rusya Federasyonu | 1990 | |||
Hayır | 1960 | |||
De facto | 2001 | |||
Rusya Federasyonu | 1990 | |||
Hayır | 1816[] | |||
Hayır | 1978 | |||
Hayır | 1962 | |||
Hayır | 1948 | |||
Hayır | 2023 | |||
Hayır | 1958[] | |||
Rusya Federasyonu | 1992 | |||
De jure | 1888 | |||
Hayır | 1978[] | |||
Hayır | 2010[] | |||
Rusya Federasyonu | 1991 | |||
Sudan | 1991 | |||
Hayır | 1944[] | |||
Hayır | 1978 | |||
Hayır | 1833[] | |||
Hayır | 1948 | |||
Hayır | 1970[] | |||
Hayır | 1847[] | |||
Hayır | 1978 | |||
Hayır | 1816 | |||
Hayır | 1816 | |||
Hayır | 1204[] | |||
Kızılderili rezervasyonları | De jure | 1658 | ||
Hayır | 1850 | [] | ||
Rusya Federasyonu | 1992 | |||
Hayır | 1991 | |||
De jure | 1828 | |||
De jure | 1204 | |||
Rusya Federasyonu | 1934 | [] | ||
Hayır | 2001 | |||
Rusya Federasyonu | 1992 | |||
Hayır | 1948 | |||
Rusya Federasyonu | 1992 | |||
Rusya Federasyonu | 1992 | |||
Rusya Federasyonu | 1991 | |||
Hayır | 1959 | |||
Hayır | 1948 | |||
Rusya Federasyonu | 1992 | |||
Hayır | 1959 | |||
Rusya Federasyonu | 1996 | |||
Hayır | 1816[] | |||
Rusya Federasyonu | 1990 | |||
Hayır | 1844[] | |||
Hayır | 1632[] | |||
Hayır | 1948 | |||
Rusya Federasyonu | 1994 | |||
Hayır | 1853[] | |||
Hayır | 1899 | |||
Rusya Federasyonu | 1995 | |||
Hayır | 1999 | |||
Hayır | 1959 | |||
Hayır | 1959 | |||
Hayır | 1816 | |||
Hayır | 1998 | |||
Hayır | 1816 | |||
Hayır | 1948 | |||
Rusya Federasyonu | 1991 | |||
Hayır | 1959 | |||
Hayır | 2010 | |||
Hayır | 1926 | |||
Svalbard | Hayır | 1992[] | ||
Rusya Federasyonu | 1990 | |||
Hayır | 1981[] | |||
Hayır | 1973 | |||
Rusya Federasyonu | 1992 | |||
Rusya Federasyonu | 1990 | |||
Hayır | 1816 | |||
Hayır | 1970 | |||
De facto | 2010 | |||
Hayır | 1964 |
Eski
Proto-devlet | Ana devlet | Devletlik elde edildi mi? | Tarihler | Kaynak |
---|---|---|---|---|
Hayır | 1921–2004 | |||
Evet | 1922–1991 | |||
De facto | 1991-2023 | |||
Hayır | 1986 | |||
Evet | 1922–1991 | |||
De jure | 1977–1994 | |||
Evet | 1943–1992 | |||
Evet | 1920–1991 | |||
De jure | 1981–1994 | |||
Evet | 1943–1991 | |||
Karpat Ruthenia | De facto | 1938–1939 | ||
Evet | 1969–1993 | |||
Hayır | 1972–1989 | |||
Evet | 1940–1941, 1944–1991 | |||
Hayır | 1918 | |||
Hayır | 1919-1923 | |||
Almanya'daki Sovyet işgal bölgesi | De facto | 1945 | ||
De facto | 1848–1918 | |||
Hayır | 1991–1994 | |||
Hayır | 1971–1994 | |||
Evet | 1922–1991 | |||
Hayır | 1921–2019 | |||
Hayır | 1970–1989 | |||
Hayır | 1972–1994 | |||
birlik cumhuriyeti | 1923–1940 | |||
Hayır | 1940–1956 | |||
Hayır | 1973–1989 | |||
Evet | 1936–1991 | |||
Evet | 1936–1991 | |||
Hayır | 1981–1994 | |||
Hayır | 1981–1994 | |||
Evet | 1940–1941, 1944–1991 | |||
Hayır | 1920'ler | |||
Hayır | 1972–1994 | |||
Evet | 1940–1941, 1944–1990/1991 | |||
Evet | 1945–1991 | |||
Evet | 1945–2006 | |||
birlik cumhuriyeti | 1924–1940 | |||
Evet | 1940–1991 | |||
Hayır | 1973–1989 | |||
Hayır | 1974–1994 | |||
Evet | 1917–1991 | |||
Evet | 1945–2006 | |||
Evet | 1963–1965 | |||
Evet | 1969–1993 | |||
Evet | 1945–1991 | |||
Evet | 1915–1990 | |||
Evet | 2005–2011 | |||
De jure | 1976–1994 | |||
Evet | 1820–1971 | |||
Evet | 1929–1991 | |||
Hayır | 1918–1924 | |||
Evet | 1925–1991 | |||
Hayır | 1917–1918 | |||
Hayır | 1918 | |||
Evet | 1919–1991 | |||
Evet | 1924–1991 | |||
De jure | 1979–1994 |
Ayrılıkçı, İsyancı ve Kendi Kendine Özerk İlan Edilmiş Proto-Devletler
Güncel
Eski
Proto-devlet | Ana devlet | Devletlik elde edildi mi? | Tarihler | Kaynak |
---|---|---|---|---|
Hayır | 2012–2017 | |||
De facto | 2015–2020 | |||
Hayır | 2009 | Kaynak hatası: <ref> etiketi için </ref> kapanışı eksik (Bkz: ) | ||
Hayır | 1919–1920 | |||
De facto | 2012–2013 | |||
Hayır | 2013–2015 | |||
De facto | 1938–1939 | |||
De facto | 1991–2000 | |||
Hayır | 1931–1937 | |||
Evet | 1927–1949 | |||
De facto | 2015–2021 | |||
Hayır | 1991–1992 | |||
Hayır | 1995–1998 | |||
Hayır | 1964–2017 | |||
Hayır | 2007 | |||
Hayır | 1933–1934 | |||
Hayır | 1993–1995 | |||
Hayır | 1991–1996 | |||
De facto | 1947–1948 | |||
Hayır | 1917–1918 | |||
Kısmen | 1916; 1919–1922 | |||
Hayır | 1989–1991 | |||
De facto | 1996–2001 | |||
Hayır | 1989–1992 | |||
Hayır | 1982–1989 | |||
Hayır | 1992–1999 | |||
Hayır | 2014 | |||
Hayır | 1931–1937 | |||
Hayır | 1998–2001 | |||
(28 Nisan’dan itibaren) | Hayır | 1992–1997 | ||
Evet | 1942–1945 | |||
Evet | 1911–1946 | |||
Evet | 1964–1974 | |||
Hayır | 1988–1991 | |||
Hayır | 1969–1976 | |||
Hayır | 1991–1995 | |||
’da | Hayır | 1929 | ||
Hayır | 1991–1995 | |||
Hayır | 1918–1938 | |||
Hayır | 1990–1995/97 | |||
Hayır | 1983–2009 | |||
Hayır | 1912–1951 | |||
Hayır | 1941 | |||
Evet | 1917–1921 | |||
Evet | 1776–1783 | |||
Hayır | 1918–1919 | |||
Hayır | 1993–1995 | |||
De facto | 1994–2023 | |||
Evet | 16. yüzyıl–1649 |
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu sayfada devam eden bir calisma vardir Yardim etmek istiyorsaniz ya da calisma yarim birakilmissa calismayi yapan kisilerle iletisime gecebilirsiniz Bu sayfada son yedi gun icinde degisiklik yapilmadigi takdirde sablon sayfadan kaldirilacaktir En son degisiklik 0 saniye once KumaN katkilar kayitlar tarafindan gerceklestirildi onbellegi bosalt Bir yari devlet bazen devlet benzeri varlik veya bicimsel olarak proto devlet olarak da adlandirilir kendi kurumlariyla tam ozerk bir egemen devleti temsil etmeyen politik bir varliktir Kralice Victoria doneminde on dokuzuncu yuzyilin sonunda Britanya Imparatorlugu haritasi Dominions Tac a ait tum topraklari ifade eder nin sikca bir proto devlet olarak tanimlanir Irak ve Suriye deki maksimum genisligi 21 Mayis 2015 Yari devlet teriminin politik literaturdeki kesin tanimi kullanildigi baglama gore degiskenlik gosterir Modern bazi akademisyenler tarafindan bicimini uygulayan ancak Britanya Imparatorlugu nun onemli birer parcasi olarak kalan ve oncelikle metropolun yonetimine tabi olan Britanya kolonileri ve bagimli bolgelerini tanimlamak icin kullanilmistir Benzer sekilde kendi ulusal ayrimlarina sahip idari birimler olan Sovyetler Birligi Cumhuriyetleri de yari devletler olarak tanimlanmistir 21 yuzyil kullaniminda yari devlet terimi en cok belirli bir bolge uzerinde hak iddia eden ve kismen kontrol uygulayan ancak kurumsal butunlukten yoksun militan ayrilikci gruplar icin kullanilmistir kaynak dogrulanamadi Bu tur yari devletler arasinda Bosna Savasi sirasindaki ve Hirvatistan Bagimsizlik Savasi sirasindaki ve sirasindaki bulunmaktadir de modern bir yari devlet veya proto devlet ornegi olarak yaygin sekilde kabul edilmektedir TarihKisa omurlu proto devletindeki Tuareg isyancilar Proto devlet terimi Antik Yunan donemine kadar uzanan baglamlarda kullanilmistir ve bu terim buyuk ve birlesik bir ulusun olusumunun siklikla cok kucuk ve gevsek devletcilik bicimleriyle oncelendigi olgusunu ifade eder Ornegin tarihsel sosyolog Yunan Karanlik Caglari nda toplumsal organizasyonun devletsizlikten patriarkal egemenlige dayali ancak devletlik gerekliliklerini karsilayacak icsel potansiyelden yoksun olan ve Runciman in yari devletler semistates olarak adlandirdigi yapilara bazen nesiller boyu kendini surdurebilen yonetimsel rollere sahip proto devletlere gecis yaptigini ve bunlarin MO 700 de arkaik donemde devletlik gerekliliklerini karsilayan daha buyuk ve merkezi varliklara evrilebildigini tarif eder Antik donemdeki proto devletlerin cogu kabile toplumlarinin urunuydu ve sembolik otorite ile askeri rutbeye sahip tek bir savas lordu veya sef altinda birlesen genellikle kisa omurlu topluluk konfederasyonlarindan olusuyordu Bunlar egemen devletler olarak kabul edilmezdi cunku nadiren herhangi bir kurumsal kalicilik derecesine ulasiyorlardi ve otorite genellikle olculebilir bir toprak parcasindan ziyade hareket halindeki bir halk uzerinde uygulaniyordu Bu tur gevsek konfederasyonlar antik tarih boyunca Orta Asya stepleri gibi bircok bolgede insanlarin ortak bir devletciligi benimsemesinin birincil yoluydu Proto devletler Orta Cag da Bati Avrupa da yayginlasti bu durum buyuk olasilikla Bati Roma Imparatorlugu nun cokusunu takip eden politik merkeziyetcilik egiliminin azalmasi ve feodalizm in benimsenmesi的结果iydi Feodal sistem altinda teorik olarak tek bir monarka baglilik borclu olunmasina ragmen bircok alt duzey soylu birbirinden bagimsiz devlet icinde devletler gibi kendi fieflerini yonetiyordu Bu uygulama ozellikle Kutsal Roma Imparatorlugu gibi bircok ozerk ve yari ozerk proto devleti bunyesinde barindiran buyuk merkezi olmayan politik varliklar acisindan dikkat cekiciydi Kesif Cagi ni takiben Avrupa somurgecilik inin ortaya cikisi Asya Afrika ve Amerika da somurge proto devletlerinin olusumuyla sonuclandi Bazi kolonilere metropol tarafindan etkin bir sekilde kontrol edilen ancak sinirli oz yonetim yetenegine sahip statusu kendi kendini yoneten koloniler ve bagimliliklar gibi benzersiz statuler verildi Bunlar tam egemenlik veya bagimsizlik uygulamadan bir devletin bircok islevini yerine getiren ayri idari birimlerdi Ote yandan ulusal duzeyde bir statusune sahip olmayan koloniler gercek proto devletlerden ziyade somurgeci gucun idari uzantilari olarak kabul ediliyordu Somurge proto devletleri ozellikle Asya ve Afrika kitalarinda bircok modern ulus devletinin temelini olusturdu Yirminci yuzyil boyunca bazi proto devletler yalnizca ayri idari birimler olarak degil ayni zamanda ve Sovyetler Birligi nde gozlemlenen sosyalist federal sistemler gibi bir politik birlige katilmis teorik olarak kendi kendini yoneten cumhuriyetler olarak var oldular 1942 de kendi proto devletini kuran tarafindan kontrol edilen bolge II Dunya Savasi nin sona ermesinden bu yana ozellikle yaygin hale gelen bir diger proto devlet bicimi bir isyanci veya militan grubun anayasal olmayan bir sekilde toprak ele gecirmesiyle kurulur ve bu grup fiili bir hukumet rolunu ustlenir Taninma hakki reddedilmis ve sivil kurumlardan yoksun olmasina ragmen isyanci proto devletler dis ticaret yapabilir sosyal hizmetler saglayabilir ve hatta sinirli diplomatik faaliyetlerde bulunabilir Bu proto devletler genellikle cografi olarak yogunlasmis etnik veya dini azinliklardan gelen hareketler tarafindan olusturulur ve bu nedenle etnik arasi ic catismalarin yaygin bir ozelligidir Bu durum genellikle bir egemen devletin siyasi duzeninin mesruiyetini reddetmeye calisan ve kendi yasalari toplumsal gelenekleri ve duzeni altinda ozgurce yasayabilecegi bir enklav yaratmayi amaclayan ic kulturel kimlik grubunun egilimlerinden kaynaklanir 1980 lerden beri Islamci devletcilik kavraminin son derece esnek olmasi nedeniyle Cihadi proto devlet seklinde ozel bir isyanci devletcilik turu ortaya cikmistir Ornegin bir Cihadi emirlik basitce bir emir tarafindan yonetilen bir bolge veya grup olarak anlasilabilir dolayisiyla onemli bir alani ya da sadece bir mahalleyi yonetebilir Kapsami ne olursa olsun devletcilik varsayimi Cihadi militanlara onemli bir ic mesruiyet saglar ve belirli dusmanlara karsi cephe toplumu olarak oz kimliklerini pekistirir Bir isyanci gucun bir alt ulusal jeopolitik sistem olusturmak ve nihayetinde bir proto devlet haline gelmek icin toprak biriktirmesi Cin Ic Savasi sirasinda Cin de hesaplanmis bir surecti ve bu yirminci ve yirmi birinci yuzyillar boyunca bircok benzer girisime emsal teskil etti Ic catisma sonucunda kurulan proto devletler genellikle surekli bir savas halinde var olur ve bu nedenle zenginlikleri ile nufuslari buna gore sinirli olabilir Yirmi birinci yuzyildaki savas donemi proto devletlerinin en one cikan orneklerinden biri kendi idari burokrasisini surduren ve vergiler koyan Irak ve Levant Islam Devleti dir Teorik TemelProto devlet tanimi kesin degildir ve belirli bir bolgeyi tanimlamak icin devlet ulke ve ulus terimlerinin birbirinin yerine kullanilmasiyla karisikliga yol acmistir Akademik baglamda proto ulus yerine proto devlet terimi tercih edilir cunku bazi otoriteler ulus terimini kendi devletini kurma kapasitesine sahip sosyal etnik veya kulturel bir grubu ifade etmek icin de kullanir Bir proto devlet 1933 nin nde belirtilen devletlik icin dort temel kriteri karsilamaz kalici bir nufus tanimli bir bolge kendi kurumlarina sahip bir hukumet ve diger devletlerle iliski kurma kapasitesi Proto devlet tam islevselRahat bir egemen devletin tum ozelliklerine sahip olan ancak ile ornegin Rodezya veya Cin Cumhuriyeti ayni zamanda Tayvan olarak da bilinir gibi mutlaka esanlamli degildir Ancak proto devletler siklikla taninmaz cunku bir proto devleti taniyan bir devlet aktoru baska bir devlet aktorunun dis egemenligini ihlal etmis olur Eger bir proto devlete tam diplomatik taninma saglanir ve elcilikler karsilikli olarak acilirsa bu artik kendi basina bir egemen devlet olarak tanimlanir ve proto devlet olarak siniflandirilmaktan cikar Hirvatistan in 1991 1995 yillari arasinda proto devleti tarafindan kontrol edilen bolgesi Modern tarih boyunca daha buyuk taninmis devletlerin kismen ozerk bolgeleri ozellikle tarihsel bir gecmise veya devletin butunune hakim olanlardan ayiran etnik ve kulturel farkliliklara dayananlar proto devletler olarak kabul edilmistir Ic yonetim hakli olarak proto devlet olarak tanimlanabilecek bir alt ulusal kurumsal yapi olusturur Bir isyan veya ayaklanma kontrolu ele gecirdiginde ve ulusal topraklar icindeki etkili yonetimi altindaki bolgelerde bir tur idare kurmaya basladiginda bu da bir proto devlete donusur Bazen isyanci devletler olarak da bilinen bu savas donemi proto devletleri nihayetinde bir devletin yapisini tamamen donusturebilir veya kendi ozerk politik alanlarini belirleyebilir Yeni bir olgu olmasa da militan bir devlet disi varligin elindeki bolgede modern proto devletlerin olusumu Mao Zedong tarafindan Cin Ic Savasi sirasinda ve onun askeri felsefelerini benimseyen dunya capindaki ulusal kurtulus hareketleri tarafindan yayginlastirilmistir Bir isyanci proto devletin yukselisi bazen bir hareketin Che Guevara nin gerilla savasi teorisini benimsemesinin dolayli bir sonucu olmustur Ayrilikci proto devletler guvenli sinirlara net ve iyi tanimlanmis bir vatandas kitlesine veya mesru askeri guc kullaniminda tekel sahibi tek bir egemen guce sahip olmayan mevcut devletlerde olusmaya en yatkindir Bunlar darbeler ayaklanmalar ayrilikci politik kampanyalar yabanci mudahale mezhepsel siddet ic savas ve hatta devletin kansiz cozulmesi veya bolunmesi gibi nedenlerle ortaya cikabilir Proto devletler varliklarinin devlet aktorlerinin mevcut seceneklerini etkilemesi nedeniyle onemli bolgesel oyuncular olabilir bu ya potansiyel muttefikler ya da politik veya ekonomik politikalarini ifade etmede engeller olarak gerceklesir Proto Devletler ListesiBilesen Proto Devletler Guncel Proto devlet Ana devlet Devletlik elde edildi mi Tarihinden beri Kaynak Rusya Rusya Federasyonu 1991 Aland Finlandiya Hayir 1921 kaynak belirtilmeli Altay Cumhuriyeti Rusya Rusya Federasyonu 1992 Aruba Hollanda Hayir 1986 kaynak belirtilmeli Ashanti Gana Hayir 1957 kaynak belirtilmeli Pakistan Hayir 1975 kaynak belirtilmeli Azavad Mali Hayir 1975 kaynak belirtilmeli Portekiz Hayir 1816 kaynak belirtilmeli Baskurdistan Rusya Rusya Federasyonu 1990 Britanya Virjin Adalari Birlesik Krallik Hayir 1960 Bougainville Ozerk Bolgesi Papua Yeni Gine De facto 2001 Buryatya Rusya Rusya Federasyonu 1990 Kanarya Adalari Ispanya Hayir 1816 kaynak belirtilmeli Katalonya Ispanya Hayir 1978 Birlesik Krallik Hayir 1962 Myanmar Hayir 1948 Myanmar Hayir 2023 Avustralya Hayir 1958 kaynak belirtilmeli Cuvasistan Rusya Rusya Federasyonu 1992 Cook Adalari Yeni Zelanda De jure 1888 Korsika Fransa Hayir 1978 kaynak belirtilmeli Curacao Hollanda Hayir 2010 kaynak belirtilmeli Dagistan Rusya Rusya Federasyonu 1991 Darfur Sudan Sudan 1991 Paskalya Adasi Sili Hayir 1944 kaynak belirtilmeli Bask Bolgesi Ispanya Hayir 1978 Falkland Adalari Birlesik Krallik Hayir 1833 kaynak belirtilmeli Faroe Adalari Danimarka Hayir 1948 Flandre Belcika Hayir 1970 kaynak belirtilmeli Fransiz Polinezyasi Fransa Hayir 1847 kaynak belirtilmeli Galicya Ispanya Hayir 1978 Gronland Danimarka Hayir 1816 Guam ABD Hayir 1816 Guernsey Birlesik Krallik Hayir 1204 kaynak belirtilmeli Kizilderili rezervasyonlari ABD De jure 1658 Brezilya Hayir 1850 kaynak belirtilmeli Ingusetya Rusya Rusya Federasyonu 1992 Kurdistan Bolgesel Yonetimi Irak Hayir 1991 Man Adasi Birlesik Krallik De jure 1828 Jersey Birlesik Krallik De jure 1204Yahudi Ozerk Oblasti Rusya Rusya Federasyonu 1934 kaynak belirtilmeli Somali Hayir 2001 Kabardino Balkarya Rusya Rusya Federasyonu 1992 Myanmar Hayir 1948 Rusya Rusya Federasyonu 1992 Karacay Cerkesya Rusya Rusya Federasyonu 1992 Rusya Rusya Federasyonu 1991 Myanmar Hayir 1959 Myanmar Hayir 1948 Hakasya Rusya Rusya Federasyonu 1992 Myanmar Hayir 1959 Rusya Rusya Federasyonu 1996 Madeira Portekiz Hayir 1816 kaynak belirtilmeli Mari El Rusya Rusya Federasyonu 1990 Fransa Hayir 1844 kaynak belirtilmeli Montserrat Birlesik Krallik Hayir 1632 kaynak belirtilmeli Myanmar Hayir 1948 Mordovya Rusya Rusya Federasyonu 1994 Yeni Kaledonya Fransa Hayir 1853 kaynak belirtilmeli Kuzey Mariana Adalari ABD Hayir 1899 Kuzey Osetya Rusya Rusya Federasyonu 1995 Nunavut Kanada Hayir 1999 Myanmar Hayir 1959 Myanmar Hayir 1959 Porto Riko ABD Hayir 1816 Puntland Somali Hayir 1998 Quebec Kanada Hayir 1816 Myanmar Hayir 1948 Saha Cumhuriyeti Rusya Rusya Federasyonu 1991 Myanmar Hayir 1959 Sint Maarten Hollanda Hayir 2010 Italya Hayir 1926 Svalbard Norvec Hayir 1992 kaynak belirtilmeli Tataristan Rusya Rusya Federasyonu 1990 Solomon Adalari Hayir 1981 kaynak belirtilmeli Turks ve Caicos Adalari Birlesik Krallik Hayir 1973 Tuva Cumhuriyeti Rusya Rusya Federasyonu 1992 Rusya Rusya Federasyonu 1990 ABD Virjin Adalari ABD Hayir 1816 Valonya Belcika Hayir 1970 Myanmar De facto 2010 Zanzibar Tanzanya Hayir 1964Eski Proto devlet Ana devlet Devletlik elde edildi mi Tarihler Kaynak Acara Gurcistan Hayir 1921 2004 Sovyetler Birligi Evet 1922 1991 Azerbaycan De facto 1991 2023 Aruba Hollanda Hayir 1986 Azerbaycan SSC Sovyetler Birligi Evet 1922 1991 Guney Afrika De jure 1977 1994Bosna Hersek Yugoslavya Evet 1943 1992 Rusya SFSC Sovyetler Birligi Evet 1920 1991 Guney Afrika De jure 1981 1994Hirvatistan Yugoslavya Evet 1943 1991Karpat Ruthenia Cekoslovakya De facto 1938 1939 Cekoslovakya Evet 1969 1993 Guney Afrika Hayir 1972 1989 Estonya SSC Sovyetler Birligi Evet 1940 1941 1944 1991Finlandiya Sosyalist Isci Cumhuriyeti Finlandiya Hayir 1918 Prusya Almanya Hayir 1919 1923Almanya daki Sovyet isgal bolgesi De facto 1945Galicya Rutenler Avusturya Macaristan Imparatorlugu De facto 1848 1918 Gagavuzya Moldova Hayir 1991 1994 Guney Afrika Hayir 1971 1994 Gurcistan SSC Sovyetler Birligi Evet 1922 1991 Hindistan Hayir 1921 2019 Guney Afrika Hayir 1970 1989 Guney Afrika Hayir 1972 1994 Rusya SFSC Sovyetler Birligi birlik cumhuriyeti 1923 1940 Sovyetler Birligi Hayir 1940 1956 Guney Afrika Hayir 1973 1989 Sovyetler Birligi Evet 1936 1991 Sovyetler Birligi Evet 1936 1991 Guney Afrika Hayir 1981 1994 Guney Afrika Hayir 1981 1994 Letonya SSC Sovyetler Birligi Evet 1940 1941 1944 1991 Haiti Hayir 1920 ler Guney Afrika Hayir 1972 1994 Litvanya SSC Sovyetler Birligi Evet 1940 1941 1944 1990 1991Makedonya Yugoslavya Evet 1945 1991Karadag Yugoslavya Evet 1945 2006 Ukrayna SSC Sovyetler Birligi birlik cumhuriyeti 1924 1940 Sovyetler Birligi Evet 1940 1991 Guney Afrika Hayir 1973 1989 Guney Afrika Hayir 1974 1994 Rusya SFSC Sovyetler Birligi Evet 1917 1991Sirbistan Yugoslavya Evet 1945 2006 Malezya Evet 1963 1965 Cekoslovakya Evet 1969 1993Slovenya Yugoslavya Evet 1945 1991Guney Bati Afrika Namibya Guney Afrika Evet 1915 1990 Sudan Evet 2005 2011 Guney Afrika De jure 1976 1994 Birlesik Krallik Evet 1820 1971 Sovyetler Birligi Evet 1929 1991Turkistan OSSC Rusya SFSC Hayir 1918 1924 Sovyetler Birligi Evet 1925 1991 Rusya SFSC Hayir 1917 1918 Rusya SFSC Hayir 1918 Ukrayna SSC Rusya SFSC Sovyetler Birligi Evet 1919 1991 Sovyetler Birligi Evet 1924 1991 Guney Afrika De jure 1979 1994Ayrilikci Isyanci ve Kendi Kendine Ozerk Ilan Edilmis Proto Devletler Guncel Proto devlet Ana devlet Devletlik elde edildi mi Tarihinden beri KaynakAbhazya Gurcistan De facto 1992El Kaide Mali Somali De facto 2006 Somali Hayir 2009 Kongo DC Uganda Hayir 1996Ambazonya Kamerun Hayir 2017 Yemen Hayir 2011 Mozambik Hayir 2020Kuzey ve Dogu Suriye Ozerk Yonetimi Suriye Hayir 2012 Angola Hayir 1975 Myanmar Hayir 2023 Orta Afrika Cumhuriyeti Hayir 2020 Yemen De facto 2004 Irak Suriye Afganistan Somali Yemen Nijerya Libya Mali Mozambik De facto 2013 Somali Hayir 2012Kosova Sirbistan De facto 2008 Kongo DC Hayir 2015 Myanmar Hayir 1989Afganistan Ulusal Direnis Cephesi Afganistan Hayir 2021 Suriye Hayir 2024 Myanmar Hayir 2021 Kongo DC Hayir 2015 Kuzey Kibris Kibris Cumhuriyeti De facto 1974 Etiyopya Hayir 1973 Fas Kismen 1976Filistin Devleti Israil Evet 1988Somaliland Somali De facto 1991Guney Osetya Gurcistan De facto 1991Guney Gecis Konseyi Yemen De facto 2017 Sudan Hayir 2011Tehrik i Taliban Pakistan Pakistan Hayir 2002Tigray Halk Kurtulus Cephesi Etiyopya Kismi 2020Transdinyester Moldova De facto 1990 Myanmar De facto 1989Bati Papua Endonezya Hayir 1971Eski Proto devlet Ana devlet Devletlik elde edildi mi Tarihler KaynakHayir 2012 2017 Yemen De facto 2015 2020Hayir 2009 Kaynak hatasi lt ref gt etiketi icin lt ref gt kapanisi eksik Bkz Kaynak gosterme Rusya Hayir 1919 1920 Azavad Mali De facto 2012 2013Boko Haram Nijerya Kamerun Hayir 2013 2015 Cekoslovakya Macaristan De facto 1938 1939 Rusya De facto 1991 2000Cin Cumhuriyeti Hayir 1931 1937Cin Cumhuriyeti Evet 1927 1949 Orta Afrika Cumhuriyeti De facto 2015 2021Hirvatistan Hayir 1991 1992Hirvatistan Hayir 1995 1998FARC Kolombiya Hayir 1964 2017Fetih el Islam Lubnan Hayir 2007Cin Cumhuriyeti Hayir 1933 1934 Cezayir Hayir 1993 1995Bosna Hersek Cumhuriyeti Hayir 1991 1996De facto 1947 1948Rusya Hayir 1917 1918Irlanda Cumhuriyeti Birlesik Krallik Kismen 1916 1919 1922 Afganistan Cumhuriyeti Hayir 1989 1991De facto 1996 2001 Misir Hayir 1989 1992Cemaat i Islami Afganistan Demokratik Cumhuriyeti Hayir 1982 1989Kosova Cumhuriyeti Hayir 1992 1999Ukrayna Hayir 2014Cin Cumhuriyeti Hayir 1931 1937 Somali Hayir 1998 2001 Afganistan Cumhuriyeti 28 Nisan a kadar 28 Nisan dan itibaren Hayir 1992 1997 Hirvatistan Evet 1942 1945Cin Evet 1911 1946 Mozambik Portekiz Evet 1964 1974 Litvanya Hayir 1988 1991Devrimci Vietnam Guney Vietnam Hayir 1969 1976Bosna Hersek Cumhuriyeti Hayir 1991 1995 da Cin Cumhuriyeti Hayir 1929 Hirvatistan Hayir 1991 1995Sudetenland Cekoslovakya Hayir 1918 1938 Taylorland veya Buyuk Liberya Liberya Hayir 1990 1995 97Tamil Eelam Sri Lanka Hayir 1983 2009Cin Cumhuriyeti Hayir 1912 1951 Sovyetler Birligi Almanya Hayir 1941 Rusya SFSC Evet 1917 1921 ABD Buyuk Britanya Evet 1776 1783 Avusturya Macaristan Imparatorlugu Polonya Hayir 1918 1919Bati Bosna Bosna Hersek Cumhuriyeti Hayir 1993 1995 Meksika De facto 1994 2023Lehistan Litvanya Birligi Evet 16 yuzyil 1649Kaynakca